ALFRED ADLER

STYL ŻYCIA
Adler kładł nacisk na wyjątkowość i niepowtarzalność osobowości. Uważał, że każda osoba jest
jedyną w swoim rodzaju konfiguracją motywów, cech, zainteresowań i wartości, zgodnymi z jej
własnym, charakterystycznym dla niej stylem życia.

• Styl życia jest zasadą zgodnie, z którą funkcjonuje osobowość, oraz całością która rządzi
częściami. Wyjaśnia niepowtarzalność danej osoby. Każdy ma jakiś styl życia, lecz nie ma
dwóch ludzi, którzy ukształtowaliby taki sam styl.

Przyklad: Jeden człowiek stara się rozwijac swój intelekt, podczas gdy drugi sprawnośc
mięśni. Inny styl życia ma intelektualista, a inny sportowiec.

DĄŻENIE DO WYŻSZOŚCI
Ostatecznym celem, do którego dążą wszyscy ludzie jest ''dążenie do wyższości''. Adler podkreślał,
że wyższość nie oznacza społecznych wyróżnień, ani wybitnej pozycji w społeczeństwie. Przez
wyższość rozumie coś bardzo zbliżonego do samorealizacji G. Allporta czy C. Rogersa.

Od urodzenia aż do śmierci, dążenie do wyższości powoduje przechodzenie danej osoby z jednego

stadium rozwoju do następnego, wyższego stadium. Jest to ''Wielki pęd ku górze'' – naturalne
dążenie jednostki do rozwijania się, doskonalenia i osiągania wyższych celów. Adler nie był
rzecznikiem hedonizmu, celem życia była dla niego doskonałość, a nie przyjemność.
Stwierdził, że dążenie do wyższości może przejawiać się na tysiąc sposobów, i każdy czlowiek ma
wlasny sposób w jaki osiąga lub próbuje osiągnąć doskonałość.

POCZUCIE NIŻSZOŚCI I KOMPENSACJA

W jaki właściwie sposób kształtuje się u danej osoby takie, a nie inne formy dążenia do
wyższości, oraz jakie czynniki determinują styl życia jednostki?

Poczucie niższości czy niedoskonałości jest największą siłą motywacyjną ludzkości. Innymi słowy,
ludzie są ''popychani'' przez potrzebę przezwyciężenia swej niższości i ''pociągani'' przez
pragnienie wyższości.

ZACHOWANIE NEUROTYKA VS OSOBY ZDROWEJ:

Neurotyk dąży do zdobycia uznania, władzy i wywyższania się – do egoistycznych celów, podczas
gdy normalna osoba dąży do celów, które mają przede wszystkim charakter społeczny. Adler był
jednak przekonany, że normalny człowiek potrafi w razie konieczności uwolnić się od wpływu tych
fikcyjnych celów, podczas gdy neurotyk nie jest zdolny tego uczynić.

NEUROTYK sztywno dąży do nadkompensacji postrzeganych u siebie słabości, jego cel jest
skoncentrowany na samowywyższaniu i interesie osobistym, a nie społecznym. Brak
zainteresowania społecznego, który doprowadził do problemu uniemożliwia jego rozwiązanie.

Stosowane przez niego mechanizmy obronne – służą do ochrony przed niską samooceną
wynikających z poczucia niższości:
• usprawiedliwienia
• dystansowanie się
• agresja

OPTYMISTYCZNY OBRAZ CZŁOWIEKA:

Można powiedzieć, że teoria osobowości Adlera, była humanistyczną odpowiedzią na
freudowską koncepcję czlowieka. Przywracając ludziom poczucie własnej wartości, Adler
odwrócił ponury i pesymistyczny obraz człowieka, jaki wyłaniał się z psychoanalizy. Zamiast
traktować ludzi jako ofiary swych nieświadomych popędów praz traumatyznych doświadczeń,
Adler uważał, że są oni zdolni do samodzielnego kształtowania swojego losu, panowania nad
swoim życiem i realizowania swoich celów. Zwrócił on uwagę psychologów na rolę spolecznych
determinantów zachowania oraz doniosłe znaczenie procesów społecznych.

PORÓWNANIE DO TEORII FREUDOWSKIEJ:

• Holistyczne podejście: Adler taktował jednostkę jako całość, bez rozdzielania jej na cześci,
tj id, ego czy superego, jak to miało miejsce w psychoanalizie Freuda.
• Zdetronizowanie seksu: Adler zmniejszył do minimum znaczenie popędu seksualnego,
która w koncepcjach Freuda odgrywała niemal monopolistyczną rolę w dynamice
zachowania. Uważał, że ludzie są przede wszystkim istotami społecznymi, a nie
seksualnymi. Są motywowani przez zainteresowanie społeczne, a nie seksualne.
• Rola świadomości w zachowaniu: Uważał, że ludzie są istotami świadomymi, zwykle
zdają sobie sprawę z motywów swego zachowania. Są świadomi swoich słabych stron,
celów do których dążą, oraz własnego ja. Jest to całkowite przeciwieństwo teori Freuda,
która zredukowała rolę świadomości niemal do zera.
• Odrzucenie determinizmu: Adler doszedł do wniosku, że ludzie są w większym stopniu
motywowani przez swoje oczekiwania, niż przez swe doświadczenia z przeszłości.
Podobnie jak utożsamiał teorię Freuda z zasadą przyczynowości, a własną teorię, z zasadą
finalizmu.