‫ﺩﺭﺳﻨﺎﻣﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺟﺰﻭﻩ ﻫﺎﻱ ﺩﺭﻭﺱ ﺭﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬

‫ﺩﺍﻧﻠﻮﺩ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮﺍﻻﺕ ﺍﻣﺘﺤﺎﻧﺎﺕ ﺭﻳﺎﺿﻲ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺳﻮﺍﻻﺕ ﻭ ﭘﺎﺳﺨﻨﺎﻣﻪ ﻛﻨﻜﻮﺭ‬

‫ﺩﺍﻧﻠﻮﺩ ﻧﺮﻡ ﺍﻓﺰﺍﺭﻫﺎﻱ ﺭﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬

‫ﻭ‪...‬‬

‫‪www.riazisara.ir‬‬ ‫ﺳﺎﻳﺖ ﻭﻳﮋﻩ ﺭﻳﺎﺿﻴﺎﺕ‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﺤ‬
‫ﯿﯽ و ﺮ ﯽ‬ ‫آ ﻮزش ﮐﺎ ﻞ ﺪ‬

‫ﻞ اول‬

‫دار‬

‫ا ﺘﺎد ﻤﺎ ﻮن ﯾﮏ‬

‫‪٠٩١٢١٣٤٢٧٢١‬‬

‫‪hsharik@yahoo.com‬‬

‫ﮐﻼس ﮫﺎرم رﯾﺎ ﯽ‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﯽ ﻀﺎی ‪IR 3‬‬

‫ﻮم ﺪ ﯽ دار ر ﯽ ﯽ ﻮد و ﺲ از ﯿﺎن ﺮ ﺪ ﯽ ﺣﺎ ﻞ ﻊ و ﻖ و‬ ‫ﯽ ﻀﺎی ‪R 3‬‬ ‫ﻞ اول ﺑﺎ‬

‫ب دار را ﺑﺎ روش ی ﻔﺎوت ر ﯽ ﯽ ﻢ‪.‬‬

‫ﻮر ﺑﺎ ﯾﮏ وا ﺪ ﻮل‬ ‫ﻪ ‪ O‬ﻘﺎ ﻊ ا ﺪ و ‪ O‬ﺪا ﺮک آ ﮫﺎ ﺖ و‬ ‫ﻮر دو دو ﻮد ﻢ‬ ‫ﻀﺎی ‪: R 3‬‬

‫ﻀﺎ ﯽ ﻮ ﺪ‪.‬‬ ‫ﺪه ﯽ ﻮ ﺪ را ﻮر ی ﺼﺎت دﮐﺎر ﯽ‬

‫ﻪ ی ‪ xoy‬و‪ xoz‬و ‪ yoz‬ﻀﺎ را‬ ‫ﻮر دو دو ﻮد ﻢ ‪ ox‬و ‪ oy‬و ‪ oz‬ﺳﺎ ﻪ ﯽ ﻮد ﻮری‬ ‫ﺬ ‪ :‬از‬

‫‪ ٨‬ﻪ ﻢ ﯽ ﺪ‪.‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﮑﺎت ﻮری‬

‫ﻞ ﺤﺎ ﻪ ﯽ ﺑﺎ ﺪ‪.‬‬ ‫ﻮرت ز‬ ‫ﻪ ی ﺼﺎت‬ ‫ﻮر و‬ ‫ﻪ ﯾﮏ ﻪ‬

‫ﻮر ‪y‬‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻮر ‪ A( x, y, z ) x‬ﯽ ﺑﺎ ﺪ‬ ‫ﻪ ) ‪A( x, y, z‬‬ ‫ﻧ ﻪ ‪:١‬‬

‫ﻮر ‪ A( x, y, z ) z‬ﻮا ﺪ ﻮد‪.‬‬ ‫ﻪ‬ ‫) ‪ A( x, y, z‬و‬

‫ﻮر ‪ y‬ﻮ ﺪ‪.‬‬ ‫ﻪ ﻪ ی )‪ A(1,2,0‬را‬ ‫ﺜﺎل ‪:‬‬

‫ﻪ ﻤﺎ ﺪ ﺲ ﻪ ﻪ‬ ‫ﻀﺎی ‪ R 3‬ﮐﺎ ﺖ ﺼﺎت ﯾﮏ از ﻮ ﻪ ی آن را‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻧ ﻪ ‪ :‬ای ﺪا دن‬

‫ﺪا ﺼﺎت ) ‪ A( x, y, z‬ا ﺖ‪.‬‬ ‫ی ) ‪A( x, y, z‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﺪا ﺼﺎت ﯿﺎ ﺪ‪.‬‬ ‫ﻪ ﻪ ی )‪ A(1,2,5‬را‬ ‫ﺜﺎل ‪:‬‬

‫)‪A(1,2,5‬‬

‫ﻪ و ﻮد ﺪارد ﻪ ﺪه ﺑﺎ ﯽ ﻮ ﻪ‬ ‫ض‬ ‫ﻪ ﻪی ﺖ‬ ‫ﻪ ی ) ‪A( x, y, z‬‬ ‫ﻪ‬ ‫ﻧ ﻪ‪:٣‬‬

‫ﻪ ) ‪ A( x, y, z‬ﯽ‬ ‫ﻪ ) ‪ A( x, y, z‬ﻮده و ﻪ ﻪ‬ ‫ﺪون ﺮ ﻮ ﻪ ﯽ ﻮد‪ .‬ﯽ ﻪ ﻪ‬

‫ﻪ ی ‪ A( x, y, z ) y,z‬ﻮا ﺪ ﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﺪ و ﻪ آن‬

‫ﻪ ‪ y,z‬ﺴﺎب ﺪ )‪A(2,5,3‬‬ ‫ﻪ ﻪ ﻮق را‬ ‫وض ا ﺖ‬ ‫ﻪ )‪A(2,5,3‬‬ ‫ﺜﺎل ‪:‬‬

‫ﻪ‬ ‫ﻢ ﯾﮏ‬ ‫ﻪ و د ﺒﺎل ﻮ‬ ‫ﻀﺎ را‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ‪ :‬ا ﺮ ﺖ ی ﻮر اﺣﺎن ﺼﺎت ﻪ‬

‫ار ﯽ‬ ‫ﻪ ﺖ را‬ ‫ﺶ‬ ‫ﻪ و ﻮری‬ ‫ﻪ داده ﺪه را‬ ‫ﻮاص ﯽ ﺑﺎ ﺪ ای ﺪا دن ﺼﺎت‬

‫د ﻢ‪.‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻪ ی ) ‪A( x,0, z‬‬ ‫ﻪ )‪ A( x, y,0‬و‬ ‫ﻪ‬ ‫ﯽ ﺮ ﻢ ای ﺪا دن ﻮ‬ ‫ﻪ ی ) ‪ A( x, y, z‬را‬

‫ﻮا ﺪ آ ‪.‬‬ ‫ﻪ ی ) ‪A(0, y, z‬‬ ‫و ﻮ آن‬

‫ﻪ ‪xy‬و ‪ xz‬ﺪا ﺪ‪.‬‬ ‫ﻪ ی ﻮق را‬ ‫وض ا ﺖ ﻮ‬ ‫ﺼﺎت )‪A(2,4,1‬‬ ‫ﺜﺎل‪ :‬ﻪ ‪A‬‬

‫ﻪ ‪xz‬‬ ‫ﻪ‬

‫)‪A(2,0,1‬‬

‫ﻪ ‪xy‬‬ ‫ﻪ‬

‫)‪A(2,4,0‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻪ ﻪ را‬ ‫ﻮر ﺪا ﺼﺎت و ﺤﺎت ﻒ ر ﯽ ﺪ ﺣﺎل ا‬ ‫ﻪ ) ‪A( x, y, z‬‬ ‫ﻪی‬ ‫ﻢ‪:‬‬ ‫ﺬ‬

‫ﺸﺎن‬ ‫ﺸﺎن ده ﺪه ﻮ ﻢ و ﻮ ﻪ ﯽ‬ ‫ﻪ را( ﻮر ی ‪ oy ،ox‬و ‪ oz‬ﻮا ﻢ ﮐﺎ ﺖ ﻮ ﻪ ﯽ‬ ‫) ﻮ‬

‫ﻮر ‪ A(x,0,0) ox‬و ﻮر ‪oy‬‬ ‫ﻪ ی ) ‪A( x, y, z‬‬ ‫ﻮان ﺜﺎل ﻪ‬ ‫ار د ﻢ‬ ‫ﯿﺎن ﺖ‬

‫ﻮرت ) ‪ A(0,0, z‬ﻮا ﺪ ﻮد‪.‬‬ ‫ﻦ ﻮر ‪oz‬‬ ‫ﻮرت )‪ A(0, y,0‬و‬

‫| ‪ | z‬و | ‪ | x‬و | ‪ | y‬ﯽ ﺑﺎ ﺪ‪.‬‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ‪ :١‬ﺻ ﻪ ﻪ ی ) ‪ A( x, y, z‬از ﺤﺎت ‪ yz ،xy‬و ‪zx‬‬

‫ﻮرت ‪ | OA | x 2  y 2  z 2‬ﺤﺎ ﻪ ﯽ ﻮد‪.‬‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ‪ : ٢‬ﺻ ﻪ ﻪ ی ) ‪ A( x, y, z‬از ﺪا ﺼﺎت‬

‫‪x‬‬
‫ﻧ ﻪ ﻮری ‪ : ٣‬ﺻ ﻪ ی ﻪ ی ‪ A y‬را از ﻮر ‪ x‬از ﻮل ‪ AH  y  z‬و از ﻮر ‪y‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪z‬‬

‫‪ AH  x 2  z 2‬و از ﻮر ‪ AH   x 2  y 2 z‬ﯽ ﺑﺎ ﺪ‪.‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻀﺎ دار ﻢ‪.‬‬ ‫ﻢ ‪ :‬ای ﺪا دن ﺼﺎت ﻪ ی و ﻂ ﯾﮏ ره ﻂ‬ ‫ﺬ‬

‫‪x1  x2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪y  y2‬‬
‫‪M 1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪z1  z2‬‬
‫‪2‬‬

‫( دا ﻪ ﺑﺎ ﺪ ه ﺪه ﯽ ﻮد آن ﺻ ﻪ ی‬ ‫)‬ ‫ﺻ ﻪ ی ﯽ از ﯾﮏ ﻪ‬ ‫ه ‪ :‬ﻮ ﻤﺎم ﻘﺎ ﯽ از ﻀﺎ‬

‫را ﻌﺎع ﯽ ﺪ‪.‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪Ob‬‬ ‫‪Ay‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪z‬‬

‫‪0A  ( x  a)2  ( x  b)2  ( z  c)2‬‬

‫آن )‪ -٢‬و ‪ ٢‬و ‪ (١‬ﻮده و از ﺪا ﺼﺎت ﯽ ﺬرد ﺪام ا ﺖ؟‬ ‫ﻮال ﻢ ‪ : ١‬ﻌﺎع ه ی‬

‫ﻌﺎع ه‬
‫‪R  (1  0)2  (2  0)2  (2  0)2‬‬
‫‪R  1 4  4  9  3‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻪ ی ‪ xy‬ﻤﺎس ﺑﺎ ﺪ ﺪام ا ﺖ؟‬ ‫آن )‪ -٣‬و ‪ ٢‬و ‪ (١‬ﻮده و‬ ‫ﻮال ﻢ ‪ : ٢‬ﻌﺎع ه ی‬

‫‪١ (٤‬‬ ‫‪٢ (٣‬‬ ‫‪٣ (٢‬‬ ‫‪٤ (١‬‬

‫= ﻌﺎع ه‬ ‫‪ =٣=H‬ار ﻔﺎع‬

‫‪x‬‬
‫ﻪ ی ‪xy‬‬ ‫ﯾﮏ دا ه ﺑﺎ ﺪ ای ﺪا دن ﻌﺎع ه ﻨﺎ ﻪ‬ ‫ﻪ ی ‪ A y‬ﺼﺎت‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ﻢ ‪ :‬ا‬
‫‪z‬‬

‫ﻪ ی ‪ xz‬و ‪ yz‬ﻢ‬ ‫ﺑ ﺮ ﻢ ﻦ ﻄ ﻖ ﻮرد ﻤﺎس ﻮدن‬ ‫را‬ ‫ﻤﺎس ﺑﺎ ﺪ ﮐﺎ ﺖ ﺪر ﻄ ﻖ ار ﻔﺎع‬

‫ار ﻮا ﺪ ﻮد‪.‬‬

‫دار ﻀﺎی ‪ R 3 :‬ای آﻧ ﻪ ﺚ دار ﻮرد ر ﯽ ار ﺮد ا ﺪا ﺑﺎ ﻒ آن و ﻮم دار آ ﻨﺎ ﯽ ﻮ ﻢ‪.‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻪی‪ B‬ﻢ ﯽ‬ ‫ﻒ ﮑﺎن و ﻮم دار ‪ :‬ﮑﺎن ‪ AB‬ره ﯽ ﺖ دار ا ﺖ ﺑﺎ ﻪ ی ‪ A‬وع و‬

‫ﻞ د ﯿﺎ ﯽ ا ﺖ‪.‬‬ ‫ﻮرت ز‬ ‫ﻮد ﺼﺎت آن‬

‫‪xB  x A‬‬
‫‪AB  B  A  y B  y A‬‬
‫‪zB  z A‬‬

‫ﯿ ﯽ ﻮل ‪ x‬و ض ‪ y‬و ار ﻔﺎع ‪ z‬ﻮل دار ﯾﺎ ا ﺪازه ی‬ ‫ﻣ ﺐ‬ ‫ﻮل ﯾﺎ ا ﺪازه ی ﯾﮏ دار ‪ :‬ا ﺪازه ی‬

‫دار ﺪه ﯽ ﻮد‪.‬‬

‫‪a  x2  y2  z 2‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﺜﺎل ‪ :‬ﻮل ﯾﮏ از دار ی ز را د ﺖ آور ﺪ‪.‬‬

‫) ‪ ١‬و ‪ - ١‬و ‪ ) a (١‬ا ﻒ‬ ‫‪a  111  3‬‬

‫)‪ ٠‬و ‪ -٢‬و ‪) a (٢‬ب‬ ‫‪a  4  4 0  8  4 2  2 2‬‬

‫ﻪ ‪ yoz‬را ﯿﺎ ﺪ‪.‬‬ ‫دار )‪ -٢‬و ‪ ٢‬و ‪ (-١‬را روی‬ ‫ﻮال ا ﺤﺎ ﯽ و ﺖ ﻮر ‪ :‬ﻮل ﻮ‬

‫)‪a (0, 2 ,  2‬‬

‫‪a  0 4  4  8  2 2‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫دار‬ ‫ا ﻤﺎل‬

‫‪ -١‬ﻊ دو دار ‪ :‬ای ﺪا دن ﻊ دو دار از روش ﻮازی ﻻﺿﻼع ا ﻔﺎده ﯽ ﻢ ﺣﺎ ﻞ ﻊ دو دار‬

‫ﻮازی ﻻﺿﻼع ا ﺖ‪.‬‬

‫ﺰ ا ﻔﺎده ﻮد ا ﻦ روش از ﻢ و ﻞ دن ‪،‬‬ ‫ای ﺪا دن ﺣﺎ ﻞ ﻊ دو دار ﯽ ﻮان از روش‬

‫ﮫﺎی دار دوم ﺣﺎ ﻞ ﻊ ﺪا ﯽ ﻮد‪.‬‬ ‫ا ﺪای دار اول‬

‫ﮫﺎی دار دوم ﺣﺎ ﻞ ﯽ ﻮد‪.‬‬ ‫‪ -٢‬ﻔﺎ ﻞ دو دار ‪ :‬داری ﺖ ز و ﻞ ﻮدن ا ﮫﺎی دار‬

‫ﯽ دو ﺿ ﻊ آن دار ی ‪ A‬و ‪ B‬ﺑﺎ ﺪ ﺿ ﻊ ﻮم آن ‪ A-B‬ﯽ ﺑﺎ ﺪ‪.‬‬ ‫ﻮ ‪:‬‬

‫ﯽ ﺮ ﻢو‬ ‫ی ﻮازی ﻻﺿﻼع‬ ‫ﺖ ﻮرد ﻮع و ﻔﺎ ﻞ دو دار ﺖ ﻮد آ ﮫﺎ را‬ ‫ﻧ ﻪ ﻢ‪:‬ا‬

‫ﻮاص ﻮازی ﻻﺿﻼع ﻞ ﯽ ﻢ‪.‬‬ ‫ﺖ را ﺑﺎ ا ﻔﺎده ز ﺣﺎ‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﺧﺎص‬ ‫ﺣﺎ‬

‫ﻦ اﺿﻼع ﺠﺎور ﻢ ﻮد ﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺎ ﻢ ﺴﺎوی ﺖ و‬ ‫ﻞ ﻮل‬ ‫ﻞ‪:‬‬ ‫ﻪ‬ ‫‪-١‬‬

‫‪ab  ab‬‬

‫‪a  b‬‬

‫ﺪ‪.‬‬ ‫‪ ،‬ﺴﺎز‬ ‫ﻞ‬

‫‪ ٤‬ﺿ ﻊ ا ﺪ‪.‬‬ ‫ﺴﺎز زواﯾﺎ ﯽ ﺑﺎ ﺪ و اﻃﻼع ﺠﺎور‬ ‫ﻦ‬ ‫ﻢ ﻮد ﺪ‬ ‫ﻪ ﻮزی ‪ :‬ﻮزی‬ ‫‪-٢‬‬

‫)‪( a  b)  ( a  b‬‬

‫‪ab‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫دار آن‬ ‫ﯽ و دار ) ‪ a( x , y , z‬ﺑﺎ ﺪ ﻮر از ب ﺪد‬ ‫ﺪد ﯾﮏ دار ‪ :‬ا ‪ ٢‬ﺪدی‬ ‫‪-٣‬‬

‫ب ﻮد‪.‬‬ ‫ﺪد ﻮق ﻞ ﯾﮏ ﻮ ﻪ‬ ‫اﺖ‬

‫ﺑﺎ ﺪ ﻮ دا ﺖ دار ﺣﺎ ﻞ ﺑﺎ دار او ﻪ ﻮازی ﯽ ﺑﺎ ﺪ‪.‬‬

‫)‪a ( x , y , z‬‬

‫) ‪r a (2 x , 2 y , 2 z‬‬

‫دار ﺖ ) دار ﯾ ﻪ( ‪ :‬دار ﯾ ﻪ ﯾﺎ دار ﺖ ‪ a‬داری ﺖ ﻮل ‪ ١‬و ﻢ ﺖ ﺑﺎ آن ز ﻢ ﻮدن دار‬

‫ا ﺪازه ش د ﺖ ﯽ آ ﺪ‪.‬‬

‫‪a‬‬
‫‪ea ‬‬
‫‪a‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ب داﺧ ﯽ ) ﻪ ی(‬

‫ا دو دار ) ‪ a  (a1 , a2 , a3‬و ) ‪ b  (b1 , b2 , b3‬ﺑﺎ ﺪ ﻮر از ب داﺧ ﯽ ﯾﺎ ب ﺪدی دو دار ﺪد ﯽ‬

‫ﻒ ﯽ ﻮد‪.‬‬ ‫ﻮرت ز‬ ‫ﺑﺎ ﺪ‬

‫‪a  b  a1 b1  a2 b2  a 3 a3‬‬

‫ﯽ ﺮ ﻢ ب داﺧ ﯽ دو دار را ﺤﺎ ﻪ ﺪ‪.‬‬ ‫ﺜﺎ ل‪ :‬دو دار )‪ a(1,  1,0‬و )‪ b (0, 2 ,  1‬را‬

‫)‪a . b  (1,  1,0) . (0, 2 ,  1‬‬

‫‪ 1(0)  ( 1) (2)  0( 1)  2‬‬

‫‪a . b0‬‬

‫ا ﺖ و ﻋ ﺲ‪.‬‬ ‫ﻧ ﻪ ﻢ ‪ :‬ا دو دار ﻢ ﻮد ﺑﺎ ﺪ ﺣﺎ ﻞ ب داﺧ ﯽ آ ﮫﺎ ﻮاره ا‬

‫‪a , b 0‬‬ ‫‪a  b‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻮال ‪ :‬زای ﺪام ﻘﺪار ‪ m‬دو دار ‪ a  (m  1) i  2 j  K‬و ‪ . b  3i  mj  2K‬ط ﻮد ﻮدن‬

‫دو دار ‪a . b  0‬‬

‫‪3 (m  1)  2m  2  0‬‬

‫‪3 m  3  2m  2  0‬‬

‫‪5m  0  m  1‬‬

‫ﻒ‬ ‫ﻮرت ز‬ ‫ﺑﺎ ﻢ زاو ی ﺘﺎ ﺴﺎز ﺪ ا ﻦ ﻮرت ب داﺧ ﯽ دو دار‬ ‫ﻢ ‪ :‬ﮔﺎه دو دار ﺮ‬ ‫ﺬ‬

‫ﯽ ﻮد‪.‬‬

‫‪a . b  a . b cos ‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻃﻼﻋﺎت داده ﺪه ب داﺧ ﯽ دو دار را ﺤﺎ ﻪ ﺪ‪.‬‬ ‫ﺜﺎل ‪ :‬ﺑﺎ ﻮ‬

‫‪) a  2‬ا ﻒ‬ ‫‪a . b  a . b cos ‬‬

‫‪) b  3‬ب‬

‫‪1‬‬
‫‪  60‬‬ ‫‪a . b  2  3  cos 60  2  3   3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪a 2‬‬

‫‪1‬‬
‫‪b 4‬‬ ‫‪a . b  2  3  cos 60  2  3   3‬‬
‫‪2‬‬

‫‪  150‬‬

‫ﻮال ا ﺤﺎ ﯽ و ﺖ ﻮر ‪ :‬زاو ی ﻦ دو دار )‪ a  (2 ,  2 ,0‬و )‪ b  (4 ,  2 , 4‬را ﯿﺎ ﺪ‪.‬‬

‫دار را ﺤﺎ ﻪ ﻮده‬ ‫ﺑﺎ ﺪ ا ﺪا ا ﺪازه ی‬ ‫روش ﻞ ‪ :‬ﮔﺎه ﺴﺎ ﻞ ا ﺤﺎ ﯽ زاو ی ﻦ دو دار‬

‫‪a  (2) 2  (2) 2  (0) 2  8  2 2‬‬

‫‪b  (4) 2  (2) 2  (4) 2  36  6‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﺲ ﺣﺎ ﻞ ب داﺧ ﯽ دو دار را ﺤﺎ ﻪ ﯽ ﻢ‪.‬‬

‫‪a . b  2 (4)  (2) (2)  0(4)  12‬‬

‫ﻆ زاو ی ﻦ دو دار ﻮل دﯾ ﺤﺎ ﻪ ی ب داﺧ ﯽ را ﻮ ﻪ و ﺲ از ﺑﺎ ﺬاری زاو ی ﻦ‬ ‫ﺣﺎل ﺑﺎ ﻮ‬

‫دو دار را ﯽ ﯾﺎ ﻢ‪.‬‬

‫‪a . b  a . b cos ‬‬

‫‪12‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪12  2 2  6  cos   cos  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪2 26‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪  45‬‬

‫ﺪاد داری دﯾ‬ ‫ﻪ ی داری ز‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ﻢ ‪ :‬ﮔﺎه ﺴﺎ ﻞ ا ﺤﺎ ﯽ و ﺖ ی ﻮر ﻮا ﻢ‪.‬‬

‫ب ﻪ ی ﺣﺎ ﻞ را ﯽ ﯾﺎ ﻢ‪.‬‬ ‫ﻮرت ز و‬ ‫ﺤﺎ ﻪ ﻢ‬

‫ﺪاد دار ‪b‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪ = a ‬ﻪ دار ﺮ‬

‫‪2ab‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ba‬‬
‫‪b‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﺪاد دار )‪ b  (1, 2 , 2‬ﺪام ا ﺖ‬ ‫ﻪ ی دار )‪a  (1, 2 ,  2‬‬ ‫ﻮال ا ﺤﺎ ﯽ ﯿﺎر ﯿﺎر ﻢ ‪:‬‬

‫روش ﻞ ‪ :‬ا ﻪ ﻮل را ﯽ ﻮ ﻢ ‪ ،‬ای ﺪا دن ﺣﺎ ﻞ ﻻزم ا ﺖ ب داﺧ ﯽ دو دار و ﻊ ا ﺪازه دار‬

‫دوم را ﺤﺎ ﻪ ﻢ‪.‬‬

‫‪a . b  1 4  4  1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪b  1  2  2  9‬‬

‫ﻊ ا ﺪازه ی دار دوم ﻢ ﻮده‬ ‫ﻢ دار ‪ a‬را روی ﺪاد دار ‪ b‬ﻮا ﻢ ﮐﺎ ﺖ ب داﺋ ﯽ را‬ ‫ﻮ‬ ‫ا‬

‫دار دوم ب ﯽ ﻢ‪.‬‬ ‫ﻮاب ﺪا ﺪه ) ب(‬

‫ﻢ دار ‪ a‬را روی ﺪاد دار ‪b‬‬ ‫‪ = a ‬ﻮ‬

‫‪a .b‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1 2 2‬‬
‫) ‪b  (1, 2 , 2)  ( , ,‬‬
‫‪2‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪9‬‬ ‫‪9 9 9‬‬

‫دار ‪a‬‬ ‫ﺪاد دار ‪ b‬ﻮاب ﺪا ﺪه ) دار( را دو دار ﻮده و‬ ‫ﺣﺎل ای ﺪا دن ﻪ ی دار ‪a‬‬

‫را از آن ﻢ ﯽ ﻢ‪.‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 www.riazisara.ir

b ‫ا ﺪاد دار‬ A ‫ = ﻪ دار ﺮ‬a 

2a . b 1 2 2
2
b  a  2 ( , , )  (1, 2 ,  2)
b 9 9 9

2 4 4
 ( , , )  (1, 2 ,  2)
9 9 9

 7  14 22
( , , )
9 9 9

‫ ﺪام دار ا ﺖ؟‬b (1, 2 ,  1) ‫ﺪاد دار‬ a ( 2 ,0,1) ‫ﻪ ی دار‬ :‫ﺖ ﻮر ﺧﺎرج ﻮر‬

a .b  2 01 1 1
a  2
b (1, 2 ,1)  ( ,  1, )
b 1 4 1 2 2

1 1
a  2 ( ,  1 , )  (2 , 0,1)  (1,  2 , 1)  (2 ,0, 1)  (1,2 , 0)
2 2

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ب ﺧﺎر ﯽ دو دار‬

‫ﻮرت ز ﻤﻞ ﯽ ﻤﺎ ﻢ‪.‬‬ ‫ای ﺪا دن ﺣﺎ ﻞ ب ﺧﺎر ﯽ دو دار ﻮد ﯾﮏ دار ا ﺖ‬

‫‪j‬‬ ‫‪j‬‬ ‫‪K‬‬

‫‪a‬‬ ‫‪a3‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a3‬‬ ‫‪a‬‬ ‫‪a2‬‬
‫‪a  b  a1‬‬ ‫‪a2‬‬ ‫‪a3  2‬‬ ‫‪i 1‬‬ ‫‪j 1‬‬ ‫‪K‬‬
‫‪b2‬‬ ‫‪b3‬‬ ‫‪b1‬‬ ‫‪b3‬‬ ‫‪b1‬‬ ‫‪b2‬‬
‫‪b1‬‬ ‫‪b2‬‬ ‫‪b3‬‬

‫‪‬‬
‫‪(a2b3  a3 b2 )i  (a1b3  a3 b1 ) J  (a1b2  a2b1 ) K‬‬

‫ﻧ ﻪ‪ :‬ﺤﺎ ﻪ ی ﻣﺎ ﺲ ﻋﻼ ﺖ ﻞ از ‪ j‬ﯽ ﯽ ﺑﺎ ﺪ‪.‬‬

‫ﻮرت ﺑﺎﻻ ﻤﻞ ﻮد ﻢ ﺣﺎل ا ا ﺪازه ی دار ‪ a x b‬را‬ ‫ﻢ ‪ :‬ای ﺪا دن ﺣﺎﺻ ﺮب ﺧﺎر ﯽ دو دار‬ ‫ﺬ‬

‫ا زاو ی ﻦ دو دار ﺘﺎ ﺑﺎ ﺪ دار ﻢ ‪:‬‬ ‫ﻮرت ز ﻤﻞ ﯽ ﻢ ﺑﺎ ﺪ ﻮ دا ﺖ ای دو دار ﺮ‬ ‫ﻮا ﻢ‬

‫‪la × bl = lal . lbl sinӨ‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ﻮم دار ﯾ ﻪ ﻮر ی ﺼﺎت روا ﻂ ز را ﯽ ﻮان ﻮ ﻊ ﺤﺎ ﻪ ی ب ﺧﺎر ﯽ دار‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ‪ :‬ﺑﺎ ﻮ‬

‫ی وا ﺪ ا ﻔﺎده ﻮد‪.‬‬

‫‪k‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪j‬‬

‫‪i×j=k‬‬

‫‪k × j =-i‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ا ی ‪ : ٩١‬ا ‪ i‬و ‪ j‬و ‪ k‬دار ی وا ﺪ ﺑﺎ ﺪ ﺣﺎ ﻞ‬

‫‪(i × (i × j)) × k‬‬

‫‪(i × k) × k‬‬

‫‪-j × k‬‬

‫‪-i‬‬

‫ﺴﺎ ﺖ ﻮازی ﻻﺿﻼع ‪ :‬ﮔﺎه دو دار ‪ a‬و ‪ b‬ﺑﺎ ﻢ زا و ی ﺘﺎ ﺴﺎر ﺪ ﯽ ﻮان ﺑﺎ ا ﻦ دو دار ﻮازی ﻀﻼع ﻨﺎ‬

‫ﻮد‪.‬‬

‫( ﮐﺎ ﺖ ﺪازه ی ﺪه را ار ﻔﺎع ب‬ ‫ای ﺪا دن ﺴﺎ ﺖ ﻮازی ﻀﻼع )دو دار ﺴﺎ ﺖ‬

‫ﻤﺎ ﻢ‪.‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ا ﺪازه ﺪه ‪ x‬ار ﻔﺎع =‪S‬‬

‫ﻞ ﻮاﻻت ﺤﺎ ﯽ و ﺖ ی ﻮر ﯽ ﻮان ا ﻔﺎده ﻮد ﻻزم ذ ا ﺖ ﺑﺎ ﻮ‬ ‫ﻧ ﻪ ﻮری ‪ :‬از ا ﺤﺎد ﻻ ا‬

‫ﮑﺎت ح ﺪه ﻮرد ب و ﯽ و ب ﺧﺎر ﯽ و ﺪا دن ا ﺪازه ی ب ﺧﺎر ﯽ و داﺧ ﯽ ﺑﺎ دا ﻦ زاو ی‬

‫ﻦ دو دار ﻮل ﻻ ا ﮋ ﺳﺎ ﻪ ﺪه ﺖ‪.‬‬

‫دار )‪ a  (1,  1, m‬ﺑﺎ ﻮر ‪ z‬زاو ی ‪ 45‬ﺴﺎزد ﻮس زاو ی ﻦ دار ﺑﺎ ﻮر ‪ x‬ﺪام‬ ‫ا ی خ ‪:‬ا‬

‫ا ﺖ؟‬

‫‪(٤‬‬ ‫‪(٣‬‬ ‫‪(٢‬‬ ‫‪(١‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪4‬‬

‫‪z‬‬
‫‪cos 5 ‬‬
‫‪a‬‬

‫‪m‬‬
‫‪cos 45 ‬‬
‫‪m2  2‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫‪2‬‬ ‫‪m‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪m2  2‬‬

‫‪4‬‬ ‫‪m2‬‬
‫‪ 2‬‬ ‫‪ 4 m2  2m2  4‬‬
‫‪4 m 2‬‬
‫‪2m2  4  m2  2  m   2‬‬

‫‪‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪cos  ‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫‪(1) 2  (1) 2  ( 2 )2‬‬ ‫‪4 2‬‬

‫دار ‪ a‬و ‪ b‬و ‪ c‬دار ﻢ‬ ‫و ﯽ ی ب ﺧﺎر ﯽ ای‬ ‫ﺬ ﯿﺎر ﻢ ‪ :‬ﺑﺎ ﻮ‬

‫)‪a  (b  c)  (a  b)  (a  c‬‬

‫ﻮا ﺪ ﺪ‪.‬‬ ‫ﻦ ب ﺧﺎر ﯽ ﯾﮏ دار ﻮدش دار‬

‫‪ab 0‬‬

‫ﺖ‪.‬‬ ‫ی ‪ :٨٥‬زاو ی ﻦ دو دار ‪ a‬و ‪ b‬ﺮ از ‪90‬‬ ‫ﻮر ا‬

‫‪a 6‬‬ ‫‪,‬‬ ‫‪b 5 ,‬‬ ‫‪a  (a  b)  18‬‬

‫ﺣﺎ ﻞ )‪ a . (a  b‬ﺪام ا ﺖ؟‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 www.riazisara.ir

٦٤ (٤ ٦٠ (٣ ٥٦ (٢ ٥٤ (١

a  (a  b)  18  (a  a)  (a  b)  18  a  b  18

a 6 , b 5
 a b sin   18   6  5 sin   18

18 3
 sin   
30 5

‫ از ﯽ ا ﯾﮏ دار را ﺑﺎ ﻮدش‬a . (b  c)  (a . b)  (a. c) ‫دار‬ ‫و ﯽ ب داﺧ ﯽ ای‬ ‫ﺑﺎ ﻮ‬

.‫ب داﺧ ﯽ ا ﺠﺎم د ﻢ دار ﻊ ا ﺪازه دار ﻮا ﺪ ﺪ‬

.‫ ﺲ دار ﻢ‬a . a  a
2

3 3 9 16 4
sin    cos   1  sin 2   1  ( ) 2  1   
5 5 25 25 5

4
a . (a  b)  (a . a )  (a . b)  a 2  a b cos   (6)2  6  5   36  24  60
5

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 www.riazisara.ir

٩٠ ‫ﻮر ا ی‬

‫ﺣﺎ ﻞ ﻊ دو دار‬ ‫و ﯽ ی ب ﺧﺎر ﯽ‬ ‫ ا ﺪا ﺑﺎ ﻮ‬: ‫روش ﻞ‬

.‫ﯽ ﻢ‬ ‫ روش را ﺳﺎده‬  ‫ ﺒﺎرت دا ﻞ‬a  (b  c)  (a  b)  (a  c)

(2a  b) (b  c)  c  (b  c)  a

(2a  b) (b  c)  (c  c)  (b  a)(c  a )

١) a . (b  c)

٢) 2 a . (b  c)

3 a . (b  c)

٤)

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬

 ‫‪www.riazisara.ir‬‬

‫ب ﺧﺎر ﯽ دو دار ا ﺟﺎی دو دار ﻮض ﻮد دار ﻪ دار ﺒ ﯽ د ﺖ ﯽ آ ﺪ‪.‬‬ ‫ﺧﺎ دار ﻢ‬

‫‪a  b  b  a‬‬

‫) ‪2a . (b  c)  2a . (b  a )  2a . (c  a‬‬ ‫) ‪ b (b  c)  b(b  a )  b (c  a‬‬

‫ا ﺖ‪.‬‬ ‫ﻪ ی آ ﮫﺎ ا‬ ‫ﺣﺎل ﻮن )‪ (b  a‬دو دار ‪ a‬و ‪ b‬ﻮد ا ﺖ ﺲ ب‬

‫‪a . (b  a )  0‬‬

‫‪b. (b  a )  0‬‬

‫ﺑﺎ دﻻ ﻞ ﻪ ﺪه ‪ b . (b  c)  0‬و ‪ a . (c  a)  0‬ﻮا ﺪ ﻮد‪.‬‬

‫ﺪ ﻞ دوری ﻮا ﻢ دا ﺖ‪.‬‬ ‫ﺲ دار ﻢ ) ‪  2a . (b  c)  b (c  a‬ﺑﺎ ﻮ‬

‫) ‪ 2a . (b  c)  b. (c  a‬‬
‫)‪ 2a . (b  c)  a . (b  c‬‬
‫)‪ 3 a . (b  c‬‬

‫) ‪ a (a1 , a2 , a3‬و ) ‪ b (b1 , b2 , b3‬آن ا ﺖ‬ ‫ط ﻮازی ﻮدن دو دار ﺮ‬

‫‪a1 a2 a3‬‬
‫‪ ‬‬
‫‪b1 b2 b3‬‬

‫داﻧﻠﻮد از ﺳﺎﻳﺖ رﻳﺎﺿﻲ ﺳﺮا‬