‫نعناع چیست؟ کاربردها‪ ،‬عوارض جانبی‪ ،‬تداخالت‪ ،‬روش و مقدار مصرف نعناع‬

‫در این مطلب نتایج جدیدترین تحقیقات دانشمندان راجب خواص و ضررهای نعناع و همچنین نحوه استفاده از آن را‬
‫در اختیار شما قرار می دهیم‪ .‬دقت کنید در حال حاضر تنها فواید و مضراتی که درباره نعنا‪ ،‬از نظر علمی ثابت شده‬
‫اند همین موارد ذکر شده می باشند و مطالبی که در بسیاری وب سایت های فارسی می بینید فقط سرهم بندی و نظر‬
‫شخصی می باشد‪.‬‬
‫نعناع چیست؟‬
‫نعناع با نام علمی ‪ Mentha piperita‬یکی از مفیدترین گیاهان دارویی قابل استفاده است‪ .‬برخی از روغن ها و‬
‫عصاره های گیاهی به عنوان مکمل غذایی مصرف می شوند‪ ،‬این در حالی است که از برگ های گیاه نعناع جهت‬
‫درست کردن چای گیاهی استفاده می شود‪ .‬یکی از رایج ترین دالیل استفاده از نعناع‪ ،‬کمک در هضم آسان تر مواد‬
‫غذایی است‪.‬‬
‫روغن نعناع توسط الکل‪ ،‬از برگ های خشک و تازه و گلهای این گیاه استخراج می شود و معموال در طب سنتی و‬
‫ماساژ درمانی به کار می رود‪.‬‬
‫مکمل های این فرآورده به صورت کپسول با پوشش قابل جذب ارائه می شوند که این پوشش جهت جلوگیری از آزاد‬
‫شدن روغن نعناع و ایجاد اثرات جانبی مانند سوزش معده‪ ،‬به کار می رود‪ .‬مزاج نعنا در طب سنتی در آخر دوم گرم‬
‫و خشک و با رطوبت فضلیه است‪ .‬به همین دلیل برای افراد سردمزاج مناسب است‪ .‬مصلح نعنا کرفس و بدل آن‬
‫پودنه بحری است‪.‬‬
‫مزایای ثابت شده علمی‬
‫نعناع یک ترکیب آروماتیک است که از تالقی سوسنبر و نعنای وحشی حاصل می شود‪ .‬نعناع دارای اثرات خنک‬
‫کنندگی‪ ،‬ضد میکروبی و بی حس کنندگی خفیف است و بعالوه برای افراد نیروبخش است‪ .‬از روغن این گیاه به‬
‫عنوان یک داروی ضدنفخ استفاده می شود‪ .‬اعتقاد بر این است که در میان بسیاری از روش های درمانی‪ ،‬نعناع در‬
‫درمان ناهنجاری های زیر کمک می کند‪:‬‬
‫التهاب مخاط بینی‬ ‫•‬
‫بوی بد دهان‬ ‫•‬
‫سرماخوردگی‬ ‫•‬
‫دندان درد‬ ‫•‬
‫سوءهاضمه‬ ‫•‬
‫سندروم روده تحریک پذیر)‪(IBS‬‬ ‫•‬
‫دردهای قاعدگی‬ ‫•‬
‫میگرن‬ ‫•‬
‫ویار‬ ‫•‬
‫حالت تهوع‬ ‫•‬
‫سینوزیت‬ ‫•‬
‫سردردهای مزمن‬ ‫•‬
‫به عنوان یک مکمل غذایی‪ ،‬محصوالت حاوی نعناع نیازی به انجام آزمایشات دقیق دارویی ندارند؛ زیرا برخی از‬
‫موارد قابل استفاده نعناع در تحقیقات مشخص نشده اند‪ .‬با این وجود‪ ،‬تحقیقات علمی در حال افزایش است و در یک‬
‫نگاه اجمالی می توان گفت مزایای نعناع و مکمل های غذایی حاصله از آن مفید است‪.‬‬
‫یک بار برای همیشه یاد بگیرید‪ :‬آموزش صفر تا صد طب سنتی با ‪ 15‬درس رایگان‬
‫‪ 6‬کاربرد درمانی نعناع‬
‫‪- 1‬ناراحتی روده‬
‫به نظر می رسد که نعناع اثر آرامش بخشی برروی روده دارد‪ ،‬اگرچه یافتن روش های جدید برای کنترل نشانه های‬
‫بیماری سندروم روده تحریک پذیر بسیار به سختی در حال انجام است‪.‬‬
‫________________________________________‬
‫با این اپلیکیشن ساده‪ ،‬هر زبانی رو فقط با روزانه ‪ 5‬دقیقه گوش دادن‪ ،‬توی ‪ 80‬روز مثل بلبل حرف بزن! بهترین متد‬
‫روز‪ ،‬همزمان تقویت حافظه‪ ،‬آموزش تصویری با کمترین قیمت ممکن!‬
‫________________________________________‬
‫بر اساس نتایج منتشر شده در مجله بیماری های معده و روده‪ ،‬روغن نعناع یکی از سریع ترین راه ها برای درمان‬
‫سندروم روده تحریک پذیر است‪ ،‬با تجزیه و تحلیل ‪ 9‬مطالعه و تحقیق بسیار با کیفیت که شامل ‪ 726‬شرکت کننده‬
‫بود‪ ،‬محققان نتیجه گرفتند که نعناع در بهبود عالئم سندروم روده تحریک پذیر نتایج بسیار درخشان تر و بهتری نسبت‬
‫به پالسبوها (دارونماها) دارد‪ .‬عقیده بر این است که این کار باعث کاهش اسپاسم های عضالنی در روده می شود‪.‬‬
‫‪- 2‬سوءهاضمه‬
‫یک مطالعه منتشر شده در ‪ Alimentary Pharmacology‬و ‪ Therapeutics‬نشان داده که مخلوط روغن نعناع و‬
‫روغن چای سبز به کاهش عالئم سوءهاضمه کمک شایانی می کند‪ .‬این مطالعه برروی ‪ 96‬نفر از افرادی که دارای‬
‫بیماری سوءهاضمه بودند انجام شد‪ .‬بعد از گذشت ‪ 28‬روز از درمان با ‪ 90‬میلی گرم روغن نعناع و ‪ 90‬میلی گرم‬
‫روغن چای سبز‪ ،‬شرکت کنندگان احساس آسودگی بیشتری نسبت به استفاده از دارونماها در رفع درد معده و فشار و‬
‫سنگینی معده خود داشتند‪ .‬هرچند تحقیقات اندکی در مورد اثر بخشی این ماده موجود است‪ ،‬اما خوردن چای نعناع‬
‫باعث کاهش ناراحتی معده و حالت تهوع و ویار می شود‪.‬‬
‫‪- 3‬میگرن و سردرد‬
‫استفاده از روغن نعناع ممکن است باعث کاهش سردردهای ناشی از میگرن شود‪ .‬مطالعه ای در این رابطه در سال‬
‫‪ 2010‬در مجله بین المللی تمرینات بالینی منتشر شد‪ .‬در این مطالعه‪ 35 ،‬نفر که مبتال به میگرن بودند تحت درمان با‬
‫روغن نعناع و دارونما قرار گرفتند‪ .‬در هر مورد‪ ،‬روغن نعناع به صورت موضعی بر روی پیشانی و گیجگاه افراد‬
‫مالیده شد‪ .‬در مقایسه با دارونما‪ ،‬روش درمانی مبتنی بر محلول روغن نعناع باعث کاهش حساسیت به نور و یا صدا‪،‬‬
‫تسکین درد و حالت تهوع و استفراغ شد‪.‬‬
‫در مطالعه ای دیگر که برروی ‪ 41‬نفر که مبتال به سردردهای حاد بودند‪ ،‬انجام پذیرفت‪ ،‬نشان داده شد که روغن‬
‫نعناع به کار برده شده‪ ،‬به اندازه ‪ 1000‬میلی گرم استامینوفن‪ ،‬موثر است‪ .‬مکانیسم اثر آن کامال مشخص نیست‪ .‬اعتقاد‬
‫بر این است که روغن نعناع برروی اعصاب سه شاخه ای که از فک و گونه به پیشانی می رسد و باعث ایجاد میگرن‬
‫می شود‪ ،‬تاثیر می گذارد‪.‬‬
‫گیاهی با خواص مشابه‪ 9 :‬خواص گزنه خشک شده‪ ،‬ترکیبات‪ ،‬نام دیگر و طبع گزنه‬
‫رایحه نعناع با اثر آرام بخشی که دارد سردرد را کاهش می دهد‪ .‬عالوه بر این نعناع یکی از مسکن های بسیار رایج‬
‫برای استرس است‪.‬‬
‫‪- 4‬مشکالت دندان‬
‫در این شکی وجود ندارد که نعناع می تواند باعث تنفس بهتر و تازه تر شود‪ .‬بعالوه این گیاه دارای ویژگی ها و اثرات‬
‫ضد میکروبی فراوانی است که باعث از بین رفتن باکتری های عامل بوی بد در تنفس و دهان می شود‪.‬‬
‫در تحقیقاتی که در سال ‪ 2013‬انجام شد نتایج نشان داد که روغن نعناع قادر به از بین بردن عوامل بیماری زایی‬
‫همانند استافیلوکوکوس اورئوس‪ ،‬اشریشیا کوالی و کاندیدا آلبیکنس شود که آن را به عنوان یک گزینه بسیار ایده آل‬
‫برای ضدعفونی کردن فضای دهان معرفی می سازد‪.‬‬
‫همانطور که اشاره شد‪ ،‬روغن نعناع دارای اثر بی حس کنندگی است که باعث ایجاد تسکین درد و اثرات ضد باکتریایی‬
‫در سطح کم در دندانپزشکی می شود‪ .‬از سوی دیگر نعناع تاثیری در کاهش جرم دندان و التهابات لثه ناشی از ورم‬
‫شدید ندارد‪.‬‬
‫‪- 5‬سینوزیت ‪ :‬استنشاق رایحه اکالیپتوس با نعناع سبب پاکسازی مجاری تنفسی و سینوس ها می شود‪ .‬یکی از راه‬
‫های موثر در باز کردن این مجاری ها استنشاق روغن نعناع و یا بخار نعناع است که به علل مختلفی به خاطر‬
‫سرماخوردگی و یا آلرژی گرفته باشند‪ .‬البته برخی از محققان استدالل های دارند مبنی بر اینکه تنفس این ماده می‬
‫تواند باعث گرفتگی شود‪.‬‬
‫طبق این تحقیق‪ ،‬هنگامی که ورزشکاران کپسول های حاوی نعناع را می خورند در طول پنج دقیقه میزان تنفس آن‬
‫ها افزایش می یابد‪ .‬این میزان‪ ،‬شامل افزایش ظرفیت حیاتی به میزان ‪ 35.1‬درصد و حداکثر جریان بازدم تا ‪65.1‬‬
‫درصد می باشد‪ .‬گروه شاهدی که از نعناع در آزمایش آن ها استفاده نشد‪ ،‬هیچ کدام از این موارد را تجربه نکردند‪.‬‬
‫حتما بخوانید‪ :‬چطور یک گلخانه ساده در منزل یا آپارتمان احداث کنیم؟‬
‫نعناع در تسکین و درمان دردهای ناشی از گرفتگی های سینوسی مفید است‪ .‬با این حال هیچ مدرکی وجود ندارد که‬
‫نشان دهنده این باشد که نعناع علت اصلی درمان این بیماری است‪.‬‬
‫‪- 6‬دردهای قاعدگی ‪ :‬به همان شیوه ای که نعناع می تواند باعث کاهش اسپاسم های عضالنی روده بزرگ شود‪،‬‬
‫ممکن است که برای دردهای ناشی از قاعدگی زنان هم موثر باشد‪.‬‬
‫طبق مطالعه ای که در سال ‪ 2016‬با استفاده از نعناع برروی ‪ 127‬خانم که پریودهای دردناکی داشتند انجام شد‪،‬‬
‫مشخص شد که کپسول های حاوی روغن نعناع که سه روز قبل از شروع قاعدگی مصرف می شوند باعث کاهش‬
‫شدت و طول مدت درد در مقایسه با داروهای ضدالتهابی همانند ایبوپروفن و یا ناپروکسن می شوند‪.‬‬
‫عوارض جانبی احتمالی‬
‫نعناع به طور کلی بسیار مفید است اما برخی عوارض و اثرات جانبی نیز دارد همانند سوزش معده و واکنش های‬
‫آلرژیک مانند سردرد‪ ،‬برافروختگی و یا ایجاد زخم در دهان‪.‬‬
‫باید دقت داشت که کپسول های حاوی روغن نعناع در افرادی که دارای سنگ کیسه صفرا‪ ،‬سوزش معده‪ ،‬فتق هیاتال‪،‬‬
‫آسیب شدید کبدی و انسداد مجاری صفراوی‪ ،‬مصرف نشود و در صورت مصرف ممکن است عالئم بیماری آن ها‬
‫بدتر شود‪.‬‬
‫دانلود رایگان لیست کامل گیاهان دارویی با عکس‪ +‬فایل‪pdf‬‬
‫از روغن نعناع می توان برای ماساژ درمانی استفاده کرد اما باید دقت داشت که این روغن باید بوسیله یک روغن‬
‫حامل دیگر همانند روغن بادام یا جوجوبا رقیق شود‪ .‬به خصوص اگر که پوست حساس باشد‪ ،‬زیرا اگر روغن نعناع‬
‫به تنهایی استفاده شود باعث ایجاد سوزش یا قرمزی می شود‪.‬‬
 ‫این نکته هم خیلی مهم است که حتی روغن نعناع رقیق شده را نباید روی پوست کودکان استفاده کرد‪.‬‬
‫تداخالت دارویی‬
‫تداخالت به این معنی است که اگر داروهای زیر را مصرف می کنید از نعناع استفاده نکنید‪ .‬نعناع و به ویژه روغن‬
‫این گیاه دارویی می تواند تغییرات زیادی در نحوه متابولیسم و مصرف داروهای مخصوص کبد و افزایش غلظت‬
‫داروها و همچنین افزایش عوارض جانبی آن ها داشته باشد‪ .‬این فعل و انفعاالت معموال از مالیم تا متوسط در حال‬
‫تغییر هستند‪ .‬لیست بلند باالیی از این تداخالت شامل موارد زیر است‪:‬‬
‫میکسیلیتین‬ ‫راساژیلین‬
‫کلوزاپین میرتازاپین‬
‫روپینیرول‬ ‫تریامترین‬
‫تاکرین راملتئون‬
‫تیزانیدین‬ ‫فرواتریپتان‬
‫فالتامید زولمیتریپتان‬
‫آالنزاپین‬ ‫آلوسترون‬
‫‪ 12‬تا از بهترین گیاهان دارویی که باید درآپارتمان یا گلخانه پرورش دهید‬
‫برای جلوگیری کردن از این تداخالت می توان همیشه قبل از استفاده از روغن نعناع‪ ،‬کپسول های نعناع و یا هر نوع‬
‫ماده مشتق شده از نعناع با پزشک صحبت کرد‪.‬‬
‫میزان و مقدار مصرف‬
‫نعنا معموال به صورت خام در ساالدها یا در چایی یا به صورت دمنوش نعنا یافت می شود و معموال مقدار مصرف‬
‫آن از دو قاشق چایخوری تا یک لیوان متوسط متفاوت است‪ .‬یک میزان استانداردی برای این مقدار مصرف وجود‬
‫ندارد‪ ،‬اما اکثر تولید کنندگان برای درمان سوءهاضمه توصیه به استفاده از دوزهایی بین یک لیوان بزرگ تا دو لیوان‬
‫بزرگ و آن هم سه بار در طول روز می کنند‪ .‬این درحالی است که هیچ گونه دستورالعمل دقیقی در زمینه پزشکی‬
‫در این زمینه وجود ندارد‪ ،‬اما می توان گفت که دوزهای موجود در این محدوده به طور کلی امن و قابل تحمل به‬
‫حساب می آیند‪.‬‬
‫دقت کنید عرق نعنا برای درمان دندان درد‪ ،‬گرفتگی های سینوسی و یا سوءهاضمه اگر به صورت خوراکی مصرف‬
‫شود فایده ای نخواهد داشت‪.‬‬
‫گیاهی با خواص مشابه‪ 8 :‬فایده اسطوخودوس در طب سنتی‪ ،‬انواع‪ ،‬کاربردهای روزمره‬
‫چطور نعنا را خریداری کنیم؟‬
‫کپسول های حاوی روغن و عصاره نعناع قابل خریداری ازداروخانه ها و فروشگاه های مواد غذایی هستند‪ .‬آن ها را‬
‫بصورت آنالین هم می توان سفارش داد‪ .‬هنگام خرید مکمل های نعناع به مارک های تایید شده برای ضمانت کاال‬
‫توجه کنید‪ .‬چون برای ساخت برخی از کپسول ها از ژالتین حیوانی استفاده شده است پس افرادی که گیاهخوار هستند‬
‫برای استفاده به دنبال خرید انواعی که با سلولز گیاهی درست شده اند‪ ،‬بروند‪.‬‬
‫نکته مهم‪ :‬هرگز روغن نعناع را نخورید چون نسبت به سایر اسانس ها قدرت بیشتری دارد و می تواند منجر به‬
‫مسمومیت شود‪ .‬عالئم مسمومیت عبارتند از‪ :‬ضربان قلب آرام‪ ،‬تنفس سریع‪ ،‬سرگیجه‪ ،‬استفراغ و تهوع‪ ،‬دیدن خون‬
‫در ادرار‪ ،‬عدم توانایی در ادرار کردن و تشنج‪.‬‬