Professional Documents
Culture Documents
Mulnutration_سوئ_تغذيه_يا_خوارځواکي_يا[1]
Mulnutration_سوئ_تغذيه_يا_خوارځواکي_يا[1]
Mulnutration_سوئ_تغذيه_يا_خوارځواکي_يا[1]
سوی تغذی
Malnutrition
1
خٌارځٌاکی (سٌء تغذی) څو شی دی؟
•په وجود کی د مغذی موادو کمښت یا زیاتوالی څخه عبارت دی یا په بل عبارت
خوارځواکی یوه جامع او پراخه اصطالح ده چی د خوړو د زیاتی اخیستنی یا کم
اخیستنی له کبله منځته راځی
د پورته تعریف له مخی سوء تغذی دوه حالته په برکی نیسی:
له حده کم تغذی شوې یا د وزن کم والی .1
له حده زیات تغذی شوې یا د وزن ډیروالی .2
•د سوء تغذی ډولونه
•حاده یا بیړنی سوء تغذی (شدیده د وزن ضیاع او دوه طرفه د پښو پړسوب)
•ځنډنی سوء تغذی (د قد ټیټ پاتی کیدل)
•د وزن کمښت (په یو وخت کی هم د وزن شدیده کمی او د قد ټیټ پاتی کیدل
ورسره وی)
•د کوچنیو مغذې موادو کمښت لکه ویټامینونه
2
ىغو هشکالت چی د سٌء تغذی لو کبلو پیذاکیږی
3
Photo credit: Mike Golden 4
5
5
د خوارځواکو ماشومانو درملنه په مختلفو مرحلو کی
6
د IMAMاساسی اجشاًی
IMAMد خوارځواکۍ لپاره یو تسلسل څرګندوي چې د څلورو برخو درلودونکی دی چې یو له بل سره
کار کوي تر څو د خوارځواکۍ درملنه د شدت او وضعیت پر اساس ګټور کړي.
د ټٌلنې پزهختګ
(رسٌل) Community
Outreach
OPD-SAM
OPD-MAM
IPD-SAM
7
د IMAMاساسی اجشاًی )(1
.۱د ټولنی توسعه یابی :
-د ټولنی ارزیابی
-د ټولنی تشویق کول اوپروګرام کی دخیلول •
د ټولنی د توسعه یابی د کارکونکی دندی : •
په مقدمه توګه د شدید سوء تغذی ماشومانو پیژندل او د هغوی لیږدول •
روغتیایی مرکز ته مخکی لدی نه چی شدید اختالطات ورکړی
د مشکل لرونکو ماشومانو د تداوی تعقیب په کورونو کی •
د ټولنی توسعه یابی نه هدف دادی چی د خلکو الس رسی خدماتو ته •
زیات شی او د بلی خوا د پروګرام د پو ښښ ساحه پراخه شی
8
د IMAMاساسی اجشاًی )(2
.۲په خارج بستر ډول د هغه ناروغانو تداوی چی په شدیده
خوارځواکی اخته وی خو کوم اختالط و نه لری (په روغتیایی
مرکز او یا کور کی یی درملنه ترسره کیږی)
ضروری خبره :د لیږد د ښه سیستم موجودیت و خارج بستر ډول درملنی ته اړین دی
10
د IMAMاساسی اجشاًی )(4
11
11
په مقدمه توګه د حادی سوء تغذی موندنه
داخل بستر باید تداوی شی خارج بستر باید تداوی شی ضمیموی خواړه باید ورکړل شی 12
12
13
پو عوٌهی ډًل د هاشٌهانٌ د هړینی اسباب
10.8 million global child deaths / year
UNDERNUTRITION
underlies 53% of deaths
SAM
1million
deaths
15
د سٌء تغذی اسباب
سوء تغذی
پورته څلور اشکال کله کله په یو ماشوم او یا په یوه ټولنه کی موجود وی
18
د بیړنی اً ځنډنی سٌء تغذی تزهنځ تٌپیزًنو
بیړنی (ډنګرتوب ) •
ځنډنی (د قد ټیټوالی) •
– ددی حالت د اندازه ګیری لپاره د
– ددی حالت د اندازه ګیری لپاره د قد پر وزن پر قد نسبت یا په دوه طرفه
عمر شاخص څخه استفاده کیږی ډول د پښو پړسوب په نظر کی نیول
– په دوامداره توګه د غذایی موادو کمبود کیږی
یا دوامداره متعددو انتاناتو نه منځته – غذایی مواد په چټک ډول کم شوی
راځی دی
– د زیات وخت په تیریدو منځته راځی – د وزن بایلل په چټک او شدید ډول
– په هغه ماشومانو کی چی عمر یی دوه – بیرته د ګرځیدنی وړ ده
کالو نه زیات وی غیر قابل برګشت وی
– غټان هم پری اخته کیدی شی
– په کاهالنو (غټانو) کی منځته نه راځی
– زیاتره ډولونه یی په عاجلو واقعاتو
ال په یوه ثابت نفوس کی منځته – معمو ْ کی لیدل کیږی
راځی
– MUACیو بل معیار د حادی سوء
تغذی د پیژندنی لپاره دی
19
20
د النذی تصٌیزًنٌ څخو صحتونذ ،کن ًسنو ،ډنګز اً
ټیټ قذ لزًنکی هاشٌم کٌم دی؟
Aروغ (صحتمند)
Bټیټ قد/کم وزن؟
Cډنګر او کم وزن
Dټیټ قد ،ډنګر او کم وزن
21
د سٌء تغذی تاثیزات د ژًنذ پو هختلفٌ هزاحلٌبانذی
د کم وزنه ماشوم
زیږیدنه
کهولت (ځوانی)
ټیټ قدی
22
لو حذه سیاتو تغذی اً لو حذه کوو تغذی
23
د کٌچنیٌ هغذی هٌادً د کوښت عالهی
24
حاده یا بیړنی یا اًسويالو خٌارځٌاکی
حاده خوارځواکی د غذایی موادو د کم اخیستلو ،یا د دواړو پښو پړسوب او •
یا په ناڅاپی ډول د وزن د کمښت نه منځته راځی.
حاده خوارځواکی د پښو د دوه طرفه پړسوب یا د وزن د شدید کمښت په •
واسطه پیژندل کیږی ( د مووک کمه اندازه یا د وزن پر قد فیصدی کم والی)
25
د حادی سٌء تغذی ډًلٌنو
حاده سوء
تغذی
26
د بیړنی خٌارځٌاکی کلینیکی ډًلٌنو
.۲مرسموس .۱کواشیوکور
د وزن شدیده ضیاع او یا شدید
دوه طرفه د پښو پړسوب
ډنګرتوب
-۳مرسمیک کواشیورکور
دا یی کډ شکل دی چی د
دواړوحاالتو عالیم لری
27
هزسوٌص کلینیکی عالین :
مخ ډیر ډنګر وی لکه د زوړ سړی د مخ پشان •
د کوناټو پوستکی یی د زیات ډنګر توب له کبله لکه د •
خلطی په څیر غونج وی
د السونو او پښو غوښی یی ویلی شوی وی او پوستکی یی •
زیاتی ګونځی لری (قات ،قات وی)
پوښتی یی ډیرې ښکاره راوتی وي •
د سوء تغذی له کبله پړسوب پکی نه لیدل کیږی •
زیاتره وخت فعال ،بیداره او خوړو ته لیواله وی •
28
شدیده حاده سوء تغذی( مرسموس)
نورمال ویښتان
ناروغ د زوړ
سړی مخ لری بیداره او
مخرش
شدیده ضیاع
نازکه ،سست برجسته پښتی او
او قات شوی د مال هډوکی
پوستکی
29
30
31
کواشیر کور
)دوه طرفه د پښو پړسوب(
32
د کٌاشیٌرکٌر کلینیکی عالین :
د خوارځواکی له کبله د پښو دوه طرفه پړسوب موجود وی •
مخ یی لکه د سپوږمی په څیر ګرد وی •
ماشوم اشتها نه لری •
رنګ الوتی وی او په ویښتانو کی یی تغیرات لیدل کیږی •
د پوستکی مختلف قسم تغیرات پکی لیدل کیږی (پوستکی •
اچول ،د پوستکی د رنګ تغیر ،د پوستکی زخمونه)
مړاوی حالت لری ،په ډیری عاجزی سره ګوری •
33
نازکه او
ځلیدونکی
ویښتان
بی عالقی
سپوږمی په شان
ګرد مخ ،
بی اشتها
)د پښو دوه طرفه( پړسوب
پوستکی
تخریبات
34
35
څنګو د سٌء تغذی هخو نیٌل کیذای شی؟
مور باید د امیدواری په وخت کی له خوارځواکی څخه وساتل شی •
محفوظه او پاک والدت •
د مور او ماشوم د صحت پاملرنه •
د کورنیو په کچه د غذایی موادو خوندیتوب •
– د ګټورو خوړو تیارول
– د حکومت په واسطه کورنیو ته زمینه برابرول ترڅو د غذا
اخیستلو لپاره مناسب(عاید) ولری
36
اداهو...
– د غذایی موادو د کښت لپاره زمینه برابرول
• د ټولنیزو مهارتونو زیاتول
– د ښځو تعلیم
• د محیطی او فردی صحت ښه والی
– د صحی خدماتو د عرضی لپاره د پرسونل او صحی
تسهیالتو برابرول
– د واکسیناسیون او نورو وقایوی خدماتو برابرول
– د څکلو لپاره د پاکو اوبو برابرول
37
د اهیذًاری پز هيال د سٌء تغذی نو هخنیٌی
مناسب ټولنیز او اقتصادی حالت منځته راوړل •
د غذا د خوړلو د عادت ښه کول •
د غذایی موادو خوندیتوب تامینول •
د خوړو زیاته اخیستنه )(2700kcal/24h •
د کوچنیو مغذی موادوزیاته اخیستنه •
معافیت (واکسینونه) •
38
پاک اً هحفٌظ ًالدت
• د انتان د وقایی ستندرد سیستم موجودیت
39
د هٌر اً هاشٌم هزاقبت(ساتنو)
40
ىغو حاالت چی سیاتو غذا بایذ پکی ًاخیستل شی
ناروغی
نقاهت
41
د غذایی هٌادً خٌنذیتٌب د کٌرنیٌ پو سطحو
)(Food Security
42
د غذایی هٌادً خٌنذیتٌب د کٌرنیٌ پو سطحو
د خلکٌ السزسی ً غذایی هٌادً تو د ....
منطقوی او کورنی تولیداتو له الری
43
د غذایی هٌادً خٌنذیتٌب د کٌرنیٌ پو سطحو
د خلکٌ السزسی ً غذایی هٌادً تو د ....
د غذایی موادو د مارکیټونو له الری
44
د غذایی هٌادً خٌنذیتٌب د کٌرنیٌ پو سطحو
د خلکٌ السزسی ً غذایی هٌادً تو د ....
د مرستوندویه موادو له الری
45
46