Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

HAVACILIK VE UZAY TEKNOLOJ LER DERG

OCAK 2008 C LT 3 SAYI 3 (1-8)

YÜKSEK BYPASSLI TURBOFAN MOTORLARININ

TASARIM NOKTASI ANAL ZLER

Önder TURAN lkay ORHAN T.Hikmet KARAKOÇ

Anadolu Üniversitesi Anadolu Üniversitesi Anadolu Üniversitesi
SHYO, Eski ehir SHYO, Eski ehir SHYO, Eski ehir
onderturan@anadolu.edu.tr iorhan@anadolu.edu.tr hkarakoc@anadolu.edu.tr

ÖZET
Bu çal mada, sivil yolcu uçaklar nda kullan lan yüksek bypassl , ayr k ak ve ardyanmas z turbofan
motorlar n tasar m noktas performans incelenmi , tasar m de kenleri (kompresör s rma oran , fan
rma oran , türbin giri s cakl , bypass oran , so utma havas oranlar , lülelerdeki bas nç kay plar gibi)
ve farkl uçu ko ullar n (uçu irtifas ve uçu Mach say gibi) motor performans üzerindeki etkileri
ara lm r. Analizlerin yap lmas için Visual Basic 6.0 programlama dilinde bir yaz m geli tirilmi tir.
Özgül yak t sarfiyat ve özgül itki gibi performans parametrelerinin uçu ve tasar m ko ullar ndaki de erleri
geli tirilen bu yaz m yard yla hesaplanm ve performans e rileri elde edilmi tir.

Anahtar Kelimeler: Yüksek Bypassl Turbofan, Parametrik Analiz, Ön Tasar m, tki, Gaz Türbini

ON-DESIGN ANALYSIS OF HIGH BYPASS TURBOFAN ENGINES

ABSTRACT
In this paper, on design analysis of high bypass turbofan engines with separate flow and no afterburning used in
commercial aircraft was analysed and then effects of some design variables (e.g. compressor pressure ratio, fan
pressure ratio ,turbine inlet temperature, bypass ratio, cooling air ratio, nozzles pressure losses) and effects of
different flight conditions (e.g. flight altitude and flight Mach number) on the engine performance were
investigated. A new software program had been developed for this purpose in Visual Basic 6.0 programming
language. Values of the engine performance parameters such as specific fuel consumption and specific thrust
were calculated and then performance curves were obtained in this software program.

Keywords: High Bypass Turbofan , Parametric Analysis, Preliminary Design, Propulsion, Gas Turbine

1.G grubunun adet olarak liderli i ele ald görülürken,

Günümüzde orta ve uzun menzilli sivil yolcu ve kargo
ta mac gerek ülkemizde gerekse dünya üzerinde
büyük bir ivme kazanm r. 2006-2025 y llar
aras nda dünya üzerindeki ticari hava ta mac nda
kullan lan uçaklar n ve bu uçaklarda kullan lan
motorlar n pazar ara rmas motor yap mc lar
taraf ndan yap lmaktad r. Rolls-Royce firmas n [1]
yapt pazar ara rmas na göre önümüzdeki 20 y ll k
süreçte 130-180 koltuk kapasiteli yolcu uçaklar n
pazara hakim olaca görülmektedir. Pazarda ikinci
ray i jetleri almakta olup 400 ve üzeri koltuklu
yolcu uçaklar n ise pazarda en dü ük paya sahip
olduklar öngörülmü tür.
Önümüzdeki 25 y ll k süreçte motor itki de eri
22,000-45,000 lb (97.86-200.17 kN) olan motor
de er baz nda pazar n liderli ini 75,000 lb ve üstü
(333.6 kN ve üstü) itki grubuna b rakt ve ikinci
raya geriledi i görülmektedir. Turboprop motorlar
ise her iki kategoride pazarda en az paya sahiptir.
Önümüzdeki 20 y ll k süreçte say olarak i jetleri ve
tek koridorlu uçaklar önemli bir yer tutarken, de er
baz nda ise çift koridorlu ve uzun menzilli uçaklar n
pazar n hakimi olaca öngörülmektedir. 2025 y na
kadar olan süreçte da yap lacak uçak say n
toplam de eri 2.7 trilyon dolar bulacakt r. Bunun
%50’si çift koridorlu, %32’si ise tek koridorlu uçaklar
olu turmaktad r. Küçük bir sektör olmas na ra men
çift koridorlu kargo uçaklar n de eri ise bu zaman
dilimi içerisinde 170 milyar dolar bulaca tahmin
edilmektedir [1]. Bu durum Çizelge 1’de
özetlenmi tir.

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

1
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

Çizelge 1. Uçak adeti ve de eri [1] Çizelge 3. Uçak motor da (sektör baz nda) [1]
Uçak tipi Uçak De er Sektör Say De er
say (milyar $) (milyar $)
jeti 24,027 344 jetleri 51,001 70
Bölgesel jet 5,745 120 Bölgesel uçaklar 12,639 33
Tek koridorlu 14,965 857 Büyük yolcu 48,570 475
uçak ta mac
Çift koridorlu 6,287 1,195 Kargo 2,508 40
uçak Toplam 114,718 618
Kargo 790 171
Toplam 51,814 2,687 Yukar da aç klanan pazar ara rmas na göre orta ve
uzun menzilli yolcu ve kargo uçaklar n pazara
hakim olaca görülmektedir. Bu uçaklarda kullan lan
Uçak motor pazar ndaki bu durum, uçak pazar n örnek bir motor tipi ekil 1’de görülen yüksek
dinami ini ve da da göstermektedir. Uçak bypassl , ayr k ak ve ardyanmas z bir turbofan
motor pazar , uçak kalk itki de erine göre motorudur.
fland lmaktad r. Bu s fland rma, ayn zamanda
uçak s fland rmas için de bir referans de er
olabilmektedir. Örne in kalk itkisi 6000 lb (26.69
kN) olan uçaklar küçük i jetleri, 6,000-22,000 lb
(26.69-97.86 kN) aras nda olanlar bölgesel jetler ve
güçlü i jetleri, 22,000-45,000 lb (97.86 kN-200.17
kN) aral nda olanlar tek koridorlu, 45,000 lb (200.17
kN) de erinden daha yüksek olanlar ise çift koridorlu
uçaklar olarak s fland labilir. tki gruplar
maksimum itki de erine göre s fland larak say ve
de er baz nda motor da Çizelge 2’de
gösterilmi tir. Çizelge 3’te ise sektöre ba olarak
motor da adet ve de er olarak verilmektedir.

Çizelge 2. Uçak motor da [1]

ekil 1. Yüksek bypassl turbofan motoru [2]
Kategori Say De er
(milyar $) Orta ve uzun menzilli yolcu ve kargo ta mac nda
yüksek bypassl turbofan motorlar n kullan lmas n
Turboprop 2,001 2 sebebi özgül yak t sarfiyat n turbojet, kar k ak
<3000 lb (<13.34 kN) 21,466 14 turbofan gibi di er motorlara göre dü ük olmas r.
Özgül yak t sarfiyat , t pk özgül itki gibi bir motor
3000-6000 lb 10,684 13 performans parametresi olup motor tipinin di er
(13.34-26.69 kN) motorlarla kar la lmas nda önemli bir kriterdir.
Tasar mda bu de erin enküçüklenmesi istenmektedir.
6000-10000lb 15,284 27 Özgül yak t sarfiyat , özgül itki, itki, l ve toplam
(26.69-44.48 kN) verimler gibi parametreler motorun önemli tasar m
parametreleri olup tasar m noktas analiz (on-design
10000-22000 lb 18,142 63 veya parametrik analiz) denklemleriyle hesaplan rlar.
(44.48 kN-97.87 kN) Bu çal mada önce tasar m noktas analiz denklemleri
kullan larak geli tirilen görsel arayüzlü bilgisayar
22000-45000 lb 29,107 185 yaz tan lm ve bu yaz mdan elde edilen
(97.87-200.17 kN) sonuçlar anlat lmaktad r.
45000-75000 lb 7,934 121 2. YÜKSEK BYPASSLI TURBOFAN
(200.17-333.6 kN) MOTORUNUN TASARIM NOKTASI ANAL
>75000 lb (> 333.6 kN) 10,151 193 Tasar m noktas nda çevrim analizleri, arac ak kan n
Toplam 114,718 618 termodinamik de imlerini inceler. Çevrim analizleri,
parametrik çevrim analizi (tasar m noktas ) ve

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

2
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

performans analizi (tasar m noktas d ) olmak üzere Kompresör, fan ve türbin verimleri
iki bölüme ayr r. Parametrik analiz, farkl uçu tan mlan rken sabit politropik verim ifadeleri
ko ullar , farkl tasar m seçimleri (örne in kompresör
rma oran ) ve tasar m k tlar alt nda (örne in
yanma odas ç s cakl ) motor performans
belirlemektedir. Performans analizi ise belirlenen
özgül de erlere sahip motorun farkl uçu ko ullar nda
ve güç seviyelerinde performans n hesaplanmas
sa lar. Her iki durumda da motorun bile enleri, sahip
olduklar özelliklerdeki de imlerle ifade edilirler.
Örne in kompresör, toplam bas nç oran ve
verimindeki de imle karakterize edilir. Mutlak bir
motor davran , onun geometrisiyle tespit edilir.
Parametrik analizlerde motor geometrisi
her bir bile en için ayr ayr verilmi olup bu
kullan lmamaktad r. Motorun davran , özgül itki
de erler sabittir.
de eri ve özgül yak t sarfiyat yla grafiksel olarak ifade
edilebilmektedir. Grafikler üzerinde her bir nokta
ekil 3. Yüksek bypassl turbofan motorunun (kay pl
farkl bir motoru temsil eder ve bu noktalardaki
haldeki) T-s diyagram [3]
motorun geometrisi de farkl r. Uçak gaz
türbinlerinin parametrik ve performans analiz
Çizelge 4. Termodinamik noktalar n aç klamalar
denklemlerini çe itli kaynaklarda bulmak mümkündür
[3-10]. ekil 2’de yüksek bypassl bir turbofan stasyon no Aç klama
motorunun istasyon numaraland lmas
görülmektedir. 0 atmosfer (serbest ak m)
2 fan giri i
13 bypass ak m ç
17 bypass ak bo az giri i
18 bypass lülesi bo az bölgesi
19 bypass ak ç
3 yanma odas giri i
4 yanma odas ç
5 alçak bas nç türbini ç
7 egzos lülesi bo az bölgesi giri i
ekil 2. Yüksek bypassl turbofan motorunun istasyon
numaraland rmas [3] 8 egzos lülesi bo az bölgesi
9 yanm gazlar n motordan ç
Her bir motor bile eninin ko ullar giri ve ç
ko ullar istasyon numaras na göre belirtilir.
Yüksek bypassl bir turbofan motorunun gerçek T-s V h z, T s cakl k, P bas nç, bypass oran , f
diyagram ekil 3’te görülmektedir. Çizelge 4’te ise yak t/hava oran , a ses h , M Mach say , gc Newton
istasyon numaralar n aç klamalar verilmektedir. sabiti ve m hava debisi olmak üzere özgül itki
( F / m0 );
Çevrim analizleri yap rken ;
Yanma odas öncesinde, c alt indisi
kompresörü ifade etmekte olup c (özgül V9
1 f M0 1 f
lar oran ), Rc (gaz sabiti), Cpc (sabit F 1 a0 a0
bas nçta özgül ) de erleri sabittir ve m0 1 gc Rt T9 / T0 1 P0 / P9
ak kan gaz mükemmel gazd r.
Rc V9 / a 0 c
Yanma odas sonras nda, t alt indisi türbini (1)
ifade etmekte olup t (özgül lar oran ), Rt V19
M0
(gaz sabiti), Cpt (sabit bas nçta özgül ) a0 a0
de erleri sabittir ve ak kan gaz mükemmel 1 gc T19 / T0 1 P0 / P19
gazd r.
V19 / a 0 c

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

3
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

denklemiyle ifade edilir. Bu denklem kullan larak

700
özgül yak t sarfiyat (SFC) a daki (2) nolu
denklemle ifade edilir:
600

f ideal
SFC (2)
1 F / m0 500

Ö z g ü l itk i, F /m 0 ( N .s /k g )
(1) ve (2) nolu denklemlerde belirtilen parametreler, 400 x=0.5
motorun önemli iki parametresidir. Bundan ba ka x=1
CFM56-7B GE90-92B
verim ifadelerini de tan mlamakta yarar vard r. tki x=2
x=5
300
verimi ( P) a daki (3) nolu denklemle bulunur:
V2500

2M0 1 f V9 / a0 V19 / a0 1 M0 200

P 2
1 f V9 / a0 V19 / a0 2 1 M02
(3) 100

Bir motorun l verimi ( TH) ise;

a02 1 f (V9 / a0 )2
V19 / a0 2 1 M02 0

TH (4) 0 5 10 15 20 25 30 35

2gc fhPR Kompresör s rma oran ,

olarak ifade edilir. (4) numaral denklemde hPR terimi

yak n alt l de erini göstermektedir. Bir motorun ekil 4. Kompresör s rma oran yla özgül itkinin
de imi [11]
toplam verimi ( o) ise itki verimiyle l verimin
çarp na e ittir ve a daki (5) nolu denklemle
gösterilir:
18
o ( P )( TH ) (5)

3. GEL LEN YAZILIM YARDIMIYLA 17

YÜKSEK BYPASSLI TURBOFAN
MOTORUNUN TASARIM NOKTASI
Ö z g ü l y a k t s a rfiy a t , S F C [g /( k N .s )]

GRAF KLER 16
x=0.5
x=1
x=2
Yüksek bypassl turbofan motorunun gerek tasar m x=5
noktas (parametrik analiz) gerekse tasar m noktas 15

(performans analizi) hesaplamalar yapan Visual

V2500 CFM56-7B
Basic 6.0 programlama dilinde Turan [10] taraf ndan GE90-92B
geli tirilen yaz m 4. bölümde aç klanacak olup, bu 14

bölümde bu yaz mdan elde edilen parametrik

sonuçlar ve farkl tasar m de kenlerine ba
13
grafikler anlat lmaktad r. Ayr ca ekil 4’ten ekil 9’a
kadar olan grafiklerde günümüzde s kça kullan lan
CFM56-7B, V2500 ve GE90-92B motorlar n
12
tasar m noktas de erleri grafikler üzerinde 0 5 10 15 20 25 30 35

gösterilmi tir. Kompresör s rma oran ,

ekil 5. Kompresör s rma oran yla özgül yak t

ekil 4’te farkl bypass oranlar nda kompresör sarfiyat n de imi [11]
rma oran yla özgül itkinin ideal ve gerçek
çal ma ko ullar ndaki de imi görülmektedir. Özgül yak t sarfiyat , ekil 5’de görüldü ü gibi
kompresör s rma oran yla azalmaktad r. Bypass
ekil 4’e göre kompresör s rma oran n belirli bir oran artt kça özgül yak t sarfiyat ndaki bu azal daha
de erine kadar özgül itkinin artt , belirli bir fazlad r. Uçu Mach say n özgül itki ve özgül yak t
de erden sonra sabit kald görülmektedir. sarfiyat üzerindeki etkisi ekil 6 ve ekil 7’de
Kompresör s rma oran sabit olmak üzere bypass gösterilmektedir.
oran n artmas özgül itkiyi azaltmaktad r. ekil 5’te
ise kompresör s rma oran yla özgül yak t ekil 6’da görüldü ü gibi uçu Mach say ve bypass
sarfiyat n farkl bypass oranlar ndaki de imi oran n artmas özgül itki de erini azaltmaktad r.
görülmektedir.

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

4
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

350
900
CFM56-7B
GE90-92B
800
x=0.5 300 V2500
x=1
700 x=2
ideal x=5

600 250
Ö z g ü l itk i, F / m 0 [N . s /k g ) ]

Ö z g ü l it k i, F / m 0 [ N / k g / s ) ]
500
200
400 CFM56-7B
x=3
GE90-92B x=5
300 150
V2500 x=7
ideal x=10
200

100
100

0 50
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3 3.5
Uçu Mach say , M0

0
ekil 6. Uçu Mach say yla özgül itkinin de imi 1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5 5.5 6
Fan s rma oran ,
[11]
ekil 8. Fan s rma oran yla özgül itkinin de imi
[11]
40
ekil 8’de fan s rma oran n belirli bir de er
x=0.5 art na kadar özgül itki maksimum de erine
x=1
35 x=2 ula rken, ekil 9’da da özgül yak t sarfiyat n belirli
ideal x=5 bir fan s rma oran nda minimum de erine ula
görülmektedir.
Ö z g ü l y a k t s a r fiy a t , S F C [g /( k N .s )]

30

29

25
27

x=3
V2500 x=5
20 25 x=10
Ö z g ü l y a k t s a r fiy a t , S F C [m g /( N .s ) ]

ideal x=7
CFM56-7B
GE90-92B
23
15

21

10
0 0.5 1 1.5 2 2.5 3
Uçu Mach say , M0 19

ekil 7. Uçu Mach say yla özgül yak t sarfiyat n

17
de imi [11] V2500
CFM56-7B
ekil 7’de uçu Mach say n artmas yla özgül yak t 15
GE90-92B
1 1.5 2 2.5 3 3.5 4 4.5 5 5.5 6
sarfiyat artmakta oldu u, daha dü ük bypass
Fan s rma oran ,
oranlar nda daha yüksek özgül yak t sarfiyat elde
edilmektedir. ekil 8 ve ekil 9’da ise, fan s rma ekil 9. Fan s rma oran yla özgül yak t
oran n özgül itki ve özgül yak t sarfiyat üzerindeki sarfiyat n de imi [11]
etkisi görülmektedir.
Bu çal man n 4. bölümünde analizlerin yap lmas için
geli tirilen yaz n ekran görüntüleri ve yaz n
yap anlat lmaktad r.

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

5
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

4. YÜKSEK BYPASSLI TURBOFAN MOTORU
N GEL LEN YAZILIM
Literatürde uçak gaz türbinli motorlar n çevrim
performans hesaplayan birkaç yaz m mevcuttur.
Mattingly [13] ve Kurzke [14] taraf ndan bu konuda
geli tirilen yaz mlar mevcuttur. Ancak bu
çal malardan bir k sm n ücretli olmas , bir k sm n
da yaz n geli tirilmesine uygun olmamas
sebebiyle yeni bir yaz m geli tirilme ihtiyac
duyulmu tur. 3 bölümde bu yaz mdan elde edilen
grafikler anlat lm r. Bu bölümde ise görsel kullan
ara yüzüne sahip yaz n ekran görüntüleri
sunulmaktad r.
ekil 10 ve ekil 11’de geli tirilen yaz ma ait giri
menüleri verilmektedir. Kullan uçu irtifas , uçu
Mach say , bile enlerin mekanik verimleri, yak n
l de eri, so utma hava oranlar gibi tasar mc n
belirledi i de erlere göre motor performans
de erlerinin hesaplanabilmektedir. Yaz m hem SI
birim sisteminde hem de ngiliz birim sisteminde
hesaplama yap labilmektedir .

ekil 10. Yüksek bypassl turbofan motorunun parametrik giri menüsü [11]

ekil 11. Yüksek bypassl turbofan motorunun parametrik hesaplama menüsü [11]

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

6
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar
5. SONUÇ VE ÖNER LER
Bu çal mada, yüksek bypassl turbofan motorlar n
parametrik ve performans analizlerini gerçekle tirmek
için geli tirilen bir yaz m ve bu yaz mdan elde
edilen parametrik analiz sonuçlar aç klanm r.
Böylelikle bir motor tasarlan rken, özgül yak t
sarfiyat n enküçüklenmesi, özgül itkinin
enbüyüklenmesi, verim de erlerinin enbüyüklenmesi
gibi amaç fonksiyonlar do rultusunda, kompresör
rma oran , fan s rma oran , bypass oran ,
uçu Mach say , yak n l de eri, havan n nemi,
lülelerdeki bas nç kay plar , türbin giri s cakl gibi
de kenlerin performans de erleri üzerine etkileri
görülebilmektedir. Geli tirilen yaz mdan elde edilen
parametrik analizlerde kompresör s rma oran ,
bypass oran ve fan s rma oran gibi çe itli serbest
de kenler seçilerek çok amaç fonksiyonlu
(multiobjective) problem yap olu turulup bir
eniyileme (optimizasyon) çözümlemesi yap labilir.
Bu çal mada geli tirilen yaz ma eniyileme
problemlerini çözebilen yaz m kodlar eklenebilir.
Geli tirilen bu yaz ma motor performans na
etkileyen deneysel çal malarla bulunmu yeni
parametreler ilave edilebilir. Dolay yla motor
tasar m parametrelerinin bir fonksiyonu olan motor
rl , emisyon ve gürültü seviyesi gibi ilave
performans özelliklerinin yaz ma eklenmesi
motorlar n performans özelliklerinin daha etkin
de erlendirilmesini sa layacakt r. Sonuç olarak hem
uçak gaz türbinleri alan nda e itim gören ö rencilere
hem de bu konuda yap lacak AR-GE çal malar nda
kullan lmak amac yla geli tirilen bu yaz n ve
yaz mdan elde edilen sonuçlar n faydal olaca
dü ünülmektedir.
KAYNAKLAR
[1] http://www.rollsroyce.com/civil_aerospace
[2] http://www.investis.com/il/images/rrmedia
[3] Mattingly, D., J., “Elements of Gas Turbine
Propulsion”, McGraw-Hill, International Editions,
Singapore, 1996.
[4] Mattingly, D., J., Heiser, H.,W. ve Pratt, T.,D.,
“Aircraft Engine Design”, Second Edition, AIAA
Education Series, A.B.D., 2002.
[5] Mattingly, D., J., Heiser, H.,W. ve Pratt, T.,D.,
“Aircraft Engine Design”, Third Printing, AIAA
Education Series, A.B.D., 1987.
[6] Hill, P. ve Peterson, C., “Mechanics and
Thermodynamics of Propulsion”, Second Edition,
Addison Wesley Publishing Company, A.B.D., 1992.
[7] Oates, C.,G., “Aerothermodynamics of Gas
Turbine and Rocket Propulsion”, Fourth Printing,
AIAA Education Series, A.B.D., 1988.
TURAN, ORHAN, KARAKOÇ
7
n Tasar m Noktas Analizleri
[8] Cohen, H., Rogers, G., F. ve Saravanamuttoo,
H.,I., “Gas Turbine Theory”, 4th Edition, Longman
Group Limited, England, 1996.
[9] Bathie, W.,W.,” Fundamentals of Gas
Turbines”, Second Edition, John Wiley&Sons,
A.B.D., 1996.
[10] Turan, Ö, “Gaz Türbinli Motorlarda
Performans Analiz ve De erlendirme Programlar ”,
Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen
Bilimleri Enstitüsü, Eski ehir, 2000.
[11] Turan, Ö., “Turbofan Motorlar n Elitizmli
Genetik Algoritma Yöntemiyle Optimizasyonu”,
Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Eski ehir, 2007
[12] Mattingly, J., ONX ve OFFX programlar
[13] Kurzke, J., GASTURB user manuals
ÖZGEÇM LER
Dr. Önder TURAN
Anadolu Üniversitesi Sivil Havac k Yüksekokulu
Uçak Motor Bak m Bölümünden 1998 y nda mezun
oldu. 1998-2000 y llar nda ayn üniversitenin Fen
Bilimleri Enstitüsünden yüksek lisans, 2002-2007
llar nda da doktora e itimini tamamlad . Ak kanlar
mekani i, termodinamik, gaz türbinleri, eniyileme ve
genetik algoritma konular ile ilgilenmektedir. Halen
Anadolu Üniversitesi Sivil Havac k Yüksekokulunda
çal maktad r.
Dr. lkay ORHAN
Anadolu Üniversitesi Sivil Havac k Yüksekokulu
Uçak Motor Bak m Bölümünden 2000 y nda mezun
oldu. 2000-2002 y llar nda ayn üniversitenin Fen
Bilimleri Enstitüsünden yüksek lisans, 2002-2007
llar nda da doktora e itimini tamamlad .
Termodinamik, kojenerasyon, gaz türbinleri ve
eniyileme konular ile ilgilenmektedir. Halen Anadolu
Üniversitesi Sivil Havac k Yüksekokulunda
çal maktad r.
Prof. Dr. T. Hikmet KARAKOÇ
1980’de Anadolu Üniversitesi Makina Mühendisli i
Bölümünü bitirdi. 1982’de Y ld z Teknik
Üniversitesi’nden Yüksek Lisans Derecesini ald .
1987’de Doktor, 1988’de Yard mc Doçent, 1991’de
Doçent, 1997’de Profesör oldu. Ara rma konular
Tesisat, Gaz Türbinleri, Havac k, Yak tlar ve
Yanma, Do algaz ve Enerji Ekonomisidir. Ulusal ve
uluslararas 60 makale ve bildirisi, ayr ca 10 kitab
yay nlanm r. TTMD ve T MDER dergilerinin Genel
Yay n Yönetmenli ini -Editörlü ünü sürdürmektedir.
MMO Eski ehir ubesi, TIBTD, Eski ehir Ö retim
Elemanlar Derne i ve TTMD’de Yönetim Kurulu
 Yüksek Bypassl Turbofan Motorlar n Tasar m Noktas Analizleri

üyesi olarak çal olup, Atatürkçü Dü ünce

Derne i ubesi ve Eski ehir Arama Kurtarma Derne i
(ESKUT) Ba kanl görevlerini yürütmü tür.
TOSAN, ESÇ M, 1.Hv. k. Bk., ODE, zocam,
Geli im Teknik ve Demirdöküm için çe itli proje
çal malar , kitap çal malar ve dan manl k
yapm r.
Halen Anadolu Üniversitesi’nde ö retim üyesidir. Evli
ve bir çocuk babas r.

TURAN, ORHAN, KARAKOÇ

8