ਫਜਟ 2024-25

ਹਯ਩ਾਰ ਸ ਿੰ ਘ ਚੀਭਾ
ਸ ਿੱ ਤ ਭਿੰ ਤਯੀ
ਦਾ ਬਾਸ਼ਣ

ਭਾਣਮ੅ਗ ਩ੀਕਯ ਾਸਹਫ,

1. ਭੈਂ ਇ਷ ਅਜ਼ੀਭ ਷ਦਨ ਦੇ ਷ਨਭੁੱ ਖ, ਫਸਤ ਸੀ ਭਾਣ ਅਤੇ ਜਜ਼਼ਿੰ ਭੇਵਾਯੀ ਨਾਰ ਜ਩ਛਰੇ ਦ੉

਷ਾਰਾਂ ਦੇ ਷੝ਯ ਫਾਯੇ ਗੁੱ ਰ ਕਯਾਂਗਾ ਅਤੇ ਷ਯਦਾਯ ਬਗਵ਼ਿੰ ਤ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਭਾਨ ਜੀ ਦੀ ਷ਮ੉ਗ ਅਗਵਾਈ

ਸੇਠ 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਦੇ ਕਾਯਜਕਾਰ ਦੇ ਤੀਜੇ ਷ਾਰ ਦਾ ਫਜਟ ਩ੇਸ਼ ਕਯਾਂਗਾਂ।

2. ਤਯੁੱ ਕੀ ਰਈ ਵਚਨਫੁੱ ਧਤਾ ਅਤੇ ਰ੉ ਕਜਸੁੱ ਤਾਂ ਦੀ ਷ੇਵਾ ਩ਰਤੀ ਷ਭਯ਩ਣ ਬਾਵਨਾ ਷ਾਡੇ

਷ਾਭੂਜਸਕ ਮਤਨਾਂ ਦੇ ਜ਷ਧਾਂਤ ਯਸੇ ਸਨ। ਅ਷ੀ ਅਜਸਭ ਭੁੱ ਜਦਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸੁੱ ਰ ਕਯਨ, ਅਤੇ ਸਯੇਕ

ਨਾਗਜਯਕ ਦੀਆਂ ਇੁੱ ਛਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਩ੂਯੀਆਂ ਕਯਨ ਦੇ ਷ਪਯ ਦੇ ਤੀਜੇ ਷ਾਰ ਦੀ ਸ਼ਯੂਆਤ ਕਯ ਯਸੇ ਸਾਂ।

ਇੁੱ ਥੇ ਭੈਂ ਆ਩ ਷ਯਕਾਯ ਦੇ ਜਦਰਸ਼ਟੀਕ੉ਣ ਨੂ਼ਿੰ ਦਯ਷ਾਉਂਦੇ ਸ੉਋ ਜਨਾਫ ਫਸ਼ੀਯ ਫਦਯ ਦੇ ਸ਼ਫਦਾਂ ਦਾ

ਸਵਾਰਾ ਦੇਣਾ ਚਾਸਾਂਗਾ।

जिस ददन से चला हूँ जमरि मंज़िल पे ऩिि है

आूँखों ने कभी मील का पत्थि नहीं देखा

3. 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜ਩ਛਰੇ ਷ਾਰ ਦੇ ਫਜਟ ਜਵੁੱ ਚ ਕੀਤੇ ਵਾਅਦੇ ਅਨ਷ਾਯ, ਅ਷ੀਂ ਯਾਜ ਦੇ

ਭਾਰੀ਋ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਜਵੁੱ ਚ ਕਾਭਮਾਫ ਸ੉਋ ਸਾਂ। ਯਾਜ ਦੇ ਆ਩ਣੇ ਟੈਕ਷ ਭਾਰੀ਋ ਜਵੁੱ ਚ

਷ਾਰਾਨਾ ਜਵਕਾ਷ ਦਯ ਕਾ੝ੀ ਜਜ਼ਆਦਾ ਬਾਵ 13% ਸੈ ਜਦੋਂ ਜਕ 2012-17 ਦ੊ਯਾਨ ਜਭਸ਼ਜਯਤ

1
਷ਾਰਾਨਾ ਜਵਕਾ਷ ਦਯ (਷ੀ.਋.ਜੀ.ਆਯ.) 8% ਅਤੇ 2017-22 ਦ੊ਯਾਨ ਇਸ ਦਯ 6% ’ਤੇ ਷ੀ।

ਇਸ ਦਯ਷ਾਉਂਦਾ ਸੈ ਜਕ ਜਵਚਾਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸਕੀਕਤ ਜਵੁੱ ਚ ਫਦਰਣਾ ਜਦਰੜ ਇਯਾਜਦਆਂ 'ਤੇ ਜਨਯਬਯ

ਕਯਦਾ ਸੈ।

4. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਆ਩ਣੇ ਵੁੱ ਰੋਂ ਕੀਤੇ ਗ਋ “ਯ਼ਿੰ ਗਰਾ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ” ਦੇ ਵਾਅਦੇ ਅਨ਷ਾਯ ਭੁੱ ਖ

ਖੇਤਯਾਂ ਜਜਵੇਂ ਜਕ ਷ਚੁੱ ਜੇ ਸ਼ਾ਷ਨ, ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਅਤੇ ਜ਷ਸਤ 'ਤੇ ਜਧਆਨ ਕੇਂਜਦਰਤ ਕਯ ਯਸੀ ਸੈ। 'ਆ਩'

਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਩ਰਸਾ਷ਜਨਕ ਩ਰਜਕਜਯਆਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਚਾਯੂ ਫਣਾਉਣ, ਩ਾਯਦਯਸਤਾ ਵਧਾਉਣ ਅਤੇ

ਜਬਰਸਟਾਚਾਯ ਨੂ਼ਿੰ ਠੁੱਰਹ ਩ਾਉਣ ਰਈ ਕਈ ਕਦਭ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ। "ਬਗਵ਼ਿੰ ਤ ਭਾਨ ਷ਯਕਾਯ ਤਸਾਡੇ

ਦਆਯ", "ਯਾਸਨ ਦੀ ਡ੉ਯ ਷ਟੈ਩ ਜਡਰੀਵਯੀ" ਅਤੇ ਜਬਰਸਟਾਚਾਯ ਜਵਯ੉ਧੀ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਇੁੱ ਕ

ਕਸਰ ਅਤੇ ਕਾਯਗਯ ਩ਰਸਾ਷ਨ ਫਣਾਉਣ ਦੀ ਷ਾਡੀ ਵਚਨਫੁੱ ਧਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਦਯ਷ਾਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇ਷ੇ

ਤਯਹਾਂ “ਆ਩ ਕੀ ਷ਯਕਾਯ ਆ਩ ਦੇ ਦਆਯ” ਸ਼ਯੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ ਜਜ਷ ਯਾਸੀਂ ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਜਵਚ ਕੈਂ਩

ਰਗਾ ਕੇ ਸਣ ਤੁੱ ਕ 8 ਰੁੱਖ ਨਾਗਜਯਕਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।

5. ਷ਾਡੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸਣ ਫੂਯ ਩ੈਣਾ ਸ਼ਯੂ ਸ੉ ਜਗਆ ਸੈ, ਷ਕੂਰ ਆ੝ ਌ਭੀਨੈਂ਷ ਸਣ ਇਕ

ਸਕੀਕਤ ਫਣ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਯੇਕ ਤੁੱ ਕ ਜਭਆਯੀ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਦੀ ਩ਸ਼ਿੰ ਚ ਨੂ਼ਿੰ ਮਕੀਨੀ ਫਣਾਉਣ ਦੇ

਷ਾਡੇ ਷਼ਿੰ ਕਰ਩ ਅਤੇ ਩ਰਤੀਫੁੱ ਧਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਦਯ਷ਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਆਭ ਆਦਭੀ ਕਰੀਜਨਕਾਂ ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ

਩ਰਾਇਭਯੀ ਜ਷ਸਤ ਦੇਖਬਾਰ ਦੇ ਖੇਤਯ ਜਵਚ ਜਕ਷ੇ ਕਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਘੁੱ ਟ ਨਸੀਂ। ਇਸ ਕਰੀਜਨਕ ਆਭ

ਰ੉ ਕਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਚ਼ਿੰ ਗੀਆਂ ਅਤੇ ਭੁੱ ਪਤ ਜ਷ਸਤ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਩ਰਦਾਨ ਕਯ ਯਸੇ ਸਨ। ਇ਷ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ ਦੀ

ਕਦਯ ਩ਈ ਸੈ ਅਤੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੂ਼ਿੰ ਗਰ੉ ਫਰ ਸੈਰਥ ਷਩ਰਾਈ ਚੇਨ ਷ਜਭਟ-2023 ਜਵੁੱ ਚ ਩ਜਸਰਾ

ਇਨਾਭ ਩ਰਾ਩ਤ ਸ੉ਇਆ ਸੈ।

2
਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

6. ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੇ ਨ੊ਜਵਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਦਆਯਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਯਸੇ ਜਨਯ਼ਿੰ ਤਯ ਮਤਨਾਂ ਅਤੇ

਩ਰਤੁੱਖ ਕਾਯਵਾਈਆਂ ਦਆਯਾ ਇ਷ ਷ਭੇਂ ਦ੊ਯਾਨ ਯਜ਼ਗਾਯ ਦੇ ਅਨੇਕਾਂ ਭ੊ਕੇ ਜਭਰੇ ਸਨ। ਷ਾਡੀ

਷ਯਕਾਯ ਩਼ਿੰ ਜਾਫੀ ਨ੊ਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਇੁੱ ਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰ੉ ੜਾਂ ਦੀ ਩ੂਯਤੀ ਰਈ ਮਤਨਸ਼ੀਰ ਯਸੀ ਸੈ।

਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਕਾਫਰ ਨ੊ਜਵਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਇਸਨਾਂ ਦ੉ ਷ਾਰਾਂ ਦ੊ਯਾਨ 40,437 ਨ੊ਕਯੀਆਂ ਩ਰਦਾਨ

ਕੀਤੀਆਂ। ਇ਷ ਤੋਂ ਬਾਵ ਸੈ ਜਕ ਸਯ ਯ੉ਜ਼ 55 ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਨ੊ਕਯੀਆਂ ਜਦੁੱ ਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

7. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੇਖ ਕੇ ਷਼ਿੰ ਤਸ਼ਟੀ ਸ਼ਿੰ ਦੀ ਸੈ ਜਕ ਷ਾਡੇ ਭਾਣਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਦਾ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਆਖਯੀ

ਜ਷ਯੇ ਤੁੱ ਕ ਨਜਸਯੀ ਩ਾਣੀ ਩ਸ਼ਿੰ ਚਾਉਣ ਦਾ ਷਩ਨਾ ਷ਾਕਾਯ ਸ੉ ਜਗਆ ਸੈ। ਇਸ ਷ਾਡੀ ਖੇਤੀ, ਷ਾਡੇ

਩ਾਣੀ ਦੇ ਘੁੱ ਟ ਯਸੇ ਩ੁੱ ਧਯ ਰਈ ਵਯਦਾਨ ਷ਾਜਫਤ ਸ੉ਵੇਗਾ ਅਤੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੂ਼ਿੰ 'ਭਾਯੂਥਰ' ਫਣਨ ਤੋਂ

ਫਚਾ਋ਗਾ। ਇ਷ ਷ਫ਼ਿੰ ਧ ਜਵੁੱ ਚ ਜ੉ ਕੁੱ ਝ ਸ੉ਯ ਕਯਨ ਦੀ ਰ੉ ੜ ਸੈ ਉਸ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਕੀਤਾ

ਜਾਵੇਗਾ।

8. ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜ਩ਛਰੇ ਦ੉ ਷ਾਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਰਾ਩ਤ ਕੀਤੇ ਰਾਬਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਇਕਜੁੱ ਟ ਕਯਨ

ਦਾ ਷ਾਰ ਸੈ। ਇਸ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਦਆਯਾ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਰਗਾ਋ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਜਵਕਾ਷ ਦੇ ਫੂਜਟਆਂ ਦੇ

਩ਾਰਣ ਩੉ਸਣ ਕਯਨ ਦਾ ਷ਭਾਂ ਸੈ, ਤਾਂ ਜ੉ ਉਸ ਷ਾਡੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਰੀਆਂ ਩ੀੜਹੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ੝ਰ ਦੇ

਷ਕਣ।

9. ਇਸ ਭੇਯੀ ਜਜ਼ਿੰ ਭੇਵਾਯੀ ਸੈ ਜਕ ਭੈਂ ਕੇਂਦਯ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਩ਰਤੀ ਜਦਖਾਈ ਜਾ ਯਸੀ

ਫੇਯਖੀ ਨੂ਼ਿੰ ਇ਷ ਅਜ਼ੀਭ ਷ਦਨ ਦੇ ਷ਾਸਭਣੇ ਯੁੱ ਖਾਂ। ਯਾਸਟਯੀ ਜ਷ਸਤ ਜਭਸਨ (਌ਨ.਌ਚ.਌ਭ),

਩ੇਂਡੂ ਜਵਕਾ਷ ਪ਼ਿੰ ਡ (ਆਯ.ਡੀ.਌ਪ), ਭ਼ਿੰ ਡੀ ਜਵਕਾ਷ ਪ਼ਿੰ ਡ (਌ਭ.ਡੀ.਌ਪ) ਅਤੇ ਩ੂ਼ਿੰ ਜੀ ਜਨਵੇਸ ਰਈ

3
ਯਾਜ ਨੂ਼ਿੰ ਜਵਸੇਸ ਷ਸਾਇਤਾ ਤਜਸਤ ਯਾਜ ਦੇ ਰਗਬਗ 8,000 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਣਦੇ ਜਸੁੱ ਷ੇ ਨੂ਼ਿੰ

ਯ੉ਕੇ ਜਾਣ ਨਾਰ ਜਵਕਾ਷ ਕਾਯਜਾਂ ਤੇ ਜ਷ੁੱ ਧਾ ਩ਰਬਾਵ ਜ਩ਆ ਸੈ ਅਤੇ ਯਾਜ ਦੇ ਖਜ਼ਾਨੇ ਤੇ ਵੀ ਵਾਧੂ

ਫ੉ਝ ਜ਩ਆ ਸੈ।

ਸ ਿੱ ਤੀ ਾਰ 2024-25 ਦਾ ਫਜਟ

ਭਾਣਮ੉ਗ ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

10. ਡਾਇਯੈਕਟ੉ਯੇਟ ਆਪ ਷ਟੈਜਟ਷ਜਟਕ਷ ਦਆਯਾ ਩ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਅਗਾਊ ਅਨਭਾਨਾਂ

ਅਨ਷ਾਯ, ਭ੊ਜੂਦਾ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੀ ਜਵਕਾ਷ ਦਯ 9.41% ਸੈ ਅਤੇ ਜੀ.਌਷.ਡੀ.਩ੀ.

7,36,423 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਤੇ ਸੈ। ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਰਈ ਜੀ.਌਷.ਡੀ.਩ੀ. 9% ਦੇ ਵਾਧੇ

ਨਾਰ 8,02,701 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਅਨਭਾਨੀ ਗਈ ਸੈ।

11. 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਦੀ ਷਼ਿੰ ਜੀਦਗੀ ਅਤੇ ਷ਭਯ਩ਣ, ਇੁੱ ਕ ਵਾਯ ਜਪਯ ਰਗਾਤਾਯ ਦੂਜੇ ਷ਾਰ

ਯਾਜ ਦੇ ਆ਩ਣੇ ਟੈਕ਷ ਭਾਰੀ਋ ਜਵੁੱ ਚ ਵਾਧੇ ਤੋਂ ਷਩ੁੱ ਸ਼ਟ ਸੈ। ਚਾਰੂ ਵਯਹੇ ਦ੊ਯਾਨ, ਜਨਵਯੀ ਤੁੱ ਕ

਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦਾ ਆ਩ਣਾ ਟੈਕ਷ ਭਾਰੀਆ 12% ਦੀ ਦਯ ਨਾਰ ਵੁੱ ਧ ਜਗਆ ਸੈ।

12. ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਰਈ, ਕੁੱ ਰ 2,04,918 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦੀ

ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ। ਩ਰਬਾਵੀ ਭਾਰੀਆ ਘਾਟਾ ਅਤੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਘਾਟਾ ਕਰਭਵਾਯ 2.77% ਅਤੇ

3.80% ਅਨਭਾਨੇ ਗ਋ ਸਨ ਜ੉ ਜਕ ਜ਩ਛਰੇ ਷ਾਰ ਦੇ 3.13% ਅਤੇ 4.12% ਕਰਭਵਾਯ ਨਾਰੋਂ

ਜਫਸਤਯ ਸਨ।

4
13. ਸਣ, ਭੈਂ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਖੇਤਯਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਸਯੂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣ

ਵਾਰੀਆਂ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਅਤੇ ਩ਰ੉ਗਯਾਭਾਂ ਰਈ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤੇ ਫਜਟ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦੇ ਨਾਰ ਜਵਕਾ਷

ਯ੉ਡਭੈ਩ ਦੀ ਯੂ਩ਯੇਖਾ ’ਤੇ ਚਾਨਣਾ ਩ਾਵਾਂਗਾ।

ਖ੃ਤੀਫਾੜੀ ਅਤ੃ ਸਕ ਾਨ ਬਰਾਈ

਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

14. ਅਗਰੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ ਖੇਤੀਫਾੜੀ ਅਤੇ ਷ਸਾਇਕ ਖੇਤਯਾਂ ਰਈ 13,784 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋

ਦੀ ਤਜਵੀਜ ਕੀਤੀ ਜਾ ਯਸੀ ਸੈ।

ਪ ਰੀ ਸ ਸਬਿੰ ਨਤਾ

15. ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, ਅ਷ੀਂ ਜ਷ਯਪ ਗੁੱ ਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਜਵਸਵਾ਷ ਨਸੀਂ ਕਯਦੇ, ਅ਷ੀਂ ਕਾਯਵਾਈ

ਜਵੁੱ ਚ ਜਵਸਵਾ਷ ਯੁੱ ਖਦੇ ਸਾਂ, ਅਤੇ ਭੈਂ ਪ਷ਰੀ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨਤਾ ਦੀਆਂ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਷ਕੀਭਾਂ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 575 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਕਯਦਾ ਸਾਂ। ਇਸ ਷ਾਡਾ ਪਯਜ਼ ਸੈ

ਜਕ ਅ਷ੀਂ ਆ਩ਣੇ ਜਭਸਨਤੀ ਜਕ਷ਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨਤਾ ਰਈ ਉਤਸਾਜਸਤ ਕਯਦੇ ਯਸੀ਋ ਅਤੇ ਇ਷

ਤਯਹਾਂ 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਬਜਵੁੱ ਖ ਜਵੁੱ ਚ ਵੀ ਅਜਜਸੀਆਂ ਮ੉ਜਨਾਵਾਂ 'ਤੇ ਜਧਆਨ ਕੇਂਦਜਯਤ ਯੁੱ ਖੇਗੀ।

਷ਾਡੀ ਖੇਤੀਫਾੜੀ, ਷ਾਡੀ ਜਭੁੱ ਟੀ, ਷ਾਡੇ ਜਡੁੱ ਗਦੇ ਩ਾਣੀ ਦੇ ਩ੁੱ ਧਯ ਆਜਦ ਨੂ਼ਿੰ ਜਫਸਤਯ ਫਣਾਉਣਾ

਷ਾਡੀ ਷ਭੂਜਸਕ ਜਜ਼਼ਿੰ ਭੇਵਾਯੀ ਸੈ।

16. ਜਕ਷ਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਨਯਭੇ ਦੀ ਷ਚੁੱ ਜੀ ਕਾਸਤ ਰਈ ਷ਭੇਂ ਜ਷ਯ ਤਕਨੀਕੀ ਜਾਣਕਾਯੀ ਦੇਣ ਰਈ

ਭ੊ਜੂਦਾ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ ਇੁੱ ਕ ਜਵਸੇਸ "ਜਭਸਨ ਉਨਤ ਜਕ਷ਾਨ" ਸਯੂ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ

ਨੇ ਰਗਬਗ 87,000 ਜਕ਷ਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਕ਩ਾਸ ਦੇ ਫੀਜ 'ਤੇ 33% ਷ਫਜ਷ਡੀ ਵੀ ਩ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਸੈ।

5
17. ਅ਷ੀਂ ਷ਭਝਦੇ ਸਾਂ ਜਕ ਵੈਜਰਊ ਌ਡੀਸ਼ਨ ਜਫਨਾਂ ਪ਷ਰੀ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨਤਾ ਯਾਸੀਂ ਖੇਤੀ ਜਵੁੱ ਚ

਷ਧਾਯ ਦੇ ਰ੉ ੜੀਂਦੇ ਨਤੀਜੇ ਨਸੀਂ ਜਭਰਣਗੇ। ਇ਷ ਰਈ ਭ੊ਜੂਦਾ ਷ਾਰ ਜਵਚ ਕਈ ਩ਰਾਜੈਕਟ ਸ਼ਯੂ

ਕਯਨ ਰਈ 50 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਩ੈਗਯੈਕ਷ਕ੉ (PAGREXCO) ਨੂ਼ਿੰ ਦੇਣ ਵਾ਷ਤੇ ਯੁੱ ਖੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ

ਸਨ। ਸਜਸਆਯ਩ਯ ਜਵਖੇ ਆਟ੉ਭੇਜਟਡ ਫੇਵਯੇਜ ਮੂਜਨਟ ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ; ਅਫ੉ਸਯ ਜਵਖੇ ਜਭਯਚ

਩ਰ੉਷ੈਜ਷਼ਿੰ ਗ ਷ੈਂਟਯ; ਜਰ਼ਿੰਧਯ ਜਵਖੇ ਵੈਰਮੂ ਌ਜਡਡ ਩ਰ੉਷ੈਜ਷਼ਿੰ ਗ ਷ਸੂਰਤ ਅਤੇ ਪਜਤਸਗੜਹ ਷ਾਜਸਫ ਜਵਖੇ

ਯੈਡੀ-ਟੂ-ਈਟ ਪੂਡ ਭੈਨੂਪਕ

ੈ ਚਜਯ਼ਿੰ ਗ ਮੂਜਨਟ ਅਤੇ ਸ੉ਯ ਩ਰ੉ਜੈਕਟਾਂ ਰਈ 250 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ

ਜ਷ਡਫੀ ਨਾਰ ਌ਭ.਍.ਮੂ ਷ਾਇਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱ ਕਾ ਸੈ।

ਫਾਗਫਾਨੀ

18. ਉੱ਩ਯ ਦੁੱ ਷ੇ ਗ਋ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ੝਷ਰੀ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨਤਾ ਉ਩ਾਵਾਂ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ ਉਤ਩ਾਦ ਦੀ ਗਣਵੁੱ ਤਾ

ਜਵੁੱ ਚ ਷ਧਾਯ ਕਯਨ ਅਤੇ ਩ਰਭੁੱ ਖ ਉਤ਩ਾਦਨ ਖੇਤਯਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਫਾਗਫਾਨੀ ਪ਷ਰਾਂ ਦੇ ਕਰੁੱ਷ਟਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ

ਂ
ਜਵਕ਷ਤ ਕਯਨ ਰਈ ਇਕ ਨਵੀਂ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ ਬਾਵ “਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਫਾਗਫਾਨੀ ਅਡਵਾਂ਷ਭੈਂਟ ਌ਡ

ਂ ਯ਩ਰੀਜਨ਍ਯਜਸ਩ (PHASE)” ਦਾ ਌ਰਾਨ ਕਯਦੇ ਸ੉਋ ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਖਸੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ।

਷਷ਟੇਨੇਫਰ ਌ਟ

ਇ਷ ਰਈ ਫਜਟ ਜਵੁੱ ਚ ਢਕਵਾਂ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਭਸ਼ਯੂਭ ਖੇਤੀ; ਪੁੱ ਰਾਂ ਦੇ ਫੀਜਾਂ ਦੇ

ਉਤ਩ਾਦਨ; ਪਰਾਂ ਅਤੇ ਷ਫਜੀਆਂ ਦੇ ਫਗੀਜਚਆਂ ਦੇ ਜਵਕਾ਷ ਰਈ ਫਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਷ਕੀਭਾਂ

ਵਾ਷ਤੇ ਢਕਵੀਂ ਤਜਵੀਜ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

ਸਕ ਾਨਾਂ ਨੂਿੰ ਭੁਪਤ ਸਫਜਰੀ

19. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਸਯ ਤਯਹਾਂ ਨਾਰ ਆ਩ਣੇ 'ਅ਼ਿੰ ਨਦਾਤਾ' ਩ਰਤੀ ਵਚਨਫੁੱ ਧ ਸੈ ਅਤੇ ਇ਷ ਰਈ

ਉਸਨਾਂ ਦੀ ਜਨਯ਼ਿੰ ਤਯ ਷ਸਾਇਤਾ ਵਜੋਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਖੇੜੀਫਾੜੀ ਦੀ ਷ਫਜ਷ਡੀ

ਵਜੋਂ 9,330 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

6
ਸਭਿੱ ਟੀ ਅਤ੃ ਜਰ- ਿੰ ਬਾਰ

਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

20. ਅ਷ੀਂ ਷ਾਯੇ ਧਯਤੀ ਸੇਠਰੇ ਘੁੱ ਟ ਯਸੇ ਩ਾਣੀ ਦੀ ਷ਭੁੱ ਜ਷ਆ ਩ਰਤੀ ਷ਚੇਤ ਸਾਂ ਅਤੇ

150 ਜਵਚੋਂ 114 ਫਰਾਕਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਡਾਯਕ ਜ਼੉ਨ ਘ੉ਜਸ਼ਤ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਉ਩ਰੁੱਫਧ ਜਭੀਨੀ ਅਤੇ

ਧਯਤੀ ਸੇਠਰੇ ਷ਯ੉ਤਾਂ ਦੀ ਷ਭਝਦਾਯੀ ਨਾਰ ਵਯਤੋਂ ਕਯਨ ਰਈ, ਖੇਤਾਂ ਜਵਚ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਜਰ

਷਼ਿੰ ਬਾਰ ਤਕਨੀਕਾਂ ਜਜਵੇਂ ਜਕ ਷ੂਖਭ ਜ਷਼ਿੰ ਚਾਈ ਅਤੇ ਧਯਤੀ ਸੇਠ ਩ਾਈ਩-ਰਾਈਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਉਤ਷ਾਜਸਤ

ਕੀਤਾ ਜਾ ਜਯਸਾ ਸੈ ਅਤੇ ਚਾਰੂ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ 13,016 ਸੈਕਟੇਅਯ ਖੇਤਯ ਨੂ਼ਿੰ ਇ਷ ਦਾ ਰਾਬ

ਸ੉ਇਆ ਸੈ। ਭੈਂ ਜਭੁੱ ਟੀ ਅਤੇ ਩ਾਣੀ ਦੀ ਷਼ਿੰ ਬਾਰ ਰਈ 194 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਦੀਆਂ ਤਜਵੀਜ਼ਾ

ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ, ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਜਕ਷ਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜ਷਼ਿੰ ਚਾਈ ਰਈ ਅ਼ਿੰ ਡਯਗਯਾਊਂਡ ਩ਾਈ਩ਰਾਈਨਾਂ ਜਵਛਾਉਣ

ਜਸੁੱ ਤ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਸਾਇਤਾ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ ਦ੉ ਨਵੇਂ ਨਾਫਾਯਡ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਸਯੂ ਕਯਨ ਦੀਆਂ

ਤਜਵੀਜ਼ਾਂ ਸਾਭਰ ਸਨ।

਩ਸ਼ੂ ਩ਾਰਣ, ਡ੃ਅਯੀ ਅਤ੃ ਭਿੱ ਛੀ ਩ਾਰਣ

21. ਩ਸੂ ਩ਾਰਣ ਅਤੇ ਡੇਅਯੀ ਜਵਕਾ਷ ਤੋਂ ਜਫਨਾਂ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨਤਾ ਦੀ ਕਰ਩ਨਾ ਨਸੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ

਷ਕਦੀ ਜਕਉਂਜਕ ਇਸ ਯਾਜ ਦੀ ਗਰਾਭੀਣ ਆਯਜਥਕਤਾ ਜਵੁੱ ਚ ਭਸੁੱ ਤਵ਩ੂਯਨ ਬੂਜਭਕਾ ਜਨਬਾਉਂਦੇ

ਸਨ। ਜ਼ਭੀਨੀ ਩ੁੱ ਧਯ 'ਤੇ ਜਵਸੇਸ ਵੈਟਯਨਯੀ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸ੉ਯ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਦੇ ਉਦੇਸ ਨਾਰ,

਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2022-23 ਅਤੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2023-24 ਦ੊ਯਾਨ 326

ਵੈਟਯਨਯੀ ਅਪ਷ਯ ਅਤੇ 503 ਵੈਟਯਨਯੀ ਇ਼ਿੰ ਷਩ੈਕਟਯ ਜਨਮਕਤ ਕੀਤੇ ਸਨ।

22. ਜ਩਼ਿੰ ਡ ਜਕੁੱ ਜਰਆਂ ਵਾਰੀ ਜਜ਼ਰਹਾ ਪਾਜਜ਼ਰਕਾ ਜਵਖੇ ਇੁੱ ਕ ਨਵਾਂ ਭੁੱ ਛੀ ਩ੂ਼ਿੰ ਗ ਪਾਯਭ ਷ਥਾਜ਩ਤ

ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। 3,233 ਋ਕੜ ਦਾ ਯਕਫਾ ਭੁੱ ਛੀ ਩ਾਰਣ ਅਧੀਨ ਜਰਆਂਦਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਇੁੱ ਕ

7
ਦਜਯਆ ਭੁੱ ਛੀ ਩ਾਰਣ ਩ਰ੉ਗਯਾਭ ਸਯੂ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ, ਜਜ਷ ਤਜਸਤ 3 ਰੁੱਖ ਭੁੱ ਛੀ ਩ੂ਼ਿੰ ਗ ਨੂ਼ਿੰ

ਦਜਯਆਵਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਾਇਆ ਜਗਆ ਸੈ।

ਸਹਕਾਯਤਾ

਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

23. "ਜਭਸਨ ਪਰਕਾਯੀ" ਸਯੂ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਨੈਸਨਰ ਇ਼ਿੰ ਷ਟੀਜਚਊਟ ਆਪ ਪੈਸਨ

ਟੈਕਨਾਰ੉ ਜੀ, ਜਦੁੱ ਰੀ ਦਆਯਾ ਜ਩਼ਿੰ ਡ ਩ੁੱ ਧਯ ਦੇ ਕਾਯੀਗਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਨਵੀਨਤਭ ਜਸਰ਩ਕਾਯੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਦੀ

ਜ਷ਖਰਾਈ ਜਦੁੱ ਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੈ ਅਤੇ ਉਸਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨ ਈ-ਕਾਭਯ਷ (e-Commerce) ਩ਰੇ ਟਪਾਯਭਾਂ

ਯਾਸੀਂ ਆ਩ਣੇ ਉਤ਩ਾਦ ਵੇਚਣ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਭਯੁੱ ਥ ਫਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਸੈ।

24. ਷ਾਡੇ ਭਾਣਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਨੇ ਵੇਯਕਾ ਰਜਧਆਣਾ ਡੇਅਯੀ ਜਵਖੇ ਨਵੀਂ ਷ਸੂਰਤ ਦਾ

ਉਦਘਾਟਨ ਕੀਤਾ ਸੈ, ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਤਾਜ਼ੇ ਦੁੱ ਧ ਅਤੇ ਪਯਭੈਂਟ ਕੀਤੇ ਉਤ਩ਾਦਾਂ ਰਈ ਆਟ੉ਭੈਜਟਕ

ਦੁੱ ਧ ਜਯ਷ੈ਩ਸਨ, ਩ਰ੉਷ੈਜ਷਼ਿੰ ਗ ਅਤੇ ਩ੈਕੇਜਜ਼ਿੰ ਗ ਷ਭਯੁੱ ਥਾਵਾਂ ਭ੊ਜੂਦ ਸਨ। ਩ਰਾਂਟ ਦੀ ਯ੉ਜ਼ਾਨਾ ਦੁੱ ਧ ਦੀ

਩ਰ੉਷ੈਜ਷਼ਿੰ ਗ 9 ਰੁੱਖ ਰੀਟਯ ਸੈ ਅਤੇ ਇਸ ਩ਰਤੀ ਜਦਨ 10 ਭੀਜਟਰਕ ਟਨ ਭੁੱ ਖਣ ਦਾ ਉਤ਩ਾਦਨ

ਕਯਨ ਦੀ ਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਵੇਯਕਾ ਜਪਯ੉ਜ਼਩ਯ ਡੇਅਯੀ ਜਵਖੇ ਇੁੱ ਕ ਤਯਰ

ਦੁੱ ਧ ਦੀ ਩ਰ੉਷ੈਜ਷਼ਿੰ ਗ ਅਤੇ ਩ੈਕੇਜਜ਼ਿੰ ਗ ਮੂਜਨਟ ਅਤੇ ਵੇਯਕਾ ਜਰ਼ਿੰਧਯ ਡੇਅਯੀ ਜਵਖੇ ਪਯਭੈਂਟ ਕੀਤੇ

ਉਤ਩ਾਦਾਂ ਦੀ ਩ਰ੉਷ੈਜ਷਼ਿੰ ਗ ਅਤੇ ਩ੈਜਕ਼ਿੰ ਗ ਰਈ ਇੁੱ ਕ ਨਵੇਂ ਆਟ੉ਭੈਜਟਕ ਮੂਜਨਟ ਦਾ ਉਦਘਾਟਨ

਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

8
25. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਖਸੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਚਾਰੂ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ ਗ਼ਿੰ ਨਾ ਜਕ਷ਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ

467 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਯਾਸੀ ਜਾਯੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ ਅਤੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਇ਷ ਦੇ

ਰਈ 390 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

26. ਸੂਗਯਪੈਡ ਨੇ ਝ੉ਨੇ ਦੀ ਩ਯਾਰੀ ਯਾਸੀਂ ਚਰਣ ਵਾਰਾ ਆ਩ਣਾ ਩ਜਸਰਾ 14 ਭੈਗਾਵਾਟ

ਕ੉-ਜੈੈੱਨ (CO-GEN) ਩ਰਾਂਟ ਸਯੂ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤਾ ਸੈ ਜ੉ ਜਕ ਬ੉ਗ਩ਯ ਷ਜਸਕਾਯੀ ਖ਼ਿੰ ਡ ਜਭੁੱ ਰ ਜਵਖੇ

ਚਰਾਇਆ ਜਾ ਜਯਸਾ ਸੈ। ਗਯਦਾ਷਩ਯ ਷ਜਸਕਾਯੀ ਖ਼ਿੰ ਡ ਜਭੁੱ ਰ ਜਵੁੱ ਚ ਇੁੱ ਕ ਨਵਾਂ ਈਥਾਨ੊ਰ

਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਜਰਦੀ ਸਯੂ ਸ੉ਣ ਦੀ ਉਭੀਦ ਸੈ ਜਜ਷ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ

24 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਸ਼ਯੂਆਤੀ ਫਜਟ ਦਾ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

27. ਭੈਂ ਯਾਜ ਷ਜਸਕਾਯੀ ਖੇਤੀਫਾੜੀ ਅਤੇ ਩ੇਂਡੂ ਜਵਕਾ਷ ਫੈਂਕ ਅਤੇ ਩ਰਾਈਭਯੀ ਖੇਤੀਫਾੜੀ

਷ਜਸਕਾਯੀ ਷ਬਾਵਾਂ (PACS) ਦੇ ਕਾਯਜਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਆਧਜਨਕ ਫਣਾਉਣ, ਩ਰਜਕਜਯਆਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਚਾਯੂ

ਫਣਾਉਣ ਅਤੇ ਕਸਰਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ ਨਾਰ, ਉਨਹਾਂ ਦੇ ਕ਼ਿੰ ਜ਩ਊਟਯੀਕਯਨ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 50 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

ਜਿੰ ਗਰਾਤ ਅਤ੃ ਜਿੰ ਗਰੀ ਜੀ

28. ਩ਨਕੈਂ਩ਾ, ਗਯੀਨ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਜਭਸਨ ਅਤੇ ਗਰੀਨ ਇ਼ਿੰ ਡੀਆ ਜਭਸਨ ਤਜਸਤ ਚਾਰੂ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ

ਰਗਬਗ 5,735 ਸੈਕਟੇਅਯ ਯਕਫੇ ਜਵੁੱ ਚ 46.20 ਰੁੱਖ ਫੂਟੇ ਰਗਾ਋ ਗ਋ ਸਨ।

ਵਾਈਰਡਰਾਈਪ ਜਭਟੀਗੇਸਨ ਉ਩ਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਦੇ ਨਜ਼ਯੀ਋ ਨਾਰ, ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਇੁੱ ਕ ਨਵੇਂ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ "ਜਸਊਭਨ ਵਾਈਰਡਰਾਈਪ ਕਾਨਪਜਰਕਟ ਜਭਜਟਗੇਸ਼ਨ

਷ਕੀਭ” ਨੂ਼ਿੰ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

9
29. ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਜ਼ਿੰ ਗਰਾਤ ਷ਯੁੱ ਜਖਆ ਮਤਨਾਂ ਦੀ ਷਩੉ਯਟ ਰਈ

263 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

ਸ ਿੱ ਸਖਆ

ਭਾਣਮ੉ਗ ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

30. ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਦਾ ਉਦੇਸ ‘਩ਜੜਹਆ-ਜਰਜਖਆ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ’ ਸੀ ਨਸੀਂ ਷ਗੋਂ ਇੁੱ ਕ

‘ਜਗਆਨਵਾਨ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ’ ਸੈ। ਷ਾਡਾ ਭ਼ਿੰ ਤਵ ਜ਷ਯ੝ ਆ਩ਣੇ ਫੁੱ ਜਚਆਂ ਜਵੁੱ ਚ ਩ੜਹਨ-ਜਰਖਣ ਦੀ ਮ੉ਗਤਾ

਩ੈਦਾ ਕਯਨਾ ਸੀ ਨਸੀਂ, ਷ਗੋਂ ਉਨਹਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਜਗਆਨ, ਨੈਜਤਕਤਾ ਅਤੇ ਷਼ਿੰ ਵੇਦਨਾ ਩ੈਦਾ ਕਯਨਾ ਵੀ ਸੈ।

ਸ੉ਯ ਕ਼ਿੰ ਭਾਂ ਦੇ ਨਾਰ ਨਾਰ 12,316 ਅਜਧਆ਩ਕਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਯੈਗੂਰਯ ਕਯਨਾ, 9,518 ਅਜਧਆ਩ਕਾਂ ਦੀ

ਬਯਤੀ, ਜ਩ਰ਼ਿੰ ਷ੀ਩ਰਾਂ ਅਤੇ ਸੈੈੱਡਭਾ਷ਟਯਾਂ ਦਾ ਸਨਯ ਜਵਕਾ਷, ਷ਕੂਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਯੁੱ ਜਖਆ ਷ਧਾਯ,

12,000 ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਇ਼ਿੰ ਟਯਨੈਟ ਕਨੈਕਸਨ ਰਗਾਉਣਾ, ਷ਕੂਰਾਂ ਜਵਚ ਰਗਬਗ 4,300 ਸ਼੉ਚਾਜਰਆਂ

ਦੀ ਭਯ਼ਿੰ ਭਤ ਅਤੇ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਭੇਂ ਜ਷ਯ ਜਕਤਾਫਾਂ ਦੀ ਷਩ਰਾਈ ਕਯਨਾ ਷ਾਡੀਆਂ

਩ਰਾ਩ਤੀਆਂ ਯਸੀਆਂ ਸਨ।

31. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਩ਰਣਾਰੀ ਦਾ ਩ੁੱ ਧਯ ਉੱਚਾ ਚੁੱ ਕਣ ਅਤੇ ਇ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਭ੊ਜਦ
ੂ ਾ ਆਯਜਥਕ

ਭਾਸ੊ਰ ਦੀਆਂ ਭ਼ਿੰ ਗਾਂ ਦੇ ਅਨਕੂਰ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਵਚਨਫੁੱ ਧ ਸੈ। ਭੈਂ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਖੇਤਯ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ

਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 16,987 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ ਜ੉ਜਕ

ਕੁੱ ਰ ਖਯਚੇ ਦਾ ਰਗਬਗ 11.5 ਪੀ਷ਦੀ ਸੈ।

10
 ਕੂਰੀ ਸ ਿੱ ਸਖਆ

32. ਷ਾਡੇ ਫੁੱ ਜਚਆਂ ਦੀ ਷ਯੁੱ ਜਖਆ ਨੂ਼ਿੰ ਮਕੀਨੀ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਷ਕੂਰਾਂ ਜਵਚ ਚਾਯਦੀਵਾਯੀਆਂ

ਦੀ ਉ਷ਾਯੀ ਅਤੇ ਭਯ਼ਿੰ ਭਤ ਦੇ ਉ਩ਯਾਰੇ ਇਕ ਜਵਸ਼ੇਸ਼ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਩ਰ੉ਗਯਾਭ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤਾ

ਜਗਆ ਷ੀ। ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਖਸੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਚਾਰੂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ 2,563 ਷ਕੂਰਾਂ

ਦੀ ਚਾਯਦੀਵਾਯੀ ਫਣਾਈ ਗਈ ਸੈ ਅਤੇ ਸ੉ਯ 3,055 ਷ਕੂਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਯਦੀਵਾਯੀਆਂ ਦੀ ਭਯ਼ਿੰ ਭਤ

ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

ਕੂਰਜ਼ ਆ੝ ਌ਭੀਨੈਂ

33. ਷ਯ, ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਭਾਣ ਭਜਸ਷ੂ਷ ਸ੉ ਜਯਸਾ ਸੈ ਜਕ 118 ਷ਯਕਾਯੀ ਷ਕੂਰ

ਅਜਤ-ਆਧਜਨਕ ਷ਕੂਰ ਆ੝ ਌ਭੀਨੈਂ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਤਫਦੀਰ ਕੀਤੇ ਜਾ ਯਸੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਣ ਤੁੱ ਕ

14 ਷ਕੂਰ ਆ੝ ਌ਭੀਨੈਂ਷ ਦੀ ਸ਼ਯੂਆਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਚੁੱ ਕੀ ਸੈ। ਇ਷ ਉਦੇਸ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 100 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

ਕੂਰ ਆ੝ ਸਫਿਰੀ਌ ਂ

34. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ 100 ਷ਯਕਾਯੀ ਷ੀਨੀਅਯ ਷ੈਕ਼ਿੰਡਯੀ ਷ਕੂਰਾਂ ਨੂ਼ਿੰ “਷ਕੂਰ ਆ੝

ਂ ” ਜਵਚ ਤਫਦੀਰ ਕਯਨ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਜਖਆ ਸੈ। ਇ਷ ਭ਼ਿੰ ਤਵ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ
ਜਫਰਰੀ਌਷

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 10 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਸਯੂਆਤੀ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਜਖਆ ਜਗਆ ਸੈ। ਇ਷ ਷ਕੀਭ ਦਾ

ਉਦੇਸ ਩ੇਂਡੂ ਷ਯਕਾਯੀ ਷ਕੂਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ 6ਵੀਂ ਕਰਾ਷ ਤੋਂ ਰੈ ਕੇ 12ਵੀਂ ਕਰਾ਷ ਤੁੱ ਕ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਦੀ

ਗਣਵੁੱ ਤਾ ਵਧਾਉਣਾ ਸੈ।

11
 ਕੂਰ ਆ੝ ਅ਩ਰਾਈਡ ਰਯਸਨਿੰਗ

35. ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਜਵੁੱ ਚ ਤਕਨੀਕੀ ਸਨਯਾਂ ਷ਭੇਤ ਸ੉ਯ ਸਨਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ

ਜਵਕ਷ਤ ਕਯਨ ਦੇ ਜਦਰਸਟੀਕ੉ਣ ਨਾਰ, ਉਸਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਯ੉ਜ਼ੀ-ਯ੉ਟੀ ਕਭਾਉਣ ਦੇ ਮ੉ਗ ਫਣਾਉਣ ਰਈ,

ਭੈਂ “਷ਕੂਰ ਆ੝ ਅ਩ਰਾਈਡ ਰਯਜਨ਼ਿੰਗ” ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ ਕਯਨ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25

ਦ੊ਯਾਨ ਫਜਟ ਜਵੁੱ ਚ 10 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਸਯੂਆਤੀ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ। ਩ਜਸਰੇ

਩ੜਾਅ ਜਵਚ 40 ਷ਕੂਰਾਂ ਜਵਚ ਸਾਈ-ਟੈਕ ਵ੉ਕੇਸ਼ਨਰ ਰੈ ਫਾਂ ਫਣਾਈਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ।

ਕੂਰ ਆਪ ਹ੄਩ੀਨੈ

36. 3 ਤੋਂ 11 ਷ਾਰ ਦੇ ਉਭਯ ਦੇ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਦੀ ਜ਷ਖਰਾਈ ਵਾ਷ਤੇ ਅਨਕੂਰ ਭਾਸ੊ਰ

ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਅ਷ੀਂ 100 ਩ਰਾਇਭਯੀ ਷ਯਕਾਯੀ ਷ਕੂਰਾਂ ਨੂ਼ਿੰ “਷ਕੂਰ ਆ੝ ਸੈ਩ੀਨੈ਷” ਜਵੁੱ ਚ

ਫਦਰਣ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦੇ ਸਾਂ। ਇ਷ ਷ਕੀਭ ਅਧੀਨ ਚ਼ਿੰ ਗੇ-ਸਵਾਦਾਯ ਕਰਾ਷-ਯੂਭ, ਵਧੀਆ

ਖੇਡ ਭੈਦਾਨ ਅਤੇ ਌ਕਟੀਜਵਟੀ ਕਾਯਨਯ ਦੀ ਸਯੂਆਤ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ

10 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਫਜਟ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

ਸਭਸ਼ਨ ਭਯਿੱ ਥ

37. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਩ਰਾਇਭਯੀ ਅਤੇ ਅੁੱ ਩ਯ ਩ਰਾਇਭਯੀ ਕਰਾ਷ਾਂ ਦੇ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਦੀ

ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਦੀ ਫਜਨਆਦ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜਫੂਤ ਕਯਨ ਰਈ “ਜਭਸਨ ਷ਭਯੁੱ ਥ” ਸਯੂ ਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼

ਯੁੱ ਖੀ ਸੈ। ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 10 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਅਰਾਟਭੈਂਟ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ

ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

12
38. ਉ਩ਯ੉ਕਤ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਭ੊ਜੂਦਾ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਷ਕੀਭਾਂ ਨੂ਼ਿੰ

਷ਸਾਇਤਾ ਦੇਣਾ ਜਾਯੀ ਯੁੱ ਖੇਗੀ, ਇਨਹਾਂ ਰਈ ਤਜਵੀਜ਼ਤ ਅਰਾਟਭੈਂਟਾਂ ਦੀ ਜਾਣਕਾਯੀ ਸੇਠਾਂ ਜਦੁੱ ਤੀ

ਗਈ ਸੈ:

i. ਷ਭੁੱ ਗਯਾ ਜ਷ਕਸ਼ਾ ਅਜਬਆਨ : 1,593 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

ii. 16.35 ਰੁੱਖ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਭਡ-ਡੇਅ-ਭੀਰ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਉਣ ਰਈ :

467 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

iii. ਭ੝ਤ ਜਕਤਾਫਾਂ, ਷ਕੂਰਾਂ ਦੀ ਭਯ਼ਿੰ ਭਤ ਅਤੇ ਯੁੱ ਖ-ਯਖਾਅ ਰਈ : 140 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

iv. ਷ਯਕਾਯੀ ਷ਕੂਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਯਨ ਅਤੇ ਛੁੱ ਤ ਦੇ ਉੱ਩ਯ ਷੉ਰਯ
਩ੈਨਰ ਰਗਾਉਣ ਰਈ : 160 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

v. ਷ਯਕਾਯੀ ਷ਕੂਰਾਂ ਦੀ ਷ਾਂਬ-਷਼ਿੰ ਬਾਰ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਸਾਇਤਾ : 82 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

vi. ਩ਰੀ-਩ਰਾਇਭਯੀ ਦੇ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਵਯਦੀਆਂ ਦੇਣ ਰਈ : 35 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋; ਅਤੇ

vii. ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨ੊ਜਵਾਨ ਉੱਦਭੀ ਩ਰ੉ਗਯਾਭ : 15 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋।

ਉਚ੃ਯੀ ਸ ਿੱ ਸਖਆ

39. ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਦਾ ਭ਼ਿੰ ਨਣਾ ਸੈ ਜਕ ਉਚੇਯੀ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਕੇਵਰ ਜਗਆਨ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਫਾਯੇ

ਸੀ ਨਸੀਂ ਸੈ, ਷ਗੋਂ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਜਵਚ ਆਰ੉ ਚਨਾਤਭਕ ਷੉ਚ ਩ੈਦਾ ਕਯਨ, ਨਵੀਨਤਾ ਨੂ਼ਿੰ

ਉਤਸਾਜਸਤ ਕਯਨ ਰਈ ਵੀ ਸੈ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਸੇਠ ਜਰਖੇ

ਯਾਖਵੇਂਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦੀ ਸੈ:

i. ਯਾਸਟਯੀ ਉਚਤਯ ਜ਷ਕਸ਼ਾ ਅਜਬਆਨ (ਯੂ਷ਾ): 80 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

13
 ii. ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਷ਧਾਯ; ਖੇਡ ਷ਸੂਰਤਾਂ; ਰਾਇਫਰੇਯੀਆਂ; ਂ ੇਸਨ
਷ਜਕੁੱ ਰ ਍ਯੀ਌ਟ
਩ਰ੉ਗਯਾਭ ਰਈ : 10 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

iii. ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ ਪੀ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਜਯਆਇਤ ਰਈ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਵਜ਼ੀ੝ਾ : 6 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;
ਅਤੇ

iv. ਷ੈਨੇਟਯੀ ਨੈ਩ਜਕਨ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ : 5 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋।

ਤਕਨੀਕੀ ਸ ਿੱ ਸਖਆ

40. ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਷ਯਕਾਯ ਤਕਨੀਕੀ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਦੀ ਭਸੁੱ ਤਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਜਵਕਾ਷ ਰਈ ਇਕ ਭੁੱ ਖ ਷ਰ੉ਤ ਵਜੋਂ

ਭ਼ਿੰ ਨਦੀ ਸੈ, ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਩ਰਣਾਰੀ ਉਦਮ੉ਗ ਦੀਆਂ ਭ਼ਿੰ ਗਾਂ ਅਤੇ ਜਵਸੇਸਤਾਵਾਂ ਦੇ

ਅਨਕੂਰ ਸ੉ਵੇ, ਇਸ ਮਕੀਨੀ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਖੇਤਯਾਂ ਜਵਚ ਠ੉਷ ਮਤਨ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ।

41. ਭੈਂ ਦੁੱ ਷ਣਾ ਚਾਸਾਂਗਾ ਜਕ ਰੜਕੀਆਂ ਰਈ 5 ਷ਯਕਾਯੀ ਩੉ਰੀਟੈਕਜਨਕ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਾਂਝੀਆਂ

ਜਵਜਦਅਕ ਷਼ਿੰ ਷ਥਾਵਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਫਦਰ ਜਦੁੱ ਤਾ ਜਗਆ ਸੈ, ਜਜ਷ ਨਾਰ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਷ਦਉ਩ਮ੉ਗ

ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਜਦ਼ਿੰ ਦੇ ਸ੉਋ ਦਾਖਜਰਆਂ ਜਵਚ ਵਾਧਾ ਸ੉ਇਆ ਸੈ। ਜ਷ਖਰਾਈ ਦੀ ਦ੉ਸਯੀ ਩ਰਣਾਰੀ

ਅਧੀਨ 180 ਌ਭ.਍.ਮੂ ਕਾਯਜਸੀਰ ਸਨ ਅਤੇ 2760 ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਨੇ ਜ਷ਖਰਾਈ ਩ਰਾ਩ਤ

ਕੀਤੀ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਷ਥਾਨਕ ਭ਼ਿੰ ਗ ਦੇ ਆਧਾਯ 'ਤੇ ਭ੊ਜੂਦਾ ਩੊ਰੀਟੈਕਜਨਕਾਂ ਜਵਚ ਨਵੇਂ

ਕ੉ਯ਷ ਸਯੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਤਕਨੀਕੀ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਜਵਬਾਗ ਦੇ ਬਜਵੁੱ ਖੀ ਉ਩ਯਾਜਰਆਂ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ

਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 525 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਯਾਖਵੇਂ ਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

14
ਭ੄ਡੀਕਰ ਸ ਿੱ ਸਖਆ ਅਤ੃ ਖ੅ਜ

42. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇ਷ ਅਜ਼ੀਭ ਷ਦਨ ਨੂ਼ਿੰ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਣ ਜਵਚ ਫੇਸੁੱਦ ਖਸੀ ਭਜਸ਷ੂ਷ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ

਷ਯਕਾਯੀ ਭੈਡੀਕਰ ਕਾਰਜ, ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ ਜਵਖੇ 114 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ ਷ਟੇਟ ਕੈਂ਷ਯ

ਇ਼ਿੰ ਷ਟੀਜਚਊਟ ਅਤੇ ਪਾਜਜ਼ਰਕਾ ਜਵਖੇ 45 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ ਟਯਸਯੀ ਕੈਂ਷ਯ ਷ੈਂਟਯ

ਦਾ ਜਨਯਭਾਣ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਗਯੂ ਯਜਵਦਾ਷ ਆਮਯਵੇਦ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ,

ਸਜਸਆਯ਩ਯ ਜਵਖੇ “਷ੀ.਌ਭ. ਦੀ ਮ੉ਗਸਾਰਾ” ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ ਵੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

43. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਵਾਅਦੇ ਅਨ਷ਾਯ, ਌਷.਋.਌਷. ਨਗਯ (ਭਸਾਰੀ) ਜਵਖੇ

ਂ ਜਫਰੀਅਯੀ ਷ਾਇ਼ਿੰ ਷ਜ਼ ਭਕ਼ਿੰ ਭਰ ਸ੉ ਜਗਆ ਸੈ ਅਤੇ

਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਇ਼ਿੰ ਷ਟੀਜਚਊਟ ਆ੝ ਜਰਵਯ ਌ਡ

਍਩ੀਡੀ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਩ਰਦਾਨ ਕਯ ਜਯਸਾ ਸੈ। ਇ਷ ਜਵਸ਼ੇਸ਼ ਇ਼ਿੰ ਷ਟੀਜਚਊਟ ਜਵਚ ਡਾਕਟਯਾਂ, ਨਯ਷ਾਂ

ਅਤੇ ਷ਸਾਇਕ ਷ਟਾਪ ਦੀ ਭਜ਼ਫੂਤ ਟੀਭ ਦੇ ਨਾਰ ਫੇਜਭ਷ਾਰ ਸੈਰਥਕੇਅਯ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਩ਰਦਾਨ

ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਯਸੀਆਂ ਸਨ।

44. ਷ਯਕਾਯੀ ਭੈਡੀਕਰ ਕਾਰਜ, ਩ਜਟਆਰਾ ਜਵਖੇ ਫਯਨ ਮੂਜਨਟ ਦਾ ਜਨਯਭਾਣ;

਷ੀਨੀਅਯ-ਜੂਨੀਅਯ ਡਾਕਟਯਾਂ ਅਤੇ ਸ੉ਯ ਕਯਭਚਾਯੀਆਂ ਰਈ ਫਸ-ਭ਼ਿੰ ਜ਼ਰੀ ਜਯਸਾਇਸ ਤੋਂ

ਇਰਾਵਾ 110 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਕੁੱ ਰ ਰਾਗਤ ਨਾਰ ਇੁੱ ਕ ਷਩੉ਯਟ਷ ਕ਼ਿੰ ਩ਰੈ ਕ਷ ਵੀ ਉ਷ਾਯੀ

ਅਧੀਨ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਭ਷ਤੂਆਣਾ ਷ਾਜਸਫ, ਷਼ਿੰ ਗਯੂਯ; ਕ਩ੂਯਥਰਾ; ਭਰੇ ਯਕ੉ਟਰਾ ਅਤੇ

ਸਜਸ਼ਆਯ਩ਯ ਜਵਖੇ ਸਯੇਕ ਜਵੁੱ ਚ 100 ਌ਭ.ਫੀ.ਫੀ.਌਷. ਷ੀਟਾਂ ਵਾਰੇ ਭੈਡੀਕਰ ਕਾਰਜਾਂ ’ਤੇ

ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਕ਼ਿੰ ਭ ਸਯੂ ਸ੉ਣ ਦੀ ਉਭੀਦ ਸੈ।

15
45. ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਭੈਡੀਕਰ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ ਅਤੇ ਖ੉ਜ ਦੇ ਅਧੀਨ ਜਵਕਾ਷

਷਼ਿੰ ਫ਼ਿੰ ਧੀ ਕਾਯਜਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸਯੂ ਕਯਨ ਰਈ 1,133 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ

ਸਾਂ ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਯਕਾਯੀ ਆਮਯਵੈਜਦਕ ਕਾਰਜ, ਩ਜਟਆਰਾ ਜਵਖੇ ਰੜਕੀਆਂ ਦੇ ਸ੉਷ਟਰ ਦੀ

ਉ਷ਾਯੀ ਰਈ ਜਵਸੇਸ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਸਾਭਰ ਸੈ।

ਂ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂਿੰ ਗਿਾਂਟ-ਇਨ-਋ਡ

ਮੂਨੀ ਯਸ ਟੀਆਂ ਅਤ੃ ਕਾਂ ਸਚਊ਌ਟ

46. ਆ਩ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਯਾਜ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀਆਂ ਜਜਵੇਂ ਜਕ ਗਡਵਾ਷ੂ, ਩ੀ.਋.ਮੂ,

਷ਰੀ ਗਯੂ ਤੇਗ ਫਸਾਦਯ ਷ਟੇਟ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ ਆ੝ ਰਾਅ, ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ,

ਂ ਕਾਰਜਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਸਾਇਤਾ

਩਼ਿੰ ਜਾਫੀ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ, ਜੀ.਌ਨ.ਡੀ.ਮੂ ਅਤੇ ਉਨਹਾਂ ਦੇ ਕਾਂ਷ਜਚਊ਌ਟ

ਦੇਣਾ ਜਾਯੀ ਯੁੱ ਖੇਗੀ। ਜਜ਷ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 1,425 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਫਜਟ

ਵ਼ਿੰ ਡ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

47. ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਖੇਤੀਫਾੜੀ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ (਩ੀ.਋.ਮੂ.) ਦੀ

ਭਸੁੱ ਤਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਭਝਦੀ ਸੈ, ਩ਯ਼ਿੰ ਤੂ ਩ਯਾਣੀ ਷ਯਕਾਯਾਂ ਵੁੱ ਰੋਂ ਇ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਰਈ ਕ੉ਈ ਠ੉਷

ਕਦਭ ਨਸੀਂ ਚੁੱ ਕੇ ਗ਋। ਤਕਨਰ੊ ਜੀ ਦੀ ਉੱਨਤੀ ਰਈ ਅਤੇ ਩ੀ.਋.ਮੂ. ਵੁੱ ਰੋਂ ਜਨਬਾਈ ਗਈ ਬੂਜਭਕਾ

ਨੂ਼ਿੰ ਷ਭਝਦੇ ਸ੉਋, ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ ਜਵੁੱ ਚ ਖ੉ਜ ਨਾਰ ਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ ਅਤੇ

ਸ੉ਯ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਜਵਕਾ਷ ਰਈ 40 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ

ਇਰਾਵਾ, ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ, ਚ਼ਿੰ ਡੀਗੜਹ ਜਵਖੇ ਸ੉਷ਟਰ ਦੀ ਉ਷ਾਯੀ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 40 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਸਯੂਆਤੀ ਅਰਾਟਭੈਂਟ ਦੀ ਤਜਵੀਜ ਸੈ।

16
ਖ੃ਡਾਂ ਅਤ੃ ਮੁ ਾ ੃ ਾ ਾਂ

48. ਷ਾਡੇ ਜ਩ਛਰੇ ਫਜਟ ਜਵਚ ਕੀਤੇ ਵਾਅਦੇ ਅਨ਷ਾਯ ਅ਷ੀਂ ਨਵੀਂ ਖੇਡ ਨੀਤੀ ਦਾ ਌ਰਾਨ

ਕੀਤਾ ਸੈ ਤੇ ਨਾਰ ਸੀ ਯਾਸ਼ਟਯੀ ਅਤੇ ਅ਼ਿੰ ਤਯ-ਯਾਸ਼ਟਯੀ ਭੈਡਰ ਜੇਤਆ

ੂ ਂ ਰਈ ਇਨਾਭੀ ਯਾਸ਼ੀ ਜਵਚ

ਢਕਵਾਂ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਸੈ। ਇ਷ ਦੇ ਨਾਰ ਸੀ “ਖੇਡਾਂ ਵਤਨ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੀਆਂ” ਦੇ ਷ਭਾਗਭਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸ਼ਯੂ

ਕਯਕੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਜਵਚ ਨਵੀਂ ਖੇਡ ਬਾਵਨਾ ਨੂ਼ਿੰ ਩ੈਦਾ ਕੀਤਾ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ ਇ਷ੇ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ

ਰਗਬਗ 14,728 ਜਖਡਾਯੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ 54 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਩ਯ਷ਕਾਯ ਵ਼ਿੰ ਡੇ ਗ਋ ਸਨ। ਜਗਆਯਾਂ

(11) ਜਖਡਾਯੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਨ੊ਕਯੀਆਂ ਵੀ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਜਜਨਹਾਂ ਜਵਚੋਂ ਚਾਯ (4)

ਨੂ਼ਿੰ PCS ਅਤੇ ਷ੁੱ ਤ (7) ਜਖਡਾਯੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ PPS ਜਵਚ ਨ੊ਕਯੀ ਜਦੁੱ ਤੀ ਗਈ ਸੈ।

49. ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਯਾਜ ਦੇ 180 ਉੱਘੇ ਜਖਡਾਯੀਆਂ ਅਤੇ ਉਬਯਦੇ ਜਖਡਾਯੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਦੁੱ ਤੇ

ਜਾਣ ਵਾਰੇ ਵਜੀਜ੝ਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਦੁੱ ਗਣਾ ਕਯਦੇ ਸ੉਋ ਕਰਭਵਾਯ 16,000/- ਯ਩਋ ਅਤੇ

12,000/- ਯ਩਋ ਩ਰਤੀ ਭਸੀਨਾ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤਾ ਸੈ। ਭੈਂ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਜਵਚ ਜਵਸ਼ਵ ਩ੁੱ ਧਯੀ

ਸਨਯ ਜ਷ਯਜਨ ਦੀ ਆ਷ ਨਾਰ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਖੇਡਾਂ ਅਤੇ ਮਵਕ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਰਈ

272 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

਩੅ਯਟ ਨਯ ਯੀਆਂ

50. ਷ਾਡੀ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਯਾਜ ਦੇ ਷ਾਯੇ ਜਜ਼ਜਰਹਆਂ ਜਵੁੱ ਚ 06 ਤੋਂ 17 ਷ਾਰ ਦੀ ਉਭਯ ਦੇ

60,000 ਜਖਡਾਯੀਆਂ ਰਈ 1000 ਖੇਡ ਨਯ਷ਯੀਆਂ ਷ਥਾ਩ਤ ਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ। ਩ਜਸਰੇ

਩ੜਾਅ ਜਵੁੱ ਚ 250 ਨਯ਷ਯੀਆਂ ਷ਥਾਜ਩ਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਯਸੀਆਂ ਸਨ। ਜਜਨਹਾਂ ਜਵਚ ਜਖਡਾਯੀਆਂ

17
ਰਈ ਮ੉ਗ ਕ੉ਜਚ਼ਿੰ ਗ, ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਷ਾਜ਼੉-਷ਾਭਾਨ ਦੀ ਉ਩ਰੁੱਫਧਤਾ ਸ੉ਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇ਷ ਰਈ

ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 50 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਸ਼ਯੂਆਤੀ ਖਯਚਾ ਤਜਵੀਜ਼ਤ ਸੈ।

ਭਹਾਯਾਜਾ ਬੁਸ਩ਿੰ ਦਯ ਸ ਿੰ ਘ ਩ਿੰ ਜਾਫ ਩੅ਯਟ ਮੂਨੀ ਯਸ ਟੀ

51. ਖੇਡ ਜਵਜਗਆਨ, ਖੇਡ ਤਕਨਾਰ੉ ਜੀ, ਖੇਡ ਩ਰਫ਼ਿੰਧਨ, ਕ੉ਜਚ਼ਿੰ ਗ ਆਜਦ ਖੇਤਯਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆ

ਨੂ਼ਿੰ ਉਤਸਾਜਸਤ ਕਯਨ ਰਈ, ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਭਸਾਯਾਜਾ ਬਜ਩਼ਿੰ ਦਯ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ

਷਩੉ਯਟ਷ ਮੂਨੀਵਯਜ਷ਟੀ ਰਈ 34 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਯਾਖਵੇਂ ਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਕਯਦਾ ਸਾਂ।

ਸ ਹਤ

਩ੀਕਯ ਾਸਹਫ, ਇਹ ਸਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹ੄ ਸਕ-

“ ਸ ਹਤ ਹ੄ ਤਾਂ ਆ ਹ੄ ਅਤ੃ ਆ ਹ੄ ਤਾਂ ਬ ਕੁਝ ਹ੄ ”

52. ਜ਩ਛਰੇ ਦ੉ ਷ਾਰਾਂ ਦ੊ਯਾਨ, ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ 03 ਕਯ੉ੜ ਩਼ਿੰ ਜਾਫੀਆਂ ਦੀ ਬਰਾਈ ਰਈ ਜਦਰੜ

ਵਚਨਫੁੱ ਧਤਾ ਜਦਖਾਉਂਦੇ ਸ੉਋, ਜ਷ਸਤ ਖੇਤਯ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਜਯਵਯਤਨਸੀਰ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ

ਕਯਨ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਬ ਤੋਂ ਅੁੱ ਗੇ ਯਸੀ ਸੈ। ਜ਷ਸਤ ਷਼ਿੰ ਬਾਰ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਭਜ਼ਫੂਤੀਕਯਨ ਅਤੇ

਩ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਯਸੀਆਂ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਜਵਚ ਵਾਧੇ ਰਈ ਅਨੇਕ ਉ਩ਾਅ ਰਾਗੂ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ।

ਜ਷ਸਤ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਸਯੂ ਕਯਨ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 5,264 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਯਾਖਵੇਂ

ਯੁੱ ਖੇ ਗ਋ ਸਨ।

18
ਆਭ ਆਦਭੀ ਕਰੀਸਨਕ

53. ਯਾਜ ਜਵੁੱ ਚ ਕੁੱ ਰ 829 ਆਭ ਆਦਭੀ ਕਰੀਜਨਕ ਷ਥਾਜ਩ਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸ੉ਯ

ਫਸਤ ਷ਾਯੇ ਆਭ ਆਦਭੀ ਕਰੀਜਨਕ ਩ਰਗਤੀ ਅਧੀਨ ਸਨ। ਇਨਹਾਂ ਕਰੀਜਨਕਾਂ ਜਵੁੱ ਚ 80 ਜਕ਷ਭਾਂ

ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਅਤੇ 38 ਡਾਇਗਨ੊਷ਜਟਕ ਰੈ ਫ ਟੈ਷ਟ ਭ੝ਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਸਣ ਤੁੱ ਕ,

01 ਕਯ੉ੜ ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਭਯੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਰਾਜ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਅਤੇ 31 ਰੁੱਖ ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਡਾਇਗਨ੊਷ਜਟਕ ਰੈ ਫ

ਟੈ਷ਟ ਕਯਵਾ਋ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ। ਇ਷ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਚਾਯੂ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 249 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਯਾਖਵੇਂ ਯੁੱ ਖੇ ਗ਋ ਸਨ।

ਪਸਯਸ਼ਤ੃

54. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਵਾਅਦੇ ਅਨ਷ਾਯ ਷ੜਕ ਸਾਦਜ਷ਆਂ ਜਵੁੱ ਚ ਷ੁੱ ਟਾਂ ਕਾਯਨ

ਸ੉ਣ ਵਾਰੀਆਂ ਭ੊ਤਾਂ ਦੀ ਦਯ ਨੂ਼ਿੰ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਇਯਾਦੇ ਨਾਰ ਅਤੇ ਉ਩ਰਫਧ ਷ਯਕਾਯੀ/਷ੂਚੀਫੁੱ ਧ

਩ਰਾਈਵੇਟ ਸ਷਩ਤਾਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਤਯ਼ਿੰ ਤ, ਯਕਾਵਟ-ਯਜਸਤ ਇਰਾਜ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਉਣ ਦੇ ਰਈ

ਇਕ ਨਵੀਂ “ਪਜਯਸ਼ਤੇ” ਷ਕੀਭ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤੀ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਦਯਘਟਨਾ ਩ੀੜਤਾਂ ਦੀ ਭਦਦ

ਰਈ ਆਭ ਰ੉ ਕਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਅੁੱ ਗੇ ਆਉਣ ਅਤੇ ਩ੀੜਤਾਂ ਦੀਆਂ ਜਾਨਾਂ ਫਚਾਉਣ ਦੇ ਰਈ ਉਤਸਾਜਸਤ

ਕਯਨ ਰਈ ਅਜਜਸੇ “ਪਜਯਸਜਤਆਂ” ਨੂ਼ਿੰ ਨਕਦ ਇਨਾਭ, ਩ਰਸ਼ਿੰ਷ਾ ਩ੁੱ ਤਯ ਜਦੁੱ ਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਕਾਨੂ਼ਿੰਨੀ

ਉਰਝਣਾਂ ਅਤੇ ਩ਜਰ਷ ਩ੁੱ ਛਜਗੁੱ ਛ ਤੋਂ ਛ੉ਟ ਸ੉ਵੇਗੀ। ਇ਷ ਭ਼ਿੰ ਤਵ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ

20 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਸ਼ਯੂਆਤੀ ਫਜਟ ਯਾਖਵੇਂਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

19
ਆਮੁਸ਼ਭਾਨ ਬਾਯਤ- ਭੁਿੱ ਖ ਭਿੰ ਤਯੀ ਯਫਿੱ ਤ ਸ ਹਤ ਫੀਭਾ ਮ੅ਜਨਾ

55. ਇ਷ ਷ਕੀਭ ਅਧੀਨ, ਕੁੱ ਰ 44.10 ਰੁੱਖ ਩ਜਯਵਾਯਾਂ ਜਵੁੱ ਚੋਂ, 35.59 ਰੁੱਖ ਩ਜਯਵਾਯਾਂ ਰਈ

ਈ-ਕਾਯਡ ਫਣਾ਋ ਗ਋ ਸਨ। 207 ਷ਯਕਾਯੀ, 570 ਜਨੈੱਜੀ ਅਤੇ 6 ਬਾਯਤ ਷ਯਕਾਯ ਦਆਯਾ

਷ੂਚੀਫੁੱ ਧ ਸ਷਩ਤਾਰਾਂ ਯਾਸੀਂ ਇਰਾਜ 'ਤੇ ਰਗਬਗ 2,227 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਖਯਚ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ

ਸਨ। ਇ਷ ਷ਕੀਭ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 553 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਯਾਖਵੇਂ ਯੁੱ ਖੇ ਗ਋ ਸਨ।

ਨਸ਼ਾ ਭੁਕਤੀ

56. ਯਾਜ ਷ਯਕਾਯ ਷ੂਫੇ ਜਵੁੱ ਚ ਨਜਸਆਂ ਦੀ ਅਰਾਭਤ ਨੂ਼ਿੰ ਖਤਭ ਕਯਨ ਰਈ ਅਤੇ ਫੇ਷ਸਾਯਾ

ਨਸ਼ਾ ਩ੀੜਹਤਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਤ਼ਿੰ ਦਯ਷ਤੀ ਫਖਸਣ ਰਈ ਵੀ ਵਚਨਫੁੱ ਧ ਸੈ। ਕੁੱ ਰ 529 ਍.਍.਋.ਟੀ (OOAT)

ਕਰੀਜਨਕਾਂ ਅਤੇ 306 ਭੜ ਵ਷ੇਫਾ ਕੇਂਦਯਾਂ ਦੇ ਨੈਟਵਯਕ ਦਆਯਾ ਜਵਆ਩ਕ ਨਸਾ ਛਡਾਊ

ਮ੉ਜਨਾ ਰਾਗੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਜ਷ਖਰਾਈ ਩ਰਾ਩ਤ ਕਾਉਂ਷ਰਯਾਂ ਦਆਯਾ

ਭਾਨਜ਷ਕ ਜ਷ਸਤ ਫਾਯੇ ਷ਰਾਸ/ਭਸਵਯਾ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ, ਇ਼ਿੰ ਷ਟੀਜਚਊਟ ਆ੝ ਭੈਂਟਰ

ਸੈਰਥ (ਆਈ.਌ਭ.਌ਚ), ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ ਜਵਖੇ ਟੈਰੀ ਭਾਨ਷ ਸੁੱ ਫ ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਯਸੀ ਸੈ।

ਭੈਂ ਇ਷ ਮ੉ਜਨਾ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 70 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ

ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

਩ਿੰ ਜਾਫ ਸ਼ਸਹਯੀ ਸ ਹਤ ਫੁਸਨਆਦੀ ਢਾਂਚਾ

57. ਭ੊ਜੂਦਾ ਷ਭੇਂ ਜਵੁੱ ਚ 3 ਜਜ਼ਰਹਾ ਸ਷਩ਤਾਰਾਂ - ਰਜਧਆਣਾ; ਷਼ਿੰ ਗਯੂਯ ਅਤੇ ਜਰ਼ਿੰਧਯ ਜਵੁੱ ਚ

ਭਯੀਜ਼ਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਫਸਤਯ ਜ਷ਸਤ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ ਅ਩ਗਰੇਡਸ

ੇ ਨ ਕਾਯਜ ਕੀਤੇ ਜਾ ਯਸੇ

ਸਨ। ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਫਾਕੀ ਫਚੇ 20 ਜਜ਼ਰਹਾ ਸ਷਩ਤਾਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ

ਦੇ ਅ਩ਗਰੇਡੇਸਨ ਕਾਯਜਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਕਯਨ ਰਈ 150 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਪ਼ਿੰ ਡ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

20
58. ਉ਩ਯ੉ਕਤ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਦ੊ਯਾਨ ਩ੀ.ਆਈ.ਡੀ.ਫੀ ਯਾਸੀਂ ਚੀਭਾ,

ਕ੉ਸਯੀਆਂ, ਧੂਯੀ (਷਼ਿੰ ਗਯੂਯ) ਅਤੇ ਌਷.਋.਌਷ ਨਗਯ ਭ੉ਸਾਰੀ ਜਵਖੇ ਩ੇਂਡੂ ਸ਷਩ਤਾਰਾਂ,

਷ਫ-ਡਵੀਜ਼ਨ ਸ਷਩ਤਾਰਾਂ, 07 ਜਜ਼ਜਰਹਆਂ ਦੇ ਌ਭ.਷ੀ.਌ੈੱਚ ਨੂ਼ਿੰ ਅ਩ਗਰੇਡ ਕਯਨ ਰਈ ਅਤੇ

ਂ ੂਰੇਂ਷ ਖਯੀਦਣ ਰਈ ਕੁੱ ਰ 100 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

58 ਨਵੀਆਂ ਌ਫ

ਯੁਜ਼ਗਾਯ ਸ ਯਜਣ ਅਤ੃ ਸ ਖਰਾਈ

59. ਯਜ਼ਗਾਯ ਮ੉ਗਤਾ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਧਾਯ ਕਯਨ ਰਈ ਕਾਉਂ਷ਜਰ਼ਿੰਗ ਅਤੇ ਸਨਯ ਜ਷ਖਰਾਈ ਫਸਤ

ਜ਼ਯੂਯੀ ਸੈ ਅਤੇ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਇ਷ ਰਈ ਠ੉਷ ਕਦਭ ਚੁੱ ਕ ਯਸੀ ਸੈ। ਭੈਂ ਜ਷ਖਰਾਈ ਅਤੇ ਸਨਯ

ਜਵਕਾ਷ ਦੀਆਂ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਮ੉ਜਨਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ

179 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ। ਅ਷ੀਂ ਇ਷ ਷ਫ਼ਿੰ ਧੀ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਸਨਯ

ਜਵਕਾ਷ ਮ੉ਜਨਾ ਸਯੂ ਕਯ ਯਸੇ ਸਾਂ ਅਤੇ C-PYTE ਜ਷ਖਰਾਈ ਕੇਂਦਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਦਾ

ਕ਼ਿੰ ਭ ਵੀ ਸਯੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਜਜ਷ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 46 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਯਾਖਵੇਂ

ਯੁੱ ਖੇ ਗ਋ ਸਨ।

ਉਦਮ੅ਗ ਅਤ੃ ਣਜ

60. ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਤੋਂ ਩ਜਸਰਾਂ, ਯਾਜ ਦੇ ਨ੉ਕਯੀ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਵਾਰੇ ਉਦਮ੉ਗ਩ਤੀਆਂ ਕ੉ਰ

ਉਦਮ੉ਜਗਕ ਜਵਕਾ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਸਰਾਯਾ ਦੇਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਰ ਰ੉ ੜੀਂਦੇ ਷ਝਾਅ ਦੇਣ ਰਈ ਕ੉ਈ ਵੀ

਩ਰੈ ਟਪਾਯਭ ਨਸੀਂ ਷ੀ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਯਾਜ ਦੀ ਆਯਜਥਕਤਾ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਰਾਈਵੇਟ ਷ੈਕਟਯ ਦੀ

ਭਸੁੱ ਤਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਭਝਦੀ ਸੈ ਅਤੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੀ ਆਯਜਥਕਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਵਧਾਉਣ ਜਵੁੱ ਚ ਉਸਨਹਾਂ ਦੇ ਮ੉ਗਦਾਨ

ਦੀ ਕਦਯ ਕਯਦੀ ਸੈ। ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਬਯ ਦੇ ਵ਩ਾਯੀਆਂ ਨਾਰ ਜ਷ੁੱ ਧੀ ਸ਼ਭੂਰੀਅਤ ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਰਈ

“਷ਯਕਾਯ ਵ਩ਾਯ ਜਭਰਣੀ” ਦੀ ਸ਼ਯੂਆਤ ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਦੀ ਵਚਨਵਧੁੱ ਤਾ ਦਾ ਷ਫੂਤ ਸੈ।

21
ਇਸਨਹਾਂ ਜਭਰਣੀਆਂ ਨੇ ਉੱਦਭੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਭਾਨਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਷ਯਦਾਯ ਬਗਵ਼ਿੰ ਤ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਭਾਨ ਜੀ ਦੀ

ਦੂਯਅ਼ਿੰ ਦੇਸ਼ੀ ਅਗਵਾਈ ਸੇਠ ਆ਩ਣੀਆਂ ਜਚ਼ਿੰ ਤਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਾਸਭਣੇ ਯੁੱ ਖਣ ਅਤੇ ਜਭਰ ਕੇ ਇਸਨਹਾਂ ਦਾ

ਸਰ ਰੁੱਬਣ ਦਾ ਭ੊ਕਾ ਩ਰਦਾਨ ਕੀਤਾ ਸੈ।

61. ਷ਾਡੇ MSME ਷ਾਡੇ ਯਾਜ ਦੀ ਆਯਜਥਕਤਾ ਦੀ ਯੀੜਹ ਦੀ ਸੁੱ ਡੀ ਸਨ। MSMEs ਨੂ਼ਿੰ

ਸਰਾਯਾ ਦੇਣ ਰਈ ਅਤੇ ਉਸਨਾਂ ਦੀਆ ਚਣ੊ਤੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸੁੱ ਰ ਕਯਨ ਦੇ ਉਦੇਸ ਨਾਰ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ

ਨੇ ਇੁੱ ਕ ਨਵਾਂ MSME ਜਵ਼ਿੰ ਗ ਷ਥਾ਩ਤ ਕੀਤਾ ਸੈ। ਇਸ ਜਵ਼ਿੰ ਗ ਷ਾਡੇ MSMEs ਦੀ ਩ਰਤੀਮ੉ਗੀ

਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਨੂ਼ਿੰ ਵਧਾਉਣ ਰਈ ਕ਼ਿੰ ਭ ਕਯੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸਨਾਂ ਦੇ ਜਵ਷ਤਾਯ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ

਷਼ਿੰ ਷ਥਾਵਾਂ ਤੋਂ ਕਯਜ਼ੇ ਦੇ ਜਨਯ਼ਿੰ ਤਯ ਩ਰਵਾਸ ਨੂ਼ਿੰ ਮਕੀਨੀ ਫਣਾ਋ਗਾ। ਇ਷ ਕਦਭ ਨਾਰ ਰਗਬਗ

8 ਰੁੱਖ MSMEs ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਬ ਸ੉ਣ ਦੀ ਉਭੀਦ ਸੈ।

62. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਈਜ਼ ਆ੝ ਡੂਇ਼ਿੰਗ ਜਫਜ਼ਨ਷ ਜਵਚ ਸ੉ਯ ਵਾਧਾ ਕਯਨ ਰਈ

ਇਨਵੈ਷ਟ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਜਫਜ਼ਨ਷ ਪ਷ਟ (ਆਈ.਩ੀ.ਫੀ.਌ਪ.) ਩੉ਯਟਰ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ

ਅਤੇ ਨੈਸਨਰ ਜ਷਼ਿੰ ਗਰ ਜਵ਼ਿੰ ਡ੉ ਩੉ਯਟਰ ਨਾਰ ਜ੉ਜੜਆ ਜਗਆ ਸੈ। ਇ਷ ਩੉ਯਟਰ ਯਾਸੀਂ ਦ਷ ਸਜ਼ਾਯ

ਤੋਂ ਵੀ ਵੁੱ ਧ ਮੂਜਨਟਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਯੈਗੂਰੇਟਯੀ ਩ਰਵਾਨਗੀਆਂ ਜਦੁੱ ਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ, ਇੁੱ ਕ ਰੁੱਖ ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ

ਮੂਜਨਟਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਭੇਂਫੁੱਧ ਢ਼ਿੰ ਗ ਨਾਰ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਜਵਬਾਗਾਂ ਦੀਆਂ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਩ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ।

਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਉਦਮ੉ਜਗਕ ਩ਰ੉ਜੈਕਟਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਩ਰਵਾਨਗੀਆਂ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਰ ਅਤੇ ਜਨਯਜਵਘਨ ਢ਼ਿੰ ਗ

ਨਾਰ ਜਾਯੀ ਕਯਨ ਨੂ਼ਿੰ ਮਕੀਨੀ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਜਵਕਯੀ ਡੀਡ ਦੀ ਯਜਜ਷ਟਰਸ

ੇ ਨ ਜਵੁੱ ਚ “ਗਰੀਨ ਷ਟੈਂ਩

਩ੇ਩ਯ” ਜਰਆਂਦਾ ਸੈ।

63. ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਷ਾਡੇ ਉਦਮ੉ਜਗਕ ਷ੈਕਟਯ ਰਈ ਷ਫਜ਷ਡੀ ਵਾਰੀ

ਜਫਜਰੀ ਷ਭੇਤ 3,367 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ। ਇ਷ ਦੇ ਨਾਰ

22
ਸੀ, ਯਾਜ ਦੇ ਉਦਮ੉ਗਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸ੉ਯ ਜਵੁੱ ਤੀ ਩ਰ੉ਤ਷ਾਸਨ ਦੇਣ ਰਈ ਸਯੂਆਤੀ ਤ੊ਯ 'ਤੇ 50 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋

ਯਾਖਵੇਂ ਯੁੱ ਖੇ ਗ਋ ਸਨ।

ਯਾਜ ਩ਿਫਿੰਧ ਧ
ੁ ਾਯ

਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

64. ਷ਯਦਾਯ ਬਗਵ਼ਿੰ ਤ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਭਾਨ ਜੀ ਦੀ ਷ਯ਩ਰ਷ਤੀ ਅਧੀਨ ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ

ਵਾ਷ੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ 43 ਷ਬ ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਵਯਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਰੀਆਂ ਷ਯਕਾਯ ਤੋਂ ਨਾਗਜਯਕ (ਜੀ 2 ਷ੀ)

਷ੇਵਾਵਾਂ ਘਯ ਫੈਠੇ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਉਣ ਰਈ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਦੀ ਡ੉ਯ-਷ਟੈ਩ ਜਡਰੀਵਯੀ (ਡੀ.਌਷.ਡੀ.)

ਦੀ ਸਯੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੈ। ਸਣ ਩਼ਿੰ ਜਾਫੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਩ਜਸਰਾਂ ਵਾਂਗ ਷ਯਕਾਯੀ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਰੈ ਣ ਰਈ ਜਕ਷ੇ ਵੀ

਷ਯਕਾਯੀ ਦ੝ਤਯ ਜਾਣ ਜਾਂ ਩ਰੇਸਾਨੀ ਦਾ ਷ਾਸਭਣਾ ਕਯਨ ਦੀ ਰ੉ ੜ ਨਸੀਂ ਸੈ।

65. ਕਾਰਜਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਇੁੱ ਕ ਷ਚੁੱ ਜੇ ਸਾ਷ਨ ਦੀ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ ਕਯਜਦਆਂ ਇੁੱ ਕ ਕੇਂਦਯੀਜਕਰਤ

ਦਾਖਰਾ ਩੉ਯਟਰ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਜਜ਷ ਯਾਸੀਂ 2023-24 ਜਵੁੱ ਚ 300 ਕਾਰਜਾਂ ਜਵੁੱ ਚ

ਰਗਬਗ 1.5 ਰੁੱਖ ਜਵਜਦਆਯਥੀਆਂ ਨੇ ਦਾਖਰਾ ਜਰਆ ਸੈ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਇੁੱ ਕ ਜ਷਼ਿੰ ਗਰ

ਮੂਨੀਪਾਈਡ ਩ਰੇ ਟਪਾਯਭ ਵੀ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤਾ ਸੈ ਜਜ਷ ਤਜਸਤ ਨਾਗਜਯਕ ਆਨਰਾਈਨ/ਭ੉ਫਾਈਰ

਌਩/ਕਾਰ ਷ੈਂਟਯ ਜਾਂ ਷ੇਵਾ ਕੇਂਦਯਾਂ ਯਾਸੀਂ ਵੀ ਆ਩ਣੀਆਂ ਜਸਕਾਇਤਾਂ ਦਯਜ ਕਯਵਾ ਷ਕਦੇ ਸਨ।

ਸਣ ਤੁੱ ਕ ਩ਰਾ਩ਤ ਸ੉ਈਆਂ 2.23 ਰੁੱਖ ਜਸਕਾਇਤਾਂ ਜਵਚੋਂ 2.03 ਰੁੱਖ ਦਾ ਜਨ਩ਟਾਯਾ ਕੀਤਾ ਜਾ

ਚੁੱ ਕਾ ਸੈ।

23
ਖੁਯਾਕ, ਸ ਰ ਩ਰਾਈ ਅਤ੃ ਖ਩ਤਕਾਯ ਭਾਭਰ੃

66. ਖਯਾਕ ਖੇਤਯ ਜਵੁੱ ਚ ਚ਼ਿੰ ਗੇ ਩ਰਸਾ਷ਨ ਨੂ਼ਿੰ ਉਤਸਾਜਸਤ ਕਯਨਾ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਦੀ ਤਯਜੀਸ

ਸੈ। ਅਰਾਟਭੈਂਟ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਾਯਦਯਸਤਾ ਜਰਆਉਣ ਅਤੇ ਆਵਾਜਾਈ 'ਤੇ ਆ ਯਸੇ ਖਯਚੇ ਨੂ਼ਿੰ ਅਨਕੂਰ

ਫਣਾਉਣ ਰਈ, ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਭ਼ਿੰ ਡੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਯਾਈ਷ ਜਭੁੱ ਰਾਂ ਨਾਰ ਆਨਰਾਈਨ ਜ੉ੜਨ ਦੀ

ਸਯੂਆਤ ਕੀਤੀ ਸੈ। ਅਨਾਜ-ਖਯੀਦ ਩੉ਯਟਰ ਦਾ ਋ਕੀਕਯਣ ਩ੀ਌਷਩ੀ਷ੀ਌ਰ (PSPCL)

਩੉ਯਟਰ ਨਾਰ ਇ਷ ਰਈ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ ਤਾਂ ਜ੉ ਚ੊ਰਾਂ ਦੇ ਉਤ਩ਾਦਨ ਦੇ ਅਨ਷ਾਯ ਚ੊ਰ ਜਭੁੱ ਰਾਂ

ਦੀ ਜਫਜਰੀ ਖ਩ਤ ਦੀ ਜਨਗਯਾਨੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਷ਕੇ ਅਤੇ ਩ੀਡੀ਌਷ (PDS) ਚ੊ਰਾਂ ਦੀ ਜਾਅਰੀ

ਖਯੀਦ ਅਤੇ ਯੀ਷ਾਈਕਜਰ਼ਿੰਗ ਨੂ਼ਿੰ ਯ੉ਜਕਆ ਜਾ ਷ਕੇ। ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਇ਷ ਜਵਬਾਗ

ਜਵਚ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਕਯਨ ਰਈ 1,072 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਸੈ।

67. ਇ਷ ਦੇ ਨਾਰ ਸੀ ਕਣਕ ਅਤੇ ਝ੉ਨਾ/ਚਾਵਰ ਦੀ ਢ੉ਆ-ਢਆਈ ਕਯਨ ਵਾਰੇ ਵਾਸਨਾਂ

ਜਵੁੱ ਚ ਵਸੀਕਰ ਟਰੈਜਕ਼ਿੰ ਗ ਜ਷਷ਟਭ (ਵੀ.ਟੀ.਌਷) ਰਗਾਉਣਾ ਰਾਜ਼ਭੀ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ ਅਤੇ ਅਨਾਜ

ਖਯੀਦ ਩੉ਯਟਰ ਯਾਸੀਂ ਭ਼ਿੰ ਡੀਆਂ ਤੋਂ ਷ਟ੉ਯੇਜ ਩ਆਇ਼ਿੰ ਟਾਂ/ਜਭੁੱ ਰਾਂ ਤੁੱ ਕ ਕਣਕ/ਝ੉ਨੇ ਦੀ ਜਰਪਜਟ਼ਿੰ ਗ

ਰਈ ਷ਾਯੇ ਗੇਟ ਩ਾ਷ ਆਨਰਾਈਨ ਫਣਾ਋ ਜਾ ਯਸੇ ਸਨ।

68. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਭਾਯਕਪੈੈੱਡ ਯਾਸੀਂ ਰਗਬਗ 800 ਭਾਡਰ ਪੇਅਯ ਩ਰਾਈ਷ ਸਾ਩਷

(਌ੈੱਭ.਌ੈੱਪ.਩ੀ.਌ੈੱ਷) ਷ਥਾਜ਩ਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਯਸੇ ਸਨ। ਇਸ ਌ਨ.਌ਪ.਌਷.਋. ਕਣਕ ਦੇ ਆਟੇ ਨੂ਼ਿੰ

਩ੀ਷ ਕੇ, ਇ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਬ਩ਾਤਯੀਆਂ ਦੇ ਘਯ-ਘਯ ਵ਼ਿੰ ਡਣ ਰਈ ਩ੈਜਕ਼ਿੰ ਗ ਕਯਨਗੀਆਂ। ਇ਷ ਨਾਰ

਷ਾਡੇ ਗਯੀਫ ਰ੉ ਕਾਂ ਦਾ ਷ਭਾਂ ਫਚੇਗਾ, ਡੀ਩ੂਆਂ ਦੀਆਂ ਰ਼ਿੰਫੀਆਂ ਰਾਈਨਾਂ ਤੋਂ ਫਚਣ ਦੇ ਨਾਰ-ਨਾਰ

ਉਸ ਆ਩ਣੇ ਩ਜਯਵਾਯਾਂ ਦੀ ਦੇਖਬਾਰ ਕਯ ਷ਕਣਗੇ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਰਾਬ਩ਾਤਯੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਩ੈਕ

24
ਕੀਤੇ ਆਟੇ ਦੀ ਡ੉ਯ ਷ਟੈ਩ ਜਡਰੀਵਯੀ ਰਈ “ਘਯ ਘਯ ਭ੝ਤ ਯਾਸ਼ਨ ਮ੉ਜਨਾ” ਵੀ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤੀ ਸੈ

ਅਤੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਇ਷ ਭ਼ਿੰ ਤਵ ਰਈ 250 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

ਭਾਰੀਆ ਭੁੜ ੃ਫਾ ਅਤ੃ ਆ੝ਤ ਩ਿਫਿੰਧਨ

69. ਇ਷ ਷ਾਰ ਸੜਹਾਂ ਕਾਯਨ ਩ਰਬਾਜਵਤ ਆਫਾਦੀ ਨੂ਼ਿੰ ਕੁੱ ਢਣ, ਩ਨਾਸ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ, ਅਤੇ

ਬ੉ਜਨ ਅਤੇ ਡਾਕਟਯੀ ਷ਸਾਇਤਾ ਦੀ ਪ੊ਯੀ ਰ੉ ੜ ਨੂ਼ਿੰ ਩ੂਯਾ ਕਯਨ ਰਈ ਤਯ਼ਿੰ ਤ ਅਤੇ ਵੁੱ ਡੇ ਩ੁੱ ਧਯ ਤੇ

ਯਾਸਤ ਮਤਨਾਂ ਦੀ ਰ੉ ੜ ਷ੀ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਪ਷ਰਾਂ ਦੇ ਨਕ਷ਾਨ, ਭਨੁੱ ਖੀ ਜਾਨਾਂ ਦੇ

ਨਕ਷ਾਨ, ਩ਸੂਆਂ ਦੇ ਨਕ਷ਾਨ ਅਤੇ ਜਯਸਾਇਸਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸ੉਋ ਨਕ਷ਾਨ ਷ਭੇਤ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਨਕ਷ਾਨਾਂ ਦੀ

਩ੂਯਤੀ ਰਈ ਭ੊ਜਦ
ੂ ਾ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ ਰਗਬਗ 490 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਭਆਵਜ਼ਾ ਯਾਸੀ ਜਦੁੱ ਤੀ

ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਇ਷ ਜਵਬਾਗ ਦੀਆਂ ਜਵਜਬ਼ਿੰ ਨ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਸਾਇਤਾ ਦੇਣ ਰਈ, ਭੈਂ

ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 1,573 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਖਯਚੇ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

70. ਯਾਜ ਦੇ 13,004 ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਜਵੁੱ ਚੋਂ, 39,134 ਭ਷ਾਵੀ ਸੀਟਾਂ ਵਾਰੇ 6,670 ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਦੇ ਨਕਸੇ

ਜਡਜੀਟਾਈਜ਼ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ। ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਦਾ ਟੀਚਾ ਆਉਣ ਵਾਰੇ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਾਯੇ

ਭ਷ਾਵੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਡਜੀਟਾਈਜ਼ ਕਯਨਾ ਸੈ ਤਾਂ ਜ੉ ਇੁੱ ਕ ਜਡਜੀਟਰ ਡੇਟਾਫੇ਷ ਫਣਾਇਆ ਜਾ ਷ਕੇ ।

ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਯਾਜ ਜਵੁੱ ਚ ਤਜਸ਷ੀਰਾਂ/ਉ਩-ਤਜਸ਷ੀਰਾਂ ਦੇ ਩ੁੱ ਧਯ 'ਤੇ 178 ਪਯਦ ਕੇਂਦਯ

ਕਾਯਜਸ਼ੀਰ ਸਨ ਅਤੇ ਯਾਜ ਦੇ ਜਜ਼ਆਦਾਤਯ ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਜਯਕਾਯਡ ਨੂ਼ਿੰ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ

ਜਡਜੀਟਾਈਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱ ਕਾ ਸੈ।

25
71. ਚਾਰੂ ਭਾਰੀ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ ਜਜ਼ਰਹਾ ਩ਰਫ਼ਿੰਧਕੀ ਕ਼ਿੰ ਩ਰੈ ਕ਷ਾਂ, ਤਜਸ਷ੀਰਾਂ, ਷ਫ-ਤਜਸ਷ੀਰਾਂ ਅਤੇ

਷ਫ-ਡਵੀਜ਼ਨਰ ਕ਼ਿੰ ਩ਰੈ ਕ਷ਾਂ ਦੇ ਜਨਯਭਾਣ ਅਤੇ ਭਯ਼ਿੰ ਭਤ ਰਈ ਰਗ਩ਗ 150 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ

ਯਕਭ ਯਾਖਵੀਂ ਯੁੱ ਖੀ ਗਈ ਸੈ, ਇ਷ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ ਦਾ ਉਦੇਸ ਇਸਨਾਂ ਦਪਤਯਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਚਾਯੂ

ਕ਼ਿੰ ਭਕਾਜ ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਦੇਣਾ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਜਫਸਤਯ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨਾ ਸੈ।

਌ਨ.ਆਯ.ਆਈ. ਭਾਭਰ੃

72. ‘ਆ਩’ ਷ਯਕਾਯ ਌ਨ.ਆਯ.ਆਈ. ਬਯਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬੈਣਾਂ ਨਾਰ ਜਨਯ਼ਿੰ ਤਯ ਷਼ਿੰ ਩ਯਕ ਜਵਚ

ਯਜਸ਼ਿੰ ਦੀ ਸੈ, ਜਜਨਹਾਂ ਦਾ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੀ ਆਯਜਥਕਤਾ ਅਤੇ ਷ਭਾਜ ਜਵਚ ਫਸਤ ਵੁੱ ਡਾ ਮ੉ਗਦਾਨ ਸੈ।

ਅ਷ੀਂ ਷ਾਰ 2023-24 ਜਵਚ ਩ਠਾਨਕ੉ਟ, ਸ਼ਸੀਦ ਬਗਤ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਨਗਯ, ਜਪਯ੉ਜ਼਩ਯ ਅਤੇ ਷਼ਿੰ ਗਯੂਯ

ਜਵਖੇ 4 ਌ਨ.ਆਯ.ਆਈ. ਜਭਰਣੀਆਂ ਦਾ ਆਮ੉ਜਨ ਕੀਤਾ ਸੈ ਅਤੇ ਆਉਣ ਵਾਰੇ ਷ਾਰ ਜਵਚ ਵੀ

ਅਜਜਸੇ ਩ਰ੉ਗਯਾਭ ਆਮ੉ਜਜਤ ਸ਼ਿੰ ਦੇ ਯਜਸਣਗੇ।

73. ਩ਰਵਾ਷ੀ ਬਾਯਤੀ ਭਾਭਜਰਆਂ ਰਈ ਚ਼ਿੰ ਗੇ ਩ਰਸਾ਷ਨ ਦੀਆਂ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਅੁੱ ਗੇ

ਵਧਾਉਂਦੇ ਸ੉਋, ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜਵਦੇਸਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਯਜਸ਼ਿੰ ਦੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਈ-਷ਨਦ ਩੉ਯਟਰ ਯਾਸੀਂ

ਜਵਦੇਸੀ ਦੂਤਾਵਾ਷ਾਂ ਦਆਯਾ ਰ੉ ੜੀਂਦੇ ਦ਷ਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਇਰੈ ਕਟਰਾਜਨਕ ਤ੊ਯ 'ਤੇ

ਕਾਊਂਟਯ-ਸ਷ਤਾਖਯ/ਤ਷ਦੀਕ ਕਯਨ ਦੇ ਮ੉ਗ ਫਣਾਉਣ ਰਈ ਕ਼ਿੰ ਭ ਕਯਨਾ ਸਯੂ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤਾ ਸੈ।

ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਌ਨ.ਆਯ.ਆਈ ਰਈ ਇੁੱ ਕ ਆਨਰਾਈਨ ਩੉ਯਟਰ ਜਤਆਯ ਕੀਤਾ ਸੈ, ਜ੉

ਉਸਨਾਂ ਦੀਆਂ ਜਸਕਾਇਤਾਂ, ਜੇਕਯ ਕ੉ਈ ਸ੉ਣ, ਦਯਜ ਕਯਨ ਅਤੇ ਷ਝਾਅ ਦੇਣ ਰਈ ਇੁੱ ਕ ਭ਼ਿੰ ਚ

਩ਰਦਾਨ ਕਯਦਾ ਸੈ।

26
ਯਿੱ ਸਖਆ ੃ ਾ ਾਂ

74. ਷ਾਡੇ ਭਾਣਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਜੀ ਸਭੇਸ਼ਾਂ ਷ਾਫਕਾ ਷ੈਜਨਕਾਂ, ਮੁੱ ਧ-ਜਵਧਵਾਵਾਂ, ਜਵਸਵ ਮੁੱ ਧ

ਦੇ ਷ਾਫਕਾ ਷ੈਜਨਕਾਂ, ਅ਩ਾਸਜ ਷ੈਜਨਕਾਂ ਅਤੇ ਉਨਹਾਂ ਦੇ ਆਸਜਯਤਾਂ ਦੀ ਬਰਾਈ ਩ਰਤੀ ਷ਦਾ

ਜ੝ਕਯਭ਼ਿੰ ਦ ਯਜਸ਼ਿੰ ਦੇ ਸਨ। ਜਜਵੇਂ ਜਕ ਜ਩ਛਰੇ ਫਜਟ ਜਵੁੱ ਚ ਌ਕ਷-ਗਰੇਸੀਆ ਗਰਾਂਟ ਨੂ਼ਿੰ ਵਧਾ ਕੇ

1 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਕਯਨ ਦਾ ਵਾਅਦਾ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਷ੀ, ਷ਾਡੇ ਵੁੱ ਰੋਂ ਭ੊ਜੂਦਾ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ ਸ਼ਸੀਦ ਸ੉਋

਷ੈਜਨਕਾਂ ਦੇ ਩ਜਯਵਾਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਇਸ ਌ਕ਷-ਗਰੇਸੀਆ ਗਰਾਂਟ ਜਾਯੀ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤੀ ਸੈ।

75. ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਜ਼ਿੰ ਗੀ ਜਵਧਵਾਵਾਂ ਦੀ ਩ੈਨਸਨ 6,000 ਯ਩਋ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ

10,000 ਯ਩਋ ਩ਰਤੀ ਭਸੀਨਾ ਅਤੇ ਫਰੂ ਷ਟਾਯ ਤੋਂ ਩ਰਬਾਜਵਤ ਸ੉਋ ਧਯਭੀ ਪ੊ਜੀਆਂ ਦੀ

਷ਸਾਇਤਾ ਰਈ 10,000 ਯ਩਋ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 12,000 ਯ਩਋ ਩ਰਤੀ ਭਸੀਨਾ ਅਤੇ ਜ਼ਿੰ ਗੀ ਜਾਗੀਯਾਂ

ਦੀ ਩ੈਨਸਨ 10,000 ਯ਩਋ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ 20,000 ਯ਩਋ ਷ਾਰਾਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾ ਯਸੀ ਸੈ। ਷ਾਡੀ

਷ਯਕਾਯ ਦੇ ਯੁੱ ਜਖਆ ਕਯਭਚਾਯੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬਰਾਈ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਮਤਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਾਯੀ ਯੁੱ ਖਣ ਰਈ,

ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 77 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

੄ਯ- ਩ਾਟਾ ਅਤ੃ ਸਬਆਚਾਯਕ ਭਾਭਰ੃

ਭਾਣਮ੉ਗ ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

76. ਂ ਟਯੈਵਰ ਭਾਯਟ 2023 ਦਾ ਆਮ੉ਜਨ ਌਷.਋.਌਷.

਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਟੂਜਯਜ਼ਭ ਷ਜਭਟ ਌ਡ

ਨਗਯ (ਭਸਾਰੀ) ਜਵਖੇ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਷ੀ ਜਜ਷ ਦਾ ਉਦੇਸ ਯਾਜ ਦੀ ਅਣਵਯਤੀ ਷ੈਯ ਷਩ਾਟਾ

਷਼ਿੰ ਬਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਦਯ਷ਾਉਣਾ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੇ ਵ਼ਿੰ ਨ-਷ਵ਼ਿੰ ਨੇ ਷ੁੱ ਜਬਆਚਾਯ ਅਤੇ

27
ਅਭੀਯ ਜਵਯ਷ੇ ਨੂ਼ਿੰ ਦਯ਷ਾਉਣ ਰਈ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਜਜ਼ਜਰਹਆਂ ਜਵੁੱ ਚ 22 ਭੇਰੇ ਆਮ੉ਜਜਤ ਕੀਤੇ ਗ਋

ਸਨ। ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ ਜਵੁੱ ਚ “ਯ਼ਿੰ ਗਰਾ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ” ਭੇਰੇ ਨੇ ਷ਾਡੇ ਷ੁੱ ਜਬਆਚਾਯ ਅਤੇ ਷ਾਜਸਤ ਨੂ਼ਿੰ ਩ਰਪੁੱ ਰਤ

ਕਯਨ ਰਈ ਕ਼ਿੰ ਭ ਕੀਤਾ ਸੈ। ਇਸ ਷ਾਯੇ ਷ਭਾਗਭ ਷ਾਡੇ ਭਾਣਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਦੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੂ਼ਿੰ ਇੁੱ ਕ

ਵੁੱ ਡਾ ਷ੈਯ ਷਩ਾਟਾ ਷ਥਾਨ ਫਣਾਉਣ ਦੇ ਜਦਰੜ ਜਨਸ਼ਚੇ ਦਾ ਩ਰਤੀਕ ਸਨ।

77. ਩ਯਸਾਦ ਷ਕੀਭ ਤਜਸਤ ਷ਰੀ ਚਭਕ੊ ਯ ਷ਾਜਸਫ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਜਵਕਾ਷ ਕਾਯਜ ਸਯੂ

ਂ ਰ੉ -ਜ਷ੁੱ ਖ ਵਾਯ ਷ਯਕਟ ਦੀ ਉ਷ਾਯੀ ਦਾ ਕ਼ਿੰ ਭ ਩ਜਸਰਾਂ

ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਌ਗ

ਸੀ ਚੁੱ ਰ ਜਯਸਾ ਸੈ ਅਤੇ ਜਰਦੀ ਸੀ ਩ੂਯਾ ਕਯ ਜਰਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇ਷ ਦੇ ਨਾਰ ਸੀ, ਬਾਯਤੀ

਷਼ਿੰ ਷ਜਕਰਤੀ ਜਵੁੱ ਚ ਦ਷ਤਾਯ ਦੀ ਭਸੁੱ ਤਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਦਯ਷ਾਉਂਦੇ ਸ੉਋ ਷ਰੀ ਅਨ਼ਿੰਦ਩ਯ ਷ਾਜਸਫ ਜਵਖੇ

ਦ਷ਤਾਯ ਅਜਾਇਫ ਘਯ ਫਣਾਉਣ ਦੇ ਉ਩ਯਾਰੇ ਜਾਯੀ ਸਨ।

78. ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੂ਼ਿੰ ਇੁੱ ਕ ਷ੈਯ-਷਩ਾਟਾ ਸੁੱ ਫ ਦੇ ਤ੊ਯ ਤੇ ਩ਰਪੁੱ ਰਤ ਕਯਨ ਦੀ ਜਨਯ਼ਿੰ ਤਯ ਰ੉ ੜ ਨੂ਼ਿੰ

ਦੇਖਦੇ ਸ੉਋ ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 166 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟੀ ਖਯਚੇ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼

ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ, ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਷ਭਾਯਕਾਂ ਦੀ ਉ਷ਾਯੀ, ਷ਾਂਬ-਷਼ਿੰ ਬਾਰ ਅਤੇ ਯੁੱ ਖ-ਯਖਾਵ ਰਈ

30 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਅਤੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਯਾਜ ਜਵੁੱ ਚ ਷ੈਯ-਷਩ਾਟੇ ਦੇ ਩ਰ਷ਾਯ ਰਈ 30 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋

ਯਾਖਵੇਂ ਯੁੱ ਖੇ ਗ਋ ਸਨ।

79. ਈਕ੉-ਟੂਜਯਜ਼ਭ ਨੂ਼ਿੰ ਉਤਸਾਜਸਤ ਕਯਨ ਰਈ 25 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ “਩਼ਿੰ ਜਾਫ

ਦੇ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਜ਼ਿੰ ਗਰੀ ਜੀਵ ਖੇਤਯਾਂ/ਫੀੜਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਈਕ੉ਟੂਜਯਜ਼ਭ ਗਤੀਜਵਧੀਆਂ” ਨਾਭਕ ਇੁੱ ਕ

਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਜਤਆਯ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ ਜਜ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਆਉਣ ਵਾਰੇ 3 ਷ਾਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਰਾਗੂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ

ਅਤੇ ਇ਷ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਢਕਵਾਂ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

28
਩ਠਾਨਕ੉ਟ ਜਵਖੇ ਯਣਜੀਤ ਷ਾਗਯ ਡੈਂਭ ਨੂ਼ਿੰ ਜਵਸ਼ਵ ਩ੁੱ ਧਯੀ ਷ੈਯ-਷਩ਾਟਾ ਖੇਤਯ ਵਜੋਂ ਜਵਕਜ਷ਤ

ਕਯਨ ਰਈ ਵੁੱ ਖਯੇ ਤ੊ਯ ’ਤੇ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਮਤਨ ਜਾਯੀ ਸਨ।

ਗਿਸਹ ਭਾਭਰ੃ , ਸਨਆਂ ਅਤ੃ ਜ੃ਰਾਂਹ

਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

80. ਗਰਜਸ ਭਾਭਰੇ , ਜਨਆਂ ਅਤੇ ਜੇਰਹਾਂ ਜਵਬਾਗ ਨੂ਼ਿੰ ਉਨਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਨੂ਼ਿੰਨ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਦੀਆਂ

਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ਸਾਇਤਾ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਰਈ

10,635 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਫਜਟ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

81. ਭੈਂ ਷ਾਡੇ ਭਾਣਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਜੀ ਦਾ ਤਜਸ ਜਦਰੋਂ ਧ਼ਿੰ ਨਵਾਦ ਕਯਦਾ ਸਾਂ ਜਜਨਹਾਂ ਦੇ ਮਤਨਾਂ

਷ਦਕਾ “਷ੜਕ ਷ਯੁੱ ਜਖਆ ਪ੉ਯ਷” ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ ਸ੉ ਷ਕੀ। ਷ਾਡੀ ਩ਜਰ਷ ਪ੉ਯ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਟ੉ਇਟਾ

ਸਾਈਰਕ਷ ਗੁੱ ਡੀਆਂ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਈਆਂ ਸਨ, ਜ੉ ਇਕ ਅਜਸਜੀ ਫੇਜਭ਷ਾਰ ਩ਰਾ਩ਤੀ ਸੈ ਜ੉ ਦੇਸ

ਦੇ ਜਕ਷ੇ ਵੀ ਸ੉ਯ ਯਾਜ ਜਵੁੱ ਚ ਨਸੀਂ ਸੈ। ਭੈਂ ਇਸ ਵੀ ਦੁੱ ਷ਣਾ ਚਾਸਾਂਗਾ ਜਕ ਩ਜਰ਷ ਭਰਾਜ਼ਭਾਂ ਰਈ

ਜ਩ਛਰੇ ਩਼ਿੰ ਜ (5) ਷ਾਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਖਯੀਦੇ ਗ਋ ਕੁੱ ਰ 1,993 ਵਾਸਨਾਂ ਜਵੁੱ ਚੋਂ 1,396 ਵਾਸਨ ਜ਩ਛਰੇ

ਦ੉ ਷ਾਰਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਸੀ ਉ਩ਰਫਧ ਕਯਵਾ਋ ਗ਋ ਸਨ।

82. ਭੈਂ ਇਥੇ ਇਸ ਗੁੱ ਰ ਷ਾਂਝੀ ਕਯਨਾ ਚਾਸਾਂਗਾ ਜਕ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਩ਜਰ਷ ਕਾਨੂ਼ਿੰਨ ਜਵਵ਷ਥਾ ਰਾਗੂ

ਕਯਨ ਰਈ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ. ਯ੉਩ੜ ਦੇ ਨਾਰ ਬਾਈਵਾਰੀ ਜਵੁੱ ਚ ਇਕ ਭਸੁੱ ਤਵ਩ੂਯਨ ਩ਜਸਰ ਕਯਦੇ

ਂ ਭਸ਼ੀਨ ਰਯਜਨ਼ਿੰਗ (਋.ਆਈ.-਌ਭ.਌ਰ.) ਰੈ ਫ ਷ਥਾ਩ਤ

ਸ੉਋ ਆਯਟੀਪੀਸ਼ੀਅਰ ਇ਼ਿੰ ਟੈਰੀਜੈਂ਷ ਌ਡ

ਕਯਨ ਰਈ ਮਤਨ ਕਯ ਯਸੀ ਸੈ। ਇਸ ਰੈ ਫ ਅ਩ਯਾਧ ਜਵਸਰੇ ਸਣ ਰਈ ਆਯਟੀਪੀਸੀਅਰ

29
ਇ਼ਿੰ ਟੈਰੀਜੈਂ਷ ਦੀ ਵਯਤੋਂ ਕਯੇਗੀ ਅਤੇ ਕਾਨੂ਼ਿੰਨ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਜਵੁੱ ਚ ਦਯ਩ੇਸ ਚਣ੊ਤੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸੁੱ ਰ

ਕਯੇਗੀ।

83. ਅ਷ੀਂ ਅਗਰੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ ਜਵਚ ਩ਜਰ਷ ਩ਰਸ਼ਾਸ਼ਨ ਨਾਰ ਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ ਷ਧਾਯ ਕੇਂਦਯ ਅਤੇ

ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਆਧਜਨਕੀਕਯਨ ਰਈ ਉਜਚਤ ਅਤੇ ਫਜਨਆਦੀ ਷ਸੂਰਤਾਂ ਦੇਣ ਦਾ ਮਤਨ

ਕਯ ਯਸੇ ਸਾਂ।

84. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਖਸ਼ੀ ਭਜਸ਷ੂ਷ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਆ਩ਣੀ ਩ਜਰ਷ ਪ੉ਯ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜ਼ਫੂਤ

ਕਯਨ ਰਈ 827 ਷ਫ ਇ਼ਿੰ ਷਩ੈਕਟਯ, 787 ਸੈੈੱਡ ਕਾਂ਷ਟੇਫਰ, 144 ਜ਷ਵਰ ਷਩੉ਯਟ ਷ਟਾ੝ ਨੂ਼ਿੰ

ਵੀ ਜਨਮਕਤੀ ਩ੁੱ ਤਯ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਜਦੁੱ ਤੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ ਅਤੇ 4,100 ਟੈਫ਷ ਅਤੇ 4,300 ਪ੉ਨ

ਖਯੀਦੇ ਗ਋ ਸਨ ਅਤੇ ਜਾਂਚ ਅਜਧਕਾਯੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ੀ.਷ੀ.ਟੀ.਌ਨ.਌਷. ਩ਰ੉ਜਕ

ੈ ਟ ਦੇ ਷ਯਵ੉ਤਭ

ਅਭਰ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ ਕਯਨ, ਩ਰਬਾਵਸਾਰੀ ਜਾਂਚ ਅਤੇ ਆੁੱਨਰਾਈਨ ਷ੇਵਾਵਾਂ ਯਾਸੀਂ ਨਾਗਜਯਕਾਂ ਦੇ

ਆ਩਷ੀ ਤਾਰਭੇਰ ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਰਈ ਵ਼ਿੰ ਡੇ ਗ਋ ਸਨ।

ਭਾਜ ਬਰਾਈ ਅਤ੃ ਭਾਸਜਕ ਸਨਆਂ

85. ਫਯਾਫਯੀ ਵਾਰੇ , ਜਨਆਂ਩ਯ

ੂ ਨ ਅਤੇ ਸਭਦਯਦ ਷ਭਾਜ ਦੇ ਜਵਕਾ਷ ਨੂ਼ਿੰ ਉਤਸਾਜਸਤ ਕਯਨ

ਰਈ 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਦੀ ਵਚਨਫੁੱ ਧਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਷ਭਾਜ ਬਰਾਈ ਷ਕੀਭਾਂ ਦੇ ਷ਭਯਥਨ ਜਵੁੱ ਚ

਷ਾ੝ ਦੇਜਖਆ ਜਾ ਷ਕਦਾ ਸੈ, ਜਜ਷ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 9,388 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ

ਯਾਖਵੇਂਕਯਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

30
86. ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਸਰੇਣੀਆਂ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਭਾਜਜਕ ਷ਯੁੱ ਜਖਆ

਩ੈਨਸਨ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ 5,925 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ

਩੉ਸਣ ਅਜਬਆਨ; ਆਸੀਯਵਾਦ ਷ਕੀਭ; ਌ਕ਷ੈ਷ੀਫਰ ਇ਼ਿੰ ਡੀਆ ਕੈਂ਩ੇਨ; ਩ਰਧਾਨ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਆਦਯਸ

ਗਰਾਭ ਮ੉ਜਨਾ ਵਯਗੀਆਂ ਸ੉ਯ ਬਰਾਈ ਷ਕੀਭਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਰਈ ਅਗਰੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ

1,053 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਜਨਯਧਾਯਤ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ।

87. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਅਨ਷ੂਜਚਤ ਜਾਤੀਆਂ, ਩ੁੱ ਛੜੀਆਂ ਸਰਣ

ੇ ੀਆਂ, ਘੁੱ ਟ ਜਗਣਤੀਆਂ ਅਤੇ ਷ਭਾਜ

ਦੇ ਷ਾਯੇ ਦੁੱ ਫੇ-ਕਚਰੇ ਵਯਗਾਂ ਦੇ ਬੈਣਾਂ-ਬਯਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਰ ਖੜਹੀ ਸੈ। ਅਨ਷ੂਜਚਤ ਜਾਤੀ ਉ਩-ਮ੉ਜਨਾ

(਌ੈੱ਷.਷ੀ.਌ੈੱ਷.਩ੀ.) ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਦ੊ਯਾਨ 13,844 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਜਨਯਧਾਯਤ

ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ, ਜ੉ ਜਕ ਯਾਜ ਦੇ ਕੁੱ ਰ ਜਵਕਾ਷ ਫਜਟ ਦਾ 35% ਸੈ।

ਫੁਸਨਆਦੀ ਢਾਂਚਾ

ੜਕਾਂ ਤ੃ ਩ੁਰ

88. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2023-24 ਦ੊ਯਾਨ ਩ੀ.਌ਭ.ਜੀ.਌਷.ਵਾਈ.-III ਅਧੀਨ

805 ਜਕਰ੉ ਭੀਟਯ ਷ੜਕਾਂ ਅਤੇ ਚਾਯ ਩ਰਾਂ ਦਾ ਜਨਯਭਾਣ ਩ੂਯਾ ਕੀਤਾ ਸੈ ਜਜ਷ ਉ਩ਯ

400 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਖਯਚ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ। ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ

਩ੀ.਌ਭ.ਜੀ.਌਷.ਵਾਈ.-III ਰਈ 600 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਅਰਾਟ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਸਨ। ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2023-24 ਦ੊ਯਾਨ 177 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ 31 ਜਕਰ੉ ਭੀਟਯ ਦੀ ਰ਼ਿੰਫਾਈ ਦੇ

ਯਾਸ਼ਟਯੀ ਯਾਜਭਾਯਗ ਭੁੱ ਢਰੇ ਕਾਯਜਾਂ ਅਧੀਨ ਷ੜਕ ਨੂ਼ਿੰ ਅ਩ਗਰੇਡ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

਷ੀ.ਆਯ.ਆਈ.਌ਪ. ਷ਕੀਭ ਤਜਸਤ 40 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ 22 ਜਕਰ੉ ਭੀਟਯ ਷ੜਕ

31
ਦਾ ਨਵੀਨੀਕਯਨ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ। ਯਾਜ ਫਜਟ ਨਾਰ 199 ਕਯ੉ੜ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ

176 ਜਕਰ੉ ਭੀਟਯ ਷ੜਕ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਯਨ ਨੂ਼ਿੰ ਭਕ਼ਿੰ ਭਰ ਕਯ ਜਰਆ ਜਗਆ ਸੈ। ਭੈਂ ਷਼ਿੰ ਩ਯਕ ਦੀਆਂ

ਕੜੀਆਂ ਅਯਥਾਤ ਷ੜਕਾਂ ਅਤੇ ਩ਰਾਂ ਰਈ ਸ੉ਯ 2,695 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

89. ਭਾਨਮ੉ਗ ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, ਤਸਾਨੂ਼ਿੰ ਇਸ ਜਾਣ ਕੇ ਸੈਯਾਨੀ ਸ੉ਵੇਗੀ ਜਕ ਅਜੇ ਵੀ ਆਜ਼ਾਦੀ

ਦੇ 75 ਷ਾਰਾਂ ਤੋਂ ਫਾਅਦ ਵੀ ਜ਷ੁੱ ਖ ਧਯਭ ਜਵੁੱ ਚ ਆ਩ਣੀ ਗਜਸਯੀ ਇਜਤਸਾ਷ਕ ਅਤੇ

ਅਜਧਆਤਜਭਕ ਭਸੁੱ ਤਤਾ ਦੇ ਫਾਵਜੂਦ, ਷ਰੀ ਅਨ਼ਿੰਦ਩ਯ ਷ਾਜਸਫ, ਦੇ ਫਸਤ ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਉਜਚਤ

ਅਤੇ ਜ਷ੁੱ ਧੇ ਷਼ਿੰ ਩ਯਕ ਦੀ ਘਾਟ ਸੈ। ਇਨਹਾਂ ਜ਩਼ਿੰ ਡ ਵਾ਷ੀਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜਾਈ ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਅਤੇ ਷਼ਿੰ ਩ਯਕ

ਰਈ ਖੇੜਾ ਕਰਭ੉ਟ/ਬੁੱ ਰਾੜੀ ਅਤੇ ਫੇਰਾ ਜਧਆਨੀ/ਅਜ੊ਰੀ ਜਵਚਕਾਯ ਩ਰਾਂ ਦੀ ਉ਷ਾਯੀ ਰਈ

30 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਸ਼ਯੂਆਤੀ ਯਾਸੀ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੈ।

ਜਰ ਩ਰਾਈ ਅਤ੃ ੄ਨੀਟ੃ਸ਼ਨ

90. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਫੇਸੁੱਦ ਖਸ਼ੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੇ ਩ੇਂਡੂ ਘਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਟੂਟੀ ਩ਾਈ਩

ਜਰ ਷਩ਰਾਈ ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਪਰਤਾ਩ੂਯਵਕ ਩ੂਯੀ ਕਵਯੇਜ ਩ਰਾ਩ਤ ਕੀਤੀ

ਸੈ। ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੇ ਩ੂਯੇ ਦੇਸ਼ ਬਯ ਜਵੁੱ ਚ “ਸਯ ਘਯ ਜਰ” ਮ੉ਜਨਾ ਜਵਚ 5ਵਾਂ ਯੈਂਕ ਩ਰਾ਩ਤ ਕਯਨ ਦਾ

ਭਾਣ ਩ਰਾ਩ਤ ਕੀਤਾ ਸੈ। ਩ਾਣੀ ਦੀ ਗਣਵੁੱ ਤਾ ਅਤੇ ਘਾਟ ਨਾਰ ਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ ਚਣ੊ਤੀਆਂ ਨਾਰ ਨਜਜੁੱ ਠਣ

ਰਈ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 15 ਜਵਆ਩ਕ ਫਸ-ਜ਩਼ਿੰ ਡ ਷ਤਸੀ ਜਰ ਷਩ਰਾਈ ਷ਕੀਭਾਂ ਰਗਬਗ

2,200 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ ਭਕ਼ਿੰ ਭਰ ਸ੉ਣ ਦੀ ਉਭੀਦ ਸੈ। ਇ਷ ਜਵੁੱ ਚ 1,706 ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ

ਨੂ਼ਿੰ ਸਾਭਰ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

32
91. ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਜਜ਼ਜਰਹਆਂ ਦੇ 685 ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਸ਼ੁੱ ਧ ਩ੀਣ ਵਾਰੇ ਩ਾਣੀ ਨੂ਼ਿੰ ਮਕੀਨੀ ਫਣਾਉਣ ਦੇ

ਉਦੇਸ਼ ਨਾਰ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ. ਭਦਯਾ਷ ਤੋਂ Adsorption ਤਕਨਾਰ੉ ਜੀ ਦੀ ਵਯਤੋਂ ਕਯਨ ਵਾਰੇ

ਆਯ਷ੈਜਨਕ ਅਤੇ ਆਇਯਨ ਜਯਭੂਵਰ ਩ਰਾਂਟ (਋.ਆਈ.ਆਯ.਩ੀ.਌਷.) ਰਗਾ਋ ਗ਋ ਸਨ। ਇ਷

ਦੇ ਨਾਰ ਸੀ, ਕੁੱ ਰ 133 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਜਨਵੇਸ ਨਾਰ 170 ਷ਯਸੁੱ ਦੀ ਜ਩਼ਿੰ ਡਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਘਯੇਰੂ

ਜ਩ਊਯੀਪਾਇਯ ਅਤੇ ਷ਾਭਦਾਇਕ ਜਰ ਸੁੱ ਧੀਕਯਨ ਩ਰਾਂਟ ਵ਼ਿੰ ਡੇ ਅਤੇ ਰਗਾ਋ ਗ਋ ਸਨ।

92. ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਷ਵੁੱ ਛ ਬਾਯਤ ਜਭਸਨ (ਗਰਾਭੀਣ), ਭ੊ਜਦ
ੂ ਾ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ

ਨੂ਼ਿੰ ਫਦਰਣ ਅਤੇ ਭੜ ਵ਷ੇਫਾ ਕਯਨ, ਅਤੇ ਷ਤਸੀ-਩ਾਣੀ ਅਧਾਯਤ ਮ੉ਜਨਾ ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ ਅਤੇ

ਵਾਧੇ ਵਯਗੇ ਩ਰ੉ਜੈਕਟਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਚਰਾਉਣ ਰਈ 1,549 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਯਕਭ ਯਾਖਵੀਂ ਯੁੱ ਖੀ ਗਈ ਸੈ।

ਜਰ ਯ੅ਤ

93. 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਇ਷ ਷ਾਰ ਸੜਹਾਂ ਕਾਯਨ ਸ੉਋ ਨਕ਷ਾਨ ਨੂ਼ਿੰ ਘੁੱ ਟ ਕਯਨ ਰਈ ਤਯ਼ਿੰ ਤ

ਕਾਯਵਾਈ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਰਗਬਗ 3,461 ਜਕਰ੉ ਭੀਟਯ ਡਯੇਨਾਂ ਦੀ ਷੝ਾਈ ਕਾਯਜਾਂ ਰਈ ਅਤੇ

ਜ਼ਭੀਨੀ ਩ੁੱ ਧਯ ਤੇ 68 ਸੜਹ ਷ਯੁੱ ਜਖਆ ਩ਰ੉ਜੈਕਟਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਰਈ 100 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋

ਅਰਾਟ ਕੀਤੇ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਰਗਾਤਾਯ ਭੀਂਸ ਅਤੇ ਸੜਹਾਂ ਦੇ ਩ਾਣੀ ਕਾਯਨ ਵੁੱ ਡੀਆਂ ਨਦੀਆਂ

ਜਵੁੱ ਚ ਩ਾੜ ਨੂ਼ਿੰ ਦੂਯ ਕਯਨ ਰਈ 192 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਖਯਚ ਕੀਤੇ ਗ਋। ਷ਾਡੀਆਂ ਨਜਸਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸ੉ਯ

ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਰਈ, ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 2,107 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਫਜਟ ਯੁੱ ਜਖਆ

ਜਗਆ ਸੈ।

94. ਭਾਨਮ੉ਗ ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, ਜ਷਼ਿੰ ਚਾਈ ਷ਸੂਰਤਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਩ਜਸਰ ਦੇਣ ਵਾਰੇ

ਭਾਨਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਷ਯਦਾਯ ਬਗਵ਼ਿੰ ਤ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਭਾਨ ਜੀ ਦੀ ਦੂਯਅ਼ਿੰ ਦੇਸੀ ਤੋਂ ਷ੇਧ ਰੈ ਕੇ, ਅ਷ੀਂ

33
ਇੁੱ ਕ ਨਵੇਂ ਭਾਰਵਾ ਕੈਨਾਰ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖੀ ਸੈ। ਇ਷ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ ਦਾ ਟੀਚਾ

ਰਗਬਗ 1,78,000 ਋ਕੜ ਨੂ਼ਿੰ ਕਵਯ ਕਯਨਾ ਸੈ, ਜਜ਷ ਨਾਰ ਫਜਠ਼ਿੰਡਾ, ਪਯੀਦਕ੉ਟ, ਜਪਯ੉ਜ਼਩ਯ

ਅਤੇ ਭਕਤ਷ਯ ਜਜ਼ਜਰਹਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਬ ਸ੉ਵੇਗਾ। ਇ਷ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਦਾ ਉਦੇਸ ਧਯਤੀ ਸੇਠਰੇ ਩ਾਣੀ 'ਤੇ

ਜਨਯਬਯਤਾ ਨੂ਼ਿੰ ਘਟਾਉਣਾ ਅਤੇ ਸਾੜੀ ਦੇ ਷ਭੇਂ ਦ੊ਯਾਨ ਜਫਆ਷-਷ਤਰਜ ਦਜਯਆ ਦੇ ਩ਾਣੀ ਦੀ

ਘੁੱ ਟ ਵਯਤੋਂ ਵਾਰੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੇ ਜਸੁੱ ਷ੇ ਨੂ਼ਿੰ ਅਨਕੂਰ ਫਣਾਉਣਾ ਸੈ।

95. ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਜਦਆਂ ਖਸੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਰ਼ਿੰਫੇ ਷ਭੇਂ ਤੋਂ ਉਡੀਕੇ ਜਾ

ਯਸੇ ਸ਼ਾਸ਩ਯ ਕ਼ਿੰ ਢੀ ਡੈਭ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਜਵੁੱ ਚ ਜਰ ਬ਼ਿੰ ਡਾਯ ਕਯਨ ਦੀ ਩ਰਜਕਜਯਆ ਸਯੂ ਕਯ ਜਦੁੱ ਤੀ ਗਈ

ਸੈ। ਇ਷ ਨਾਰ 37,173 ਸੈਕਟੇਅਯ ਦੀ ਵਾਧੂ ਜ਷਼ਿੰ ਚਾਈ ਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਩ੈਦਾ ਸ੉ਵੇਗੀ ਅਤੇ ਨਾਰ ਸੀ

ਮੂ.ਫੀ.ਡੀ.਷ੀ. ਩ਰਣਾਰੀ ਅਧੀਨ 1.18 ਰੁੱਖ ਸੈਕਟੇਅਯ ਖੇਤਯ ਬਾਵ ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ, ਗਯਦਾ਷਩ਯ,

ਤਯਨਤਾਯਨ ਅਤੇ ਩ਠਾਨਕ੉ਟ ਜਵੁੱ ਚ ਜ਷਼ਿੰ ਚਾਈ ਸ੉ ਷ਕੇਗੀ। 206 ਭੈਗਾਵਾਟ ਦੀ ਷ਥਾਜ਩ਤ

਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਵਾਰਾ ਸਾਈਡਰ ਩ਾਵਯ ਩ਰਾਂਟ ਸ਼ੀਘਯ ਩ੂਯਾ ਸ੉ ਜਾਵੇਗਾ।

96. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ ਜਰ ਭਾਯਗਾਂ ਦੀ ਰਾਈਜਨ਼ਿੰਗ ਦੇ ਕ਼ਿੰ ਭਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਤਯਜੀਸ ਜਦੁੱ ਤੀ ਸੈ ਅਤੇ

ਯਾਜ ਬਯ ਜਵੁੱ ਚ 80 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਕ਼ਿੰ ਭ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਸ਼ਯੂ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ। ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਨਵੇਂ ਩ਰਜ

੉ ੈਕਟਾਂ- ਉ਷ਾਯੀ/ਯੀ-ਭਾਡਜਰ਼ਿੰਗ ਅਤੇ ਰਾਈਜਨ਼ਿੰਗ/ਯੀ-ਰਾਈਜਨ਼ਿੰਗ ਦੇ

ਕ਼ਿੰ ਭਾਂ ਰਈ 143 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਅਤੇ ਯਾਜ਷ਥਾਨ ਅਤੇ ਷ਯਜਸ਼ਿੰ ਦ ਪੀਡਯ ਦੀ ਯੀ-ਰਾਈਜਨ਼ਿੰਗ ਨੂ਼ਿੰ

਩ੂਯਾ ਕਯਨ ਰਈ 150 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

34
 ਥਾਨਕ ਯਕਾਯ ਅਤ੃ ਸ਼ਸਹਯੀ ਸ ਕਾ

97. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇ਷ ਤੁੱ ਥ ਤੇ ਭਾਣ ਸੈ ਜਕ ਸਾਊਜ਷਼ਿੰ ਗ ਅਤੇ ਸਜਸਯੀ ਭਾਭਜਰਆਂ ਦੇ ਭ਼ਿੰ ਤਯਾਰੇ ਦਆਯਾ

ਕਯਵਾ਋ ਗ਋ ਷ਵੁੱ ਛ ਷ਯਵੇਖਣ 2023 ਜਵੁੱ ਚ, ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਨੇ ਉੱਤਯੀ ਜ਼੉ਨ ਜਵੁੱ ਚ ਩ਜਸਰਾ ਯੈਂਕ ਩ਰਾ਩ਤ

ਕੀਤਾ। ਷ਾਰ 2023-24 ਦੇ ਦ੊ਯਾਨ, ਸਣ ਤੁੱ ਕ 148 ਜਵੁੱ ਚੋਂ 79 ਜਵੁੱ ਚ ਩ਯਾਣੀ ਯਜਸ਼ਿੰ ਦ-ਖੂ਼ਿੰ ਸਦ ਦੇ

਷ਧਾਯ ਦਾ ਕ਼ਿੰ ਭ ਩ੂਯਾ ਕੀਤਾ ਜਾ ਚੁੱ ਕਾ ਸੈ ਅਤੇ ਫਾਕੀ 69 ਸ਼ਜਸਯੀ ਷ਥਾਨਕ ਅਦਾਜਯਆਂ ਦੇ

ਯਜਸ਼ਿੰ ਦ-ਖੂ਼ਿੰ ਸਦ ਦੇ ਷ਧਾਯ ਦਾ ਕ਼ਿੰ ਭ 31 ਭਾਯਚ, 2026 ਤੁੱ ਕ ਭੁੱ ਕਭੁੱ ਰ ਕਯ ਜਰਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਭੈਂ

ਸਜਸਯੀ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਜਵਕਾ਷ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 6,289 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋

ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

98. ਗਯੀਫ ਩ਜਯਵਾਯਾਂ, ਜਜਨਹਾਂ ਕ੉ਰ ਆ਩ਣਾ ਩ੁੱ ਕਾ ਘਯ ਨਸੀਂ ਸੈ, ਨੂ਼ਿੰ ਩ੁੱ ਕਾ ਭਕਾਨ ਭਸੁੱ ਈਆ

ਕਯਵਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ ਨਾਰ; 225 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਸਾਇਤਾ ਨਾਰ, 2023-24 ਜਵੁੱ ਚ

30,000 ਘਯ ਭਕ਼ਿੰ ਭਰ ਕੀਤੇ ਗ਋ ਅਤੇ ਭੈਂ ਫਾਕੀ ਯਜਸ਼ਿੰ ਦੇ ਭਕਾਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਩ੂਯਾ ਕਯਨ ਰਈ

ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਰਈ 510 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਪ਼ਿੰ ਡ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

99. ਜਰ ਷਩ਰਾਈ ਷ਕੀਭਾਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਯਣ ਦੀ ਩ਨਯ-਷ਯਜੀਤੀ ਨਾਰ ਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ ਅਟਰ

ਂ ਅਯਫਨ ਟਯਾਂ਷ਪਾਯਭੇਸਨ (ਅਭਯਤ) ਅਧੀਨ ਕ਼ਿੰ ਭ ਕਯਨ

ਜਭਸਨ ਪਾਯ ਯੀਜਵੇਨੇਸਨ ਌ਡ

ਰਈ, ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 394 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ,

਷ਵੁੱ ਛ ਬਾਯਤ ਜਭਸਨ; ਯਾਸਟਯੀ ਸਜਸਯੀ ਆਜੀਜਵਕਾ ਜਭਸਨ; ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਜਭਉਂ਷਩ਰ ਜਡਵੈਰ਩ਭੈਂਟ

ਪ਼ਿੰ ਡ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਕੁੱ ਰ 538 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

35
100. ਅ਷ੀਂ ਨਵੇਂ ਸਜਸਯੀ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚਾ ਜਵਕਾ਷ ਪ਼ਿੰ ਡ ਦੇ ਤਜਸਤ, ਨੈਸ਼ਨਰ ਸਾਊਜ਷਼ਿੰ ਗ ਫੈਂਕ

ਦੀ ਷ਸਾਇਤਾ ਨਾਰ 322 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਯਕਭ ਦੇ ਷ੀਵਯੇਜ ਟਰੀਟਭੈਂਟ ਩ਰਾਂਟ; ਸਜਸਯੀ

਩ਾਯਕ; ਰੈ ਜ਼ਯ ਵੈਰੀ; ਅਤੇ ਜਰ ਷਩ਰਾਈ ਦੇ ਵਾਧੇ ਅਤੇ ਩ਨਯਵਾ਷ ਆਜਦ ਨਾਰ ਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ

ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਇਨਪਯਾ਷ਟਯਕਚਯ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਸਯੂ ਕਯਨ ਦਾ ਩ਰ਷ਤਾਵ ਯੁੱ ਖਦੇ ਸਾਂ।

101. ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਸ਼ਜਸਯੀ ਆਵਾਜਾਈ ਜਵੁੱ ਚ ਷ਧਾਯ ਕਯਨ ਰਈ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਷ਯਕਾਯ

ਸਾਊਜ਷਼ਿੰ ਗ ਅਤੇ ਸ਼ਜਸਯੀ ਭਾਭਰੇ ਭ਼ਿੰ ਤਯਾਰੇ ਨਾਰ ਯਾਫਤਾ ਕਾਇਭ ਕਯ ਯਸੀ ਸੈ ਅਤੇ

ਜਰ਼ਿੰਧਯ, ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ, ਰਜਧਆਣਾ ਤੇ ਩ਜਟਆਰਾ ਜਵੁੱ ਚ ਛੇਤੀ ਸੀ ਈ-ਫੁੱ ਷ਾਂ ਚੁੱ ਰਣਗੀਆਂ।

102. ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਜਵਬਾਗਾਂ ਜਜਵੇਂ ਜਕ ਜਰ ਷ਯ੉ਤ; ਜਰ ਷਩ਰਾਈ ਅਤੇ

਷ੈਨੀਟੇਸ਼ਨ; ਷ਥਾਨਕ ਷ਯਕਾਯਾਂ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਕਾਯਜ ਜਵਚ ਷ਾਰ 2024-25 ਦ੊ਯਾਨ

਩ੀ.ਆਈ.ਡੀ.ਫੀ. ਦਆਯਾ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਰੇ ਇਨਪਯਾ-਩ਰ੉ਜੈਕਟ਷ ਰਈ 900 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ

ਵਾਧੂ ਯਾਸ਼ੀ ਤਜਵੀਜ਼ਤ ਸੈ।

਩ੇਂਡੂ ਸ ਕਾ ਅਤ੃ ਩ਿੰ ਚਾਇਤਾਂ

103. ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, 'ਆ਩' ਷ਯਕਾਯ ਩ੇਂਡੂ ਆਫਾਦੀ ਰਈ ਫਜਨਆਦੀ ਷ਸੂਰਤਾਂ ਅਤੇ ਩ੇਂਡੂ

ਯਜ਼ਗਾਯ ਅਤੇ ਩ੇਂਡੂ ਅਜੀਜਵਕਾ ਩ੈਦਾ ਕਯਕੇ ਷ਯਵ਩ੁੱ ਖੀ ਜਵਕਾ਷ ਕਯਨ ਰਈ ਵਚਨਫੁੱ ਧ ਸੈ।

ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 3,154 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਵ਼ਿੰ ਡ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਯੁੱ ਖਦਾ ਸਾਂ।

104. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਷ਯਕਾਯੀ ਜ਼ਭੀਨ ਦੇ ਉੱ਩ਯ ਸ੉਋ ਨਜ਼ਾਇਜ਼ ਕਫਜਜ਼ਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸਟਾਉਣ

ਦੀ ਭਜਸ਼ਿੰ ਭ ਨੂ਼ਿੰ ਫੇਸਦ ਷ਪਰਤਾ ਜਭਰੀ ਸੈ। ਇ਷ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ 12,000 ਋ਕੜ ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਯਕਫੇ

36
ਗੈਯ-ਕਾਨੂ਼ਿੰਨੀ ਕਫਜ਼ੇ ਤੋਂ ਭਕਤ ਕਯਵਾ਋ ਗ਋, ਜਜਨਹਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਵੁੱ ਧ ਤੋਂ ਵੁੱ ਧ ਇ਷ ਦੇ ਅਜਧਕਾਯਤ

ਭਾਰਕਾਂ ਬਾਵ ਩਼ਿੰ ਚਾਇਤਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਷ੋਂਜ਩ਆ ਜਗਆ।

105. ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਦ੊ਯਾਨ ਩ੇਂਡੂ ਜਵਕਾ਷ ਜਸਤ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਷ਕੀਭਾਂ ਰਈ ਜਨਭਨ ਵ਼ਿੰ ਡਾਂ

ਤਜਵੀਜ਼ਤ ਸਨ:

i. ਭਨਯੇਗਾ: ਯਜ਼ਗਾਯ ਭਸੁੱ ਈਆ ਕਯਵਾਉਣ ਰਈ 655 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

ii. ਩ਰਧਾਨ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਜਕਰਸ਼ੀ ਜ਷਼ਿੰ ਚਾਈ ਮ੉ਜਨਾ: 20 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋;

iii. ਯਾਸ਼ਟਯੀ ਩ੇਂਡੂ ਅਜੀਜਵਕਾ ਜਭਸ਼ਨ: 120 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋; ਅਤੇ

iv. ਯਾਸ਼ਟਯੀ ਗਰਾਭ ਷ਵਯਾਜ ਅਜਬਆਨ: 20 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋।

ਭਾਈਸਨਿੰਗ

106. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ 3 ਩ੜਾਵਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਕੁੱ ਰ 60 ਜਨਤਕ ਭਾਈਜਨ਼ਿੰਗ ਷ਾਈਟਾਂ ਨੂ਼ਿੰ

ਕਾਯਜਸ਼ੀਰ ਫਣਾਇਆ ਸੈ ਅਤੇ ਇਸਨਾਂ ਷ਾਈਟਾਂ ਤੋਂ 14.66 ਰੁੱਖ ਭੀਜਟਰਕ ਟਨ ਯੇਤਾ

5.50/- ਯ਩਋ ਩ਰਤੀ cubic feet ਦੀ ਜ਩ਟ ਸੈੈੱਡ ਜਵਕਯੀ ਕੀਭਤ 'ਤੇ ਵੇਜਚਆ ਜਗਆ ਸੈ। ਅਗਰੇ

਩ੜਾਅ ਜਵੁੱ ਚ, ਯਾਜ ਜਵੁੱ ਚ ਜਰਦੀ ਸੀ ਸ੉ਯ 16 ਷ਾਈਟਾਂ ਸਯੂ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਉਭੀਦ ਸੈ।

107. "ਵ਩ਾਯਕ ਭਾਈਜਨ਼ਿੰਗ ਷ਾਈਟਾਂ" ਦੀ ਜਨਰਾਭੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਯਸੀ ਸੈ ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ 67 ਖਜਣਜ-

ਮਕਤ ਷ਾਈਟਾਂ ਦੇ ਨਾਰ 40 ਕਰ਷ਟਯ ਸ਼ਾਭਰ ਸਨ। ਅ਷ੀਂ ਆਉਣ ਵਾਰੇ ਷ਾਰ ਦ੊ਯਾਨ ਯਾਜ

ਜਵੁੱ ਚ 100 ਵ਩ਾਯਕ ਭਾਈਜਨ਼ਿੰਗ ਷ਾਈਟਾਂ ਦੇ ਕਰ਷ਟਯਾਂ ਦੀ ਜਨਰਾਭੀ ਕਯਨ ਦਾ ਇਯਾਦਾ ਯੁੱ ਖਦੇ

ਸਾਂ।

37
108. ਕਯੁੱ ਸਯ ਮੂਨੀਅਨਾਂ ਵੁੱ ਰੋਂ ਉਠਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਜਚ਼ਿੰ ਤਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਦੂਯ ਕਯਨ ਦੀ ਕ੉ਜਸਸ ਜਵੁੱ ਚ,

਷ਯਕਾਯ ਨੇ "਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਕਯੁੱ ਸਯ ਨੀਤੀ" ਅਜਧ਷ੂਜਚਤ ਕੀਤੀ ਸੈ ਅਤੇ ਕਯੁੱ ਸਯ ਉਦਮ੉ਗ ਜਵੁੱ ਚ ਸ੉ਯ

ਦਯ਷ਤੀ ਕਯਨ ਰਈ, ਅ਷ੀਂ ਜਰਦੀ ਸੀ "਩ਫਜਰਕ ਕਯੁੱ ਸਯ ਮੂਜਨਟ਷" ਨਾਭ ਦੀ ਩ਜਸਰਕਦਭੀ

ਕਯਾਂਗੇ।

ਟਯਾਂ ਩੅ਯਟ

109. ਅ਷ੀਂ 'ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਤੀਯਥ ਮਾਤਯਾ' ਯਾਸੀਂ ਩਼ਿੰ ਜਾਫੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਦੇਸ ਦੇ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਤੀਯਥ

਷ਥਾਨਾਂ ਦੀ ਭ੝ਤ ਮਾਤਯਾ ਦਾ ਭ੊ਕਾ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਦੇ ਮ੉ਗ ਸ੉਋ ਸਾਂ। ਇ਷ ਮ੉ਜਨਾ ਤਜਸਤ ਜਵੁੱ ਤੀ

਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 25 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੇ ਨਾਰ-ਨਾਰ ਟਯਾਂ਷਩੉ਯਟ ਷ੈਕਟਯ ਰਈ

550 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਅਰਾਟਭੈਂਟ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਸੈ।

110. ਅ਷ੀਂ ਇਰੈ ਕਜਟਰਕ ਵਸੀਕਰ ਨੀਤੀ ਸਯੂ ਕੀਤੀ ਸੈ ਅਤੇ ਇ਷ ਦੇ ਤਜਸਤ ਩ਰ੉ਤ਷ਾਸਨ

਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 10 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਤਜਵੀਜਤ ਸਨ।

111. ਰਜਧਆਣਾ ਅਤੇ ਭ੉ਜਯ਼ਿੰ ਡਾ ਜਵੁੱ ਚ ਵਸੀਕਰ ਷ਕਰੈਜ਩਼ਿੰ ਗ ਦੀ ਷ਸੂਰਤ ਩ਜਸਰਾਂ ਸੀ ਸਯੂ ਕੀਤੀ

ਜਾ ਚੁੱ ਕੀ ਸੈ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਗੈਯ-ਟਯਾਂ਷਩੉ਯਟ ਵਾਸਨਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਭ੉ਟਯ ਵਸੀਕਰ ਟੈਕ਷ ਜਵੁੱ ਚ 25% ਤੁੱ ਕ

ਦੀ ਛ੉ਟ ਜਦੁੱ ਤੀ ਜਾ ਯਸੀ ਸੈ।

112. ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਣ ਜਵੁੱ ਚ ਖਸ਼ੀ ਭਜਸ਷ੂ਷ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਯਾਜ ਦੀਆਂ ਰਗਬਗ

11 ਕਯ੉ੜ ਇ਷ਤਯੀਆਂ ਭ੝ਤ ਫੁੱ ਷ ਮਾਤਯਾ ਦਾ ਰਾਬ ਉਠਾ ਯਸੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਭ੉ਜੂਦਾ ਷ਾਰ ਜਵੁੱ ਚ

਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਇ਷ ਵਾ਷ਤੇ 450 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਉ਩ਰੁੱਫਧ ਕਯਵਾ਋ ਗ਋ ਷ਨ ਅਤੇ ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ

38
2024-25 ਰਈ ਇ਷ ਷ੇਵਾ ਨੂ਼ਿੰ ਜਾਯੀ ਯੁੱ ਖਣ ਰਈ 450 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਯਾਖਵਾਂਕਯਨ ਕੀਤਾ

ਜਗਆ ਸੈ।

ਸਫਜਰੀ

113. ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ, ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਖਸ਼ੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਨੇ

540 ਭੈਗਾਵਾਟ ਦੀ ਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਵਾਰੇ ਜੀ.ਵੀ.ਕੇ. ਗ੉ਇ਼ਿੰਦਵਾਰ ਷ਾਜਸਫ ਥਯਭਰ ਩ਾਵਯ ਩ਰਾਂਟ ਨੂ਼ਿੰ

ਖਯੀਦ ਜਰਆ ਸੈ, ਜਜ਷ ਦਾ ਨਾਭ ਸਣ ਸ਼ਰੀ ਗਯੂ ਅਭਯਦਾ਷ ਥਯਭਰ ਩ਰਾਂਟ ਯੁੱ ਜਖਆ ਜਗਆ ਸੈ।

ਇਸ ਩ਰਾ਩ਤੀ 1080 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਫਸਤ ਘੁੱ ਟ ਰਾਗਤ 'ਤੇ ਸਾਜ਷ਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ, ਜ੉ ਜਕ

2 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਩ਰਤੀ ਭੈਗਾਵਾਟ ਦੇ ਫਯਾਫਯ ਸੈ, ਜਦੋਂ ਜਕ ਇ਷ ਦੇ ਭਕਾਫਰੇ ਇੁੱ ਕ ਨਵੇਂ ਥਯਭਰ

਩ਰਾਂਟ ‘ਤੇ 8.5 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਩ਰਤੀ ਭੈਗਾਵਾਟ ਦੀ ਰਾਗਤ ਆਉਂਦੀ ਸੈ।

114. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਦਾ ਜਧਆਨ ਜਫਜਰੀ ਦੇ ਫਜਨਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਨੂ਼ਿੰ ਸ੉ਯ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਅਤੇ

਷ਾਡੇ ਩ਾਵਯਕਾਭਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਸ੉ਯ ਩ਰਬਾਵੀ ਅਤੇ ਜਕਪਾਇਤੀ ਫਣਾਉਣ ’ਤੇ ਸੈ। ਕਈ ਭਸੁੱ ਤਵ਩ੂਯਨ

਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਚੁੱ ਰ ਯਸੀਆਂ ਸਨ, ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚ ਯ੉਩ੜ ਜਵਖੇ ਇੁੱ ਕ ਨਵੇਂ 400 ਕੇ.ਵੀ.

਷ਫ਷ਟੇਸਨ ਦਾ ਜਨਯਭਾਣ; ਧਨਾਨ਷ੂ ਅਤੇ ਫੇਸਭਨ ਜੁੱ ਷ਾ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਦਾ ਭਜ਼ਫੂਤੀਕਯਨ ਸ਼ਾਭਰ ਸੈ।

ਸੇਯ਩ਯ (ਰਜਧਆਣਾ) ਜਵਖੇ 220 ਕੇ.ਵੀ. ਷ਫ ਷ਟੇਸਨ ਸ਼ੀਘਯ ਚਾਰੂ ਸ੉ਣ ਵਾਰਾ ਸੈ।

115. ਵਯਤਭਾਨ ਜਵੁੱ ਚ 90% ਘਯੇਰੂ ਖ਩ਤਕਾਯਾਂ ਦਾ “ਜ਼ੀਯ੉” ਜਫਜਰੀ ਦਾ ਜਫੁੱ ਰ ਆ ਜਯਸਾ ਸੈ।

ਘਯੇਰੂ ਖ਩ਤਕਾਯਾਂ ਨੂ਼ਿੰ 300 ਮੂਜਨਟਾਂ ਩ਰਤੀ ਭਸੀਨੇ ਦੀ ਭਪਤ ਜਫਜਰੀ ਩ਰਦਾਨ ਕਯਨ ਰਈ

ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ 7,780 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦਾ ਉ਩ਫ਼ਿੰ ਧ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ।

39
116. ਇ਷ ਅਜ਼ੀਭ ਷ਦਨ ਨੂ਼ਿੰ ਇਸ ਦੁੱ ਷ਦੇ ਸ੉਋ ਭੈਨ਼ਿੰ ੂ ਖਸੀ ਸ੉ ਯਸੀ ਸੈ ਜਕ ਩ਾਵਯ ਷ੈਕਟਯ ਦੇ

ਕਾਯਜਫਰ ਨੂ਼ਿੰ ਭਜ਼ਫੂਤ ਕਯਨ ਰਈ ਕੁੱ ਰ 4,575 ਉਭੀਦਵਾਯਾਂ ਦੀ ਬਯਤੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੈ।

ਨ ੇਂ ਅਤ੃ ਨਸ ਆਉਣਮ੅ਗ ਊਯਜਾ ਯ੅ਤ

117. ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੇ ਨਜਵਆਉਣਮ੉ਗ ਊਯਜਾ ਖੇਤਯ ਜਵੁੱ ਚ 6.17 ਭੈਗਾਵਾਟ ਦੇ ਷੉ਰਯ ਯੂ੝ਟਾ਩

਩ਰਾਂਟ, 811 ਷੉ਰਯ ਵਾਟਯ ਩਼ਿੰ ਜ਩਼ਿੰ ਗ ਜ਷਷ਟਭ ਅਤੇ 10,218 ਷੉ਰਯ ਷ਟਯੀਟ ਰਾਈਟਾਂ ਦੀ

਷ਥਾ਩ਨਾ ਨਾਰ ਭਸੁੱ ਤਵ਩ੂਯਨ ਩ਰਗਤੀ ਸ੉ਈ ਸੈ।

118. ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਯਾਜ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਮ੉ਜਨਾਵਾਂ ਦਆਯਾ ਷ੂਯਜੀ ਊਯਜਾ ਉਤ਩ਾਦਨ ਜਵੁੱ ਚ

਷ਯਗਯਭੀ ਨਾਰ ਯੁੱ ਜਝਆ ਸ੉ਇਆ ਸੈ, ਜਜਵੇਂ ਜਕ 50 ਭੈਗਾਵਾਟ ਕੈਨਾਰ ਟਾ਩ ਩ਰ੉ਜੈਕਟ ਦਾ

ਜਵਕਾ਷; 10,833 ਷੉ਰਯ ਷ਟਰੀਟ ਰਾਈਟਾਂ ਦੀ ਷ਥਾ਩ਨਾ; 220 ਭੈਗਾਵਾਟ ਵਾਰੇ ਷੉ਰਯ ਩ਾਵਯ

਩ਰਾਂਟ ਅਤੇ 20,000 ਖੇਤੀਫਾੜੀ ਆਪ-ਗਜਯੁੱ ਡ ਷੉ਰਯ ਩਼ਿੰ ਩ ਆਜਦ। ਯਾਜ ਘਯੇਰ,ੂ ਵ਩ਾਯਕ,

ਖੇਤੀਫਾੜੀ, ਜਭਉਂ਷ੀ਩ਰ, ਜਫਰਜਡ਼ਿੰ ਗ ਅਤੇ ਉਦਮ੉ਜਗਕ ਖੇਤਯਾਂ ਷ਭੇਤ ਵੁੱ ਖ-ਵੁੱ ਖ ਖੇਤਯਾਂ ਜਵੁੱ ਚ

ਊਯਜਾ ਕਸਰਤਾ ਗਤੀਜਵਧੀਆਂ ਨੂ਼ਿੰ ਰਾਗੂ ਕਯਨ ਰਈ ਵੀ ਵਚਨਫੁੱ ਧ ਸੈ।

ਸ਼ਸਹਯੀ ਹ ਾਫਾਜ਼ੀ

119. ਭੈਂ ਇਸ ਗੁੱ ਰ ਷ਾਂਝੀ ਕਯਨੀ ਚਾਸ਼ਿੰ ਦਾ ਸਾਂ ਜਕ ਆਦਭ਩ਯ ਜਵਖੇ ਰਗਬਗ

150 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਦੀ ਰਾਗਤ ਨਾਰ ਨਵਾਂ ਋ਅਯ ਟਯਭੀਨਰ, 75 ਮਾਤਯੀਆਂ ਦੀ ਜ਩ਛਰੀ

਩੉ਯਟਾ ਕੈਜਫਨ ਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਨੂ਼ਿੰ 150 ਮਾਤਯੀਆਂ ਦੀ ਷ਭਯੁੱ ਥਾ ਨਾਰ ਫਦਰ ਕੇ ਩ੂਯਾ ਕਯ ਜਰਆ

ਜਗਆ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਯਾਜ ਷ਯਕਾਯ ਵੁੱ ਰੋਂ ਸਵਾਈ ਅੁੱ ਡੇ 'ਤੇ ਷ੜਕ ਦੇ ਜਨਯਭਾਣ ਰਈ

40
15 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਵ਼ਿੰ ਡੇ ਗ਋ ਸਨ। ਸਰਵਾਯਾ ਜਵਖੇ ਸਸੀਦ ਕਯਤਾਯ ਜ਷਼ਿੰ ਘ ਷ਯਾਬਾ ਸਵਾਈ ਅੁੱ ਡੇ

ਨਾਰ ਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ ਕਾਯਜ ਭਕ਼ਿੰ ਭਰ ਸ੉ ਗ਋ ਸਨ ਅਤੇ ਇਨਹਾਂ ਦ੉ਵਾਂ ਸਵਾਈ ਅੁੱ ਜਡਆਂ ਤੋਂ ਜਰਦੀ ਸੀ

ਉਡਾਣਾਂ ਸਯੂ ਸ੉ਣ ਨਾਰ ਜਵਕਾ਷ ਰਈ ਯਾਸ ਩ੁੱ ਧਯਾ ਸ੉ ਜਗਆ ਸੈ।

120. ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਦੇ ਠ੉਷ ਮਤਨਾਂ ਷ਦਕਾ, ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ ਤੋਂ ਕਆਰਾ-ਰ਼ਿੰ਩ਯ ਅਤੇ ਜਭਰਾਨ

ਰਈ ਦ੉ ਉਡਾਣਾਂ ਸਯੂ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਫਜਠ਼ਿੰਡਾ ਤੋਂ ਉਡਾਣਾਂ ਭੜ ਸਯੂ ਕੀਤੀਆਂ

ਗਈਆਂ ਸਨ। ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਅਤੇ ਮੂਯ਩ੀ ਦੇਸਾਂ ਦਯਜਭਆਨ ਸਵਾਈ ਷਼ਿੰ ਩ਯਕ ਵਧਾਉਣ ਰਈ ਸ੉ਯ ਕਦਭ

ਚੁੱ ਕੇ ਜਾ ਯਸੇ ਸਨ।

121. ਇ਷ ਦੇ ਨਾਰ, ਩ਜਟਆਰਾ ਋ਵੀ਋ਸ਼ਨ ਕਰੁੱਫ ਅਤੇ ਅ਼ਿੰ ਜਭਰਤ਷ਯ ਋ਵੀ਋ਸ਼ਨ ਕਰੁੱਫ ਰਈ

ਇੁੱ ਕ ਭਰਟੀ-ਇ਼ਿੰ ਜਨ ਋ਅਯਕਰਾ੝ਟ ਅਤੇ ਦ੉ ਷ੀਭਰੇ ਟਯ ਖਯੀਦੇ ਜਾ ਯਸੇ ਸਨ। ਇਸ ਉਨਹਾਂ

਩ਾਈਰਟ ਫਣਨ ਵਾਰੇ ਜ਷ੁੱ ਜਖਆਯਥੀਆਂ ਰਈ ਵਯਤੇ ਜਾਣਗੇ, ਜਜਨਹਾਂ ਨੇ ਰਾਇ਷ੈਂ਷ ਅ਩ਰਾਈ

ਕੀਤਾ ਸ੉ਇਆ ਸੈ।

ਭਾਰੀਆ ਾਧਾ

122. ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਕੁੱ ਰ ਭਾਰੀਆ ਩ਰਾ਩ਤੀਆਂ 1,03,936 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਸ੉ਣ

ਦਾ ਅਨਭਾਨ ਸੈ, ਜਜ਷ ਜਵੁੱ ਚੋਂ ਆ਩ਣਾ ਟੈਕ਷ ਭਾਰੀਆ 58,900 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਸੈ।

ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਜਵੁੱ ਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਜਵੁੱ ਚ ਕੇਂਦਯੀ ਕਯਾਂ ਦਾ ਜਸੁੱ ਷ਾ 22,041 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋

ਅਤੇ ਕੇਂਦਯ ਤੋਂ ਗਰਾਂਟ ਇਨ ਋ਡ 11,748 ਕਯ੉ੜ ਯ਩਋ ਅਨਭਾਜਨਆ ਜਗਆ ਸੈ।

41
123. ਷ਾਡੇ ਆ਩ਣੇ ਟੈਕ਷ ਭਾਰੀਆ ਅਯਥਾਤ ਜੀ.਌਷.ਟੀ. ਦੇ ਭੁੱ ਖ ਮ੉ਗਦਾਨ ਨੂ਼ਿੰ ਇੁੱ ਕ ਪਜਰੁੱ਩

ਦੇਣ ਰਈ, ਟੈਕ਷ੇਸ਼ਨ ਜਵਬਾਗ ਨੇ ਆਈ.ਆਈ.ਟੀ., ਸੈਦਯਾਫਾਦ ਦੇ ਷ਜਸਮ੉ਗ ਨਾਰ ਟੈਕ਷ਾਂ ਨਾਰ

਷ਫ਼ਿੰ ਧਤ ਡੇਟਾ ਨੂ਼ਿੰ ਇਕੁੱ ਤਯ ਕੀਤਾ, ਜਜ਷ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਷ਾਡੀ ਟੈਕ਷ ਇ਼ਿੰ ਟੈਰੀਜੈਂਟ ਮੂਜਨਟ ਨੂ਼ਿੰ

ਭਜ਼ਫੂਤ ਕੀਤਾ ਜਗਆ ਸੈ ਅਤੇ ਩ਾਰਣਾ ਦਯ ਜਵੁੱ ਚ ਵਾਧਾ ਸ੉ਇਆ ਸੈ। ਇ਷ ਤੋਂ ਇਰਾਵਾ, ਷ਾਡੀ

਩ਰਗਤੀਸ਼ੀਰ ਮ੉ਜਨਾ 'ਜਫਰ ਜਰਆ਍ ਇਨਾਭ ਩ਾ਍' ਨੇ ਵੀ ਨਤੀਜੇ ਜਦੁੱ ਤੇ ਸਨ। ਰਗਬਗ

60,000 ਜਫੁੱ ਰ ਅੁੱ ਩ਰ੉ ਡ ਕੀਤੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ ਸਨ ਅਤੇ 60 ਰੁੱਖ ਯ਩਋ ਦੇ ਇਨਾਭ ਵ਼ਿੰ ਡੇ ਜਾ ਚੁੱ ਕੇ

ਸਨ। ਭਾਰੀਆ ਕਭਾਉਣ ਵਾਰੇ ਜਵਬਾਗਾਂ ਜਵੁੱ ਚ ਸ੉ਯ ਭਾਰੀਆ ਵਧਾਉਣ ਰਈ ਕਈ ਉ਩ਾਅ ਜਤਆਯ

ਕੀਤੇ ਜਾ ਯਸੇ ਸਨ।

ਸ ਿੱ ਟਾ

ਭਾਣਮ੉ਗ ਷਩ੀਕਯ ਷ਾਜਸਫ,

124. ਩਼ਿੰ ਜਾਫ ਦੇ ਷ਯਵ-਩ੁੱ ਖੀ ਜਵਕਾ਷ ਰਈ ਷ਾਡੇ ਯਾਸ਼ਟਯੀ ਕਨਵੀਨਯ ਦੇ ਭਾਯਗਦਯਸ਼ਨ

ਅਤੇ ਷ਾਡੇ ਭਾਣਮ੉ਗ ਭੁੱ ਖ ਭ਼ਿੰ ਤਯੀ ਦੀ ਯਜਸਨਭਾਈ ਅਧੀਨ ਷ਾਡੀ ਷ਯਕਾਯ ਜਨਯ਼ਿੰ ਤਯ ਕਾਯਜ ਕਯ

ਯਸੀ ਸੈ ਅਤੇ ਕਸ਼ਰ ਷ਾਸ਼ਨ ਩ਜਸਰਕਦਭੀਆਂ ਯਾਸੀਂ ਩਼ਿੰ ਜਾਫੀਆਂ ਦੀ ਆਯਜਥਕਤਾ ਅਤੇ ਷ਭਾਜ ਦੇ

ਭੁੱ ਢਰੇ ਖੇਤਯਾਂ ਤੇ ਕੇਂਦਜਯਤ ਸੈ।

वतन के िाूँ-जनसाि हैं वतन के काम आएूँगे

हम इस ़िमीं को एक िो़ि आसमाूँ बनाएूँगे

42
125. ਅਟੁੱ ਟ ਜਦਰੜ ਇਯਾਦੇ ਅਤੇ ਇੁੱ ਕਭੁੱ ਠ ਨਜ਼ਯੀ਋ ਨਾਰ ਅ਷ੀਂ ਇੁੱ ਕ ਜਜ਼ਆਦਾ ਭਜ਼ਫੂਤ,

ਗਤੀਸੀਰ, ਅਤੇ ਜੀਵ਼ਿੰ ਤ "ਯ਼ਿੰ ਗਰੇ ਩਼ਿੰ ਜਾਫ" ਦੀ ਉ਷ਾਯੀ ਦੀ ਰੀਸ 'ਤੇ ਸਾਂ।

126. ਅਖੀਯ ਜਵੁੱ ਚ, ਭੈਂ ਜਵੁੱ ਤ ਅਤੇ ਮ੉ਜਨਾ ਜਵਬਾਗ ਦੇ ਅਜਧਕਾਯੀਆਂ ਅਤੇ ਷ਟਾਪ ਦੀ ਟੀਭ ਨੂ਼ਿੰ

ਉਨਹਾਂ ਦੇ ਷ਭਯਜ਩ਤ ਮਤਨਾਂ, ਵਚਫੁੱ ਧਤਾ ਅਤੇ ਅਣਥੁੱ ਕ ਜਭਸਨਤ ਰਈ ਜਦਰੋਂ ਩ਰਸ਼ਿੰ਷ਾ ਕਯਨਾ

ਚਾਸਾਂਗਾ, ਜਜਨਹਾਂ ਦੀ ਭਦਦ ਨਾਰ ਇਸ ਫਜਟ ਜਤਆਯ ਕੀਤਾ ਜਗਆ।

127. ਭੈਂ ਜਵਤੀ ਷ਾਰ 2024-25 ਦੇ ਫਜਟ ਩ਰ਷ਤਾਵਾਂ ਨੂ਼ਿੰ ਜਨਭਯਤਾ ਷ਜਸਤ ਇ਷ ਅਜ਼ੀਭ

਷ਦਨ ਜਵਚ ਩ਯਵਾਨਗੀ ਰਈ ਩ੇਸ਼ ਕਯਦਾ ਸਾਂ।

43