Professional Documents
Culture Documents
010113139_lab_sheet_3_2023-12-11
010113139_lab_sheet_3_2023-12-11
010113139_lab_sheet_3_2023-12-11
เอกสารการทดลองป,-.0/ -คร/2งท34 3
7-ชา 010123139 CIRCUITS & ELECTRONICS LAB (L.2)
7/นท3ท4 ำการทดลอง: 14 Q/น7าคม พ.ศ. 2566
7/0W8ประสงค:
• [<กท/กษะการ0>อ7งจร.นเ.รด.อร:ดท34ม307/ 0@านทานและแหล>งจ>ายค7.ค8มแรงด/นไฟฟFากระแส0รง
• [<กท/กษะการใช@ม/ล0-ม-เ0อร: เพHอ4 7/ดปร-มาณทางไฟฟFาใน7งจร เช>น แรงด/นไฟฟFา0กคร>อมท34ขาอ8ปกรณ:
และกระแสไฟฟFาท34ไหลk>าน0/7อ8ปกรณ: (0/70@านทาน)
• 7-เคราะห:kลการทดลองด@7ยเครHอ4 งมHอทางคอมพ-7เ0อร:-ซอฟ0:แ7ร: และการเข3ยนโปรแกรม
โจทย:ขอ@ ท34 1
การทดลองน32เก34ย7ข@องก/.ทฤษp3ของเท7-น-น (Thevenin's Theorem): W@า7งจรไฟฟFาท34ม3ค8ณสม./0-
เป[นเช-งเส@น และพ-จารณาจ8ดอ@างอ-งใน7งจร 2 จ8ด 7งจรน3ส2 ามารWย8.ร7มให@ได@7งจรใหม>ทเ34 ร3ยก7>า “7งจรสมม]ล
ของเท7-นน- ” และม3เพ3ยงแหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาและ0/70@านทานคงท34แ..อน8กรม อย>างละหน_ง4 0/7
• แหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาเร3ยก7>า “แรงด/นไฟฟFาของเท7-นน- ” (Thevenin's Voltage Source: VTH) และ
• ค7าม0@านทานแ..อน8กรมเร3ยก7>า “ค7าม0@านทานของเท7-น-น” (Thevenin's Resistance: RTH)
การหา7งจรสมม]ลของเท7-นน- ทำได@ในสองข/2น0อน:
• การหาค>า VTH: การคำน7ณ (เช-งทฤษp3) หรHอ การ7/ดด@7ยม/ล0-ม-เ0อร: (เช-งป,-./0-) เพH4อหาค>าแรงด/น
ไฟฟFาระห7>างข/27ท/ง2 สองท34ใช@เป[นจ8ดอ@างอ-งใน7งจร
• การหาค>า RTH: การ0/2งค>าแหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาใน7งจรท/2งหมดให@เป[ น ศ]นย: จากน/2 นคำน7ณ (เช-ง
ทฤษp3) หรHอ การ7/ดด@7ยม/ล0-ม-เ0อร: (เช-งป,-./0-) เพH4อหาค>าค7าม0@านทานร7มระห7>างข/27ท/2งสองท34ใช@
เป[นจ8ดอ@างอ-ง
1
นท พรรณราย
ชHอ4 -นามสก8ล …......................................................
รห/สน/กศ_กษา ….....................................
65010 12 6 2012 8 กล8>มท34 …..
ธ เญ ธร ก ธน
ล 65010 12 6 2013 6
เอกสารการทดลองป,-.0/ -คร/2งท34 3
7-ชา 010123139 CIRCUITS & ELECTRONICS LAB (L.2)
7/นท3ท4 ำการทดลอง: 14 Q/น7าคม พ.ศ. 2566
7/0W8ประสงค:
• [<กท/กษะการ0>อ7งจร.นเ.รด.อร:ดท34ม307/ 0@านทานและแหล>งจ>ายค7.ค8มแรงด/นไฟฟFากระแส0รง
• [<กท/กษะการใช@ม/ล0-ม-เ0อร: เพHอ4 7/ดปร-มาณทางไฟฟFาใน7งจร เช>น แรงด/นไฟฟFา0กคร>อมท34ขาอ8ปกรณ:
และกระแสไฟฟFาท34ไหลk>าน0/7อ8ปกรณ: (0/70@านทาน)
• 7-เคราะห:kลการทดลองด@7ยเครHอ4 งมHอทางคอมพ-7เ0อร:-ซอฟ0:แ7ร: และการเข3ยนโปรแกรม
โจทย:ขอ@ ท34 1
การทดลองน32เก34ย7ข@องก/.ทฤษp3ของเท7-น-น (Thevenin's Theorem): W@า7งจรไฟฟFาท34ม3ค8ณสม./0-
เป[นเช-งเส@น และพ-จารณาจ8ดอ@างอ-งใน7งจร 2 จ8ด 7งจรน3ส2 ามารWย8.ร7มให@ได@7งจรใหม>ทเ34 ร3ยก7>า “7งจรสมม]ล
ของเท7-นน- ” และม3เพ3ยงแหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาและ0/70@านทานคงท34แ..อน8กรม อย>างละหน_ง4 0/7
• แหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาเร3ยก7>า “แรงด/นไฟฟFาของเท7-นน- ” (Thevenin's Voltage Source: VTH) และ
• ค7าม0@านทานแ..อน8กรมเร3ยก7>า “ค7าม0@านทานของเท7-น-น” (Thevenin's Resistance: RTH)
การหา7งจรสมม]ลของเท7-นน- ทำได@ในสองข/2น0อน:
• การหาค>า VTH: การคำน7ณ (เช-งทฤษp3) หรHอ การ7/ดด@7ยม/ล0-ม-เ0อร: (เช-งป,-./0-) เพH4อหาค>าแรงด/น
ไฟฟFาระห7>างข/27ท/ง2 สองท34ใช@เป[นจ8ดอ@างอ-งใน7งจร
• การหาค>า RTH: การ0/2งค>าแหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาใน7งจรท/2งหมดให@เป[ น ศ]นย: จากน/2 นคำน7ณ (เช-ง
ทฤษp3) หรHอ การ7/ดด@7ยม/ล0-ม-เ0อร: (เช-งป,-./0-) เพH4อหาค>าค7าม0@านทานร7มระห7>างข/27ท/2งสองท34ใช@
เป[นจ8ดอ@างอ-ง
1
วุ
กุ
ำ
รั
วี
ฒิ
นั้
จากk/ง7งจรในร]ปท34 1 0>อไปน32 จะเหiนได@7>า ม3แหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาคงท34 V1=12V และ V2=9V ม307/
0@านทาน R1=2k และ R2=1k โอห:ม หากเลHอกพ-จารณาจ8ดอ@าง 2 จ8ดใน7งจร คHอ A และ B จะสามารWหาแรง
ด/นไฟฟFาระห7>างจ8ดท/ง2 สอง และได@เป[นแรงด/นไฟฟFาของเท7-นน- ของ7งจรน32 ซ_4งสามารWคำน7ณได@เท>าก/. 10V
หรHอใช@โ7ล0:ม-เ0อร:7ด/ แรงด/นไฟฟFากiได@เช>นก/น
ร]ปท34 2: 7งจร0/7อย>างและการหาค>าค7าม0@านทานของเท7-นน-
2
ร]ปท34 3: 7งจรเด-ม (ซ@าย) และ7งจรสมม]ลของเท7-น-น (ข7า) ท3ม4 ก3 าร0>อ0/70@านทาน RL เพ-ม4 ใน7งจร
3
2. สร@าง7งจรเสมHอนจร-ง.นเ.รด.อร:ด 0ามk/ง7งจรในร]ปท34 3 (ท/2งสอง7งจรพร@อมก/น) แ0>ใช@07/ 0@านทานปร/.ค>า
(Potentiometer) แทน0/70@านทาน RL และทดลองปร/.ค>าค7าม0@านทานของ RL (ท/2งสอง7งจรใช@ค>าเหมHอน
ก/น) และเปร3ย.เท3ย.kลการจำลองการทำงานของท/ง2 สอง7งจรพร@อมก/น (ท/2งสอง7งจรจะ0@องให@kลเหมHอนก/น)
./นท_กร]ปภาพท3ไ4 ด@จากการจำลองการทำงานด@7ยซอฟ0:แ7ร:
4
ข/น2 0อนการทดลองสำหร/.โจทย:ขอ@ ท34 1
1.1) ให@0>อ7งจร.นเ.รด.อร:ด 0ามk/ง7งจรในร]ปท34 4 ซ_4งประกอ.ด@7ยแหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาคงท34 VS1 และ
VS2 ท34ม3แรงด/นไฟฟFาเท>าก/. 12V และ 9V 0ามลำด/. ม30/70@านทานคงท34 R1 – R4 และ0/70@านทานปร/.ค>าได@
RL (ปร/.ค>าได@ส]งส8ด 10kΩ) ซ_4งทำหน@าท34เป[นโหลดไฟฟFาระห7>างจ8ดหรHอโหนด หมายเลข 1 และ 0 ใน7งจร
- ให@7ด/ ค>าค7าม0@านทานท3ไ4 ด@นำมาใช@ในการ0>อ7งจรจร-ง ท/2ง 4 0/7 ด@7ยม/ล0-ม-เ0อร:ดจ- -ทล/ แล@7จด./นท_กค>า
ค>าค7าม0@านทานท347ด/ ได@สำหร/. R1= …….....…..
500
R2= …………......
500 R3= ……....……..
1000
R4 =…….……….
680 โอห:ม
1.2) 0/2งค>าค7าม0@านทาน RL ซ_4งใช@เป[นโหลดไฟฟFาของ7งจร โดยเร-4ม0@นท34 0 โอห:ม แล@7เพ-4มข_2นคร/2งละ 500
⇐
-ะ
-
ปร-มาณทางไฟฟFาด@7ยม/ล0-ม-เ0อร:
5
RL [Ω] V(RL) [V] I(RL) [mA]
0 54 mV 34.77
500 6. 4 1 13
1000 7. 95 12.91
1500 8.62 1 1. 62
2500 9. 22 10.42
3500 9. 54 9.79
4500 9. 67 9.43
5500 9. 79
9.41
ร]ปท34 5: k/ง7งจรไฟฟFา7งจรสมม]ลของเท7-น-น
6
ร]ปท34 6: 0/7อย>างการ7/ดแรงด/นไฟฟFา VTH สำหร/.7งจรสมม]ลของเท7-นน-
7
1.5) 0/2งค>าค7าม0@านทานของ0/70@านทาน RL โดยเร-4ม0@นท34 0 โอห:ม แล@7เพ-4มข_2นคร/2งละ 500 จนW_ง 6k โอห:ม
และในการ0/2งค>าค7าม0@านทานในแ0>ละคร/2ง ให@0ร7จสอ.ด@7ยม/ล0-ม-เ0อร: (โอห:มม-เ0อร:) ก>อนนำไป0>อใน7งจร
จากน/2นให@7/ดแรงด/นไฟฟFา V(RL) ระห7>างจ8ด 1 ก/. 0 ใน7งจร และกระแสไฟฟFา I(RL) ท34ไหลจากจ8ด 1 k>าน0/7
0@านทานไปย/งจ8ด 0 โดยใช@ม/ล0-ม-เ0อร: (ด-จ-ท/ล) ./นท_กค>าท34ได@จากการ7/ดลงใน0ารางท34 2 สำหร/.การ7/ดใน
แ0>ละคร/ง2
RL [Ω] V(RL) [V] I(RL) [mA]
0 26.6mV 22
500 4. 57 9.14
1500 7. 32 4.88
2500 8. 28 3.31
3500 8. 77 2.53
4500 9. 09 2.03
5500 9 .
.
28 1.72
8
9
คำWามท@ายการทดลอง
1) จงระ.8ค>า VTH และ RTH ท34ได@จากการทดลอง และ0ร7จสอ.7>า ค>า RTH ม3ค>าใกล@เค3ยงก/.ค>าค7าม0@านทานท34
ได@จากการนำ R1 มา0>อขนานก/. R2 ใช>หรHอไม>? จงอQ-.าย
VTH ะ
Rt
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
10.36 V 6 4 22 H
ะ
ไ ใก เ ยง เพราะ ค Ra บ R
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
ขนาน น 282.23 ะ มา ะ
2
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3) เมH4 อ เพ-4ม RL จะทำให@ แรงด/ นไฟฟFา V(RL) และกระแสไฟฟFา I(RL) ใน7งจรท/2ง สองกรณ3 ม3 แน7โน@ ม การ
เปล34ยนแปลงเป[นอย>างไร?
Vm แนวโ ม เ ม น
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
IRL แนวโ ม ลด ลง
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
10
กั
กั
ที่
มํ่
ที่
ดั
มีทิ
มีค่
กั
กั
ดี
มิ่
ำ
ด้
มิ่
ม่
ขึ้
ตั๊
พิ่
ฟ้
ฟ้
ล้
ล้
ล้
คี
น้
น้
คี
คี
โจทย:ขอ@ ท34 2
การทดลองน32เก34ย7ข@องก/.ทฤษp3ของเท7-น-น (Thevenin’s Theorem) และ “ทฤษp3การท/.ซ@อน”
หรHอ “ทฤษp3การ7างซ@อน” (Superposition Theorem)
ทฤษp3การท/.ซ@อน: W@า7งจรไฟฟFาม3ค8ณสม./0-เป[นเช-งเส@น และม3แหล>งจ>ายใน7งจรมากก7>าหน_4งแหล>ง
จ>าย การหาแรงด/นไฟฟFาและกระแสไฟฟFาใน7งจร สามารWคำน7ณได@จากkลร7มทางพ3ชคณ-0ของแรงด/นไฟฟFา
และกระแสไฟฟFาท34เก-ดข_2นจากแ0>ละแหล>งจ>าย0ามลำด/. โดยให@พ-จารณาท3ละแหล>งจ>าย และให@แหล>งจ>ายอH4น
เป[นศ]นย:
การประย8ก0:ใช@ทฤษp3การท/.ซ@อนใน7งจรท34ม3มากก7>าหน_4งแหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาคงท3ส4 ำหร/.7งจร
กระแส0รง ม3แน7ทางด/งน32
• W@า7งจรม3แหล>งจ>ายแรงด/นไฟฟFาได@แก> VS(1), VS(2), ... ให@พจ- ารณาท3ละแหล>งจ>าย VS(i), i=1,2, …
ให@ไม>เป[นศ]นย: และให@ VS(j) เป[นศ]นย: (แทนท3ด4 @7ยล7ด0/7นำไฟฟFา) สำหร/. j ≠ i
• เลHอกพ-จารณา0/70@านทาน0/7ใด0/7หน_4งใน7งจร อ@างอ-งโดยใช@ชH4อ7>า R แล@7หาปร-มาณกระแสไฟฟFาท34
ไหลk>าน0/70@านทาน R และแรงด/น0กคร>อมท3407/ 0@านทาน R เฉพาะท34เก-ดข_2นจากแหล>งจ>าย VS(i)
อ@างอ-งโดยใช@ส/ญล/กษณ: IR(i) และ VR(i) 0ามลำด/.
• หาปร-มาณกระแสไฟฟFาท34ไหลk>าน0/70@านทาน R และแรงด/น0กคร>อมท3407/ 0@านทาน R ใน7งจรท3เ4 ก-ด
ข_2นจากท8กแหล>งจ>าย ซ_4งคำน7ณได@จากkลร7มของ IR(i) และ VR(i) 0ามลำด/.
11
ร]ปท34 8: k/ง7งจรสำหร/.โจทย:การทดลองข@อท34 2
12
2.4) แทนท34 VS2 ในร]ปท34 8 ด@7ยล7ด0/7นำไฟฟFา (เป[นไป0ามร]ปท34 10) แล@77/ดปร-มาณกระแสท3ไ4 หลk>าน0/7
0@านทาน R2 และ7/ดแรงด/น0กคร>อมท304 /70@านทาน R2 ในท-ศทางจากจ8ด 2 ไปย/งจ8ด 3 0ามลำด/. ซ_4งเก-ดจาก
แหล>งจ>าย VS1 เท>าน/น2 แล@7./นท_กค>าสำหร/. IR2(VS1) = _______
3. 00 mA และ VR2(VS1) = _______
1.01 V
13
คำWามท@ายการทดลอง
1) จงคำน7ณและ7/ดค>า VTH และ RTH สำหร/.7งจรในร]ปท34 9 โดยใช@จ8ดหมายเลข 2 และ 3 เป[นจ8ดอ@างอ-งใน
7งจร (และไม>ม307/ 0@านทาน R2 ใน7งจร) เมH4อได@7งจรเท7-นน- แล@7 จากน/2นจ_งนำไปใช@ในการคำน7ณปร-มาณ
กระแสท34ไหลk>าน0/70@านทาน R2 และ7/ดแรงด/น0กคร>อมท304 /70@านทาน R2 จากจ8ด 2 ไปย/งจ8ด 3
500 ก 5002
nอตแไ
........................................................................................................................................................................
-
........................................................................................................................................................................
1k
........................................................................................................................................................................
1k
า |
µ
-
V
Rm
ห1 V2 R
µ
= 2
(#)
,
+
" = 0
= 2 ( วง
~ 6678
0ข
ฐาน ÷ +ข
" =
k = OV
MHAA
หา V3 (นะ 1) & RL
อ า กระแสไหล งหมด
หา ค
ไ
จาก วงจร จะ
ในวงจร
น_i
I
V4
-53
0
งภาพ )
็ ⇐!µ (
+
I จากวงจร
2- 3
03
34
6V
9
¥
๐ =
=
น +680 รอ
-4.494 mA
V3 =
6 V ~
680 จาก ข 3.
ง③
& =
ค ด②
ไ
V จาก
9 หา
: .
จะ
µ =
V23 =
I
2- 3
Rz
หา นµ -4.454 × 680
=
-3.082 V
=
HH
←
V2
-
V3
=
0-6
= -6 V
14
ฑุ๋
กุ
ฅุ่
ค่
ฟื
ฒื๊
ฐื๋
ค่
คื
ฑุ
คื
ำ
ถึ
จุ
อ้
ฒ๊
ำ
ทั้
ำ
ดั่
ด้
ด้
ทุ่
ฃื๊
ฑื่
ญิ๋
2) จงคำน7ณและ7/ดค>า VTH และ RTH สำหร/.7งจรในร]ปท34 10 โดยใช@จ8ดหมายเลข 2 และ 3 เป[นจ8ดอ@างอ-งใน
7งจร (และไม>ม307/ 0@านทาน R2 ใน7งจร) เมH4อได@7งจรเท7-นน- แล@7 จากน/2นจ_งนำไปใช@ในการคำน7ณปร-มาณ
กระแสท34ไหลk>าน0/70@านทาน R2 และ7/ดแรงด/น0กคร>อมท304 /70@านทาน R2 จากจ8ด 2 ไปย/งจ8ด 3
5002 5002
④
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
kr 1
1kr
า ข
µ
V
Rm
ห1 V2 R
µ
= 2
(
คน
""
RHR 4
)
" (นก
¥
" = 0
= 2
+
~ 6678
ฐไ ¥ +ข
= 8ข
.mn
k =
8 ข
MHA
หา V3 (นะ 1) & RL
อ า กระแสไหล งหมด
หา ค จาก วงจร จะ
ไ ในวงจร
.tt ฐฺ n
I
" = 0
( งภาพ )
¥µ
จากวงจร
I. → ←
0
¥
+๐ =D V =
+680 รอ
~ 5.939 mA
OV
V3 =
ข 3.
ง③
& =
680 จาก
ค ด②
ไ
V จาก
หา
: จะ =
12
Rz
.
I
V23 =
2- 3
"" =
5.939 × 680
"
V
=
4.07
HH
←
V2
-
V3
= 8-0
8 ข
=
*
15
_
ฟื
ฏื๊
นุ
ำ
ฅุ่
ค่
ฒ๊
ค่
คื
ฑุ
ญื๊
ฐู
ำ
ถึ
จุ
ขุ
อ้
ฒ๊
ำ
ทั้
ำ
ดั่
ด้
ด้
3) จาก7งจรเท7-นน- ในโจทย:ข@อท34 1 และ 2 ของคำWามท@ายการทดลอง จงระ.8ค>า0/7เลขในk/ง7งจร0>อไปน32
4.07 V 5.939mA
Rth =
667 -2
Vth ะ 8 V
-
3.082 V -4.945mA
1.01 V -3.00mA
ร]ปท34 10
16
4) kลการทดลองในโจทย:ข@อท34 2.1 - 2.4 เป[นไป0ามทฤษp3การท/.ซ@อนหรHอไม>? จงอQ-.าย
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
5) เข3ยนโปรแกรม Python ด@7ยสอง7-Q3คอH Mesh Analysis และ Nodal Analysis 0ามลำด/. เพHอ4 7-เคราะห:
ปร-มาณกระแสไฟฟFาใน7งจร หาแรงด/นไฟฟFาท34จ8ด 1 - 4 ใน7งจรเท3ย.ก/. GND ของ7งจร และกระแสท34ไหล
k>าน0/70@านทานใน7งจร (R1 - R5) ใน7งจรไฟฟFา0ามร]ปท34 8
คำแนะนำ: ศ_กษาแน7ทางการเข3ยนโค@ดได@จาก.ทค7าม0าม URL 0>อไปน32
https://iot-kmutnb.github.io/blogs/electronics/mesh_and_nodal_analysis/
ปร/.ปร8งแก@ไข: 2023-12-11
17