CARL ROGERS

Problematyka samorealizacji zajmuje centralne miejsce w rozważaniach psychologów

humanistycznych...Jednym z nurtów, mający wpływ na współczesne poglądy dotyczące zdrowej
osobowości był Carl Rogers.

WZORZEC-JA
Według Rogersa, ludzie ustalają wzorzec-JA, bo chcą być ustaleni i statyczni, dążą do pewnego
ustalonego obrazu siebie. Jednak, człowiek nie jest niezmienną bryłą, a raczej płynącą rzeką
zmianą. Człowiek zatem, nie może być niezmienny, gdyż życie to proces i nieustannie ma wpływ
na osobowość człowieka.

SUBIEKTYWNA INTERPRETACJA = NIE ZAWSZE ZGODNA REPREZENTACJA

RZECZYWISTOŚCI
Zachowanie jednostki uzależnione jest nie tylko od zewnętrznych warunków, ale także od jej
rzeczywistości subiektywnej (pola fenomenologicznego).
W wielu wypadkach jednak, jednostka traktuje swe doświadczenia jako wiarygodną
reprezentację rzeczywistości, co prowadzi do wytworzenia wielu fałszywych przekonań o
świecie i o sobie samym.

STRUKTURA OSOBOWOŚCI:
• Organizm – jest podstawą dla wszystkich doświadczeń jednostki, włączając w to zarówno
fizyczne jak i emocjonalne doznania.

• Pole fenomenologiczne – to subiektywny, indywidualny świat doświadczeń, który jest

znany tylko samej jednostce.

• POJĘCIE-JA: Rogers definiował JA, jako złożony system postrzegania własnej osoby, a
także element indywidualne, subiektywnej rzeczywistości – pola fenomenologicznego.
Składa się z tych postrzeganych właściwości, które jednostka identyfikuje z samym sobą,
tj.obraz samego siebie, obraz między ja, a innymi. Zachowuje ono zintegrowany charakter,
jednocześnie podlegając dynamicznym zmianom.

Gdy percepcja JA, jest zgodna z doświadczeniami organizmu, to wtedy jednostka może
doświadczać wewnętrznej spójności i harmonii psychicznej.

SAMOREALIZACJA – CEL I MOTYWACJA

Model Rogersa opiera się założeniu, że podstawiwym celem organizmu oraz siłą motywacyjną
jest dążenie do samorealizacji.

SAMOREALIZACJA – to tendencja człowieka do wzrastania od jednostki prostej do bardziej

złożonej, od zależnej do wolnej; przechodzenia od zależności ku autonomii; od sztywności ku
zmienności. Jest to proces rozwijania się, stawania się najlepszą wersją samego siebie oraz
dążenia do wewnętrznej spójności oraz zgodności z samym sobą.

ANALOGIA ZIEMNIAKÓW:
Aby opisać ten proces, Rogers posłużył się analogią kiełkujących ziemniaków, przechowywanych w
ciemnej piwnicy. Zauważył on, że nawet w trudnych warunkach, dążą one ku światłu. Podobnie,
ludzie mogą rozwijać się w niekorzystnych warunkach i dążyć ku rozwojowi, choć ich potencjał
może być ograniczony przez otoczenie.

ROZWÓJ OSOBOWOŚCI
Rozwój człowieka i osiąganie przez niego pełnej dojrzałości nie odbywa się w sposób
automatyczny. W miarę dojrzewania, organizm staje się bardziej zróżnicowany, autonomiczny i
uspołeczniony. Ten złożony proces rozpoczyna sie wraz z kształtowaniem poczucia tożsamości –
czyli poczucia-JA – już we wczesnym dzieciństwie. W wyniku oddziaływania ze strony rodziców i
najbliższego otoczenia, tworzy się drugi aspekt: JA-idealnego.

Rozwój może przejawiać się tylko wtedy, gdy jednostka bierze odpowiedzialność za swoje życie i
wybory, oraz kiedy jest zdolna odróżniać zachowania mające charakter rozwojowy, od
zachowań regresywnych.

ZGODNOŚĆ WEWNĘTRZNA (doświadczenie + Ja)

Potrzeba akceptacji i samorealizacja = stanowią warunki konieczne do rozwoju.

Rozbieżność między Ja realnym, a Ja idealnym jest miara samoakceptacji. Poziom samoakceptacji

świadczy o przystosowaniu osobistym jednostki.

OSOBA W PEŁNI FUNKCJONUJĄCA CECHUJE SIĘ:

– otwartość na doświadczenia
– brak obronnego nastawienia
– jasna świadomość
– bezwarunkowe poczucie własnej wartości
– harmonijne relacje z innymi ludźmi

ROGERS POMNIEJSZA ROLĘ ŚWIADOMOŚCI I SAMOŚWIADOMOŚCI:

Według Rogersa, jednostka cechuje się świadomością o charakterze refleksyjnym. Uważa, że
samoświadomość staje się wyraźna tylko wtedy, gdy istnieje jakaś dysfunkcja w zachowaniu i
normalne funkcjonowanie jest zakłócone.
ZABURZENIA FUNCKJONOWANIA I PSYCHOPATOLOGIE:
Według Rogersa, do emocjonalnych zaburzeń dochodzi wtedy, gdy jednostka doświadczała
warunkowej akceptacji, Związane z nią warunki wartosci prowadzą do niezgodności między
Ja a doświadczeniem.

TERAPIA NIEDYREKTYWNA – SKONCENTROWANA NA KLIENCIE:

Jego wkładem w psychoterapię jest rozumienie relacji klient-terapeuta. Rogers posługuje się
terminem ''kleint'', a nie ''pacjent'', aby podkreślić, że relacja z terapeutą ma inny charakter niż
relacja między pacjentem a lekarzem. Zrezygnował z pozycji terapeuty-eksperta na rzecz podejścia,
w którym jedynym eskpertem w swojej sprawie może być klient. Założeniem terapii zorientowanej
na klienta było przekonanie, że klient jest w stanie brać odpowiedzialność za zmiany w swojej
osobowości.

Warunki skutecznej terapii:

• Rola terapeuty – Rolą terapeuty, poprzez terapię skoncentrowaną na kliencie, jest
stworzenie warunków wspierających jego samorealizację, poprzez: autentyczność, empatię i
akceptacię.
• Empatia: dotyczy gotowości do wkroczenia w indywidualny, niepowtarzalny i subiektywny
świat klienta i zrozumienie go, a także wrażliwości na zmieniające się uczucia i stany
drugiej osoby. Zadaniem terapeuty jest umiejętność nawiązania głębokiego osobistego i
subiektywnego związku z klientem i przekazanie mu swojego empatycznego zrozumienia.
Terapeuta powinien różnież być zdolny do wczuwania się w stan swgo klienta bez żadnych
ograniczeń, które uniemożliwiałyby mu odczuwanie i zrozumienie tego, co w każdym
momencie kontaktu czuje jego klient.
• Akceptacja bezwarunkowa – Oznacza to, iż terapeuta przypisuje swemu kleintowi wartość
bezwarunkową, niezależną od stanu, w jakim on się znajduje, od jego zachowań lub uczuć.
Często źródłem jego problemów jest bowiem niewystarczająca akceptacja ze strony
otoczenia. Warunkowe akceptowanie może prowadzić do konfliktów wewnętrznych i
problemów psychicznych.
• Autentyczność – terapeuta musi być osobą autentyczną lub cechującą się zgodnością z
samym sobą (kongruencja). Warunkiem koniecznym jest autentyczność, którą Rogers
rozumiał jako rezygnację z maski obronnej, czy maski eksperta i profesjonalisty.
Kongruencja (zgodność z samym sobą) – zgodność między wewnętrznymi myślami i
uczuciami terapeuty, a tym, co on wyraża na zewnątrz. Działa to na rzecz budowania
autentyczności i zaufania w relacji.
Podsumowanie:
Dzięki tym elementom i poprzez doświadczenie takiego bezwarukowego przyjęcia uruchamia się
proces zmian, ukierunkowany na rozwój. W trakcie terapii klienci zaczyną coraz lepiej rozumieć
swoje prawdziwe uczucia i doświadczenia. Warunki takie tworą klimat zmiany, a wynikiem
udanego procesu terapeutycznego jest zwiększenie wewnętrznej spójności, osiągnięcie pełnej
zgodności, gdzue pojęcie -JA klienta staje się zgodne z całokształtem doświadczeń organizmu.
Jeśli ta pełna zgodność zostanie osiągnięta, klient stanie suę osobą funkcjonującą w sposób pełny,
zdolną do wzięcia odpowiedzialność za swoje życie i osiągania swoich celów.