Professional Documents
Culture Documents
ნეიროსაიენს
ნეიროსაიენს
აღქმის თერაპიაა.
აღქმა
თუ მოწყენილი ვარ ჩემი ტვინი დაიწყებს გარემოდან მსგავსი ინფორმაციის
შეგროვებას. (მუსიკათთერაპია- განწყობა, ასიმილაცია)
იმპულსები მუდმივად იცვლება- ანუ ამაზეა დამოკიდებული ჩემს მიერ
რეალობის აღქმა.
ეს უბანი განსაზღვრავს როგორ
აღვიქვამ ფერებს.
რა ფერია კაბა?
კაბის რა ფერს დაინახავ
დამოკიდებულია იმაზე, თუ რა ფერი
გიყვარს.
თუ მომწონს ლურჯი, სამჯერ მეტი
შანსია, რომ დავინახავ ლურჯს.
ფერის სიყვარული კი დაკავშირებულია
შფოთვასთან.
მაგალითად: თუ ჩემი საყვარელი ფერია ლურჯი და ლურჯი ფერი უფრო მიყვარს,
ვიდრე ყვითელი, ლოგიკურად თუ მისვამენ კითხვას -ლურჯი უფრო გიყვარს თუ
ყვითელი? , ბუნებრივია ვუპასუხებ, რომ ლურჯი, მაგრამ თუ ძლიერი შფოთვა
მაქვს და მისვამენ იმავე კითვას, ვუპასუხებ, რომ მირჩევნია ყვითელი.
როცა შფოთვაში ვარ, ვამბობ საპირისპიროს და ეს კარგი ინდიკატორია ამის
დასანახად.
თერაპიაში შეგვიძლია გამოვიყენოთ შემდეგნაირად, ,,ვიქონიოთ გავლენა’’
რეტიკულარულ ფორმაციაზე ისე, რომ ადამიანი, თუ მოწყენილია არ აკრიბოს
გარემოდან მხოლოდ ის, რაც ამას შეესაბამება.
რაციონალიზაცია ყველაზე ნაკლებად ეფექტურია სხეულში ცვლილებების
შესატანად.
აღქმას იმდენად დიდი გავლენა აქვს, რომ ამან შეიძლება ჰალუცინაციებიც კი
გამოიწვიოს სხეულში.
ფსიქოზი არის სხეულებრივი გამოცდილების პათოლოგია. ასეთი ადამიანი
ამბობს არალოგიკურ რაღაცეებს, მაგრამ კოგნიტური ფუნქციები კი არ აქვს
დაზიანებული, არამედ რეტიკულარული უბანი იმდენად დაზიანებულია
ტკივილებით, რომ უმარტივესი რეალობის აღქმასაც ვერ ახერხებს რელაციაში.
ფსიქოტიკებს არ აქვთ უნარი ჩვეულებრივი ყოველდღიური ჟესტები აღიქვას,
როცა ადამიანი იცინის ის ვერ ხვდება რას გამოხატავს. ეს ტკივილია, რომელიც არ
აძლევს ადამიანს საშუალებას გაიგოს მეორე ადამიანის ღიმილის შინაარსი.
ჩვენ ღიმილს აღვიქვამთ ჩვენი მოგონებების მიხედვით და ასე ვიგებთ ღიმილის
შინაარსს. ფსიქოზის შემთხვევაში არსებული გამოცდილება და მოგონებები არ
აღაქმევინებს რეალობას. ჯანსაღად ფუნქციონირების შემთხვევაში თალამუსში
არის შეგრძნებების და მოგონებების შეხვედრა, ამ შემთხვევაში კი
თალამუსი ,,ცუდად მუშაობს’’, ამიტომ ფსიქოზის მქონეს სხვა გზა არ აქვს და
იყენებს ადრინდელ არსებულ მოგონებებს, რომელიც შეიძლება ახლოს არ
იყოს ,,აქ და ამჟამად’’ რეალობასთან.
რაც შეეხება შიზოფრენიიდან განკურნების შემთხვევებს ის დასტურდება 90-იან
წლებში. თერაპიის მიმართულებას ჰქვია - ინტეგრალური თერაპია.
მე რეალობას ისე არ აღვიქვამ, როგორც არის, ისე აღვიქვამ, როგორც ვარ, რადგან ორგანიზმს
კი არ აქვს საჭიროება დაინახოს სამყარო, არამედ იმის, რომ შევიდეს მასთან კონტაქტში. ჩვენ
არ ვართ კამერები, რომ დავინახოთ, ჩვენ უნდა შევიდეთ კონტაქტში სამყაროსთან.
ინფორმაცია თვალებიდან მიდის თალამუსში და იქ ხდება არჩევა რა არის ჩემთვის
მნიშვნელოვანი. მაგ, მე ვუყურებ წიგნებს და მინდა დავინახო ლათინური ანბანით
დაწერილი, რადგან სხვას ვერ ვცნობ და აქ არის ლექსიკონი, მე მაშინვე ის შევამჩნიე, რადგან
ჩემმა სხეულმა შემამჩნევინა ის რაც ნაცნობია და ეს ინფორმაცია წიგნის შესახებ მოდის
კორტექსში, ნათხემში და ამ მომენტში ვხედავ წიგნების თაროზე მხოლოდ იმ წიგნს. სხვა
სტიმულები კი შემოდის, მაგრამ არ არის მნიშვნელოვანი.
ნათხემი - ჩემი ტვინის აქტივობა, რომ არ გაჩერდეს ძალიან უცნაური აღქმა მექნებოდა
სამყაროსი, კარგად დავინახავდი საგანს, რომელიც იქცევს ჩემს ყურადღებას, მაგრამ არ
მეცოდინებოდა რა არის ეს. ვაცნობიერებ, რომ ვხედავ, მაგრამ არ ვიცი რა არის ეს ძალიან
მნიშვნელოვანია თერაპიის დროს, რადგან მნიშვნელობის შემცველი ინფორმაცია არ არის
მხოლოდ ვიზუალური სტიმულის შედეგი, ნათხემიდან ეს ინფორმაცია გადაინაცვლებს
პარიატალურ კორტექსში ამ ნერვულ გზას ეწოდება გზა ,,სად’’. ამ ნაწილში მიღებული
ინფორმაციის წყალობით ვიგებთ სად არის საგანი.
რას ნიშნავს ,,სადაა საგანი’’ - იქედან თალამუსში ბრუნდება ინფორმაცია, თალამუსი გზავნის
იმ ზონაში, რაც კოორდინაციის ზონაა, ჩემს გონებაში ხდება ასეთი რამე რომ თითქოს წიგნის
ასაღებად შევდივარ, ტვინში გენერალიზდება მოძრაობა, რომელიც მიმართულია
მოქმედებებზე მოძრაობის გარეშე (ათლეტები), და სიღრმეში თუ ვიცი სად არის წიგნი ვიცი,
როგორ ავიღო ის, სხვა არაფერი არ ხდება იქ, ის მაყენებს მდგომარეობაში შევიდე კონტაქტში
ობიექტთან.
სურვილი და გადაწყვეტილება სხვაა ზონაში ხდება აქ არ არის მისი ადგილი, ეს პროცესი
დამოუკიდებლად აქტიურდება და თუ სურვილი გამოჩნდება იცი როგორ ხდება.
ჩემს ვიზუალურ ველში ვიცი სად არის ის, რაც მინდა დავლიო და როგორ. ტვინის ამ ნაწილს
ჰქვია ,,სად’’-ის გზა. თუ ვიცი სად არის, ვიცი როგორ გავაკეთო.
ეს პროცესი არის ტვინში დამოუკიდებელი, ეს არის ის ნაწილი, რომლითაც სწავლობს ბავშვი
სადაა, შეიძლება ეს იყოს დაზიანებული სიმსივნის, იშემიური ინსულტის შემთხვევაში, თუ ეს
დაზიანება არის ტვინის მარჯვენა მხარეს ადამიანები არ ჭამენ თეფშის მარცხენა მხრიდან, რაც
თეფშის მარცხენა მხარეს არის, ვერ ცნობენ საკუთარ მარჯვენა მკლავს.
ეს გვაძლევს ინფორმაციას სად არის ობიექტი და ველი რა კატეგორიას განეკუთვნება, გუშინ
რომ ვთქვით გიყვარვარ? გიყვარვარ? კითხვა შეიცვალა ფიზიკური შეხებით, რადგან შეკითხვა
მოითხოვს პასუხს და სიტყვით გაჟღერება, თანხმობა არ აძლევს ადამიანს განცდისეულ
პასუხს. და თუ მოვეფერები ფიზიკური მდგომარეობის სისტემა ამოქმედდება. ძალიან დიდ
მნიშვნელობას ვანიჭებთ თერაპიაში კი მეტი მნიშვნელობა უნდა მივანიჭოთ მოქმედებას.
,,რა’’ - გზა -ამიტომ მეცოდინებ, რომ წიგნი აქედან სიგნალი მიდის თალამუსში ჯერ, შემდეგ
ბრუნდება ბროკაში, ომელიც წარმოშობს სიტყვებს, ვიც რა არის, რადგან თქმის გარეშეც ჩემში
წარმოვთქვამ სიტყვას-წიგნი. საგნის წარმოქმა მოითხივს მოტორულ-ლინგვისტურ
აქტივობას. არის ასევე სმენითი, ყნოსვითი აქტივაცია, ჩემი მეხსიერებები, მოგონებები
წიგნთან დაკავშირებით. ყველა ერთდროულად აქტიურედება. საგნის ცნობა არის
მულტიმოდალური აქტივობა ტვინისთვის, როცა თერაპიაში რომელიმე მოდალობა არ
მუშაობს, არის სხვები, გზა, რომ მიაღწიო გრძნობას, მაგალითად სიყვარულს, რომელიც არ
არის ფიზიკური ობიექტი. ტვინი მაინც ისე მოქმედებს. ნეირონული კავშირები და ნეირონის
შიგნით არსებული ელექტრო გავრცელებები არ არის ხანგრძლივი ფენომენი. ნეირონულ
კავშირებს და ნეირონს შიგნით არსებული კავშირები მოითხოვს გამეორებას, რადგან არ არის
ხანგრძლივი პროცესი. თუ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში არ ხდება ვარჯიში, ნეირონებს
შორის კავშირი არ ქრება, მაგრამ ნელდება. მაგალითად ბილიკი ტყეში, თუ მუდმივად
დავდივარ, გზა გაკვალულია და თუ არა, ნელ-ნელა ბალახით იფარება. რაც აქამდე ვთქვით, ეს
არის აღქმის ბილიკის მაგალითი. ვიცი რა არის ეს წიგნი, სად არის და რომ შემიძლია
წავიკითხო.ალბათ ავიღებ და წავიკითხავ. წიგნის აღება, შეხება და გადაშლა კიდევ სხვა
ფენომენია. ტვინის უბნები ერთდროულად აქტიურდებიან, მაშინ როდესაც ჩემი აღქმის
ობიექტთან ვარ კონტაქტში. მწყურია და სხეულებრივად განვიცდი: ამ დროს ვარ პირველ
დონეზე, ანუ რეტიკულარული ფორმაცია. ვიხედები ირგვლივ და თალამუსი დამანახებს
წყლის ბოთლს, ვიცი სად არის, ვიცი რა არის და ვსვამ.როცა კი გადავწყვეტ დალევას, ხდება
რა-
ჩემი ტვინის ძირითადი ნაწილი გააქტიურებულია, დეფოლტ ნიუდ- ეს არის
ნეირონების საბაზო ქსელი, ძილის დროს ეს აქტიურია, რადგან ვხედავ საგანს და ვცნობ. ეს
არის ემპათიის ზონა, ჰქვია ინსულა, რაც ურთიერთობის დროს ძალიან მნიშვნელოვანია.
ასევე მნიშნელოვანია, როცა ყველა ეს უბანი არის გააქტიურებული, მე კონტაქტში ვარ
საგანთან, თუ ვსვამ, მე ვაცნობიერებ დლევის პროცესს და ამას აქვს ეფექტი.ეს არის: