Professional Documents
Culture Documents
Latinski za srednje škole - ukratko
Latinski za srednje škole - ukratko
1. Deklinacija:
-a -ae
-ae -arum
-ae -is
-am -as
-a -ae
-a -is
2. Deklinacija:
MUŠKI ROD SREDNJI ROD: IMENICE NA -ER:
-us -i -um -a -/ -i
-i -orum -i -orum -i -orum
-o -is -o -is -o -is
-um -os -um -a -um -os
-e -i -um -a -/ -i
-o -is -o -is -o -is
3. Deklinacija:
MUŠKI I ŽENSKI ROD KONS. OSNOVE: SREDNJI ROD KONS. OSNOVE:
-/ -es -/ -a
-is -um -is -um
-i -ibus -i -ibus
-em -es -/ -a
-/ -es -/ -a
-e -ibus -e -ibus
MUŠKI I ŽENSKI ROD I OSNOVE: SREDNJI ROD I OSNOVE:
-/ -es -/ -ia
-is -ium -is -ium
-i -ibus -i -ibus
-em -es -/ -ia
-/ -es -/ -ia
-e -ibus -i -ibus
Najčešći nastavci za rodove u 3. deklinaciji:
MUŠKI:
-or/-oris, -os/-oris, -o/-onis, -es/-itis, -ex/-icis, -x/-icis, -x/-gis
ŽENSKI:
-io/-ionis, -do/-dinis, -go/-ginis, -as/-atis, -us/-utis, -us/-udis, -x/-cis, -g/-gis
SREDNJI:
-en/-inis, -us/-eris, -us/-oris
4. Deklinacija:
MUŠKI ROD: SREDNJI ROD:
-us -us -u -ua
-us -uum -us -uum
-ui -ibus -u -ibus
-um -us -u -ua
-us -us -u -ua
-us -ibus -u -ibus
5. Deklinacija:
-es -es
-ei -erum
-ei -ebus
-em -es
-es -es
-e -ebus
1. Konjugacija:
Rogo, 1. – pitati
PREZENT IMPERFEKT FUTUR
rog -o roga -mus roga -bam roga -bamus roga -bo roga -bimus
roga -s roga -tis roga -bas roga -batis roga -bis roga -bitis
roga -t roga -nt roga -bat roga -bant roga -bit roga -bunt
PASIVNI PREZENT PASIVNI IMPERFEKT PASIVNI FUTUR
rogo -r roga -mur roga -bar roga -bamur roga -bor roga -bimur
roga -ris roga -mini roga -baris roga -bamini roga -beris roga -bimini
roga -tur roga -ntur roga -batur roga -bantur roga -bitur roga -buntur
2. Konjugacija:
Compleo, 2. – ispuniti
PREZENT IMPERFEKT:
comple -o comple -mus comple -bam comple -bamus
comple -s comple -tis comple -bas comple -batis
comple -t comple -nt comple -bat comple -bant
FUTUR PASIVNI PREZENT
comple -bo comple -bimus comple -or comple -mur
comple -bis comple -bitus comple -ris comple -mini
comple -bit comple -bunt comple -tur comple -ntur
PASIVNI IMPERFEKT PASIVNI FUTUR
comple -bar comple -bamur comple -bor comple -bimur
comple -baris comple -bamini comple -beris comple -bimini
comple -batur comple -bantur comple -bitur comple -buntur
3. Konjugacija
Disco, 3. -učiti
PREZENT IMPERFEKT FUTUR
disc -o disc -imus disc -ebam disc -ebamus disc -am disc -emus
disc -is disc -itis disc -ebas disc -ebatis disc -es disc -etis
disc -it disc -unt disc -ebat disc -ebant disc -et disc -ent
PASIVNI PREZENT PASIVNI IMPERFEKT PASIVNI FUTUR
disc -or disc -imur disc-ebar disc -ebamur disc -a disc -emur
disc -eris disc -imini disc -ebaris disc -ebamini disc -eris disc -emini
disc -itur disc -untur disc -ebatur disc -ebantur disc -etur disc -entur
3. -IO Konjugacija
Iacio, 3. -baciti
PREZENT IMPERFEKT FUTUR
iaci -o iaci -mus iaci -ebam iaci -ebamus iaci -am iaci -emus
iaci -s iaci -tis iaci -ebas iaci -ebatis iaci -es iaci -etis
iaci -t iaci -unt iaci -ebat iaci -ebant iaci -et iaci -ent
PASIVNI PREZENT PASIVNI IMPERFEKT PASIVNI FUTUR
iaci -or iaci -mur iaci -ebar iaci -ebamur iaci-ar iaci -emur
iaci – eris iaci -mini iaci -ebaris iaci -ebamini iaci -eris iaci -emini
iaci -tur iaci -untur iaci -ebatur iaci -ebantur iaci -etur iaci -entur
4. Konjugacija
Nutrio, 4. -hraniti
PREZENT IMPERFEKT FUTUR
nutri -o nutri -mus nutri -ebam nutri -ebamus nutri -am nutri -em
nutri -s nutri -tis nutri -ebas nutri -ebatis nutri -es nutri -etis
nutri -t nutri -unt nutri -ebat nutri -ebant nutri -et nutri -ent
PASIVNI PREZENT PASIVNI IMPERFEKT PASIVNI FUTUR
nutri -or nutri -mus nutri -ebar nutri -ebamur nutri-ar nutri-emur
nutri -ris nutri -mini nutri -ebaris nutri -ebamini nutri-eris nutri-emini
nutri -tur nutri -untur nutri -ebatur nutri -ebantur nutri-etur nutri-entur
Perfekt, pluskvamperfekt i futur II.
Za ovo nije bitno koja je deklinacija; svi su glagoli sa istim nastavcima, ali razlikuju se po
osnovi koja je posebna za svaki
PERFEKT: -i, -isti, -it, -imus, -istis, -erunt
PLUSKVAMPERFEKT: -eram, -eras, -erat, -eramus, -eratis, -erant
FUTUR II.: -ero, -eris, -erit, -erimus, -eritis, -erint
Za pasive ovih vremena nisu bitni nastavci jer se sastoje od glagola i pomoćnog glagola biti
PERFEKT PASIVNI: prezent glagola biti = sum, es, est, sumus, estis, sunt
PLUSKVAMPERFEKT PASIVNI: imperfekt glagola biti = eram, eras, erat, eramus, eratis, erant
FUTUR II. PASIVNI: futur I. glagola biti = ero, eris, erit, erimus, eritis, erunt
Pridjevi
Pridjevi 1. i 2. deklinacije slažu se s imenicom u rodu broju i padežu
Pridjevi 3. deklinacije
Pridjevi s tri završetka
Saluber, Salubris, Salubri (zdrav, zdrava, zdravo)
Muški rod Ženski rod Srednji rod
Saluber Salubris Salubre
Salubris Salubris Salubris
Salubr-i Salubr-i Salubr-i
Salubr-em Salubr-em Salubre
Saluber Salubris Salubre
Salubr-i Salubr-i Salubr-i
Salubr-es Salubr-es Salubr-ia
Salubr-ium Salubr-ium Salubr-ium
Salubr-ibus Salubr-ibus Salubr-ibus
Salubr-es Salubr-es Salubr-ia
Salubr-es Salubr-es Salubr-ia
Salubr-ibus Salubr-ibus Salubr-ibus
Pridjevi s dva završetka
Fortis, Forte (Hrabar/Hrabra, Hrabro)
Muški/Ženski rod Srednji rod
Fortis Forte
Fortis Fortis
Fort-i Fort-i
Fort-em Forte
Fortis Forte
Fort-i Fort-ia
Fort-es Fort-es
Fort-ium Fort-ium
Fort-ibus Fort-ibus
Fort-es Fort-ia
Fort-es Fort-ia
Fort-ibus Fort-ibus
Pridjevi s jednim završetkom
Audax, Audacis (Odvažan/Odvažna/Odvažno)
Muški rod/Ženski rod Srednji rod
Audax Audac-es Audax Audac-ia
Audacis Audac-ium Audacis Audac-ium
Audac-i Audac-ibus Audac-i Audac-ibus
Audac-em Audac-es Audax Audac-ia
Audax Audac-es Audax Audac-ia
Audac-i Audac-ibus Audac-i Audac-ibus
Komparativ pridjeva
Osnova pridjeva + -ior (za muški i ženski rod)
Osnova pridjeva + -ius (za srednji rod)
Genitiv svih rodova je -oris, a ostatak se deklinira po 3. kons. Deklinaciji
Glagolski pridjevi/Participi
PARTICIP AKTIVNOG PREZENTA (PPA)
Deklinira se kao pridjevi III. deklinacije s jednim završetkom (sapiens, diligens…), ali s
ablativom jednine na -e
U rečenici ćeš ga prepoznati po tome što ima nt u sredini riječi, a ne na kraju kako to i inače
stoji
1. Konjugacija: Spectare →Spectans, spectantis, spectanti…..
2. Konjugacija: Delere →Delens, delentis, delenti…..
3. Konjugacija: Scribere →Scribens, scribentis, scribenti…..
3. -io Konjugacija: Fugere →Fugiens, fugientis, fugienti……
4. Konjugacija: Punire →Puniens, punientis, punienti…..
Prevodi se na 3 načina:
a) Oblikom glagola na -ći (glagolski prilog sadašnji), osobito kada je u nominativu
(Spectans=gledajući)
b) Opisno „koji“ + značenje glagola (Spectans = koji gleda)
c) Zavisnom rečenicom; najčešće vremenskom (Spectans = dok je gledao)
PARTICIP PERFEKTA PASIVNOG (PPP)
U rječničkom se zapisu navodi kao treća, participska osnova, u srednjem rodu
Vinco 3., Vici, Victum -TUS → -tus, -ta, -tum (dekliniraju se po svojim deklinacijama)
Mitto 3., Misi, Missum -SUM → -sum, -sa, -sum (dekliniraju se po svojim nastavcima)
Prevodi se kao glagolski pridjev trpni (captus=uhvaćen, finito=završenom)
PARTICIP FUTURA AKTIVNOG (PFA)
Od PPP se odbaci nastavak -us/-a/-um i stavi se nastavak -urus/-ura/-urum
Scriptus → Scripturus, 3
Najčešće izriče namjeru, a prevodi se na 3 načina:
a) Opisno: „koji će“ + značenje glagola (Scripturus=koji će pisati)
b) Dodavanjem glagola htijući/namjeravajući na infinitiv glagola (Scripturus=Htijući
pisati/Namjeravajući pisati)
c) Zavisnom namjernom rečenicom koja počinje veznikom (Scripturus=da piše)
PFA glagola biti →Futurus, 3 (koji će biti)
Zamjenice
Nemaju vokativ
Osobne zamjenice
Ego – ja Tu - ti
Mei – mene Tui - tebe
Mihi – meni Tibi - Tebi
Me – mene Te - tebe
Me (Mecum) – o meni (sa mnom) Te (tecum) – o tebi (s tobom)
Nos – mi Vos - vi
Nosti – nas Vestri - vas
Nostrum – od nas (partitivni/djelomični genitiv) Vestrum – od vas
Nobis – nama Vobis - vama
Nos – nas Vos - vas
Nobis (Nobiscum) – o nama, s nama Vobis (Vobiscum) – o vama, s vama
Partitivni genitiv obično stoji uz superlative, upitne zamjenice, brojeve…
Pokazne zamjenice
Pokazne zamjenice is, ea id koriste se kao osobne zamjenice za treće lice sg. I pl.
Posvojne zamjenice
Meus, 3 (moj)
Tuus, 3 (tvoj)
Noster, Nostra, Nostrum
Vester, Vestra, Vestrum
Suus, 3 – svoj
Povratna zamjenica
NEMA NOMINATIV
Sui - sebe
Sibi – sebi
Se - sebe
Se (Secum) – O sebi, Sa sobom
Pokazne zamjenice
U Nominativu
A) Hic, Haec, Hoc – Ovaj, Ova, Ovo
B) Ille, Illa, Illud – Onaj, Ona, Ono (Katkada se prevodi i osobnom)
C) Iste, Ista, Istud – Taj, Ta, To
D) Ipse, Ipsa, Ipsum – sam (za naglašavanje!; pa sami ste rekli da ćete naučiti)
E) Is, Ea, Id – (On, Ona, Ono – osobna), Onaj, Taj
F) Idem, Eadem, Idem – Isti
Zamjenica idem, eadem, idem složena je od zamjenice is, ea, id + nepromjenjivi dio –
DEM… U genitivu množine i akuzativu jednine dolazi do glasovne promjene u kojoj MD
prelazi u ND
Odnosne zamjenice
MUŠKI ROD
Qui – koji Qui - koji
Cuius – kojeg Quorum - kojih
Cui – kojem Quibus - kojim
Quem – kojeg Quos - koje
Quo – o kojem/s kojim Quibus – o kojima/s kojima
ŽENSKI ROD SREDNJI ROD
Quae – Koja Quod - Koje
Cuius – Koje Cuius - Kojeg
Cui – Kojoj Cui - Kojem
Quam – Koju Quod - Koje
Qua – O kojoj/S kojom Quo – O kojem/S kojim
Quae – Koje Quae - Koja
Quarum – Kojih Quorum - Kojih
Quibus – Kojim Quibus - Kojim
Quas – Koje Quae - Koja
Quibus – O kojima/S kojima Quibus – O kojim/S kojima
Upitne zamjenice
Tko? Što?
Quis – tko Quid - što
Cuius – koga Cuius - čega
Cui – komu Cui - čemu
Quem – koga Quid - što
Quo – o komu/s kime Quo – o čemu/s čim
Neodređene zamjenice
Imaju imenski i pridjevni oblik, a složene su od odnosnih ili upitnih zamjenica i
nepromjenjivog prefiksa.
Aliquis, Aliquid -Sklanjaju se kao zamjenice quis i quid, ali s prefiksom ali – netko nešto
Aliqui, Aliqua, Aliquod – Sklanjaju se kao zamjenice qui, quae, quod, ali s prefiksom ali –
neki, neka, neko
Nitko Ništa
Nemo – nitko Nihil - ništa
Nullius – nikoga Nullius rei - ničega
Nemini – nikomu Nulli rei – ničemu
Neminem – nikoga Nihil - ništa
Nullo – o nikomu/s nikime Nulla re – o ničemu/s ničime