Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 8

EXAMINATIONS COUNCIL OF ESWATINI

Junior Certificate Examination


____________________________________________________________________________
SISWATI 207/03
Paper 3 October/November 2020
2 hours

Additional Materials: Answer Booklet


____________________________________________________________________________

READ THESE INSTRUCTIONS FIRST

Write your name, Centre number and candidate number on all the work you hand in.
Write in blue or black pen.
Do not use staples, paper clips, highlighters, glue or correction fluid.

Answer 3 questions in Section A including question 1.


Answer one question in Section B.
Answer four questions in all.

At the end of the examination, fasten all your work securely together.
The number of marks is given in brackets [ ] at the end of each question or part question.

____________________________________________________________________________
This document consists of 8 printed pages.
©ECESWA [Turn over
2

SICEPHU A – TEMDZABU NETINCWADZI LETIFUNDZIWE

Phendvula umbuto 1 bese ukhetsa mibili kulemitsatfu lelandzelako yetincwadzi


letifundziwe uyiphendvule.

Uphocelelekile kutsi uphendvule umbuto 1.

UMBUTO 1

Umlolotelo – ngu G.D. Dlamini na G. Garb

Fundza lomlolotelo lolandzelako bese uphendvula imibuto.

Koboyi Koboyi
YeKoboyi!
Unyok’uyephi?
YeKoboyi!
Uyokujuma
YeKoboyi!
Emajaheni
YeKoboyi!
Abuye nesisu
YeKoboyi!
Atale umntfwana
YeKoboyi!
Ambeke etjeni
YeKoboyi!
Adliwe timphetfu
YeKoboyi! (Likhasi 60: 1989)

©ECESWA 207/03/O/N/2020
3

Imibuto

(a) Chaza kutsi yini umlolotelo? [1]

(b) Imilolotelo imcoka ngani? Bhala kubili. [2]

(c) Bhala ligama lemntfwana lohlatjelelwa lomlolotelo longenhla. [1]

(d) Chaza lamagama lalandzelako lakulomlolotelo:


(i) kujuma [2]
(ii) timphetfu [2]

(e) Lolotala lomntfwana wendzile yini? Sekela imphendvulo yakho


ngalokufundze kulomlolotelo. [2]

(f) Lolohlabela lomlolotelo ukusiphi simo? Sekela imphendvulo yakho. [2]

(g) Ungumuntfu lonjani lolotala lomntfwana? Bhala emaphuzu lamatsatfu


uwasekele ngalokufundze kulomlolotelo. [6]

(h) Ngekubuka kwakho yini likhambi lelingehlisa futsi livikele kutsi bantfwana
bahlukubeteke njenganangu lokulomlolotelo? [2]

[Sekukonkhe: 20]

©ECESWA 207/03/O/N/2020 [Turn over


4

TINCWADZI LETIFUNDZIWE

Khetsa mibili kulemibuto lelandzelako 2, 3 na 4 uphendvule.

UMBUTO 2

Incwadzi Lengenakheli – ngu Thembekile Msibi (Umhleli)

Sigubhu Semsekenya - ngu Thoko Mgabhi

Fundza lesiceshana lesilandzelako bese uphendvula imibuto letawulandzela.

…Ngekuphatima kweliso yendlule nalo ngelihlombe libhodlela esandleni saMadondo, liye kanye
litsi phihli phansi esiyilweni. Ahleke kakhulu manje Madondo logulako, abahleke bulima bonkhe
laba labamvakashele. Icale indzaba! Lapho-ke sigulane sesibuyise ema tfundvu, kuyabonakala
kutsi sesingabhubuka nome nini manje sigubhu semsekenya… (Likhasi 9: 2002)

(a) (i) Bhala babili lebebavakashele Madondo kulesiceshana. [2]


(ii) Bhala libito laMadondo. [1]

(b) Chaza kutsi usho kutsini lomugca “ngekuphatima kweliso”. [2]

(c) Ngekubuka kwakho, Madondo ubahleka bulima buni laba labamvakashele? [2]

(d) Kute lokufihlakele lokungeke kuphumele ebaleni.


Fakazela lombono ngalokwenteka kulendzatjana usebentise emaphuzu lamane. [4]

(e) (i) Ngekuva kwakho lendzatjana, yini sigubhu semsekenya? [2]


(ii) Madondo waphubuta sigubhu semsekenya. Sifundvo sini lesisitfola
kuloko nekugula kwakhe? [3]

(f) Bhala ingcikitsi yalendzatjana usekele imphendvulo yakho ngalokufundzile. [4]

[Sekukonkhe: 20]

©ECESWA 207/03/O/N/2020
5

UMBUTO 3

Emaphupho Emadvwala - ngu Thembekile Msibi

Fundza lesiceshana lesilandzelako bese uphendvula imibuto letawulandzela.

LaGwebu: Yebo-ke mkhula. Nakabuya kakho umnakenu wamshaya, bengitsi umkhipha


umphefumulo, entiwa yinhlitiyo naye waCindzi. Besisatsi sibuke loko,
sisakhohlwa kona phela. Sibone chamu imoto yesikolwa, ekhatsi kunathishela
nebafana labanye. Behla mkhula, batitimisa Simo ehluleka ngisho kususa lunyawo
ngenca yekudzakwa, abovu hhwe ingati. (Likhasi 53: 2011)

(a) Ukhuluma nabani LaGwebu kulesiceshana, futsi bakuphi? [2]

(b) Nika kube kutsatfu lokwenta kutsi Cindzi ashaye Simo. [3]

(c) Kusho kutsini kutsi “…entiwa yinhlitiyo…”? Chaza kuvakale. [2]

(d) Kushaya Simo kwamsita yini Cindzi? Sekela imphendvulo yakho ngalokufundze
emdlalweni. [2]
(e) Nika sifundvo sibe sinye lesitfolakala kulesiceshana. Sekela imphendvulo yakho. [3]

(f) Simo bekafanele kunatsa esikolweni futsi adzakwe. Vumela noma uphikise lombono
ngemaphuzu lamabili. [4]

(g) Kube bewungumtali waSimo bewungentanjani lapho aletfwa yimoti


yesikolwa ehluleka nekuhamba? Sekela imphendvulo yakho
ngemaphuzu lamabili. [4]

[Sekukonkhe: 20]

©ECESWA 207/03/O/N/2020 [Turn over


6

UMBUTO 4

Wena Bewungatsini? - ngu Hugh Magagula

Fundza lesiceshana lesilandzelako bese uphendvula imibuto letawulandzela.

…Phela inkhumbulo yemhelo yase imane itidlela nje kumake. Watikhandza sekashaya lomncane
umthandazo, anika siciniseko kulosemafini kutsi uma nje ingase imvele iNkhosi yemusa,
imbuyisele indvodzakati yakhe iphila, abeyawuvele ayishwale nako konkhe kwayo, lokufaka
ekhatsi leso sitselo sesilingo senyama lebutsakatsaka, aye ashwale ngisho nalomkhwenyane
lokhohlakele, bonkhe ababeke kanyekanye emhlane, ayewushona nabo eNdzingeni, bese uyafa
khona lapho, angakaze ente lesinye sono… (Likhasi 103: 2015)

(a) Bhala libito nesibongo sendvodzakati lokukhulunywa ngayo. [1]

(b) Lomake uthandaza kutsi abuyiselwe indvodzakati yakhe nje yahambelani ekhaya,
futsi ikuphi? [3]

(c) Waphendvuleka yini lomthandazo walomake? Chaza kuvakale. [2]

(d) Chaza loku lokulandzelako lokukulesiceshana:


(i) losemafini [2]
(ii) sitselo sesilingo senyama lebutsakatsaka [2]

(e) Kukholwa kwebatali labakulendzaba kunebumphumphutse ekhatsi. Sekela


ngemaphuzu lamabili ususele endzabeni. [4]

(f) Chaza similo saLaSimelane ngemaphuzu lamabili usekele ngalokufundze


kulesiceshana. [6]

[Sekukonkhe: 20]

©ECESWA 207/03/O/N/2020
7

SICEPHU B - IMIHAMBO NEMASIKO

Kulesicephu phendvula umbuto 5 noma 6.

UMBUTO 5

(a) Kuhlehla
(i) Bhala indlela libutfo lembali lelihlehla ngayo emakhosini. [1]

(ii) Bhala tindzawo letimbili lapho sive semaSwati kufanele sihlehle khona. [2]

(iii) Umuntfu longahlehli wentiwa njani? Ngekubuka kwakho kufanele yini kutsi entiwe
lolotsi wentiwa kona? Chaza kuvakale. [3]

(iv) Lisiko lekuhlehla alisenteki njengobe kubhekekile. Sekela lombono ngemaphuzu


lamabili. [4]

(b) Kubutseka
(i) Chaza kutsi liyini lisiko lekubutseka unike nendzawo yinye lapho kubutsekelwa
khona. [2]

(ii) Chaza loku lokulandzelako lokuhambelana nekubutseka usho kutsi yini umsebenti
wako:
simohlwane
inkilingane [4]

(iii) Etikhatsini talamuhla lisiko lekubutseka libhekene netinsayeya letinyenti. Bhala


timbili taletinsayeya. [4]

[Sekukonkhe: 20]

©ECESWA 207/03/O/N/2020 [Turn over


8

UMBUTO 6

(a) Kwetfula
(i) Bhala kunye lokwetfulwa lutsango emakhosini. [1]

(ii) Bhala letinhlobo letimbili talenyama lebitwa ngeluhlangotsi


leyetfulwako. [2]

(iii) Umfana wetfula kubani ekhaya futsi wetfulelani kulowo letfula kuye? [3]

(iv) Lisiko lekutsi lijaha lelisebentako letfule endlunkhulu / kagogo alisenteki kahle.
Sekela lombono ngemaphuzu lamabili. [4]

(b) Umcwasho
(i) Chaza kutsi liyini lisiko lemcwasho. [2]

(ii) Chaza kutsi kushoni kudla tekondza esikweni lemcwasho. [4]

(iii) Etikhatsini talamuhla lisiko lemcwasho libhekene netinsayeya letinyenti. Bhala


timbili taletinsayeya. [4]

[Sekukonkhe: 20]

______________________________________________________________________________________________________
Permission to reproduce items where third party owned material protected by copyright is included has been sought and cleared
where possible. Every reasonable effort has been made by the publisher (ECESWA) to trace copyright holders, but if any items
requiring clearance have unwittingly been included, the publisher will be pleased to make amends at the earliest possible
opportunity.
©ECESWA 207/03/O/N/2020

You might also like