Part I

2014 MATEMATI·K-II SINAV SORULARI

1 ARASINAV (12.04.2014)
1 3
1. f (x) = x2 + 3 ile tan¬ml¬f fonksiyonu 2 ; 2 aral¬g
¼¬nda ele al¬ns¬n. Bu aral¬g¼¬dört eşit parçaya bölerek
ve her alt aral¬g¼¬n sa¼
g uç noktas¬n¬seçerek f nin Riemann toplam¬n¬bulunuz. Hesaplad¬g¼¬n¬z alan¬gra…k
üzerinde gösteriniz.
1 3
2; 2 aral¬g¼¬n¬n dört eşit alt aral¬g¼a bölünmesi ile elde edilen düzgün parçalanma
1 1 3
P =f ; 0; ; 1; g
2 2 2
olur. 1 i 4 için alt aral¬klar [xi 1 ; xi ] olmak üzere xi = 14 ( 32 ( 1
2 )) = 1
2 dir.
1 1 3
x0 = 2 x1 = 0 x2 = 2 x3 = 1 x4 = 2

x0i 2 [xi 1 ; xi ] için x0i = xi olarak seçelim. O zaman istenen Riemann toplam¬
4
X 4
X 1
R = f (x0i ) xi = f (xi )
i=1 i=1
2
4 4
!
1X 1 X
= ( x2i + 3) = 4:3 x2i )
2 i=1 2 i=1
1
= 12 (x21 + x22 + x23 + x24 )
2 !!
2 2
1 1 3
= 12 02 + + 12 +
2 2 2
17
=
4
olur.
y
3

-0.4 -0.2 0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4
x

2. Aşa¼
g¬daki belirsiz integralleri hesaplay¬n¬z.
R
a) x ln(x + 1)dx integralini hesaplamak için u = ln(x + 1) ve dv = xdx diyerek k¬smi integrasyon
yöntemini kullanal¬m. O zaman
Z Z
x2 1 x2
x ln(x + 1)dx = ln (x + 1) dx
2 2 x+1
Z
x2 1 1
= ln (x + 1) x 1+ dx
2 2 x+1
x2 1 x2
= ln (x + 1) x + ln(x + 1) + C
2 2 2
x2 1 x2 x
= ln (x + 1) + +C
2 4 2
bulunur.
R dx
b) (x2 +1)(x+1)2 integralini basit kesirlere ay¬rma yöntemi ile hesaplayabiliriz.

1 A B Cx + D
= + + 2
(x2 + 1)(x + 1)2 x + 1 (x + 1)2 x +1

1
 den

1 = A(x + 1)(x2 + 1) + B(x2 + 1) + (Cx + D)(x + 1)2

= (A + C)x3 + (A + B + +2C + D)x2 + (A + C + 2D)x + A + B + D

olur. x = 1 yazarsak B = 21 bulunur. A + C = 0 ve A + C + 2D = 0 oldu¼

gundan D = 0 olur.
A + B + D = 1 den A = 21 ve böylece C = 12 olur. O zaman
Z Z
dx 1 1 1 x
= + dx
(x + 1)(x + 1)2
2 2 x + 1 (x + 1) 2 2
x +1
1 1 1
= ln(x + 1) ln(x2 + 1) + K
2 x+1 2
1 (x + 1)2 1
= ln 2
+K
4 x +1 2 (x + 1)

bulunur.

3. Aşa¼
g¬daki belirli integralleri hesaplay¬n¬z.
R2
a) 1
x3 3x2 + 2x dx
Z 2 Z 2
3 2
x 3x + 2x dx = jx(x 1)(x 2)j dx
1 1
Z 0 Z 1 Z 2
= (x3 3x2 + 2x)dx + (x3 3x2 + 2x)dx + (x3 3x2 + 2x)dx
1 0 1
11
=
4
R1
b) 0
x3 (1 x2 )8 dx integralinde 1 x2 = t dönüşümü yap¬l¬rsa
Z 1 Z 0
dt
x3 (1 x2 )8 dx = (1 t)t8
0 1 2
Z 1
1
= (t8 t9 )dt
2 0
1
1 t9 t10
=
2 9 10 0
1
=
180
bulunur.

4. Birinci bölgede, y = x2 , y = 5x2 e¼

grileri ile x + y = 6 do¼
grusu taraf¬ndan s¬n¬rlanan bölgenin alan¬n¬
hesaplay¬n¬z.

y8
6
4
2

-1 1 2 3
x

Z 1 Z 2
A = (5x2 x2 )dx + (6 x x2 )dx
0 1
7 2
= br
2
bulunur.

2
 5. y = x ve x = y 2 2 e¼grileri ile s¬n¬rl¬bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z.x = y ve x = y 2 2 e¼
grilerinin kesim
noktalar¬n¬bulal¬m. y 2 2 = y den y 2 y 2 = 0 ve buradan da y1 = 1, y2 = 2 bulunur. O zaman
kesim noktalar¬( 1; 1) ve (2; 2) olur.

y
2

-3 -2 -1 1 2 3
-2
x

-4

Ba¼
g¬ms¬z de¼
gişkeni y alarak istenen bölgenin alan¬
Z 2 Z 2
2
A = (y (y 2))dy = (y y 2 + 2)dy
1 1
9 2
= br
2
bulunur. Ba¼
g¬ms¬z de¼
gişkeni x alarak bölgenin alan¬n¬hesaplamak istersek
Z 1 Z 2
p p p
A= ( x+2 ( x + 2))dx + ( x + 2 x)dx
2 1

integralini hesaplamak gerekir.

2 FI·NAL (26.05.2014)
1. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z
R
a) sin(ln x)dx. u = sin(ln x) ve dv = dx diyerek k¬smi integrasyon yöntemini kullanal¬m. O zaman
du = cos(ln
x
x)
dx ve v = x olur. Böylece
Z Z
sin(ln x)dx = x sin(ln x) cos(ln x)dx

olur. Burada sa¼

gtaraftaki integralde u = cos(ln x) ve dv = dx diyerek k¬smi integrasyon yöntemini
kullanal¬m. O zaman du = sin(lnx
x)
dx ve v = x olur. O zaman
Z Z
sin(ln x)dx = x sin(ln x) cos(ln x)dx
Z
= x sin(ln x) x cos(ln x) sin(ln x)dx

olup Z
x
sin(ln x)dx = [sin(ln x) cos(ln x)] + C
2
bulunur.
R p
b) 03 1 + cos 2xdx: 1 + cos 2x = 2 cos2 x oldu¼
gundan
Z Z p p Z
3 p 3 3
1 + cos 2xdx = 2 cos2 xdx = 2 jcos xj dx
0 0 0
p
p Z 3 p 3 6
= 2 cos xdx = 2 sin x =
0 0 2

bulunur.

3
 x 1
2. Birinci bölgede y = 4x ve y = 4 do¼
grular¬ile y = x e¼
grisi aras¬nda kalan bölgenin alan¬n¬bulunuz.

y
4
2

-1 1 2 3
-2 x

Z 1 Z 2
2 x 1 x
A = (4x )dx + ( )dx
0 4 1
2
x 4
1
2
2 x2 2
x2
= 2x + ln(x)
8 0 8 1
2

1 1 1 1 1
= + ln 2 ln +
2 32 2 2 32
= 2 ln 2 br2
p
3. y = x e¼ grisi, bu e¼
griye (4; 2) noktas¬nda te¼
get olan do¼gru ve y-ekseni aras¬nda kalan bölgenin y-ekseni
1
etraf¬nda döndürümesi ile oluşan cismin hacmini bulunuz. Önce te¼ get denklemnini bulal¬m. y 0 = 2p x
0 1
olup (4; 2) verilen e¼
gri üzerinde oldu¼gundan te¼gertin e¼
gimi mt = y (4) = 4 olur O zaman te¼ get denklemi
y 2 = 41 (x 4) veya y = x4 + 1 olur.

y
2

-1 1 2 3 4 5
x
-2

Silindirik kabuk yöntemi ile istenen cismin hacmi

Z 4
x p 16
V =2 x( + 1 x)dx = br3
0 4 15

olur. Disk yöntemi le hesaplama yaparsak

Z 1 Z 2
16
V = (y 2 )2 dy + ((y 2 )2 (4y 4)2 )dy = br3
0 1 15

bulunur.
4. x2 +y 2 = 9 çemberinin 1 x 1 ve y > 0 şartlar¬ n¬sa¼
p glayan yay¬n¬n x-ekseni etraf¬nda döndürülmesiyle
oluşan yüzeyin alan¬n¬hesaplay¬n¬z. O zaman y = 9 x2 ; 1 x 1 e¼ gri parças¬n¬n x-ekseni etraf¬nda
döndürülmesiyle oluşan yüzeyin alan¬n¬

y
2

-2 2
-2
x

4
 s
Z 1 p Z 1 p 2
x
S = 2 y 1 + (y 0 )2 dx = 2 9 x2 1+ p dx
1 1 9 x2
Z r
1 p x2
= 2 9 x2 1+ dx
1 9 x2
Z r Z
1 p 9 1
= 2 9 x2 dx = 2 3dx = 12 br2
1 9 x2 1

bulunur.
5. Aşa¼
g¬da verilen genelleştirilmiş integrallerin yak¬nsak olup olmad¬g¼¬n¬ araşt¬r¬n¬z. Yak¬nsak ise de¼ gerini
hesaplay¬n¬z.
R1 2x 2x
a) 1 1+e p
x
dx. Verilen integral bir birinci tip genelleştirilmiş integraldir. x 1 için p1x 1+e
p
x
dir.
Di¼ger taraftan
Z 1 Z b p
dx dx
p = lim p = lim (2 b 2) = 1
1 x b!1 1 x b!1
R 1 dx R1 2x
oldu¼gundan 1 px integrali ¬raksakt¬r. O zaman karş¬laşt¬rma testi gere¼ gi 1 1+e
p
x
dx integrali de
¬raksakt¬r.
R1
b) 0 ln xdx. Verilen integral bir ikinci tip genelleştirilmiş integraldir.
Z 1 Z 1
ln xdx = lim+ ln xdx
0 t!0 t
1
= lim+ (x ln x x)
t!0 t
= lim ( 1 t ln t + t)
t!0+
= 1
1
ln t
bulunur. Burada limt!0+ t ln t = limt!0+ 1 = limt!0+ t
1 = 0 oldu¼
guna dikkat ediniz. Bu integral
t t2
t
ln x = t dönüşümü yap¬ld¬g¼¬nda fonksiyonu yard¬m¬yla da hesaplanabilir. Bu durumda x = e
ve dx = e t dt olaca¼g¬ndan
Z 1 Z 1 Z 0
ln xdx = ln xdx = t( e t )dt
0 0 1
Z 1
= te t dt = (1) = 1
0

bulunur.

3 BÜTÜNLEME (09.06.2014)
1. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z
Z
a) arctan 2xdx. u = arctan 2x ve dv = dx diyerek k¬smi integrasyon yöntemini kullanal¬m. O zaman
2dx
du = ve v = x olur. Böylece
1 + 4x2
Z Z
2xdx 1
arctan 2xdx = x arctan 2x = x arctan 2x ln(1 + 4x2 ) + C
1 + 4x2 4
bulunur.
Z4
sin x + cos x
b) p
3
dx: sin x cos x = t denirse (cos x + sin x)dx = dt olur. Ayr¬ca x = 0 için t = 1 ve
sin x cos x
0
x= 4 için t = 0 olur. O zaman

Z4 Z0 Zs
sin x + cos x dt dt 3 2 2 3
p dx = p = lim p = lim s3 ( 1) 3 =
3
sin x cos x 3
t s!0 3
t s!0 2 2
0 1 1

bulunur.

5
 x2 2x
2. y = 2 jxj ve y = e¼
grileri aras¬nda kalan bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z. Verilen e¼
grilerin kesim
3
noktalar¬x = 1 ve x = 2 noktalar¬d¬r. Buna göre

y
2

-2 -1 1 2 3
-2 x

Z 0 Z 2
x2 2x x2 2x 7 2
A= 2+x dx + 2 x dx = br
1 3 0 3 2
bulunur.
3. y = sin x e¼
grisinin [0; ] aral¬g¼¬nda kalan parças¬ ve x-ekseni aras¬nda kalan bölgenin y-ekseni etraf¬nda
döndürümesi ile oluşan cismin hacmini bulunuz.

y 2
1

-2 2 4
-1 x
-2

Silindirik kabuk yöntemi ile istenen cismin hacmi (u = x, dv = sin xdx ile k¬smi integrasyon uygulayarak)
Z
V =2 x sin xdx = 2 x cos x + sin x = 2 2 br3
0 0

bulunur. Disk yöntemi ile istene cismin hacmini bulmak için

Z 1
V = x2sag x2sol dy
0

integralini hesaplamak gerekir. Burada xsol = arcsin y ve xsag = arcsin y oldu¼

guna dikkat etmek
gerekir. Bu durumda
Z 1 Z 1
2
V = ( arcsin y) (arcsin y)2 dy = ( 2 arcsin y)dy
0 0
Z 1 p 1
= 2
2 arcsin ydy = 2
2 1 y 2 + y arcsin y =2 2
br3
0 0

bulunur.
p
4. 1 x 5 olmak üzere yp= x + 1 e¼ gri parças¬n¬n x-ekseni etraf¬nda döndürülmesiyle oluşan yüzeyin
1
alan¬n¬hesaplay¬n¬z. y = x + 1 ise y 0 = 2px+1 olur.

y
4
2

-2 2 4 6
x
s
Z 5 p Z 5 2
p 1
S = 2 y 1 + (y 0 )2 dx = 2 x+1 1+ p dx
1 1 2 x+1
Z s Z
5 p 5 p
4x + 5
= 2 x+1 dx = 4x + 5dx
1 4(x + 1) 1
3 5
2 (4x + 5) 2 49
= = (125 27) = br2
3 4 6 3
1

6
 bulunur.
5. Aşa¼
g¬da verilen genelleştirilmiş integrallerin yak¬nsak olup olmad¬g¼¬n¬araşt¬r¬n¬z.

Z1
dx 1 1
a) . Verilen integral bir ikinci tip genelleştirilmiş integraldir. f (x) = 1 x3 = (1 x)(x2 +x+1)
1 x3
0
olup limit testi uygulan¬rsa
1 1
lim (1 x)p f (x) = lim (1 x) 2
=
x!1 x!1 (1 x)(x + x + 1) 3

olur. Yani p = 1 ve = 13 oldu¼ gundan verilen integral limit testi gere¼ gince ¬raksakt¬r.
Z1
dx 1
b) . Verilen integral bir birinci tip genelleştirilmiş integraldir. f (x) = x+e x olup limit testi
x + ex
0
uygulan¬rsa
1
lim xp f (x) = lim x2
=0
x!1 x + ex x!1

olur. Yani p = 2 ve = 0 oldu¼gundan verilen integral limit testi gere¼

gince yak¬nsakt¬r. Yine x 0
Z1
1 1 dx
için f (x) = x+ex ex ve = (1) = 1 oldu¼ gundan karş¬laşt¬rma testine görede verilen integralin
ex
0
yak¬nsak oldu¼
gu görülebilir.

Part II
2015 MATEMATI·K-II SINAV SORULARI
4 ARASINAV (11.04.2015)
1. f (x) = 4x + 3x2 ile tan¬ml¬f fonksiyonu [0; 3] aral¬g¼¬nda tan¬mlans¬n. Bu aral¬g¼¬alt¬eşit parçaya bölerek
ve her alt aral¬g¼¬n sol uç noktas¬n¬seçerek f nin Riemann toplam¬n¬bulunuz. Hesaplad¬g¼¬n¬z alan¬gra…k
üzerinde gösteriniz.
[0; 3] aral¬g¼¬n¬n alt¬eşit parçaya bölünmesinden elde edilen parçalanma P = f0; 21 ; 1; 32 ; 2; 52 ; 3g olur. 1
i 6 için alt aral¬klar [xi 1 ; xi ] olmak üzere xi = 3 6 0 = 12 olur. Herbir alt aral¬g¼¬n sol uç noktas¬
seçilece¼ginden x0i = xi 1 = i 2 1 olup istenen Riemann toplam¬
6
X 6
X i 1 1
R = f (x0i ) xi = f( )
i=1 i=1
2 2
6
" #
1 X i 1 i 1
2
= 4 +3
2 i=1
2 2
6
X 6
X
3 2
= (i 1) + (i 1)
i=1
8 i=1
5
X 5
3X 5:6 3 5:6:11 285
= i+ i2 = + : =
i=1
8 i=1
2 8 6 4

y
40

30

20

10

0
0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.2 1.4 1.6 1.8 2.0 2.2 2.4 2.6 2.8 3.0
x

7
2. Aşa¼
g¬daki belirsiz integralleri hesaplay¬n¬z.

a) Z Z Z
ex ex ex ex
dx = dx dx
x x2 x x2
dx
Eşitli¼ g taraf¬ndaki ikinci integrale k¬smi integrasyon uygulayal¬m. u = ex , dv =
gin sa¼ x2 dersek
du = e ve v = x1 olur. O zaman
x

Z x Z x
e ex e
2
dx = + dx
x x x
oldu¼
gundan
Z Z Z Z Z
ex ex ex ex ex ex ex ex
dx = dx dx = dx + dx = +C
x x2 x x2 x x x x
bulunur.
II. Yol Z Z Z
ex ex xex ex ex ex
dx = dx = d = +C
x x2 x2 x x
b) Verilen integrant bir rasyonel fonksiyondur. Polinom bölmesi yap¬ld¬g¼¬nda
Z Z Z
x4 1 dx
dx = 1 + dx = x +
x4 1 x4 1 x4 1
olur. I·kinci taraftaki integral basit kesirlere ayr¬larak hesaplan¬r. I·ntegrant¬n basit kesirlere ayr¬m¬
1 A B Cx + D
2
= + + 2
(x 1)(x + 1)(x + 1) x 1 x+1 x +1
olca¼
g¬ndan payda eşitleme ile
1 = A(x + 1)(x2 + 1) + B(x 1)(x2 + 1) + (Cx + D)(x2 1)
olur. Burada x = 1 yaz¬ld¬g¼¬nda A = 14 , x = 1 yaz¬ld¬g¼¬nda B = 14 olur. x = 0 yaz¬ld¬g¼¬nda
A B D = 1 eşitli¼ ginden D = 12 olur. Yine x = 2 yaz¬ld¬g¼¬nda 15A + 5B + 6C + 3D = 1 den
C = 0 olur.O zaman
Z Z
dx 1 1 1 2
= dx
x4 1 4 x 1 x + 1 x2 + 1
1 x 1 1
= ln arctan x
4 x+1 2
olaca¼
g¬ndan Z
x4 1 x 1 1
dx = x + ln arctan x + C
x4 1 4 x+1 2
bulunur.

3. Aşa¼
g¬daki limit ve belirli integrali hesaplay¬n¬z.

a) Verilen limit yeniden düzenlendi¼

ginde 0=0 belirsizli¼
gine sahip oldu¼
gu görülmektedir. O zaman L’Hopital
uygulayarak
3
Zx
p
3 2 + t4 dt
Zx p
1 0
lim 2 + t4 dt = lim
x!0 x sin x x!0 x sin x
0
p
3x2 2 + x12
= lim
x!0 1 cos x
p x2
= 3 2 lim
x!0 1 cos x
p 2x p
= 3 2 lim =6 2
x!0 sin x

bulunur.

8
 b) Verilen integral simetrik aral¬kta çift fonksiyonun integralidir. O zaman
Z Z Z2 Z
cos3 x dx = 2 cos3 x dx = 2 cos3 xdx 2 cos3 xdx
0 0 2

olur. I·kinci integralde x = t dönüşümü yaparsak

Z Z0 Z2
3 3
cos xdx = cos ( t)dt = cos3 tdt
2 2
0

olur. O zaman
Z Z2 Z2
3
cos x dx = 3
4 cos xdx = 4 (1 sin2 x) cos xdx
0 0

sin3 x 2
8
= 4 sin x =
3 0 3
bulunur.
4. Birinci bölgede, y = 21 x2 , y = x2 + 2 e¼
grileri ile x + y = 4 do¼
grusu taraf¬ndan s¬n¬rlanan bölgenin alan¬n¬
hesaplay¬n¬z. Bahsedilen bölge şekilde verilmiştir.

y
4

-1 1 2 3
x

O zaman bölgenin alan¬

Z 1 Z 2
x2 x2
A = (x2 + 2 )dx + (4 x )dx
0 2 1 2
13 4 7
= + = br2
6 3 2
olur.
5. x = 2 2y 2 ve x = y y 2 e¼
grileri ile s¬n¬rl¬bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z. Verilen e¼
grilerin kesim noktalar¬n¬n
ordinatlar¬
2 2y 2 = y y 2 veya y 2 + y 2 = 0
eşitli¼
ginden y = 1 ve y = 2 olarak bulunur. O zaman istenen alan
Z 1
9
A= (2 2y 2 y + y 2 )dy = br2
2 2

9
5 FI·NAL (01.06.2015)
1. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
2 ln x
a) K¬smi integrasyon yöntemini dikkate alark u = (ln x)2 ve dv = dx dersek du = x dx ve v = x olur
O zaman Z Z
(ln x)2 dx = x(ln x)2 2 ln xdx

olur. Yine bir K¬smi integrasyon işlemi ile

Z
(ln x)2 dx = x(ln x)2 2x ln x + 2x + C

bulunur.
b) Aşa¼
g¬da ikinci sat¬rda bulunan ilk integral simetrik bir aral¬kta tek fonksiyonun integrali oldu¼
gundan
geri s¬f¬rd¬r. I·kinci integralde ise simetrik bir aral¬kta çift fonksiyonun integralinin özelli¼
de¼ gi göz
önüne al¬nm¬şt¬r.
1 1
Z2 r Z2
1 x 1 x
arcsin xdx = p arcsin xdx
1+x 1 x2
1 1
2 2
1 1
Z2 Z2
arcsin x x arcsin x
= p dx p dx
1 x2 1 x2
1 1
2 2
1
Z 2
x arcsin x
= 2 p dx
1 x2
0

Bu son integralde u = arcsin x ve dv = pxdx ile k¬smi integrasyon metodu kullan¬l¬rsa du = p dx

p 1 x2 1 x2
ve v = 1 x2 olur O zaman
1 1
Z2 r Z2 p Z 1
1 x x arcsin x 2
arcsin xdx = 2 p dx = 2 1 x2 arcsin x + dx
1+x 1 x2 0
1 0
2

p 1
2 1p
= 2 1 x2 arcsin x + x = 3 1
0 6
2. Aşa¼
g¬daki integrallerin yak¬nsakl¬k durumunu inceleyiniz.
Z 1
ln(1 x)
a) p dx integrali ikinci tip bir genelleştirilmiş integraldir. x = 1 noktas¬nda integrant¬n
0 1 x
s¬n¬rs¬zl¬g¼¬mevcuttur. I·kinci tip genelleştirilmiş integraller için limit testini göz önüne al¬rsak

lim (1 x)p f (x) =

x!1

limitinde p 1 ve 6= 0 ise integral ¬raksak, p < 1 ve sonlu ise integral yak¬nsakt¬r. O zaman
p = 43 al¬rsak
3 ln(1 x) 1
lim (1 x) 4 p = lim (1 x) 4 ln(1 x) = 0
x!1 1 x x!1

olaca¼g¬ndan verilen integral yak¬nsakt¬r.

Z 1
x
b) 4
dx integrali birinci tip bir genelleştirilmiş integraldir. Birinci tip genelleştirilmiş integraller
1 x +1
için limit testini göz önüne al¬rsak
lim xp f (x) =
x!1
limitinde p 1 ve 6= 0 ise integral ¬raksak, p > 1 ve sonlu ise integral yak¬nsakt¬r. O zaman
p = 3 al¬rsak
x
lim x3 =1
x!1 x4 + 1
olaca¼
g¬ndan verilen integral yak¬nsakt¬r.

10
3. Bir cismin taban¬ 2 ; 2 aral¬g¼¬nda y = cos x e¼ grisi ile x-ekseni ile s¬n¬rlanm¬şt¬r. Cismin x-eksenine dik
düzlemlerle ara kesitleri eşkenar üçgenler oldu¼
guna göre cismin hacmini hesaplay¬n¬z.

y 2
1

-2 2
-1 x

Cismin x-eksenine dik bir düzlemle herhengi bir x 2 2 ; 2 noktas¬ndan al¬nan kesiti, bir kenar¬cos x br
p
gunda olan bir eşkenar üçgen olur. O zaman bu eşkenar üçgenin alan¬A(x) = 43 cos2 x olaca¼
uzunlu¼ g¬ndan
cismin hacmi
Z 2 Z 2 p p Z p
3 3 2 3
V = A(x)dx = 2
cos xdx = (1 + cos 2x)dx = br3
2 2
4 4 0 8

bulunur.
4. y = ex e¼ grisi, y = e do¼
grusu ve y-ekseni aras¬nnda kalan bölgenin x-ekseni etraf¬nda döndürülmesi ile
oluşan cismin hacmini hesaplay¬n¬z.

y
2

-2 2
x

Cismin hacmi Disk ve Kabuk yöntetemleri ile hesaplanabilir.

Disk Yöntemi ile Z 1
V = (e2 (ex )2 )dx = e2 + 1 br3
0 2
Kabuk yöntemi ile de Z e
V =2 y ln ydy = e2 + 1 br3
1 2
olarak bulunur.
x3 1
5. f (x) = 12 + x e¼
grisinin 1 x 4 aras¬nda kalan parças¬n¬n uzunlu¼
gunu hesaplay¬n¬z.
Rbp x3 1
y = f (x); a x b e¼ gu l = a 1 + (y 0 )2 dx ile hesaplanmaktad¬r. f (x) =
gri parças¬n¬n uzunlu¼ 12 + x
için
2 2
x2 1 x2 1
1 + (f 0 (x))2 = 1 + = + 2
4 x2 4 x
oldu¼
gundan Z 4
x2 1
l= + 2 dx = 6 br.
1 4 x
n
2
a) limn!1 1 + limitinin de¼
gerini hesaplay¬n¬z.
n
n x
2 2
lim 1+ = lim 1+ = e2 ( = 2)
n!1 n x!1 x

1 1 1
b) Genel terimi an = + + + olan dizinin yak¬nsak oldu¼gunu gösteriniz.
n+1 n+2 2n
Verilen dizinin monoton ve s¬n¬rl¬oldu¼
gunu gösterelim. Her n pozitif tam say¬s¬için
1 1 1 1 1 1
an+1 an = + = = >0
2n + 1 2n + 2 n+1 2n + 1 2n + 2 (2n + 1)(2n + 2)

11
 oldu¼
gundan (an ) dizisi monoton artand¬r. Di¼
ger taraftan
1 1 1 1 1 1 1 n
= + + + an + + + = <1
2 2n 2n 2n n+1 n+1 n+1 n+1
oldu¼
gundan (an ) dizisi s¬n¬rl¬d¬r. Dolay¬s¬yla yak¬nsakt¬r.

6 BÜTÜNLEME (22.06.2015)
1. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
Z
x2 + 15
a) dx
(x 3)(x2 2x 3)

x2 + 15 x2 + 15 A B C
= = + +
(x 3)(x2 2x 3) (x 3)2 (x + 1) x 3 (x 3)2 x+1

den A = 0, B = 6 ve C = 1 bulunur. Böylece

Z Z
x2 + 15 6 1 6
dx = + dx = + ln(x + 1) + C
(x 3)(x2 2x 3) (x 3)2 x+1 x 3

elde edilir.
1
Z2
b) ln 1 x
1+x sin4 xdx integralinin integrasyon aral¬g¼¬ simetriktir. f (x) = ln 1 x
1+x sin4 x dersek x 2
1
2
1 1
[ 2; 2] için
f ( x) = ln 1+x
1 x sin4 ( x) = ln 1 x
1+x sin4 x = f (x)

oldu¼
gundan integrant bir tek fonksiyondur. O zaman
1
Z2
ln 1 x
1+x sin4 xdx = 0
1
2

bulunur.

2. Aşa¼
g¬daki integrallerin yak¬nsakl¬k durumunu inceleyiniz. Yak¬nsak olanlar¬n de¼
gerini hesaplay¬n¬z.

a)
Z 1 Z t Z t
x2 x2 1 x2
xe dx = lim xe dx = lim 2xe dx
0 t!1 0 t!1 2 0
t
1 x2 1 1 t2 1
= lim e = lim e =
t!1 2 0
t!1 2 2 2

bulunur. Yani integral yak¬nsakt¬r.

b)
Z 1 Z t 2 t
arctan x arctan x (arctan x)
dx = lim dx = lim
0 x2 + 1 t!1 0
2
x +1 t!1 2
0
2
(arctan t) 1 2
= lim =
t!1 2 8
bulunur. Yani integral yak¬nsakt¬r.

3. y = 2 sin x, 0 x e¼
gri parças¬ve x-ekseni aras¬nda kalan bölgenin y-ekseni etraf¬nda döndürülmesi
ile oluşan cismin hacmini hesaplay¬n¬z.

12
 y 2

-4 -2 2 4
x
-1

Silindirik kabuk yöntemi göz önüne al¬narak bir k¬smi intagrasyon işlemi ile
Z
V =2 x2 sin xdx = 4 2 br3
0

bulunur.
4
4. y = e¼ grisi ile, x = 1; x = 4 ve y = 0 do¼
grular¬aras¬nda kalan bölgenin x-ekseni etraf¬nda döndürülmesi
x
ile oluşan cismin hacmini hesaplay¬n¬z.

y
4

-1 1 2 3 4 5
x

Disk yöntemi göz önüne al¬narak

Z 4 2 4
4 1
V = dx = 16 = 12 br3
1 x x 1

bulunur.
5. Üstten x-ekseni, alttan x = y 2 e¼
grisi ve y = x 2 do¼
grusuyla s¬n¬rl¬bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z.

y
2

-1 1 2 3 4 5
x
-2

Z 1 Z 2
p 7
A= (0 ( x))dx + (0 (x 2))dx =
0 1 6
veya Z 0
7
A= ((y + 2) y 2 )dy =
1 6
bulunur.
p p
6. a1 = 2 ve n 1 için an+1 = 2 + an ba¼ g¬nt¬s¬n¬ sa¼
glayan (an ) dizisinin yak¬nsak oldu¼
gunu gösterip
limitini hesaplay¬n¬z. Verilen dizinin önce yak¬nsak oldu¼gunu gösterelim. Bunun için s¬n¬rl¬ ve monoton

13
 oldu¼gunu göstermek yeterlidir. Her n pozitif tam say¬s¬ için an > 0 oldu¼
gu aç¬kt¬r. Yani dizi alttan
s¬n¬rl¬d¬r. Şimdi
p
a1 = 2<2
p p
a2 = 2 + a1 < 2 + 2 = 2
p p
a3 = 2 + a2 < 2 + 2 = 2
..
.
p p
an = 2 + an 1 < 2 + 2 = 2
oldu¼ gundan dizinin bütün terimleri 2 den küçüktür. Yani dizi üstten de s¬n¬rl¬d¬r. Şimdi her n pozitif
tamsay¬s¬için
p 2 + an a2n (2 an )(1 + an )
an+1 an = 2 + an an = p = p >0
2 + an + an 2 + an + an
oldu¼ gundan an+1 > an olur. Yani verilen dizi monoton artand¬r. O halde dizi monoton ve s¬n¬rl¬oldu¼
p gun-
dan yak¬nsakt¬r. Dolay¬s¬yla an ! x olacak p şekilde bir x reel say¬s¬ vard¬
r. O zaman an+1 = 2 + an
ginden n ! 1 için limit al¬n¬rsa x = 2 + x veya x2 x 2 = 0 bulunur. Buradan dizinin terimlerinin
eşitli¼
negatif olmad¬g¼¬dikkate al¬narak limn!1 an = x = 2 bulunur.

Part III
2016 MATEMATI·K-II SINAV SORULARI
7 ARASINAV (02.04.2016)
1. f (x) = 4x x3 fonksiyonu [0; 1] aral¬g¼¬üzerinde göz önüne al¬ns¬n. Bu aral¬g¼¬n eşit parçaya ay¬r¬p, her
bir alt aral¬g¼¬n sa¼
g uç noktas¬n¬seçerek f nin Rn Riemann toplam¬n¬bulunuz. Ayr¬ca limn!1 Rn limitini
hesaplay¬n¬z.
[0; 1] aral¬g¼¬ n eşit parçaya ayr¬ld¬g¼¬nda parçalanma P = f0; n1 ; n2 ; i
n; ; 1g olup her bir alt aral¬g¼¬n
1
uzunlu¼ g uç noktas¬xi = ni dir. O zaman istenen
gu xi = n olur. Yine her bir [xi 1 ; xi ] alt aral¬g¼¬n¬n sa¼
Riemann toplam¬
n n n
!
X X i 1 1 X 4i i
3
0
Rn = f (xi ) xi = f( ) =
i=1 i=1
n n n i=1 n n
n n
4 X 1 X 3 4 n(n + 1) 1 n2 (n + 1)2
= i i = 2
n2 i=1 4
n i=1 n 2 n4 4
n(n + 1) 1 n2 (n + 1)2
= 2
n2 4 n4
olarak bulunur. Sonuç olarak
n(n + 1) 1 n2 (n + 1)2 7
lim Rn = lim 2 =
n!1 n!1 n2 4 n4 4
olur.
2. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
a) K¬smi integrasyon metodunu dikkate al¬p u = (arcsin x)2 ve dv = dx denirse du = 2 arcsin p xdx
1 x2
ve v = x
olaca¼
g¬ndan Z Z
x arcsin xdx
(arcsin x)2 dx = x(arcsin x)2 2 p
1 x2
p
olur. Yine ikinci intagralde de u = arcsin x ve dv = pxdx1 x 2
denirse du = p dx
1 x2
ve v = 1 x2 olur. O
zaman
Z Z
x arcsin xdx
(arcsin x)2 dx = x(arcsin x)2 2 p
1 x2
p Z
= x(arcsin x)2 2 1 x2 arcsin x dx
p
= x(arcsin x)2 2 1 x2 arcsin x + x + C
p
= x(arcsin x)2 + 2 1 x2 arcsin x 2x + C

14
 bulunur.
b) Basit kesirlere ay¬rma ile integrasyon yöntemi kullan¬lacakt¬r. Ozaman

1 1 A Bx + C
= = + 2
x3 x2 +x 1 (x 2
1)(x + 1) x 1 x +1

den
1 = A(x2 + 1) + (Bx + C)(x 1)
1 1
olur. O zaman x = 1 yaz¬ld¬g¼¬nda A = bulunur. Yine x = 0 yaz¬ld¬g¼¬nda C =
2 2 bulunur. Yine x = 2
yaz¬ld¬g¼¬nda da B = 12 bulunur. Böylece
Z Z Z
dx dx 1 1 x+1
= = dx
x3 x2 + x 1 (x 1)(x2 + 1) 2 x 1 x2 + 1
Z
1 1 x+1
= ln(x 1) dx
2 2 x2 + 1
Z Z
1 1 2x 1 dx
= ln(x 1) 2
dx 2
2 4 x +1 2 x +1
1 1 2 1
= ln(x 1) ln(x + 1) arctan x + C
2 4 2
olarak hesaplan¬r.
3. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z
·
a) Integrant tanjant ile sekant¬n kuvvetlerinin çarp¬m¬d¬r. sec x = t denirse tan x sec xdx = dt olaca¼
g¬ndan
Z Z
tan3 x sec xdx = tan2 x tan x sec xdx
Z
= (sec2 x 1) tan x sec xdx
Z
t3
= (t2 1)dt = t+C
3
sec3 x
= sec x + C
3
bulunur.
b) I·ntegrant bir irrasyonel fonksiyondur. I·lk olarak kök içinin türevi pay k¬sm¬nda oluşturularak işlem
yap¬l¬r.
Z Z
3x + 2 3 2x 34
p dx = p dx
3 2x x2 2 3 2x x2
Z Z
3 2x 2 dx
= p dx p
2 3 2x x2 3 2x x2

Burada ilk integralde 3 2x x2 = t dönüşümü yap¬l¬r. I·kinci integral ise 3 2x x2 = 4 (x + 1)2

şeklinde yaz¬larak
Z Z
3x + 2 3 2x 34
p dx = p dx
3 2x x2 2 3 2x x2
Z Z
3 2x 2 dx
= p dx p
2 3 2x x 2 3 2x x2
Z Z
3 dt dx
= p p
2 t 4 (x + 1)2
p x+1
= 3 t arcsin( )+C
2
p x+1
= 3 3 2x x2 arcsin( )+C
2
olarak hesaplan¬r.

15
 c) I·ntegrantta 1 cos 2x = 2 sin2 x yazarak
Z Z p p Z
2 p 2
2
2
1 cos 2xdx = 2 sin xdx = 2 jsin xj dx
2 2 2

p Z 2 p Z 2
= 2 2 jsin xj dx = 2 2 sin xdx
0 0
p p
= 2 2( cos + cos 0) = 2 2
2
bulunur.
4x x2
4. y = jx 2j ve y = e¼
grileri ile s¬n¬rl¬bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z.
3
4x x2
x > 2 için y = x 2 do¼
grusu ile y = e¼
grinin kesm noktas¬x = 3 olur. Yine x < 2 için y = 2 x
3
2
4x x
do¼
grusu ile y = e¼
grinin kesm noktas¬x = 1 olur. O zaman istenen bölgenin alan¬
3
Z 2 Z 3
4x x2 4x x2
A = [( ) (2 x)]dx + [( ) (x 2)]dx
1 3 2 3
13 2
= br
9
bulunur.

y 2

-2 2 4
-1
x

-2

8 FI·NAL (24.05.2016)
1. 2x = 4 y 2 ve 2x = y 2 4 parabolleri aras¬nda kalan bölgenin x = 3 do¼
grusu etraf¬nda döndürülmesi
ile elde edilen cismin hacmini hesaplay¬n¬z.
2. Aşa¼
g¬daki integrallerin yak¬nsakl¬k durumunu inceleyiniz. Yak¬nsak olanlar¬n de¼
gerini bulunuz.
R 1 arcsin x
(a) 0 p dx
1 x2
R1 2
(b) 0 e x dx
3. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
R dx
(a)
x3 + x
R dx
(b) 04
1 + 4 sin2 x
R 12
(c) 0 arcsin xdx
4. Yandakip şekilde verilen taban yar¬çap¬ r olan ve yüksekli¼
gi h birim olan dairesel koninin yüzey alan¬n¬n
S = r r2 + h2 br2 oldu¼ gunu gösteriniz.

16
 y

9 BÜTÜNLEME (14.06.2016)
1. Aşa¼
g¬da verilen integralleri hesaplay¬n¬z.

1 A Bx + C
= + 2
x3+1 x+1 x x+1
ginden (A + B)x2 + (B + C
eşitli¼ A)x + A + C = 1 yaz¬labilir. Buradan A = 31 ; B = 1
3 ve C = 2
3
bulunur. O zaman
Z Z
dx 1 1 2 x
= + dx
x3 + 1 3 x + 1 x2 x + 1
Z
1 1 2x 4
= ln(x + 1) dx
3 6 x2 x + 1
Z
1 1 1 dx
= ln(x + 1) ln(x2 x + 1) + 2
3 6 2 x x+1
Z
1 1 1 dx
= ln(x + 1) ln(x2 x + 1) +
3 6 2 (x 21 )2 + 43
1 1 1 2x 1
= ln(x + 1) ln(x2 x + 1) + p arctan( p ) + C
3 6 3 3
bulunur.
1 t2
tan x2 = t dönüşümü uygulan¬rsa cos x = ve dx = 1+t
1+t2
2dt
2 oldu¼ gundan
Z Z 2dt Z
dx 1+t2 2dt
= 1 t2
=
2 + cos x 2 + 1+t2 3 + t2
2 t
= p arctan( p ) + C
3 3
2 tan x2
= p arctan( p ) + C
3 3
bulunur.
2. Aşa¼
g¬daki integrallerin de¼
gerlerini bulunuz.
ex 1 = t2 dönüşümü ile
Z ln 5 x p x Z 2 2 Z 2
e e 1 2t dt 4
dx = =2 1 dt
0 ex + 3 2
0 t +4 0 t2 + 4
2
t
= 2(t 2 arctan ) = 2(2 )=4
2 0 2
bulunur.

Z 2 Z 1 Z 2
xj1 x2 jdx = x(1 x2 )dx + x(x2 1)dx
0 0 1
1 2
x2 x4 x4 x2
= +
2 4 0 4 2 1
1 9 5
= + =
4 4 2
bulunur.

17
 Verilen integral bir ikinci tip genelleştirilmiş integraldir. x = 1 noktas¬nda integrant sonsuz süreksi-
zli¼
ge sahiptir. O zaman integral

Z2 Z1 Z2
xdx xdx xdx
= +
(x2 1)3 (x2 1)3 (x2 1)3
0 0 1

biçiminde ikiye ayr¬lmal¬d¬r. Şimdi sa¼

g taraftaki ilk integrali dikkate alal¬m.
x 1
lim (1 x)3 =
x!1 (x2 1)3 8

oldu¼
gundan ikinci tip genelleştirilmiş integraller için limit testi gere¼
gi sa¼
g taraftaki ilk integral ¬rk-
sakt¬r. Dolay¬s¬yla verilen integralde ¬raksak olaca¼ g¬ndan bir reel say¬ya karş¬l¬k gelmez.

3. Birinci bölgede y = x x3 e¼ grisi ile x ekseni aras¬nda kalan bölgenin y ekseni etraf¬nda döndürülmesiyle
oluşan cismin hacmini bulunuz.

y 1

-2 -1 1 2
x
-1

Silindirik kabuk yöntemi ile belirtilen cismin hacmi kolayl¬kla hesaplanabilir.

Z 1
4
V =2 x(x x3 )dx = br3
0 15

bulunur.
3
4. y = 32 (x2 + 1) 2 e¼
grisinin x = 0 ve x = 2 apsisli noktalar¬aras¬nda kalan parças¬n¬n uzunlu¼
gunu bulunuz.
Belirtilen e¼
gri parças¬n¬n uzunlu¼
gu Z 2 p
l= 1 + (y 0 )2 dx
0
1
0 2
biçiminde hesaplan¬r. O zaman y = 2x(x + 1) 2 oldu¼
gundan
Z 2 p Z 2 2
2 22
l= 2 2
1 + 4x (x + 1)dx = (2x2 + 1)dx = x3 + x = br
0 0 3 0 3

bulunur.
2n
5. Genel terimi an = n! olan dizinin yak¬nsak olup olmad¬g¼¬n¬araşt¬r¬n¬z.
Her n pozitif tam say¬s¬için an 0 oldu¼
gu görülmektedir. Ayr¬ca her n pozitif tam say¬s¬için
2n 2:2:2 2
an = =
n! 1:2:3 n
2 2 2
2:1: :
3 3 3
2
= 2( )n 2
3
9 2 n
= ( )
2 3
9 2 n
olur. Yani her n pozitif tam say¬s¬için 0 an 2(3) oldu¼
gundan s¬k¬şt¬rma teoremi gere¼
gi limn!1 an =
0 olur. Dolay¬s¬yla (an ) dizisi 0 a yak¬nsar.

18
Part IV
2017 MATEMATI·K-II SINAV SORULARI
10 ARASINAV (08.04.2017)
1. f (x) = x3 6x fonksiyonunu ve [0; 3] aral¬g¼¬n¬ göz önüne alal¬m. [0; 3] aral¬g¼¬n¬ alt¬ eşit parçaya ay¬r¬p
herbir alt aral¬g¼¬n sa¼
g uç noktas¬n¬seçerek bu parçalanmaya karş¬l¬k gelen Rn Riemann toplam¬n¬bulunuz.
2. Aşa¼
g¬daki limit ve türevi hesaplay¬n¬z.
Xn
n
(a) limn!1
i=1
n + i2
2

f (x) f (1) R f (x)

(b) limx!1 = 2 ve y = 0 cos(t2 )dt ise y 0 (1) =?
x 1
3. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
R
(a) tan8 x sec4 xdx
R x5 + 1
(b) dx
x3 (x + 2)
4. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
R4
(a) (1 x3 ) tan2 xdx
4
R2
(b) 1 x x2 dx
p p R1
5. f (1) = 4 9 2 , f 0 (x) = 1 + x3 olmak üzere 0 xf (x)dx integralini hesaplay¬n¬z.

11 FI·NAL (30.05.2017)
1. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
a)
Z Z
2x3 4x2 x 3 5x
3
dx = 2x + dx
x2 2x 3 x2 2x 3
Z
5x 3
= 2x + dx
(x 2)(x + 1)
Z
2 3
= 2x + + dx
x+1 x 3
= x2 + 2 ln(x + 1) + 3 ln(x 3) + C

b) Verilen integral 2. tip genelleştirilmiş integraldir.

Z 2 Z 1 Z 2
dx dx dx
3
= 3
+
0 (x 1) 0 (x 1) 1 (x 1)3
eşitli¼
ginin sa¼
g taraf¬ndaki ilk integrali dikkate alal¬m.
Z 1 Z t
dx dx 1 1
3
= lim = lim = 1
0 (x 1) t!1 0 (x 1)3 t!1 2 2(t 1)2
oldu¼
gundan bu integral ¬raksakt¬r. Dolay¬s¬yla verilen integralde ¬raksakt¬r. Böylece her hangi bir reel
say¬ya karş¬l¬k gelmez.
2. a ve b reel say¬lar¬ (1 a)b = 1 eşitli¼ gini sa¼
glayan pozitif reel say¬lard¬r. Buna göre birinci bölgede
y = ax bx3 e¼ grisi ile x-ekseni aras¬nda kalan bölgenin maksimum alan¬n¬hesaplay¬n¬z.
a ve b nin pozitifpolmas¬halinde y = ax bx3 e¼ grisinin gra…¼
gi aşa¼
g¬daki gibidir. E¼
grinin x-eksenini kesti¼
gi
a
noktalar 0 ve b dir. O zaman bahsi geçen bölgenin alan¬
Z p ab
a2
A(a; b) = (ax bx3 )dx =
0 4b

19
 2 3
olur. Buna göre (1 a)b = 1 oldu¼ gundan A(a) = a 4 a olur. A(a) fonksiyonunun 0 < a < 1 (b nin pozitif
2
olmas¬için a < 1 olmal¬d¬r) için maksimum de¼ geri sorulmaktad¬r. O zaman A0 (a) = 2a 43a = 0 dan a = 0
veya a = 23 bulunur. Belirtilen aral¬kta tek kritik nokta a = 32 ve A00 ( 23 ) = 12 < 0 oldu¼
gundan bu nokta
maksimum noktad¬r. O zaman istenen maksimum alan A( 23 ) = 27 1
br2 olur.

y 1

-1.0 -0.5 0.5 1.0

x
-1

3. Birinci bölgede y = cos x e¼grisi ile koordinat eksenleri aras¬nda kalan bölge R olsun. R nin x-ekseni
etraf¬nda döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi Vx ve R nin y-ekseni etraf¬nda döndürülmesi ile oluşan
cismin hacmi Vy ise Vx + Vy toplam¬n¬hesaplay¬n¬z.
R bölgesi şekilde gösterilmiştir. Buna göre Disk yöntemi ile
Z 2 Z 2 2
1 + cos 2x
Vx = cos2 xdx = dx = br3
0 0 2 4
olur. Yine Silindirik kabuk yöntemi dikkate al¬n¬rsa (k¬smi integrasyonla)
Z 2
Vy = 2 x cos xdx = 2 2 br3
0
2 2
2 5
bulunur. O zaman Vx + Vy = 4 + 2 = 4 2 bulunur.

y 2

-2 -1 1 2
-1 x
-2

4. r br yar¬çapl¬çemberin çevre uzunlu¼

gunun 2 r br oldu¼
gunu gösteriniz.
p
Merkezi orijinde bulunan r yaraplemberin denklemi x2 + y 2 = r2 dir. Buradan y = r2 x2 olur.
O zaman çemberin çevre uzunlu¼ gu l ise
Z r p Z r r
l 0 2
x2
= 1 + (y ) dx = 1+ 2 dx
2 r r r x2
Z r
dx x
= r p = 2r arcsin( ) jr0 = r
r r 2 x 2 r
olur. O zaman l = 2 r br bulunur.
1
5. y = e¼ grisi alt¬nda, x = 1 do¼
grusunun sa¼
g¬nda ve x-ekseninin üzerinde kalan bölgenin x-ekseni etraf¬nda
x
döndürülmesi ile oluşan cismin yüzey alan¬n¬hesaplay¬n¬z.
Bahsedilen cismin yüzey alan¬aşa¼ g¬daki integral yard¬m¬yla hesaplanabilir:
Z 1 p Z 1 r Z 1p 4
0 2
1 1 x +1
f (x) 1 + (f (x)) dx = 1 + 4 dx = dx:
1 1 x x 1 x3
p
1 x4 + 1 R 1 dx
Bu integral 1. tip genelleştirilmiş integraldir. x 1 için 3
olup 1 = 1 oldu¼
gundan
p x x x
R 1 x4 + 1
1
dx = 1 olur.
x3

20
12 BÜTÜNLEME (20.06.2017)
1. Aşa¼
g¬daki integralleri hesaplay¬n¬z.
Z Z 1p
2x + 1
a) p dx b) ln xdx
2
x + 2x + 2 0

2. x = y 2 + 1 ve x = 3 jyj e¼
grileri taraf¬ndan s¬n¬rlanan bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z.
3. Bir cismin taban¬y = sin x e¼ grisinin [0; ] aras¬nda kalan parças¬ile x-ekseni taraf¬ndan s¬n¬rland¬r¬lm¬şt¬r.
Cismin x-eksenine dik düzlemlerle ara kesitleri karedir. Cismin hacmini hesaplay¬n¬z.
p
4. y = 1 x2 e¼ grisi y = x do¼
grusu ve x-ekseni taraf¬ndan s¬n¬rlanan bölgenin x-ekseni etraf¬nda döndürülmesi
ile oluşan cismin hacmini hesaplay¬n¬z.

Part V
2018 MATEMATI·K-II SINAV SORULARI
13 ARASINAV (08.04.2018)
1. Aşa¼
g¬daki sorular¬cevapland¬r¬n¬z.
(a) f (x) = 2x x2 fonksiyonunu [1; 3] aral¬g¼¬nda göz önüne alal¬m. Aral¬g¼¬ alt¬ eşit parçaya ay¬r¬p, her
bir alt aral¬ktan sa¼
g uç noktay¬seçerek f nin Riemann toplam¬n¬bulunuz. Bu Riemann toplam¬n¬gra…k
üzerinde gösteriniz.
gu xi = 3 6 1 = 13 olur. Bu durumda
[1; 3] aral¬g¼¬6 eşit parçaya ayr¬ld¬g¼¬nda her bir alt aral¬g¼¬n uzunlu¼
1
parçalanma P = fx0 ; x1 ; x6 g = f1; 1 + 3 ; ; 3g olup her bir [xi 1 ; xi ] alt aral¬g¼¬n¬n sa¼
g uç noktas¬
xi = 1 + 3i dür. O zaman istenen Riemann toplam¬
6 6 6
!
X X i 1 1X i i
2
R = f (x0i ) xi = f (1 + ) = 2 1+ 1+
i=1 i=1
3 3 3 i=1 3 3
6 6
!
1X 1X
2
i i i
= 1+ 1 = 1
3 i=1 3 3 3 i=1 3
6
!
1 1X 2 1 1 6:7:13 37
= 6 i = 6 =
3 9 i=1 3 9 6 27

olarak bulunur.
(b)
0 1
P
n 1 P
n n 1 P
n
lim p = lim p = lim @q 1 1A
n!1 i=1 4n2 i2 n!1 i=1 4n2 i2 n n!1 i=1 4n2 i2 n
n2
0 1
Z 1
P
n 1 1A dx x 1
= lim @q = p = arcsin =
n!1 i=1
4 ( i )2 n 0 4 x 2 2 0 6
n

bulunur.
2. Aşa¼
g¬daki lintegralleri hesaplay¬n¬z.
(a)
Z2 Z1 Z2 Z1 Z2 2
x2 3
x kxk dx = x kxk dx + x kxk dx = 0dx + xdx = 0 + =
2 1 2
0 0 1 0 1

21
 (b)

Z2 p Z2 p Z2 p
(x + 3) 4 x2 dx = x 4 x2 dx + 3 4 x2 dx
2 2 2

p Z2 Z2 p
= 0+2 3 4 x2 dx =6 4 x2 dx = 6
0 0

Z
1 0 sin x
3. f (0) = f ( ) = ve f (x) = olsun. Bu durumda xf (x)dx integralini hesaplay¬n¬z.
x
0

x2
u = f (x) ve dv = xdx alarak k¬smi integrasyon uygulayal¬m. O zaman du = f 0 (x)dx ve v = olaca¼
g¬ndan
2
Z Z
x2 x2 0
xf (x)dx = f (x) f (x)dx
2 0 2
0 0
Z 2 Z
x sin x 1
= dx = x sin xdx
2 2 x 2 2
0 0
2 3
Z
14
= x cos xj0 cos xdx5
2 2
0
1
= [ + sin xj0 ] = =0
2 2 2 2
bulunur.
4. Aşa¼
g¬daki lintegralleri hesaplay¬n¬z.
(a) I·ntegrantta 1 sin 2x = (sin x cos x)2 yazarak

Z2 Z2 p Z2
p
1 sin 2xdx = (sin x cos x)2 dx = jsin x cos xj dx
0 0 0

Z 4 Z 2

= (cos x sin x)dx + (sin x cos x)dx

0 4

= (sin x + cos x)j0 + ( cos x sin x)j 2

4
4
p p p
= ( 2 1) + ( 1 + 2) = 2( 2 1)

bulunur.
1 t2
(b) tan x2 = t dönüşümü yaparsak dx = 2dt
1+t2 ve cos x = 1+t2 olaca¼
g¬ndan

Z Z 1 t2 Z Z
cos x 1+t2 2dt 1 t2 2dt 2t2 + 2
dx = 1 t2
= = dt
2 cos x 2 1+t2
1 + t2 1 + 3t2 1 + t2 (3t2 + 1)(t2 + 1)

bulunur. Burada basit kesirlere ay¬rma yöntemini kullanaca¼

g¬z.

2t2 + 2 At + B Ct + D
= 2 + 2
(3t2 + 1)(t2 + 1) 3t + 1 t +1

den

2t2 + 2 = (At + B)(t2 + 1) + (Ct + D)(3t2 + 1)

= (A + 3C)t3 + (B + 3D)t2 + (A + C)t + B + D

22
 elde edilir. Böylece A + 3C = 0 ve A + C = 0 dan A = C = 0 bulunur. B + 3D = 2 ve B + D = 2 den
de B = 4 ve D = 2 bulunur. O zaman
Z Z 1 t2 Z
cos x 1+t2 1 t2 2dt
2dt
dx = 1 t2
=
2 cos x 2 1+t2
1 + t2
1 + 3t2 1 + t2
Z 2 Z
2t + 2 4 2
= dt = dt
(3t2 + 1)(t2 + 1) 3t2 + 1 t2 + 1
Z Z
4 dt dt
= 2
3 t2 + 31 t2 + 1
4p p
= 3 arctan( 3t) 2 arctan(t) + K
3p
4 3 p x
= arctan( 3 tan ) x + K
3 2
elde edilir.

14 FI·NAL (30.05.2018)
1. Aşa¼
g¬daki lintegrallerin yak¬nsak olup olmad¬g¼¬n¬araşt¬r¬n¬z.

Z2
dx
. Verilen integral ikinci tip genelleştirilmiş integraldir. 2 noktas¬nda integrant sonsuz sürek-
8 x3
0
ge sahiptir. I·kinci tip genelleştirilmiş integraller için limit testini kullanal¬m.
sizli¼

lim (2 x)p f (x) =

x!2

limitinde p = 1 al¬rsak
2 x 1
lim (2 x)f (x) = lim =
x!2 x!2 8 x3 12
oldu¼
gundan verilen integral ¬raksakt¬r.
Z1p p
1 + x2 1 1 + x2
dx. Verilen integral birinci tip genelleştirlimiş integraldir. x 1 için 0
x2 x x2
1
Z1
dx
olup integrali ¬raksak oldu¼
gundan karş¬laşt¬rma testine göre verilen integral de ¬raksakt¬r.
x
1

2. Birinci bölgede y = x2 ve y = 3x2 6x e¼

grileri ile x-ekseni aras¬nda kalan bölgenin alan¬n¬hesaplay¬n¬z.
Bölge şekilde çizilmiştir.

y 10

-1 1 2 3 4
x

I·stenen alan A ise

Z 2 Z 3
2
A = x dx + (x2 (3x2 6x))dx
0 2
8 7
= + = 5 br2
3 3
olur.

23
 3. y = sin x ve y = 8x 8x2 e¼
grileri ile s¬n¬rl¬bölgenin y-ekseni etraf¬nda döndürülmesi ile oluşan cismin
hacmini hesaplay¬n¬z.
Bölge şekilde çizilmiştir.

y 2.0

1.5

1.0

0.5

-0.5 0.5 1.0

-0.5 x

Silindirik kabuk yöntemi ile belirtilen cismin hacmi bulunabilir. O zaman hacim V ise
Z 1
2
V =2 x(8x 8x2 sin x)dx = (2 3) br3
0 3

bulunur.
2p 2
4. y = (x + 1)3 e¼ grisinin x = 0 ve x = 2 apsisli noktalar¬ aras¬nda kalan parças¬n¬n uzunlu¼
gunu
3
hesaplay¬n¬z.
d 2
p (x2 +1)
2

I·stenen uzunluk l olsun. Ozaman y 0 = dx ( (x2 + 1)3 ) = 2x p 2 3 oldu¼ gundan

3 (x +1)

Z 2p Z 2s 4
4x2 (x2 + 1)
l = 1 + (y 0 )2 dx = 1+ 3 dx
0 0 (x2 + 1)
Z 2p
= 1 + 4x2 (x2 + 1)dx
0
Z 2 q
2
= (2x2 + 1) dx
0
Z 2
= 2x2 + 1 dx
0
22
= br
3
bulunur.

15 BÜTÜNLEME (21.06.2018)
1. y = x3 x e¼ grisi ile bu e¼
griye x = 1 apsisli noktada te¼
get olan do¼
gru aras¬nda kalan bölgenin alan¬n¬
hesaplay¬n¬z.
y = x3 x e¼
grisine x = 1 apsisli noktada çizilen te¼ gimi mT = y 0 ( 1) = 3( 1)2 1 = 2 olur.
getin e¼
O zaman y( 1) = 0 oldu¼gundan te¼getin denklemi y = 2x + 2 dir. Te¼ get ile e¼grinin kesim noktalar¬
x3 x = 2x + 2 denkleminden x = 1 ve x = 2 olarak bulunur. O zaman istenen bölgenin alan¬
Z 2
A = [(2x + 2) (x3 x)]dx
1
Z 2
= ( x3 + 30 + 2x)dx
1
357 2
= br dir.
4

24
 y 10

-2 -1 1 2 3
x

2. Bir cismin taban¬y = tan x e¼ grisi ile x = ve y = 0 do¼

grular¬taraf¬ndan s¬n¬rlanm¬şt¬r. x-eksenine dik
4
olan paralel kesitler karedir. Cismin hacmini hesaplay¬n¬z.
Cismin x-eksenine dik olan paralel kesitleri kare oldu¼
guna göre x notas¬ndan çizilen kesitin alan¬A(x) =
tan2 x olur. O zaman cismin hacmi
Z 4
V = A(x)dx
0
Z 4
= tan2 xdx
0

= (tan x x)j04
= 1 br3 olur.
4

y
2

-1.0 -0.5 0.5 1.0 1.5

-1
x

-2

2
3. y = ln(sin x) e¼
grisinin x = ve x = apsisli noktalar¬aras¬nda kalan parças¬n¬n uzunlu¼
gunu hesaplay¬n¬z.
3 3
y 0 = cot x oldu¼
gundan, istenen e¼
gri parças¬n¬n uzunlu¼gu
Z 2
3 p
l = 1 + (y 0 )2 dx
3
Z 2
3 p
= 1 + cot2 xdx
3
Z 2
3 1
= dx
3
jsin xj
Z 2
3 dx x
= ( tan = t dönüşümü ile)
3
sin x 2
x 23
= ln tan
2 3
= ln 3 br olur.

x5 1
4. y = + , 1 x 2, olarak verilen e¼
gri parças¬n¬n x-ekseni etraf¬nda döndürülmesiyle meydana
5 12x3
gelen yüzeyin alan¬n¬hesaplay¬n¬z.

25
 1
y 0 = x4 4x4 oldu¼
gundan istenen cismin yüzey alan¬
Z 2 p
S = 2 jyj 1 + (y 0 )2 dx
1
s
Z 2 2
x5 1 4
1
= 2 + 1 + x dx
1 5 12x3 4x4
Z 2
r
x5 1 1 1
= 2 + x8 + + dx
1 5 12x3 2 16x8
s
Z 2 2
x5 1 4+
1
= 2 + x dx
1 5 12x3 4x4
Z 2
x5 1 1
= 2 + x4 + dx
1 5 12x3 4x4
Z 2
x9 2x 1
= 2 + + 7
dx
1 5 15 48x
1057 967
= br2 olur.
25 600

Part VI
2019 MATEMATI·K-II SINAV SORULARI
16 ARASINAV (06.04.2019)
1. Aşa¼
g¬daki limitleri hesaplay¬n¬z.
0
(a) Verilen limitte 0 belirsizli¼
gi vard¬r. O zaman L’Hopital kullan¬larak

Zx Zx
arcsin t 1
lim dt = lim 2 arcsin tdt
x!0 x2 x!0 x
0 0
Zx
arcsin tdt
0
= lim
x!0 x2
arcsin x 1
= lim =
x!0 2x 2
bulunur.
(b) Verilen limiti bir Riemann toplam¬n¬n limiti oldu¼
gu fark¬na vararak hesaplayabiliriz. O zaman
P
n 1 P
n 1 1
lim p = lim q
n!1 i=1 n + i2
2 n!1 i=1 i 2 n
1+ n
Z1 p 1 p
dx
= p = ln(x + x2 + 1) = ln(1 + 2)
1 + x2 0
0

bulunur.

2. Aşa¼
g¬daki lintegralleri hesaplay¬n¬z.
x x x
(a) Önce integrant¬e ile genişletip sonra e = t dönüşümü yapal¬m. O zaman e dx = dt olaca¼
g¬n-

26
 dan
Z Z Z
dx e x dx dt
= = 1
e3x ex e2x 1 t2 1
Z 2 Z
t dt 1
= 2
= 1 2
dt
t 1 t 1
Z Z
dt 1 1 1
= t =t dt
(t 1)(t + 1) 2 t 1 t+1
1 t 1 1 e x 1
= t ln +C =e x ln +C
2 t+1 2 e x+1

bulunur.
(b) Önce integrant¬n paydas¬n¬cos3 x parantezine al¬p tan x + 1 = t dönüşümü uygularsak
Z Z dx Z
cos xdx cos2 x dt 1 1
= = = +C = +C
(sin x + cos x)3 (tan x + 1)3 t3 2t2 2(tan x + 1)2

bulunur.
3. (0; 2) noktas¬ndan geçen ve ikinci basamaktan sürekli türevelenebilen y = f (x) fonksiyonunun 2 apsisli
noktas¬ndaki te¼getinin e¼
gimi 3 dür. Ayr¬ca

Z2
f (x) sin xdx = 4
0

oldu¼
gu biliniyor. Bu durumda
Z2
f 00 (x) sin xdx
0

integralini hesaplay¬n¬z.
Verilen bilgilere göre f (0) = 2 ve f 0 ( 2 ) = 3 dir. O zaman istenen integralde u = sin x ve dv = f 00 (x)dx
diyerek k¬smi integrasyon uygularsak du = cos x ve v = f 0 (x) olur. Böylece

Z2 Z2
f 00 (x) sin xdx = f 0 (x) sin xj02 f 0 (x) cos xdx
0 0

Z2
= f 0( ) f 0 (x) cos xdx
2
0

olur. Şimdi de son integralde u = cos x ve dv = f 0 (x)dx diyerek k¬smi integrasyon uygulayal¬m. O zaman
du = sin xdx ve v = f (x) olur. Böylece

Z2 Z2
00 0
f (x) sin xdx = f ( ) f 0 (x) cos xdx
2
0 0
2 3
Z2
6 7
= f 0( ) 4 f (x) cos xj02 + f (x) sin xdx5
2
0

Z2
0
= f ( ) + f (0) f (x) sin xdx = 3 + 2 4=1
2
0

bulunur.

4. Aşa¼
g¬daki lintegralleri hesaplay¬n¬z.

27
 (a) 1 + cos 2x = 2 cos2 x oldu¼
gundan

Z Z p p Z p Z
2
p Z
p
x 1 + cos 2xdx = x 2 cos2 xdx = 2 x jcos xj dx = 2 x cos xdx 2 x cos xdx
0 0 0 0 2

Z
olur. Böylece x cos xdx integrali için k¬smi integrasyon uygulayarak (u = x; dv = cos xdx)

Z Z
x cos xdx = x sin x sin xdx = x sin x + cos x + C

olur. O zaman

Z p Z
2
p Z
p
x 1 + cos 2xdx = 2 x cos xdx 2 x cos xdx
0 0 2
p h i
= 2 (x sin x + cos x)j02 (x sin x + cos x)j
2
p h i p
= 2 1 ( 1 ) = 2
2 2
bulunur.
(b)
Z2 Z1 Z2
2 5 2 5
x j1 xj dx = x (1 x) dx + x2 (x 1)5 dx
0 0 1

olur. I·lk integralde 1 x = t ve ikinci integralde ise x 1 = t dönüşümü uygularsak

Z2 Z1 Z1
2 5 2 5
x j1 xj dx = (1 t) t dt + (t + 1)2 t5 dt
0 0 0
Z1 1
t8 t6 7
= t5 (2t2 + 2)dt = + =
4 3 0 12
0

bulunur.

17 FI·NAL (10.06.2019)
1. Aşa¼
g¬daki lintegralleri hesaplay¬n¬z.
(a) Verilen integral ikinci tip bir genelleştirilmiş integraldir. x = 0 noktas¬integrant¬n sonsuz süreksisli¼
ge
dx
sahip oldu¼gu noktad¬r. O zaman aşa¬daki has integralde u = ln x ve dv = p x
diyerek k¬smi integrasyon
p
kullan¬rsak du = dx
x ve v = 2 x olaca¼ g¬ndan
8 9
Z1 Z1 < p Z1 p
ln x ln x 1 2 x =
p dx = lim p dx = lim 2 x ln x dx
x t!0+ x t!0+ : t x ;
0 t t
p p n p po
1
= lim+ 2 x ln x 4 x t
= lim+ 4 2 t ln t + 2 t = 4
t!0 t!0

bulunur.
(b) Verilen integralbir has integraldir. O zaman sec x + tan x = t dönüşümü dikkate al¬narak

Z4 Z4 Z4 p
dx sec x(sec x + tan x)
= sec xdx = dx = ln jsec x + tan xjj04 = ln( 2 + 1)
cos x sec x + tan x
0 0 0

bulunur.

28
 p
(c) Verilen integral birinci tip bir genelleştirilmiş integraldir. x 1 için ex + 1 1 oldu¼
gu dikkate
al¬n¬rsa
Z1p x Z1 Zt
e +1 dx dx
dx = lim = lim ln t = 1
x x t!1 x t!1
1 1 1

olur.
2. y = 5x2 x3 e¼ grisi ile bu e¼
griye x = 3 apsisli noktas¬ndan çizilen te¼
get do¼
grusu aras¬nda kalan bölenin
alan¬n¬hesaplay¬n¬z.
getin denklemini bulal¬m. y 0 = 10x 3x2 olup mT = y 0 (3) = 3 olur. O zaman te¼
Önce bahsi geçen te¼ getin
denklemi
y y(3) = mT (x 3)
den
y = 3x + 9
olur.Bölge şekilde çizilmiştir. E¼
griile te¼
getin kesim noktalar¬x = 1 ve x = 3 olaca¼
g¬ndan istenen alan

y 20

10

-4 -2 0 2 4
x

Z 3
64 2
A= (3x + 9) (5x2 x3 ) dx = br
1 3
bulunur.
3. y = arcsin x e¼
grisi ile x = 1 ve y = 0 do¼grular¬ aras¬nda kalan bölge R olsun. R nin x-ekseni etraf¬nda
döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi Vx , R nin y-ekseni etraf¬nda döndürülmesi ile oluşan cismin hacmi
Vy ise Vx + Vy toplam¬n¬hesaplay¬n¬z.
Bölge şekilde çizilmiştir.

y 2

-1.0 -0.5 0.5 1.0 1.5

-1 x
-2

Buna göre Vx hacmi Kabuk yöntemi ile (k¬smi integrasyon kullan¬larak)

Z 2 y2 2 2
Vx = 2 y(1 sin y)dy = 2 + y cos y sin y =2 ( 1) br2
0 2 0 8

bulunur. Ayn¬Vx hacmi Disk yöntemi dikkate al¬narak

Z 1
Vx = (arcsin x)2 dx
0

eşitli¼
gi ile hesaplanabilir. Di¼
ger taraftan Vy hacmi ise Disk yöntemi ile
Z Z Z 2
2 2 2 1 + cos 2y
Vy = (1 2 2
sin y)dy = 2
cos ydy = dy = br3
0 0 0 2 4

29
 bulunur. Ayn¬Vy hacmi Kabuk yöntemi dikkate al¬narak
Z 1
Vy = 2 x arcsin xdx
0

eşitli¼
gi ile hesaplanabilir.
p
4. y = 4 x2 e¼ grisinin x = 1 ve x = 1 apsisli noktalar¬aras¬nda kalan parças¬n¬n uzunlu¼
gunu hesaplay¬n¬z.
I·stenen e¼ gri parças¬n¬n uzunlu¼
gu

y 2.0
1.5

1.0

0.5

-2 -1 0 1 2
x

Z Z r Z
1 p 1
x2 1
2 x 1 2
l= 1 + (y 0 )2 dx = 1+ dx = p dx = 4 arcsin = br
1 1 4 x2 1 4 x2 2 0 3
bulunur.

18 BÜTÜNLEME (04.07.2019)
1. Aşa¼
g¬daki lintegralleri hesaplay¬n¬z.
Z2 Z1
ln x
(a) x 2 dx (b) dx
x2
1 1
p p
2. y = x ve y = 1 + x e¼
grileri ile x = 0 ve y = 2 do¼
grular¬ taraf¬ndan s¬n¬rlanan bölenin alan¬n¬
hesaplay¬n¬z.
3. Bir cismin taban¬ birinci bölgede koordinat eksenleri ile y = 1 sin x e¼ grisi taraf¬ndan s¬n¬rlanm¬şt¬r.
x-eksenine dik olan paralel kesitler yar¬m dairelerdir. Cismin hacmini hesaplay¬n¬z.
4. y = x3 x e¼ grisi ile y = x 1 ve x = 0 do¼ grular¬ taraf¬ndan s¬n¬rlanan bölge y-ekseni etraf¬nda
döndürülüyor oluşan cismin hacmini hesaplay¬n¬z.
5. y = sin x, 0 x , e¼
gri parças¬n¬n x-ekseni etraf¬nda döndürülmesi ile oluşan cismin yüzey alan¬n¬
hesaplay¬n¬z.

30