Professional Documents
Culture Documents
3993-Article Text-7156-1-10-20121116
3993-Article Text-7156-1-10-20121116
The Journal of Industrial Technology, Vol. 1, Issue 2, August 2005 – January 2006
การออกแบบแมพิมพและการวิเคราะหกระบวนการดึงขึ้นรูปลึก
ในการผลิตเสื้อไสกรองอากาศดวย CAD/CAE
Die Design and Deep Drawing Process Analysis of Sheet Metal Filter
บทคัดยอ
การวิจัยการขึ้นรูปหมอกรองอากาศรถยนตนี้ เปนการวิเคราะหปญหาการดึงขึ้นรูปลึก (deep drawing) ชิ้นงานจาก
โลหะแผน เปนชิ้นงานรูปเปลือก (shell) ดวยการใชโปรแกรมคอมพิวเตอรเพื่อลดขั้นตอน เวลาและคาใชจายในการออกแบบ การ
ผลิต และการทดลองแมพิมพ โดยเริ่มจากการสรางแบบจําลองดวยโปรแกรม UNIGRAPHICS และใชโปรแกรม PAM
STAMP เพื่อทําการวิเคราะหตัวแปรของกระบวนการดึงขึ้นรูปลึก โดยการปรับคารัศมีดาย และแรงกดแผนแบลงกซึ่งผลลัพธที่
ไดจากการวิเคราะหเมื่อกําหนดรัศมีขอบพันช 6 มม.รัศมีบาดาย 4 มม.และใชแรงกดแผนแบลงก 15 ตัน ซึ่งผลการวิเคราะห
พบวาความเครียดสะสมบริเวณกนหมอกรองเกิดขึ้นนอยมากและไมเกิดการยนที่ปกของหมอกรองหลังจากการขึ้นรูป นอกจากนี้
ยังสามารถผันแปรคาตัวแปรเพื่อพิจารณาผลลัพธ หรือคุณภาพชิ้นงานไดอยางสะดวก และงายตอการวิเคราะหอีกดวย
Abstract
This research is the problem solving and analysis for produce the filter housing from sheet metal to shell product by
deep drawing process and using computer program to reduced time and cost in die design, die production and try out of
die. These can be done by construct the 2D model using CAD program-UNIGRAPHICS and analyzed using CAE
program-PAM STAMP. By this program the parameters the die radius and the blank holder force are adjusted to get the
best result. The best result is show by lower strain at the bottom corner radius and lower wrinkle at the flange of the
filter housing by die radius 4 mm. punch radius 6 mm. and blank holder force 15 ton. The use of CAD-CAE program is
convenient to adjusting another parameter to show the effect of process or the quality of the product.
Keywords : Deep drawing, Finite Element Analysis CAD, CAE, Sheet Metal Forming
1
อาจารย, ภาควิชาเทคโนโลยีวิศวกรรมเครื่องกล, วิทยาลัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรม, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
2
ผูชวยศาตราจารย, ภาควิชาเทคโนโลยีวิศวกรรมเครื่องกล, วิทยาลัยเทคโนโลยีอุตสาหกรรม, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
3
อาจารย, ภาควิชาวิศวกรรมการผลิต, คณะวิศวกรรมศาสตร, สถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกลาพระนครเหนือ
1
บทความวิจัย วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ปที่ 1 ฉบับที่ 2 สิงหาคม 2548 – มกราคม 2549
The Journal of Industrial Technology, Vol. 1, Issue 2, August 2005 – January 2006
จากผลการวิจัยพบวาผลการปรับแกตัวแปรในการดึงขึ้นรูปโดยใช 3.2.4
คํานวณหาตัวแปรเริ่มตนที่เหมาะสม เชนรัศมีบาดาย รัศมี
ระเบียบวิธีไฟไนตอิลิเมนตมาชวยในการวิเคราะหสามารถวิเคราะหผลได ขอบพันช และแรงกดแผนแบลงก
สอดคลองกับการคํานวณ และแสดงผลเปนแบบจําลองซึ่งชวยอํานวย 3.2.5 ทําการวิเคราะหผลเบื้องตนจากตัวแปรตางๆที่คํานวณไวดวย
2
บทความวิจัย วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ปที่ 1 ฉบับที่ 2 สิงหาคม 2548 – มกราคม 2549
The Journal of Industrial Technology, Vol. 1, Issue 2, August 2005 – January 2006
ตารางที่ 1 การปรับตัวแปรเบื้องตน
d B la n k = d 32 + 4 d 2 (0 .5 7 r + h ) − 0 .5 6 r 2 (1) การปรับตัวแปรในการวิเคราะห (ชวงที่ 1)
ตัวแปร
หาแรงดึงขึ้นรูปสูงสุดจากสมการของ Siebel และ Beisswanger [1] ครั้ง
ที่ รัศมี แรงกด ขนาดแผน วัสดุ ผลลัพธที่ได
⎡ σ f , m, I ⎛ d0 ⎞⎤ ดาย แผนแบ แบลงก แผนแบ
F = π d m s0 ⎢1.1 ⎜ ln − 0.25 ⎟ ⎥ (2)
η def ⎝ d1
Draw ,max ลงก ลงก
⎢⎣ ⎠ ⎥⎦
1 R=4 FHolder = 4 520 SPCC มีการฉีกขาด
มม. tons
สามารถคํานวณหาแรงดึงขึ้นรูปสูงสุดไดเทากับ 13 ตัน ที่กนชิ้นงาน
คํานวณหาขนาดแรงเหยียบแผนแบลงกจากสมการแรงเหยียบแผน 2 R=6 FHolder = 520 SPCC มีการยนที่ปก
มม. 3.5 tons
แบลงกของ Siebel และ Beisswanger [1] ชิ้นงานอยาง
รุนแรง
FBH = pBH ABH (3) 3 R=6 FHolder = 4 520 SPCC มีแนวโนมที่
มม. tons
⎡ 0.005d 0 ⎤
จะเกิดการยน
pBH = 10−3 c ⎢( β − 1) +
3
โดยที่ ⎥ SU ที่ปกชิ้นงาน
⎣ s0 ⎦
4 R=6 FHolder = 5 520 SPCC มีการฉีกขาด
มม. tons
สามารถคํานวณหาแรงเหยียบแผนแบลงกไดเทากับ 30 ตัน ที่กนชิ้นงาน
คํานวณหาขนาดแรงฉีกขาดของแผนแบลงกจากสมการแรงฉีกขาดของ 5 R=8 FHolder = 6 520 SPCC มีการเกิดการ
มม. tons
Siebel และ Beisswanger [1] ยนที่ปก
ชิ้นงานรุนแรง
Fcr = π d m s0 SU (4) 6 R=8 FHolder = 520 SPCC มีการเกิดการ
มม. 10 tons
สามารถคํานวณหาแรงฉีกขาดของแผนแบลงกไดเทากับ 21 ตัน ยนที่ปก
การกําหนดขนาดรัศมีบาดาย และรัศมีขอบพันชจากความสัมพันธของ ชิ้นงานรุนแรง
7 R=8 FHolder = 520 SPCC มีการเกิดการ
ความหนาแผนแบลงกดังนี้ [1] 15 tons
มม. ยนที่ปก
rD = ( 5 − 10 ) s0 =3.5-7 มม. ชิ้นงาน
rP = ( 3 − 5 ) rD =10.5-35 มม. 8 R=8 FHolder = 520 SPCC มีการเกิดการ
มม. 20 tons
ยนที่ปก
3.4 การวิเคราะหตัวแปรดวย PAM STAMP ชิ้นงาน
ในการวิ เ คราะห ตั ว แปรเบื้ อ งต น ได นํ า แบบจํ า ลองชิ้ น งานจาก 9 R=8 FHolder = 520 SPCC มีการเกิดการ
โปรแกรม UNIGRAPHICS มาใชโดยเริ่มจากการ Import data เขาไป มม. 25 tons
ยนที่ปก
ในโปรแกรม PAM STAMP ดังแสดงในรูปที่ 3 กําหนดคารัศมีบาดาย ชิ้นงาน และมี
ตามที่แสดงในตารางที่ 1 โดยเริ่มจากรัศมี 4 มม. รัศมีขอบพันช 6 มม. แนวโนมที่จะ
เนื่องจากเปนรัศมีของงานที่ตองการ วัสดุเปนเหล็กแผนรีดเย็น SPCC เกิดการฉีก
ที่มีคาสมบัติทางกลดังตอไปนี้ คาAnisotropy เปนแบบ Orthotropic ที่ ขาดที่กน
มี r0°=1.09 r45°=0.79 r90°=1.29 คาโมดูลัสความยืดหยุน E = 205 ชิ้นงาน
MPa คาสัดสวนปวซอง ν = 0.33 คาความหนาแนนของเหล็ก ρ = 7.8 10 R=8 FHolder = 520 SPCC มีแนวโนมที่
g/cm3 และคาดัชนีความเครียดแข็ง n=0.232311 และแรงกดแผน มม. 30 tons
จะเกิดการยน
แบลงกเริ่มตนที่ 4 ตัน ซึ่งผลการวิเคราะหครั้งแรกแสดงในตารางที่ 1, ที่ปกชิ้นงาน
รูปที่ 4, รูปที่ 5 และรูปที่ 6 และมีการฉีก
ขาดที่กน
ชิ้นงาน
3
บทความวิจัย วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ปที่ 1 ฉบับที่ 2 สิงหาคม 2548 – มกราคม 2549
The Journal of Industrial Technology, Vol. 1, Issue 2, August 2005 – January 2006
4
บทความวิจัย วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ปที่ 1 ฉบับที่ 2 สิงหาคม 2548 – มกราคม 2549
The Journal of Industrial Technology, Vol. 1, Issue 2, August 2005 – January 2006
รูปที่ 8 ขีดจํากัดการดึงขึ้นรูป
รูปที่ 10 ลักษณะของแมพิมพตัดแผนแบลงก
รูปที่ 9 คุณภาพของชิ้นงาน
ตารางที่ 2 การปรับตัวแปรอยางละเอียด
การปรับตัวแปรในการวิเคราะห (ชวงที่ 2)
ครั้ง
ที่ ตัวแปร รูปที่ 11 ภาพตัดภายในของแมพิมพตัดแผนแบลงก
รัศมี แรงกด ขนาด วัสดุ ผลลัพธที่ได
ดาย แผน แผน แผน
แบลงก แบลงก แบลงก
1 R=4 FHolder = 505 SPCE มีรอยยนที่ปก
มม. 10 tons
และที่ผนัง
2 R=4 FHolder = 505 SPCE มีรอยยนที่ปก
มม. 15 tons
เล็กนอย
3 R=4 FHolder = 505 SPCE มีรอยยนที่ปก
มม. 18 tons
และมีแนวโนม
จะฉีกที่กน
4 R=4 FHolder = 505 SPCE มีรอยยนที่ปก
มม. 20 tons รูปที่ 12 ลักษณะแมพิมพดึงขึ้นรูป
และที่กนมีการ
ฉีกขาด
5
บทความวิจัย วารสารวิชาการเทคโนโลยีอุตสาหกรรม ปที่ 1 ฉบับที่ 2 สิงหาคม 2548 – มกราคม 2549
The Journal of Industrial Technology, Vol. 1, Issue 2, August 2005 – January 2006
5. สรุป (Conclusions)
จากผลการทดลองสามารถสรุปไดดังนี้
5.1 ผลลัพธจากการคํานวณทางทฤษฏีการขึ้นรูป จะสอดคลองกับ
ผลลัพธที่ ไดจากวิ ธีไฟไนต อิลิเมนต เชนขนาดรัศมีดาย และรัศมีขอบ
พันชยกเวนคาแรงกดแผนแบลงก ที่ผลการคํานวณจะมีขนาดมากกว า
ประมาณ 200%
5.2 การวิเคราะหผลลัพธในการขึ้นรูปสามารถพิจารณาไดจากความ
รูปที่ 13 ดานหนาของแมพิมพดึงขึ้นรูป หนาของชิ้นงานที่เปลี่ยนแปลง รวมกับ แผนภูมิขีดจํากัดการดึงขึ้นรูป
(FLD curve, forming limit diagram) ซึ่งแสดงใหเห็นสภาพของ
ชิ้นงานจากการขึ้นรูป บริเวณที่เกิดการบางลงของผนัง บริเวณที่เกิดการ
ยน ทําใหสามารถปรับแกไขแมพิมพไดงาย
5.3 การใชโปรแกรมไฟไนตอิลิเมนตเขามาชวยในการออกแบบ
สามารถชวยลดเวลาในการออกแบบแมพิมพลงไดถึง 60-75% เนื่องจาก
สามารถปรับแกตัวแปรตางๆไดสะดวกและสามารถจําลองผลการขึ้นรูป
ไดใกลเคียงความเปนจริงมากขึ้น
5.4 สามารถชวยลดเวลาและคาใชจายในการทดลองสรางแมพิมพ
สํ า หรั บ การสร า งแม พิ ม พ ดึ ง ขึ้ น รู ป จะต อ งมี ก ารเผื่ อ ค า ใช จ า ยในการ
รูปที่ 14 ลักษณะของแมพิมพมวนและตัดแตงขอบ ทดลองและปรับแกแมพิมพไวประมาณ 2-3 เทาของราคาแมพิมพ และ
ตองใชเวลาในการทดลองแมพิมพอยางนอย 15-20 วัน
6. กิตติกรรมประกาศ
ขอขอบคุณสถาบันยานยนต กระทรวงอุตสาหกรรม ที่ไดใหความ
อนุเคราะหสนับสนุนคาใชจายในการวิจัยครั้งนี้
เอกสารอางอิง
[1] Kurt Lange, Handbook of metal forming, McGraw Hill,
1985.
[2] Hosford, W.F., Caddell, R. M. Metal Forming Mechanics
รูปที่ 15 ภาพตัดของแมพิมพมวนและตัดแตงขอบ and Metallurgy, Prentice-Hall.,1983.
[3] R. Hill, The Mathematical Theory of Plasticity, Oxford
4. ผลการทดลอง
Press, 1950.
4.1 ขนาดแผนแบลงกที่เหมาะสมไดจากการคํานวณ มีคาสอดคลอง
กับที่ไดจากการวิเคราะหดวยโปรแกรมไฟไนตอิลิเมนต คือมีขนาด 505 [4] คูมือการใชงานโปรแกรม PAM STAMP.
[5] Keeler, S.P., Backofen, W.A., Trans. ASM 56, 1963.
มม. และจากการวิเคราะหพบวาขนาดเสนผานศูนยกลางแผนแบลงกที่
[6] Goodwin, G. M. La, Metallurgia Italiana, 1968.
มากเกินไปจะสงผลใหเกิดการยนและฉีกขาดที่ปกชิ้นงานไดมากกวาแผน
แบลงกที่มีขนาดเล็ก [7] Kobayashi Shiro, Soo-Ik Oh, Taylan Altan Metal Forming
4.2 การกําหนดวัสดุขึ้นอยูกับความลึกในการดึงขึ้นรูป วัสดุที่มีคา and the Finite Element Method, Oxford University Press,
ดัชนีความเครียดแข็งสูงเชน SPCE จะสามารถขึ้นรูปไดดีกวาวัสดุที่มีคา Inc. 1989.
ดัชนีความเครียดแข็งต่ําเชน SPCC [8] Sung-Tae, K., Chun-Dal, P., and Jang-Hee, L., Application
4.3 ขนาดรัศมีดายที่เหมาะสมมีขนาด 4 มม.ซึ่งถารัศมีดายยิ่งโตยิ่ง of CAE in Designing Press Die for Automotive Body,
มีแนวโนมจะเกิดการยนไดสูงเนื่องจากแผนวัสดุมีการไหลเขาสูแมพิมพ PUCA’98 (1998) 441-447.
ไดดีกวา [9] Kawka, M., Olejnik, L., Rosochowski, A., Sunaga, H., and
4.4 ขนาดแรงกดแผ น แบลงก ขึ้ น อยู กั บ รั ศ มี ด าย และวั ส ดุ แ ผ น Makinouchi, A., Simulation of Wrinkling in Sheet Metal
แบลงก แรงกดที่เหมาะสมในการทดลองมีคาประมาณ 15 ตัน Forming, J. Mat. Proc. Tech. 109, 2001.