Zagadnienia na egzamin semestralny z Zarysu fizjoterapii - Aneta

1.Badanie przedmiotowe i podmiotowe pacjenta przed zabiegiem masażu.

Badanie przedmiotowe - obejmuje oglądanie, dotykanie, opukiwanie w celu uzyskania
informacji o zakresie zmian patologicznych, które będą przydatne w trakcie leczenia i pozwolą
na ustalenie rodzaju masażu lub kompilacji masaży. Badanie przedmiotowe również
obejmuje: ocenę postawy ciała, ocenę chodu, badanie i pomiary ruchomości kręgosłupa,
badanie klatki piersiowej, pomiary długości i obwodów kończyn górnych, badanie zakresów
ruchów w stawach kończyn górnych, badanie czynności funkcjonalnych kończyn górnych,
pomiary długości i obwodów kończyn dolnych, badanie zakresu ruchów w stawach kończyn
dolnych, badanie czynności funkcjonalnych kończyn dolnych, badanie siły mięśniowej.
Badania podmiotowe ( wywiad z Pacjentem): Wywiad zaczyna się zwykle pytaniami o
aktualne dolegliwości (kiedy się rozpoczęły, jaki jest czas ich trwania, jakie były objawy w
chwili ich pojawienia się, czy ulegały one zmianom w czasie ich występowania). Następnie
zadaje się pytania dotyczące wcześniej przebytych chorób i urazów, warunków
mieszkaniowych, aktywności osoby badanej (praca zawodowa i zajęcia dodatkowe),
sposobów odżywiania, stanu zdrowia.. Należy ustalić, czy nie występują przeciwwskazania do
wykonywania masażu.
2.Przykładowa karta wywiadu przed masażem:
 Dane personalne pacjenta, takie jak imię, nazwisko, wiek, wzrost, waga, numer telefonu,
adres e-mail.
 Informacje na temat stanu zdrowia pacjenta, w tym choroby, na które pacjent cierpi,
przyjmowane leki, alergie, a także inne istotne informacje, które mogą wpłynąć na
bezpieczeństwo i skuteczność zabiegu.
 Podpis pacjenta potwierdzający zgodę na wykonanie zabiegu

3. Przygotowanie gabinetu i masażysty przed masażem

Przygotowanie stanowiska :
*Wietrzę gabinet przed masażem
*Dezynfekuje stół i wałki
*Stół przykrywam prześcieradłem jednorazowym,
*Sprawdzam czy jest odp. Temp. Pomieszczenia
*Przygotowuje prześcieradło do przykrycia niemasowanych części ciała
*Przygotowuje środek poślizgowy w postaci oliwki lub wazeliny
*Ustawiam parawan , by zasłonić pacjenta w trakcie masażu
*Przygotowuje ręczniki papierowe aby wytrzeć pacjenta po zabiegu
*Po przyjęciu pozycji przez pacjenta ustawiam stół na odpowiednią wysokość

Strona 1 z 18
4. Wpływ masażu klasycznego na poszczególne układy człowieka
- Układ krwionośny: Biorąc pod uwagę wpływ na układ krwionośny, należy podkreślić
poprawę krążenia krwi. Dzięki temu tlen i substancje odżywcze są dostarczane do wszystkich
tkanek o narządów w organizmie, a zbędne produkty przemiany materii są z nich sprawniej
usunięte. Ponadto przyspieszony przepływ żylny może zmniejszyć ryzyko wystąpienia żylaków
oraz nadciśnienia tętniczego. Zmniejsza opór krwi w tętnicach, przez co ułatwia pracę serca.
- Skóra: Masaż przyspiesza metabolizm komórkowy, co poprawia wygląd skóry, głównie jej
koloryt poprzez rozszerzenie naczyń krwionośnych. Może pomóc w rozproszeniu złogów
tłuszczowych i poprawić kontury skóry oraz rozproszyć małe włókniste narośla skórne.
Reguluje także wydzielanie sebum. Rozszerzenie naczyń krwionośnych poprawia zatem
odżywienie skóry i znajdujących się w niej gruczołów. W związku z tym, że podnosi
temperaturę skóry przyspiesza metabolizm, który pomaga w spalaniu tkanki tłuszczowej.
Ponadto ułatwia oddychanie skórne.
- Układ mięśniowy: W przypadku układu mięśniowego, masaż relaksuje włókna mięśniowe,
co zmniejsza ból oraz powoduje zwiększenie krążenia krwi. Efektem tego jest napływ
świeżego tlenu i składników odżywczych do mięśni oraz usuwanie zbędnych produktów
przemiany materii, co poprawia wygląd i funkcjonowanie mięśni. Odpowiednie techniki
utrzymują prawidłowe napięcie mięśniowe, łagodzą zmęczenie i zmniejszają ilość
gromadzenia się toksyn wewnątrz mięśni.
- Układ nerwowy: masaż powoduje rozluźnienie odpowiednich struktur wchodzących w jego
skład i czasowo łagodzi ból. Działa przede wszystkim na obwodowy układ nerwowy, lecz
wywiera pewne działanie także na ośrodkowy za pośrednictwem obwodowych włókien
czuciowych. W zależności od wybranych technik i intensywności ich wykonywania, masaż
może działać zarówno pobudzająco na układ nerwowy, jak i uspokajająco.
- Układ węchowy: Masaż poprawia prace przekaźników oraz przesyłanych komunikatów do i
z mózgu, a także stymuluje zakończenia nerwowe. Właśnie dlatego często łączy się zabieg
masażu z aromaterapią.
- Układ limfatyczny: Masaż pomaga przy usuwaniu toksyn z danego obszaru poprzez
zwiększenie krążenia chłonnego oraz w drenażu limfy w kierunku węzłów chłonnych, co z
kolei powoduje filtrowanie bakterii i zmniejszenie ryzyka infekcji. Pełni funkcję wspomagającą
w leczeniu obrzęku przez odsączenie płynu z uszkodzonej części ciała. Ponadto poprawia
wygląd tkanek poprzez stymulację układu limfatycznego.
- Układ szkieletowy: poprawa ruchomości stawów poprzez wspomaganie wchłaniania płynu
z obszaru wokół stawów. Dodatkowo masaż stymuluje wzrost kości, zwiększa wytwarzanie
krwinek czerwonych i poprawia ukrwienie okostnej.
- Układ trawienny: Masaż pobudza wytwarzanie enzymów trawiennych, dzięki czemu
poprawia trawienie. Usprawnia także usuwanie odpadów z jelit. Korzystny wpływ wiąże się
przede wszystkim z poprawą ukrwienia dróg pokarmowych oraz narządów trawiennych. W
efekcie zauważa się nawet lepsze wchłanianie składników odżywczych. W związku z tym
masaż może okazać się skuteczną metodą pomocniczą przy zaparciach.

Strona 2 z 18
 - Układ wydalniczy: Zwiększa produkcję moczu i pomaga przy usuwaniu odpadów i toksyn.
Poprawa ukrwienia i wpływ na układ pokarmowy sprawia, że masaż może przyspieszać
usuwanie treści pokarmowej. Z kolei wpływ na układ krążenia sprawia, że także toksyny
szybciej transportowane są m.in do wątroby czy nerek.
5. Rodzaje kinezyterapii
Kinezyterapia jest częścią fizjoterapii, której głównym zadaniem jest leczenie ruchem.
 ćwiczenia bierne - ćwiczenia wykonywane są przez fizjoterapeutę bez udziału pacjenta
 ćwiczenia czynne - ćwiczenia wykonywane są przez pacjenta pod okiem fizjoterapeuty
lub przy jego pomocy
 kinesiotaping - metoda wykorzystująca do terapii specjalne plastry dzięki, którym
poprawić można zakres ruchomości a także utrwalić prawidłowe nawyki ruchowe

 bierne - ćwiczenia wykonywane są przez fizjoterapeutę bez udziału pacjenta;

 czynno-bierne - opierają się na współpracy pacjenta z fizjoterapeutą. Pacjent
zapoczątkowuje ruch bądź wspomaga jego wykonanie.;
 samowspomagane - Ćwiczenia samowspomagane wykonywane są najczęściej przy
użyciu systemu bloczkowego.;
 czynne w odciążeniu - Odciążenie można uzyskać za pomocą rąk fizjoterapeuty,
systemu bloczkowego, wrotek terapeutycznych, bądź wykonując aktywność w wodzie.
 czynne wolne - pacjent jest w stanie wykonać dany ruch samodzielnie w pełnym
zakresie, pokonując opór masy części ciała.;
 czynne z oporem - Opór mogą stanowić ręce fizjoterapeuty, woreczki, taśmy
elastyczne lub specjalne urządzenia.;
 oddechowe - Ćwiczenia oddechowe wspomagają lub przywracają prawidłowe
funkcjonowanie układu oddechowego.;
 synergistyczne - wykonuje się w przypadku unieruchomienia kończyny. Podczas
unieruchomienia (np. poprzez opatrunek gipsowy) uda można zapobiegać zanikom
mięśniowym w jego obrębie np. poprzez ćwiczenie stopy. ;
 relaksacyjne - ćwiczeniach relaksacyjno-koncentrujących np. medytacja.
6. Wykonanie i uzyskane wyniki w teście Lovetta
Szacunkowa ocena siły mięśniowej Pacjenta. W ocenie siły mięśniowej badanie trzeba
zaczynać od stopnia „3” i w zależności od uzyskanego rezultatu badać dalej albo w kierunku
wyższych stopni, albo w kierunku „2”.
0º - to brak czynnego skurczu mięśnia.
1º - ślad czynnego skurczu mięśnia.
2º - wyraźny skurcz mięśnia i zdolność wykonania ruchu przy pomocy i odciążenia
odcinka ruchomego.
3º - zdolność do wykonywania ruchu czynnego samodzielnego z pokonaniem
ciężkości danego odcina
4º - zdolność do wykonania czynnego ruchu z pewnym oporem
5º - prawidłowa siła, tj. zdolność wykonywania czynnego ruchu z pełnym oporem.

Strona 3 z 18
7. Rodzaje zabiegów fizykoterapeutycznych ze względu na zastosowany czynnik fizyczny

 laseroterapia;
 krioterapia;
 ultradźwięki;
 falę uderzeniowa;
 elektrostymulacja;
 prądy diadynamiczne;
 pola elektromagnetyczne (czyli diatermia);
 jonoforeza.

8.Wskazania i przeciwwskazania do wykonania zabiegów elektroterapii

Prąd działa przede wszystkim przeciwbólowo, łagodzi wszelkie stany zapalne, zmniejsza
napięcie mięśniowe, przyspiesza regenerację i przemianę materii tkanek, a także poprawia
ukrwienie.
Wskazania do elektroterapii

 schorzenia układu ruchu np. dyskopatia, bóle kręgosłupa,

 choroby reumatyczne,
 choroba zwyrodnieniowa stawów,
 rwa kulszowa,
 złamania, skręcenia, stłuczenia,
 zapalenia tkanek miękkich,
 bóle głowy,
 nerwobóle.
Przeciwwskazania do elektroterapii

 choroby nowotworowe,
 zakrzepowe zapalenie żył,
 zaburzenia rytmu serca,
 stany zapalne, infekcje, gorączka,
 stany zapalne skóry i tkanek miękkich, wypryski,
 ciąża,
 posiadanie rozrusznika serca, endroprotezy, implantów.

Strona 4 z 18
9.Wskazania i przeciwwskazania do wykonywania ultradźwięków
Wskazania do ultradźwięków:

 łagodzenie dolegliwości bólowych narządu ruchu,

 zmniejszanie skurczów mięśni,
 zapalenie kaletki maziowej,
 zespół Sudecka,
 uszkodzenia torebki stawowej,
 zapalenie ścięgien,
 nadwyrężenie mięśni,
 ułatwianie gojenia blizn (tzw. terapia blizn),
 przyspieszanie gojenia ran,
 poprawa cyrkulacji limfy.

Przeciwwskazania do ultradźwięków:

 nowotwór złośliwy,
 rozrusznik serca oraz elektroniczne implanty w miejscu prowadzenia zabiegu,
 zaawansowana choroba naczyniowa,
 metalowe implanty w miejscu prowadzenia zabiegu,
 duże zaburzenia czucia,
 wyniszczenie organizmu,
 schorzenia o charakterze zaburzeń krzepliwości, żylaki, zakrzepica.
10. Wskazania i przeciwwskazania do magnetoterapii:
Magnetoterapia – wskazania

 choroby o podłożu zwyrodnieniowo–wytwórczym,

 złamania,
 zwichnięcia, skręcenia i inne urazy,
 chroniczne procesy zapalne w obrębie tkanek miękkich, stawów, kości, nerwów,
 osteoporozę,
 okresy rekonwalescencji po niektórych zabiegach operacyjnych (np. po wszczepieniu
endoprotezy),
 spastyczność,
 migrenę,
 niepłodność,
 nieżyt oskrzeli, astmę, zapalenie zatok,
 chorobę Crohna,
 wrzody żołądka w fazie przewlekłej,
 rozrost prostaty,
 atrofię Sudecka i bardzo wiele innych.

Strona 5 z 18
Magnetoterapia – przeciwwskazania

 ciąża,
 nowotwory,
 elektroniczne implanty (np. rozrusznik serca),
 choroby zakaźne,
 infekcje,
 krwawienia (miesiączka),
 chorobę Burgera,
 poważne schorzenia układu sercowo–naczyniowego.
11. Wskazania i przeciwwskazania do laseroterpii:
Laseroterapia – wskazania

 schorzenia o podłożu reumatycznym i zwyrodnieniowym,

 zespół cieśni nadgarstka,
 okres po urazach typu skręcenia, zwichnięcia i złamania,
 utrudnione procesy gojenia skóry w przebiegu odleżyn,
 ostrogi piętowe,
 łokieć golfisty,
 łokieć tenisisty,
 ostre stany zapalne tkanek miękkich,
 przykurcze mięśni.
Laseroterapia – przeciwwskazania

 ciąża,
 nowotwory,
 okres menstruacji u kobiet,
 przyjmowanie leków fotouczulających,
 padaczka,
 gorączka,
 infekcje wirusowe i bakteryjne,
 stany wyczerpania organizmu,
 krwotoki z przewodu pokarmowego,
 stosowanie leków przeciwzakrzepowych i sterydów.

Strona 6 z 18
12.Wskazania i przeciwwskazania do krioterapii
Krioterapia – wskazania

 choroby układu ruchu o podłożu zwyrodnieniowo–wytwórczym,

 zespół Sudecka,
 osteoporozę,
 stwardnienie rozsiane (SM),
 stany po skręceniach, zwichnięciach oraz złamaniach kości,
 zespoły bólowe kręgosłupa,
 obrzęki oraz wysięki będące następstwem mikrourazów,
 okres rekonwalescencji po urazach narządu ruchu, operacjach, np. na kolano po
zabiegu rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego,
 spastyczność,
 zabiegi odnowy biologicznej,
 czasami wspomaganie procesu redukcji masy ciała (kriolipoliza).
Krioterapia – przeciwwskazania

 nadmierne pobudzenie układu sympatycznego objawiające się m.in. wzmożoną

potliwością,
 schorzenia metaboliczne – niedoczynność tarczycy,
 podeszły wiek,
 stany po przebytych schorzeniach zakrzepowo–zatorowych.
Zabiegi krioterapii są bezwzględnie przeciwwskazane w przypadku:
 toczącego się procesu nowotworowego,
 uczulenia na zimno,
 zaawansowanej anemii,
 chorób układu oddechowego o ostrym przebiegu,
 rozległych zmian bliznowatych,
 sytuacji po spożyciu alkoholu lub farmaceutyków o działaniu neuroleptycznym.
13.Metodykę wykonywania ćwiczeń biernych:

 prowadzenie ruchu za pomocą sił zewnętrznych, głównie przez ręce fizjoterapeuty;

 dobranie odpowiedniej pozycji wyjściowej pacjenta. Powinna być taka jak podczas
wykonywania testu Lovetta w stopniu 0 i 1;
 stabilizację właściwego odcinka narządu ruchu tak, aby zapewnić wykonywanie ruchu
biernego tylko w obrębie mobilizowanego stawu;
 zastosowanie odciążenia i chwytu bezpiecznego oraz wygodnego dla pacjenta;
 prowadzenie ruchu w pełnym, biernym i fizjologicznym zakresie ruchomości, zgodnie
z normą dla danego stawu;
 liczba powtórzeń ruchu w jednej płaszczyźnie waha się od 30 do 50.
Ćwiczenia powinniśmy wykonywać nawet 3 razy dziennie, stosując większe dawki i liczby
powtórzeń u pacjentów z nasileniem działania czynnika patologicznego.

Strona 7 z 18
Podczas wykonywania ćwiczeń biernych obowiązuje zasada bezpośredniego oddziaływania.
Oznacza to, że jeśli usprawniamy staw biodrowy, należy umiejscowić rękę w celu stabilizacji
na udzie. Chwyt na podudzie byłoby błędem, ponieważ pozbawiony ochronnego napięcia
mięśniowego porażonych mięśni uda staw kolanowy może ulec deformacji.
14.Wskazania i przeciwwskazania do wykonywania ćwiczeń biernych
Ćwiczenia bierne – wskazania

 znaczne osłabienie siły mięśniowej (0-1 w skali Lovetta);

 porażenie wiotkie lub spastyczne;
 stan po długotrwałym unieruchomieniu;
 paraliż;
 początkowe uruchamianie stawu po zabiegu;
 gdy ruch czynny nie jest wskazany (np. choroby układu krążenia);
 nieutrwalone ograniczenia ruchomości w stawach.

Przeciwwskazania do ćwiczeń biernych

 ostry stan zapalny stawu lub tkanek okołostawowych;

 gorączka (ale nie przewlekły stan podgorączkowy);
 stan zapalny żył;
 stany pourazowe po złamaniach kości długich z niepełnym zrostem;
 stany po zwichnięciach bądź innych urazach stawowych i śródstawowych;
 urazy skóry, mięśni lub tkanek miękkich bezpośrednio przed zdjęciem szwów;
 występowanie dolegliwości bólowych podczas ćwiczeń;
 zakrzepica.
15.Patomechanizm stanu zapalnego:
patomechanizm to mechanizm powstawania zaburzenia lub choroby,
Celem reakcji zapalnej jest obrona organizmu gospodarza przed patogenami oraz naprawa
tkanek, które uległy uszkodzeniu pod wpływem bodźców fizycznych i chemicznych.
Przebieg reakcji zapalnej: Ocieplenie, zaczerwienienie i obrzęk zmienionej zapalnie okolicy są
bezpośrednim następstwem reakcji naczyniowej na uszkodzenie tkanek. Prowadzi ono do
gwałtownego, krótkotrwałego skurczu naczyń, a następnie do ich długotrwałego
rozszerzenia. Równocześnie zwiększa się przepuszczalność śródbłonka naczyń włosowatych,
co powoduje przemieszczanie się płynu do przestrzeni zewnątrznaczyniowej i powstanie
obrzęku. Następnie obserwuje się migrację komórek układu odpornościowego do miejsca
uszkodzenia tkanek i formowania się nacieku zapalnego.

Strona 8 z 18
16.Patomechanizm zwyrodnienia
Jest postępującym procesem, prowadzącym do znacznego upośledzenia funkcji zajętego
stawu z występowaniem dolegliwości bólowych i ograniczeniem zakresu jego ruchomości.
U jej podłoża leży przewlekły stan zapalny (stymulowany przez komórki chrząstki nadmiernie
wydzielające substancje prozapalne), który progresywnie niszczy chrząstkę stawową, a także
inne struktury stawu m.in. błonę maziową, obrąbek stawowy, torebkę stawową, więzadła i
ścięgna okołostawowe, a także nasady kości tworzące staw.
Czynniki mogące prowadzić do rozwoju zwyrodnienia to:

 urazy mechaniczne – bezpośrednie uszkodzenie powierzchni stawowej i warstwy

podchrzęstnej kości;
 przeciążenia – będące skutkiem wrodzonych lub rozwojowych wad w budowie stawu
(m.in.: dysplazja, młodzieńcze złuszczenie głowy kości udowej, wrodzone biodro
szpotawe, choroba Legg-Calve-Perthesa), a także nierównej długości kończyn dolnych,
zaburzeń osi kończyny dolnej, otyłości, ciężkiej fizycznie pracy zawodowej, niektórych
sportów wyczynowych, dysbalansu mięśniowo-szkieletowego, braku aktywności
fizycznej;
 choroby – niszczące stawy także o prawidłowej budowie (m.in.: reumatoidalne
zapalenie stawów, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, młodzieńcze
idiopatyczne zapalenie stawów, infekcyjne zapalenia stawów, np. bakteryjne,
chondrokalcynoza, dna moczanowa, cukrzyca, akromegalia);
 genetyczne.
17. Rodzaje blizn

Strona 9 z 18
Blizny klasyfikuje się ze względu na czas powstania, wygląd oraz pochodzenie.

Rodzaje blizn – podział ze względu na czas powstania:

o blizny niedojrzałe – są one najczęściej czerwone i lekko wypukłe, dopiero z upływem czasu stają
się płaskie. Blizny niedojrzałe mogą powodować dyskomfort w postaci świądu lub nawet bólu.
o blizny dojrzałe – jeśli proces gojenia przebiega prawidłowo, charakteryzuje je jasna barwa. Są
także płaskie i miękkie oraz elastyczne w dotyku.

Rodzaje blizn – podział ze względu na wygląd:

 blizny przerostowe – to blizny, która powstają wskutek przedłużającego się procesu gojenia.
Blizna przerostowa rozrasta się nadmiernie w obrębie uszkodzonej skóry, ma charakterystyczny
czerwony kolor, jest zgrubiała, wypukła i wystaje ponad skórę;
 blizny zanikowe (inaczej blizny atroficzne) – blizny te powstają na skutek rozpadu włókien
kolagenowych, wyróżnia je okrągły oraz wklęsły kształt. Do blizn zanikowych zaliczane są
rozstępy, a także blizny po trądziku;
 bliznowce (inaczej keloidy).
 keloidy (inaczej bliznowce) – kiedy blizna rozrasta się poza obręb rany pierwotnej i nie ulegają
samoistnej regresji, mowa o bliznowcu. Co to takiego? Jest to rodzaj zgrubiałej, włóknistej,
czerwonej lub fioletowej blizny o nieregularnym kształcie, wykazującej skłonność do nawrotów.

Rodzaje blizn – podział ze względu na pochodzenie:

 blizny po operacji – są to blizny powstałe na skutek różnego rodzaju zabiegów chirurgicznych,

ograniczają się one do brzegu pierwotnego nacięcia chirurgicznego. Dobrym przykładem są blizny
po cesarskim cięciu lub blizny na twarzy po operacjach plastycznych;
 blizny po oparzeniu – są one rozległe, wypukłe, a także często swędzące lub nawet bolesne.
Leczenie jest dość skomplikowane i czasochłonne;
 blizny potrądzikowe – blizny na twarzy mają najczęściej charakter zanikowy, ich wymiary są
zależne od stopnia zaawansowania trądziku oraz przebiegu procesu gojenia;
 blizny pourazowe – ten typ blizny pojawia się często u dzieci oraz u osób, które aktywnie
uprawiają sport.

18.Zabiegi fizykalne stosowane w postepowaniu z blizną

 laseroterapia – przyspiesza proces gojenia oraz regeneracji tkanek, usprawnia

mikrokrążenie w okolicy rany, a także przyspiesza syntezę kolagenu. Dodatkowo
wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne.
 jonoforeza – z jodkiem potasu wpływa na rozmiękczanie blizny. Często stosuje się to
połączenie w przypadku przykurczy bliznowatych.
 ultradźwięki – stosuje się natężenie od 0,2 do 0,5 W/cm kwadratowy przez około 5
minut. Ilość zabiegów w serii wynosi 10-15. Podczas wykonywania zabiegu, bliznę
należy maksymalnie rozciągnąć. Bardzo dobrze sprawdzają się produkty z zawartością
naturalnego kolagenu (np. maść z kolagenem rybim).
 magnetoterapia – działa regeneracyjnie na tkanki miękkie. Czas trwania zabiegu
wynosi 10-12 minut, przy czym jedna seria zawiera ich od kilku do kilkudziesięciu, w
zależności od indywidualnych potrzeb pacjenta.
 krioterapia – powoduje niedotlenienie i niedokrwienie tkanek bliznowatych. Zabieg
stosuje się w przypadku bliznowców i blizn przerostowych.

Strona 10 z 18
19.Zastosowywanie masażu w postepowaniu z blizną
Polega na delikatnym masowaniu, uciskaniu i manipulowaniu blizną w celu poprawy jej
elastyczności i wyglądu
Cel: Poprawa ruchomości blizny, zmniejszenie jej twardości, zapobieganie zrostom i poprawa
estetyki.
Mobilizacja blizny liniowej polega na wykonywaniu określonych ruchów skórą. Ma na celu
zwiększenie ukrwienia w danej okolicy oraz zwiększenie ruchomości. Początkowo
wielokrotnie przesuwa się skórę dookoła blizny, a dopiero później przechodzi bezpośrednio
do pracy nad właściwą zmianą. Warunkiem jest całkowite zasklepienie się blizny. Proces
mobilizacji blizny obejmuje zastosowanie kilku technik.

 Rolowanie fałdu skóry wzdłuż blizny – należy złapać skórę po obu stronach blizny
palcami I-III, a następnie przesuwać się wzdłuż blizny, aż do jej końca.
 Pionowe unoszenie blizny – należy złapać bliznę dłońmi po obu jej stronach na całej
długości, a następnie delikatnie unieść.
 Mobilizacja chwytem „S” – należy przyłożyć kciuk jednej dłoni po lewej stronie blizny
w górnej jej części, a kciuk drugiej dłoni po prawej stronie na dole blizny. Następnie
wykonuje się ruch powodujący ułożenie blizny na kształt litery „S”.
 Mobilizacja końców blizny – należy przyłożyć palce wskazujące na obu końcach blizny,
a następnie tak je przesunąć, aby blizna ułożyła się na kształt litery „C”.
 Mobilizacja spiralna – przypomina ruch rozcierania w masażu klasycznym. 2 lub 3
palce jednej dłoni należy ułożyć na początku blizny, a następnie rozcierać ją ruchem
posuwistym aż do jej końca.
Mobilizacja może obejmować także zwykły masaż klasyczny blizny i jej okolic. Można go
wykonywać samodzielnie w domu. Zaleca się automasaże 2 razy dziennie przez około 2-3
tygodnie.
20. Zabiegi fizykalne w postępowaniu w skręceniu

 laser wysokoenergetyczny - ma on działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i

biostymulacyjne ,
 krioterapia - służy przede wszystkim zmniejszeniu bólu oraz opuchlizny. Terapia
zimnem pomaga również w ograniczeniu stanu zapalnego. Dodatkowo działa
równocześnie rozluźniająco na mięśnie, a pobudzająco na układ krwionośny.
 Ultradźwięki ( sonoterapia): stosowana w późniejszym etapie leczenia skręcenia
stawu skokowego, wspiera organizm przez stymulację procesów naprawy komórek i
poprawę krążenia. Dzięki temu redukuje również obrzęk. Poza działaniem
termicznym, fale ultradźwiękowe mają także efekt mechaniczny, który działa jak
mikromasaż, w ten sposób rozluźniając mięśnie w okolicy chorego obszaru.
 elektroterapię,
 kinesiotaping,

Strona 11 z 18
21.Zastosowanie masażu w skręceniu
Cel masażu:

 przyspieszenie wchłaniania wylewów,

 zapobieganie, zmniejszenie i likwidacja obrzęków,
 zapobieganie zrostom łącznotkankowym,
 przywracanie pełnej siły mięśni,
 przywracanie pełnego zakresu ruchu w stawie
Postępowanie:

 masaż konsensualny,
 drenaż limfatyczny po 48 h do wysokości skręconego stawu,
 masaż klasyczny z zastosowaniem:
 głaskania,
 rozcierania,
 ugniatania podłużnego,
 w późniejszym okresie rozcierania poprzecznego uszkodzonych przyczepów mięśni i
tkanek wokół stawu,
 masaż segmentarny „ w chorobach mięśni, kości i stawów

Masaż centryfugalny - (masaż stawowy) zwany jest również masażem dostawowym.

To zabieg leczniczy stosowany w schorzeniach ortopedycznych i reumatycznych struktur
okołostawowych (torebka stawowa, więzadła, ścięgna) oraz po urazach stawowych jak np.
skręcenia, zwichnięcia, stłuczenia.
Działanie lecznicze masażu stawowego centryfugalnego wiąże się z wywołaniem przekrwienia
i wzrostu temperatury masowanych tkanek. Niesie to za sobą:

 pobudzenie przemiany materii i przyspieszenie gojenia się tkanek;

 wzrost wytwarzanej mazi stawowej;
 rozluźnienie tkanek okołostawowych.
Czynniki te powodują zmniejszenie bólu i szybsze ustąpienie stanu zapalnego, a tym samym
obrzęku stawu. W masażu centryfugalnym wszystkie ruchy wykonuje się w kierunku szpary
(fugi) stawowej. Zabieg składa się z dwóch etapów, które wykonujemy dopiero po ustąpieniu
obrzęki i stanu zapalnego:

 etap I – przygotowawczy – obejmuje głaskanie, rozcieranie i punktowe uciski ruchami

zbieżnymi do szpary stawowej, przy użyciu wody z mydłem, czas trwania waha się od
4 do 7 minut. Celem tego etapu jest wywołanie odczynu przekrwienia samego stawu i
najbliższej okolicy. Niektórzy twierdzą, że etap ten opiera się głównie na myciu stawu;

 etap II – zasadniczy – obejmuje głaskanie i rozcieranie z użyciem preparatu o działaniu

leczniczym lub rozgrzewającym (maść, krem lub żel). Czas trwania zabiegu wynosi 5-
10 minut.

Strona 12 z 18
22.Zwichniecie narządu ruchu
Dyslokacja powierzchni stawowych względem siebie, utrata kontaktu z powierzchnią
stawową sąsiadująca w stawie. Zwichnięcie stawu to uraz ortopedyczny, rodzaj dyslokacji
stawowej, która polega na zmianie fizjologicznego położenia kości względem siebie. Dochodzi
do niego najczęściej w wyniku upadku, wypadku komunikacyjnego oraz w trakcie uprawiania
sportów kontaktowych. Leczenie polega na nastawieniu kości w znieczuleniu ogólnym oraz na
unieruchomieniu kończyny.
Zwichnięcie stawu – objawy: Stopień zaawansowania urazu jest uzależniony od kilku
czynników. Przede wszystkim od rodzaju i mechanizmu kontuzji, ale również miejsca, w
którym do niego doszło. Związany z tym jest także stopień nasilenia objawów, do których
zaliczamy:

 widoczną deformację w obrębie stawu poddanego urazowi,

 zatarcie obrysów stawu, opuchliznę,
 silny ból,
 zaczerwienienie i ocieplenie skóry nad stawem,
 zasinienie,
 utratę możliwości wykonywania ruchów,
 ból podczas obciążania kończyny,
 olbrzymią tkliwość palpacyjną,
 krwiaki,
 występowanie bólu nawet podczas biernego poruszania kończyną urazową.
Bardzo groźne powikłania zwichnięcia stawu mogą obejmować zerwanie więzadeł, mięśni,
uszkodzenie nerwów oraz elementów naczyniowych zaopatrujących pobliskie struktury w
krew i substancje odżywcze. Często obserwuje się podatność na ponowny uraz w tym samym
miejscu (ponowne zwichnięcie, podwichnięcie stawu). Niejednokrotnie dochodzi do
rozprzestrzeniania się stanu zapalnego. Rozległe uszkodzenie powstałe w następstwie
opisywanego procesu traumatyzacji tkanek może wymagać ich leczenie .
Zwichnięcie stawu – pierwsza pomoc i leczenie : W razie zwichnięcia stawu należy
natychmiast unieruchomić staw i dwie sąsiednie kości. Pozwoli to uniknąć groźnych powikłań
lub przynajmniej zminimalizować ich skutki. Nie wolno samodzielnie podejmować prób
nastawiania stawu. Grozi to poważnymi konsekwencjami zdrowotnymi. W dalszej kolejności
należy skupić się na jak najszybszym transporcie do szpitala. Tam pacjent zostaje poddany
diagnostyce obrazowej – RTG, następnie lekarz doprowadza do przywrócenia fizjologicznego
ustawienia kości w obrębie stawu w znieczuleniu miejscowym. Potem odbywa się założenie
opatrunku gipsowego lub szyny na okres kilku tygodni. W ciężkich przypadkach konieczne
bywa leczenie operacyjne. Poza tym rekomenduje się środki przeciwbólowe oraz okłady i
maści zmniejszające obrzęk.

Strona 13 z 18
23.Zastosowanie masażu w zwichnięciu
Cel masażu:

 zmniejszenie lub likwidacja bólu,

 zmniejszenie lub likwidacja obrzęku,
 ograniczenie wylewów krwawych, przyspieszenie ich wchłaniania,
 poprawa ukrwienia i odżywienia w obrębie stawu i tkanek miękkich,
 trzymanie siły mięśni, likwidowanie przykurczów,
 zachowanie lub powrót prawidłowej ruchomości stawów.
Postępowanie:
1. w okresie unieruchomienia

 masaż konsensualny,
 drenaż limfatyczny,
 masaż klasyczny części nie objętych unieruchomieniem ( rozcieranie i ugniatanie
podłużne ),
2. po zdjęciu unieruchomienia

 drenaż limfatyczny lub masaż klasyczny poprawiający trofikę,

 masaż klasyczny rozluźniający:
 głaskanie,
 rozcieranie,
 ugniatanie poprzeczne,
 delikatne oklepywanie,
 wibracja labilna podłużna,
 roztrząsanie
 masaż segmentarny „ w chorobach mięśni, kości i stawów „

Masaż tkanek głębokich zmniejszający napięcie tkanek w okolicy stawu oraz poprawiający
ukrwienie i odżywienie tkanek.
Dzięki odpowiednio dobranej rehabilitacji można osiągnąć bardzo dobre efekty:

 wyleczyć uraz i odzyskać sprawność sprzed urazu,

 ograniczyć zaburzenia w obszarze narządu ruchu,
 przeciwdziałać powikłaniom,
 przeciwdziałać skutkom ubocznym leczenia urazu,
 zmniejszyć ryzyko powstania kolejnych kontuzji.

Strona 14 z 18
24.Zastosowanie leczenia fizykalnego w zwichnięciu

 laser wysokoenergetyczny - ma on działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i

biostymulacyjne ,
 krioterapia - służy przede wszystkim zmniejszeniu bólu oraz opuchlizny. Terapia
zimnem pomaga również w ograniczeniu stanu zapalnego. Dodatkowo działa
równocześnie rozluźniająco na mięśnie, a pobudzająco na układ krwionośny.
 Ultradźwięki ( sonoterapia): stosowana w późniejszym etapie leczenia skręcenia
stawu skokowego, wspiera organizm przez stymulację procesów naprawy komórek i
poprawę krążenia. Dzięki temu redukuje również obrzęk. Poza działaniem
termicznym, fale ultradźwiękowe mają także efekt mechaniczny, który działa jak
mikromasaż, w ten sposób rozluźniając mięśnie w okolicy chorego obszaru.
 elektroterapię,
 kinesiotaping,

25. Złamanie narządu ruchu

Złamanie to uszkodzenie struktury kostnej, w wyniku którego dochodzi do przerwania
ciągłości kości.
Złamanie zamknięte nie wiąże się z przerwaniem ciągłości skóry ani z krwawieniem
zewnętrznym, ale może spowodować krwawienie wewnętrzne. Jeżeli dochodzi do
uszkodzenia mięśni i przerwania ciągłości skóry na całej jej grubości, mówimy o złamaniu
otwartym, któremu czasem towarzyszy krwawienie zewnętrzne.
Objawami złamania w obrębie kończyny są m.in.: ból, obrzęk, zniekształcenie zarysu
kończyny, nienaturalne ułożenie kończyny, patologiczna ruchomość kończyny, widoczne
odłamy kostne (złamanie otwarte).
Na złamanie wskazuje:

 deformacja powstała w wyniku przemieszczenia się odłamków kostnych,

 nieprawidłowa ruchomość struktur kostnych,
 ograniczenie ruchomości w miejscu złamania,
 trzeszczenie, które jest wynikiem tarcia odłamków kostnych,
 trzask w chwili doznania urazu,
 duży ból, którego natężenie wzrasta przy próbie wykonania ruchu nogą,
 krwiak podokostnowy, widoczny na skórze,
 obrzęk w miejscu uszkodzenia.

Strona 15 z 18
26.Postępowanie fizykalne w złamaniu narządu ruchu
Bardzo często stosuje się również zabiegi fizykalne aby przyspieszyć zrost tkanek oraz zejście
opuchlizny i bolesności.
Ulgę przynieść mogą:

 laseroterapia,
 pole magnetyczne,
 jonoforeza,
 krioterapia.
 We wzmocnieniu mięśni pomóc może natomiast elektrostymulacja.
27.Amputacje narządu ruchu:
Amputacja to zabieg operacyjny polegający na chirurgicznym odjęciu kończyny na poziomie
kości wraz z odcięciem tkanek miękkich i opracowaniem kikuta po jej urazowym lub
chirurgicznym przecięciu (w odróżnieniu od wyłuszczenia, którym to terminem określa się
zabiegi wykonywane na poziomie stawu). Warunkiem zachowania optymalnej funkcji
kończyny po amputacji jest wytworzenie mechanicznie sprawnego kikuta, zdolnego do
przenoszenia obciążeń mechanicznych.
Obecnie amputacje i wyłuszczenia kończyn przeprowadza się najczęściej z powodu rozległej
martwicy tkanek wywołanej chorobami naczyniowymi (miażdżyca zarostowa tętnic kończyn
dolnych, choroba Bürgera itp.) i metabolicznymi (cukrzyca), odmrożeniami i oparzeniami
(termicznymi, w tym prądem elektrycznym, oraz chemicznymi), a także w infekcjach kończyn.
Amputacja kończyny jest zabiegiem wykonywanym w ostateczności, w przypadku
wyczerpania wszelkich możliwości jej uratowania.
U pacjenta po zabiegu operacyjnym występuje obrzęk kikuta, co stanowi normalne
następstwo przebytej operacji. Zastosowanie odzieży uciskowej pomoże zmniejszyć obrzęki
oraz ból fantomowy. Zaleca się stosowanie odzieży uciskowej przez cały dzień.
Po zakończeniu leczenia w szpitalu pacjent powinien zostać skierowany na leczenie
rehabilitacyjne. Do czasu zagojenia się rany pacjent powinien zgłaszać się na kolejne wizyty
lekarskie w celu kontroli gojenia rany. W razie wystąpienia niepokojących objawów pacjent
niezwłocznie musi zgłosić się do lekarza.
Proteza: W przypadku większości amputacji możliwe jest dobranie odpowiedniej protezy
zastępującej częściowo funkcję kończyny. Pacjent młody, aktywny fizycznie będzie oczekiwał,
by proteza w znacznym stopniu umożliwiała zastąpienie funkcji amputowanej kończyny.
Przed dopasowaniem protezy skóra i kikut muszą zostać odpowiednio uformowane.
Wielu pacjentów po amputacji doświadcza bólu kikuta lub bólu fantomowego. Ból
fantomowy odczuwany jest jako ból amputowanej części kończyny. Może on osiągać różny
stopień natężenia. Niektórzy pacjenci opisują go, jako krótkotrwały epizod bólowy, u innych
objawia się jako silne i trwałe dolegliwości bólowe. Bóle kikuta mogą mieć również wiele
innych przyczyn, takich jak otarcia od protezy czy też uszkodzenia nerwów powstałych
podczas zabiegu amputacji itp.
Strona 16 z 18
28. Zastosowanie leczenia fizykalnego w amputacjach
Uznaje się, że w celu zmniejszania bólu fantomowego, szczególnie korzystna jest
elektrostymulacja TENS. Dodatkowo wykorzystuje się jonoforezę oraz lecznicze działanie
promieniowania UV.
29.Zastosowanie masażu w amputacjach
Terapia w przypadku amputacji w obrębie uda opiera się na profilaktyce przykurczy
zgięciowo-odwodzeniowych w stawie biodrowym. W przypadku operacji poniżej kolana
podstawą jest zapobieganie przykurczom w stawie kolanowym.
Masaże po amputacji w obrębie uda: Przeprowadza się masaż pobudzający mięśni
prostujących i przywodzących staw biodrowy (mięśnie pośladkowe, tylna strona uda oraz
grupa przywodzicieli przyśrodkowych uda). Przednią i boczną część uda masuje się
rozluźniająco.
Masaże po amputacji poniżej kolana: Wykonuje się masaż pobudzający na mięśniach
przedniej strony uda. Natomiast masaż rozluźniający stosuje się na tylnej stronie uda oraz
pozostałej części mięśnia brzuchatego łydki.
Często wynikiem operacji są obrzęki limfatyczne. Wówczas wprowadza się techniki
zmniejszające obrzęki (drenaż limfatyczny, terapia ułożeniowa, kompresjoterapia).
30.Wskazania i przeciwwskazania do zabiegu fali uderzeniowej
Fala uderzeniowa jest nowym zabiegiem wykorzystywanym w rehabilitacji schorzeń narządu
ruchu. Jest określana jako okresowe wahania ciśnienia, które bardzo szybko rozprasza się w
przestrzeni. Fala uderzeniowa cechuje się niezwykle gwałtownym wzrostem amplitudy
ciśnienia: 50–100 MPa. Fala uderzeniowa ma działanie przeciwbólowe, przyspieszenie
procesów regeneracji tkanek, intensyfikacja syntezy kolagenu oraz proces tworzenia nowych
naczyń krwionośnych.
Fala uderzeniowa – przeciwwskazania

 nowotwór,
 ciąża,
 schorzenia o wyjątkowo ostrym przebiegu,
 choroby zakaźne,
 w przypadku obecności rozrusznika serca, zabieg nie może być wykonywany w
obszarze klatki piersiowej,
 niezakończony okres wzrostu kości u dzieci (grozi to zaburzeniem procesu wzrastania
chrząstek nasadowych),
 schorzenia związane z zaburzeniami krzepliwości krwi.
Należy zachować dużą ostrożność w przypadku stosowania zabiegu u osób po zawałach
serca. Podobnie postępujemy przy świeżych urazach z obecnością krwiaka. Z rozpoczęciem
terapii należy odczekać do momentu jego ewakuacji.
Strona 17 z 18
Fala uderzeniowa – wskazania

 zapalenia rozcięgna podeszwowego,

 bólu pięty, także ostróg piętowych (fale uderzeniowe na ostrogi są bardzo często
rekomendowanym zabiegiem, opinie specjalistów co do stosowania są bardzo
przychylne),
 schorzenia określanego jako łokieć golfisty oraz łokieć tenisisty,
 haluksów,
 zapalenia stożka rotatorów,
 przewlekłych zapaleniach struktur ścięgnistych,
 terapii punktów spustowych,
 utrudnionego zrostu kostnego,
 zespołach bólowych i przeciążeniowych narządu ruchu.

Strona 18 z 18