Professional Documents
Culture Documents
Tài Liệu Tham Khảo Chương III (Quy Luật Tư Duy)
Tài Liệu Tham Khảo Chương III (Quy Luật Tư Duy)
1.2. TÝnh phæ biÕn cña quy luËt l«gÝc. NÕu c¸c quy luËt cña t− duy nªu
trªn l¹i t¸c ®éng ë mäi h×nh thøc t− duy, chi phèi toµn bé ho¹t ®éng t− t−ëng,
th× chóng lµ nh÷ng quy luËt c¬ b¶n cña t− duy.
Gäi lµ c¸c quy luËt c¬ b¶n v×, chóng cã tÝnh chÊt chung, tæng qu¸t ®èi víi
mäi t− duy, lµm c¬ së cho sù vËn hµnh cña toµn bé t− duy ë mäi m¾t kh©u, mäi
h×nh thøc, mäi tr×nh ®é, cÊp ®é cña nã. V× c¸c quy luËt Êy ph¶n ¸nh nh÷ng
thuéc tÝnh, nh÷ng mèi liªn hÖ c¨n b¶n, s©u s¾c vµ chung nhÊt cña thÕ giíi kh¸ch
quan vµ ®ã còng lµ lý do lµm ta gäi chóng lµ phæ biÕn. Thø hai, chóng quyÕt
®Þnh sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt kh¸c, kh«ng c¬ b¶n nh−, quy luËt tû lÖ nghÞch
gi÷a néi hµm vµ ngo¹i diªn cña kh¸i niÖm, luËt chu diªn cña c¸c thuËt ng÷ trong
ph¸n ®o¸n, c¸c quy t¾c x©y dùng suy luËn v.v..
42
C¸c quy luËt c¬ b¶n cña t− duy l¹i ®−îc ph©n ra thµnh hai nhãm: c¸c quy
luËt l«gÝc h×nh thøc vµ c¸c quy luËt l«gÝc biÖn chøng, chóng kh«ng hoµn toµn
t¸ch rêi nhau, mµ cã quan hÖ x¸c ®Þnh víi nhau.
1.3. Ph¹m vi t¸c ®éng cña c¸c quy luËt l«gÝc h×nh thøc
Nhãm thø nhÊt ®−îc gäi lµ c¸c quy luËt l«gÝc h×nh thøc v× chóng chØ chi
phèi t− duy trong qu¸ tr×nh ph¶n ¸nh ®óng ®¾n ®èi t−îng ë mÆt h×nh thøc cña
nã. Quy luËt l«gÝc h×nh thøc t¸c ®éng trong t− duy h×nh thøc ph¶n ¸nh ®èi t−îng
ë phÈm chÊt x¸c ®Þnh.
ViÖc tu©n thñ c¸c quy luËt c¬ b¶n cña t− duy h×nh thøc sÏ ®¶m b¶o cho
nã cã ®−îc c¸c tÝnh chÊt c¬ b¶n cña t− duy ®óng ®¾n ph¶n ¸nh ch©n thùc hiÖn
thùc kh¸ch quan lµ: tÝnh nhÊt qu¸n, tÝnh phi m©u thuÉn, tÝnh x¸c ®Þnh trong qu¸
tr×nh ph¶n ¸nh vµ tÝnh cã c¬ së cña nh÷ng t− t−ëng ph¶n ¸nh.
Trong ph¹m vi ch−¬ng tr×nh nµy chóng ta chØ nghiªn cøu nhãm quy luËt
l«gÝc h×nh thøc c¬ b¶n lµ: ®ång nhÊt, cÊm m©u thuÉn, bµi trung, lý do ®Çy ®ñ.
2. C¸c quy luËt l«gÝc h×nh thøc c¬ b¶n
2.1. LuËt ®ång nhÊt
a) C¬ së kh¸ch quan cña quy luËt lµ tÝnh æn ®Þnh t−¬ng ®èi, tr¹ng th¸i
®øng im t−¬ng ®èi cña c¸c ®èi t−îng. Quy luËt ®ång nhÊt quy ®Þnh tÝnh x¸c ®Þnh
cña ý nghÜ, cña t− t−ëng vÒ ®èi t−îng nhÊt ®Þnh ë phÈm chÊt x¸c ®Þnh, cßn b¶n
th©n ý nghÜ tu©n thñ quy luËt nµy ph¶n ¸nh sù ®ång nhÊt trõu t−îng cña ®èi
t−îng víi chÝnh nã.
b) Néi dung vµ c«ng thøc cña quy luËt: Trong qu¸ tr×nh suy nghÜ, lËp
luËn, th× t− t−ëng ph¶i lµ x¸c ®Þnh, mét nghÜa, lu«n ®ång nhÊt víi chÝnh nã.
C«ng thøc cña quy luËt: “a lµ a”, ký hiÖu: “a≡a”, trong ®ã a lµ mét t−
t−ëng ph¶n ¸nh vÒ ®èi t−îng x¸c ®Þnh nµo ®ã. Nãi kh¸c, mçi ý nghÜ ®Òu ®−îc
rót ra tõ chÝnh nã vµ lµ ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ cho tÝnh ch©n thùc cña nã. “a → a”.
LuËt ®ång nhÊt trë thµnh quy t¾c cho tõng ý nghÜ: mét ý nghÜ kh«ng thÓ
võa lµ nã võa lµ kh«ng ph¶i nã. Nã ph¶i ®ång nhÊt víi nã vÒ gi¸ trÞ l«gÝc. LuËt
®ång nhÊt yªu cÇu khi ph¶n ¸nh vÒ mét ®èi t−îng ë mét phÈm chÊt x¸c ®Þnh
43
(tån t¹i trong kho¶ng thêi gian, kh«ng gian vµ mét quan hÖ x¸c ®Þnh), khi ®èi
t−îng tån t¹i víi t− c¸ch lµ nã th× t− duy kh«ng ®−îc tuú tiÖn thay ®æi ®èi t−îng
ph¶n ¸nh; kh«ng ®−îc thay ®æi néi dung cña t− t−ëng hay ®¸nh tr¸o ng«n tõ
diÔn ®¹t t− t−ëng. ChÝnh ®iÒu nµy thÓ hiÖn tÝnh x¸c ®Þnh vµ nhÊt qu¸n cña t−
t−ëng khi ph¶n ¸nh vÒ ®èi t−îng x¸c ®Þnh. Cã thÓ ph©n tÝch sù t¸c ®éng cña luËt
®ång nhÊt trong t− duy qua c¸c yªu cÇu cô thÓ sau:
c) C¸c yªu cÇu cña luËt ®ång nhÊt vµ nh÷ng lçi l«gÝc cã thÓ m¾c ph¶i khi
vi ph¹m chóng.
Yªu cÇu 1: Ph¶i cã sù ®ång nhÊt cña t− duy víi ®èi t−îng vÒ mÆt ph¶n
¸nh, tøc lµ trong lËp luËn vÒ mét ®èi t−îng x¸c ®Þnh nµo ®ã, t− duy ph¶i ph¶n
¸nh vÒ nã víi chÝnh nh÷ng néi dung x¸c ®Þnh ®ã. C¬ së cña yªu cÇu nµy lµ:
Thø nhÊt, c¸c ®èi t−îng kh¸c nhau th× ph©n biÖt víi nhau, v× thÕ t− duy
ph¶n ¸nh ®èi t−îng nµo ph¶i chØ râ ra ®−îc nã lµ g×? Kh«ng ®−îc lÉn lén víi ®èi
t−îng kh¸c.
Thø hai, c¸c ®èi t−îng lu«n vËn ®éng, biÕn ®æi; b¶n th©n chóng cã nhiÒu
h×nh thøc thÓ hiÖn trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kh¸c nhau. T− duy khi ph¶n
¸nh ®èi t−îng ph¶i ý thøc ®−îc nã ®ang ph¶n ¸nh ®èi t−îng ë h×nh thøc nµo, ë
giai ®o¹n ph¸t triÓn nµo, chø kh«ng ®−îc lÉn lén c¸c h×nh thøc vµ giai ®o¹n ph¸t
triÓn kh¸c nhau cña ®èi t−îng. Cã thÓ s¬ ®å ho¸ yªu cÇu nµy nh− sau:
Lçi Ngé biÖn
TD ≡ SV TD ≠ SV
Ph¶n ¸nh ®óng Ph¶n ¸nh sai Nguþ biÖn
(Tu©n theo quy t¾c) (Kh«ng tu©n theo quy t¾c).
- Lçi ngé biÖn (sai mµ kh«ng biÕt): x¶y ra khi trong t− duy do v« t×nh mµ
kh¸i qu¸t nh÷ng hiÖn t−îng ngÉu nhiªn thµnh tÊt nhiªn hoÆc do tr×nh ®é nhËn
thøc cßn thÊp (ch−a ®ñ ®iÒu kiÖn, ph−¬ng tiÖn, c¬ së ®Ó nhËn thøc, ®¸nh gi¸,
xem xÐt sù vËt) nªn ph¶n ¸nh sai hiÖn thùc kh¸ch quan.
44
- Lçi nguþ biÖn (biÕt sai mµ cø cè t×nh m¾c vµo): x¶y ra khi v× mét lý do,
®éng c¬, môc ®Ých vô lîi nµo ®ã mµ ng−êi ta cè t×nh ph¶n ¸nh sai lÖch hiÖn thùc
kh¸ch quan, nh»m biÕn sai thµnh ®óng, v« lý thµnh hîp lý.
Yªu cÇu 2: Ph¶i cã sù ®ång nhÊt gi÷a t− t−ëng víi ng«n ng÷ diÔn ®¹t nã.
C¬ së kh¸ch quan cña yªu cÇu nµy lµ mèi liªn hÖ gi÷a t− duy vµ ng«n ng÷ diÔn
®¹t. Mét t− t−ëng, mét ý nghÜ bao giê còng ph¶i ®−îc “vËt chÊt ho¸” ra ë ng«n
ng÷. V× thÕ, t− t−ëng, ý nghÜ thÕ nµo? vÒ c¸i g×? ng«n ng÷ diÔn ®¹t ph¶i thÓ hiÖn
®óng nh− vËy, tr¸nh t¹o ra tr−êng hîp t− t−ëng, ý nghÜ ph¶n ¸nh vÒ ®èi t−îng
nµy, nh−ng ng«n ng÷ diÔn ®¹t l¹i cho thÊy kh«ng ph¶i ®èi t−îng Êy mµ lµ ®èi
t−îng kh¸c hay cã thÓ lµ ®èi t−îng ®ã mµ còng cã thÓ lµ ®èi t−îng kh¸c (tøc
kh«ng x¸c ®Þnh). Cã thÓ s¬ ®å ho¸ yªu cÇu nµy nh− sau:
Lçi Sö dông tõ ®a nghÜa
TD ≡ Ng«n ng÷ TD ≠ N.N Sö dông tõ kh«ng râ nghÜa
(DiÔn ®¹t ®óng) (DiÔn ®¹t sai). Sö dông sai cÊu tróc ng÷ ph¸p
Tãm l¹i, kh«ng ®ång nhÊt c¸c t− t−ëng kh¸c nhau vµ kh«ng coi nh÷ng t−
t−ëng ®ång nhÊt lµ kh¸c nhau.
C¸c lçi l«gÝc t−¬ng øng th−êng m¾c khi vi ph¹m c¸c yªu cÇu cña luËt
®ång nhÊt nhÊt lµ ®¸nh tr¸o ®èi t−îng, vµ ®¸nh tr¸o kh¸i niÖm, nhÇm lÉn c¸c
kh¸i niÖm.
d) VÝ dô vÒ c¸c tr−êng hîp vi ph¹m yªu cÇu cña luËt ®ång nhÊt.
2.2. LuËt m©u thuÉn
a) C¬ së kh¸ch quan luËt cÊm m©u thuÉn. C¬ së cña luËt ®ång nhÊt lµ
tÝnh x¸c ®Þnh vÒ chÊt cña c¸c ®èi t−îng ®−îc b¶o toµn trong kho¶ng thêi gian
nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã suy ra, nÕu cã ®èi t−îng nh− thÕ, th× nã ®ång thêi kh«ng thÓ
kh«ng tån t¹i; nã kh«ng thÓ cã c¸c thuéc tÝnh x¸c ®Þnh vÒ chÊt nh− thÕ nµy vµ
®ång thêi l¹i kh«ng cã chóng, kh«ng thÓ võa n»m võa kh«ng n»m trong quan hÖ
nµo ®ã víi c¸c ®èi t−îng kh¸c. §Æc ®iÓm ®ã cña giíi hiÖn thùc lµ c¬ së kh¸ch
quan cña luËt m©u thuÉn.
45
b) Néi dung vµ c«ng thøc cña luËt cÊm m©u thuÉn. M©u thuÉn l«gÝc lµ
hiÖn t−îng cña t− duy, khi nªu ra hai ph¸n ®o¸n lo¹i trõ nhau vÒ mét ®èi t−îng
®−îc xÐt trong cïng mét thêi gian vµ cïng mét quan hÖ. M©u thuÉn l«gÝc lµm lé
râ mét tÝnh quy luËt lµ: Hai ph¸n ®o¸n ®èi lËp hoÆc m©u thuÉn nhau vÒ mét ®èi
t−îng, ®−îc xÐt trong cïng mét thêi gian, cïng mét quan hÖ, kh«ng thÓ cïng
ch©n thùc, Ýt nhÊt mét trong chóng gi¶ dèi.
C«ng thøc cña quy luËt: 7(a ∧ 7a).
c) Yªu cÇu phi m©u thuÉn cña t− t−ëng vµ c¸c lçi l«gÝc th−êng cã trong
thùc tiÔn t− duy. Sù t¸c ®éng cña luËt m©u thuÉn trong t− duy yªu cÇu con ng−êi
kh«ng m©u thuÉn trong c¸c lËp luËn, trong viÖc liªn kÕt c¸c t− t−ëng. §Ó lµ
ch©n thùc th× c¸c t− t−ëng ph¶i nhÊt qu¸n, phi m©u thuÉn. Mét t− t−ëng sÏ lµ
gi¶ dèi khi cã chøa m©u thuÉn l«gÝc.
Do yªu cÇu ®· nªu mµ ®«i khi luËt m©u thuÉn cßn ®−îc gäi lµ luËt cÊm
m©u thuÉn. Gäi lµ luËt cÊm m©u thuÉn cã nghÜa lµ ®ång nhÊt nã víi yªu cÇu do
con ng−êi ®Þnh h×nh lªn trªn c¬ së cña quy luËt (“nguyªn t¾c phi m©u thuÉn”).
Yªu cÇu cÊm m©u thuÉn l«gÝc ®−îc triÓn khai cô thÓ nh− sau:
- Thø nhÊt: kh«ng ®−îc cã m©u thuÉn trùc tiÕp trong lËp luËn khi kh¼ng
®Þnh mét ®èi t−îng vµ ®ång thêi l¹i phñ ®Þnh ngay chÝnh nã.
- Thø hai, kh«ng ®−îc cã m©u thuÉn gi¸n tiÕp trong t− duy, tøc lµ kh¼ng
®Þnh ®èi t−îng, nh−ng l¹i phñ nhËn hÖ qu¶ tÊt suy tõ nã
d) VÝ dô vÒ c¸c tr−êng hîp vi ph¹m
2.3. LuËt bµi trung
LuËt nµy g¾n liÒn víi luËt m©u thuÉn, víi sù cÇn thiÕt ph¶i lo¹i bá c¸c
m©u thuÉn l«gÝc trong t− duy. Nh− ®· nªu, luËt m©u thuÉn kh¼ng ®Þnh: hai t−
t−ëng m©u thuÉn kh«ng thÓ cïng ch©n thùc. Nh−ng kh«ng cho biÕt, chóng cã
thÓ cïng gi¶ dèi kh«ng.
LuËt bµi trung tr¶ lêi c©u hái Êy. Theo nghÜa nµy, cã thÓ coi nã lµ sù bæ
sung cho luËt m©u thuÉn (vµ suy ra, cho c¶ luËt ®ång nhÊt). Sù t¸c ®éng cña nã
còng bÞ chÕ ®Þnh bëi tÝnh x¸c ®Þnh cña t− duy, tÝnh nhÊt qu¸n vµ phi m©u thuÉn
46
cña nã. Nh−ng luËt bµi trung cßn cã tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi, cã lÜnh vùc t¸c ®éng
vµ vai trß riªng cña m×nh.
a) C¬ së kh¸ch quan cña luËt bµi trung. Còng chÝnh lµ tÝnh x¸c ®Þnh vÒ
chÊt cña c¸c ®èi t−îng, mét c¸i g× ®ã tån t¹i hay kh«ng tån t¹i, thuéc líp nµy
hay líp kh¸c, nã vèn cã hay kh«ng cã tÝnh chÊt nµo ®ã v. v. chø kh«ng thÓ cã
kh¶ n¨ng nµo kh¸c.
b) Néi dung cña luËt bµi trung: “Hai ph¸n ®o¸n m©u thuÉn nhau vÒ cïng
mét ®èi t−îng, ®−îc kh¶o cøu trong cïng mét thêi gian vµ trong cïng mét quan
hÖ, kh«ng thÓ ®ång thêi gi¶ dèi: mét trong chóng nhÊt ®Þnh ph¶i ch©n thùc, c¸i
cßn l¹i ph¶i gi¶ dèi, kh«ng cã tr−êng hîp thø ba”.
C«ng thøc: “a v 7a”,
LÜnh vùc t¸c ®éng cña luËt bµi trung hÑp h¬n so víi luËt m©u thuÉn: ë ®©u
cã luËt bµi trung, ë ®ã nhÊt thiÕt cã luËt m©u thuÉn, nh−ng ë nhiÒu n¬i luËt m©u
thuÉn t¸c ®éng, nh−ng luËt bµi trung l¹i kh«ng. LuËt bµi trung t¸c ®éng trong
quan hÖ gi÷a c¸c ph¸n ®o¸n m©u thuÉn (A - O; E - I), ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ luËt
bµi trung dïng ®Ó lo¹i bá nh÷ng m©u thuÉn trong tr−êng hîp nªu ra nh÷ng ph¸n
®o¸n tr¸i ng−îc nhau ë mét trong ba kiÓu: (A – E, ®¬n nhÊt); (A – O); (E –
I).
Trong c¶ ba tr−êng hîp, theo luËt bµi trung mét ph¸n ®o¸n nhÊt ®Þnh ph¶i
ch©n thùc, cßn ph¸n ®o¸n kia lµ gi¶ dèi.
Nh−ng nã kh«ng t¸c ®éng trong c¸c mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a c¸c ph¸n
®o¸n ®èi lËp (A – E, toµn thÓ), dï luËt m©u thuÉn t¸c ®éng c¶ ë ®©y: chóng
kh«ng thÓ ®ång thêi ch©n thùc, nh−ng cã thÓ ®ång thêi gi¶ dèi, v× vËy mµ kh«ng
nhÊt thiÕt tu©n theo luËt bµi trung.
d) Nh÷ng yªu cÇu cña luËt bµi trung vµ c¸c lçi khi vi ph¹m chóng. LuËt
bµi trung yªu cÇu ph¶i lùa chän – mét trong hai – theo nguyªn t¾c “hoÆc lµ,
hoÆc lµ” (kh«ng cã gi¶i ph¸p thø ba). §iÒu ®ã cã nghÜa lµ: trong viÖc gi¶i quyÕt
vÊn ®Ò mang tÝnh gi¶i ph¸p th× kh«ng ®−îc l¶ng tr¸nh c©u tr¶ lêi x¸c ®Þnh;
kh«ng thÓ t×m c¸i g× ®ã trung gian, ®øng gi÷a, thø ba.
47
Sù vi ph¹m yªu cÇu lùa chän th−êng biÓu hiÖn kh¸c nhau. NhiÒu khi
chÝnh vÊn ®Ò ®−îc ®Æt ra, ®−îc ®Þnh h×nh kh«ng ph¶i theo c¸ch gi¶i ph¸p m©u
thuÉn nhau. Nãi chung, luËt bµi trung chØ t¸c ®éng ë c¸c mÖnh ®Ò m©u thuÉn
nh− ®· nªu trªn, nh−ng chóng còng ph¶i lµ nh÷ng mÖnh ®Ò cã nghÜa.
NÕu c©u hái ®−îc nªu ra thÝch hîp d−íi d¹ng t×nh thÕ ph¶i lùa chän, th×
viÖc l¶ng tr¸nh c©u tr¶ lêi x¸c ®Þnh, cè t×m c¸i g× ®ã thø ba, sÏ lµ sai lÇm.
2.4. LuËt lý do ®Çy ®ñ
a) C¬ së kh¸ch quan vµ néi dung cña luËt lý do ®Çy ®ñ. Sù phô thuéc lÉn
nhau trong tån t¹i kh¸ch quan cña c¸c ®èi t−îng lµ c¬ së quan träng nhÊt cho sù
xuÊt hiÖn vµ t¸c ®éng trong t− duy luËt lý do ®Çy ®ñ.
b) Néi dung cña luËt: “mäi t− t−ëng ®· ®Þnh h×nh ®−îc coi lµ ch©n thùc
nÕu nh− ®· râ toµn bé c¸c c¬ së ®Çy ®ñ cho phÐp x¸c minh hay chøng minh tÝnh
ch©n thùc Êy”. C«ng thøc cã thÓ lµ: “a ch©n thùc v× cã b lµ c¬ së ®Çy ®ñ”.
C¬ së l«gÝc liªn quan chÆt chÏ víi c¬ së kh¸ch quan, nh−ng còng kh¸c
víi nã. Nguyªn nh©n lµ c¬ së kh¸ch quan, kÕt qu¶ t¸c ®éng cña nã lµ hÖ qu¶.
Cßn c¬ së l«gÝc cã thÓ lµ viÖc viÖn dÉn nguyªn nh©n, mµ còng cã thÓ hÖ qu¶ ®Ó
suy ra mét kÕt luËn kh¸c.
LuËt lý do ®Çy ®ñ lµ kÕt qu¶ kh¸i qu¸t thùc tiÔn suy luËn. LuËt nµy biÓu
thÞ quan hÖ cña nh÷ng t− t−ëng ch©n thùc víi nh÷ng t− t−ëng kh¸c – quan hÖ
kÐo theo l«gÝc, xÐt ®Õn cïng, lµ ®¶m b¶o sù t−¬ng thÝch cña chóng víi hiÖn
thùc. Cã nghÜa lµ, kÕt luËn lu«n cã ®Çy ®ñ c¬ së trong lËp luËn ®óng. Do vËy,
lÜnh vùc t¸c ®éng cña quy luËt nµy tr−íc hÕt lµ ë suy luËn, råi sau ®ã lµ ë chøng
minh. Ngay sù tån t¹i cña chøng minh ®· chøng tá cã quy luËt nµy
c) Nh÷ng yªu cÇu cña luËt lý do ®Çy ®ñ vµ c¸c lçi do vi ph¹m chóng.
LuËt lý do ®Çy ®ñ ®Æt ra cho t− duy nh÷ng yªu cÇu sau: mäi t− t−ëng ch©n thùc
cÇn ph¶i ®−îc luËn chøng, hay: kh«ng ®−îc c«ng nhËn mét t− t−ëng lµ ch©n
thùc, nÕu ch−a cã c¬ së ®Çy ®ñ cho viÖc c«ng nhËn Êy. Nãi kh¸c, ch−a nªn tin
vµo bÊt cø c¸i g×: cÇn ph¶i dùa trªn c¬ së c¸c d÷ kiÖn tin cËy vµ c¸c luËn ®iÓm
®· ®−îc kiÓm chøng tõ tr−íc. LuËt nµy chèng l¹i c¸c t− t−ëng phi l«gÝc, kh«ng
48
liªn hÖ víi nhau, v« tæ chøc, thiÕu chøng minh; lý thuyÕt trÇn trôi; c¸c kÕt luËn
thiÕu søc thuyÕt phôc, c¸i nµy kh«ng ®−îc suy ra tõ c¸i kh¸c.
Lçi l«gÝc quan träng nhÊt do vi ph¹m c¸c yªu cÇu cña luËt lý do ®Çy ®ñ lµ
lçi “kÐo theo ¶o”. Nã béc lé ë n¬i thùc ra kh«ng cã mèi liªn hÖ l«gÝc ®Çy ®ñ
gi÷a c¸c tiÒn ®Ò vµ kÕt luËn, luËn ®Ò vµ c¸c luËn cø, nh−ng ng−êi ta l¹i cø t−ëng
lµ cã mèi liªn hÖ Êy.
Tãm l¹i, kÕt thóc nghiªn cøu c¸c quy luËt cña l«gÝc h×nh thøc, chóng ta
nhËn thÊy, viÖc tu©n theo c¸c yªu cÇu cña chóng lµ quan träng vµ cÇn thiÕt, v×
chóng ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh nhËn thøc tÝnh nhÊt qu¸n, tÝnh x¸c ®Þnh, tÝnh phi
m©u thuÉn l«gÝc, tÝnh cã c¬ së vµ ®−îc chøng minh.
49
còng léi mÊy ®Ìo còng qua”. Mét häc sinh khi ®−îc yªu cÇu ®· tr¶ lêi nh− sau:
Th−a thÇy, c©u nµy ý muèn nãi giao th«ng ngµy x−a ch−a ph¸t triÓn ¹.
Hái : t×nh huèng trªn ®· vi ph¹m quy luËt l«gÝc nµo? H·y ph©n tÝch.
7) Mét ng−êi khi ®−îc hái t¹i sao l¹i biÕt t¸c phÈm “ ChÝ PhÌo” cña Nam
Cao lµ mét t¸c phÈm næi tiÕng, «ng ta tr¶ lêi: v× nã ®−îc nhiÒu ng−êi ®äc.
Hái: t×nh huèng trªn ®· vi ph¹m quy luËt l«gÝc nµo? H·y ph©n tÝch.
8) C¸c nhµ lý luËn thÇn häc cña nhµ thê Vatican thêi thung cæ lu«n
kh¼ng ®Þnh r»ng Chóa trêi lµ toµn n¨ng vµ cã thÓ s¸ng t¹o ra mäi thø. Nhµ thÇn
häc Cao-ni-l« ®· hái hä r»ng:
- Th−îng ®Õ toµn n¨ng ®ã cã thÓ s¸ng t¹o ra mét hßn ®¸ mµ m×nh kh«ng
nhÊc næi kh«ng?
GÇn mét ngµn n¨m qua c¸c nhµ thÇn häc vÉn kh«ng cã c¸ch nµo ®Ó tr¶
lêi c©u hái nµy? T¹i sao?
50