22e JAARGANG VRIJDAG 29
>i 1 1' ~ —
, H WEEK6LAD ^OOR^ NEDERU\NDSCh1 ^IN^' »
]\B\
ISï— KMISi— 5i—!iBMiS—S5—SSBMlï Si
•I r > — l l r , '
ABONNEMENTSPRIJS PER JAAR: Dit blad verschijnt
Voor Nederlandsch-Indië . f 9. —
Voor Nederland en Buitenland. f 11. — Adres van Redactie en Administratie •
BIJ V O O R U I T B E T A L I N G . PASTORIE
De H. Bonifacius Apostel van Duitschland.
Willibrord, eerste Bisschop van Utrecht, Apostel
der Friezen, en van Nederland overleed den 7 No­
vember 744 ; en werd volgens zijn verlangen begraven
in de abdij van Epternach, door hem zeiven gesticht
en tot aan zijnen dood bestierd.
Onder de geloofsboden, die in St. Willibrords arbeid
wenschten te deelen, verdient Winfried, insgelijks An­
gelsaksisch Benedictijner monnik, meer bekend onder
den naam van Bonifacius, eenè geheel bijzondere melding.
Van hooge afkomst had hij eene zorgvuldige opleiding
genoten in de abdij van Nhutscelle bij Southampton :
en werd, monnik geworden belast met de kloosterschool.
Hij gevoelde echter roeping het Evangelie aan de hei­
denen te gaan verkondigen en kreeg na lang aanhouden
daartoe verlof.
In 716 stapte hij te Wijk bij Duurtede aan wal, maar,
geen ingang vindende, keerde hij naar zijn klooster terug.
Hij weigerde de waardigheid van abt te aanvaarden
en begaf zich kort daarna naar Rome, van waar hij
door Paus Gregorius II als missionaris met de noodige
volmachten naar Duitschland werd gezonden. Daar wijd­
de hij zich eenige jaren aan de bekeering der Thuringers
en Hessen, en toog toen weer naar Friesland, (waar in-
tusschën de geduchte Ratbod overleden was) om zijnen
landgenoot Willibrord te ondersteunen. De Britten toch
waren bij de Friezen beter gezien dan de gehate Franken.
Na er gedurende drie jaren werkzaam te zijn geweest,
verliet hij zijn medebroeder omdat de H. Willibrord hem
tot zijn opvolger als bisschop van Utrecht bestemde,
om nogmaals het Evangelie aan de Hessen te gaan-
verkondigen.
Zijne pogingen werden rijkelijk gezegend. De Paus
riep hem naar Rome, en wijdde hem tot bisschop zonder
bepaalden zetel, en gaf hem den naam van Bonifacius
(725). De naast volgende Paus, Gregorius III, ( verhief
Bonifacius, tot loon zijner verdiensten, tot de waardig­
heid van aartsbisschop.
A U G U S T U S 1924 N U M M E R 35
•» j|i. - |»
•
W ~t.
eiken VRIJDAG Advertentieprijs Ned.-Indië: per 5 woorden
f 0.50 met een minimum van f 2 50-
Maandabonnement: 1 bladz. f 30. —,
BANDOENG. 1 kol. f 17.50, Va kol. f 10—, '/„ kol. f 7.50
Bij jaarabonnement 10 pCt. Reductie.
Bonifacius zette ondertusschen zijn arbeid voort in
Duitschland, alwaar hij de betrekkingen der kerk van
Beijeren regelde, en bij de reeds opgerich te bisdommen
van Freisingen en Salzburg nog die van Pasau en Re­
gensburg voegde. Tevens stichtte hii de bisdommen van
Wurzburg, Eichstad, Buraburg en Erfurt, alsmede het
klooster van Fulda, waaruit zich naderhand het licht
der wetenschap over een groot gedeelte van Duitschland
verspreidde. Bijna jaarlijks hield hij synoden.
Na den dood van den Bisschop van Mainz, werd
hij in het jaar 748 door den Paus Zacharias tot aarts­
bisschop dezer stad verheven. Dertien bisdommen waren
hem onderhoorig, te weten : Straatsburg, Spiers, Worms,
Keulen, Luik, Utrecht, Augsburg, Wurzburg, Buraburg,
Erfurt, Eichstad, Constanz, en Coer. Het doelwit van
zijn streven was hoofdzakelijk de Duitsche kerken enger
met Rome te verbinden, en de afwijkende liturgische
gebruiken naar de kerkelijke gebruiken van Rome in
te richten.
Bonifacius had reeds het 75ste jaar zijns levens be­
reikt en op zijne moeitevolle loopbaan meer dan 100,000
Duitschers met eigen hand gedoopt, toen hij zich op
nieuw gedrongen voelde om naar Friesland te reizen.
Dit maal bleef zijn streven niet zonder goede uitkom­
sten ; zijn laatste levensuur was intusschen genaderd.
Vele duizenden, die gedoopt waren, moesten het H. -
Vormsel ontvangen en waren te dien einde ter plaatse
van 't huidige Dokkum ontboden ; maar toen de grijs­
aard zich tot de heilige handeling voorbereidde, werd
hij plotselijk door eene bende heidensche Friezen over­
vallen en met 52 zijner gezellen om 't leven gebracht.
Dit geschiedde in t jaar 755. Zijn lijk werd, volgens
verlangen, in het klooster van Fulda begraven. De
dankbare nakomelingschap heeft hem, om reden zijner
overgroote verdiensten zeer te recht den bijnaam van
Apostel van Duitschland bijgelegd.
Van zijne hand zijn ons talrijke brieven bewaard, be­
nevens gedichten, en verschillende werken over de
Latijnsche spraakkunst Prosodie.
En van dezen grooten heiligen apostel en martelaar
die een dergelijk reuzenwerk verrichtte, waagde een
 410 D E JAVA-POST
corr. in het A. I. D. het op hoonende, spottende wijze
te schrijven. Het blad toonde zich verstoord dat wij
hierover en derhalve niet „zonder eenige aanleiding," on­
ze verontwaardiging uitspraken en die ongemanierdheid
toeschreven aan onkunde, eerder dan aan schandaalzucht
en boos opzet. Bij zulk een ernstig onderwerp past
naar onze meening een krenkende lichtzinnige toon niet.
Maar zulks schijnt tegenwoordig bij sommige schrijvers
mode te worden. Of zal de Preanger Bode, niet eerlijk
moeten toegeven dat ook, om er nóg een voorbeeld
van te geven, die would-be aardigheden en grappen
van een anderen inzender een paar dagen geleden over
een zoo droevige zware misdaad als van dien moor­
denaar te Londen, volstrekte afwezigheid van goeden
smaak verraden ? alléén te genieten door Jan Rass uit
de onderste lagen der maatschappij ?
Naar aanleiding van den H. Bonifacius en het ge­
beurde daar te Dokkum werd door „de Nederlander"
beweerd dat er voor de Roomschen geenszins aan­
leiding zou bestaan den Heilige speciaal te vereeren
boven de andere gezindten.
„Maar deze plek gronds, waar de Heilige den dood
vond, die nu eenmaal aan de burgerlijke gemeente toe­
behoort, te vervreemden en haar over te dragen aan
het kerkbestuur van één bepaalde gezindte, lijkt ons
niet overeenkomstig het werk van den man, wiens
gedachtenis aan deze plek is verbonden."
Uit de korte levensbeschrijving van den H. Bonifacius
moet het toch wel duidelijk zijn voor iedereen dat deze
apostel, die al zijne volmachten, zijn bisschoppelijk ambt
van den Paus ontving, tot drie maal de reis naar Rome
ondernam, die werkte en predikt*; onder gehoorzaam
heid aan den Paus, Rome's leer predikte in ons vader­
land toch wel op geheel andere wijze aan ons katho­
lieken behoort dan aan de „andere gezindten en wel
geheel „overeenkomstig het werk van den man". Zoo
niet waarom maakt dan de Nederlander niet evenzeer
aanspraak op de martelaren van Gorcum, die voor
precies hetzelfde geloof zijn gestorven als B ,nifacius ?
ONZE ONDER-ONSJES.
Dc „malle" Malaise.
„En kijk me nu maar aan met je groote oogen, zoo
gróót als je wil zei Goosie, „ik houd vol, dat de
tegenwoordige malaise een malle malaise is."
Goosie was weer op een stokpaardje gesprongen en
zooals hij onlangs doordraafde op de dolle sport, zoo
verwachtte ik nu weer een holpartij op de malle malaise.
Ik heb er clan altijd schik in, hem door een prikke­
lende opmerking kitsig-warm te maken. Dan schiet hij
in zijn vuur, en, afgezien van een of andere al te
krasse uitdrukking, wordt hij dikwijls eloquent, en noemt
de dingen zonder er doekjes om te winden, rechtuit
bij hun naam.
Terwijl ik de blauwe rook van mijn Havana de lucht
inblies, zei ik dan ook zoo quasi-onnoozeltjes : „je zult
toch niet durven ontkennen, Goosie, dat er nu een ont­
zaggelijke malaise heerscht."
„Ontken ik gladweg" viel hij al uit, kort en bits.
Nog een klein stootje en Goosie zou in zijn stokpaard-
zadel zitten. Met listigen opzet zei ik daarom : „je zult
toch zeker moeten toegeven, dat er ontzettend veel lui
ontslagen worden, . . en nu werkeloos . . . dus broode
loos zijn ; dat o.a. wegens de verhoogde schoolgelden
en andere belastingen, er massa's zijn, die geen droog
brood hebben."
„Wat? bulderde Goosie al, „broodeloos?" geen
droog brood ?" Kinderpraat ! Kijk dan uit
je oogen ! . . . Zie je de drie, vier vijf bioscopen in elke
stad niet eiken avond tweemaal propvol lo <pen ? Als
prinsen en prinsessen stappen ze uit hun groene of
roodverlakte, van „wondermist" glinsterende super-de-
luxe-autos ; de „zij -en met gele auto-voiles fladderend
over bloote schouders, met exotische Sa/omé-snoeren,
een meter lang neerbengelend over een doorzichtig
neteldoeksch japonnetje; en de „hij"-en met een rood
welvoldaan gezicht in het rond kijkend, of alle om-
staanders wel begrijpen, dat hij die juweelen betaald
heeft, waarmee hij zijn vrouwtje, of althans dat
vrouwtje heeft opgetooid."
„Wat zie je dan van de malaise ? ging Goosie voort.
„Of denk je soms, dat die korte rokjes zoo kort zijn
vanwege de malaise, omdat lange duurder zijn ? Kom,
kom, Erkie je weet wel beter !
„En was het nog maar een of ander paartjï !
maar de politie moet het verkeer regelen vanwege de
tallooze auto's en calèches. Natuurlijk hebben ze, met
hun vorstelijke plunje loge-plaatsen super-de-fine-élite,
en natuurlijk nemen ze in de pauze een lichte versna­
pering van een stuk of wat guldentjes! Een mensch
heeft in dezen harden tijd een verzetje noodig, zeggen
die z.g. hongerlijders! En daarom gaan ze dan ook
twee, driemaal in de week naar de bioscoop, nóg een
avond naar de „Soos" ; nóg een visite bij een „zielver-
wante vriend of vriendin; nóg een ontvangavondje
thuis met een „boterhanmetje" zooals het heet, maar
waarvoor een „blikje" van f 3.50 opengemaakt wordt ....
„En mijnheer zit te razen op zijn kantoor, dat hij
zoo hard moet werken voor zulk een . . . . h o n g e r ­
loon! Wacht maar ventje! op die manier daal je
werkelijk nog eens tot een écht hongerloon of 'y.
pleegt fraude, een reken-vergissinkje in de brandkast
van je firma ! . . . .
„Wat praat je van malaise ? Zoolang de bios­
copen nog bestaan, is er geen malaise 1 Want een open
bioscope wil zeggen, dat er duizenden menschen zijn,
die voor zulk totaal onnoodig vermaak, nog menig lief
guldentje over hebben.
„En zeg nu niet : het zijn er maar enkelen, en een
mensch moet wat hebben — Een mensch moet wat heb­
ben ? Laat ze dan thuis een glaasje dit of dat drinken
met een koekje er bij voor mijn part 1 Laat ze thuis
wat muziek maken of een kaartje leggen om den Keizer
zijn baard ; en laat de kinderen weer „kienen" of
keukentje-spelen". Dat kost de heele wereld niet en
bevordert de huiselijkheid, de onderlinge liefde en het
echte huiselijk geluk ! Doch neen ! dat lust men niet
meer ; ze willen eruit! ze willen rillend genot! ze
willen pronken en ronken en dronken zijn van zinge­
not, hoe meer verboden dés te liever! En daarvoor
smijten ze dan hun „riksen" weg en gooien hun gouden
tientjes in de modder van een lichtzinnige wereld. Elk
mummelend grootje begrijpt, dat de salarissen van nu
3aar niet op berekend zijn. En dan heet dat salaris een
h o n g e r l o o n . Maar jebegrijpt nu wel waarom
niet waar ?
„Zoo zijn ze niet allemaal, zeg je. Dat moest er ook
waarachtig nog bijkomen ; dan lag de heele wereld
binnen twee maanden op apegapen. Maar er
zijn er toch zéér velen, die de tering niet naar de ne­
ring zetten. De meesten komen dan tekort, omdat ze
tienmaal teveel uitgeven aan overbodig, meestal zelfs
zeer gevaarlijk vermaak ; anderen aan boven-hun-stand
leven ; weer anderen, die hun kinderen ineens tien spor­
ten hooger op de levensladder willen optillen.". . . .
 DE
„Maar zulke dwaze lui waagde ik tusschen zijn
rap gepraat, even op te merken, „zullen al heel spoedig
ontnuchterd worden."
„Dat zullen ze niet, zoetsappige Erkie" riposteerde
Goosie, of als ze het ooit doen, dan is het al te laat.
En in dien tusschentijd hebben ze de gewone burger-
luidjes ook het hoofd op hol gebracht. Kijk maar rond­
om je ! Heel eenvoudige menschjes, die thuis maar
op een matje slapen en eten zonder tafellaken, ze gaan
evengoed ook een paar maal per week naar de bios­
coop in lichte kleurige oiletjes, op hooge witte hakjes
en zoo waar, ook met „bobbed" haar. Malaise 1 't Is
om te gieren, als het niet zoo droevig was om die
verblinde genotzucht en dwaze spilzucht.
„Zelfs de Inlanders zijn ook al aangestoken. 30 è 40
„pop in de maand en die gaan waarachtig ! ook al
naar partijtjes, toeren in auto s, wringen zich de bios­
coop in op gekleurde muiltjes of gele schoenen, in
shantoeng met blauwe das en dikgeronde groote stof­
brillen op hun neus ! God betere het! Kochten ze er
maar zeep voor, om ook op andere dagen hun gezicht
en handen beter te wasschen en niet met een vuil en
gescheurd baadje te loopen
„Wat ik je zeg, Erkie, alleen de losbollen lijden ma­
laise, en dat is hun eigen schuld! Die loszinnig­
heid is als een epidemische ziekte geworden, die den
gewonen mensch aansteekt, als hij zich niet met
bovenmenschelijke kracht er tegen verzet.
„Als de nog verstandige lui zich niet laten mee-
sleepen door de dolle troep, zich een paar maanden
schrap zetten tegen de „zoete verleiding van genot,
zich een beetje inkrimpen nu de tijden wat gedrukt
zijn ; als zij hun geluk en vermaak thuis zoeken bij de
zuinige huismoeder en de lieve kinderen, — och, dan
zouden ze niet zooveel van de malaise merken, ze zou­
den zich schikken en tevreden zijn, ze zouden harder
werken, minder mokken en mopperen en. . . . geluk­
kiger zijn ! Dunk je ook niet, Erkie ?"
Wat zou ik daarop antwoorden ? Om ten minste iets
te zeggen, zonder toe te geven dat er heelemaal geen
malaise is, zei ik, met een slag om den arm : „je kunt
misschien wel gelijk hebben ; maar wat kunnen wij met
ons tweeën daar tegen doen ? De geheele mentaliteit
van het geheele menschdom moet veranderd worden
Wat kunnen wij, twee onbeduidende oliemannetjes, dan
uitvoeren ?"
„Nou, onbeduidende Erkie, dan wil ik je wel zeggen,
dat ik vandaag of morgen aan het Groot Gezag van
Buitenzorg ga schrijven, om den G. G. te verzoeken,
ter bestrijding van den malaise-kanker, alvast alle groote
en kleine, gekleurde en ongekleurde reclame-platen van
de bioscopen te verbieden, en evenzoo alle bioscoop­
annonces die je tegenwoordig met drie, vier tegelijk in
je courant thuis krijgt. W a n t zulke z i n n e1 ij k e p l a ­
ten voor de oogen zetten van man en vrouw, van
jongen en meisje is spek zetten voor den bek van alle
katten, katers en katjes.''
E. Grasman.
Katholiek N i e u w s .
nr!?£,25?JERSCHE KWESTIE EN HET EUCHA­
RISTISCHE CONGRES. Het is genoegzaam bekend
hoe deze Paus en zijn naaste voorgangers niet min­
der een geheel bijzondere zorg hebben besteed om de
hereeniging met de Oostersche schismatieke kerken —
Grieksche en Russische — voor te bereiden en te be­
werkstelligen. Zoo ooit dan bieden daartoe thans de
JAVA-POST 411
totaal veranderde toestanden aldaar eene goede gele­
genheid.
En ook het Eucharistische Congres scheen op ge­
heel eenige wijze zich hiervoor te leenen.
Immers in dat zoo uiterst voornaam leerstuk van den
godsdienst, der waarachtige tegenwoordigheid, van het
onbloedig Offer der Mis vinden wij van de vroegste
eeuwen af tot op den huidigen dag de meest volmaakte
éénheid van geloof tusschen Roomschen en Byzantijnen.
Even goed als in de diepe vereering der H. Moeder
Gods, welke geheel het geheim der Menschwording in
zich sluit.
Dit internationaal wereldcongres kan dus niet nalaten
ook in de Oostersche afgescheiden kerk diepen indruk
te maken. En de Osservatore Romano heeft er dan
ook reeds zeer nadrukkelijk op gewezen dat er te
Amsterdam allerlei hoogst belangrijke voordrachten over
merkwaardige Oostersche onderwerpen zouden gehou­
den worden.
Het congres te Amsterdam, aldus het officieuze Pau­
selijke Orgaan is het eerste der groote Eucharistische
congressen, waarbij zich een waarlijk eigen actie ge­
vormd heeft voor de behandeling van Eucharistisch-
Oostersche onderwerpen. Met den Zegen en de va­
derlijke en liefdevolle belangstelling van den Heiligen
Vader Pius XI, die zooveel liefde en bezorgdheid heeft
voor het christelijke Oosten, en met de goedkeuring en
den specialen steun van de Heilige Congregatie „Voor
de Oostersche Kerk" wier verdienste olie secretaris,
Kardinaal Tacci niets nalaat, om het Oosten beter te
doen kennen door het Westen, is het initiatief voor
dit plan genomen. Zoodoende zal de Oostersche Kerk
actief deelnemen aan de werkzaamheden van het Con­
gres en aan de grootsche en plechtige manifestaties van
den Christelijken eeredienst jegens de Heilige Eucharistie.
Terwijl voor de behandeling van de belangrijke on­
derwerpen, welke de Oostersche afdeeling op haar pro­
gram zette, bevoegde redenaars zullen optreden — de
onderwerpen zullen den katholieken zeer interesseeren
— zal de uiterlijke eeredienst zijn hoogste uiting vinden
in een zeer plechtige Pontificale Mis, gecelebreerd door
Monseigneur Isaias Papadopoulos, Assessor bij de H.
Congregatie „Voor de Oostersche Kerk ', geassisteerd
door alle prelaten en priesters van den Byzantijnschen
ritus die in deze dagen te Amsterdam aanwezig zullen
zijn, met gezangen in de verschillende talen, welke toe­
gelaten worden door de Byzantijnsche liturgische wetten.
Ook zullen nog andere H.H. Missen en verschillende
godsdienstige plechtigheden plaats hebben in vele Oos­
tersche ritussen, daar de aanwezigheid van talrijke bis­
schoppen en priesters dier verschillende ritussen reeds
vaststaat.
„AGNUS DEI -WIJDING. Gelijk bij de nadering
van sommige andere feestelijke gelegenheden, is het ook
gebruikelijk, dat voor een jubileum-jaar door den Hei­
ligen Vader de z.g. Agnus Dei gewijd worden.
Slechts eenmaal heeft de thans regeerenae Paus deze
ceremonie voltrokken, in November 1922. Het gebruik
wil n.1. dat een nieuwe Paus steeds in het eerste jaar
zijner regeering nieuwe „Agnus Dei" wijdt.
Zooals bekend, zijn dit wassen voorwerpen in den
vorm van medailles, waarop aan de eene zijde de beel­
tenis van het Lam Gods (vandaar de naam) terwijl op
de keerzijde een of andere vrome voorstelling, van den
Verlosser of de Heilige Maagd, wordt aangebracht. De
thans nog voorradige vertoonen het beeld van den
Zaligmaker met de beeltenis van den Heiligen Ambrosius,
den Milaanschen Heilige, gekozen wegens de omstan­
digheid, dat de Heillige Vader Pius XI, die toen voor
 412 DE JAVA-POST
het eerst deze wijdde, uit Milaan kwam, waar Hij aarts­
bisschop was.
De nieuwe Agnus Dei zullen een voorstelling dragen,
betrekking hebbend op de viering van het Heilige jaar
en een beeld van de Madonna del Portice, over wier
schitterende eeuwfeesten enkele weken geleden bijzon­
derheden werden medegedeeld.
De Romein houdt zeer veel v n deze beeldjes, waar­
aan door het gebed van den Heiligen Vader en de
kerkelijke zegeningen vele geestelijke gunsten zijn ver­
bonden. Zij zij" mei het wijwater wel mee van de
meest gebruikte „sacramentalia".
ZALIGE PETRUS CANISIUS. Het Doorluchtig
Nederlandsch Episcopaat heeft, naar „St. Jansklokken"
mededeelt, aan Z. H. den Paus verzocht den zaligen
Nijmegenaar Petrus Canisius S.J. bij zijne heiligver­
klaring ook den titel te verleenen van doctor Ecclesiae
(Leeraar der Kerk).
DE DUITSCHE MISSIONARISSEN. Men ver­
neemt, dat de Britsche regeering besloot de Duitsche
missionarissen weder als vóór den oorlog in alle kolo­
niën enz. toe te laten. Alleen de regeering van Indië
moet dienaangaande nog een besluit nemen. Binnenkort
kan dus de missie haar taak daar weder opnemen.
EEUWFEEST DER FRANCISCANEN IN EN­
GELAND. De Heilige Vader richtte een hartelijk schrij­
ven aan Zijne Eminentie kardinaal Bourne, aartsbisschop
van Westminster bij gelegenheid van de zeven-honderd­
jarige herdenking van het feit, dat de eerste paters
Franciscanen onder de leiding van den Zaligen Agnello
van Pisa naar Engeland trokken, om daar te werken
aan de bekeering en heiliging der zielen.
In dit schoone schrijven spreekt Zijne Heiligheid met
bijzondere waardeering over de groote werkzaamheid,
die de zonen van den Heiligen Franciscus in Engeland
uitoefenden en die zooveel zegen over deze landen heeft
gebracht.
Het spreekt van zelf, dat Hij als Vader der Chris­
tenheid aan Zijne feestvierende zonen, die zóó werkten
voor den bloei van Zijne zaak, een bijzonderen vader­
lijken gelukwensch en zegen stuurt.
MERKWAARDIG ENGELSCH INITIATIEF.
Friedrich Ritter v. Lama schrijft in de Weensche „Reich-
post" een artikel, getiteld „Engeland voor de toetreding
van den Paus tot den volkenbond." '
Hij memoreert daarin, hoe de Engelsche regeering
reeds een jaar geleden de kwestie dezer toetreding heeft
ter hand genomen en reeds positieve stappen heeft ge­
daan om zulk een toetreding te bewerken.
Zij wendde zich tot verscheidene andere regeeringen
om haar meening over deze aangelegenheid te verne­
men en zich haar steun te verzekeren. Tot een defini­
tieven stap kwam het echter niet, want intusschen brak
het conflict tusschen Italië en Griekenland uit, waar­
van de volkenbond een ernstigen terugslag ondervond.
Over de motieven, welke de Engelsche regeering
tot haar besluit brachten, verklaarde de heer Urquart
op de jaarvergadering der „Westminster Catholic Fe-
deration," dat men van het standpunt was uitgegaan,
dat de volkenbond een zuiver moreele macht zou zijn.
Daarom was een verband met de Katholieke Kerk,
deze groote moreele voor den vrede werkende macht,
gewenscht.
Er zijn echter practische moeilijkheden. De Paus zelf
kan geen lid van den volkenbond worden, want elk
lid moet eventueel agressieve middelen aanwenden om
de vervulling van verplichtingen, die de volkenbond
op zich genomen heeft, af te dwingen. Voorts kan de
Paus geen natie vertegenwoordigen.
Daarentegen zou de Paus misschien bij den volken­
bond een nuntius kunnen aanwijzen, die een soortge­
lijke positie zou innemen als de Amerikaansche gede­
legeerde ; want. ofschoon Amerika geen lid van den
volkenbond is, was dit land toch in verschillende com­
missies vertegenwoordigd.
Er zou dus een verbindingsschakel tusschen volken­
bond en Paus gevormd worden.
De schrijver van het artikel zegt, dat met zekerheid
aangenomen mag worden, dat de regeering-Mac Donald
evenveel interesse voor de zaak heeft als haar voor­
gangster.
De Paus zelf heeft tot nu toe, zooals men weet, geen
poging gedaan om tot den volkenbond te worden toe­
gelaten.
DE KROONPRINS VAN SAKSEN PRIESTER
GEWIJD. De vroegere kroonprins van Saksen, Pater
George va.i Saksen O.F.M., heeft gisteren in de kerk
van het Franciscanerklooster te Trebnitz (Silezië) op
31-jarigen leeftijd de H. Priesterwijding ontvangen.
Heel de koninklijke familie woonde de plechtigheid bij.
HET ZILVEREN PRIESTERFEEST VAN MGR.
DR. SEIPEL. W e e n e n, 23 Juli. Bondskanselier Mgr.
dr. Seipel heeft heden onder groote belangstelling zijn
zilveren priesterfeest herdacht. Heel het diplomatiek
korps alsmede mr. Zimmermann woonde de H. Mis
van dankbaarheid bij, die de jubileerende priester in de
kerk van het H. Hart opdroeg. Een reusachtige me­
nigte bracht den bondskanselier een overweldige ovatie,
toen hij de kerk verliet.
Door middel van zijn nuntius deed Z.H. de Paus
aan Mgr. Seipel een schrijven van gelukwensch toe­
komen.
HET 27e INTERNATIONALE EUCHARISTI­
SCHE CONGRES TE AMSTERDAM. Het is haast
niet mogelijk in onze kleine Java-Post ook maar een
samenvatting te geven van de geestdriftvolle verslagen
in de bladen over den intocht van den Pauselijken le­
gaat en de opening van het congres. Tien nummers
van ons weekblad waren daartoe nauwelijks voldoende.
De volgende week hopen wij echter onze lezers
eenige indrukken te mogen geven door een aanwezende
uit Indië speciaal voor onze lezers op papier gebracht.
Wij moeten ons nu bepalen tot een beknopt over­
zicht van het gebeurde op de twee eerste dagen van
het congres : van de geestdriftige ontvangst te IJmui-
den den onvergetelijken tocht door het Noordzeekanaal,
de overweldigende ovaties bij den intocht te Amster­
dam, de plechtigheden in de St. Willibrorduskerk bij
de liturgische ontvangst van Z Em. Kardinaal van Ros-
sum en de opening van het congres in het Stadion.
Via Brussel waar Zijn Eminentie de Kardinaal-Le­
gaat door den Pauselijken Internuntius Mgr. Micara
en andere geestelijken werd begroet, reisde de prelaat
naar Antwerpen, en begaf zich aldaar met zijn gevolg
aan boord der „Batavier II," vanaf het station van
Antwerpen vergezed door den Antwerpschen bur­
gemeester mr. dr. Frans van Cauwelaert en den wet­
houder mr. Lebon. Om half negen voer de boot vandaar
naar Vlissingen af. Nevens het gevolg van den Kardinaal-
Legaat, bestaande uit Mgr. dr. B. Eras, procurator
der Nederlandsche bisschoppen te Rome, markies La-
gerzven, graaf Ranuzzi di Bianchi, Mgr. Dante prof.
 D E JAVA-POST
Digni, caudatarius en cavaliere d'Orazi, gentiluomo
van Zijn Em„ bevonden zich ook de hoofden van het
Nederlandsch Comité van ontvangst, prof. dr. A. Slij­
pen S.J., hoogleeraar aan de Katholieke Universiteit
te Nijmegen en de heer P. J. Verschure aan boord.
Na een rustigen nacht, werden 's morgen aan de drie
altaren op het schip, de HH. Missen gelezen dooi Z.
Eminentie en de aanwezige priesters.
Tegen twee uur naderde het schip met de pauselijke
vlag in top de haven van IJmuiden, waar een reusach­
tige menigte verzameld was en waar Zijn Em. werd
begroet met het bekende lied der Nederlandsch t ka­
tholieken : „Aan U o Koning der Eeuwen !" Staande
op het voordek van het schip zegende de Kardinaal-
Legaat de menigte.
In IJmuiden begaven zich de hoofden der verschil­
lende comité s, die het Congres regelen, aan boord en
bood Z.D.H. Mgr. Th. Heylen, bisschop van Namen
en voorzitter der Internationale Eucharistische Con­
gressen aan Zijne Em. namens allen een woord van har­
telijk welkom en de beste wenschen voor het a.s. Con­
gres.
Z.Em. de Kardinaal-Legaat dankte den Bisschop en
prees hem als een waar zoon van St. Norbertus, den
Eucharistischen heilige.
Ook de Zeereerw, heer pastoor G. Van Noort, vice-
voorzitter van het plaatselijk comité te Amsterdam, be­
groette Zijne Em. den Kardinaal-legaat, die hartelijk
dankte voor de hem gebrachte hulde en de verzekering
gaf, dat het zoo goed voorbereide Congres met Gods
zegen zeker zou slagen.
Alsdan voer de boot door het Noordzeekanaal naar
Amsterdam, waar zij omstreeks half zeven uur in het
1} arriveerde en waar duizenden en duizenden, die in
booten het IJ waren opgevaren, den Kardinaal hun
eersten groet brachten. Het gejuich hield niet op. De
Kardinaal inspecteerde de visschervloot der Volendam-
mers, die bijna geheel naar het IJ was gevaren ter be­
groeting, de pauselijke vlag naast de nationale driekleur
in top.
Vervolgens werden de rijtuigen bestegen en begeleid
door de Malthezer ridders — de orde, waarin de hoog­
ste Nederlandsche katholieke adel vereenigd is — begon
de rit naar de Willibrorduskerk. Een reusachtige me­
nigte, wellicht grooter dan bij den intocht der Koningin
bij haar jubileum, stond overal langs den weg en juichte
Z E. den Kardinaal, die gezeten was in een gesloten
gala-koets, hartelijk toe. Bijna alle Katholieken hadden
de nationale driekleur met pauselijken wimpel van hun
gevels wapperen.
Tegen 8 uur arriveerde Zijne Em., onder het gejuich
van duizenden, bij de St. Willibrorduskerk, waarom en
waarin zich een reusachtige menigte had verzameld.
Z. D. H. de bisschop van Haarlem, Mgr. A. J. Callier,
in wiens diocees Amsterdam, de rijkshoofdstad ligt,
begroette Zijne Em. aan het voorportaal. Vervolgens,
terwijl het „Sacerdos et Pontifex' gezongen werd, schreed
de Kardinaal het dichtbezette kerkgebouw binnen onder
den troonhemel, dien Malthezer ridders droegen, ver­
wijlde eenige oogenblikken voor het Allerheiligste Sacra­
ment en begaf zich dan naar het priesterkoor, dat ge­
heel gevuld was met bisschoppen — heel het Neder­
landsche Episcopaat was tegenwoordig — en prelaten.
In de kardinaalsbank had Zijne Em. Kardinaal Reig y
Casanova, primaat van Spanje, plaats genomen. Door
den parochie-pastoor F. W. de Rooy werd Z. E. op
liturgische wijze ontvangen.
Toen de Kardinaal- Legaat op zijn troon had plaats
genomen, werd hij begroet door Mgr. A. Callier, bis­
schop van Haarlem, die den Nederlandschen Kardinaal
413
herinnerde aan Hollands oude devotie tot het H. Sa­
crament en aan zijn trouw jegens den H. Vader, Wien
Holland dankbaar was voor het Eucharistisch Congres.
Vervolgens sprak Zijn Em. de Kardinaal met een
stem die heel het machtige kerkgebouw doordrong een
antwoord-rede uit waarin hij de groeten overbracht
van Z. H. den Paus en zijn geluk schetste, Diens ver­
tegenwoordiger nu te mogen zijn in zijn Vaderland bij
deze heerlijke gebeurtenis.
Vervolgens gaf ZijnEm. plechtig den zegen en lang­
zaam stroomde de machtige tempel, waarin o.a. ook
de Katholieke Nederlandsche minister-president tegen­
woordig was, leeg.
ZijnEm. de Kardinaal-legaat, die resideert in de pa­
tricische woning van den bekenden Amsterdamschen
heer Willem Dreesmann, las Woensdagochtend in een
voor deze gelegenheid speciaal ingerichte huiskapel de
H. Mis.
Om 10 uur begonnen de audiënties. Het Johannes
Vermeerplein, dat aan de residentie van Z.Em. den
Kardinaal-legaat grenst, geleek een waar auto-park.
Honderden en honderden hebben hun opwachting
gemaakt bij Z.Em. den Kardinaal-legaat. Voorop de
reeds aanwezige Kardinalen H.H. E.E. Reigh y Casa­
nova, Schulte. Piffl, Bourne en Sincero ; vervolgens het
Doorluchtig Nederlandsch Episcopaat en de aanwezige
bisschoppen uit alle deelen der wereld. Daarna kwam
het Dagelijksch Bestuur der stad ; de heer F. Wibaut,
wethouder en loco-burgemeester van Amsterdam, als­
mede de heer Ferd. Wierdels, katholiek wethouder van
Amsterdam, die Z.E. begroetten als gezant van Z. H.
den Paus en de beste wenschen uitspraken voor het
Congres. Z.Em. dankte het stadsbestuur voor de hulde
der katholieken en de goede zorgen voor een voor­
beeldige orde.
's Namiddags verschenen de Katholieke minister-pre-
sident Ruys de Beerenbrouck en echtgenoote, prof. v.
Swaay, minister van Waterstaat, jhr. v. Nispen tot
Sevenaer, Nederlandsch gezant bij den H. Stoel en mr.
dr. Kooien, de katholieke voorzitter der Tweede Kamer.
Achtereenvolgens maakten de vertegenwoordigers der
geestelijkheid en der Katholieke organisaties hun op­
wachting. Provincialen der Klooster-orden, seminarie-
presidenten ; universiteits-professcren en besturen van
alle vereenigingen defileerden voorbij Z.Em. den Kar­
dinaal-Legaat.
's Avonds om _ 61/i uur deed ZijnEm. de Kardinaal-
Legaat een plechtig Lof in de ei-volle St. Willibrordus­
kerk, om zich daarna ter opening van het Congres naar
het Stadion te begeven, waar duizenden en duizenden
den gezant des Pausen, die door een zestal Kardinalen
gevolgd werd en omringd was door Malthezer-ridders,
toejuichten.
In naam van Z. E. den Kardinaal-Legaat opende
Mgr. Heylen, de permanente voorzitter, het Congres,
sprak zijn begroetings-rede uit en gaf het woord aan
den Bisschop van het diocees. Z.D.H. Mgr. A.J. Callier,
die een heerlijke rede uitsprak en een machtige ovatie
deed brengen aan Mgr. Redwood, den oudsten bisschop
der wereld, die trots zijn meer dan 50-jarig bisschop­
schap toch tegenwoordig was.
Dan las pater v. Dijk O.S.A. de algemeene secreta­
ris van het Congres, onder doodsche stilte de Pause­
lijke breve voor aan Z.E. Kardinaal van Rossum. Toen
het geestdriftig applaus ter eere des Pausen, dat ingezet
werd door Mgr. Heylen, met een „leve de Paus!",
geëindigd was, nam Z.E. de Kardinaal-Leg at het woord,
tot het houden zijner machtige rede en werd door de
ontzaglijke menigte geestdriftig toegejuicht.
 414 D E JAVA-POST
Na Z.E. de Kardinaal-legaat voerde dan het woord
Mgr. Paul Akel, Archimandriet der Maronieten, die
namens de Oostersche katholieken getuigenis aflegde
van het Eucharistisch geloof van het Oosten, één met
dat der Westersche Kerk.
Door een loud-speaker waren al die sprekers uitste­
kend verstaanbaar voor het reusachtig gehoor.
De openingsplechtigheid werd behalve door de Kar­
dinalen, die rondom Z.Em. den Kardinaal-legaat onder
den koepel op het middenterrein van het Stadion zaten
ook bijgewoond door de talrijke aartsbisschoppen en
bisschoppen en burgelijke autoriteiten w.o. de katho­
lieke ministers en de katholieke Amsterdamsche raads­
fractie.
Tegen 10 uur was de plechtigheid geëindigd en
stroomde het Stadion leeg.
In den nacht hadden de aanbiddingen plaats in alle
gestichten en werden vanaf 12 uur de H.H. Missen
gelezen.
Dit kort overzicht geeft natuurlijk geen flauw denk­
beeld van de uitbundige geestdrift en het eindeloos
gejuich der ontzaglijke menigte te IJmuiden langs de
geheele oevers van het kanaal, op opengedraaide spoor­
bruggen op de steigers, op de talrijke booten die in
tientallen het vaartuig van den Kardinaal omstuwden, op
de pitoreske vloot der Volendammers in hun kleurige
dracht, al de scheepkens gevlagd en gesierd in hun
mooisten tooi grootvader en grootmoeder tot het jongste
kind aan dek.
De secretaris van het Comité Permanent de Parijsche
graaf d'YanviHe vond geen woorden genoeg om zijn
verrukking uit te zeggen : „Gij Hollanders zijt formida­
bele organisatoren ! Ik heb vele, vele Eucharistische
Congressen meegemaakt, doch noch in Keulen, noch op
Malta, noch waar ook was de aankomst zóó schoon,
zóó overweldigend, zóó koninklijk, zóó schitterend als
hier. . . . dit is waarlijk uniek."
En als die stoere mannen en vrouwen en kinders,
terwijl de Kardinaal zegenend langs hen voer, daar op
het dek neerknielden en zich eerbiedig en zwijgzaam
eerbiedvol met het teeken des kruises teekenden sprak
de Franschman tot den Corr. van „de Tijd". „Neen.
dat is niet schitterend meer, dat is diep, diep ontroerend."
In de stad gedurende den langen rit juichten overal
de Katholieken den Pauselijken Legaat en de Bisschop­
pen vrijmoedig en hartelijk toe. De houding van het
publiek was overal waardig. En na den regen 's morgens
was 's namiddags de zon flink doorgekomen.
Ziehier ten slotte het oordeel van den vrijzinnigen
„Telegraaf."
De belangstelling van de zijde van het publiek was
inderdaad indrukwekkend en zij deed — wat de men-
schenmassa betreft — denken aan den plechtigen intocht
van de koningin ter gelegenheid van het regeerings-
jubileum.
Hadden zich, zooals gezegd, duizenden en duizenden
in de buurt van de De Ruyterkade verzameld, langs den
kilometerlangen weg, welken de stoet nam, had zich
een file van toeschouwers gevormd >an 5 tot 10 rijen
dik. Uit alle ramen puilden de menschen en de café s
langs de te volgen route herbergden voor hun ramen
en op alle verdiepingen een ontzaglijke menigte. Voor
het R. K. Weeshuis op het Spui stonden de weesjes in
haar wit-en-zwarte pakjes op den stoep opgesteld, en
toen de kardinaallegaat in zijn met vier paarden be­
spannen clairence voorbijreed, steeg zoowel hier als
op andere plaatsen in de stad een luid gejuich op, waar­
op Z. Eminentie vriendelijk buigend zijn zegen gaf, en
toen de stoet eindelijk langs den Amsteldijk bij de St.
Willibrorduskerk arriveerde, werd de kardinaal door
de daar verzamelde massa wederom met luide toe­
juichingen begroet.
De verslaggever van de (liberale) „Nieuwe Rotter-
damsche Courant sluit zijn zeer waardeerende be­
schouwing met de woorden : „wij herinneren ons geen
vorstelijk bezoek, waarbij de publieke belangstelling
zoo groot was".
Algemeen Overzicht.
NEDERLAN DSCH-INDIË. Kroniek. - „S a 1 v a m fac
R e g i n a m", zal het aanst. Zondag nog inniger dan
anders klinken onder onze kerkgewelven. Als Chris­
telijke Vrouwe verlangt H. M. niet, dat de koninklijke
verjaardagen gevierd worden op Zondag. Dat zou aan­
leiding kunnen geven tot verwaarloozing der kerkelijke
plichten. Christ avant tout' ! Hier in Indië houdt meer
dan één soos of wat het zij niet de minste rekening
met dien wensch van H. M. Integendeel wordt door
nachtelijk fuiven, dansen en drinken van Zaterdagavond
tot Zondagmorgen de dag des Heeren voor 't grootste
part later beslapen en beluierd. En dan heeft men nog
den moed (of is het misschien domheid ?) boven de
aankondiging van zulk een feestviering met vette letters
te zetten: „Ter eere van H. M. onze gèeerbiedigde
Koningin." Laten wij Katholieken het maar liever hou­
den bij het „salvam fac Reginam, zoo op vol­
genden Zondag als op ieder anderen, en in onze ge­
beden H. M. gedenken, waartoe we trouwens telken
jare in den brief van Z. D. H. den Bisschop worden
aangemaand.
— De Oostmoesson — aldus de voorspelling van 't
meteorologisch observatoruim te Weltevreden — zou dit
jaar hoogstwaarschijnlijk een natte mogen genoemd wor­
den. Edoch, tot nog toe niets van te merken. Al is
zelfs de zon al dapper een eind noordwaarts gekruid.
Of begint onze Archipel misschien ook te lijden aan
uitdroging ? Voor geografen is het toch al lang een uit­
gemaakte zaak, dat groote deelen van Azië sinds vele
jaren aan een toenemende uitdroging laboreeren. Ook
Europa schijnt door die kwaal aangetast. Zoo had
b.v. 't Kanton Zurich voor twee en een halve eeuw nog
146 meren. Thans maar 76. En nu is bij de helft van
deze de waterstand daarenboven nog geslonken.
— Nog maar altijd, naar we in de bladen zien, wordt
er door groepen landsdienaren vergaderd, om te par­
ieeren, te ageeren en te reclameeren tegen de ont­
worpen salarisvoorstellen. Allemaal even ontevreden.
Men is „diep verontwaardigd", voelt „zich ten zeerste
gegriefd en achteruitgesteld" enz. enz. Bezuiniging is
o zoo'n mooie zaak. Vooral als er 't algemeen belang
mee gebaat, ja gered moet worden. Maar a.j.b. afblij­
ven van óns korps. Als de heeren nu eens zoo ver­
standig wilden zijn, om te bedenken, dat 't algemeene
belang boven het private gaat, en dat ieder korps, welk
ook, voor dit algemeen belang een offertje te brengen
heeft; en dat wanneer men dit nü niet gewillig verkiest,
het later toch tegen wil en dank zal moeten gebracht,
wil de boel niet spaak loopen. Een regeering, die de
tering niet naar de nering gelieft te zetten, zal hoe
langer hoe minder een goede werkgeefster kunnen zijn,
is zelfs eindelijk tot machteloosheid gedoemd.
— Volgens de J. B. „is de tijd waarschijnlijk niet
zoo heel ver meer, dat Indië de toekomstige Koningin
der Nederlanden kan begroeten". „Waarschijnlijk !
Edoch, zonder eenigen schijn van waarheid. N. o. b. m.
 DE JAVA-POST
zijn er de tijden niet naar, dat onze toekomstige Ko­
ningin naar Indië zou komen en om de kosten daaraan
verbonden in deze benarde tijden, én om de toenemende
brutaliteit der communisten.
't Eerste halfjaar van 1924 zijn in ons Indië als im­
migranten aangekomen 1180 Nederlanders, 469 Euro­
peanen van elders, 113 Japanners, 3609 Cliïneezen. 177
Arabieren en 188 andere Oosterlingen. Ongeveer twee
ton daardoor ontvangen voor ontschepingspapieren.
— Het vergaderverbod is van af 25 Aug. opgehe­
ven voor de residentie Djokja en de Kotta Solo.
— Het I. E. V. kreeg 400 bouws grond voor kleine
landbouw in Djember.
— Op de September jaarmarkt te Soerabaja zal ook
de politie een expositie houden, om haar wezen en
werkzaamheden meer bekend te maken. Te zien zullen
er zijn djimats, wapens, voorwerpen om valsch geld
te maken enz. Hé, zou uit deze laatste voorwerpen
voor kwaadwilligen ook niet iets te leeren vallen, niet
tot heil van 't gemeenébest ?
— In 1923 werden ruim 9 millioen brieven door de
Post hier uitgereikt aan Europeanen, 5 millioen aan
vreemde Oosterlingen 4"2 millioen aan Inlanders. Voor
de overige poststukken waren de cijfers resp. 14.8 5.9
en 5.2 millioen.
— Die poststukken, waaronder natuurlijk een groote
massa boeken en tijdschriften, doen ons denken aan
wat onlangs te Mantua gebeurde. De Volksmissionaris
pater Colia had een felle aanklacht geuit tegen de por­
nografische lectuur. Wat deed toen het volk ? Het haalde
alle bedenkelijke boeken uit de openbare bibliotheken
en verbrandde ze op het marktplein. Nou, als hier eens
alle bedenkelijke boeken uit die „poststukken" werden
gehaald! We zagen nu en dan sommige leestrommels in.
Typisch weer wat we in de laatst aangekomen
„Kath. Missie" vonden, waar de Sacramentsprocessie
te Larantoeka (O Flores) besproken wordt. Aan 't
slot van dat artikel luidt het : „Dat ook Mohamme­
danen, Chineezen en Arabieren vol belangstelling de
processie volgen, spreekt van zelf, en ze hinderen nie­
mand. Ze gedragen zich hierin beter dan menig Hol­
lander, die hier getuige was van de processie." Ja, op
gebied van verdraagzaamheid en ook op dat van wel­
gemanierdheid, kan menig Hollander, vooral als hij
aangetast is door de papenhaat-bacil, nog wel ietwat
leeren. Soms zelfs zeer veel.
Volgens het Soer. Hbl. gaat de minister van Ko­
loniën^ niet accoord met de inzichten en plannen van
den directeur vau 'justitie Mr. Cowan, die een alge-
meene arbeidsregeling voor alle bevolkingsgroepen
wenscht. De minister wil de Europeesche en inlandsche
werknemers op dit punt gescheiden houden. Zooals
met hem meerdere Volksraadsleden.
Meer naar t Noorden en dichter bij de grens
van t Britsche gebied (Serawak) en Long Iram, legt
Long Nawang, een misschien nog duurdere post dan
Long Iram, omdat het opvoeren van levensmiddelen
en verdere benoodigdheden verbazend hooge kosten
meebreng'. Een koloniaal beheer, dat zulke posten on­
derhoudt, is in die streken allerminst zelfzuchtig". Aldus
dr. R. Boersma in de Loc., naar aanleiding van den
tragischen dood door verdrinking van kapitein van
Gent, civiel gezaghebber te Long Iram.
En bij lezing daarvan, dachten wij bij ons zeiven :
boven Long Iram nog veider westwaarts bij de Boven-
Mahakan ligt een missiepost van de arme paters Ca-
pucijnen en ook is'aan die missie verbonden een klein,
klein kloosterke van de Veghelsche Zusterkens ter op­
voeding van de vrouwelijke Dajaksche jeugd. Ook zij
415
hebben zich verbazende hooge kosten te getroosten en
waarlijk óók niet ... uit zelfzucht.
— De communisten blijven maar aldoor in actie.
Van af midden Atjeh tot Ternate enz. Steeds meer
propaganda. Voor hen bestaat geen art. 123. Dat be­
staat enkel en alleen voor wie Christendom wil propa-
geeren. Van „het Indische gekkenhuis" gesproken . . .
— Van de bevolking van Z - Sumatra vernam een
bestuursambtenaar — naar hij in de Loc. vertelt — o.a.
over den orang pendek't volgende : lippen rood
als van een mensch, armen gewone lengte, vorm van
gezicht menschelijk, aeen staart, leven Daarsnewiize
vluchten in rechtopgaande houding, zoeken hun toe­
vlucht niet in boomen, een Europeaan ontmoet hen
nimmer (jammer, jammer J.-P.), de inlandsche bevolking
is dan ook ervan overtuigd, dat het een mensch soort is.
Nou maar gauw aan den slag om er een paar te
pakken te krijgen, 't Gouvernement zou er immers een
wetenschappelijke expeditie op afsturen, luidde laatst
zgn. een telegram Zou men alvast voor deze „men-
schen geen scholen gaan bouwen ? Of misschien een
paar jongelui der familie „Orang pendek" op pensionaat
doen bij 't P. Coen-instituut ? Daar is immers plaats
voor alle volksgroepen. En wat een perspectieven voor
d e wetenschap"! Wij vreezen dat men met die mooie
praatjes weer leelijk in den aap gelgeerd zal blijken.
Zooals in de laatste 75 jaren al zoo menigmaal ge­
beurde.
Ja, aap, wat heb je mooie jongen ! En wat hou je
„d e wetenschap" al lang voor den aap !
— Wij hebben eens even nagelezen, wat zonder
hoera-geroep vrij nuchter werd neergeschreven in 't
Soer. Hbl. door iemand die de laatste lijkverbranding
in Bali bijwoonde. Ons interesseeren anderer indrukken
te meer, daar ook wij Bali vroeger een paar malen be­
zochten en ook in de gelegenheid waren zulk een lijk­
verbranding bij te wonen O m. lezen we daar: aan
de stijlen (der praalbedden) waren jonge kuikens ge­
bonden, die levend mede verbrand zouden worden of
uiteen gereten (Misschien ook met de tanden zooals
bij een vorige dansgelegenheid ? J.-P.) Door geschreeuw
worden de booze geesten verjaagd. „Als wilden" vliegt
men aan op den lijkentoren. „Zoo 'n stukje van zoo
n toren brengt geluk aan." „De betere standen heb­
ben zeer lange nagels aan een hand, deze zijn langer
dan de geheele hand. Wat hen zeer bemoeilijkt in hun
bewegingen maar een teeken is dit dat ze niet behoeven
te werken."
„Het Balineesch volk is vuil en liefst meer dan on-
hygiënsch." „Er zijn vele tempels, of beter gezegd, ge­
deelten of bouwvallen ervan, alles even verwaarloosd
en vervallen." Het geloof op Bali zegt, dat zoo lang
een doode niet verbrand is, zijn ziel in een hond over­
gaat." „Overal waren langs de wegen Koerongangs
met hanen er onder."
Dat zijn vechtersbazen enz. „Over 't algemeen maak­
ten de kampongs een vuilen indruk".
Allemaal zaken — en daar zouden er nog heel wat
bij te voegen zijn vooral b.v. op moreel gebied — die
wijzen op een „hooge cultuur", zoo waar in gevaar,
als er 't Christendom zou verkondigd worden.
— Over de missie van Bali — meldde een Aneta-te-
legram wordt thans gecorrespondeerd tusschen den re­
sident en 't departement. Zal overigens al lang geschied
zijn, al zal men 't nü nog eens op nieuw begonnen
zijn. Misschien wel van wege het groote gevaar, waar­
in de „hooge cultuur'' door 't Katholicisme zou gebracht
worden ? Maar bij weigering van 't Katholicisme, zal
later 't Communisme dat zaakje misschien, wel over-
 416 DE JAVA-POST
nemen. Waarom immers ook Bali niet ? En dan . . .
is die cultuur gered.
— De Slamat met de Holl. mail kwam deze week
reeds op Woensdag (gewoonlijk wordt het Zaterdag)
te Priok. Mooi!
ZILVEREN FEEST. Tot viering van het zilveren
priester Jubilee van de Eery. Pastoors L. R. A. M.
S o n d a a 1 en J. J. Van Beekhoven, samen pries­
ter gewijd in 1899, samen naar Indië gekomen in 1900
en thans samen hunne H. Wijding na een kwarteeuw
herdenkend zal op Zondag den 31 Augustus a.s.
na de vroegmis door P. var. Beekhoven en de Hoog­
mis door P. Sondaal, 's morgens om half elf een recep­
tie gehouden worden in het gebouw der Eerw. Zusters
Ursulinen, Pieterspark; terwijl des avonds tegen zeven
uur deze herdenkingsdag besloten zal worden door een
feestelijke bijeenkomst in reeds genoemd gebouw.
BEZUINIGING. Naar aanleiding der noot, door
ons onder het verslag der drie onderwijzersvereenigingen
gehouden vergadering te Magelang, geplaatst, ont­
vingen wij een ingezonden stuk van „een ambtenaar"
met het doel om op nieuwe gronden nogmaals de on­
billijkheid der nieuwe salarisregeling te verdedigen.
De Java-Post is niet in be — of veroordeeling ge­
treden van de actie der onderwijzers of van eenige
andere groep ambtenaren, en wij voelen geen roeping,
noch bezitten wij de noodige competentie om over
deze veelomvattende kwestie der salarissen van lageren
en hoogeren een oordeel uit te spreken.
Om deze reden plaatsten wij het „ingezonden" liever
niet.
GOUDEN JUBILEE VAN BROEDER JULIUS.
In de Broedersschool te Weltevreden is Donderdag
11. het feest van den beminden oud-Overste luisterrijk
gevierd.
Te acht ure in den morgen was er in de kathedraal
een plechtige H. Mis met drie heeren tot dankzegging.
Heel het middenschip der kerk was gevuld met leerlingen
der Broedersschool, vrienden en belangstellenden, waar­
van velen voor den Jubilaris tot de H. Tafel naderden.
Na afloop marcheerden de leerlingen heel correct in
rijen van vier naar de school terug, alwaar om tien
uur de feesteling werd gecomplimenteerd. In de prachtig
met bloemstukken versierde achtergalerij, werd de
jubilaris toegezongen door een goed geoefend jongens­
koor en later toegesproken door een drietal aardige
knapen die op hun manier een uitleg van het feest
gaven. Op prettigen, geheel in den geest der leerlingen
begrijpelijken toon bedankte Br. Julius de jongens voor
hun zang en voordracht.
Een Jan-Klaasen-spel, hield verder de jeugd aangenaam
bezig zoodat zij in groote opgetogenheid huiswaarts
keerde.
De avond was echter het glanspunt van den
feestdag. De in het feestprogramma aangekondigde
receptie te zeven ure, werd zeer druk bezocht en dat
het er buitengewoon gezellig toeging bewijst het feit,
dat de laatste bezoekers eerst tegen half elf huiswaarts
gingen. Het zangkoor Caecilia en het orkest van den
Kath.-Jongel-Bond verhoogden niet weinig de prettige,
aangename stemming.
Nadat door den president der huldigings-commissie
de teekening van een monstrans en godslamp was aan­
geboden en hij in zeer juist gekozen woorden den jubilaris
had gehuldigd, bood de Heer Hogenboom als derde
feestgave de teekening van een plaquet aan, dat eerst
in gips en vervolgens in brons zal uitgevoerd worden.
Nu nam de jubilaris zelf het woord en bedankte ia
krachtige, gevoelvolle woorden God, als voornaamste
hulp in alles wat hij tot stand had kunnen brengen
de Zeereerw. Heeren Pastoors van wie hij zooveel
hulp had ondervonden, de oud-leerlingen en de vele
vrienden, die hij in den loop der jaren had leeren
kennen en achten. Vervolgens schoof hij alle
hulde en eer naar den oorsprong van alle goed
en verraste ten slotte zijne Vrienden niet weinig, door
tot den WelEerw. Vader Timotheus, algem. Overste
der Broeders die bij de feestelijkheid tegenwoordig was,
de vraag en bede te richten, die reeds zoo vaak Kath.
Ouders gedaan hadden : Waar moeten wij met onze
jongens heen, als zij de Broedersschool gaan verlaten?
Wanneer krijgen wij een M.ULO.-School door de
Broeders bestuurd ?
Zeer gevat wist Vader Timotheus zich uit die
zoo plotseling gestelde vraag te redden. Zijn antwoord
was geen j a en ook geen neen; maar een oprecht
gemeende belofte, die in vervulling, zal gaan, zoodra
de omstandigheden de stichting van een dergelijke in­
richting ook maar eenigszins mogelijk maken.
EEN KERK MEER OP JAVA. Java is een nieuw
kerkgebouw rijker geworden. Ons Vicariaat bezit, buiten
de particuliere kapellen van verschillende kloosters, vier
en dertig openbare kerken en kapellen.
Als men weet dat Amsterdam alleen reeds 32, zegge
twee en dertig kerken bezit dan voelt men de recht­
matige blijdschap, nu aan dat getal 34 weer een eentje
mag worden toegevoegd en wij onze vijfendertigste
kerk noteeren.
De nieuwe kerk ligt op het areaal van de suiker­
fabriek Gandjoeran en het kruis steekt de' lucht in te­
midden van de Javaansche dessa's wier eerstelingen,
nog gering in aantal, de kerkinzegening op 20 Au­
gustus 11. bijwoonden.
De inzegening was treffend mooi. Men profiteerde
van de assistentie uit Djokja's Pastorie en Noviciaat,
zoodat het wonder mogelijk bleek, om midden tusschen
de Javaansche dessa's een Hoogmis te celebreeren
waarin De HoogEerw. Pastoor Hoeberechts Overste
der Missie celebrans was, terzijde gestaan door de
Eerw. HH. L. v. Rijckevorsel en H. Koch als diaken
en subdiake , terwijl de Javanenpastoor van Driessche
als ceremoniemeester alles leidde, onder de H. Mis de
Javanen toesprak en hun de beteekenis van dit nieuwe
kerkgebouw uiteenzette.
Een beperkt aantal Europeesche cn Javaansche ge-
noodigden woonde de plechtigheid bij.
Na de plechtigheid werden alle aanwezigen het slacht­
offer van een drietal fotografen, welke marteling overi­
gens met opgewekt gelaat werd doorstaan.
De nieuwe kerk is geheel in steen opgetrokken en
werd gebouwd onder leiding van den administrateur
zelf, voor wien het een groote voldoening was, ook
van vakkundigen te mogen vernemen, dat de kerk zeer
gelukkig geslaagd was, zoowel in-als uitwendig.
Hopen wij dat deze voorloopige kerk spoedig te
klein zijn zal en men haar kan overlaten aan haar de­
finitieve bestemming van vergaderlokaal, nadat de groote
toekomstkerk in Javaanschen stijl zal zijn opgetrokken.
Moge dit gebouw waaraan met zooveel piëteit werd
gearbeid voor onzen Goddelijken Meester als een eere­
boete zijn, in steen vastgelegd, voor de missigits welke
door zoovele ondernemingen, slechts om hun onder-
hoorigen zoetjes te itemmen, worden gebouwd.
 DE JAVA-POST
NEDERLAND. HET VERLEENEN VAN RIJKS­
SUBSIDIE AAN BIJZONDERE UNIVERSITEITEN.
De staatscommissie die bestond uit zes leden van links
en zes van rechts — twee katholieken, twee anti-revolu-
tionnairen en twee Christelijk-historischen, heeft ookde
vraag, in hoeverre het gewenscht is aan de bijzondere
universiteiten financieelen steun uit 's rijks kas te ver-
leenen, tot een onderwerp van ernstige bespreking
gemaakt. Eenparig is zij van oordeel, dat bij den hui-
digen financieelen toestand van ons land in de eerst­
volgende jaren hiervan geen sprake zal kunnen zijn.
In meerderheid meent zij, dat het voorstellen van
een regeling voor de toekomst thans voorbarig moet
worden geacht en dat zulks moet worden overgelaten
aan hen, die, nadat de financieele vooruitzichten voor
ons land zich voldoende hersteld hebben, alsdan in
staat zullen zijn dit vraagstuk, mede in verband met de
dan heerschende geestelijke stroomingen te bezien.
Meent men dat het tijdstip voor een positieve uit­
spraak thans gekomen is, dan zouden eenige leden dezer
meerderheid reeds nu willen uitspreken, dat zij voor
financieelen steun aan het bijzonder universitair onderwijs
niet gelijke moreele gronden kunnen aanwezig achten
als ook volgens hunne meening gelden voor het lager
en middelbaar onderwijs.
De minderheid, die zich in beginsel verklaart voor
het verleenen van financieelen steun aan het bijzonder
universitair onderwijs meent, dat het de taak van de
staatscommissie is, zich thans uit te spreken over het
al dan niet verleenen van dien steun en zij betreurt
het, dat haar inzicht niet door de rneerdeiheid van de
leden der commissie gedeeld wordt, omdat de staats­
commissie, naar hare meening, op deze wijze aan de
haar door de Kroon opgedragen taak niet voldoende
uitvoering heeft gegeven.
Om de juistheid van haar standpunt aan te toonen
verwijst zij naar hetgeen minister De Visser in zijne
rede ter installatie van de commissie betoogde en naar
het antwoord van den voorzitter op deze rede.
In het bijzonder wijzen de woorden van laatstge­
noemde er op, dat bij de instelling van de commissie
de bedoeling heeft voorgezeten om van de commissie
een gemotiveerde uitspraak te verkrijgen in zake het
vraagstuk van de subsidieering van het bijzonder uni­
versitair onderwijs.
Dc minderheid wenscht zich aan dit deel van de taak,
opgedragen aan de staatscommissie, niet te onttrekken.
Op gronden van billijkheid meent zij, dat het de plicht
van de regeering is om, zoodra de toestand van 's lands
financiën zich daartegen niet meer verzet, over te gaan
tot subsidieering van het bijzonder universitair onderwijs.
Eenparig was intusschen de staatscommissie van oor­
deel, dat bij den huidigen financieelen toestand van
ons land in de eerst-volgende jaren van geldelijken
steun uit s rijks kas geen sprake kan zijn.
Dit eenparige oordeel lijkt ons aanvechtbaar bemerkt
het „Huisgezin".
Als men meent, dat het bijzonder onderwijs aan­
spraak heeft op subsidie, is men stellig lankmoedig met
te verklaren : wij zullen daarmee wachten tot het er af
kan, maar is men hiermee wel verantwoord tegenover
dat deel der belastingbetalers, hetwelk voor de rijks­
universiteit, waarvan het geen gebruik wenscht te ma­
ken, zijn volle aandeel betaalt en daarnevens den vollen
financieelen last voor zijn eigen bijzonder onderwijs
heeft te torsen ?
Hoe het zij, ook de minderheid ziet voorloopig van
een subsidie af.
De meerderheid wenscht aan de bijzondere universi­
teiten nu en later geen steun uit 's rijks kas toe te kennen.
417
De redenen, welke ze daarvoor heeft vinden we in
het verslag, niet ontvouwd, of het zou moeten zijn de
concurrentievrees daar zij meenen dat dan minstens twee
der bestaande universiteiten zouden moeten worden
opgeheven. Met recht heeft zulks echter niets te maken.
EEN OPMERKELIJK BE TOOG. Onder Kerknieuws
geeft het liberale „Handelsblad een beschouwing onder
het opschrift „tijd van overgang" waaronder het verstaat
een drang bij de protestanten tot herziening plaat­
selijk en internationaal.
Het vergelijkt dan op de volgende wijze de Katholieke
Kerk met de protestantsche Kerken :
Het Protestantisme is thans sinds de dagen van
Luther, Zwingli en Calvijn vier eeuwen oud geworden.
Onwillekeurig denkt men terug-aan de eeuwen, toen
de „Roomsch-Katholieke kerk haar 400 jaren telde,
t' Ware interessant dogmenhistorisch en kerkhistorisch
OOr\ r-\
KO"r-1O -1 1L.-> 1J Lf /-*c r v i v Lc x i u _
u j ii e „i r a v -1_i i i e n ti_ _e v e r s t a a n w a t
is en wat wordt. Z,ou die generale drang tot nieuwe
vormen, welke in de geheele Protestantsche wereld
wordt aangetroffen, een geheel nieuwe (en rijpere) le­
vensperiode van het Protestantisme inluiden ? Zouden
we in een overgangstijd tot een geheel nieuwe aera
leven ? Zou het Protestantisme uit de velerlei gebroken­
heid van zijn openbaringen tot dusver, zich opmaken
om meer katholiek en meer internationaal te worden ?
De Protestantsche kerken hebben tegenover zich de
eveneens sterk in beweging zijnde Roomsch-Katholieke
wereld. Daar is t algemeene kenmerk dier beweging
allerminst herziening.
De Roomsch-Katholieke kerk is door het instituut
der Pauselijke onfeilbaarheid het meest conservatieve
lichaam dat er in de wereld is of ooit gefeest is.
Nochtans is er beweging fel en sterk. Het kenmerk
dezer beweging is ; wereldverovering. Het Romanisme,
— en dit is principieel en zedelijk en op zichzelf geno­
men zeer zeker haar goed recht — maakt zich met ver­
dubbelde energie op om het in deze 400 jaren aan het
Protestantisme verloren terrein weer terug te winnen.
Er ligt nieuwe hoop en nieuwe kracht in de wijze
waarop de Roomsch-Katholieke kerk zich in de laatste
tijden werpt op deze taak,
De algemeene drang tot herziening in haar eigen
kringen, welke de Protestantsche kerken over 't we­
reldrond beweegt, wordi dus omkneld en van buiten
aangegrepen door de machtige hand Van een organisa­
tie, die met de majesteit van eeuwenoude doelbewust­
heid teruglokt en terugroept tot den schoot der heilige
moederkerk
Het zal de vraag zijn wat uit deze gigantische acti­
viteit zal resulteeren. Wil leven in een tijd van over­
gang, die allermerkwaardigst is.
En niet minder merkwaardig is een dergelijk betoog
in een blad als het H a n d e 1 s b 1 a d.
We kunnen hat bijna woord voor woord onder­
schrijven.
FRANKRIJK. De agitatie tegen de invoering van
de laiciteitswetten in Elzas-Lothaiingen neemt steeds
grooter omvang aan. Het regent protesten. De 35.000
leden tellende diocesane vereeniging van katholieke
mannen, heeft een krachtig protest doen hooren. Ook
tal van gemeenteraden nemen moties van afkeuring aan.
De meetings, door den bischop bevolen, zijn met een
enorm succes aangevangen. De opkomst was algemeen
en de bevolking toonde met groote vastberadenheid,
zich om den bisschop te scharen. De protest-actie heeft
 418 DE JAVA-POST
tot in de kleinste gemeenten een verrassende afmeting
aangenomen.
Mgr. Pelt, bisschop van Metz, heeft zich natuurlijk
volkomen accoord verklaard met Mgr. Ruch, den bis­
schop van Straatsburg : Elzassers en Lotharingers zul­
len gemeenschappelijk weerstand bieden en zoo noodig
gemeenschappelijk de noodige maatregelen treffen. Mgr.
herinnerde er aan, dat een deel van den gemeenteraad
van Metz gewoon is, en bloc de Sacramentsprocessie
te volgen en dat Metz op een van de pleinen op 15
Augustus een groot beeld van de H. Maagd zal ont­
hullen » algemeen is en hij acht haar zeer gevaarlijk : Men
Mgr. Pelt was van meening, dat welke ven olging de
katholieken ook zal treffen, zij er door versterkt zullen
worden. Dit is echter niet het geval met den strijd,
tegen de volkseenheid ondernomen. Daaronder kan
Frankrijk niet anders dan lijden en achteru t gaan. Mgr.
hoopte dat men zulks tijdig te Parijs zal inzien en men
dus zal ophouden, verdeeldheid te zaaien in den lande.
Ook Mgr. Pelt wees op den indruk, die Herriot's
bedreiging op het Saargebied moet maken : „Behalve
dat zij verdeeldheid brengt is deze anti-religieuse poli­
tiek in strijd met de meest stellige beloften en tegen
den wil der bevolking. Voortaan zal de volksstemming
in het Saargebied niet meer twijfelachtig zijn, zoo Fran­
krijk den onverstandigen weg der vervolging blijft be­
wandelen.
Mgr. Pelt. moet te Amsterdam wel getroffen zijn
geweest door de godsdienstige verdraagzaamheid in
Holland tegenover de waanzinnige vervolgingsmanie
der Fransche regeering.
Intusschen schijnt de houding van Elzas toch indruk
gemaakt te hebben op den loslippigen Franschen Pre­
mier. Hij verklaarde reeds dat elk desbetreffend ont­
werp, dat een wijziging zou beteekenen van den huidigen
toestand, vooraf aan het parlement zou worden voor­
gelegd. Een later bericht meldt dat hij een persoonlijk
onderzoek zou gaan instellen in Elzas Lotharingen. Dan
gaan hem misschien de oogen open.
Daarmede is de zaak voor het oogenblik uit. Of de
Elzas-Lotharingers zich daarmede tevreden zullen stellen,
schijnt zeer twijfelachtig. Het heeft juist den schijn, of
men door een geleidelijke invoering der wetten langs
een omweg datgene wil bereiken, waarvoor men recht­
streeks terugdeinst.
Voor de Regeering was 't ook al geen tref dat juist
nu te Obernai in Elzas de onthulling plaats had van het
monument voor mgr. Freppel. Aan de katholieken van
Elzas-Lotharingen was de volgende oproep gericht :
„Kom in massa de onthulling van het monument van
mgr. Freppel bijwonen."
Talrijke bisschoppen van alle deeien van Frankrijk
waren bij die plechtigheid tegenwoordig. In den och­
tend had te Ste Odile de wijding plaats van de klok
van den nieuwen toren ; in den namiddag de plechtige
onthulling van het monument.
Het bronzen beeld stele den grooten Bisschop van
Angers voor terwijl hij zijn beroemd protest aan
Keizer Wilhelm I tegen de annexatie van zijn geboorte­
land, in de hand houdt.
Na de rede van den Bisschop van Angers hield de
Burgemeester van Obernai een krachtige toespraak.
„In deze tijden van dreigende gevaren aldus deze
oud-strijder van 1870, willen wij met de leiders uwer
zielen tegenover het monument van den vurigen strijder,
die mgr. Freppel was, den eed van trouw vernieuwen
jegens de H. Kerk en het katholieke Elzas-Lothaiingen.
Wij willen zweren onze rechten en vrijheden te ver­
dedigen. en den strijd te voeren tot overwinning, met
de volharding van een mgr. Freppel."
Wat de buitenlandsche bedrijvigheid van Herriot
betreft hooren we hier niets als lof over het groote
succes door hem te Londen behaald.
Maar de rechtsche pers in Frankrijk, en ook neutrale
waarnemers in het buitenland, waar we hier schier
nimmer iets van te hooren krijgen, oordeelen heel anders.
Hunne meening is dat Duitschland zich slechts bij
het Dawes .rapport neerlegt om tijd te winnen en met
de verholen bedoeling het toch niet uit te voeren.
Zoo schrijft de Corr. der Nw. Rt. Ct. den 12 Juli
dat de opvatting die hij hier neerschrijft, in Duitschland
hoore:
Dezer dagen had ik een onderhoud met één der voor­
aanstaande mannen op het gebied van Duitschlands
handel en nijverheid en deze meende, dat er op den
duur niet aan te denken zou zijn, dat de bepalingen
van het rapport-Dawes zouden kunnen worden toege­
past. Maar meende hij, laat men nu toch inzien, dat
de tijd in dit geval zonder eenigen twijfel ons zal
helpen. De lasten, die het rapport van het zoo zeer
verarmde Duitschland verlangt, zijn zoo zwaar, dat er
niet aan te denken valt, dat het Duitsche volk ze zal
kunnen dragen, ook al geeft men zich daartoe de grootst
mogelijke moeite. Duitschland zou nog meer verarmen
en daardoor een steeds grooter gevaar voor zijn bu­
ren worden. Maar laten wij het nu toch in hemels­
naam aannemen, opdat de rust en het vertrouwen ook
internationaal gesproken, moge terugkeeren. Het rap­
port heeft voor Duitschland in elk geval het groote
voordeel, dat het aan het zoo verarmde land voorloopig
althans de eerste twee jaren vrijstelling van betaling
verleent. Na deze twee jaren zal de toestand in Europa
waarschijnlijk belangrijk veranderd zijn en zullen voor­
namelijk Frankrijk, België en Engeland de zaak wel
met nuchterder oogen dan tegenwoordig bekijken. . . .
waarbij hij dan natuurlijk dacht aan veranderingen, die
voor Duitschland gunstig zouden zijn.
Precies zoo oordeelt de corr. van het „Handelsblad"
en volgens dezen ook dr. Schacht, President der Duit­
sche Rijksbank.
Het zal er net mee gaan, volgens dezelfde Rechtsche
Fransche pers als met Versailles, Duitschland zal zijne
verplichtingen als afgeperst beschouwen en over twee
jaren de betaling onmogelijk verklaren; thans alleen
teekenen om tijd te winnen en er met de leening weer
boven op te komen.
Van een Duitschland, dat, te recht of ten onrechte,
van zijne schuld niet overtuigd is, kan nooit eene op­
rechte medewerking aan het herstel worden verwacht.
EEN STERFTE-OVERSCHOT. De pas gepubli­
ceerde cijfers omtrent den loop der bevolking over het
eerste kwartaal van dit jaar zijn bijzonder ongunstig.
De geboorten staan stil, de sterftecijfers zijn enorm
toegenomen. Ziehier de vergelijking met het vorig jaar.
1924 1923
Huwelijken 77.088 70.656
Echtscheidingen 4.886 5.666
Geboorten 195.006 196.105
Doodgeborenen 8.452 9.158
Gestorven ben. het jaar 18.477 11.014
Gestorven daarboven 200.589 171.022
Totaal gestorvenen 219.045 190.035
Was er dus in de eerste drie maanden van 1923
een geboorteoverschot van 6.069, in het jongste kwar­
taal is er een sterfte-overschot van 24.039.
De ontvolking is en blijft de grootste nationale gee-
sel voor Frankrijk. Daartoe hebben sedert de revo-
 DE JAVA-POST
lutie de misdadige praktijken op de eerste en voor­
naamste plaats geleid. Alleen naleving van Gods wetten
kan hier redding brengen,
Nu staan er reeds 38,300,000 Franschen tegenover 64
raill t oen Duitschers. Bij afwezigheid van een garantie-
\ erd rag moet dit uitloopen op den ondergang van
Frankrijk. En daarom pleegt de tegenwoordige Regee­
ring zelfmoord met den godsdienst te vervolgen, die
alléén in staat is het misdadige kwaad te bestrijden,
zooals de ondervinding leert in de godsdienstige ge­
deelten.
A M E R I C A GODSDIENST _ E N R A S S E N
ONVERDRAAGZAAMHEID. W e hebben er al
dikwijls op gewezen dat in geen land ter wereld de
echt puriteinsche onverdraagzaamheid zoo welig tiert
als bij de Yankees : ook in dit geval „the bigaest of
the world, sir.
Dezeltde meening zien we nu verkondigd door het
liberale Amsterdamsche Handelsblad. Alleen spreekt
het blad niet van de systematische berooving en uit­
moording der Indiaansche Stammen, de oorspronkelijke
bewoners, waar zoo goed als niets meer van is over­
gebleven.
Het is een feit schrijft genoemd blad, dat er juist
heden ten dage, Zangwill s smeltkroes ten spijt, in de
Vereenigde Staten meer onverdraagzaamheid in gods­
dienst- en rassenquaesties is, dan waarschijnlijk ergens
ter wereld.
Wat de onverdraagzaamheid in godsdienst betreft-
a'tijd een teere quaestie — ik zal hier alleen de feiten
noemen, zooals die in de Amerikaansche geschiedenis­
boeken zijn gegeven en zooals die zich op het oogen-
blik voor een ieder, die zien of hooren wil, ontwikkelen
Het is wel een zwarte vlek in Amerika's ontwikkeling.
Gedurende de eerste honderd en vijftig jaar, na de
komst der blanken in Amerika, namen de religieuze
onverdraagzaamheid en kwezelarij den vorm aan van
bemoeizucht in het particuliere leven van den buurman
De Puriteinen in het Nieuw-Engeland van vroeger,
maakten eikaars leven ondragelijk door het afkondigen
van wetten als deze: Geen getrouwd man mocht zijn
vrouw op Zondag een zoen geven ; het was een mis­
daad om zijn paard des Zondags te laten draven. Onze
eigen Peter Stuyvesant, de laatste directeurgeneraal van
Nieuw-Amsterdam, was onverdraagzaam ten opzichte
van alle religieuze gebruiken en voorschriften, die niet
met die van zijn eigen confessie overeen kwamen.
Langzamerhand, toen er Joden en Katholieken kwa­
men, sloten de oorspronkelijke kolonisten en hun af­
stammelingen zich nauwer en nauwer aaneen, vergaten
hun eigen geschillen: zij kozen de nieuw-aanqeko-
menen uit Frankrijk, Spanje en Portugal uit als mik­
punt voor hun godsdienstige geschilpunten. Niet vóór
het midden van de 19e eeuw, toen de Iersche hon­
gersnood honderdduizenden van Ierland naar het dal
van de Hudson dreef, vond de religieuze onverdraag­
zaamheid van Amerika s oorspronkelijke kolonisten
gelegenheid om in den vorm van een georganiseerde
actie te werk te gaan. Er werd een religieus-politieke
partij gesticht, de: „Know-Nothing-Party of America",
aldus genaamd omdat het een geheime broederschap
was, door eed gebonden, en omdat ten opzichte van
het doel en den werkelijken naam in deze broederschap
alle leden desgevraagd antwoorden „I know nothing."
Deze ,,Know-Nothing '-partii werd in 1852 gesticht
ln haar uiteenzetting der grondbeginselen vinden wij
o.a. het volgende : „Amerikanen zullen Amerika be­
sturen ; „Geen sectarische inmenging in Amerikaan-
419
sche wetgeving". Met „sectarisch" bestempelden zij
elk kerkelijk leerstuk, niet conform aan dat van henzelf.
„Vijandigheid tegenover de macht van den Paus,
uitgeoefend door de bisschoopen, in een republiek door
Protestantsch bloed geheiligd."
Gedurende tien jaren was de „Know-Nothing"-partij
zoo actief en sterk, dat in de meeste 32 staten van
Amerika protestanten van geboorte tot gouverneurs
werden gekozen en niemand van een anderen gods­
dienst zich als candidaat voor een gouvernementsbe-
tretcking durfde opwerpen.
Het optreden der „Know-Nothing"-partij leidde tot
geweld en bloedvergieten. In Philadelphia werden twee
Katholieke kerken en in Boston een Katholiek klooster
(van Zusters Ursulinen) tot den grond verbrand. Maar
zooals al dergelijke bewegingen stierf de „Know-
Nothing' -partij haar natuurlijken dood, en wel in 1853.
Doch het vuur van haar kwezelarij bleef smeulen.
Het vlamde op bij de verkiezingscampagne in 1884,
toen de republikein, James G. Blaine, president van de
Ver. Staten wilde worden. Blaine was veel bekwamer
dan zijn tegencandidaat Grover Cleveland en behoor­
de tot de meest populaire partij. Maar had veel ka­
tholieken onder zijn vrienden en zelfs in zijn familie.
Het praatje ging, dat Blaine een verkapte Jezuïet was.
Zijn verkiezing moest dus voorkomen worden, (net als
nu nóg met Smith den Katholieken burgemeester van
New York). En in het heetst der verkiezingscampagne
gingen met dat doel eenige Presbyteriaansche predi­
kanten r.aar Blaine, onder leiding van Rev. Samuel
Dickinson Burchard, die zijn toespraak met deze woor­
den eindigde: „We are Republicans, and do not propose
to leave our party and identify ourselves with those
whose antecedents have been rum, Romanism and
rebellion".
Deze drie woorden, gemakkelijk uitgesproken en ont­
houden, verspreidden zich over het geheele land. Blaine
was verslagen.
Een nieuwe religieus-politieke broederschap deed
omstreeks 1890 van zich spreken. Haar aanhangers
noemden haar de „A.-P.A.," een benaming, die dikwijls
werd uitgelegd als : the ,, American Protestant Associa-
tion, the „American Protective Association" enz.
Haar doel kwam in veel overeen met de „Know-
Nothing -partij, en de tegenwoordige „Ku-Klux-Klan",
die nu zooveel opzien baart. De „A.P.A." legde min­
der den nadruk op rasverschillen dan op godsdienstige.
Haar hoofddoel was om onder de onwetende massa
vrees voor een Roomsche suprematie in de Amerikaan­
sche politiek en scholen te verspreiden. Haar invloed
begon omstreeks 1900 te verminderen en is thans ge­
heel verdwenen. Haar opvolgster als politieke partij is
de nu zoo beruchte „Ku-Klux-Klan, wier wachtwoord
is : „A Protestant White America .
Deze overtreft hare voorgangsters speciaal ook hierin
dat zij als strijdmiddel ook de ernstigste lichamelijke
mishandeling, tot sluipmoord en doodslag toe gebruikt.
in de meeste gevallen geheel ongestraft, want hare
aanhangers zitten overal tot onder de rechterlijke macht,
ja zelfs gouverneurs.
t Is wel een eeuwige schande voor de groote bluf­
ferige republiek dat dergelijk tuig een zeer voorname
rol speelt bij de presidentsverkiezing en zelfs de 4 keuze
V a n j j C n m e e s t gewilden en geschikten democratischen
candidaat wist te beletten alleen om diens Katholiciteit.
S P A N J E. De Spaansche correspondent van
1 een Belgisch blad, geeft een interessant oordeel van
iemand die vele jaren in Spanje onder het volk ver-
 420 DE JAVA-POST

toefde. Men behoeft hierom nog niet alles aan te ne­ MEDEDEELINGEN.
men. 't Klinkt zeker heel wat beter dan de blijkbaar D. te P o e r w a. — bedoelde boekjes, drie deeltjes
overdreven lasterlijke kletspraat van den heer Nypels die samen f 1.30, te verkrijgen bij Malmberg, Boekhandel
een vluchtige reis door Spanje maahte. 's Hertogenbosch.
„Spanje heeft ontzaglijk rijke bronnen van inkomsten. V. A te N ij m e g e n — Biographie ontvangen van
Ik heb kool- en ijzerertslagen ontdekt. Waar ze de Boek-Centrale.
kolen om zoo te zeggen voor 't oprapen hadden, heb­ H. J. O. te S b. Uw vraag reeds beantwoord in J.-P-
ben ze er wel wat uitgehaald. Doch eens vijftien, twintig 15 Aug. „Onbekend."
meter diep, laten ze het stikken. Mijn ijzererts hebben
ze gelaten waar het was.
In sommige min-bewoonde streken vindt men nog
maagdelijke wouden, Hout genoeg om al de papier­ Advcrtcntiën.
fabrieken van Spanje, Frankrijk en Italië honderd jaar
te bevoorraden. Want ik heb uitgemaakt, dat de boom­ De Heer en Mevrouw
soorten hier al de hoedanigheden bezitten van het beste E. KERSTHOLT — BAK
dure Noorsche hout. Niemand denkt er aan mijnen of geven kennis van de geboorte hunner dochter
bosschen te ontginnen !
PETRONELLA MARIA
De vervoermiddelen ! zult ge mij opwerpen. Daar zit
Weltevreden ; St. Carolus 27 Augustus 1924.
het hem juist. In p'aats dat de Staat alles zou in 't
werk stellen om beter middelen van verkeer te ver­ De Heer en Mevrouw
krijgen, aanziet hij ze — om nu enkel van de spoor­
C. P. FRANKEN-VEIT
wegen te spreken — als een gelegenheid om geld te
slaan. De spoorweg-maatschappijen, die door den bond berichten bij deze de geboorte van hunne dochter
wel beheerd worden, moeten jaarlijks aan den Staat FLORA. LOUISE.
vierhonderd millioen peseta's betalen Landbouw en s. f. Tjolomadoe — Solo.
verkeer, in plaats van door den Staat te worden ge­ 24 Augustus 1924.
steund, worden door hem uitgezogen.
Als 't niet op tijd regent, is een boer op êén jaar Verloofd :
gansch ten onder. Dc landedelen, groot-eigenaars en M. I. C. ORIE
autocraten hebben er ook een handje van weg om den en
boer te pluimen. Gelaten laat de boer begaan, maar
H. Th. F. SCHUCH
landvlucht en uitwijking zijn daar de gevolgen van.
Meer dan 400.000 Soanjaarden wijken jaarlijks uit. Jonge Bandoeng, 30 Augustus 1924.
kerels meestal, die het niet meer uithouden kunnen, en
ijn oprechten dank aan allen voor de vele hartelijke
in Zuid-Amerika of in de zilvermijnen van Mexico het
lastigste, slechts-betaalde werk gaan verrichten. Als op
M bewijzen van belangstelling die ik op mijn gouden
feest mocht ontvangen.
dit getal er duizend zich doorslaan en er bovenop ge­
BROEDER JULIUS.
raken, duizend, dan is 't veel !
Al gevolgen van het wanbeheer. Men vertelt hier,
dat Santa Teresa, in een van haar gesprekken met GEVRAAGD
Ons Heer voor Spanje, haar vaderland, vroeg : een Een Katholieke Hoofdonderwijzeres op Gou-
zacht klimaat, een blauwen hemel, brave menschen, vernementsvoorwaarden.
een weelderigen plantengroei en juist toen ze er ging
bijvoegen : een wijs beheer, deed O. L. Heer teeken Brieven: ZUSTERS URSULINEN, Soerabaia,
met de hand ; genoeg, genoeg, genoeg ! Kepandjen No. 3.
Want de menschen zijn goed, ingoed, doch onont­
wikkeld. Gezond boerenvolk, joviaal van karakter, arm
als Job, mild en herbergzaam als millionnairs. Ze heb­
Schoolgaan in gezond LIMBURG.
ben geen achterdocht, knoopen seffens kennis aan, In Ingenieurs-familie in JULI 1925 zich
vertellen al hun geheimen. En een krachtig ras van vestigende te of in de onmiddellijke nabijheid
volk, kern gezond en vruchtbaar. Heel Spanje loopt van ROERMOND kunnen twee R. K. school­
vol kinderen. En ze zetten hun merkteeken op al wat
van hen komt. Ik ben Franschman, miin vrouw is een gaande kinderen worden opgenomen.
Spaansche ; aan mijn kinderen is niets Fransch te zien. Condities f 100.— per maand.
Het zijn Spanjaards van kop tot teen. Kijk maar rond H. B. S., Gymnasium, Hoogere Handels- I
bij u in België, hoe de Spaansche type blijft voortleven school enz. aanwezig te Roermond.
en voorterven van uit den tijd der Spaansche over- Brieven onder No. 842 van dit blad.
heersching, na de vernieuwing van zooveel geslachten.
Sterk ras !"
— Andaloesië is een gansch verscheiden streek, met
een gansch ander volk. t Zuiden van Spanje is veruit
Adverteert in de Ja va-Post! I
Eene aankondiging in de Java~Post wordt gelezen I
het schoonste, 't Licht valt er zoo helder uit den he­
niet alleen door de geloofsgenooten en niet weinige I
mel. De menschen zijn er altijd wel gezind, 't is er
andersdenkenden over geheel N. I. van Kota Radja I
één alegria! Alles is er meer Zuidersch, de invloed
af tot Merauke maar ook nog door vele oudgasten I
van de Araben ligt er nog dik op. De menschen kun­
van hier, thans in Holland.
nen er noch lezen, noch schrijven, doch bewegen zich Waarom vergeten dan vele lezers bij sterfgevallen, I
voornaam ; volksjongens en volksmeisjes verkeeren met
geboorten enz. enz. hun Katholiek Weekblad ? ? ?
de luchtigheid van de herders van Watteau, praten in
verzen, dichten voor elkaar liedjes voor de vuist. . . DE ADMINISTRATIE.