1.

Cơ sở hình thành của đất

nước Phù Nam

Ÿ Vị trí địa lý:

+ Được hình thành trên cơ sở địa

bàn châu thổ sông Cửu Long, thuộc
vùng hạ lưu sông Mê Kông. Địa hình
chủ yếu nằm tại vùng Nam Bộ của đất
nước Việt Nam ngày nay - một mảng
lãnh thổ to lớn đánh bại mọi sự mô tả
về sự đa dạng địa lý và kì diệu của tự
nhiên.

+ Có vị trí tiếp giáp biển với nhiều

nơi thuận lợi cho việc tránh bão, neo
đậu thuyền bè của các thương nhân

Ÿ Điều kiện tự nhiên:

+ Sự phong phú của phù sa và tiềm

năng nông nghiệp: có nguồn nước dồi
 dào, thuận lợi cho công tác trồng lúa
nước

+ Hệ thống kênh rạch phức tạp và

giao thông đường thủy

Ÿ Cơ sở xã hội:
 + Từ nền văn hóa Óc Eo, quốc gia
cổ Phù Nam được hình thành vào
khoảng thế kỉ I.

Ÿ Ảnh hưởng từ văn minh Ấn Độ:

+ Trải nghiệm trong cuộc sống và

truyền thuyết: không chỉ ảnh hưởng về
mặt lịch sử, ảnh hưởng của văn minh
Ấn Độ còn hiện hữu trong những
truyền thuyết về sự ra đời của vương
quốc Phù Nam.

+ Các lĩnh vực khác: văn minh Ấn

Độ không chỉ ảnh hưởng ở lĩnh vực tôn
giáo mà còn ở mọi khía cạnh của cuộc
sống và văn hóa như: chính trị, tư
tưởng, kiến trúc và nghệ thuật.

+ Thương mại biển: việc trao đổi

hàng hóa và ý tưởng qua biển đã thúc
đẩy cho sự trải nghiệm đa văn hóa và
mở cửa cho cuộc giao lưu giữa 2 nền
văn hóa này.

-> Ảnh hưởng của văn minh Ấn Độ đã

thấm sâu vào cuộc sống và văn hóa
của đất nước Phù Nam. Nhờ sự giao
lưu văn hóa và truyền thống này, một
trang sử mới phong phú và đa chiều đã
được tạo nên, thể hiện sự ảnh hưởng
và sức mạnh của văn minh Ấn Độ đến
thế giới xung quanh.
Ÿ Dân cư:

+ Chủ yếu là cư dân người bản địa

(người Môn cổ) kết hợp với 1 bộ phận
cư dân đến từ bên ngoài cùng nhau
thiết lập một quốc gia mới, làm chủ nền
văn minh Phù Nam

2. Một số thành tựu tiêu biểu

của nền văn minh Phù Nam

-Tổ chức xã hội:

+Cư dân sinh sống chủ yếu trong

các xóm làng

+Có mối liên hệ lỏng lẻo với nhau, bị

chia cắt bởi rừng rậm và đầm lầy

-Tổ chức Nhà nước:

+Vào khoảng đầu Công nguyên,

Vương quốc Phù Nam đã được thành
lập. Được tổ chức theo thể chế quân
chủ chuyên chế

+ Đứng đầu nhà nước là vua, có quyền

lực cao nhất, cai trị bằng cả vương
quyền và thần quyền

+ Giúp việc cho vua là hệ thống quan

lại, tăng lữ.
->Từ thế kỉ III đến thế kỉ V, tổ chức nhà
nước Phù Nam ngày càng được hoàn
thiện. Phù Nam vươn lên trở thành
vương quốc hùng mạnh nhất khu vực
Đông Nam Á.

-Hoạt động kinh tế:

+Nền kinh tế của cư dân Phù Nam thời

kỳ cổ đại hoàn toàn phản ánh sự tương
tác độc đáo giữa những nền văn hóa
và tộc người khác nhau. Các hoạt động
kinh tế phổ biến trong vương quốc này
bao gồm nghề nông trồng lúa, thủ công
nghiệp và ngoại thương đường biển.

+Nghề nông trồng lúa là trọng tâm của

nền kinh tế Phù Nam. Vùng đất phù sa
và lợi nhuận từ sông lớn như Mekong
đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc
trồng lúa. Nông dân Phù Nam đã phát
triển các kỹ thuật nông nghiệp tiên tiến,
bao gồm việc sử dụng hệ thống tưới
tiêu và chế biến lúa. Sản lượng lúa cao
cấp từ vùng này đã tạo ra nguồn thu
lớn và đóng góp quan trọng vào nền
kinh tế và phát triển của vương quốc.

+Ngoài ra, Phù Nam cũng nổi tiếng với

nghề thủ công nghiệp. Các nghề thủ
công như làm gốm, đúc
đồng, và dệt vải đã được phát triển với
chất lượng cao. Sản phẩm thủ công
của Phù Nam đã trở thành hàng hóa
thương mại quan trọng trong việc xây
dựng các mối quan hệ thương mại với
các quốc gia láng giềng và thậm chí xa
hơn qua đường biển.

+Ngoại thương đường biển đóng vai trò

quan trọng trong cuộc sống kinh tế của
Phù Nam. Với vị trí ven biển và một
mạng lưới các cảng biển phát triển,
Phù Nam trở thành một trung tâm
thương mại quốc tế quan trọng. Các
tàu biển được sử dụng để vận chuyển
hàng hóa như gốm sứ, đồng, vải và các
sản phẩm nông nghiệp ra khỏi vương
quốc và đưa về những mặt hàng từ các
quốc gia khác.

->Tổng hợp lại, nền kinh tế đa dạng và

thịnh vượng của Phù Nam trước đây là
kết quả của việc kết hợp nghệ thuật
nông nghiệp tiên tiến, thủ công nghiệp
chất lượng và hoạt động ngoại thương
đường biển sôi động. Điều này đã tạo
nên một vương quốc mà không chỉ có
sự phát triển về mặt văn hóa và chính
trị mà còn về mặt kinh tế, đóng góp
quan trọng vào sự thịnh vượng của
vùng Đông Nam Á.

*Đời sống vật chất

- Nhà ở: Cư dân Phù Nam chủ yếu ở

trong những
 ngôi nhà sàn rộng làm bằng gỗ, lợp mái
lá, phù hợp với môi trường sông nước
và khí hậu nóng ẩm

- Ẩm thực: lương thực, thực phẩm

chính của người Phù Nam là lúa gạo,
các loại thịt và thuỷ, hải sản.

- Trang phục tương đối đơn giản: đàn

ông đóng khố, ở trần; phụ nữ mặc váy
và đeo một số đồ trang sức như vòng
tay, khuyên tai,...

- Phương tiện đi lại: cư dân Phù Nam đi

lại chủ yếu bằng thuyền trên kênh,
rạch, sông ngòi

*Đời sống tinh thần:

+ Tín ngưỡng và Phong Tục:

Ÿ Cư dân Phù Nam thường tin vào văn

 hóa linh thiêng, tôn vinh các vị thần và
linh hồn, tôn sùng Phật Giáo và Hin đu
giao

Ÿ Họ thường thực hiện các nghi lễ cúng

tế, tổ chức các lễ hội để tôn vinh các vị
thần và tổ tiên. (thần Bra-ma, Vít-xnu,
Si-va)

Ÿ Trong tín ngưỡng của họ, các địa điểm

thiêng liêng như rừng, núi, sông suối
thường được coi
Ÿ trọng và cúng dường.

+ Truyền Thống Văn Hóa:

Ÿ Các câu chuyện dân gian và truyền

thuyết thường kể về cuộc sống của cư
dân Phù Nam, với sự hiện diện của
thần tiên, yêu quái và những trải
nghiệm kỳ bí.

Ÿ Nghệ thuật truyền miệng, như hát ru,

kể chuyện, thường được duy trì và
truyền bá từ đời này sang đời khác.

+ Đạo Đức và Tâm Linh:

Ÿ Cư dân Phù Nam thường coi trọng giá

trị đạo đức, tôn trọng tổ tiên và những
truyền thống của dân tộc.

Ÿ Tâm linh và sự kính trọng đối với thiên

nhiên thường được thể hiện qua các
 hành động bảo vệ môi trường và duy trì
cân bằng sinh thái.

+ Thẩm mĩ

Ÿ Cư dân Phù Nam có tư duy thẫm mĩ

cao , thể hiện qua việc chế tác các loại
đồ trang sức, dệt
Ÿ vải, làm gốm, điêu khắc, kiến trúc,… .

3. Góc mở rộng

a.Một số nhân vật tiêu biểu trong lịch

sử vương quốc Phù Nam

* Hỗn Điền-Huyền thoại lập quốc

-Hỗn Điền là quý tộc người Ấn Độ cũng

như một tăng lữ Bà La Môn

-Theo sứ giả nước Ngô Khang Thái

của Tôn Quyền thời Tam Quốc chép
trong sách Phù Nam thổ tục thì ông là
vị vua đầu tiên của nước Phù Nam,

-Hiện nay vẫn còn lưu truyền về truyền

thuyết Hỗn Điền lập quốc tuy nhiên các
nhiên một số học giả phương Tây cho
rằng truyền thuyết Hỗn Điền là dị bản
của truyền thuyết Ấn Độ về
Kaundinya.Cụ thể truyền thuyết ấy
được thuật lại rằng:

“Có một người từ Ấn Độ, Malay hay

các vùng biển phía Nam nào đó tên là
Hỗn Điền - Kaundinya - được thần báo
mộng, nhặt được cây cung ở dưới gốc
cây và chỉ hướng đi thuyền lớn ra biển.
Thuyền đến Phù Nam. Nữ hoàng Liễu
Diệp cho người ra chống lại, Kaundinya
giương cung bắn, tên xuyên qua mạn
thuyền. Liễu Diệp sợ, xin hàng.
Kaundinya cưới Liễu Diệp và cùng trị
vì. Dù câu chuyện đẫm màu huyền
thoại, nhưng vẫn hé lộ một tia sáng lịch
sử: Vào thời điểm này, Phù Nam có
người bản địa sinh sống và tương tác
với những người từ bên ngoài.”

-Vương triều của Kaundinya tồn tại

khoảng hơn 150 năm, trải qua 3 đời
vua. Các thư tịch cổ của Trung Quốc
phiên âm tên 3 vị vua này là Hỗn Điền,
Hỗn Bàn Huống (127-217) và Hỗn Bàn
Bàn (217-220).

*)Vương triều họ Phạm-Giai đoạn hưng

thịnh
-Theo Lương thư của Trung Quốc thì
quốc vương cuối cùng của Kaundinya
làm vua được 3 năm thì mất,một vị
tướng của Phù Nam là Phạm Sư Mạn
lên làm vua,lập ra vương triều họ
Phạm.

-Các đời vua trong thời kỳ này:làm vua

được 3 năm thì Phạm Sư Mạn mất.
Con ông là Phạm Kim Sinh nối ngôi,
làm vua được khoảng 5 năm, đến
năm 245 thì bị người anh họ tên Phạm
Chiên giết
chết để đoạt ngôi. Một người con khác
của Phạm Sư Mạn là Phạm Trường đã
nổi dậy lật đổ được Phạm Chiên,
nhưng cũng lập tức bị tướng của Chiên
là Phạm Tầm giết. Phạm Tầm lên làm
vua.,(Vẽ sơ đồ tư duy đi)

-Phù Nam trong giai đoạn này trở nên

cực thịnh:

+Phạm Sư Mạn đã đem quân đi chinh

phạt được tới hơn 10 nước, mở rộng
đáng kể lãnh thổ.

+Phạm Chiên đã thúc đẩy quan hệ

ngoại giao với Ấn Độ

+Phạm Tầm đã thúc đẩy quan hệ ngoại

giao với nhà Tấn ở Trung Quốc.

+Người Phù Nam đã có chữ viết, kiểu

chữ viết có nguồn gốc Ấn Độ.
b. Địa danh :

*)Di chỉ Óc Eo – Tỉnh An Giang

+Di chỉ Óc Eo là một địa danh nổi

tiếng của miền Tây Nam Bộ nói chung
và tỉnh An Giang nói riêng. Được nhiều
khách tham quan trong và ngoài nước
biết đến bởi nó là một khu di tích cổ
xưa, rộng lớn. Khoảng 2 nghìn năm
trước, nơi đây từng là kinh đô của
vương quốc Phù Nam, một kinh đô
hùng mạnh ở Đông Nam Á.
+Tên gọi "Óc Eo" là do nhà khảo cổ
học người Pháp có tên là Louis
Malleret đề nghị đặt.khu di chỉ Óc Eo
thuộc vùng núi Sập – Ba Thê, huyện
Thoại Sơn, tỉnh An Giang. Thành cổ Óc
Eo là một thương cảng thời trung cổ bị
chìm dưới đất, được phát hiện khi nhân
dân đào kênh xáng Ba Thê, và sau đó
đã được khai quật, bảo vệ và nghiên
cứu. Óc Eo đã từng được nối bằng một
kênh đào dài 90km về phía Bắc. Gắn
liền với dấu tích cổ xưa của vương
quốc Phù Nam.
+Được xem là thành phố Óc Eo xưa
kia, khu di chỉ có diện tích hơn 4.500ha
ẩn chứa một nền văn hóa Óc Eo đặc
sắc cùng bao điều bí ẩn vẫn còn là thử
thách các nhà nghiên cứu khảo cổ
đang dày công tìm hiểu. Nền văn hóa
này là những điểm sáng quan trọng vền
nền văn minh cổ trên đất nước Việt
Nam, có mối liên hệ nhất định với lịch
sử phát triển của vùng Đông Nam Á
xưa kia.
Vương quốc Phù Nam: Những phát
lộ bất ngờ về Nền Chùa

Sau các cuộc khảo sát 1944 - 1946,

Louis Malleret đã xếp Nền Chùa vào di
tích văn hóa Óc Eo ; thậm
chí còn có vị trí như là một “tiền cảng”
của “thành phố cảng Óc Eo”.

Di tích Nền Chùa - tên gọi khác là Tà

Keo, nghĩa là "Ông Ngọc" - thuộc khu
vực ấp Tràm Dưỡng, xã Mỹ Phước,
huyện Hòn Đất, tỉnh Kiên Giang, trải
rộng trên diện tích khoảng 15 ha. Trong
quá trình khai quật, các nhà khảo cổ
phát hiện ở di tích này có lung Giếng
Đá (còn gọi là lung Lớn) chạy cắt
ngang, nối liền với Khu Di tích Óc Eo -
Ba Thê (tỉnh An Giang) theo hướng
Đông Bắc khoảng 15 km, đóng vai trò
"tiền cảng" cho đô thị cổ Óc Eo.

*Nền Chùa là một trong những di tích

tiêu biểu thuộc nền văn hóa Óc Eo
phân bố ở tỉnh này. Nền Chùa có ý
nghĩa quan trọng phản ánh sự hình
thành, phát triển của vùng ĐBSCL nói
chung và tỉnh Kiên Giang nói riêng; là
cầu nối chuyển tải những giá trị di sản
văn hóa, lịch sử truyền thống từ quá
khứ đến hiện tại.