2012 Program Strzelań z Broni Strzeleckiej

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ
SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO
Szkol. 857/2012
PROGRAM
STRZELAŃ Z BRONI STRZELECKIEJ
WARSZAWA
2012
SZEF
SZTABU GENERALNEGO WP
ROZKAZ NR 167/Szkol./P7
SZEFA SZTABU GENERALNEGO WP
z dnia 21 lutego 2012 roku

w sprawie wprowadzenia do użytku
„Programu strzelań z broni strzeleckiej”
Na podstawie § 7 ust. 3 regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony

Narodowej, stanowiącego załącznik do zarządzenia Nr 40/MON Ministra Obrony
Narodowej z dnia 22 listopada 2006 r. w sprawie regulaminu organizacyjnego
Ministerstwa Obrony Narodowej (Dz. Urz. MON Nr 21, poz. 270 z późn. zm.),
rozkazuję:
1. Wprowadzić do użytku w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej

z dniem 1 września 2012 r. „Program strzelań z broni strzeleckiej” stanowiący
załącznik do niniejszego rozkazu.
2. Traci moc: rozkaz Szefa Sztabu Generalnego WP Nr 686/Szkol./P3 z dnia
12 sierpnia 2005 roku wprowadzający „Program strzelań z wozów bojowych”
(DD/7.0.1) – sygn. Szkol. 807/2005.
3. Rozkaz wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia podpisania.
/-/ generał Mieczysław CIENIUCH
2
SPIS TREŚCI
CZĘŚĆ I POSTANOWIENIA OGÓLNE........................................... 8

ROZDZIAŁ 1. WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO-METODYCZNE..... 8
ROZDZIAŁ 2. OCENA WYSZKOLENIA.................................................. 14
ROZDZIAŁ 3. PORZĄDEK PODCZAS STRZELAŃ................................ 16
ROZDZIAŁ 4. OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH............................. 21
ROZDZIAŁ 5. ZASADY BEZPIECZEŃSTWA......................................... 29
CZĘŚĆ II ZESTAW ĆWICZEŃ I STRZELAŃ.................................. 34
ROZDZIAŁ 6. ĆWICZENIA PRZYGOTOWAWCZE............................... 34
6.1. Ćwiczenia w obserwacji................................................ 34
6.2. Ćwiczenia przygotowawcze z broni strzeleckiej oraz
z użyciem trenażerów.................................................... 36
6.2.1. Ćwiczenia przygotowawcze z karabinka do
pełnienia służby wartowniczej.................................. 38
6.2.2. Ćwiczenie przygotowawcze z karabinka Mini Beryl
do pełnienia służby wartowniczej............................. 39
6.2.3. Ćwiczenie przygotowawcze z pistoletu
maszynowego do pełnienia służby
wartowniczej............................................................. 40
6.3. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi.................. 42
ROZDZIAŁ 7. STRZELANIA SZKOLNE.................................................. 45
7.1. Strzelanie szkolne z karabinka...................................... 46
7.1.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie na celność
i skupienie.................................................................. 46
7.1.2. Strzelanie szkolne Nr 2 – strzelanie w postawie
leżącej........................................................................ 46
7.2. Strzelanie szkolne z karabinka – granatnika................. 47
7.2.1. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinka – granatnika
wz. 1974/5,56 mm kbs wz. 98 – strzelanie w
postawie 47
dowolnej.........................................................
7.2.2. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinka – granatnika
wz. 1960/72 – strzelanie w postawie leżącej lub
klęczącej.................................................................... 48
7.3. Strzelanie szkolne z karabinka typu Mini Beryl........... 49
i skupienie..................................................................
3
49
leżącej........................................................................ 49
7.4. Strzelanie szkolne z pistoletu maszynowego................ 50
i skupienie.................................................................. 50
leżącej........................................................................ 51
7.5. Strzelanie szkolne z pistoletu wojskowego................... 51
i skupienie.................................................................. 51
7.5.2. Strzelanie szkolne Nr 2.............................................. 52
7.6. Strzelanie szkolne z karabinu maszynowego................ 53
leżącej lub stojącej w okopie..................................... 53
leżącej lub stojącej w okopie..................................... 54
7.7. Strzelanie z granatnika ppanc....................................... 55
7.7.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie w dowolnej
postawie..................................................................... 55
leżącej lub stojącej..................................................... 56
7.8. Strzelanie szkolne z karabinu wyborowego.................. 57
7.8.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – na celność i skupienie....... 57
7.8.2. Strzelanie szkolne Nr 2 – strzelanie na nieokreśloną
odległość.................................................................... 61
7.8.3. Strzelanie szkolne Nr 1 Tor – strzelanie na celność
i skupienie.................................................................. 64
7.8.4. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinu wyborowego
SWD – strzelanie na celność..................................... 67
7.9. Strzelanie z 40 mm granatnika MK-19......................... 68
siedzącej.................................................................... 68
siedzącej ................................................................... 69
7.10. 60 mm moździerza LM-60 D...................................... 69
7.10.1. Strzelania szkolne Nr 1 – rażenie celu
nieruchomego ogniem półpośrednim
4
z przygotowanego stanowiska ogniowego.............. 69
ROZDZIAŁ 8. STRZELANIA BOJOWE.................................................... 71

8.1. Strzelania bojowe z karabinku...................................... 72
8.1.1. Strzelanie bojowe Nr B1 – strzelanie różnymi
sposobami.................................................................. 72
sposobami.................................................................. 73
sposobami.................................................................. 75
8.2. Strzelanie bojowe Mini Beryl....................................... 77
8.2.1. Strzelanie bojowe Nr B1 – strzelanie w różnych
postawach.................................................................. 77
8.3. Strzelanie bojowe z pistoletu maszynowego............... 79
8.3.1. Strzelanie bojowe Nr B1............................................ 79
8.4. Strzelanie bojowe z pistoletu wojskowego.................. 80
8.4.1. Strzelanie bojowe Nr B1 – z pistoletu wojskowego
do celów ukazujących się.......................................... 80
8.5. Strzelanie bojowe z karabinu maszynowego................ 82
sposobami.................................................................. 82
postawach.................................................................. 83
sposobami.................................................................. 85
8.6. Strzelanie bojowe z granatnika przeciwpancernego.... 86
postawach.................................................................. 86
8.7. Strzelanie bojowe z karabiny wyborowego................. 88
8.7.1. Strzelanie bojowe Nr B1 – wyjście z walki.............. 88
8.7.2. Strzelanie bojowe Nr B1 z TOR – wyjście z walki... 94
8.7.3. Strzelanie bojowe dla karabinów wyborowych:
SWD oraz TRG21, TRG22 z celownikami PM1
Nr B1 – strzelanie do różnych celów ukazujących
się i ruchomych......................................................... 97
8.8. Strzelania bojowe z 40 mm granatnika MK-19............ 98
8.8.1. Strzelanie bojowe Nr B1 – strzelanie do wielu
celów w postawie siedzącej................................................. 98
5
8.9. Strzelania z 60 mm moździerza LM-60 D................... 100
8.9.1. Strzelanie bojowe Nr 1 – rażenie celu nieruchomego

ogniem półpośrednim z nieprzygotowanego
stanowiska ogniowego.............................................. 100
8.10. Rzut granatem............................................................. 101
8.10.1. Rzucanie granatami ręcznymi na odległość
w różnych postawach.............................................. 101
8.10.2. Rzut granatem ręcznym w marszu.......................... 102
8.10.3. Rzut granatem ręcznym z wozu bojowego............. 103
8.10.4. Rzut granatem bojowym.......................................... 103
ROZDZIAŁ 9. STRZELANIA SYTUACYJNE.......................................... 105
9.1. Strzelania sytuacyjne.................................................... 106
9.1.1. Strzelanie sytuacyjne S1 – strzelanie dynamiczne
z pistoletu wojskowego............................................. 106
9.1.2. Strzelanie sytuacyjne S2 – strzelanie z pistoletu
wojskowego do celów ukazujących się.................... 106
9.1.3. Strzelanie sytuacyjne S3 – strzelanie dynamiczne
z pistoletu maszynowego........................................... 108
9.1.4. Strzelanie sytuacyjne S4 – strzelanie z pistoletu
maszynowego dynamiczne z dobiegiem.................. 108
9.1.5. Strzelanie sytuacyjne S5 – strzelanie na krótkich
odległościach z karabinka / pistoletu
maszynowego............................................................ 109
ZAŁĄCZNIK A Zestawienie ćwiczeń i strzelań z broni strzeleckiej
obowiązujące w danym etapie (okresie) szkolenia:
Wojska Lądowe pododdziały zmechanizowane,
zmotoryzowane (rozpoznawcze, powietrzno-desantowe,
piechoty górskiej) ................................................................ 112
ZAŁĄCZNIK B Zestawienie ćwiczeń i strzelań z broni strzeleckiej
obowiązujące w danym etapie (okresie) szkolenia:
Wojska Lądowe – pododdziały czołgów............................. 114
ZAŁĄCZNIK C Zestawienie ćwiczeń i strzelań obowiązujące w danym
etapie (okresie) szkolenia: Wojska Lądowe –
pododdziały wsparcia i zabezpieczenia............................... 115
ZAŁĄCZNIK D Zestaw ćwiczeń i strzelań dla jednostek wojskowych Sił
Powietrznych........................................................................ 116
ZAŁĄCZNIK E Zestaw ćwiczeń i strzelań obowiązujący w danym etapie
(okresie) szkolenia dla jednostek Marynarki Wojennej...... 117
6
ZAŁĄCZNIK F Zestaw ćwiczeń i strzelań dla jednostek wojskowych
Żandarmerii Wojskowej....................................................... 118
ZAŁĄCZNIK G Propozycje ćwiczeń i strzelań dla Dowództwa Garnizonu
Warszawa i podległych jednostek wojskowych w danym
etapie (okresie) szkolenia .................................... 119
ZAŁĄCZNIK H Propozycje ćwiczeń i strzelań dla pododdziałów wsparcia
i zabezpieczenia, instytucji wojskowych Inspektoratu
Wsparcia SZ w danym etapie (okresie)
szkolenia ......................................................................... 120
ZAŁĄCZNIK I Propozycje ćwiczeń i strzelań z broni strzeleckiej
obowiązujących dla kandydatów na żołnierzy
zawodowych w uczelniach wojskowych w danym etapie
(okresie) 122
szkolenia ..........................................................................
ZAŁĄCZNIK J Propozycje strzelań dla żołnierzy pełniących służbę poza
SZ RP oraz DO SZ, Inspektoratu Wojskowej Służby
Zdrowia wraz z jednostkami podległymi i
nadzorowanymi oraz 124
Szefostw..................................................................
ZAŁĄCZNIK K Wykaz figur bojowych i tarcz.............................................. 125
ZAŁĄCZNIK L Lista wyników obserwacji................................................... 128
ZAŁĄCZNIK Ł Lista wyników strzelań z broni strzeleckiej........................ 129
ZAŁĄCZNIK M Średnie normy zużycia amunicji do zniszczenia (trafienia)
jednego celu......................................................................... 130
ZAŁĄCZNIK N Wzory znaków ostrzegawczych stosowanych na obiektach
szkoleniowych z wykorzystaniem urządzeń i laserowych
symulatorów strzelań (wg PN-91/T-06700)......................... 131
ZAŁĄCZNIK O Rzutnia granatów bojowych – (WARIANT) szkic.............. 132
ZAŁĄCZNIK P Regulamin zdobywania Wojskowej Odznaki Strzeleckiej.. 133
ZAŁĄCZNIK R Wzór protokółu zagubionych łusek..................................... 135
ZAŁĄCZNIK S Zestawienie ocen z wyszkolenia strzeleckiego – wzór
wypełnienia.......................................................................... 136
ZAŁĄCZNIK T Słowniczek terminów medycznych..................................... 137
ZAŁĄCZNIK U Propozycja układu „Zbioru ćwiczeń i strzelań dla
pułku/batalionu/dywizjonu/samodzielnej kompanii 139
(równorzędnego) … na … etap/okres”................................
ZAŁĄCZNIK W Propozycja układu „Zbioru ćwiczeń i strzelań dla
jednostek wojskowych Dowództwa Wojsk Specjalnych
… na … etap/okres”............................................................. 140
7
8
CZĘŚĆ I
POSTANOWIENIA OGÓLNE
ROZDZIAŁ 1.
WSKAZÓWKI ORGANIZACYJNO – METODYCZNE
1. Program strzelań jest dokumentem przeznaczonym do organizacji i prowadzenia

strzelań oraz sprawdzania umiejętności prowadzenia ognia z broni strzeleckiej do
różnych celów w różnorodnych warunkach. Jednocześnie stanowi podstawę do
opracowywania „Zbioru ćwiczeń i strzelań dla JW./ pułku/
batalionu/dywizjonu/samodzielnej kompanii (równorzędny) na rok… lub na
etap/okres …” zwany dalej „Zbiorem ćwiczeń”.
Program zawiera:
1) ćwiczenia w obserwacji - założenia;
2) ćwiczenia przygotowawcze - założenia;
3) ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi;
4) strzelania szkolne z broni strzeleckiej;
5) strzelania bojowe z broni strzeleckiej;
6) strzelania sytuacyjne i specjalne.
2. Dowódca jednostki jest uprawniony do wprowadzania strzelań sytuacyjnych
zgodnie z założeniem taktycznym do ćwiczeń (zajęć taktycznych) nie ujętych
w powyższym programie ani w „Zbiorze ćwiczeń” - według uzasadnionych
potrzeb. Warunki wprowadzonego strzelania obowiązany jest podać w rozkazie
dziennym dowódcy jednostki.
3. Dowódca jednostki jest uprawniony do wprowadzenia dodatkowych figur
bojowych, ich kształtów i kolorów, które obowiązany jest określić we wzorze
stanowiącym załącznik do „Zbioru ćwiczeń”.
4. Opracowany „Zbiór ćwiczeń” należy wprowadzić rozkazem dziennym dowódcy
JW.
5. Dowódca jednostki jest uprawniony do wprowadzania zmian do „Zbioru
ćwiczeń” w uzasadnionych przypadkach (np. ze względu na zmianę zadania
9
rocznego dla danego pododdziału lub ze względu na nowe sytuacje zaistniałe
w trakcie wykonywania zadań.
6. Właściwą realizację postanowień programu strzelań umożliwiają:
1) umiejętność posługiwania się uzbrojeniem oraz znajomość teorii i zasad
strzelania;
2) prawidłowa organizacja zajęć ze szkolenia ogniowego (strzeleckiego);
3) systematyczne prowadzenie ćwiczeń przygotowawczych i strzelań;
4) efektywne wykorzystanie bazy szkoleniowej, urządzeń szkolno-
treningowych (trenażerów, symulatorów);
5) utrzymanie w stałej sprawności technicznej uzbrojenia.
7. Kontrola wyszkolenia ogniowego (strzeleckiego) obejmuje strzelania i
ćwiczenia zrealizowane w danym etapie/okresie szkolenia.
8. Zabrania się upraszczania (ułatwiania) strzelań, a także używania większej
liczby amunicji niż przewidziano to w warunkach strzelań. Ponadto w trakcie
prowadzenia kontroli zabrania się powtarzania strzelania celem uzyskania
wyższej oceny.
9. Ocenę niedostateczną wystawia się, jeżeli podczas strzelania naruszono warunki
bezpieczeństwa, strzelający prowadzi ogień do nie swojego celu oraz
nieprzestrzegane są warunki określone we wskazówkach warunków strzelań.
10. Strzelania można powtórzyć w następujących przypadkach:
1) na skutek zaistnienia niesprawności urządzeń strzelnicy podczas strzelania;
2) w przypadku wystąpienia niesprawności broni lub amunicji, których nie
można było wykryć przed i w trakcie strzelania;
3) jeżeli do figury (celu) strzelającego ogień prowadził inny strzelający;
4) na skutek nagłej zmiany warunków atmosferycznych uniemożliwiających
obserwację celów (prowadzenie ognia).
W trakcie szkolenia istnieje możliwość wykonania wielokrotnego danego
strzelania. Decyzję o powtórzeniu strzelania podejmuje kierownik strzelania.
11. Strzelanie ocenia się na podstawie trafień w cel pociskami poprzez:
10
1) rejestrację trafień figur bojowych;
2) bezpośrednie oględziny figur bojowych;
3) obserwacje figur bojowych.
12. Oceniając strzelania, trafienia pociskami odbitymi zalicza się na równi z
trafieniami bezpośrednimi.
13. Oceniając strzelanie do figur bojowych z pierścieniami, zalicza się bezpośrednie
trafienie (trafienie w pierścień liczy się na korzyść strzelającego).
Każdorazowo, podczas sprawdzania liczby trafień, strzelający podchodzi do
tarczy wraz z kierownikiem strzelania.
14. Oceniając rzut granatem ręcznym (bojowym lub ćwiczebnym), za punkt trafienia
przyjmuje się miejsce wybuchu granatu bojowego, ćwiczebnego 1, a w czasie
rzucania granatem treningowym lub ćwiczebnym – miejsce uderzenia granatu o
ziemię lub w cel. Nie zalicza się rzutu, gdy w czasie wykonywania rzutu nie
została wyjęta zawleczka z zapalnika. W takim przypadku po dodatkowym
przeszkoleniu żołnierza, ćwiczenie (rzut) należy powtórzyć.
15. W strzelaniach podczas których rodzaj ognia określa strzelający oraz do
prowadzenia ognia seryjnego wykorzystuje się naboje z pociskami zwykłymi
i smugowymi w stosunku 3:1 (czyli: trzy „zwykłe” i jeden „smugowy” – nie
dotyczy amunicji pakowanej fabrycznie np. do MG 3). Jeżeli obowiązuje zakaz
strzelania amunicją smugową, to za jeden nabój smugowy nalicza się dwa naboje
zwykłe.
16. Przed przystąpieniem do ćwiczeń przygotowawczych i strzelań szkolnych
zezwala się kierownikowi strzelania zapoznać szkolonych z rozmieszczeniem
celów w terenie. Podczas ćwiczeń przygotowawczych kierownikowi strzelania
zezwala się na podawanie uchyleń pocisków względem celu (np.: w prawo, w
lewo, krótki, długi, w celu), bez podawania jego wartości. Zabrania się
pokazywania rozmieszczenia celów w strzelaniach bojowych.
17. Strzelania z broni zespołowej wykonuje się w składzie obsługi. Celowniczy
wykonuje strzelanie, pomocnik wyposażony w broń etatową wykonuje łączne
12
Posiadającego ładunek błysk dym.
11
czynności oraz prowadzi obserwację przedpola. Podczas strzelania pomocnikowi
zezwala się na podawanie uchyleń pocisków względem celu.
18. Amunicję niezbędną do strzelań (ćwiczeń), jeżeli nie podano jej liczby w
warunkach strzelania – oblicza się wykorzystując tabele – średnie normy zużycia
amunicji do zniszczenia (trafienia) celu – Załącznik M.
19. Na strzelnicach (pasach taktycznych) obowiązują następujące oznaczenia:
1) linia wyjściowa (LW) – określająca miejsce strzelającego przed
rozpoczęciem strzelania;
2) linia otwarcia ognia (LOO) - określająca miejsce, od którego można
rozpocząć prowadzenie ognia;
3) linia przerwania ognia (LPO) – miejsce w którym należy bezwzględnie
przerwać ogień.
W strzelaniach specjalnych LOO i LPO określa kierownik strzelania w
porozumieniu z kierownikiem obiektu.
Podczas strzelań z broni strzeleckiej linię wyjściową (LW) wyznacza się w
odległości 10 m od linii otwarcia ognia (LOO). Natomiast podczas strzelań z
granatników LW wyznacza się w odległości 30 m. Powyższe linie oznacza się
wyraźnie widocznymi znakami (w nocy światłami), LW – białymi, LOO –
czerwonymi, LPO – zielonymi.
W strzelaniach specjalnych LW, LOO i LPO określa kierownik strzelania w
porozumieniu z kierownikiem obiektu.
20. Punkt amunicyjny do strzelania urządza się przed LW lub w rejonie
wyjściowym w przypadku prowadzenia ćwiczeń (zajęć taktycznych) ze
strzelaniem amunicją bojową.
21. Jeżeli warunki strzelania nie określają inaczej to cele przewidziane do niszczenia
w pierwszej kolejności ukazują się po 30 sekundach od komendy „Naprzód” lub
„Ognia”.
22. Czas strzelania liczy się od komendy kierownika strzelania „Naprzód”
(„Ognia”), a kończy się po trafieniu celu (ukryciu się, zakończeniu ruchu lub
12
upływie czasu określonego w warunkach strzelania), który w warunkach
strzelania określa się jako ostatni w kolejności.
23. Podczas wykonywania strzelań w masce i w nocy czas ukazywania celów
wydłuża się o 50%.
24. Odległość do celów mierzy się od LOO, a w przypadku celów ruchomych do
najdalszego ich położenia.
25. Figury bojowe ustawia się bez prześwitu, z wyjątkiem ustawionych na płozach.
Dopuszcza się prześwit równy wysokości płóz (nie więcej niż 50 cm). Ponadto,
ustawia się je w sektorze nie szerszym niż 0,100 (sto tysięcznych) mierzone od
LOO. Figury bojowe muszą odpowiadać kształtom i kolorom określonym we
wzorze stanowiącym załącznik do niniejszego programu (nie mogą kontrastować
z terenem). Nie dotyczy strzelań specjalnych i sytuacyjnych.
26. Prędkość poruszania się celów ruchomych imitujących pojazdy powinna
wynosić: 12-16 km/h (na PCO nie mniej niż 25-30 cm/s), a celów imitujących
piechotę 7-10 km/h. Cele ruchome imitujące pojazdy ustawia się na ogół po
jednym na każdym torze (drodze). Jeżeli na jednym torze poprzecznym lub
skośnym umieszcza się dwa cele, to odstęp między nimi – mierzony z LOO –
powinien wynosić co najmniej dziesięć tysięcznych (0,100). Do celów
ruchomych, poruszających się ruchem poprzecznym stosować figury bojowe o
projekcji bocznej, w ruchu skośnym płaszczyznę figury bojowej ustawia się
równolegle do LOO.
27. W nocy strzelanie prowadzi się do celów oświetlonych, demaskujących się
błyskami oraz nie demaskujących się. Do celów oświetlonych i demaskujących
się błyskami strzałów prowadzi się ogień wykorzystując podświetlenie podziałek
celownika (nasadek samoświecących). Do celów niedemaskujących się prowadzi
się ogień wykorzystując celowniki optoelektroniczne, a cele demaskuje się
promiennikami podczerwieni i ciepła. Wyklucza się strzelanie bronią
niedostosowaną konstrukcyjnie do strzelań nocnych. Podczas strzelań w
pomieszczeniach zezwala się na używanie oświetlenia taktycznego.
13
28. Jeżeli strzela się do celów oświetlonych, ich oświetlenie umożliwia ocenę
odległości do celu sposobem „na oko” oraz wycelowanie broni w cel. Do
oświetlenia celów stosuje się naboje (pociski) oświetlające lub światło
elektryczne (umieszczone na ziemi przed celem). Cele oświetla się tylko na czas
ich ukazywania, określony warunkami strzelania. Jeżeli mimo oświetlenia celu,
użycia promiennika podczerwieni lub ciepła – cel jest niewidoczny, strzelania nie
prowadzi się.
29. Podczas strzelań w nocy na każdej strzelnicy w głębi pola tarczowego ustawia się
główny dozór świetlny, wyraźnie wskazujący ogólny kierunek strzelania oraz
dozory świetlne wskazujące granicę lewego i prawego pasa ognia, różniące się od
świateł urządzeń strzelnicy (dopuszcza się wykorzystywanie światła
chemicznego).
30. W przypadku, gdy warunki atmosferyczne (mgła, zamieć, itp.) ograniczają
widoczność i nie widać celu z odległości określonych dla danych warunków
strzelań – strzelań nie prowadzi się. Decyzję o zaniechaniu strzelania lub o jego
przerwaniu podejmuje kierownik strzelania po konsultacji z kierownikiem
strzelnicy (obiektu).
31. Strzelnice, teren i sytuację tarczową przygotowuje kierownik strzelnicy lub
obiektu szkoleniowego – zgodnie z warunkami strzelania (ćwiczenia). Wszystkie
prace związane z przygotowaniem strzelnicy powinny być zakończone w czasie
określonym przez kierownika strzelania.
32. Kierownik strzelania może wykonać strzelania osobiście realizując czynności
określone w warunkach strzelania, zachowując zasady bezpieczeństwa.
14
ROZDZIAŁ 2.
OCENA WYSZKOLENIA
33. Ocena poziomu wyszkolenia strzeleckiego służy do określenia stopnia

przygotowania żołnierza do wykonywania zadań bojowych oraz śledzenia
postępów umiejętności strzeleckich w celu przejścia do kolejnego etapu, jakim są
strzelania specjalne, sytuacyjne oraz w składzie sekcji/grupy lub też pododdziału.
34. Strzelania szkolne, bojowe oraz sytuacyjne ocenia się według czterostopniowej
skali ocen: 5, 4, 3, 2.
35. Ocenę wyszkolenia strzeleckiego ze strzelań szkolnych i bojowych ustala się na
podstawie średniej arytmetycznej określonej z dokładnością do jednej setnej
w następujący sposób:
1) „bardzo dobra” (bdb) - średnia arytmetyczna wynosi co najmniej 4,51;
2) „dobra” (db) - średnia arytmetyczna wynosi co najmniej 3,51;
3) „dostateczna” (dst) - średnia arytmetyczna wynosi co najmniej 2,51.
Warunkiem otrzymania pozytywnej oceny za przedmiot, zagadnienie, strzelanie
(ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi, strzelania szkolne i bojowe z broni
strzeleckiej; znajomość broni, zasad strzelania oraz umiejętność wykonywania
norm szkoleniowych) jest uzyskanie co najmniej 70% ocen pozytywnych dla
pododdziału.
36. W przypadku, gdy ocenia się dwóch strzelających (przedmiot lub zagadnienie), to
ogólną ocenę ustala się stosując następującą zasadę: jeżeli jest jedna ocena
„niedostateczna” – ogólna ocena jest „dostateczna” pod warunkiem, że druga
ocena jest co najmniej „dobra”.
37. W przypadku, gdy z danego rodzaju uzbrojenia (np. broń wyborowa) strzelał
jeden żołnierz, jego ocenę – podczas kontroli – dodaje się do oceny tego rodzaju
uzbrojenia, z którego strzelała największa liczba żołnierzy (np. karabinek),
wystawiając wspólną ocenę.
38. Ocenę indywidualną za strzelania, wystawia się zgodnie z warunkami strzelania.
15
Ogólną ocenę indywidualną ustala się na podstawie średniej arytmetycznej
ocen ze wszystkich strzelań oraz ćwiczeń (zrealizowanych w toku szkolenia
programowego), a także wykonywania norm szkoleniowych oraz znajomości
broni i zasad strzelania.
39. Ogólną ocenę pododdziału ustala się na podstawie średniej arytmetycznej ocen
ze wszystkich strzelań (zrealizowanych w toku szkolenia programowego),
ćwiczeń w rzucaniu granatami ręcznymi, norm szkoleniowych oraz znajomości
broni i zasad strzelania.
40. Ocenę ogólną oddziału (samodzielnego pododdziału) za wyszkolenie
strzeleckie podczas kontroli ustala się na podstawie średniej arytmetycznej ocen
ze strzelań ze wszystkich rodzajów broni (zgodnie z obowiązującym programem
strzelań) oraz znajomości budowy broni i zasad strzelania lub tylko na podstawie
części z nich. W jednostkach organizacyjnych szkolnictwa wojskowego
dodatkowo z metodyki szkolenia strzeleckiego. Ocenę strzelania z określonego
rodzaju broni (jednego lub kilku) ustala się na podstawie średniej arytmetycznej
ocen wszystkich strzelań.
41. Podczas kontroli wyszkolenia strzeleckiego oddziału (samodzielnego
pododdziału) sporządza się zestawienie ocen za poszczególne strzelania objęte
kontrolą – zgodnie z obowiązującym programem strzelań.
Zestawienie przykładowo wypełnione ocenami przedstawiono w Załączniku S.
W analogiczny sposób ocenia się realizację zamierzeń szkoleniowych przez
pododdziały i oddziały w roku szkolnym lub innym okresie, a także określenia
postępów w nauczaniu.
16
ROZDZIAŁ 3.
PORZĄDEK PODCZAS STRZELAŃ
42. Podczas strzelań i ćwiczeń, w ramach których prowadzi się „ogień”, wszystkie
czynności porządkowe i organizacyjne wykonuje się na komendę kierownika
strzelania (ćwiczenia), a czynności wynikające z opisu ćwiczenia strzelający
wykonują samodzielnie. Komendy i sygnały podaje się głosem przez techniczne
środki łączności lub inne urządzenia (znaki umowne). W przypadku strzelań
specjalnych kierownik strzelania podaje komendę do rozpoczęcia strzelania. W
dalszej części sekcją (drużyną, grupą) kieruje jej dowódca.
43. Podczas strzelań z broni strzeleckiej obowiązuje następujący porządek:
1) po upewnieniu się o gotowości do strzelania obsługi strzelnicy, sprawdzeniu
ubezpieczeń i otrzymaniu zgody na strzelanie, kierownik strzelania podaje
komendę “Uwaga – strzelanie!” – wszyscy strzelający i osoby funkcyjne
znajdujące się w strefie zagrożenia hałasem zakładają ochronniki słuchu;
2) na komendę kierownika strzelania np.: „Zmiana pobrać amunicję,
amunicyjny wydać zmianie po….(wymienia wymaganą ilość amunicji,)…
strzelający żołnierze ustawiają się przed punktem amunicyjnym (rejonem
wyczekiwania) pobierają nakazaną ilość amunicji, ładują ją do magazynków
według wytycznych prowadzącego strzelanie. Amunicja może być wydana w
magazynkach (taśmach). Magazynki wkłada się do toreb, amunicję do
karabinków-granatników i granatników ładuje się do toreb i noszaków.
Skrzynki z amunicją podłącza się do karabinu. Po wydaniu zmianie amunicji,
kierownik punktu amunicyjnego melduje „Wydałem zmianie … nabojów”
podając sumę wydanej amunicji;
3) na komendę kierownika strzelania np.: „Zmiana (strzelający) na linii
wyjściowej – zbiórka” zmiana (strzelający) ustawia się na LW na wprost
stanowisk ogniowych. Broń musi być zabezpieczona a magazynek bez
17
nabojów dołączony do niej. W przypadku ładowania amunicji do obu
magazynków pistoletu wojskowego, magazynku nie podłącza się do broni
przed zajęciem stanowiska na LW2;
4) po zakończeniu powyższych czynności, na komendę kierownika strzelania
„Zmiana (strzelający) – Naprzód” zmiana (strzelający) zajmuje stanowisko
ogniowe. Po zajęciu stanowisk ogniowych zmiana (strzelający) przygotowuje
się do strzelania – ładuje broń, prowadzi obserwację w wyznaczonym
sektorze, a po wykryciu celu samodzielnie go ostrzeliwuje (w czasie
strzelania szkolnego nr 1 z karabinka i pistoletu wojskowego, strzelający
prowadzi ogień po komendzie kierownika strzelania – „Do popiersia –
ognia”);
5) jeżeli warunki przewidują zmianę stanowiska ogniowego lub postawy
strzeleckiej, to strzelający po zniszczeniu (ukryciu) celu, zabezpiecza broń
i samodzielnie zmienia stanowisko lub postawę strzelecką. Po zmianie
postawy lub stanowiska strzelający prowadzi ogień do następnego celu;
6) jeżeli warunki strzelania wymuszają załadowanie amunicji do dwóch lub
więcej magazynków to strzelający dokonuje samodzielnie zmiany
magazynka tak, aby broń przez cały czas była skierowana w kierunku pola
tarczowego (w miejsce bezpieczne), przeładowuje broń (zwalnia blokadę
zamka) i dalej prowadzi ogień do celu;
7) jeżeli podczas strzelania nastąpi uszkodzenie (niesprawność) broni lub
amunicji, strzelający samodzielnie je usuwa i prowadzi dalej ogień; w razie
niemożliwości usunięcia podnosi rękę i melduje – „Zacięcie”;
8) po zakończeniu strzelania strzelający zabezpiecza broń, kierownik podaje
komendy: „Przerwij ogień”, „Rozładuj”, „Przejrzeć broń”. Strzelający
samodzielnie przegląda broń. Żołnierz odłącza magazynek, odwodzi
zamek w tylne położenie, sprawdza komorę nabojową, zwalnia zamek
2
Nie dotyczy Wojsk Specjalnych. W Wojskach Specjalnych na komendę kierownika strzelania np.: „Zmiana
(strzelający) na linii wyjściowej – zbiórka” zmiana (strzelający) ustawia się na LW na wprost stanowisk ogniowych.
Broń musi być zabezpieczona a magazynek odłączony od niej.
18
(lub blokadę zamka), oddaje strzał kontrolny w kierunku pola
tarczowego i zabezpiecza broń. Przegląd broni nadzoruje kierownik
strzelania;
9) po rozładowaniu broni kierownik podaje komendy, np.: „Powstań”, „Na
linię wyjściową – marsz” niewystrzeloną amunicję strzelający zdaje
kierownikowi punktu amunicyjnego. Po przeglądzie można prowadzić
strzelających do tarczy, w celu omówienia wyników;
10) po zakończeniu strzelania przez pododdział, kierownik strzelania podaje
komendę: „Koniec strzelania” strzelający i osoby funkcyjne zdejmują
ochronniki słuchu;
11) w czasie strzelania w maskach przeciwgazowych komendę „Maski – włóż”
podaje się na LW po wydaniu amunicji zmianie strzelającej, natomiast
„Maski – zdjąć” po ukończeniu strzelania i powrocie na LW;
12) łuski zbiera się i przekazuje kierownikowi punktu amunicyjnego po
zakończeniu strzelania przez pododdział;
13) podczas strzelań w ruchu, w zależności od potrzeb do nadzorowania
strzelających, należy wyznaczyć rozjemcę lub rozjemców ogniowych
(wyznaczonych w rozkazie dziennym). Kierownik strzelania obserwuje
przebieg strzelania z LOO lub ze stanowiska dowodzenia i ewentualnie
koryguje sterowanie polem tarczowym.
44. Szczegółowe zasady organizowania rzutu granatem, zabezpieczenie materiałowo
techniczne czynności osób funkcyjnych należy prowadzić zgodnie z
obowiązującymi w SZ RP instrukcjami dotyczącymi użytkowania
(wykorzystania) granatów ręcznych.
Podczas rzucania granatami bojowymi obowiązuje następujący porządek:
1) kierownik ćwiczenia sprawdza, czy szkoleni znają warunki ćwiczenia,
zasady bezpieczeństwa oraz obchodzenia się z granatami, po czym
zapoznaje ich z przebiegiem ćwiczenia, rozmieszczeniem punktów i
stanowisk na rzutni granatów – (wariant – Załącznik O) – oraz omawia
19
sposób zachowania się na rzutni;
2) pododdział wchodzi do schronu (którego nie wolno opuszczać bez rozkazu
kierownika ćwiczenia), kierownik ćwiczenia wyznacza kierownika schronu
odpowiedzialnego za przestrzeganie ustalonego porządku na rzutni i
warunków bezpieczeństwa;
3) po osiągnięciu gotowości do rzutów na przedpiersiu okopu lub na wozie
bojowym, z którego prowadzi się rzut, ustawia się czerwoną chorągiew;
4) na komendę kierownika ćwiczenia (dwa sygnały dźwiękowe gwizdkiem –
starszy schronu podają komendę „szer. Kowalski do punktu amunicyjnego
– naprzód”), szkolony udaje się do punktu wydawania granatów, odbiera
granat i samodzielnie przechodzi do punktu wydawania zapalników. Po
pobraniu zapalnika udaje się na SO do kierownika ćwiczenia, kolejny
szkolony po pobraniu granatu i zapalnika (na komendę kierownika punktu
„Do punktu wyczekiwania – naprzód”) znajduje się w punkcie
wyczekiwania – kierownik punktu czerwoną chorągiewką sygnalizuje
obecność szkolonego na punkcie – (pozostali szkoleni znajdują się w
schronie);
5) szkolony z punktu wyczekiwania na komendę kierownika punktu „Na
stanowisko ogniowe – naprzód” udaje się na SO. W tym czasie kierownik
schronu nakazuje kolejnemu szkolonemu udać się na punkt wydawania
granatów (punkt amunicyjny). Kierownik ćwiczenia po dokonaniu
sprawdzenia czy we wszystkich punktach znajdują się szkoleni – czerwone
chorągiewki w górze – rozpoczyna szkolenie;
6) granaty uzbraja się tylko na SO pod bezpośrednim nadzorem kierownika
ćwiczenia na komendę „Przygotować granat”;
7) na komendę kierownika ćwiczenia (poprzedzoną jednym sygnałem
dźwiękowym gwizdkiem – rozpoczęcie rzutu) „Do atakującej piechoty,
granatem – ognia” szkolony wykonuje rzut. Natychmiast po rzucie
szkolony i kierownik ćwiczenia chronią się za przednią ścianą SO;
20
8) po wybuchu kierownik ćwiczenia daje sygnał dwa sygnały dźwiękowe
gwizdkiem (ukończenie rzutu) oraz podaje komendę dla szkolonego „Do
punktu obserwacyjnego – naprzód”. Rzucający granatem udaje się na PO,
skąd obserwować będzie wybuch granatu przez peryskop. Szkolony, który
przebywał na PO (po sygnale kierownika ćwiczenia „dwa gwizdki”)
samodzielnie udaje się do schronu – kierownik schronu czerwoną
chorągiewką sygnalizuje przybycie kolejnego szkolonego.
45. Podczas ćwiczeń i strzelań obowiązuje ubiór polowy (ćwiczebny, specjalny),
a ponadto ćwiczący i osoby funkcyjne (w zależności od potrzeb) posiadają:
1) w czasie strzelań z broni strzeleckiej: broń, torbę z magazynkami, hełm
(jeżeli przysługuje etatowo), maska przeciwgazowa, torbę na granaty
(podczas ćwiczeń w rzucaniu granatami), o ile kierownik zajęć/strzelania
nie określi inaczej;
2) w czasie strzelań z broni strzeleckiej w niskich temperaturach (poniżej zera
– w okresie zimowym) zezwala się na jego realizację w czapce zimowej
(zamiast hełmu) – decyzję podejmuje kierownik strzelania;
3) w czasie rzucania granatem – dodatkowo wszystkie osoby funkcyjne
i ćwiczący występują w hełmach;
4) w czasie strzelań na obiektach garnizonowych w oznaczonych strefach
(niebezpiecznego hałasu) wszyscy występują w ochronnikach słuchu.
21
ROZDZIAŁ 4.
OBOWIĄZKI OSÓB FUNKCYJNYCH
46. Do kierowania strzelaniem (ćwiczeniem), wykonywania czynności

pomocniczych i zapewnienia bezpieczeństwa podczas strzelania wyznacza się
(obowiązkowo) – rozkazem dowódcy jednostki (co najmniej dzień przed
zajęciami) – następujące osoby funkcyjne:
1) kierownika strzelania;
2) kierownika zabezpieczenia medycznego – wyznaczonego lekarza,
pielęgniarza3 (pielęgniarkę), ratownika medycznego odpowiedzialnego za
zabezpieczenie medyczne strzelania;
3) kierownika punktu amunicyjnego (wyznaczonego z przeszkolonych w tym
zakresie żołnierzy strzelającego pododdziału) – oraz jeżeli zachodzi taka
konieczność – amunicyjnych (kierowników podpunktów amunicyjnych na
poszczególnych kierunkach strzelania;
4) obserwatorów;
5) jeżeli wymagają tego warunki lokalne lub potrzeby wyznacza się
dodatkowo:
a) dowódcę i pododdział ubezpieczenia z samochodem,
b) technika łączności wyposażonego w niezbędny sprzęt,
c) radiotelefonistę (radiotelefonistów),
d) technika uzbrojenia wyposażonego w zapasowe części i narzędzia,
e) dowódcę i drużynę przeciwpożarową ze sprzętem i samochodem,
f) inne osoby funkcyjne (wówczas w rozkazie dziennym dowódcy
jednostki wojskowej należy określić ich zadania),
g) rozjemcę lub rozjemców ogniowych.
47. Żołnierze wyznaczeni do pełnienia określonych funkcji podczas strzelania
muszą znać zasady bezpieczeństwa obowiązujące w czasie strzelania oraz
zakres swoich obowiązków.
3 4
Minimum po ukończonym kursie kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa ratunkowego, anestezjologii i
intensywnej opieki, chirurgii, kardiologii, pediatrii.
22
48. W czasie strzelań (ćwiczeń) prowadzi się obserwację w sektorach określonych
w instrukcji dotyczącej zasad bezpieczeństwa na poligonie (strzelnicy), a ponadto
podczas strzelań z granatników obserwację niewybuchów. Obserwację organizuje
kierownik strzelania, a obserwację niewybuchów kierownik strzelnicy (obiektu).
49. Kierownik strzelania jest odpowiedzialny za przestrzeganie ustalonego porządku,
zasad bezpieczeństwa oraz warunków strzelania i podlegają mu wszystkie osoby
uczestniczące w strzelaniu.
Na kierownika strzelania wyznacza się żołnierza lub osobę wyznaczoną
rozkazem dowódcy JW. wyszkoloną do prowadzenia zajęć z użyciem broni i
amunicji bojowej. Kierownik strzelania zobowiązany jest:
1) w okresie poprzedzającym strzelanie:
a) zapoznać się z rozkazem dziennym w części dotyczącej strzelania,
b) udzielić instruktażu osobom funkcyjnym (o ile to możliwe w miejscu
prowadzenia zajęć),
c) zapoznać się z Planem zabezpieczenia medycznego strzelnicy/obiektu,
d) opracować plan-konspekt do przeprowadzenia zajęć;
2) bezpośrednio przed strzelaniem:
a) przyjąć meldunek od kierownika obiektu o gotowości obsługi i obiektu
do strzelania,
b) sprawdzić zgodność ustawienia pola tarczowego z warunkami strzelania
oraz sprawność jego urządzeń,
c) sprawdzić wyposażenie strzelającego pododdziału (grupy szkoleniowej),
d) sprawdzić rozładowanie broni (dokonać przeglądu broni),
e) sprawdzić, czy strzelający znają warunki strzelania,
f) podać warunki bezpieczeństwa,
g) określić kolejność strzelania,
h) sprawdzić zrozumienie komend przez żołnierzy wykorzystujących
środki ochrony słuchu;
3) w czasie strzelania:
23
a) kierować osobiście strzelaniem,
b) prowadzić na bieżąco ewidencję wyników strzelań,
c) w razie naruszenia zasad bezpieczeństwa przerwać strzelanie i usunąć
ich przyczynę;
4) po zakończeniu strzelania:
a) sprawdzić rozładowanie broni (dopilnować przeglądu broni),
b) omówić przebieg strzelania i podać ocenę,
c) zorganizować obsługiwanie sprzętu i broni,
d) nadzorować rozliczenie amunicji;
5) w razie wystąpienia wypadku na strzelnicy przerwać strzelanie,
zorganizować działania w celu udzielenia pierwszej pomocy, w tym samym
czasie wezwać kierownika zabezpieczenia medycznego, postępować
zgodnie z jego poleceniami oraz zabezpieczyć miejsce zdarzenia.
50. Jeżeli korzysta się jednocześnie z dwóch lub większej liczby strzelnic (kierunków
strzelań), które są pod względem bezpieczeństwa od siebie zależne i mogą być
wykorzystywane tylko równolegle, to wyznacza się głównego kierownika
strzelania (zajęć), który odpowiada za bezpieczeństwo i ogólny porządek na
wszystkich strzelnicach. Podlegają mu poszczególni kierownicy strzelań.
W takim przypadku, sygnały i komendy podaje się w odpowiednim czasie –
najpierw główny kierownik strzelania, a następnie kierownicy strzelań przekazują
je do wykonywania na poszczególnych strzelnicach (kierunkach strzelań).
51. Na każdym obiekcie szkoleniowym na którym odbywa się strzelanie, wyznacza
się kierownika zabezpieczenia medycznego wraz z kierowcą i pojazdem
sanitarnym. Kierownik zabezpieczenia medycznego w czasie prowadzenia
czynności ratunkowych kieruje akcją ratowniczą. Żołnierze biorący udział w
strzelaniu w czasie prowadzenia czynności ratunkowych wykonują jego
polecenia.
24
Kierownik zabezpieczenia medycznego wyposażony jest w:
a) środki łączności: pozwalające na łączność z dyspozytorem najbliższej
jednostki Państwowego Systemu Ratownictwa Medycznego oraz
kierownikiem strzelania;
b) wyposażenie indywidualne – minimum – plecak ratownika medycznego
(PRM)/torba ratownika medycznego.
Na każdym obiekcie szkoleniowym, na którym odbywa się strzelanie, wyznacza
się punkt medyczny oznaczony napisem „PUNKT MEDYCZNY” lub znakiem
taktycznym punktu opatrunkowego. Punkt medyczny jest miejscem gdzie w
czasie strzelania przebywa kierownik zabezpieczenia medycznego, kierowca i
pojazd sanitarny.
52. Jeżeli odległość między strzelnicami (obiektami szkoleniowymi), na których
odbywa się strzelanie nie przekracza 5 min. dojazdu, można wyznaczyć jednego
kierownika zabezpieczenia medycznego dla wszystkich strzelań odbywających
się jednocześnie na w/w strzelnicach. W tym przypadku dopuszcza się
wyznaczenie do zabezpieczenia medycznego strzelania ratownika medycznego,
wyposażonego w plecak ratownika medycznego (PRM) oraz środki łączności.
53. Kierownik zabezpieczenia medycznego zapoznaje się i zobowiązany jest
postępować zgodnie z zatwierdzonym przez dowódcę jednostki wojskowej,
któremu podlegają obiekty szkoleniowe „Rocznym planem zabezpieczenia
medycznego strzelań na danej strzelnicy (obiekcie)”, który zawiera następujące
informacje:
1) procedurę udzielania pomocy i ewakuacji medycznej w razie wystąpienia
wypadku;
2) opis środków i sposobów łączności w razie wystąpienia wypadku;
3) drogi dojazdu i rozmieszczenie szpitali w rejonie obiektu szkoleniowego;
4) dane teleadresowe jednostek Państwowego Systemu Ratownictwa
Medycznego w pobliżu obiektu szkoleniowego.
25
Roczny plan zabezpieczenia medycznego strzelań podlega bieżącej aktualizacji.
Kierownikowi zabezpieczenia medycznego podlega bezpośrednio kierowca
pojazdu sanitarnego oraz personel medyczny wyznaczony do zabezpieczenia
strzelania na drugiej strzelnicy.
54. Kierownik zabezpieczenia medycznego współpracuje z kierownikiem strzelania
w zakresie organizacji, bezpieczeństwa i zapobiegania wypadkom w czasie
strzelania.
55. Kierownika punktu amunicyjnego wyznacza się spośród podoficerów. Jest on
zobowiązany:
1) znać zasady obchodzenia się z amunicją;
2) sprawdzić zgodność liczby i rodzajów amunicji przewidzianej do strzelania
oraz jej stan techniczny;
3) przestrzegać zasad bezpieczeństwa w punkcie amunicyjnym;
4) wydawać (na rozkaz kierownika strzelania) amunicję strzelającym,
w ilościach określonych przez kierownika zajęć/strzelania i odbierać od nich
nie wystrzelone naboje;
5) znać stan posiadanej i wydanej amunicji;
6) utrzymywać i zapewnić ochronę, porządek i dyscyplinę w punkcie
amunicyjnym;
7) rozliczyć się z amunicji po zakończeniu strzelania i złożyć meldunek
kierownikowi strzelania.
Kierownik punktu amunicyjnego, na czas przewozu środków bojowych, może
być również wyznaczony rozkazem dziennym dowódcy jednostki wojskowej na
dowódcę konwoju. W przypadku konwoju składającego się z więcej niż trzech
konwojentów, wyznacza się dodatkowo zastępcę dowódcy konwoju. Obowiązki
i zasady służby konwojowej określa „Regulamin ogólny Sił Zbrojnych
Rzeczypospolitej Polskiej”.
56. Obserwator (obserwatorzy) wyposażony jest w środki łączności lub
sygnalizacji (chorągiewki, latarkę elektryczną z możliwością zmiany kolorów
26
światła, pistolet sygnałowy z nabojami sygnałowymi, przyrządy obserwacyjne).
Na strzelnicach pistoletowych i broni małokalibrowej wyposażenie obserwatora
ustala kierownik strzelania, według potrzeb. Obserwator nie może bez rozkazu
przełożonego opuścić wyznaczonego punktu obserwacyjnego. Jest on
zobowiązany prowadzić obserwację w wyznaczonym sektorze i meldować
kierownikowi strzelania o:
1) naruszeniu zasad bezpieczeństwa;
2) pojawieniu się ludzi, sprzętu lub zwierząt w wyznaczonym sektorze
obserwacji;
3) zauważeniu sygnałów nakazujących przerwanie ognia;
4) powstaniu pożaru.
57. Radiotelefonistę (radiotelefonistów) na czas strzelania wyznacza się spośród
specjalistów pododdziału łączności lub specjalistę łączności ze strzelającego
pododdziału. Podlega on bezpośrednio kierownikowi strzelania i wykonuje jego
polecenia. Jego wyposażenie stanowią: środki łączności, chorągiewki lub latarka
sygnalizacyjna. Do jego obowiązków należy:
1) znajomość przydzielonego sprzętu łączności i umiejętność obsługiwania;
2) znajomość zasad prowadzenia korespondencji przez techniczne środki
łączności;
3) wykonywanie czynności zgodnie z obowiązującymi instrukcjami, zakresem
obowiązków oraz zadaniami postawionymi przez kierownika strzelania
np. (prowadzić szkolenie w punkcie nauczania).
58. Technika uzbrojenia wyznacza się spośród żołnierzy lub pracowników wojska
o specjalności uzbrojenie. W czasie realizowania strzelań podlega on
kierownikowi strzelania. Jego wyposażenie stanowią: zestaw części zapasowych i
narzędzia. Do jego obowiązków należy:
1) znajomość sprzętu uzbrojenia wykorzystywanego w czasie strzelań,
umiejętność obsługiwania i usuwanie podstawowych niesprawności;
2) zlokalizowanie uszkodzenia sprzętu uzbrojenia na polecenie kierownika
27
strzelania, dokonanie naprawy lub wnioskowanie o wymianę sprzętu;
3) wykonywanie pozostałych czynności zgodnie z zadaniami postawionymi
przez kierownika strzelania (np. prowadzić szkolenie w punkcie nauczania).
59. Obserwatora (obserwatorów) niewybuchów wyznacza kierownik strzelania

(ćwiczenia) w przypadku, gdy na poligonie (strzelnicy) nie ma etatowej obsługi.
Obserwator prowadzi dziennik obserwacji zaznaczając w nim miejsca upadku
niewybuchów podczas prowadzenia ognia z granatników oraz przeciwpancernych
pocisków kierowanych. Po zakończeniu strzelania (ćwiczenia) obserwator
dostarcza dziennik obserwacji kierownikowi strzelnicy.
60. Dowódca drużyny przeciwpożarowej w czasie strzelania podlega bezpośrednio
kierownikowi strzelania. Drużyna przeciwpożarowa wyposażona jest w środki
transportu i łączności oraz niezbędny sprzęt przeciwpożarowy. Obowiązkiem
dowódcy drużyny przeciwpożarowej jest:
1) utrzymywanie stałej łączności przez techniczne środki łączności z
kierownikiem strzelania;
2) utrzymywanie pododdziału i sprzętu ppoż. w stałej gotowości do
natychmiastowego podjęcia akcji gaśniczej;
3) dowodzenie pododdziałem ppoż. zachowując środki ostrożności
i przestrzegając zasad obowiązujących podczas akcji gaśniczych;
4) wykonywanie pozostałych czynności zgodnie z obowiązującymi
instrukcjami oraz postawionymi zadaniami przez kierownika strzelania.
61. Rozjemcę (rozjemców) ogniowego wyznacza się spośród żołnierzy strzelającego
pododdziału. Do ich obowiązków należy:
1) sprawdzenie znajomości warunków bezpieczeństwa przez stany osobowe
pododdziału;
2) znajomość rozmieszczenia celów i kolejności ich pokazywania, LW, LOO,
LPO, minimalnych odległości strzelań do poszczególnych celów,
przewidywanych sposobów strzelania i manewrów ogniem, granic
bezpieczeństwa strzelania, ustalonych sygnałów, ilości wydanej amunicji;
28
3) niedopuszczanie do prowadzenia ognia do celów z mniejszych odległości
niż podane w zasadach bezpieczeństwa;
4) przerwanie prowadzenia ognia w razie nieprzestrzegania zasad
bezpieczeństwa i warunków strzelania, o ich naruszeniu meldować
natychmiast kierownikowi strzelania;
5) dopilnowanie rozładowania broni po zakończeniu strzelania.
62. Inne osoby funkcyjne strzelania (strzelań) wykonują czynności zgodnie
z obowiązującymi instrukcjami oraz zadaniami postawionymi przez kierownika
strzelania (określone w rozkazie dowódcy JW.).
29
ROZDZIAŁ 5.
ZASADY BEZPIECZEŃSTWA
63. ZASADY BEZPIECZEŃSTWA SĄ NADRZĘDNE W STOSUNKU DO

WYMOGÓW TAKTYKI I ZASAD PROWADZENIA OGNIA.
64. Bezpieczeństwo zapewnia się przez właściwą organizację strzelań, ścisłe
przestrzeganie postanowień programu i zasad bezpieczeństwa ustalonych w
instrukcjach dla ośrodków szkolenia poligonowego (pasów taktycznych i
strzelnic garnizonowych).
65. Dla każdego obiektu szkoleniowego opracowuje się instrukcję określającą
obowiązujące zasady bezpieczeństwa, dostosowaną do warunków miejscowych,
uwzględniającą zasady zawarte w programie strzelań. Instrukcja znajduje się u
kierownika obiektu. Jej postanowienia ściśle obowiązują wszystkich żołnierzy
biorących udział w strzelaniu – ćwiczeniu (również osoby kontrolujące). Ponadto
na obiekcie szkoleniowym znajduje się zatwierdzony „Roczny plan
zabezpieczenia medycznego”.
66. Wszystkie osoby funkcyjne i ćwiczący żołnierze są zobowiązani do
przestrzegania zasad bezpieczeństwa. Przed każdym strzelaniem (ćwiczeniem)
dowódcy pododdziałów mają obowiązek zapoznania żołnierzy ze szczegółowymi
zasadami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym obiekcie szkoleniowym
oraz zasadami postępowania w przypadku wystąpienia (wykrycia) niewypałów i
niewybuchów amunicji bojowej i ćwiczebnej (pocisków, granatów, materiału
wybuchowego, spłonek, zapalników, środków trujących, itp.).
67. Każdy żołnierz odpowiada za swoje postępowanie w zakresie przestrzegania
warunków bezpieczeństwa.
68. Teren strzelnicy (obiektu) przed strzelaniem należy sprawdzić pod względem
wymogów programu strzelań i usunąć z niego osoby postronne, zwierzęta
hodowlane oraz zbędny sprzęt.
30
69. Podczas prowadzenia ognia w nocy, zabrania się jakiegokolwiek
przemieszczania sprzętu i ludzi w rejonie strzelnicy, pasa taktycznego,
obiektu (z wyjątkiem sprzętu ćwiczących) oraz używania
otwartego ognia itp.
70. Rejony ośrodka szkolenia poligonowego (pasa ćwiczeń taktycznych,
strzelnicy), na których znajdują się niewybuchy, niewypały, miny, zapalniki lub
materiały wybuchowe, trujące, urządzenia imitujące, itp., ogradza się i oznacza
wskaźnikami z napisami ostrzegawczymi. Doraźnie rejony te mogą być
oznaczone chorągiewkami lub innymi charakterystycznymi znacznikami
określonymi przez kierownika obiektu.
71. Sposób poruszania się po strzelnicy (obiekcie) określa kierownik strzelania
podczas rozpoczęcia zajęć.
72. Obserwację organizuje się w celu uzyskania informacji podczas strzelań o
pojawieniu się ludzi, sprzętu i zwierząt w rejonie ćwiczeń (strzelania) lub
powstania pożaru, a także w celu określenia miejsc upadku niewybuchów.
73. Wszyscy żołnierze znajdujący się na przedpolu powinni być ukryci w schronach
zapewniających bezpieczeństwo. Zmienianie chorągwi (świateł) na schronie
odbywa się bez wychodzenia z niego. Żołnierze, którzy na komendę kierownika
strzelania wychodzą ze schronów w celu sprawdzenia wyników, ustawienia
nowych figur bojowych w miejsce zniszczonych lub usunięcia niesprawności
urządzeń (strzelnicy) powinni być ubrani w specjalne kamizelki odblaskowe.
74. Zezwolenie na prowadzenie strzelania amunicją bojową na obiektach
poligonowych wydaje komendant ośrodka poligonowego lub jego zastępca.
Praktyczna realizacja strzelań prowadzona jest wyłącznie za zgodą kierownika
(komendanta) obiektu (strzelnicy).
75. Strzelanie rozpoczyna się po podniesieniu czerwonej chorągwi na stanowisku
dowodzenia kierownika strzelania, a w nocy – po zapaleniu czerwonego światła.
76. Zabrania się strzelać:
1) z broni technicznie niesprawnej;
31
2) amunicją niesprawną, której użycie jest zabronione, niezgodną z typem
użytej broni;
3) poza wyznaczone pasy ognia (strzelnicy, pasa ćwiczeń taktycznych);
4) do schronów (niezależnie od tego, czy przebywają w nich ludzie), a także
do innych urządzeń poligonowych – strzelnicy – (wieże, dozory, itp.);
5) jeżeli jest podniesiona biała chorągiew lub zapalone białe światło na
stanowisku dowodzenia kierownika strzelania oraz na schronach, w których
przebywają ludzie;
6) w przypadku utraty łączności między kierownikiem strzelania a schronami.
77. Strzelanie przerywa się na komendę (sygnał) kierownika strzelania lub
samodzielnie, w razie:
1) pojawienia się przed strzelającymi ludzi, sprzętu i zwierząt;
2) padania pocisków poza wyznaczone pasy ognia (strzelnicy, pasa ćwiczeń
taktycznych);
3) utraty łączności z kierownikiem strzelania;
4) utraty orientacji w terenie przez strzelającego;
5) powstania pożaru;
6) podniesienia białej chorągwi lub zapalenia białego światła na stanowisku
dowodzenia kierownika strzelania lub na schronie;
7) utraty łączności ze schronami, w których znajdują się ludzie;
8) otrzymania meldunku lub sygnału o naruszeniu bezpieczeństwa.
78. W celu natychmiastowego przerwania ognia przez wszystkich strzelających,
kierownik strzelania podaje przez urządzenia techniczne lub głosem komendę
„Przerwij ogień”, a następnie rozkazuje opuścić czerwoną chorągiew (zgasić
czerwone światło) i podnieść białą chorągiew (zapalić białe światło) na
stanowisku dowodzenia i na schronach. W przypadku utraty łączności,
uszkodzenia urządzeń technicznych, itp. sygnał natychmiastowego przerwania
ognia podaje się nabojem sygnałowym „Czerwony ogień”. Nabojów tych
zabrania się stosować we wszystkich innych sytuacjach podczas ćwiczeń
32
i strzelań.
79. Amunicja w punkcie amunicyjnym znajduje się pod nadzorem kierownika
punktu amunicyjnego, a także chroniona jest przez niego przed działaniem
czynników atmosferycznych, a zwłaszcza kurzu, wilgoci i promieni słonecznych.
80. Podczas ćwiczeń w rzucaniu ręcznymi granatami bojowymi należy kierować
się ustaleniami zawartymi w obowiązujących instrukcjach granatów ręcznych
oraz przestrzegać następujących zasad bezpieczeństwa:
1) bezwzględnego obowiązku dokładnego przejrzenia granatów i zapalników
bojowych przez kierownika punktu wydawania granatów i kierownika
punktu wydawania zapalników przed wydaniem ich żołnierzom. Podczas
przeglądu należy zwrócić uwagę, czy: skorupa granatu nie ma pęknięć lub
rdzy, kadłub zapalnika nie jest zanieczyszczony i nie ma wgłębień, zapalnik
jest czysty, nie zardzewiały lub pęknięty, końce zawleczki są zgięte i nie
mają pęknięć na zgięciach.
2) zdanie uszkodzonych granatów i zapalników służbie uzbrojenia w celu ich
zniszczenia w razie stwierdzenia powyżej wymienionych uszkodzeń;
3) wydawanie szkolonym granatów i zapalników bezpośrednio przed
wykonaniem rzutu;
4) przenoszenia wyłącznie nieuzbrojonych granatów (oddzielnie zapalnik –
oddzielnie granat);
5) dokonanie rozbrojenia granatu (z nie wyciągniętą zawleczką), który
z jakichkolwiek przyczyn nie został rzucony, odbywa się tylko na wyraźny
rozkaz i pod bezpośrednim nadzorem kierownika ćwiczenia.
81. Zabrania się:
1) wydawania granatów bojowych żołnierzom nie przeszkolonym w rzucie
granatem;
2) używania niesprawnych granatów i zapalników;
3) transportowania granatów bojowych i zapalników bez skrzyń, usuwania
niesprawności, podwieszania za kółko zawleczki lub wkładania dźwigni
33
spustowej za pas;
4) rzucania granatami bojowymi przez dwóch lub większą liczbę żołnierzy
jednocześnie;
5) rozbrajania granatów bojowych, jeżeli nie zostały one rzucone – rozbrojenia
dokonuje się jedynie w tym przypadku, jeżeli nie wyciągnięto z zapalnika
zawleczki, na wyraźny rozkaz pod ścisłym nadzorem kierownika ćwiczenia
lub specjalisty służby uzbrojenia.
82. Żołnierze przebywający w strefie wzmożonego hałasu mają obowiązek
postępować zgodnie z przepisami bezpieczeństwa o ochronie słuchu.
83. Podczas ćwiczeń z wykorzystaniem laserowych symulatorów strzelań (LSS)
należy przestrzegać następujących zasad:
1) sprawdzić oznakowanie klasy bezpieczeństwa (musi być I kl.);
2) nie wolno rozkręcać nadajnika (we wnętrzu obudowy występuje
niebezpieczne napięcie i promieniowanie laserowe);
3) nie należy patrzeć przez optyczne przyrządy powiększające na „strzelający”
nadajnik laserowy z odległości mniejszej niż 10 m (lornetki, lunety,
celowniki, okulary, lupy itp.);
4) w przypadku ćwiczeń dwustronnych należy używać filtrów ochronnych
(okularów ochronnych);
5) strefy bezpieczeństwa dla stosowanych laserów, a także wejścia (wjazdy)
oznakowuje się tabliczkami – załącznik N;
6) cele i dozory wykonuje się z materiałów o powierzchni nieodbijającej;
7) zabrania się kierowania urządzeń laserowych na świecące
(połyskujące) powierzchnie, a ponadto, podczas użytkowania LSS
przestrzegać zasad zawartych w instrukcjach urządzenia.
84. W celu przeciwdziałania wypadkom z bronią, zjawiskom zaboru amunicji i
środków pozoracji pola walki należy:
1) po zagubieniu łusek podczas strzelania sporządzić protokół zagubienia
łusek – załącznik R;
34
2) rozliczanie amunicji i środków pozoracji pola walki dokonuje kierownik
punktu amunicyjnego, po zajęciach dziennych – tego samego dnia, po
zajęciach nocnych – w dniu następnym.
CZĘŚĆ II
ZESTAW ĆWICZEŃ I STRZELAŃ
ROZDZIAŁ 6.
ĆWICZENIA PRZYGOTOWAWCZE
6.1. Ćwiczenia w obserwacji
85. Ćwiczenia w obserwacji przygotowują żołnierzy do prowadzenia obserwacji pola

walki. Szkoleni powinni w czasie tych ćwiczeń opanować umiejętności
wykrywania, rozpoznawania i wskazywania celów, określania odległości do nich,
prędkości i kierunku ich ruchu, a także obserwacji wyników ognia oraz określania
ważności celów i kolejności ich niszczenia.
86. Ćwiczenia w obserwacji na dany rok szkoleniowy opracowuje sztab batalionu
(równorzędny) lub odpowiednie komórki jednostki wojskowej z udziałem
dowódców pododdziałów – zbiór ćwiczeń zatwierdza i wprowadza rozkazem
dowódca batalionu (równorzędny) lub dowódca jednostki wojskowej.
87. Ćwiczenia w obserwacji prowadzi się w terenie o urozmaiconym pokryciu
i rzeźbie, w różnych porach doby i warunkach atmosferycznych, w czasie zajęć
ogniowych jako punkty nauczania oraz jako odrębne zajęcia. Określone elementy
ćwiczeń w obserwacji należy doskonalić w czasie innych zajęć w terenie.
Ćwiczenia poprzedza się szkoleniem z zakresu: posługiwania się przyrządami
obserwacyjnymi (dziennymi i nocnymi), zasad prowadzenia obserwacji,
określania odległości i prędkości ruchu celów przy pomocy urządzeń optycznych
i środków podręcznych oraz rozpoznawania charakterystycznych cech sprzętu
bojowego.
88. Cele do prowadzenia obserwacji rozmieszcza się stosownie do warunków
35
terenowych i możliwości placów ćwiczeń.
89. Obiektami obserwacji mogą być figury bojowe, makiety, sprzęt bojowy,
żołnierze, itp. W nocy obiekty obserwacji demaskuje się poprzez oświetlenie ich
światłem punktowym lub rozproszonym, promiennikami podczerwieni,
wystrzałami, błyskami latarek i reflektorów, rozmowami, itp. Należy także uczyć
rozpoznawania i wskazywania celów powietrznych, pozorowanych, np. przez
zdalnie sterowane imitatory (modele).
90. Obserwację prowadzi się z punktów, posterunków obserwacyjnych (stanowisk
ogniowych) za pomocą przyrządów optycznych (celowników, lornetek)
określając odległości do celu sposobem „na oko” (na podstawie widoczności
celów), metodą porównywania oraz za pomocą środków podręcznych.
91. Podczas wykorzystywania przyrządów laserowych należy przestrzegać zasad
bezpieczeństwa określonych w instrukcjach użytkowania.
92. Kierownik ćwiczenia przed rozpoczęciem szkolenia określa dobrze widoczne
przedmioty terenowe jako dozory, sektory obserwacji i rejony rozmieszczenia
celów, ustala sygnały do kierowania polem tarczowym i pozorowaniem, mierzy
rzeczywiste odległości do przedmiotów terenowych i celów oraz ustala
dopuszczalny błąd w określaniu do nich odległości, opracowuje szkic pola
tarczowego, a ponadto ustala kolejność i czas ukazywania się poszczególnych
celów.
93. Każde ćwiczenie rozpoczynać od wprowadzenia szkolonych w sytuację
taktyczną, a następnie wskazać dozory i sektory (pasy) prowadzenia obserwacji.
Na rozkaz kierownika ćwiczenia żołnierze zajmują wskazany punkt
obserwacyjny lub miejsce w wozie i przygotowują się do ćwiczenia. Na komendę
„Obserwować” przystępują do prowadzenia obserwacji w nakazanym sektorze
wypełniając Listę wyników obserwacji lub Szkic terenu. Po upływie określonego
czasu kierownik ćwiczenia podaje komendę „Przerwać obserwację”, zbiera listy
wyników obserwacji, sprawdza, a następnie omawia i ocenia czynności
szkolonych. W miarę nabywania umiejętności przez żołnierzy, ćwiczenia
36
powtarza się, stopniując trudności przez: skrócenie czasu obserwacji i
ukazywania się celów, zmniejszanie dopuszczalnego błędu oceny odległości i
prędkości celów, prowadzenie obserwacji w nocy i w maskach przeciwgazowych
wraz z pozorowaniem zjawisk pola walki (huk, ogień, kurz, maskowanie
obiektów itp.).
94. Dopuszczalny błąd w ocenie odległości, w zależności od sposobu jej określania,
może wynosić:
1) „na oko” – w dzień 15%, w nocy 20%;
2) za pomocą przyrządów optycznych – w dzień 10%, w nocy 15%.
Podczas określania odległości w ruchu każdą wartość dopuszczalnych błędów
powiększa się o 5%. Powyższe ustalenia nie dotyczą ćwiczeń, w których do
pomiaru odległości używa się przyrządów optycznych (celowników) z
urządzeniami dalmierczymi.
95. Ćwiczenia indywidualne uważa się za wykonane, gdy wykryto i rozpoznano,
a także określono odległość w granicach dopuszczalnych błędów do co najmniej
60% celów.
6.2. Ćwiczenia przygotowawcze z broni strzeleckiej oraz z użyciem trenażerów
96. Ćwiczenia przygotowawcze służą do nauczania oraz ciągłego doskonalenia

umiejętności i podtrzymywania kondycji strzeleckiej żołnierzy poprzez realizację
zadań w zakresie posługiwania się uzbrojeniem w różnych warunkach,
przechodzenia od teorii strzelania do praktycznego rozwiązywania zadań
metodami bezogniowymi i ogniowymi, na odległościach zmniejszonych i
rzeczywistych, a także wyrabianiu nawyków i doskonaleniu umiejętności
indywidualnych i zespołowych w skutecznym prowadzeniu ognia z etatowego
uzbrojenia.
97. Ćwiczenia przygotowawcze poprzedzają realizację strzelań szkolnych i bojowych
z broni strzeleckiej. W trakcie realizacji ćwiczeń przygotowawczych należy
wykorzystywać: broń strzelecką i sportową (pneumatyczną, małokalibrową),
37
urządzenia szkolno-treningowe, trenażery i symulatory.
98. Ćwiczenia przygotowawcze prowadzi się na obiektach szkolenia strzeleckiego
(w garnizonie i na poligonie) z wykorzystaniem urządzeń szkolno-treningowych
i symulatorów oraz etatowego uzbrojenia, w dzień i w nocy, przy użyciu
przyrządów celowniczych mechanicznych i optycznych. Winny one być
prowadzone w warunkach zbliżonych do realnego pola walki, to znaczy z
zastosowaniem efektów akustycznych i wizualnych.
99. Opracowując warunki ćwiczeń przygotowawczych, w szczególności należy brać
pod uwagę następujące uwarunkowania organizacyjne i merytoryczne:
1) organizacyjne, uwzględniające:
a) przeznaczenie i zadania pododdziału na kolejny rok szkoleniowy,
b) przydzielone limity środków bojowych (pozoracji, oraz resursów
eksploatacyjnych),
c) możliwości bazy szkoleniowej,
d) posiadaną liczbę dni przeznaczonych na szkolenie,
e) termin i miejsce zasadniczych przedsięwzięć szkoleniowych,
f) stopień wyszkolenia żołnierzy;
2) merytoryczne, uwzględniające:
a) postawy strzeleckie – leżąca z wykorzystaniem podpórki, z wolnej ręki,
klęcząca lub stojąca,
b) rodzaj i charakter celu – od celów stałych, ukazujących się,
poruszających się oraz dużych, średnich, małych,
c) czas ukazywania się celów – ćwiczenia umożliwiające swobodne
wykrycie celu i oddanie kilku strzałów,
d) rodzaj broni, z której prowadzony jest ogień,
e) rodzaj ognia,
f) rodzaj środków wizualizacji – ćwiczenia z nakłuwaczem, impulsem
laserowym, amunicją bojową, ślepą,
g) liczbę amunicji – ćwiczenia umożliwiające oddanie kilku strzałów do
38
tego samego celu o ograniczonej liczbie amunicji,
h) zasięg celowania i pola widzenia celów – ćwiczenia, w których cele
znajdują się w zasięgu strzału bezwzględnego, na odległościach
rzeczywistych i wydłużonych,
i) kolejność użycia środków nauczania – od ćwiczeń na urządzeniach do
nauki i kontroli celowania, poprzez szkolenie na trenażerach i
symulatorach, strzelania z broni sportowej, ćwiczenia i strzelania na
placach ćwiczeń, strzelnicach bojowych itd.,
j) kompleksowość szkolenia – ćwiczenia w wyrabianiu nawyków w
obsługiwaniu broni, posługiwaniu się mechanizmami, itp. prowadzić
równolegle ze strzelaniami przygotowawczymi,
k) kryteria oceniania – czuwać nad indywidualnymi postępami szkolonych,
każdy błąd musi być zauważony, przeanalizowany i usunięty.
100. Podczas prowadzenia ćwiczeń przygotowawczych stosować ogólnie przyjęte
zasady nauczania, a w szczególności eksponować zasadę stopniowania trudności
oraz realizmu w szkoleniu.
101. Ćwiczenia z wykorzystaniem urządzeń treningowych (UT) mają na celu
wyrobienie nawyków manualnych w szybkim i sprawnym naprowadzaniu broni
na cel, nauczanie i doskonalenie umiejętności rozwiązywania zadań strzeleckich
oraz podtrzymywania kondycji strzeleckiej żołnierzy (drużyny, obsługi, załogi).
102. Szkolenie z wykorzystaniem UT prowadzi się w czasie zajęć ze szkolenia
strzeleckiego, a także jako doskonalące w czasie innych zajęć i samokształcenia,
aby zapewnić opanowanie umiejętności posługiwania się bronią oraz
prowadzenie celnego ognia.
103. W celu umożliwienia śledzenia postępów w szkoleniu wszystkie oceny za
zdobyte zadania i ćwiczenia na UT należy ewidencjonować w dokumentach
szkoleniowych.
104. Na podstawie analizy indywidualnych wyników uzyskanych w szkoleniu na UT,
dowódca pododdziału podejmuje decyzję o dopuszczeniu szkolonych do
39
strzelań z wykorzystaniem amunicji bojowej lub powtórzenia ćwiczeń.
6.2.1. Ćwiczenie przygotowawcze z karabinka do pełnienia służby wartowniczej
Cele: nr 1 – 2 x figura bojowa nr 40 (biegnący) ukazuje i ukrywa się

na komendę kierownika strzelania;
nr 2 – figura bojowa nr 23 (popiersie);
nr 3 – figura bojowa nr 30 (klęczący);
Cele nr 2 i 3 ukazują się jednocześnie na 25 sekund po
10 sekundach od ukrycia się celu nr 1.
Odległość: do celu:
nr 1 – 150 m;
nr 2 – 75 m;
nr 3 – 100 m.
Liczba nabojów: 6 szt.
Czas: ograniczony ukazywaniem się celów.
Postawa: do celu:
nr 1 – stojąca;
nr 2 i 3 – klęcząca za ukryciem.
Rodzaj ognia: ogień pojedynczy.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić dwa cele;
„dobrze” – trafić cel nr 2;
„dostatecznie” – trafić cel nr 3.
Warunki strzelania: dzień, noc.
Wskazówki: Strzelanie ma na celu nauczenie żołnierza regulaminowego
postępowania z użyciem broni w trakcie pełnienia służby wartowniczej. Po
otrzymaniu magazynka z amunicją, strzelający podłącza go do broni (bez
wprowadzenia naboju do komory nabojowej), zabezpiecza broń. Na komendę
kierownika strzelania „Wartownik na posterunek – marsz”, strzelający zajmuje
stanowisko ogniowe na LOO, przenosi broń w położenie określone w tabeli

Do celu nr 1 nie prowadzi się ognia.
40
posterunku. Kierownik strzelania nakazuje podnieść cel nr 1 i podaje komendę
„Dwie nieznane osoby”, strzelający ostrzega „STÓJ - służba wartownicza”.
Następnie kierownik strzelania podaje „osoby zbliżają się”, strzelający ostrzega
„STÓJ – bo strzelam” i przeładowuje broń. Kierownik strzelania dodaje „Strzał
ostrzegawczy został oddany, zbliżający kryją się, ZABEZPIECZ BROŃ” i nakazuje
opuścić cel nr 1. Strzelający przyjmuje postawę klęcząc za ukryciem, prowadzi
obserwację i po wykryciu celu nr 2 i 3 prowadzi ogień.
6.2.2. Ćwiczenie przygotowawcze z karabinka Mini Beryl do pełnienia służby

wartowniczej
Cele: nr 1 – 2 x figura bojowa nr 40 (biegnący) ukazuje i ukrywa się

na komendę kierownika strzelania;
nr 2 – figura bojowa nr 23 (popiersie);
nr 3 – figura bojowa nr 30 (klęczący).
Cele nr 2 i 3 ukazują się jednocześnie na 25 sekund po
10 sekundach od ukrycia się celu nr 1.
nr 1 – 150 m;
nr 2 – 50 m;
nr 3 – 75 m.
Liczba nabojów: 6 szt. (w pistoletach, które nie mają przełącznika rodzaju ognia –
12 szt.).
Postawa: do celu:
nr 1 – stojąca;
nr 2 i 3 – klęcząca za ukryciem.
Rodzaj ognia: ogień pojedynczy (w pistoletach, które nie mają przełącznika
rodzaju ognia – krótkimi seriami).

Do celu nr 1 nie prowadzi się ognia.
41
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić dwa cele;
Wskazówki: Strzelanie ma na celu nauczenie żołnierza regulaminowego
postępowania z użyciem broni w trakcie pełnienia służby wartowniczej. Po
otrzymaniu magazynka z amunicją, strzelający przyłącza go do broni (bez
wprowadzenia naboju do komory nabojowej), zabezpiecza broń. Na komendę
kierownika strzelania „Wartownik na posterunek – marsz”, strzelający zajmuje
stanowisko ogniowe na LOO, przenosi broń w położenie określone w tabeli
posterunku. Kierownik strzelania nakazuje podnieść cel nr 1 i podaje komendę
„Dwie nieznane osoby”, strzelający ostrzega „STÓJ - służba wartownicza”.
Następnie kierownik strzelania podaje „osoby uciekają”, strzelający ostrzega „STÓJ
– bo strzelam” i przeładowuje broń. Kierownik strzelania dodaje „Strzał
ostrzegawczy został oddany, uciekający kryją się, ZABEZPIECZ BROŃ” i nakazuje
opuścić cel nr 1. Strzelający przyjmuje postawę klęcząc za ukryciem, prowadzi
obserwację i po wykryciu celu nr 2 i 3 prowadzi ogień.
6.2.3. Ćwiczenie przygotowawcze z pistoletu maszynowego do pełnienia służby

wartowniczej
Cele: nr 1 – figura bojowa nr TS-10 ukazuje się dwa razy; pierwsze

ukazanie – na 20 sekund; drugie ukazanie na 10 sekund,
bezpośrednio po trafieniu lub ukryciu się celu nr 2;
nr 2 – figura bojowa TS-10, ukazuje się na 10 sekund, po 5
sekundach od trafienia lub ukryciu się celu nr 1 po jego
pierwszym ukazaniu;
nr 3 – figura bojowa nr TS-10, ukazuje się na 10 sekund, cel
ukazuje się bezpośrednio po trafieniu lub ukryciu się celu nr 1
po jego drugim ukazaniu.
42
nr 1 i 2 – 40-50 m;
nr 3 – 20-25 m.
Postawa: dowolna (według decyzji strzelającego).
Rodzaj ognia: ogień pojedynczy.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić trzy cele;
„dobrze” – trafić dwa cele;
„dostatecznie” – trafić jeden cel.
Warunki strzelania: dzień.
Wskazówki: Po otrzymaniu magazynka z amunicją, strzelający przyłącza go do
broni (bez wprowadzenia naboju do komory nabojowej), zabezpiecza broń. Na
komendę kierownika strzelania „Wartownik na posterunek – marsz”, strzelający
zajmuje stanowisko ogniowe na LOO (na miejsce wskazane jako posterunek),
przenosi broń w położenie określone w tabeli posterunku. Po ukazaniu się celu nr 1
strzelający („wartownik”) kieruje broń w stronę celu i zgodnie z zasadami
regulaminu wzywa do zatrzymania „STÓJ - służba wartownicza”, „STÓJ – bo
strzelam”, wprowadza nabój do komory nabojowej, oznajmia głosem „oddałem
strzał ostrzegawczy” (strzału ostrzegawczego nie oddaje praktycznie), po czym
ogniem pojedynczym prowadzi ogień do celu. Po trafieniu lub ukryciu się celu nr 1
za jego pierwszym ukazaniem, strzelający może zmienić postawę strzelecką
(klęcząca lub stojąca za ukryciem) – istotnym jest, aby strzelający samodzielnie
dokonał wyboru postawy strzeleckiej, możliwej do przyjęcia na posterunku, na
którym w przyszłości będzie pełnił służbę wartowniczą. Po wykryciu kolejnych
celów strzelający samodzielnie prowadzi ogień. Po trafieniu lub ukryciu się celu nr 3
dalsze czynności kierownika strzelania i strzelającego przebiegają zgodnie z
ogólnymi ustaleniami programu strzelań.
6.3. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi
105. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi mają na celu nauczenie żołnierzy

43
posługiwania się i wykonywania rzutów granatami zaczepnymi, obronnymi
i przeciwpancernymi z różnych postaw i z wozów bojowych.
106. Podczas ćwiczeń żołnierze rzucają granatami ćwiczebnymi w dzień i w nocy
oraz bojowymi i treningowymi – w dzień. Zezwala się na powtórzenia rzutu
granatem bojowym. Decyzję podejmuje kierownik rzutu granatem.
107. Na rzucanie granatami bojowymi zezwalać tylko tym żołnierzom, którzy
znają warunki bezpieczeństwa i budowę granatów, opanowali umiejętność
właściwego obchodzenia się z nimi.
108. Rzut granatem bojowym organizować ze szkolonymi po zrealizowanym
treningu granatem ćwiczebnym lub treningowym wg warunków rzutu
granatem bojowym.
109. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ćwiczebnymi lub treningowymi prowadzi się
na obiektach szkoleniowych itp.: placach ćwiczeń ogniowych, strzelnicach itp.,
natomiast ćwiczenia w rzucaniu granatami bojowymi prowadzi się na
specjalnych, odpowiadających warunkom bezpieczeństwa rzutniach.
110. Na kierownika ćwiczenia w rzucaniu granatami bojowymi wyznacza się
żołnierza lub osobę wyznaczoną Rozkazem Dowódcy JW. wyszkoloną do
prowadzenia zajęć z użyciem granatów bojowych.
111. Rzutnia granatów bojowych powinna być urządzona tak, aby podczas
rzucania:
1) granatami zaczepnymi – w odległości 200 m;
2) obronnymi lub przeciwpancernymi – w odległości 400 m;
nie znajdowało się nic co mogłoby być narażone na działanie odłamków (ludzie,
zwierzęta lub sprzęt). Rzutnie oznacza się chorągwiami, tablicami z napisami
ostrzegawczymi. Na drogach dojazdowych, ścieżkach itp. należy zorganizować
posterunki ubezpieczające wyposażone w środki łączności.
112. Po osiągnięciu gotowości do rzutów na przedpiersiu okopu (na wozie bojowym
lub samochodzie), z którego prowadzi się rzuty, ustawia się czerwoną
chorągiew.
44
113. W czasie rzucania granatami kierownik ćwiczenia i ćwiczący powinni być
w hełmach (z wozów bojowych w hełmofonach).
114. Granatem bojowym rzuca tylko jeden ćwiczący (szkolony). Podczas rzucania
granatami bojowymi, kierownik ćwiczenia i ćwiczący znajdują się w okopie,
każdy na swoim miejscu. Na rzutniach typowych pozostali szkoleni znajdują się
w schronach urządzonych zgodnie z ustaleniami odpowiednich instrukcji. Na
rzutniach urządzanych czasowo (doraźnie) jeden lub dwóch żołnierzy, którzy
mają wykonać w następnej kolejności rzut granatem bojowym, oczekuje
w schronie. Pozostali znajdują się w punkcie nauczania (w odległości 400 m od
miejsca rzucania granatami bojowymi).
115. Między kierownikiem ćwiczenia a grupą ubezpieczenia w czasie rzucania
granatami bojowymi należy zorganizować zdublowaną łączność.
116. Zabrania się podnoszenia, przenoszenia, niewybuchu z miejsca jego upadku
(niewybuchy niszczyć na miejscu).
117. Podczas ćwiczeń w rzucaniu granatami ręcznymi ćwiczebnymi z wozów
bojowych (samochodów) można rzucać je ze wszystkich włazów, z wyjątkiem
włazu kierowcy (z samochodu – z wyjątkiem kabiny kierowcy). Z wozów
bojowych (samochodów) nie wykonuje się rzutów granatem bojowym.
118. Niszczenie uszkodzonych granatów bojowych i niewybuchów organizuje
kierownik ćwiczenia (rzutu) przy udziale grup (patroli) rozminowania lub
specjalistów wojsk inżynieryjnych mających odpowiednie przeszkolenie
specjalistyczne.
45
ROZDZIAŁ 7.
STRZELANIA SZKOLNE
119. Strzelania szkolne z broni strzeleckiej służą do nauki prowadzenia celnego ognia
różnymi sposobami w dzień i w nocy oraz w maskach przeciwgazowych, jak
również umiejętności samodzielnego rozwiązywania zadań strzeleckich.
Przygotowują do realizacji strzelań bojowych, sytuacyjnych i specjalnych.
Strzelania szkolne obowiązują podczas szkolenia kandydatów do służby
przygotowawczej i w jednostkach szkolnictwa wojskowego (nie dotyczy obsady
etatowej).
120. Strzelania szkolne prowadzi się na:
a) placach ćwiczeń ogniowych, strzelnicach garnizonowych i
poligonowych i kierunkach strzelań dla broni strzeleckiej, z wyjątkiem
granatników przeciwpancernych i karabinków – granatników;
b) strzelnicach poligonowych dla granatników przeciwpancernych i
karabinków – granatników.
121. Dopuszcza się realizację strzelań szkolnych z granatników przeciwpancernych
i karabinków – granatników w garnizonowych ośrodkach szkolenia – w
46
przypadku spełnienia określonych warunków strzelania oraz warunków
bezpieczeństwa przez strzelnicę (obiekt).
122. Zasady realizacji strzelań szkolnych:
1) realizację strzelań szkolnych poprzedzić prowadzeniem ćwiczeń
przygotowawczych;
2) stosować zasadę stopniowania trudności (od najprostszych do
trudniejszych);
3) w przypadku wyposażenia karabinka w celownik holograficzny, strzelania
realizowane są z jego wykorzystaniem.
7.1. Strzelanie szkolne z karabinka
7.1.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie na celność i skupienie
Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach 0,75x0,75 m,

cel stały.
Odległość: 100 m.
Czas: nieograniczony
Postawa: leżąca z wykorzystaniem podpórki.
Rodzaj ognia: pojedynczy.
Ocena:
„bardzo dobrze” – uzyskać 40 punktów;
„dobrze” – uzyskać 35 punktów;
„dostatecznie” – uzyskać 30 punktów.
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający zajmuje
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką, wprowadza nabój do
47
komory nabojowej, zabezpiecza broń i melduje gotowość do strzelania przez
podniesienie wolnej ręki. Kierownik strzelania podaje następujące komendy: do
rozpoczęcia strzelania „Do popiersia ognia”, a po zakończeniu strzelania „Przerwij
ogień”.
7.1.2. Strzelanie szkolne Nr 2 - strzelanie w postawie leżącej
Cele: karabin maszynowy (figura bojowa nr 27), cel ukazuje się

5 razy na 30 sekund z przerwami 10 sekundowymi.
Postawa: leżąca z podpórką.
Rodzaj ognia: krótkie serie.
Ocena
„bardzo dobrze” – trafić cel 4 razy;
„dobrze” – trafić cel 3 razy;
„dostatecznie” – trafić cel 2 razy.
Warunki strzelania: dzień, noc, w masce.
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawą strzelecką i rozpoczyna strzelanie.
7.2. Strzelanie szkolne z karabinka – granatnika
7.2.1. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinka –granatnika wz. 1974/ 5,56 mm kbs

wz. 96 – strzelanie w postawie dowolnej
Cel: grupa piechoty: 3 x biegnący (3 x figura bojowa nr 40)

rozmieszczone w środku pola prostokąta o szerokości 10 m i
głębokości 20 m.
Odległość: 200 – 250 m.
48
Liczba nabojów: 4 szt. NGO (NGC)-74/ granat nasadkowy do kbs wz 96.
Czas: nieograniczony.
Postawa: dowolna.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić w pole trzy razy;
„dobrze” – trafić w pole dwa razy;
„dostatecznie” – trafić w pole.
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawą strzelecką i przygotowuje się do
strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień.
7.2.2. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinka – granatnika wz. 1960/72 – strzelanie

w postawie leżącej lub klęczącej
Cel: transporter (figura bojowa nr 50) lub grupa piechoty: 3 x

biegnący (3 x figura bojowa nr 40) rozmieszczone w środku pola
o szerokości 10 m i głębokości 20 m, ukazujące się jeden raz
transporter na 1 minutę a grupa piechoty na 1 minutę 15 sekund.
Odległość: do fig. boj. nr 50 – 100 m;
do fig. boj. nr 40 – 200 - 300 m.
Liczba nabojów: do fig. boj. nr 50 – 3 x PGN – 60;
do fig. boj. nr 40 – 3 x KGN.
Czas: ograniczony czasem ukazywania się celów.
Postawa: do fig. boj. nr 50 – leżąca;
do fig. boj. nr 40 – klęcząca za ukryciem.
Ocena: dla strzelających granatami PGN – 60:
49
„bardzo dobrze” – trafić cel dwukrotnie;
„dobrze” – trafić cel pierwszym granatem;
„dostatecznie” – trafić cel,
dla strzelających granatami KGN:
„bardzo dobrze” – trafić w pole dwoma granatami;
„dobrze” – trafić w pole pierwszym granatem;
Wskazówki: na LW strzelający przygotowuje karabinek do strzelania, otrzymane

granaty wkłada do noszaka, a magazynek z nabojami miotającymi do torby. Na
komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający zajmuje stanowisko ogniowe
na LOO, przyjmuje postawą strzelecką i przygotowuje się do strzelania. Po wykryciu
celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień.
7.3. Strzelanie szkolne z karabinka typ Mini Beryl
Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach

0,75x0,75 m, cel stały.
Ocena:
50
rozpoczęcia strzelania „ Do popiersia ognia”, a po zakończeniu strzelania „Przerwij
ogień”.
Cele: karabin maszynowy (figura bojowa nr 27), cel ukazuje się

5 razy na 30 sekund z przerwami 10 sekund się.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić cel 4 razy;
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający biegiem
zajmuje stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawą strzelecką i rozpoczyna
strzelanie.
7.4. Strzelanie szkolne z pistoletu maszynowego
Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach

0,75x0,75 m, cel stały.
Odległość: 75 m.
51
Ocena :
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawą strzelecką, wprowadza nabój do
rozpoczęcia strzelania „ Ognia” a po zakończeniu strzelania „Przerwij ogień”
Cele: pancerzownica (figura bojowa nr 31), cel ukazuje się 5 razy

na 30 sekund z przerwą co 10 sekund.
Odległość: 75 m.
Ocena bardzo dobrze” – trafić cel 4 razy;
52
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawą strzelecką i rozpoczyna strzelanie.
7.5. Strzelanie szkolne z pistoletu wojskowego
Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach 0,75x0,75 m,

cel stały.
Odległość: 15 m.
Postawa: stojąca z wolnej ręki lub oburącz.
Ocena:

rozpoczęcia strzelania „Do popiersia ognia”, a po zakończeniu strzelania „Przerwij
ogień”.
7.5.2. Strzelanie szkolne Nr 2
Cele: 5 x biegnący (5 x figura bojowa nr 40) ukazuje się na 20 sekund –

odległość między figurami do 1,5 m, dwie figury oznaczone do
których nie wolno prowadzić ognia.
Odległość: 20-25m.
53
Liczba nabojów: 5 sztuk.
Czas: ograniczony czasem ukazywania się celów (cele ukazują się po
komendzie „Naprzód”).
Ocena: „bardzo dobrze” - trafić trzy cele;
„dobrze” - trafić dwa cele;
„dostatecznie” - trafić jeden cel.
Warunki strzelania: dzień, w masce.
Wskazówki: Na linii wyjściowej strzelający dołącza magazynek do pistoletu, wkłada
broń do kabury. Na komendę „Naprzód” ćwiczący podbiega na LOO, wyjmuje broń,
wprowadza nabój do komory nabojowej, po czym prowadzi ogień. Trafienie figury
oznaczonej, do której nie wolno prowadzić ognia skutkuje uzyskaniem oceny
niedostatecznej.
Rys. 7.5.2. Szkic strzelania szkolnego nr 2
7.6. Strzelanie szkolne z karabinu maszynowego
7.6.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie w postawie leżącej lub stojącej

w okopie
54
Cel: karabin maszynowy (figura bojowa nr 27), cel ukazuje się 3 razy
po 30 sekund z przerwami 10-cio sekundowymi.
Liczba nabojów: 15 szt. / 30 szt.(km MG 3).
Czas: ograniczony czasem ukazywania się celu.
Postawa: leżąca z przygotowanego SO lub stojąca w okopie.
Rodzaj ognia: według decyzji strzelającego;
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić cel trzy razy;
„dobrze” – trafić cel dwa razy;
„dostatecznie” – trafić cel.
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” obsługa (strzelający)
zajmuje stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawą strzelecką i przygotowuje
się do strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień.
7.6.2. Strzelanie szkolne Nr 2 – strzelanie w postawie leżącej lub stojącej
w okopie
Cel: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa nr 27), cel ukazuje się
2 razy po 30 sekund z przerwami 10-cio sekundowymi;
nr 2 – biegnący (figura bojowa nr 40a) poruszający się ruchem
poprzecznym lub skośnym 3 x 50 m, cel rozpoczyna ruch po
10 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 1.
nr 1 – 200 m;
nr 2 – 200 - 300 m.
Liczba nabojów: 30 szt./ 60 szt. (km MG 3).
Czas: ograniczony ukazywaniem się i ruchem celu.
Postawa: leżąca z przygotowanego SO lub stojąca w okopie.
Rodzaj ognia: według decyzji strzelającego.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić w dwa cele, w tym cel nr 1 dwa razy;
55
„dobrze” – trafić w dwa cele;
Warunki strzelania: dzień, noc, w maskach;
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” obsługa (strzelający)
się do strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień.
7. 7. Strzelanie z granatnika ppanc

7.7.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie w dowolnej postawie
Cel: czołg (figura bojowa nr 60), ukazuje się trzy razy po 40 sekund
z przerwą 25 sekund.
Odległość: 200-300 m.
Liczba nabojów: 3 szt. PG-7W.
Czas: ograniczony czasem ukazywania się celów (cel ukazuje się po
upływie 60 sekund od podania komendy „Naprzód”).
Postawa: leżąca lub stojąca w okopie.
56
Ocena: „bardzo dobrze” - trafić cel dwa razy;
„dobrze” - trafić cel pierwszym granatem;
„dostatecznie” - trafić cel.
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający (obsługa)
zajmuje stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką i przygotowuje
się do strzelania. Kierownik strzelania stawia zadanie „Obserwować w sektorze na
prawo ... na lewo ... – wykryte cele niszczyć samodzielnie”. Strzelający (obsługa) po
wykryciu celu prowadzi ogień.
300
250
200
LOO
LW
7.7.2. Strzelanie szkolne Nr 2 - strzelanie w postawie leżącej lub stojącej

Cel: czołg (figura bojowa nr 60a) porusza się ruchem skośnym
lub poprzecznym na odcinku 2 x 100 m.
57
Liczba nabojów: 3 szt. PG-7W.
Czas: ograniczony czasem ruchu celu (cel ukazuje się po upływie
1minuty od podania komendy „Naprzód”).
Postawa: leżąca lub stojąca w okopie.
Ocena: „bardzo dobrze” - trafić cel dwa razy;
„dobrze” - trafić cel pierwszym granatem;
„dostatecznie” - trafić cel;
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający (obsługa)
zajmuje stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką i przygotowuje
się do strzelania. Kierownik strzelania stawia zadanie „Obserwować w sektorze na
prawo ... na lewo ... – wykryte cele niszczyć samodzielnie”. Strzelający (obsługa) po
wykryciu celu ruchomego prowadzi ogień.
m
400
250
0
200
0
LO
O
LW
7.8 Strzelanie szkolne z karabinu wyborowego

7.8.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – na celność i skupienie
Strzelanie prowadzi się w celu sprawdzenia umiejętności celnego prowadzenia ognia
i powtarzalności strzałów.
58
Cele: 3 tarcze 23p na ekranie 1x1,5 m lub na 3 ekranach 0,75x0,75 m.
Odległość: 300, 400, 500, 600 m (100m sprawdzenie przystrzelenia).
10 szt. - sprawdzenie przystrzelenia,
15 szt. na każdą odległość.
Amunicja 308 Win Match lub porównywalna o ulepszonym
skupieniu.
Czas: 10 minut – sprawdzenie przystrzelenia broni – 100 m,
40 minut – 10 minut na każdą odległość.
Postawa: leżąca z podpórką, postawa Hawkinsa, leżąca z dwójnogiem.
Warunki: dzień, wiatr do 6m/s.
Oceny: ocenia się najlepsze skupienie z 3 grup na każdej odległości.
Wymagane skupienia:
300 m – 10 cm – 5 przestrzelin w polu „10, 9, 8”,
400 m – 15 cm – 5 przestrzelin w tarczy,
600 m – 25 cm – 5 przestrzelin w tarczy.
Ocena:
„bdb” – uzyskać wymagane skupienia a suma punktów z odległości 300
i 400 m ocenianych grup to 90 i więcej;
„db” – uzyskać wymagane skupienia a suma punktów z 300 i 400 m
ocenianych grup to minimum 80;
„dst” – uzyskać wymagane skupienia.
Ćwiczenie prowadzi się w parach – strzelec – obserwator. Wyposażenie obserwatora
– luneta obserwacyjna z przybliżeniem stałym min. 30 x lub zmiennym. Luneta
obserwacyjna wyposażona w krzyż mil-dot lub inny krzyż wyskalowany w
tysięcznych.
Przebieg ćwiczenia
Sprawdzenie przystrzelenia
59
Ćwiczenie rozpoczyna się od sprawdzenia przystrzelenia broni na 100 m. Strzelający
oddaje 5 strzałów do tarczy na 100 m, sprawdza nastawy w razie potrzeby zeruje
celownik, a następnie potwierdza 5 kolejnymi strzałami prawidłowość
wprowadzonych poprawek.
Sprawdzenie przystrzeliwania broni wykonuje się na żądanie strzelca, do tarczy 23p.
Do tarcz nie podchodzi się. Strzelec z obserwatorem muszą przy użyciu lunety
celowniczej i obserwacyjnej sami dokonać pomiarów i wyzerować celownik.
Strzelanie szkolne
Para staje na LW. Na komendę kierownika strzelania „naprzód” zajmuje stanowisko
na LOO i przygotowuje się do strzelania. Postawa leżąca z podpórką, leżąca z
dwójnogiem lub postawa Hawkinsa. Na komendę „cel tarcza 23p odległość 300 m,
czas 10 minut – piętnastoma – ognia” żołnierz odbezpiecza broń i prowadzi ogień do
celu na 300 m – wykonuje 5 strzałów do każdej z tarcz. Po ustalonym czasie
kierownik strzelania podaje komendę „cel tarcza 23p, odległość 400 m, czas 10 minut
– piętnastoma – ognia”; strzelec zmienia nastawy na 400 m i prowadzi ogień.
Analogicznie podaje komendy do celu na odległości: 500 i 600 m. Po wykonaniu
strzelania broń należy przejrzeć i rozładować zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Po rozładowaniu broni kierownik strzelania podchodzi do tarcz i notuje wyniki.
Organizacja strzelania
Przed strzelaniem należy przygotować odpowiednią ilość ekranów i tarcz
papierowych. Ekrany można przenosić, tzn. po zaliczeniu 300 m sprawdza się wyniki
i przenosi na kolejną rubież. Dokładność ustawienia ekranów ±2m. Przedpole można
przygotować dla kilku par jednocześnie. Aby uniknąć pomyłek należy numerować
tarcze lub oznaczyć je kolorami.
60
m
600
500
400
300
LOO
LW
LW
1 2 3 4 61

7.8.2. Strzelanie szkolne Nr 2 – strzelanie na nieokreśloną odległość
Strzelanie szkolne organizuje się w celu sprawdzenia umiejętności pomiaru
odległości oraz prowadzenia celnego ognia do celów nieruchomych od 150 do 800 m.
Cele: 8 tarcz sylwetkowe IPSC lub IDPA,
W strefie III – 601-800 m tarcze podwójne.
Odległość: Strefa I – 150-300 m – 2 tarcze,
Strefa II – 301-600 m – 4 tarcze,
Strefa III – 601-800 m – 2 podwójne tarcze.
Liczba nabojów: 40 szt. Amunicja 308 Win Match lub porównywalna o
ulepszonym skupieniu.
Czas: 60 minut,
30 minut – pomiar odległości,
30 – strzelanie.
Postawa: leżąca z podpórką, postawa Hawkinsa, leżąca z dwójnogiem.
Oceny: „bdb” – 36 i więcej trafień,
„db” – 32 do 35 trafień,
„dst” – 28 – 31 trafień.
Trafienia uznaje się:
strefa I – głowa (górna część tarczy);
strefa II sylwetka;
strefa III – trafienie podwójnej sylwetki.
Strzelanie polega na określeniu odległości do 8 celów w trzech strefach odległości,
a następnie prowadzeniu ognia do tych celów – po 5 strzałów do każdej tarczy.
tysięcznych.
62
Przebieg strzelania
dwójnogiem lub postawa Hawkinsa. Na komendę „określić odległość do celów, czas
30 minut – start” strzelec wraz obserwatorem mierzą odległość do celów przy użyciu
lunety celowniczej i lunety obserwacyjnej oraz przygotowują szkic „range carte”. Po
ustalonym czasie na komendę „do tarcz – ognia” strzelają do tarcz. Kolejność
strzelania do tarcz dowolna. Po wykonaniu strzelania broń należy przejrzeć i
rozładować zgodnie z obowiązującymi przepisami. Po zakończeniu strzelania,
żołnierze zamieniają się rolami i zmieniają stanowisko.
Pole tarczowe należy przygotować wcześniej, tak żeby strzelający nie wiedzieli na
jakiej odległości są cele. Cele umieszcza się na prowizorycznych stojakach lub
mocuje do żerdzi i wkopuje. Można naraz ustawić kilka ścieżek dla kilku par. Po
zmianie ról – strzelec – obserwator należy zmienić ścieżkę. Używać tarcz
kartonowych.
W celu uniknięcia pomyłek cele żerdzie lub stojaki oznaczać kolorami przypisanymi
do stanowiska lub numerami. Przed strzelaniem należy sprawdzić widoczność
wszystkich celów.
63
SCHEMAT POLA TARCZOWEGO
m
800
600
300
150
LOO
LW
64
7.8.3. Strzelanie szkolne Nr 1 Tor – strzelanie na celność i skupienie
Ćwiczenie prowadzi się w celu sprawdzenie umiejętności celnego prowadzenia ognia

i powtarzalności strzałów.
Cele: 2 tarcze 23p na ekranie 1x1,5 m lub na 2 ekranach 0,75x0,75 m.
Odległość: 400, 600, 800m (300m sprawdzenie przystrzelenia).
Liczba nabojów: 40 szt. – 10 szt. na każdą odległość, 10 szt. na sprawdzenie
przystrzelenia;
Amunicja 12,7x99 o ulepszonym skupieniu.
Czas: 10 minut – sprawdzenie przystrzelenia broni – 300m.
30 minut – 10 minut na każdą odległość.
Postawa: leżąca z podpórką, leżąca z dwójnogiem.
Oceny: ocenia się najlepsze skupienie z 2 grup na każdej odległości.
Wymagane skupienia:
400 m – 10 cm – 5 przestrzelin w polu „10, 9, 8”,
800 m – 30 cm – 5 przestrzelin w tarczy.
„bdb” – uzyskać wymagane skupienie i minimum 48 punktów na 400 m,
„db” – uzyskać wymagane skupienia i minimum 44 punkty,
„dst” – uzyskać wymagane skupienia.
– luneta obserwacyjna z przybliżeniem stałym min 30 x lub zmiennym. Luneta
tysięcznych.
Przebieg ćwiczenia
Sprawdzenie przystrzelenia
65
Ćwiczenie rozpoczyna się od sprawdzenia przystrzelenia broni na 300 m. Strzelający
oddaje 5 strzałów do tarczy na 300 m, sprawdza nastawy w razie potrzeby zeruje
celownik a następnie potwierdza 5 kolejnymi strzałami prawidłowość
wprowadzonych poprawek.
Sprawdzenie przystrzeliwania broni wykonuje się na żądanie strzelca, do tarczy 23p.
Do tarcz nie podchodzi się. Strzelec z obserwatorem muszą przy użyciu lunety
celowniczej i obserwacyjnej sami dokonać pomiarów i wyzerować celownik.
Strzelanie szkolne
dwójnogiem. Na komendę „cel tarcza 23p odległość 400 m, czas 10 minut –
dziesięcioma – ognia” żołnierz odbezpiecza broń i prowadzi ogień do celu na 400 m
– wykonuje 5 strzałów do każdej z tarcz. Po ustalonym czasie kierownik strzelania
podaje komendę „cel tarcza 23p, odległość 600 m, czas 10 minut – dziesięcioma –
ognia”; strzelec zmienia nastawy na 600 m i prowadzi ogień. Po wykonaniu
strzelania broń należy przejrzeć i rozładować zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Po rozładowaniu broni kierownik strzelania podchodzi do tarcz i notuje wyniki.
Przed strzelaniem należy przygotować odpowiednią ilość ekranów i tarcz
papierowych. Ekrany można przenosić, tzn. po zaliczeniu 400 m sprawdza się wyniki
i przenosi na kolejną rubież. Dokładność ustawienia ekranów ±2m. Przedpole można
przygotować dla kilku par jednocześnie. Aby uniknąć pomyłek należy numerować
tarcze lub oznaczyć je kolorami.
66
m
800
600
400
LOO
LW
1 2 3 4
67
7.8.4. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinu wyborowego SWD - strzelanie na
celność
Cel: 3 x obserwator (3 x figura bojowa nr 20), z których każdy
ukazuje się raz na 20 sekund z przerwami 20-to sekundowymi.
Postawa: dowolna ze zmianą SO.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić trzy cele;
Warunki strzelania: dzień, noc, w maskach.
strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień. Po każdym
trafieniu lub ukryciu się celu strzelający zmienia stanowisko ogniowe (w postawie
dowolnej) i prowadzi ogień.
68
7.9. Strzelanie z 40 mm granatnika MK-19
7.9.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie w postawie siedzącej
Cel: Grupa piechoty: 4 x biegnący (4 x figura bojowa nr 40)
rozmieszczony w środku pola prostokąta o szerokości 10 m
i głębokości 20 m.4.
Liczba naboi: 6 szt.
Postawa: siedząca.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić w pole cztery razy,
„dobrze” – trafić w pole 3 razy,
Warunki strzelań: dzień.
strzelania. Na komendę kierownika strzelania „Cel - grupa piechoty, Zniszczyć” -
strzelający (obsługa) prowadzi ogień do celu.
4
W przypadku nie używania amunicji odłamkowo-burzącej dopuszcza się stosowanie podnośników mechanicznych do
celów.
69
7.9.2. Strzelanie szkolne Nr 2 – strzelanie w postawie siedzącej
Cel: Moździerz z obsługą (figura bojowa nr 34) 5

Liczba naboi: 6 szt.
Postawa: siedząca.
Rodzaj ognia: wg decyzji strzelającego.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić cel trzy razy,
„dobrze” – trafić cel dwa razy,
„dostatecznie” – trafić cel raz.
Warunki strzelań: dzień, noc.
strzelania. Na komendę kierownika strzelania „Cel – moździerz z obsługą, Zniszczyć”
- strzelający (obsługa) prowadzi ogień do celu.
7.10. 60 mm moździerza LM – 60 D
7.10.1. Strzelania szkolne Nr 1 - rażenie celu nieruchomego ogniem

półpośrednim z przygotowanego stanowiska ogniowego
Zadanie:
Obsługa moździerza znajduje się na SO w gotowości do realizacji zadań
ogniowych.
Cel: piechota (3 figury bojowe nr 30, 40 lub 40a) lub karabin maszynowy
(figura bojowa nr 27) lub granatnik ciężki (figura bojowa nr 36) lub
pancerzownica (figura bojowa nr 31).
Określenie nastaw do strzelania: niepełne dane o warunkach strzelania, określenie

odległości do celu na oko.
5
W przypadku nie używania amunicji odłamkowo-burzącej dopuszcza się stosowanie podnośników mechanicznych do
celów.
70
Wstrzeliwanie: według znaku uchyleń.
Warunki wykonania zadania ogniowego:
 pocisk odłamkowy;
 odległość strzelania od minimalnej do maksymalnej;
 zużycie amunicji na wstrzeliwanie – 5 szt.;
 amunicja znajduje się na SO przygotowana do strzelania;
 zadanie wykonywane w dzień.
Zasady oceny wykonania zadania ogniowego:

Dokładność ognia skutecznego
Czas
Zadanie W donośności (m) W kierunku (tys)
bdb db dst bdb db dst bdb db dst
1 4’ 5’ 6’ 20 30 50 5 10 15
Uwagi:
a) ocena ogólna za wykonanie zadania – na podstawie średniej za czas
i dokładność ognia skutecznego;
b) ocena za dokładność ognia skutecznego jest średnią za donośność i kierunek;
c) czasy lotów pocisków należy odjąć od ogólnego czasu wykonania zadania;
d) na każdą serię ognia skutecznego odjąć 30 sekund od ogólnego czasu
wykonania zadania ogniowego;
e) czas wykonywania zadania mierzy się od momentu zameldowania przez
celowniczego „Cel widzę”;
f) czas mierzy się do momentu zameldowania przez celowniczego „Cel
obezwładniony” lub „Cel zniszczony”.
71
ROZDZIAŁ 8.
STRZELANIA BOJOWE
123. Strzelanie bojowe stanowią najwyższy stopień sprawdzenia umiejętności

funkcyjnych w zakresie samodzielnego prowadzenia ognia w różnych
warunkach z zasadniczych rodzajów uzbrojenia.
124. Warunki strzelań bojowych określono w tym rozdziale i nie dopuszcza się
żadnych odstępstw.
125. Strzelanie bojowe prowadzi się na:
1) strzelnicach poligonowych i pasach taktycznych;
2) strzelnicach garnizonowych z broni strzeleckiej – w przypadku spełnienia
warunków strzelania i zachowania warunków bezpieczeństwa;
3) ośrodkach szkolenia poligonowego przystosowanych do prowadzenia ognia
do celów naziemnych.
126. Zasady prowadzenia strzelań bojowych:
1) realizację strzelań bojowych poprzedzić realizacją ćwiczeń
przygotowawczych:
2) zabrania się pokazywania pola tarczowego przed rozpoczęciem strzelania;
3) w przypadku wyposażenia karabinka w celownik holograficzny, strzelania
realizowane są z jego wykorzystaniem;
4) każda oś strzelania winna posiadać co najmniej 2 warianty ustawienia pola
tarczowego;
5) dopuszcza się przed każdym strzelaniem bojowym przystrzelanie broni,
której dane strzelanie dotyczy (wykorzystując tarczę kontrolną dla danej
broni).
72
8.1. Strzelania bojowe z karabinku
8.1.1. Strzelanie bojowe Nr B1 – strzelanie różnymi sposobami
Cele: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa 27) ukazuje się na

25 sekund,
nr 2 – popiersie (figura bojowa nr 23), cel ukazuje się
na 35 sekund równocześnie z celem nr 1,
nr 3 – klęczący (figura bojowa nr 30) ukazuje się na
20 sekund, cel ukazuje się po 20 sekundach od trafienia lub
ukrycia się celu nr 2,
nr 4 – biegnący (figura bojowa nr 40) ukazuje się na 20 sekund
po 10 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 3.
nr 1 – 150 m;
nr 2 – 100 m;
nr 3 – 150 m;
nr 4 – 200 m.
Czas: ograniczony ukazywaniem się.
Postawa: do celu:
nr 1 i 2 – leżąca z wykorzystaniem podpórki;
nr 3 i 4 – klęcząca za ukryciem (po zmianie SO).
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić cztery cele;
„dobrze” – trafić trzy cele, w tym cel nr 1;
„dostatecznie” – trafić dwa cele.
przygotowane stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką
i przygotowuje się do strzelania. Strzelający po wykryciu celu samodzielnie prowadzi
73
ogień do celu nr 1 i 2. Po trafieniu lub ukryciu się celu nr 2 strzelający samodzielnie
zmienia stanowisko ogniowe i po wykryciu kolejnego celu prowadzi ogień do celu
nr 3 a następnie do celu nr 4.
Rys. 8.1.1. Szkic strzelania bojowego nr 1
Cele: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa 27) ukazuje się na 20 sekund;

nr 2 – pancerzownica (figura bojowa nr 31) ukazująca się na 20 sekund, cel
ukazuje się po 20 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 1;
nr 3 – popiersie (figura bojowa nr 23), cel ukazuje się na 30 sekund
równocześnie z celem nr 2;
nr 4 – klęczący (figura bojowa nr 30) ukazuje się na 15 sekund, cel ukazuje
się po 20 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 3;
nr 5 – biegnący (figura bojowa nr 40) ukazuje się na 20 sekund po 30
sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 3.
74
nr 1 – 200-300 m;
nr 2 – 150 m;
nr 3 – 100 m;
nr 4 – 200 m;
nr 5 – 200-300 m.
Czas: ograniczony ukazywaniem się.
Postawa: do celu:
nr 1 – leżąca z wykorzystaniem podpórki;
nr 2 i 3 – leżąca z wolnej reki (po zmianie SO);
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić pięć celów;
„dobrze” – trafić cztery cele, w tym cel nr 1;
„dostatecznie” – trafić trzy cele.
ogień do celu nr 1. Po trafieniu lub ukryciu się celu nr 1 strzelający samodzielnie
zmienia stanowisko ogniowe i prowadzi ogień do kolejnego celu nr 2 i 3. Po trafieniu
lub ukryciu się trzeciego celu strzelający zmienia stanowisko ogniowe, po wykryciu
celu nr 4 prowadzi ogień, a następnie do celu nr 5.
75
Cele: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa nr 27) ukazująca się na 20 s.;

nr 2 – pancerzownica (figura bojowa nr 31) ukazuje się na 30 sekund
nr 3 – popiersie (figura bojowa nr 23), cel ukazuje się na 20 sekund, cel
nr 4 – klęczący (figura bojowa nr 30) ukazuje się na 30 sekund, cel
nr 5 – biegnący (figura bojowa nr 40) ukazuje się na 20 sekund po 30
sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 4;
nr 6 – biegnący (figura bojowa nr 40a) poruszający się ruchem skośnym
lub poprzecznym na odcinku 2 x 50 m, cel rozpoczyna ruch po
40 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 4.
nr 1 – 200 m;
76
nr 2 – 200-250 m;
nr 3 – 250 m;
nr 4 – 300 m;
nr 5 – 300-400 m;
nr 6 – 200-300 m.
Czas: ograniczony ukazywaniem się i ruchu celów.
Postawa: do celu:
nr 2 i 4 – leżąca z wolnej ręki (po zmianie SO);
Ocena:
„bardzo dobrze” – trafić sześć celów;
„dobrze” – trafić pięć celów, w tym cel nr 6;
„dostatecznie” – trafić cztery cele.
ogień. Po trafieniu lub ukryciu się celu nr 2 strzelający samodzielnie zmienia
stanowisko ogniowe i prowadzi ogień do kolejnego celu. Po trafieniu lub ukryciu się
czwartego celu strzelający zmienia stanowisko ogniowe. po wykryciu celu
ukazującego się i ruchomego prowadzi ogień.
77
8.2. Strzelanie bojowe Mini Beryl
8.2.1. Strzelanie bojowe Nr B1 - strzelanie w różnych postawach
Cele: nr 1 – pancerzownica (figura bojowa nr 31) ukazuje się na 15 sekund;

nr 2 – popiersie z granatem (figura bojowa nr 23g) ukazuje się na
20 sekund. Cel ukazuje się równocześnie z celem nr 1;
nr 3 – klęczący (figura bojowa nr 30) ukazuje się dwa razy (pierwszy raz
na 15 sekund, drugi raz na 10 sekund);

nr 4 – biegnący (figura bojowa nr 40) ukazuje się dwa razy (pierwszy
raz na 15 sekund, drugi raz na 10 sekund).
Cele ukazują się po 7 – 10 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu poprzedniego.
O kolejności ukazywania się celów przewidzianych do zwalczania w określonej
postawie strzeleckiej decyduje kierownik strzelania. Figury bojowe nr 30 i 40 mogą
78
być ustawione na różnych odległościach od LOO.
nr 1 – 150 m;
nr 2 – 75 m;
nr 3 – 75-100 m;
nr 4 – od 100 do 150 m.
Postawa: do celu:
nr 3 – klęcząca za ukryciem;
nr 4 – według decyzji strzelającego.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić wszystkie cele, w tym cel nr 3
dwukrotnie;
„dobrze” – trafić wszystkie cele;
Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód”, strzelający zajmuje
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką i przygotowuje się do
strzelania. Po wykryciu celu strzelający prowadzi ogień i samodzielnie zmienia
stanowisko ogniowe.
79
8.3. Strzelanie bojowe z pistoletu maszynowego
8.3.1. Strzelanie bojowe Nr B1
Cel: nr 1 – popiersie z granatem (figura bojowa nr 23g) ukazuje się 2 razy w dwóch
różnych miejscach, cel podnosi się na 30 sek. (czas liczony od komendy
„NAPRZÓD”), drugi raz podnosi się na 15 s, po trafieniu lub ukryciu się
celu nr 1 podczas pierwszego ukazania;
nr 2 – klęczący (figura bojowa nr 30), ukazująca się na 20 s po 10 s od trafienia
lub ukrycia się celu nr 1.
nr 1 – 75 m,
nr 2 – 100 m.
Postawa: leżąca bez podpórki.
80
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić wszystkie cele, w tym cel nr 1 dwa razy;
„dostatecznie” – trafić cele nr 1.
Wskazówki: Na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający zajmuje
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką, przygotowuje się do
strzelania i rozpoczyna strzelanie.
8.4. Strzelanie bojowe z pistoletu wojskowego
8.4.1. Strzelanie bojowe Nr B1 - z pistoletu wojskowego do celów ukazujących

się
Cele: nr 1 biegnący (figura bojowa nr 40), cel stały,
nr 2 klęczący (figura bojowa nr 30), ukazuje się na 10 sekund,
po 20 sekundach od komendy naprzód,
nr 3 biegnący (figura bojowa nr 40), ukazuje się na 10 sekund po
5 sekundach od trafienia lub ukrycia się nr 2.
Odległość do celu: nr 1 - 10 m,
nr 2 – 25 m,
nr 3 – 50 m.
Liczba nabojów do celu:
nr 1 – 3 szt. (w pierwszym magazynku),
nr 2 i 3 – 6 szt. (w drugim magazynku).
Postawa do celu:
nr 1 - stojąca z wolnej ręki lub oburącz,
nr 2 – stojąca z wolnej ręki lub oburącz po dobiegu,
nr 3 – klęcząca po dobiegu.
Rodzaj ognia do celu:
nr 1 – pojedynczy (trzy strzały),
nr 2 i 3 – pojedynczy.
81
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić wszystkie cele w cel nr 1 trzykrotnie;
„dobrze” – trafić wszystkie cele;
„dostatecznie” – trafić dwa cele.
Wskazówki: Po zajęciu miejsca na LW strzelający dołącza magazynek do broni,
na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający zajmuje stanowisko
ogniowe w postawie stojąc na LOO, wprowadza nabój do komory nabojowej i
prowadzi ogień do celu nr 1, następnie po ostrzelaniu celu nr 1 trzema nabojami
wymienia magazynek, zwalnia zamek oraz zabezpiecza broń i przemieszcza się na
wysokość celu nr 1, odbezpiecza broń i prowadzi ogień do celu nr 2. Następnie
zabezpiecza broń i przemieszcza się w kierunku następnego celu, a po jego ukazaniu
przyjmuje postawę klęczącą i prowadzi ogień.
Rys. 8.4.1. Szkic strzelania bojowego nr 1.
82
8.5. Strzelanie bojowe z karabinu maszynowego
Cele: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa nr 27) ukazuje się na 25 sekund;

nr 2 – popiersie (figura bojowa nr 23), cel ukazuje się na 30 sekund,
nr 3 – granatnik ciężki (figura bojowa nr 36) ukazuje się na 15 sekund po
10 sekundach od trafienia lub ukrycia celu nr 2;
nr 4 – ppk z obsługą (figura bojowa nr 35) ukazuje się na 15 sekund po
trafieniu lub ukryciu celu nr 3.
nr 1 – 200-300 m;
nr 2 – 200 m;
nr 3 – 200-300 m;
nr 4 – 300 m.

Postawa: do celu:
nr 1 i 2 – stojąca w okopie;
nr 3 i 4 – leżąca.
Ocena:
„bardzo dobrze” – trafić cztery cele;
„dobrze” – trafić trzy cele w tym cel nr 1;
„dostatecznie” – trafić dwa cele;
strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień, po trafieniu
lub ukryciu się celu nr 2 strzelający zmienia stanowisko ogniowe i po wykryciu celu
prowadzi ogień.
83
8.5.2. Strzelanie bojowe Nr B2 – strzelanie w różnych postawach
Cele: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa nr 27) ukazuje się na 25 s.;

nr 3 – granatnik ciężki (figura bojowa nr 36) ukazuje się na 15 sekund;
po 10 sekundach od trafienia lub ukrycia celu nr 2;
nr 4 – ppk z obsługą (figura bojowa nr 35) ukazuje się na 15 sekund
po 10 sekundach od trafienia lub ukrycia celu nr 3;
nr 5 – moździerz z obsługą (figura bojowa nr 34) ukazuje się na 25
sekund równocześnie z celem nr 4.
nr 1 – 200-300 m;
nr 2 – 200 m;
nr 3 – 300 m;
nr 4 – 200-300 m;
84
nr 5 – 300 m.
Czas: ograniczony ukazywania się celów.
Postawa: do celu:
nr 1, 2 i 3 – stojąca w okopie;
Ocena:
„bardzo dobrze” – trafić pięć celów;
się do strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień, po
trafieniu lub ukryciu się celu nr 3 strzelający zmienia samodzielnie SO i prowadzi
ogień do celów nr 4 i 5.

85
Cele: nr 1 – karabin maszynowy (figura bojowa 27) ukazuje się na 20 sekund;

nr 3 – granatnik ciężki (figura bojowa nr 36) ukazuje się na 15 sekund; po
nr 4 – ppk z obsługą (figura bojowa nr 35) ukazuje się na 15 sekund po
nr 5 – biegnący (figura bojowa nr 40 a) poruszający się ruchem
poprzecznym lub skośnym na odcinku 2 x 50 m cel ukazuje się
bezpośrednio po trafieniu lub ukryciu celu nr 4.
nr 1 – 300 m;
nr 2 – 300 m;
nr 3 – 300-400 m;
nr 4 – 400-500 m;
nr 5 – 400-500 m.
Liczba nabojów: 60/80 szt. (km MG 3).

Czas: ograniczony ukazywaniem się i ruchem celów.
Postawa: do celu:
nr 1, 2 i 3 – leżąca z przygotowanego SO lub w okopie;
nr 4 i 5 – dowolna po zmianie SO.
Ocena:
„bardzo dobrze” – trafić pięć celów;
86
się do strzelania. Po wykryciu celu strzelający samodzielnie prowadzi ogień, po
trafieniu lub ukryciu się celu nr 3 strzelający zmienia samodzielnie SO i prowadzi
ogień do celów nr 4 i 5.
8.6. Strzelanie bojowe z granatnika przeciwpancernego
8.6.1. Strzelanie bojowe Nr B1 - strzelanie w różnych postawach
Cele: nr 1 – Transporter opancerzony rozpoznawczy (figura bojowa

nr 49), ukazuje się raz na 35 sekund;
nr 2 – Transporter opancerzony (figura bojowa nr 50a), porusza
się ruchem skośnym lub poprzecznym na odcinku 100 m, cel
rozpoczyna ruch po 40 sekundach od trafienia lub ukrycia się
celu nr 1.
87
nr 1 – 250-350 m;
nr 2 – 200-400 m.
Liczba nabojów: cel nr 1 i 2-4 szt. PG-7W.
Czas: ograniczony czasem ukazywania się i ruchem celu
(cel nr 1 ukazuje się po upływie 60 sekund od podania komendy
„Naprzód”).
Postawa: do celu:
nr 1 – dowolna;
nr 2 – dowolna (po zmianie SO).
Rodzaj ognia: cel nr 1 i 2 pojedynczy.
Ocena:
„bardzo dobrze” – trafić dwa cele;
Wskazówki: na komendę „Naprzód” Obsługa zajmuje stanowisko ogniowe na LOO,
przyjmuje postawę strzelecką i przygotowuje się do strzelania. Obsługa po wykryciu
celów prowadzi ogień. Po trafieniu lub ukryciu się celu nr 1 i 3, obsługa zmienia
stanowisko i po wykryciu celów prowadzi ogień.
88
8.7. Strzelanie bojowe z karabinu wyborowego
8.7.1. Strzelanie bojowe Nr B1– wyjście z walki
Celem strzelania jest sprawdzenie umiejętności prowadzenia celnego ognia z różnych

postaw po wysiłku fizycznym oraz pod presją czasu.
Cele: tarcza 23p, 2 tarcze sylwetkowe IPSC lub IDPA.
Odległość: 150, 200, 250 – tarcza 23p.
Tarcza sylwetkowa nr 1 – 370 – 450 m.
Tarcza sylwetkowa nr 2 – 501 – 600 m.
Amunicja 308 Win Match lub porównywalna o ulepszonym
skupieniu.
Czas: 35 minut.
Postawa: stojąca z oparciem o obserwatora,
klęcząca z oparciem o obserwatora,
siedząca z oparciem o obserwatora,
leżąca z dwójnogiem, lub podpórką.
89
Warunki: dzień, wiatr do 6 m/s.
Oceny: wykonał gdy: na 25 strzałów 18 jest w celu. W tarczach 23p liczą
się tylko trafienia w strefę punktowaną
Strzelanie prowadzi się w parach – strzelec – obserwator. Wyposażenie obserwatora
tysięcznych.
Wskazówki
Para zalega na przedpolu we wcześniej wskazanym miejscu na rubieży I.
Wyposażenie pary: Karabin wyborowy, luneta obserwacyjna na trójnogu, 5
magazynków w każdym po 5 sztuk nabojów. Ubiór maskałata. Czynności osób
funkcyjnych określono w tabeli.
Komendy
Ilość Czynności rozjemcy
Lp. Miejsce kierownika Czynności strzelających Czas
amunicji ogniowego
strzelania
1 Rubież I „Strzelec wyborowy Wstają. Przyjmują postawę 30 sek. - Sprawdza czynności
wykryty. Przygotuj stojącą. Strzelec opiera broń
się – postawa o obserwatora. Obserwator
strzelecka stojąca, obserwuje przedpole.
czas 30 sekund”.
2 Rubież I „Cel tarcza 23p. Podłącza magazynek. 3 min. 5 szt. Sprawdza czynności.
Odległość 150 m, Ładuje broń, wprowadza
czas 3 minuty, nastawy podane przez
pięcioma ognia. obserwatora. Oddaje 5
strzałów. Obserwator
koryguje ogień.
3 Rubież I Przerwij ogień. Odłącza magazynek. ok. 1 min - Sprawdza
Rozładuj broń. Przesuwa zamek w tylne rozładowanie broni.
położenie. Melduje do KS
rozładowanie i
przejrzenie broni.
4 Rubież I Na kolejną rubież- Zalegają i czołgają się w 3 min. - Idzie na kolejną rubież.
czołganiem przez kierunku swojego rozjemcy. Mierzy czas. Jeśli para
pełzanie naprzód. nie zmieściła się we
wskazanym czasie,
automatycznie
strzelanie uznaje się za
niewykonane.
5 Rubież Przygotuj się. Przyjmują postawę 30 sek. - Sprawdza czynności.
90
Komendy
amunicji ogniowego
strzelania
II Postawa klęcząca, klęczącą. Strzelec opiera
czas 30 sek. broń o obserwatora.
Obserwator obserwuje
przedpole.
6 Rubież Cel tarcza 23p. Podłącza magazynek. 3 min. 5 szt. Sprawdza czynności
II Odległość 200 m, Ładuje broń, wprowadza
czas 3 minuty, nastawy podane przez
koryguje ogień.
7 Rubież Przerwij ogień. Odłącza magazynek. ok. 1 min - Sprawdza
II Rozładuj broń Przesuwa zamek w tylne rozładowanie broni.
położenie Melduje do KS
rozładowanie i
przejrzenie broni.
8 Rubież Na kolejną rubież- Zalegają i przemieszczają 2 min. - Idzie na kolejną
II na czworaka się na czworaka się w 30 sek. rubież. Mierzy czas.
naprzód. kierunku swojego Jeśli para nie
rozjemcy. zmieściła się we
wskazanym czasie,
automatycznie
strzelanie uznaje się
za niewykonane.
9 Rubież Przygotuj się. Przyjmują postawę 30 sek. - Sprawdza czynności.
III Postawa siedząca, siedzącą. Strzelec opiera
czas 30 sek. broń o obserwatora.
Obserwator obserwuje
przedpole.
10 Rubież Cel tarcza 23p. Podłącza magazynek. 3 min. 5 szt. Sprawdza czynności
III Odległość 250 m, Ładuje broń, wprowadza
czas 3 min., nastawy podane przez
koryguje ogień.
III Rozładuj broń. Przesuwa zamek w tylne rozładowanie broni.
rozładowanie i
przejrzenie broni.
12 Rubież Na kolejną rubież- Przemieszczają się 2 min. - Idzie na kolejną
III skokami naprzód. skokami na kolejną rubież. Mierzy czas.
rubież. Jeśli para nie
zmieściła się we
wskazanym czasie,
automatycznie
91
Komendy
amunicji ogniowego
strzelania
za niewykonane.
13 Rubież Przygotuj się. Zalegają, przyjmują 30 sek. - Sprawdza czynności.
IV Postawa leżąca, postawę leżącą.
czas 30 sek. Obserwator rozkłada
trójnóg do lunety.
14 Rubież Cel, sylwetka lewa, Wyszukuje cel z 5 min. 5 szt. Sprawdza czynności.
IV odległość nieznana, obserwatorem, oblicza
czas 5 min., odległość, wprowadza
pięcioma ognia. nastawy. Podłącza
magazynek, ładuje broń i
oddaje 5 strzałów do celu.
Obserwator koryguje
ogień.
IV Rozładuj broń Przesuwa zamek w tylne rozładowanie broni.
rozładowanie i
przejrzenie broni.
16 Rubież Na kolejną rubież, Przemieszczają się 1 min. - Biegnie na kolejną
IV biegiem marsz. biegiem. rubież. Mierzy czas.
Jeśli para nie
zmieściła się we
wskazanym czasie,
automatycznie
za niewykonane.
17 Rubież Przygotuj się. Zalegają, przyjmują 30 sek. - Sprawdza czynności.

V Postawa leżąca, postawę leżącą.
czas 30 sek. Obserwator rozkłada
trójnóg do lunety.
18 Cel, sylwetka Wyszukuje cel z 5 min. 5 szt. Sprawdza czynności.
prawa, odległość obserwatorem, oblicza
nieznana, czas 5 odległość, wprowadza
minut, pięcioma nastawy. Podłącza
ognia magazynek, ładuje broń i
oddaje 5 strzałów do celu.
Obserwator koryguje
ogień
19 Przerwij ogień. Odłącza magazynek. ok. 1 min - Sprawdza
Rozładuj broń. Przesuwa zamek w tylne rozładowanie broni.
położenie. Wyciąga Zabiera niezużytą
wszystkie magazynki i amunicję do KPA.
pokazuje RO. Niezużytą Melduje do KS
92
Komendy
amunicji ogniowego
strzelania
amunicję oddaje. rozładowanie i
przejrzenie broni.
RAZEM ok. 35 25 szt.
minut
Dodatkowe przepisy bezpieczeństwa

Strzelanie można prowadzić z kilkoma parami naraz. Na jedną parę ćwiczącą
wyznacza się jednego rozjemcę ogniowego. Głównym zadaniem rozjemcy to
czuwanie nad przestrzeganiem przepisów bezpieczeństwa, rozładowania broni,
załadowania broni. Jeśli ćwiczy jedna para kierownik strzelania jest jednocześnie
rozjemcą, przy dwóch parach wyznacza się jednego rozjemcę ogniowego dla
pierwszej pary, kierownik strzelania jest rozjemcą ogniowym dla drugiego zespołu.
Dla 3 i więcej par wyznacza się dla każdej rozjemcę ogniowego.
Przed strzelaniem należy dokładnie poinstruować rozjemcę ogniowego o przebiegu
ćwiczenia oraz ustalić jednoznaczne sygnały. Nie zaleca się wyznaczania rozjemcy
ogniowego, którzy wcześniej nie brali udziału w ćwiczeniach przygotowawczych do
strzelania. Należy zapewnić łączność radiową między kierownikiem strzelania
a rozjemcą ogniowym.
Zabrania się ładować broni, gdy którakolwiek z par znajduje się przed wskazaną
rubieżą.
Wskazówki dotyczące przygotowania strzelania

Przedpole należy przygotować wcześniej, tak żeby strzelający nie znali odległości do
celów sylwetkowych. Rubieże należy oznaczyć taśmą lub słupkami koloru
czerwonego z dokładnością ±2m. Po zmianie ról – strzelec – obserwator należy
zmienić ścieżkę. Przed rozpoczęciem strzelania sprawdzić z każdej rubieży
93
widoczność celów. Cele sylwetkowe na stojaku lub przymocowane do wkopanej
żerdzi. Cele lewy
i prawy oznaczyć literami L i P a słupki pomalować – dla każdej ścieżki przypisuje
się inny kolor.
101 – 200m
20 – 100m
150m
200m
RUBIEŻ I
250m
RUBIEŻ II
350m
400m
RUBIEŻ III
RUBIEŻ IV
94
RUBIEŻ V
Rys. 8.7.1 Strzelanie nr B1 – Schemat pola tarczowego
8.7.2. Strzelanie bojowe Nr B1 z TOR – wyjście z walki
Strzelanie do celów na szybko zmieniających się odległościach. Celem strzelania jest

sprawdzenie umiejętności wykonania pomiarów odległości przy użyciu optyki oraz
szybkiej zmiany nastaw i celnego prowadzenia ognia do 1200 m.
Cel: 400 – 500 – FB nr 30 – klęczący
501 – 600 – FB nr 30 – klęczący
601 – 700 – FB nr 36 – granatnik ciężki
901 – 1000 m – FB 46 – działo ppanc.
1001 – 1100 m – FB 46 – działo ppanc.
1101 – 1200 m – FB 46 – działo ppanc.
Ilość nabojów: 24 szt. – amunicja o 12,7 x 99 o ulepszonym skupieniu.
Odległość: 400 m – 1200 m.
Czas: 20 minut na określenie odległości i przygotowanie szkicu;
16 minut na strzelanie – 2 minuty na każdy cel.
Oceny: wykonał – cele trafione przynajmniej 18 razy i wszystkie cele zostały
trafione.
95
tysięcznych.
Przebieg strzelania
dwójnogiem. Na komendę „określić odległość do celów, czas 20 minut – start”
strzelec wraz obserwatorem mierzą odległość do celów przy użyciu lunety
celowniczej i lunety obserwacyjnej oraz przygotowują szkic „range carte”. Po
ustalonym czasie kierownik strzelania lub rozjemca ogniowy odbiera szkice i
numeruje cele na szkicu. Następnie oddaje szkice. Po 2 minutach podaje komendę
„Cel nr …. czas 2 minuty, trzema zniszczyć”, po 2 minutach kolejny cel i tak aż do
zniszczenia wszystkich celów. Po zakończeniu strzelania, żołnierze zamieniają się
rolami i zmieniają stanowisko.
Należy ustawić przynajmniej 2 ścieżki – 1 dla strzelca, druga dla obserwatora
po zmianie ról. Cele na ścieżkach muszą różnić się odległościami. Wyznacza się
kierownika strzelania i rozjemcę ogniowego – kierownik strzelania odpowiada za
ścieżkę nr 1, rozjemca ogniowy za ścieżkę nr 2. W przypadku większej ilości ścieżek,
na każdą wyznacza się rozjemcę ogniowego.
Pole tarczowe może być ustawione na podnośnikach lub figury mocuje się na
żerdziach. Kierownik strzelania i rozjemca ogniowy jeśli to możliwe notują na
bieżąco wyniki, jeśli nie ma pewności co do trafienia, należy sprawdzić przestrzeliny.
Figury wcześniej powinny mieć zaklejone wszystkie przestrzeliny. Można
wykorzystywać figury bojowe wykonane z blachy, kartonu, sklejki. W przypadku
stosowania amunicji typu ball można stosować cele na statywach z grubej blachy
typu gong. Po ustawieniu pola należy sprawdzić ze stanowisk widoczność wszystkich
celów. W celu rozróżnienia celów na ścieżkach można stosować numery lub kolory.
96
Przed strzelaniem kierownik strzelania ustala z rozjemca ogniowym kolejność
niszczenia celów np. „8, 4, 3, 6, 1, 7, 5, 2”. Zabrania się podawać przed strzelaniem
dokładnej odległości do celów oraz kolejności ich niszczenia.
m
1200
1200
8
1100
1100
7
1000
6
900
5
800
800
4
700
700
3
600
600
2
500
500
1
97
400
Rys. 8.7.2. – szkic strzelania bojowego

LW nr B1
LOO
8.7.3. Strzelanie bojowe dla karabinów wyborowych: SWD oraz TRG21,
TRG 22 z celownikami PM1 Nr B1 - strzelanie do różnych celów
ukazujących się i ruchomych
Cele: nr 1 – obserwator (figura bojowa nr 20) ukazuje się na 50 sekund;

nr 2 – głowa (figura bojowa nr 22) ukazuje się na 60 sekund, cel
ukazuje się po 20 sekundach od trafienia lub ukrycia się
celu nr 1;
nr 3 – popiersie (figura bojowa nr 23) ukazuje się na 1 minutę, cel
ukazuje się po 10 sekundach od trafienia lub ukrycia się
celu nr 2;
nr 4 – biegnący (figura bojowa nr 40a), porusza się ruchem
poprzecznym lub skośnym na odcinku 2 x 50 m.
Cel rozpoczyna ruch po 10 sekundach od trafienia lub
ukrycia się celu nr 3.
nr 1 – 300-400 m;
nr 2 – 300-400 m;
nr 3 – 500 m;
nr 4 – 400-500 m.

Ocena: „bardzo dobrze” – trafić wszystkie cele;
„dobrze” – trafić trzy cele;
„dostatecznie” – trafić dwa cele, w tym cel nr 1.

Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” strzelający
z obserwatorem zajmują stanowisko ogniowe na LOO i w ciągu 1 minuty
20 sekund przygotowują się do wykonania zadania. Po wykryciu celu strzelający
98
samodzielnie prowadzi ogień. Dopuszczalne wyposażenie obserwatora: luneta
obserwacyjna i dalmierz laserowy.
Rys nr 8.7.3 strzelania bojowego nr B1
8.8. Strzelania bojowe z 40 mm granatnika MK-19
8.8.1. Strzelanie bojowe nr B1 – strzelanie do wielu celów w postawie

siedzącej
Cele: nr 1 – transporter opancerzony rozpoznawczy (figura bojowa nr 49)

rozmieszczony w kwadracie o boku 3 m, ukazujący się na
30 sekund;
nr 2 – moździerz z obsługą (figura bojowa 34) rozmieszczony w kole
o promieniu 5 m, ukazujący się na 20 sekund. Cel ukazuje się
po 20 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 1;
nr 3 – granatnik ciężki (figura bojowa nr 36) rozmieszczony w kole
o promieniu 5 m, ukazująca się na 20 sekund. Cel ukazuje się
po 20 sekundach od trafienia lub ukrycia się celu nr 2.
99
nr 1 – 700-800 m;
nr 2 – 500-600 m;
nr 3 – 400-500 m.
Postawa: siedząca.
Ocena:
„bardzo dobrze” – trafić trzy cele;
„dobrze” – trafić cel nr 1 i 2 lub nr 3;
Cel nr 1 uważa się za trafiony jeżeli uzyska się trafienie bezpośrednie w cel lub
w wyznaczony kwadrat o boku 3 m.
Cele nr 2 i 3 uważa się za trafione jeżeli uzyska się trafienie bezpośrednie w cel lub
w wyznaczone koło o promieniu 5 m.

Wskazówki: na komendę kierownika strzelania „Naprzód” obsługa zajmuje
stanowisko ogniowe na LOO, przyjmuje postawę strzelecką i przygotowuje się do
strzelania. Po wykryciu celu prowadzi ogień samodzielnie. Obsługa wykonuje
zadanie w kamizelkach kuloodpornych.
100
Rys. 8.8.1 Szkic strzelania bojowego nr B1
8.9. Strzelania z 60 mm moździerza LM – 60 D
8.9.1. Strzelanie bojowe Nr 1 - rażenie celu nieruchomego ogniem półpośrednim

z nieprzygotowanego stanowiska ogniowego
Zadanie:
Obsługa moździerza znajduje się w pojeździe (w trakcie marszu) gdy przekazano
komendę do obezwładnienia celu.
Cel: piechota (3 figury bojowe nr 30, 40 lub 40a) lub karabin maszynowy
(figura bojowa nr 27) lub granatnik ciężki (figura bojowa nr 36) lub
pancerzownica (figura bojowa nr 31).
Określenie nastaw do strzelania: niepełne dane o warunkach strzelania, określenie

odległości do celu na oko.
Wstrzeliwanie: według znaku uchyleń.

Warunki wykonania zadania ogniowego:
 pocisk odłamkowy;
 odległość strzelania od minimalnej do maksymalnej;
 zużycie amunicji na wstrzeliwanie – 5 szt.;
101
 amunicja znajduje się w pojeździe nieprzygotowana do strzelania;
 zadanie wykonywane w dzień;
 odległość SO od zatrzymanego pojazdu do 30 m.
Zasady oceny wykonania zadania ogniowego:

Dokładność ognia skutecznego
Czas
Zadanie W donośności (m) W kierunku (tys)
bdb db dst bdb db dst bdb db dst
2 10’ 11’ 12’ 20 30 50 5 10 15
Uwagi:
a) ocena ogólna za wykonanie zadania – na podstawie średniej za czas i
dokładność ognia skutecznego;
b) ocena za dokładność ognia skutecznego jest średnią za donośność i kierunek;
c) czasy lotów pocisków należy odjąć od ogólnego czasu wykonania zadania;
d) na każdą serię ognia skutecznego odjąć 30 sekund od ogólnego czasu
wykonania zadania ogniowego;
e) czas wykonania zadania liczy się od momentu zatrzymania pojazdu;
f) czas mierzy się do momentu zameldowania przez celowniczego „Cel
obezwładniony” lub „Cel zniszczony”.
8.10. Rzut granatem
8.10.1. Rzucanie granatami ręcznymi na odległość w różnych postawach
Cel: biegnący (figura bojowa nr 40) ustawiony na kierunku rzutu.

Odległość: 40 m.
Liczba granatów: 3 szkolne (zaczepne lub obronne).
Postawa: stojąca w okopie, klęcząca i leżąca.
Ocena:
stojąca w okopie; klęcząca; leżąca;
„bardzo dobrze” 30 m; 25 m; 20 m;
102
„dobrze” 25 m; 20 m; 15 m;
„dostatecznie” 20 m; 15 m; 10 m.
Warunki rzutu: dzień.
Wskazówki: szkolony po otrzymaniu granatu i zapalnika wkłada je do torby i na
komendę kierownika ćwiczenia zajmuje stanowisko ogniowe w okopie. Pod
nadzorem kierownika ćwiczenia przygotowuje (uzbraja) granat i melduje gotowość
do rzutu. Kierownik ćwiczenia podaje komendę „Do atakującej piechoty granatem –
ognia” – szkolony wyciąga zawleczkę, rzuca granatem do celu, po czym – wraz
z kierownikiem ćwiczenia – natychmiast kryje się w okopie. Następnie szkolony
samodzielnie dokonuje zmiany stanowiska ogniowego i wykonuje kolejne rzuty.
8.10.2. Rzut granatem ręcznym w marszu
Cel: grupa piechoty – 3 x biegnący (3 x figura bojowa nr 40) –

ustawiony w okopie (widoczne popiersia) wzdłuż frontu w polu
o szerokości 10 m i głębokości 5 m.
Odległość: 40 m (rzut granatem od 35 m do 25 m).
Liczba granatów: 1 szkolny/ćwiczebny.
Postawa: w marszu bez zatrzymania się.
Czas: 30 s liczony od komendy „Do ataku – Naprzód” do komendy
„STÓJ”.
Ocena: „wykonał” – trafił w pole.
komendę kierownika ćwiczenia zajmuje stanowisko ogniowe w okopie. Pod
nadzorem kierownika ćwiczenia przygotowuje (uzbraja) granat, wkłada go do torby i
melduje gotowość do ataku. Kierownik ćwiczenia podaje komendę „Do ataku –
naprzód”. Szkolony wyskakuje z okopu i wykonuje atak. Kierownik ćwiczenia
podaje komendę „Granatem – ognia” w odległości określonej warunkami rzutu. Po
wykonaniu rzutu kontynuuje atak.
103
8.10.3. Rzut granatem ręcznym z wozu bojowego
Cel: grupa piechoty – 3 x biegnący (3 x figura bojowa nr 40) –

ustawiony na otwartej przestrzeni w kole o promieniu 2 m.
Ponadto, wokół celu wyznacza się dodatkowo koła o promieniu
4 i 6 m.
Odległość: 20 m.
Liczba granatów: 1 szkolny/ćwiczebny.
Postawa: z wozu bojowego (samochodu).
Czas: 10 s liczony od komendy „Granatem – ognia” do zaryglowania
włazu (ukrycia się za burtą samochodu).
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić w pole o promieniu 2 m;
„dobrze” – trafić w pole o promieniu 4 m;
„dostatecznie” – trafić w pole o promieniu 6 m.
Wskazówki: szkolony po otrzymaniu granatu i zapalnika wkłada je do torby
(granatnicy) i na komendę kierownika ćwiczenia staje za wozem bojowym
(samochodem). Na komendę kierownika ćwiczenia, szkolony zajmuje miejsce
w wozie bojowym bez zamykania włazu (lub na skrzyni ładunkowej samochodu). Po
komendzie „Uzbroić granat”, szkolony przygotowuje (uzbraja) granat, wkłada go do
torby i melduje gotowość do ataku. Kierownik ćwiczenia podaje komendę „Do
piechoty granatem – ognia”, szkolony rzuca granatem do celu i razem
z kierownikiem ćwiczenia chowają się w wozie bojowym ryglując włazy (z
samochodu – chowają się za burtą samochodu, która powinna być wzmocniona płytą
stalową). Po 10 sekundach kierownik ćwiczenia i szkolony wychodzą z wozu
bojowego (samochodu), kierownik ćwiczenia sprawdza wyniki i wystawia ocenę
szkolonemu.
8.10.4. Rzut granatem bojowym
Cel: grupa piechoty – 3 x biegnący (3 x figura bojowe nr 40) –

104
rozstawiony wzdłuż frontu na odcinku 5 m, w środkowej części
pola długości 10 m i głębokości 5 m.
Odległość: 20 m.
Liczba granatów: 1 bojowy (zaczepny lub obronny).
Postawa: stojąca w okopie.
Ocena: „wykonał” – gdy wybuch granatu nastąpi w polu celu.
komendę (sygnał) kierownika ćwiczenia zajmuje stanowisko ogniowe w okopie. Pod
nadzorem kierownika ćwiczenia przygotowuje (uzbraja) granat i melduje gotowość
do rzutu. Kierownik ćwiczenia podaje komendę „Do atakującej piechoty granatem –
ognia” – szkolony wyciąga zawleczkę, staje na stopniu, rzuca granatem do celu, po
czym – wraz z kierownikiem ćwiczenia – natychmiast kryje się w okopie.
105
ROZDZIAŁ 9.
STRZELANIA SYTUACYJNE
127. Strzelania sytuacyjne przeznaczone są do nauczania, doskonalenia oraz

sprawdzenia umiejętności prowadzenia ognia pododdziałem w wykonywaniu
zadań ogniowych wynikających ze specyfiki przyszłych zadań.
128. Warunki strzelań sytuacyjnych opracowane zostały dla wszystkich
pododdziałów, w tym także przygotowujących się do misji poza granicami
kraju.
129. Właściwą realizację strzelań umożliwiają: gruntowna znajomość uzbrojenia oraz
teorii i zasad strzelania, wysoki poziom wyszkolenia, w tym sprawność w
posługiwaniu się bronią i umiejętność prowadzenia ognia, a także zgrania
pododdziału.
130. W czasie planowania wykonywania przez pododdziały dodatkowych lub
specyficznych zadań w rejonie misji, należy opracować dodatkowe warunki
strzelań sytuacyjnych. Podlegają one zatwierdzeniu przez dowódcę JW.
131. Podczas strzelań sytuacyjnych wszystkie osoby funkcyjne wyznacza się zgodnie
z ustaleniami zawartymi w rozdziale 4.
132. Strzelania sytuacyjne prowadzi się na:
1) placach ćwiczeń ogniowych, strzelnicach garnizonowych dla broni
strzeleckiej;
2) strzelnicach poligonowych, kierunkach strzelań i pasach taktycznych;
3) ośrodkach szkolenia poligonowego przystosowanych do prowadzenia ognia
do celów naziemnych, powietrznych i nawodnych.
133. Zezwala się na prowadzenie strzelań sytuacyjnych i specjalnych w innych
miejscach po dokonaniu stosownych uzgodnień i zapewnieniu niezbędnych
106
warunków bezpieczeństwa.
134. W celu zapoznania pododdziałów ze specyfiką wykonywanych strzelań przed
rozpoczęciem zajęć z wykorzystaniem amunicji bojowej należy przeprowadzić
zajęcia przygotowawcze (z użyciem trenażerów lub laserowych symulatorów
strzelań LSS albo z amunicją „ślepą”).
9.1. Strzelania sytuacyjne
9.1.1. Strzelanie sytuacyjne S1 – strzelanie dynamiczne z pistoletu wojskowego
Cel: popiersie (figura bojowa 23), cel stały.

Odległość: 15 m.
Czas: 3 sekundy (dobycie broni i oddanie strzałów) dla broni
bezkurkowej i z kaburą otwartą lub 5 sekund (dobycie broni,
odbezpieczenie, odciągnięcie kurka i oddanie strzału) dla
pozostałych typów pistoletów.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić cel 3 razy;
stanowisko ogniowe w postawie stojąc na LOO i przygotowuje się do strzelania
(dołącza magazynek, przeładowuje, zabezpiecza  i chowa broń do kabury). Na
komendę kierownika strzelania „Ognia” strzelający prowadzi ogień do celu. Na
komendę kierownika strzelania „Przerwij ogień” strzelający przerywa strzelanie.
Oddanie strzału po upływie czasu strzelania skutkuje nie uznaniem jednego trafienia.
9.1.2. Strzelanie sytuacyjne S2 – strzelanie z pistoletu wojskowego do celów

Nie dotyczy broni bezkurkowej.
107
ukazujących się
Cele: 3 x biegnący (3 x figura bojowa nr 40) lub 3 x tarcze sportowe

TS-10 rozstawione na odcinku o szerokości do 15 m, ukazujące
się przemiennie w losowej kolejności pojedynczo dla pistoletów
bezkurkowych na 10 sekund (dla pozostałych pistoletów na
13 sekund) z przerwą 3 sekundy.
Odległość: 25 m.
Ocena: „bardzo dobrze” – trafić 3 cele;
„dobrze” – trafić 2 cele;
stanowisko ogniowe w postawie stojąc na LOO i przygotowuje się do strzelania
(dołącza magazynek, przeładowuje, zabezpiecza  i chowa broń do kabury). Na
komendę kierownika strzelania „Ognia” strzelający prowadzi ogień do celów. Na
komendę kierownika strzelania „Przerwij ogień”, strzelający przerywa strzelanie.

Nie dotyczy broni bezkurkowej.
108
Rys. 9.1.2. Szkic strzelania sytuacyjnego nr 2
9.1.3. Strzelanie sytuacyjne S3 - strzelanie dynamiczne z pistoletu maszynowego
Cel: klęczący (figura bojowa nr 30), cel stały.

Odległość: 15 m.
Czas: 5 sekund.
Postawa: stojąca oburącz.
Ocena: „bardzo bobrze” – trafić cel 3 razy;
stanowisko ogniowe w postawie stojąc na LOO i przygotowuje się do strzelania. Na
komendę kierownika strzelania „Ognia” strzelający prowadzi ogień do celu. Na
9.1.4. Strzelanie sytuacyjne S4 – strzelanie z pistoletu maszynowego dynamiczne

109
z dobiegiem
Cel: biegnący (figura bojowa nr 40) lub tarcza sportowa TS-10, cel
stały.
Odległość: 25 m.
Liczba nabojów: 8 szt. (po 4 szt. w magazynku).
Czas: 1 minuta.
Postawa: stojąca i klęcząca (pistolet trzymany oburącz).
Ocena: „bardzo bobrze” – trafić cel 6 razy;

stanowisko ogniowe w postawie stojąc na LOO i przygotowuje się do strzelania. Na
komendę kierownika strzelania „Ognia” strzelający prowadzi ogień do celu oddając
4 strzały. Po oddaniu czwartego strzału strzelający zajmuje stanowisko ogniowe
w postawie klęcząc przed LPO, zmienia magazynek i prowadzi ogień do celu. Na
110
9.1.5. Strzelanie sytuacyjne S5 – strzelanie na krótkich odległościach z

karabinka / pistoletu maszynowego
Cel: nr 1 – popiersie (figura bojowa nr 23), ukazująca się na

15 sekund;
nr 2 – klęczący (figura bojowa nr 30), ukazujący się na
15 sekund, cel ukazuje się po 5 sekundach od trafienia lub
ukrycia się celu nr 1;
nr 3 – popiersie z granatem (figura bojowa 23g), ukazująca się
na 15 sekund, cel ukazuje się po 15 sekundach od trafienia lub
ukrycia się celu nr 2;
nr 4 – pancerzownica (figura bojowa nr 31), ukazująca się na 15
sekund, cel ukazuje się po 5 sekundach od trafienia lub ukrycia
się celu nr 3.
nr 1 i 3 – 20-40 m;
nr 2 i 4 – 40-60 m.
111
Postawa: do celu:
nr 1 i 2 – klęcząca;
Ocena: „bardzo bobrze” – trafić wszystkie cele;
stanowisko ogniowe w postawie klęcząc na LOO i przygotowuje się do strzelania.
Po wykryciu celu prowadzi ogień do celów nr 1 i 2, po czym samodzielnie zmienia
SO i prowadzi ogień do celów nr 3 i 4 w postawie leżącej.
112
ZAŁĄCZNIK A
Zestawienie ćwiczeń i strzelań z broni strzeleckiej obowiązujących w danym

etapie (okresie) szkolenia: Wojska Lądowe pododdziały zmechanizowane,
zmotoryzowane (rozpoznawcze, powietrzno-desantowe, piechoty górskiej)
Strzelania i ćwiczenia
maszynowy/
maszynowy
Mini Beryl
wyborowy
Uwagi
karabinek
karabinek
bojowym
granatnik
granatnik
granatem
karabinek
Okres
karabin
karabin
pistolet
Lp. Funkcja
ppanc
PW
szkolenia
rzut
D-ca kz, z-ca d-cy

W każdym
1 kz, d-cy plz, pom. B1 B1 x**
etapie/okresie
d-cy plz *
W każdym
2 Dowódcy drużyn* B1 B1 x**
etapie/okresie
Działonowi/ W każdym
3 B1 B1 x**
operatorzy * etapie/okresie
W każdym
4 Kierowcy * B1 B1 x**
etapie/okresie
5 Celowniczy km Etap I/Okres B2 x**
zgrywania
drużyna/
pluton
113
maszynowy/
maszynowy
Mini Beryl
wyborowy
Uwagi
karabinek
karabinek
bojowym
granatnik
granatnik
granatem
karabinek
Okres
karabin
karabin
pistolet
Lp. Funkcja
ppanc
PW
szkolenia
rzut
Etap I/Okres
zgrywania
B3
kompania/
batalion
Etap II
realizacja B3
zadań
Etap I/Okres
zgrywania
B2
drużyna/
pluton
Etap I/Okres
6 Strzelcy karabinka zgrywania x**
B3
kompania/
batalion
Etap II
realizacja B3
zadań
W każdym
7 Celowniczy rpg * B1 B1 B1 x**
etapie/okresie
Strzelcy karabinu W każdym B1

8 x**
wyborowego* etapie/okresie B2
Etap I/Okres A-1

zgrywania
B2 1
drużyna/
pluton
Strzelcy Etap I/Okres
9 karabinka wz zgrywania x**
B3 1
96/74/72/60 kompania/
batalion
Etap II
realizacja B3 1
zadań
Pozostali
W każdym
10 żołnierze B1 B1 B1 x**
etapie/okresie
batalionu *
Pozostali
W każdym
żołnierze JW.,
11 etapie B1 B1 B1 x**
dowództw i
/okresie
sztabów *
114
maszynowy/
maszynowy
Mini Beryl
wyborowy
Uwagi
karabinek
karabinek
bojowym
granatnik
granatnik
granatem
karabinek
Okres
karabin
karabin
pistolet
Lp. Funkcja
ppanc
PW
szkolenia
rzut
W każdym
Instruktorzy Ośr.
12 etapie B1 B1 B1 1 B1 B1 B1 x**
Sz. *
/okresie
Na
Kadeci Szkół
13 zakończenie B1 B1 B1 x**
Podoficerskich
szkolenia
* w zależności od posiadanego uzbrojenia,

** wykonanie jednego rzutu granatem w 36 miesięcznym cyklu przygotowania i realizacji zadań.
UWAGA:
- przedstawione zestawienie określa strzelania o najwyższym stopniu trudności w danym okresie
(roku) szkolenia;
- żołnierzy obowiązują strzelania z broni etatowej;
- żołnierze rezerwy, NSR realizuje strzelania identycznie jak „pozostali żołnierze batalionu” z broni
będącej na jej etatowym wyposażeniu;
- strzelania nocne realizowane są z wykorzystaniem celowników noktowizyjnych w zależności od
wyposażenia etatowego pododdziału;
- przyjąć następującą skalę trudności: dzień, w maskach (m) i noc (N).
A-2
ZAŁĄCZNIK B
Zestawienie ćwiczeń i strzelań z broni strzeleckiej obowiązujących w danym

etapie (okresie) szkolenia: Wojska Lądowe - pododdziały czołgów
Lp. Funkcja Okres Strzelania i ćwiczenia Uwagi

115
pistolet pistolet rzut granatem
szkolenia karabinek
maszynowy wojskowy bojowym
D-cy kcz, z-cy d-cy
1 B1 x**
kcz, d-cy plcz
2 Dowódcy załóg B1 x**
Działonowi/
3 B1 x**
operatorzy
4 Ładowniczowie*** w każdym B1 x**
5 Kierowcy etapie/ B1 x**
Pozostali żołnierze okresie
6 B1 B1 B1 x**
batalionu*
Pozostali żołnierze
7 JW. , dowództw i B1 B1 B1 x**
sztabów *
8 Instruktorzy Ośr. Sz. * B1 B1 B1 x**
Kadeci Szkół Na
9 Podoficerskich zakończenie B1 B1 x**
szkolenia
* w zależności od posiadanego uzbrojenia;

** wykonanie jednego rzutu granatem w 36-miesięcznym cyklu przygotowania i realizacji zadań;
*** tylko w pododdziałach posiadających w wyposażeniu czołgi Leopard.
UWAGA:
 przedstawione zestawienie określa strzelania o najwyższym stopniu trudności;
 żołnierzy obowiązują strzelania z broni etatowej;
 żołnierze rezerwy, NSR realizują strzelania identycznie jak „pozostali żołnierze batalionu”,
z broni będącej na jej etatowym wyposażeniu;
 przyjąć następującą skalę trudności: dzień, w maskach (m) i noc (N);
 podczas strzelania w maskach - czas strzelania wydłuża się do 50 %.
B-1
116
ZAŁĄCZNIK C
Zestawienie ćwiczeń i strzelań obowiązujących w danym etapie (okresie)

szkolenia: Wojska Lądowe - pododdziały wsparcia i zabezpieczenia
Strzelania
maszynowy/
maszynowy
Mini Beryl
wyborowy
karabinek
karabinek
Uwagi
granatnik
granatnik
karabinek
granatem
bojowym
Okres
karabin
karabin
pistolet
ppanc
Lp. Funkcja
PW
rzut
szkolenia
D-ca
kompanii/baterii, z- w każdym
1 B1 B1 B1 x**
ca d-cy kompanii/ etapie/okresie
baterii, *
Dowódca plutonu,
dowódcy drużyn, w każdym
2 B1 B1 B1 x**
obsług (kierownik etapie/okresie
warsztatu) *
w każdym
3 Kierowcy * etapie/okresie
B1 B1 x**
w każdym
4 Celowniczy km etapie/okresie
B1 x**
w każdym
5 Celowniczy rpg etapie/okresie
B1 B1 x**
Strzelcy karabinu w każdym
6 B1 x**
wyborowego etapie/okresie
Strzelcy karabinka
w każdym
7 wz. 96/74/72/60 etapie/okresie
B1 1 x**
Pozostali żołnierzy
w każdym
8 batalionu/dywizjonu, etapie/okresie
B1 B1 B1 x**
kompanii, baterii *
Pozostali żołnierze
w każdym
9 JW., dowództw i etapie/okresie
B1 B1 B1 x**
sztabów *
w każdym
10 Instruktorzy Ośr. Sz. etapie/okresie B1 B1 B1 B1 x**
Na
Kadeci Szkół
11 zakończenia B1 B1 x**
Podoficerskich
szkolenia
* w zależności od posiadanego uzbrojenia;

** wykonanie jednego rzutu granatem w 36-miesięcznym cyklu przygotowania i realizacji zadań.
UWAGA:
 jeżeli dany rodzaj uzbrojenia występuje w wyposażeniu pododdziału;
 przedstawione zestawienie określa strzelania o najwyższym stopniu trudności w danym okresie
szkolenia;
 żołnierzy obowiązują strzelania z broni etatowej;
 żołnierze rezerwy, NSR realizuje strzelania identycznie jak „pozostali żołnierze
batalionu/dywizjonu”
z broni będącej na jej etatowym wyposażeniu;
 strzelania nocne realizowane są z wykorzystaniem celowników noktowizyjnych w zależności od
wyposażenia etatowego pododdziału;
 przyjąć następującą skalę trudności: dzień, w maskach (m) i noc (N).
C-1
ZAŁĄCZNIK D
Zestaw ćwiczeń i strzelań dla jednostek wojskowych Sił Powietrznych
Karabin maszynowy
Pistolet maszynowy
Pistolet wojskowy
przeciwpancerny
Ręczny granat
Okres
Karabinek
Granatnik
Lp. Funkcja Uwagi
bojowy
szkolenia
Żołnierze pełniący służbę

w dowództwach i B1
w roku
1 sztabach do szczebla (z etatowego x**
szkoleniowym
eskadry (batalionu, uzbrojenia)
dywizjonu) do RSZ.
Jednostki wojskowe
Dowódcy wszystkich
szczebli od drużyny
(równorzędnego) do w roku
1 B 1* B 1* B1 B 1* B 1* x**
dowódcy kompanii, szkoleniowym
klucza, baterii
(równorzędne).
Obsługi karabinów w roku
2 B 1* B 1* B1 x**
maszynowych. szkoleniowym
Celowniczy granatników w roku
3 B 1* B 1* B1 x**
ppanc/rpg. szkoleniowym
B1
w roku
4 Pozostali żołnierze. (z etatowego x**
szkoleniowym
uzbrojenia)
w okresie
5 Elewi. 2
szkolenia
Kadeci Szkół w okresie
6 B1 B1 B1 x
Podoficerskich. kształcenia
* strzelanie w zależności od posiadanego uzbrojenia w pododdziale,

** wykonanie nie mniej niż raz na 3 lata.
1. W szkoleniu przyjąć zasadę stopniowania trudności strzelań zgodnie z warunkami strzelania: dzień , noc
i w maskach pgaz.
2. Obsługi karabinów maszynowych i granatników wykonują strzelania zamiennie funkcjami (celowniczy
i jego pomocnik).
3. Żołnierze rezerwy, NSR realizują strzelania B1 z broni będącej w ich etatowym wyposażeniu.
118
D-1
ZAŁĄCZNIK E
Zestaw ćwiczeń i strzelań obowiązujący w danym etapie (okresie) szkolenia

dla jednostek Marynarki Wojennej
rzut granatem
Lp. Funkcja Okres
maszynowy
maszynowy
wyborowy
Uwagi
karabinek
karabinek
granatnik
granatnik
bojowym
karabin
karabin
pistolet
szkolenia
ppanc
PW
Związki taktyczne, oddziały i pododdziały jednostek pływających
1 Żołnierze sztabu* w każdym okresie B1 X
2 Żołnierze okrętu w każdym okresie B1 B1 X
3 Marynarze zawodowi w każdym okresie B1 X
4 Żołnierze rezerwy ** w czasie szkol. B1 B1 X
UWAGA:
* realizują też pozostali żołnierze zawodowi nie wyszczególnieni w tabeli;
- kadra Dowództwa MW wykonuje strzelania jak kadra sztabu ZT z wyłączeniem rzutu grantem;
** strzelanie w zależności od posiadanego uzbrojenia.
Związek taktyczny, oddziały i pododdziały lotnicze, brzegowe
5 Żołnierze sztabu* w każdym okresie B1 X

6 Żołnierze w każdym okresie B1 B1 B1 1 B1 B1 B1 X
pododdziału**
7 Żołnierze pełniący w każdym okresie B1 B1 B1
służby i dyżury
bojowe w systemie
ciągłym
8 Marynarze zawodowi w każdym okresie B1 B1 B1 1 B1
9 Żołnierze rezerwy** w okresie szkol. B1 B1 X
10 Kadeci SP, MW na zakończenie B1 B1 2 X
szkolenia.
11 Elewi SW brzegowe 2 1 X
w centrach na zakończenie
i ośrodkach szkolenia.
szkolenia SW pływające 1 2 X
na zakończenie
szkolenia.
UWAGA:
* realizują też pozostali żołnierze zawodowi nie wyszczególnieni w tabeli ;
** strzelanie w zależności od posiadanego uzbrojenia.
UWAGA:
- powyższe wykazy określają strzelania o najwyższym stopniu trudności w danym etapie szkolenia;
119
- strzelania z broni zespołowej wykonują zamiennie funkcjami celowniczy i jego pomocnik;
- przyjąć następującą skalę trudności: dzień, noc (N) i w maskach (M);
- żołnierzy obowiązują strzelania z broni etatowej (przydzielonej);
- SW (specjalności wojskowe).
E-1
ZAŁĄCZNIK F
Zestaw ćwiczeń i strzelań

dla jednostek wojskowych Żandarmerii Wojskowej
maszynowy
maszynowy
Mini Beryl
Karabinek
Karabinek
Karabinek
granatnik/
Granatnik
wyborowy
Pallad - D
wojskowy
granatnik
granatem
Uwagi
bojowym
Karabin
Karabin
Okres
Pistolet
Pistolet
ppanc.
Lp. Funkcja
Rzut
szkolenia
Żołnierze
w roku B1 B2 B1
1 kompanii X
szkoleniowym (D) (D,N,m) (D,N,m)
manewrowych**
Żołnierze
pododdziałów
w roku B1 B1 B1 B1
2 prewencji, X
szkoleniowym (D) (D,N,m) (D,N,m) (D,N,m)
logistycznych i
dowodzenia**
w roku B1 B1 B2 B1 B1 B2 B1
3 Żołnierze WDS X
szkoleniowym (D) (D,N,m) (D,N,m) (D,N,m) (D,N) (D,N,m) (D)
w roku B1 B2 B1 B2
4 Żołnierze WO X
szkoleniowym (D) (D,N) (D,N) (D,N)
w roku B1 B1 B2
5 Celowniczy km X
szkoleniowym (D) (D,N,m) (D,N,m)
Celowniczy
w roku B1 B2 B1 B1
6 granatnika X
szkoleniowym (D) (D,N,m) (D,N,m) (D)
ppanc**
Celowniczy
granatnika w roku B1 B2 B1
7 1 X
podwieszanego/ szkoleniowym (D) (D,N,m) (D,N,m)
Pallad**
Dowódcy w roku B1 B2 B1 B1 B1
8 1 X
pododdziałów * szkoleniowym (D) (D,N) (D,N) (D,N) (D)
Pozostali w roku B1 B1 B1 B1
9 X***
żołnierze** szkoleniowym (D) (D) (D) (D)
Żołnierze w trakcie B1 B1 B1 B1
10
rezerwy, NSR** szkolenia (D) (D) (D) (D)
w trakcie B1 B1 B1 B1
szkolenia (D) (D) (D) (D)
Słuchacze
11
CSŻW w trakcie
2 2 2 2
szkolenia
(D) (D) (D) (D)
podstawowego
* z broni etatowej pododdziału,,

** z broni etatowej,
*** nie dotyczy KG ŻW.
UWAGA:
1. Przedstawione strzelania określają strzelania o najwyższym stopniu trudności w roku szkoleniowym.
2. Przyjąć następującą skalę trudności; dzień (D), noc (N) i w maskach (m).
3. Dotyczy żołnierzy, którzy posiadają powyższą broń na wyposażeniu.
120
4. Dopuszcza się za zgodą dowódcy pododdziału prowadzenie ognia żołnierzom kompanii manewrowej, instruktorom pionu szkolenia, WDS i WO
z jednostek broni której nie posiadają na wyposażeniu – strzelania nie podlegają kontroli i inspekcji 1.
1
pkt nie dotyczy poz. - pozostali żołnierze.
F-2
ZAŁĄCZNIK G
Propozycje ćwiczeń i strzelań dla Dowództwa Garnizonu Warszawa i podległych

jednostek wojskowych w danym etapie (okresie) szkolenia
Rzut granatem
Uwagi
Okres
maszynowy
maszynowy
wyborowy
Karabinek
wojskowy
bojowym
Lp. Funkcja
Karabin
Karabin
Pistolet
Pistolet
szkolenia
Żołnierz DGW,
1 dowództwa, w każdym okresie B1 x*
sztaby JW.
Dowództwa i
2 w każdym okresie B1 x*
sztaby batalionów.
Żołnierze
pododdziałów,
uzbrojeni w
pistolet wojskowy.
Żołnierze
4 uzbrojeni w w każdym okresie B1 x*
karabinek.
Żołnierze
uzbrojeni w
pistolet
maszynowy.
6 Celowniczy km. w każdym okresie B1 x*
Strzelec karabinu
wyborowego.
* wykonanie jednego rzutu granatem w 36-miesięcznym cyklu przygotowania i realizacji zadań.
UWAGA:
- jeżeli dany rodzaj uzbrojenia występuje w wyposażeniu pododdziału;
- przedstawione zestawienie określa strzelania o najwyższym stopniu trudności w danym
okresie szkolenia;
- żołnierzy obowiązują strzelania z broni etatowej;
- żołnierze rezerwy, NSR realizuje strzelania identycznie jak żołnierze DGW z broni będącej
na jej etatowym wyposażeniu;
- strzelania nocne realizowane są z wykorzystaniem celowników noktowizyjnych w
121
zależności od wyposażenia etatowego pododdziału;
- przyjąć następującą skalę trudności: dzień (D), w maskach (m) i noc (N).
G-1
ZAŁĄCZNIK H
Propozycje ćwiczeń i strzelań dla pododdziałów wsparcia i zabezpieczenia,

instytucji wojskowych Inspektoratu Wsparcia SZ w danym etapie (okresie)
szkolenia
I. Żołnierze dowództw i sztabów jednostek i instytucji wojskowych IWsp. SZ
Strzelania i ćwiczenia w rzucaniu granatami
karabin maszynowy
karabinek granatnik
pistolet maszynowy
karabin wyborowy
granatnik ppanc
rzut granatem
karabinek
bojowym
Lp. Funkcja Etap szkolenia
PW
1 Żołnierze dowództw i sztabów raz
w roku B1
jednostek i instytucji
szkoleniowym
B1 na 2
wojskowych** * lata
* dotyczy żołnierzy wyposażonych etatowo w karabinek,
** dotyczy: IWsp SZ, BLog, RBLog (składy, WOG-i, WKTr-y, warsztaty techniczne), dowództw i sztabów
batalionów, WSzW, WKU, KG, RZI, TOL, ośrodków badawczo – wdrożeniowych, CSLog, orkiestr
wojskowych.
II. Pododdziały IWsp. SZ

pistolet maszynowy/
karabin maszynowy
karabinek granatnik
karabin wyborowy
granatnik ppanc
rzut granatem
bojowym**
Mini Beryl
karabinek

PW
1 Dowódca kompanii, zastępca B1

dowódcy kompanii B1* B1* B1 B1* B1* B1 x
*
2 Dowódca plutonu, pom. d-cy
B1
plutonu, dowódca drużyny, B1* B1* B1 B1* B1* B1 x
obsługi. w każdym okresie *
3 Kierowca I etapu oraz w B1 x
Celowniczy karabinu II etapie
4 B1 x
maszynowego
5 Pomocnik celowniczego
karabinu maszynowego
B1 B1 x
6 Celowniczy rpg B1 B1 x
7 Pomocnik celowniczego rpg w każdym okresie B1 B1 x
122
pistolet maszynowy/
karabin maszynowy
karabinek granatnik
karabin wyborowy
granatnik ppanc
rzut granatem
bojowym**
Mini Beryl
karabinek
PW
8 Strzelec karabinu wyborowego B1 x
9 Strzelcy karabinka wz.
96/74/72/60
B1 1 x
I etapu oraz w
10 Żołnierz uzbrojony w karabinek II etapie B1 x
11 Żołnierz uzbrojony w pistolet
maszynowy
B1 x
12 Pozostała kadra B1 B1 x
* dowódcy kompanii zastępcy dowódcy kompanii, dowódcy plutonów, pomocnicy dowódców plutonów i dowódcy drużyn
(obsług, załóg) wykonują strzelania z broni, jaka znajduje się na wyposażeniu pododdziału, pozostałych żołnierzy obowiązują
strzelania z broni etatowej;
** rzut granatem każdy żołnierz pododdziału powinien odbyć przynajmniej jeden raz w roku.
UWAGA: H-1
1. Zestawienie ćwiczeń i strzelań obowiązujących pododdziały wsparcia i zabezpieczenia oraz
instytucje wojskowe IWsp SZ określa zakres organizowania i prowadzenia szkolenia
strzeleckiego oraz sprawdzania umiejętności prowadzenia ognia z broni strzeleckiej.
2. Zestawienie określa strzelania o najwyższym stopniu trudności w danym okresie szkolenia.
3. Żołnierze Narodowych Sił Rezerwowych (NSR) wykonują strzelania z broni strzeleckiej
będącej na ich wyposażeniu oraz rzut granatem bojowym, obowiązujące w danym etapie
szkolenia w pododdziale w którym mają nadane przydziały kryzysowe (zależnie od
przydzielonych limitów na dany rok).
123
H-2
ZAŁĄCZNIK I
Propozycje ćwiczeń i strzelań z broni strzeleckiej dla kandydatów na żołnierzy

zawodowych w uczelniach wojskowych w danym etapie (okresie) szkolenia
maszynowy
maszynowy
wyborowy
wojskowy
karabinek
bojowym
granatnik
granatnik
granatem
karabinek
Korpus osobowy Okres

karabin
karabin
pistolet
pistolet
Lp. Uwagi
ppanc
(pododdziały) szkolenia
rzut
Wojsk Lądowych
1 Zmechanizowane, 1 rok B1 2m 2m X
rozpoznawcze, 2 rok B1 B2 B1 B1
desantowo- 3 rok B2 1N B3 1 2
szturmowe 4 rok B3 B1 B3 B1 *
5 rok *
Studium
B1 B1 B1 1 B1 B1 X *
Oficerskie
2 Czołgów 1 rok B1 2m 2m X
2 rok B2 B1 B1
3 rok B3 B1
4 rok B3 B1 *
5 rok *
Studium
B1 B1 B1 X *
Oficerskie
3 Wsparcia 1 rok 2m 2N 2 X
i zabezpieczenia 2 rok 1 2N 2m 2m
124
maszynowy
maszynowy
wyborowy
wojskowy
karabinek
bojowym
granatnik
granatnik
granatem
karabinek
Uwagi
karabin
karabin
pistolet
pistolet
Lp.
ppanc
rzut
3 rok 2N** B1 B1 B1
4 rok B1** 1** B1 1** B1 B1 *
5 rok *
Studium
B1** 1** B1 1** B1 B1 X *
Oficerskie
* w ramach praktyk odbywają strzelania realizowane przez pododdziały do których są przydzieleni;

** jeżeli dany rodzaj uzbrojenia występuje w wyposażeniu pododdziału.
I-1
maszynowy
maszynowy
wyborowy
wojskowy
karabinek
granatnik
granatnik
bojowym
granatem
karabinek

karabin
karabin
pistolet
pistolet
ppanc.
Lp. Uwagi
rzut
Sił Powietrznych
1 rok 1 1 1 X
1
2 rok 1 2m 2 2
3 rok 11 B1 B1 B1
4 rok *
5 rok *
Studium
11 B1 B1 B1 X *
Oficerskie
Marynarki Wojennej
1 rok 1 1 X
2 rok 2 2 1
3 rok 3N 2N 1 X
4 rok 3m 2 *
5 rok B1 B1 *
Medyczny
5-6 rok B1 2m 2m X
125
* w ramach praktyk odbywają strzelania realizowane przez pododdziały do których są
przydzieleni;
1
strzelanie dla słuchaczy grupy osobowej pilot śmigłowca.
I-2
ZAŁĄCZNIK J
Propozycje strzelań dla żołnierzy pełniących służbę poza SZ RP oraz DO SZ,

Inspektoratu Wojskowej Służby Zdrowia wraz z jednostkami
podległymi i nadzorowanymi oraz szefostw
Okres szkolenia Strzelania i ćwiczenia

Ręczny granat
maszynowy
maszynowy
Karabinek
wojskowy
Karabin
Lp. Funkcja
Pistolet
Pistolet
bojowy
Uwagi
1 Żołnierze: w roku szkoleniowym B1 B2 B1

1. Komórek
organizacyjnych MON.
2. Dowództwa
Operacyjnego SZ.
3. Inspektoratu
Wojskowej Służby
126
Zdrowia i jednostek
podległych oraz
nadzorowanych1,2.
4. Szefostw: OPL,
OPBMR, Inżynierii
Wojskowej.
5. Prokuratur i Sądów
Wojskowych.
1
Pododdział Wojskowej Straży Pożarnej w Wojskowym Ośrodku Farmacji i Techniki Medycznej.
2
Pododdział zabiegów sanitarnych w Centrum Reagowania Epidemiologicznego SZ RP.
UWAGA:
- żołnierzy obowiązują strzelania z broni etatowej (przydzielonej);
- przyjąć następującą skalę trudności: dzień, noc (N) i w maskach (m).
J-1
ZAŁĄCZNIK K
Wykaz figur bojowych i tarcz
Numer
Wzór
Lp. Nazwa figury bojowej figury
figury bojowej
bojowej
1
Obserwator 20
2
Głowa 22
Popiersie z pierścieniami 23p
3 Popiersie 23
Popiersie z granatem 23g
4
Karabin maszynowy 27
5
127
Numer Wzór
Lp. Nazwa figury bojowej
figury
figury bojowej
bojowej
Klęczący 30
6
Pancerzownica 31
Pancerzownica 31b
7
Moździerz z obsługą 34
8 Ppk z obsługą 35
9 Granatnik ciężki 36
10
40
Biegnący
Biegnący 40a
46
11 Działo przeciwpancerne
Transporter opancerzony K-1

12 49
rozpoznawczy
13
Transporter opancerzony 50
Transporter opancerzony 50a
Transporter opancerzony 50b

14
Wyrzutnia ppk na pojeździe
52
mechanicznym
Wyrzutnia ppk na pojeździe

52a
mechanicznym
15
Czołg i haubica samobieżna 60
128
Numer Wzór
Lp. Nazwa figury bojowej
figury
figury bojowej
bojowej
Czołg i haubica samobieżna 60a
Czołg średni
60b
Wyrzutnia pocisków rakietowych

16 67
na pojeździe gąsienicowym
17 Śmigłowiec 81
18 Tarcza sportowa TS-10
Tarcza sylwetkowa
19 IPSC
K-2
20 Tarcza sylwetkowa IDPA
Ponadto figury bojowe i tarcze używane przez dany RSZ umieszczone są w dodatkowym „Zbiorze
ćwiczeń i strzelań dla JW…… na ….. rok. np. figury przestrzenne (makiety), itp.
129
K-3
ZAŁĄCZNIK L
Lista wyników obserwacji
Ćwiczenia w obserwacji nr ..........................................................................................................

Stanowisko, stopień, imię i nazwisko ..........................................................................................
Pododdział i funkcja strzelających ..............................................................................................
Data ćwiczenia .............................................................................................................................
(pora doby, sposób określania odległości, warunki meteorologiczne itp.)
Warunki obserwacji .....................................................................................................................

......................................................................................................................................................
Nazwa wykrytego Odległość do celu Uwagi

Lp. i rozpoznanego celu oraz kierownika
jego położenie względem Określona przez Rzeczywista
szkolonego ćwiczenia
dozorów lub rubieży
130
Ogólna liczba celów, które wykryto, rozpoznano i prawidłowo wskazano oraz określono do nich
odległość z dopuszczalnym błędem: ...........................................................................................
Ocena wykonania ćwiczenia: ....................................................................................................
..............................................
Kierownik ćwiczenia
L-1
ZAŁĄCZNIK Ł
Lista wyników strzelań z broni strzeleckiej
Strzelanie ............................................................ z ......................................................................

(rodzaj i numer) (nazwa broni)
......................................................................
(pododdział)
data strzelania ........................................................
(rok, miesiąc, dzień)
Warunki strzelania .......................................................................................................................
(pora doby, warunki atmosferyczne)
stopień, imię Trafienia Ogólna liczba trafionych

Lp. figur bojowych (punktów)
Ocena Uwagi
i nazwisko 1 2 3 4 5 6
131
Zestawienie wyników:
• strzelało.................................................
• bardzo dobrych .....................................
• dobrych ................................................
• dostatecznych .......................................
• niedostatecznych ..................................
• procent wykonania ...............................
• ocena średnia arytmetyczna .................
• ocena ogólna ........................................
Kierownik strzelania
.................................................
stopień, imię i nazwisko
.
podpis
.................................................
.................................................
Ł-1
ZAŁĄCZNIK M
Średnie normy zużycia amunicji do zniszczenia (trafienia) jednego celu
Średnia odległość strzelania (m) i liczba amunicji (szt.)

Rodzaj uzbrojenia Postawa strzelecka
100 200 300 500 700 900 1000
Leżąca (stojąca) z
wykorzystaniem podpórki 3/5 5/3 8/4 12/6 20/10 30/15 40/-
– dwójnogu
Leżąca z wolnej ręki 4/3 6/4 10/6 20/10 30/15 - -
kbk AK,
Klęcząca 5/3 8/5 15/10 25/20 40/30 - -
pistolet maszynowy
Z krótkiego zatrzymania
8/5 15/10 20/15 30/25 - - -
(stojąca)
W marszu 15/10 20/15 -/25 - - - -
W marszu 10/6 20/15 - - - - -
Leżąca (stojąca) z
1/1 1/1 1/1 2/1 3/2 5/3 8/5
podpórką
Leżąca z wolnej ręki 1/1 1/1 2/2 3/2 5/3 8/5 13/8
Karabin wyborowy
Klęcząca 1/1 1/1 2/2 5/3 8/5 13/8 -
Z krótkiego zatrzymania
1/1 2/2 3/2 8/5 13/8 - -
(stojąca)
132
Z podstawy (trójnogu) 3 6 10 15 30 40 -
Karabin maszynowy PK
Ogień posiewany (cele na
(PKS)
szerokości 10 m przy 16 17 20 25 30 40 -
rażeniu 50% celów)
W miejscu 3 4 6 10 15 20 30
7,62 mm km PKT wozu
Z przystanków 4 6 10 15 20 - -
bojowego piechoty
W ruchu 5 8 15 30 45 - -
W miejscu do czołgu i
1 1 2 7 - - -
wozu bojowego
Rgppanc
W miejscu do czołgu i
1 2 5 - - - -
wozu bojowego w okopie
UWAGI:
1) w liczniku podano liczbę amunicji dla 7,62 mm kbk AK, a w mianowniku liczbę amunicji do
5,56 mm kbk AK;
2) podczas ześrodkowania ognia trzech i więcej środków ogniowych (strzelających) do jednej
figury bojowej (celu) liczbę nabojów powiększa się o 50%;
3) podczas strzelań do celów ruchomych poruszających się ruchem skośnym lub poprzecznym
liczbę nabojów powiększa się o 25%;
4) podczas strzelań w trudnych warunkach meteorologicznych (boczny lub skośny wiatr wiejący
z prędkością powyżej 10 m/s, intensywne opady śniegu lub deszczu, mgła) liczbę nabojów
powiększa się o 50%.
M-1
ZAŁĄCZNIK N
Wzory znaków ostrzegawczych stosowanych na obiektach szkoleniowych

z wykorzystaniem urządzeń i laserowych symulatorów strzelań
(wg PN- 91/T- 06700)
UWAGA!
NIEWIDZIALNE
PROMIENIOWANIE
LASEROWE
Unikać wiązki laserowej
133
WZÓR OZNAKOWANIA STREFY ZAGROŻENIA HAŁASEM
(Podstawa: Norma Międzynarodowa ISO 3864-198; Stanag 2899; Dz.U. 1997 poz. 129;844
rozdział 5. § 78 i § 79.)
N-1
ZAŁĄCZNIK O
Rzutnia granatów bojowych -

/WARIANT/szkic
134
O-1
ZAŁĄCZNIK P
Regulamin zdobywania Wojskowej Odznaki Strzeleckiej
135
1. „Wojskowa Odznaka Strzelecka”, zwana dalej „WOS” ma na celu
popularyzowanie i podnoszenie umiejętności strzeleckich wśród żołnierzy.
2. Odznakę nadaje się za osiągnięcie wysokiego poziomu sprawności fizycznej.
3. „Wojskową Odznakę Strzelecką” uzyskuje: żołnierz, który systematycznie osiąga
w strzelaniach z broni strzeleckiej – dobre i bardzo dobre wyniki oraz w
strzelaniach kwalifikacyjnych spełnili warunki określone niniejszym
regulaminem: III stopnia – brązową, II - srebrną i I – złotą.
WOS III stopnia przyznaje się tym żołnierzom, którzy w ciągu co najmniej
trzech miesięcy wszystkie strzelania z broni strzeleckiej przewidziane programem
szkolenia (w tym także strzelania powtarzane), wykonywali na ocenę średnią nie
niższą niż dobrą (4,00) oraz w strzelaniu kwalifikacyjnym z 5,6 mm karabinka
sportowego (7,62 mm lub 5,56 mm karabinka) lub z pistoletu maszynowego/
wojskowego*6 – uzyskali co najmniej 75 punktów.
WOS II stopnia przyznaje się tym żołnierzom, którzy mają już odznakę III
stopnia i w ciągu co najmniej dwóch miesięcy od jej otrzymania wszystkie strzelania
z broni strzeleckiej przewidziane programem szkolenia (w tym także strzelania
powtarzane), wykonywali na ocenę średnią nie niższą niż dobrą (4,00) oraz w
strzelaniu kwalifikacyjnym z 5,6 mm karabinka sportowego (7,62 mm lub 5,56 mm
karabinka) lub z pistoletu maszynowego/wojskowego* – uzyskali co najmniej 80
punktów.
WOS I stopnia przyznaje się tym żołnierzom, którzy posiadają odznakę II
stopnia i w ciągu co najmniej dwóch miesięcy od jej otrzymania wszystkie strzelania
z broni strzeleckiej przewidziane programem szkolenia (w tym także strzelania
powtarzane), wykonywali na ocenę średnią nie niższą niż dobrą (4,00) oraz w
strzelaniu kwalifikacyjnym z 5,6 mm karabinka sportowego (7,62 mm lub 5,56 mm
karabinka) lub z pistoletu maszynowego/wojskowego* – uzyskali co najmniej 85
punktów.
Żołnierzy, którym przyznano WOS II i I stopnia wyróżnia się nagrodą.
W celu przyznania WOS III i II stopnia strzelania kwalifikacyjne prowadzi się
na szczeblu jednostki wojskowej (WOS I stopnie – na szczeblu ZT) w terminach
stosownych do potrzeb. Odznakę wręcza się wraz z legitymacją na uroczystej zbiórce
lub przy okazji innej uroczystości. Nazwiska żołnierzy, którym wręczono WOS
ogłasza się w rozkazie dziennym jednostki wojskowej. WOS nosi się zgodnie z
przepisami ubiorczymi.
P-1
WARUNKI STRZELAŃ KWALIFIKACYJNYCH
Strzelanie kwalifikacyjne z 5,6 mm karabinka sportowego
*
6 ?
Dotyczy tylko żołnierzy uzbrojonych w tę broń.
136
Odległość strzelania - 50 m
Cel - tarcza sportowa 162/122 mm (TS-1)
Liczba strzałów - 3 strzały próbne i 10 ocenianych
Czas strzelania - 15 minut
Postawa: - leżąca z wykorzystaniem podpórki.
Strzelanie kwalifikacyjne z 5,56/ 7,62 mm karabinka (pistoletu maszynowego)
Odległość strzelania - 100 m (75 m dla pistoletów maszynowych)
Cel - popiersie z pierścieniami (figura bojowa 23p)
Postawa: - leżąca z wykorzystaniem podpórki.
Strzelanie kwalifikacyjne z pistoletu wojskowego
Odległość strzelania - 25 m
Cel - tarcza sportowa 500/200 mm (TS-4)
Postawa - stojąca z wolnej ręki lub oburącz.
Wyniki niezbędne do zdobycia WOS
III stopnia - 75 punktów;
II stopnia - 80 punktów;
I stopnia - 85 punktów.
UWAGA:
Oceniając strzelanie do figury bojowej z pierścieniami, zalicza się bezpośrednie trafienia
(przestrzelina, która trafiła w pierścień liczy się na korzyść strzelającego).
P-2 ZAŁĄCZNIK R
137
Wzór protokółu zagubionych łusek
DOWÓDCA JW.
……………………….
Dnia ..................
PROTOKÓŁ
Spisania zagubionych łusek w .....................................................................................................

( nazwa pododdziału )
sporządzony dnia .............................................................................. przez komisję w składzie:
Przewodniczący:...........................................................................................................................
Członkowie : ...........................................................................................................................
………………………………………………………………………………...
w dniu ……........ ................. podczas ..........................................................................................
( rodzaj zajęć )
zostały zagubione niżej wymienione ilości łusek:
1 ....................................................................................................................................................
2 ....................................................................................................................................................
3 ……………………………………………………………………………………………........
4 ....................................................................................................................................................
5 ....................................................................................................................................................
Przyczyny zagubienia łusek były następujące :
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………................................................…
W związku z powyższym komisja występuje z wnioskiem o spisanie w/w łusek z ewidencji
jednostki.
Podpisy komisji:
Przewodniczący: ................................................
Członkowie: ……........................................
Akceptuję w/w przyczyny i warunki zagubienia:
Dowódca ........................................ / Kierownik sekcji ...............................................................
R-1
ZAŁĄCZNIK S
138
Zestawienie ocen z wyszkolenia strzeleckiego – wzór wypełnienia
ocena średnia/
ocena średnia
pozytywnych
ogólna JW
zagadnień
% ocen
Lp. Zagadnienie
B1 3,60
1 Strzelanie z kbk 3,40
B2 3,20
B 3,64
2 Strzelanie z pm 3,46
BN 3,28
B 3,66
3 Strzelanie z km 3,39
B3 3,12
3,37
100
4 Strzelanie z rgppanc B 3,00 (3)
B1 4,24
5 Strzelanie z pw 4,00
B2 3,76
6 Znajomość zasad strzelania 3,00
7 Znajomość budowy broni 3,34
….………………………………….
(podpis przewodniczącego komisji)
S-1
ZAŁĄCZNIK T
139
Słowniczek terminów medycznych
Ratownik medyczny to osoba, która:

1) posiada pełną zdolność do czynności prawnych;
2) posiada stan zdrowia pozwalający na wykonywanie tego zawodu;
3) wykazuje znajomość języka polskiego w stopniu wystarczającym do
wykonywania tego zawodu;
4) spełnia następujące wymagania:
a) ukończyła studia wyższe na kierunku (specjalności) ratownictwo medyczne,
lub
b) ukończyła publiczną szkołę policealną lub niepubliczną szkołę policealną
o uprawnieniach szkoły publicznej i posiada dyplom potwierdzający
uzyskanie tytułu zawodowego „ratownik medyczny”, lub
c) posiada dyplom wydany w państwie innym niż: państwo członkowskie Unii
Europejskiej, Konfederacja Szwajcarska lub państwo członkowskie
Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strona umowy o
Europejskim Obszarze Gospodarczym, uznany w RP za równoważny z
dyplomem uzyskiwanym w Rzeczypospolitej Polskiej, potwierdzającym
tytuł zawodowy ratownika medycznego, lub
d) posiada kwalifikacje do wykonywania zawodu ratownika medycznego
nabyte w państwie członkowskim Unii Europejskiej, Konfederacji
Szwajcarskiej lub państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o
Wolnym Handlu (EFTA) - stronie umowy o Europejskim Obszarze
Gospodarczym, uznane w Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z ustawą z
dnia 26 kwietnia 2001 r. o zasadach uznawania nabytych w państwach
członkowskich Unii Europejskiej kwalifikacji do wykonywania zawodów
regulowanych (Dz. U. Nr 87, poz. 954, z późn. zm.).
T-1
Ratownik to osoba:
140
1) posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych;
2) zatrudniona lub pełniąca służbę w jednostkach współpracujących z systemem,
o których mowa w art. 15 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym,
lub będąca członkiem tych jednostek;
3) posiadająca ważne zaświadczenie o ukończeniu kursu w zakresie
kwalifikowanej pierwszej pomocy i uzyskaniu tytułu ratownika.
T-2
141
ZAŁĄCZNIK U
Propozycja układu „Zbioru ćwiczeń i strzelań dla

pułku/batalionu/dywizjonu/samodzielnej kompanii (równorzędnego) ….
na …. etap/okres”
Strona tytułowa.
1. Spis treści.
2. Określenie docelowych umiejętności strzeleckich w danym etapie/okresie dla
poszczególnych specjalistów.
3. Zbiór ćwiczeń przygotowawczych w obserwacji:
4. Zbiór ćwiczeń przygotowawczych na trenażery:
5. Zbiór ćwiczeń przygotowawczych do strzelań:
5.1.Wozy bojowe:
5.1.1. Czołg LEOPARD:
5.1.2. Czołg PT-91/T-72:
5.1.3. BWP-1:
5.1.4. KTO „ROSOMAK”:
5.1.5. ………
5.1.6. ………
5.2.Broń strzelecka:
5.2.1. Z pistoletu wojskowego.
5.2.2. Z karabinka szturmowego.
5.2.3. Z karabinu maszynowego.
5.2.4. Strzelanie z granatników.
5.2.5. ………
5.2.6. ………
6. Zbiór strzelań sytuacyjnych:
7. Zbiór ćwiczeń w rzucaniu granatami ręcznymi.
Załączniki:
1. Wykaz strzelań i ćwiczeń przygotowawczych obowiązujących w danym
etapie/okresie (zestawienie strzelań).
2. Wykaz tarcz, dodatkowych figur bojowych.
U-2
142
ZAŁĄCZNIK W
Propozycja układu
„Zbioru ćwiczeń i strzelań dla JW. DWSpec. ….na …. rok”
Strona tytułowa.
1. Spis treści.
2. Założenia ogólne (w rozdziale tym powinien znaleźć się zapis o tym że,
…...”sprawdzeniu podlegają strzelania indywidualne i zespołowe odbyte
w ostatnim kwartale /trzech miesiącach/ szkolenia).
3. Przepisy bezpieczeństwa [wykraczające poza ujęte w: DD/7.0.1(A), DD/7.0.2(A)]
oraz ujęte w „Zbiorze zasad do organizacji i prowadzenia strzelań, ćwiczeń
ogniowych w Wojskach Specjalnych”.
4. Określenie docelowych umiejętności strzeleckich w poszczególnych okresach
i etapach szkolenia dla poszczególnych specjalistów.
5. Ćwiczenia przygotowawcze do strzelania z poszczególnych rodzajów broni.
5.1.Z pistoletu wojskowego.
5.2.Z karabinka szturmowego.
5.3.Z karabinu maszynowego.
5.4.Strzelanie z granatników.
5.5.………
5.6.………
6. Warunki strzelań indywidualnych szkolnych, bojowych, sytuacyjnych
i specjalnych.
6.1.Ląd /w terenie otwartym, w terenie górzystym, w pomieszczeniach, itp./
6.2.Z pojazdów.
6.3.Ze śmigłowca.
6.4.Z łodzi.
6.5.Z lądu na wodę.
6.6. Z wody na ląd.
6.7.…….
6.8.…….
7. Warunki strzelań zespołowych bojowych, sytuacyjnych i specjalnych.
7.1.Ląd /w terenie otwartym, w terenie górzystym, w pomieszczeniach, itp./
7.2.Z pojazdów.
7.3.Ze śmigłowca.
7.4.Z łodzi.
7.5.Z lądu na wodę.
7.6.Z wody na ląd.
7.7.…….
7.8.…….
8. Ćwiczenia przygotowawcze i warunki strzelań dla kadry sztabu oraz
pododdziałów dowodzenia i logistycznych.
143
W-1
9. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi (jeżeli będą odbiegać od przyjętych
w DD7.0.1, DD7.0.2). Jeżeli nie będą przygotowywane odrębne warunki rzutu
należy podać nazwę instrukcji i numer ćwiczenia (w rozdziale tym należy
zaznaczyć, że każda organizacja zajęć z użyciem granatów bojowych
poprzedzona być musi treningiem (przy użyciu granatu ćwiczebnego lub
treningowego) przed rzutem granatem bojowym według warunków danego
ćwiczenia.
10.Trening bezstrzałowy.
Załączniki:
1. Wykaz strzelań obowiązkowych/zestawienie strzelań/.
2. Wykaz tarcz, dodatkowych figur bojowych.
144
W-2

2012 Program Strzelań z Broni Strzeleckiej

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

2012 Program Strzelań z Broni Strzeleckiej

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ

SZTAB GENERALNY WOJSKA POLSKIEGO

z dnia 21 lutego 2012 roku

Na podstawie § 7 ust. 3 regulaminu organizacyjnego Ministerstwa Obrony

1. Wprowadzić do użytku w Siłach Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej

/-/ generał Mieczysław CIENIUCH

CZĘŚĆ I POSTANOWIENIA OGÓLNE........................................... 8

ROZDZIAŁ 8. STRZELANIA BOJOWE.................................................... 71

8.9.1. Strzelanie bojowe Nr 1 – rażenie celu nieruchomego

1. Program strzelań jest dokumentem przeznaczonym do organizacji i prowadzenia

33. Ocena poziomu wyszkolenia strzeleckiego służy do określenia stopnia

46. Do kierowania strzelaniem (ćwiczeniem), wykonywania czynności

59. Obserwatora (obserwatorów) niewybuchów wyznacza kierownik strzelania

63. ZASADY BEZPIECZEŃSTWA SĄ NADRZĘDNE W STOSUNKU DO

6.1. Ćwiczenia w obserwacji

85. Ćwiczenia w obserwacji przygotowują żołnierzy do prowadzenia obserwacji pola

6.2. Ćwiczenia przygotowawcze z broni strzeleckiej oraz z użyciem trenażerów

96. Ćwiczenia przygotowawcze służą do nauczania oraz ciągłego doskonalenia

6.2.1. Ćwiczenie przygotowawcze z karabinka do pełnienia służby wartowniczej

Cele: nr 1 – 2 x figura bojowa nr 40 (biegnący) ukazuje i ukrywa się

6.2.2. Ćwiczenie przygotowawcze z karabinka Mini Beryl do pełnienia służby

Cele: nr 1 – 2 x figura bojowa nr 40 (biegnący) ukazuje i ukrywa się

6.2.3. Ćwiczenie przygotowawcze z pistoletu maszynowego do pełnienia służby

Cele: nr 1 – figura bojowa nr TS-10 ukazuje się dwa razy; pierwsze

6.3. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi

105. Ćwiczenia w rzucaniu granatami ręcznymi mają na celu nauczenie żołnierzy

7.1. Strzelanie szkolne z karabinka

7.1.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie na celność i skupienie

Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach 0,75x0,75 m,

7.1.2. Strzelanie szkolne Nr 2 - strzelanie w postawie leżącej

Cele: karabin maszynowy (figura bojowa nr 27), cel ukazuje się

7.2. Strzelanie szkolne z karabinka – granatnika

7.2.1. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinka –granatnika wz. 1974/ 5,56 mm kbs

Cel: grupa piechoty: 3 x biegnący (3 x figura bojowa nr 40)

7.2.2. Strzelanie szkolne Nr 1 z karabinka – granatnika wz. 1960/72 – strzelanie

Cel: transporter (figura bojowa nr 50) lub grupa piechoty: 3 x

Warunki strzelania: dzień.

Wskazówki: na LW strzelający przygotowuje karabinek do strzelania, otrzymane

7.3. Strzelanie szkolne z karabinka typ Mini Beryl

7.3.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie na celność i skupienie

Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach

Warunki strzelania: dzień.

7.3.2. Strzelanie szkolne Nr 2 - strzelanie w postawie leżącej

Cele: karabin maszynowy (figura bojowa nr 27), cel ukazuje się

7.4. Strzelanie szkolne z pistoletu maszynowego

7.4.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie na celność i skupienie

Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach

7.4.2. Strzelanie szkolne Nr 2 - strzelanie w postawie leżącej

Cele: pancerzownica (figura bojowa nr 31), cel ukazuje się 5 razy

7.5. Strzelanie szkolne z pistoletu wojskowego

7.5.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie na celność i skupienie

Cel: popiersie (figura bojowa nr 23p) na tarczy o wymiarach 0,75x0,75 m,

Warunki strzelania: dzień.

7.5.2. Strzelanie szkolne Nr 2

Cele: 5 x biegnący (5 x figura bojowa nr 40) ukazuje się na 20 sekund –

Rys. 7.5.2. Szkic strzelania szkolnego nr 2

7.6. Strzelanie szkolne z karabinu maszynowego

7.6.1. Strzelanie szkolne Nr 1 – strzelanie w postawie leżącej lub stojącej

Rys. 7.6.2. Szkic strzelania szkolnego nr 2

7. 7. Strzelanie z granatnika ppanc

Rys. 7.7.1. Szkic strzelania szkolnego nr 1

7.7.2. Strzelanie szkolne Nr 2 - strzelanie w postawie leżącej lub stojącej

Rys. 7.7.2. Szkic strzelania szkolnego nr 2

7.8 Strzelanie szkolne z karabinu wyborowego