Bµi: Nçi lßng

(C¶m hoµi)
§Æng Dung
TiÕn tr×nh bµi d¹y
Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiÓu chung
1. T¸c gi¶:
? Qua tiÓu dÉn, giíi thiÖu ®«i - §Æng Dung (?- 1414), ngêi Thiªn Léc, nay Can Léc-
nÐt vÒ t¸c gi¶? Hµ TÜnh. Díi triÒu Hå, gióp cha lµ §Æng TÊt cai
qu¶n ®Êt ThuËn Hãa nay lµ tØnh Qu¶ng TrÞ.
- Qu©n Minh x©m lîc, nhµ Hå sôp ®æ. Hai cha con
«ng tham gia cuéc khëi nghÜa cña TrÇn Ngçi. V×
nghe lêi giÌm pha, TrÇn Ngçi giÕt §Æng TÊt vµ
NguyÔn C¶nh Ch©n. ¤ng bá TrÇn Ngçi, cïng con
NguyÔn C¶nh Ch©n lµ NguyÔn C¶nh DÞ t«n TrÇn
Quý Kho¸ng lµm minh chñ.
- Dï qu©n chØ cßn mét l÷ (kho¶ng 500 ngêi), «ng vÉn
giao chiÕn víi qu©n Minh hµng tr¨m trËn kh«ng nhôt
chÝ.
- N¨m 1414, «ng bÞ giÆc Minh b¾t ®a vÒ TQ, däc
2. T¸c phÈm: ®êng «ng nh¶y xuèng s«ng tù vÉn.

* C¶m hoµi lµ bµi th¬ duy nhÊt cßn l¹i cña §Æng
? §îc s¸ng t¸c theo thÓ th¬ nµo?Dung.
? X¸c ®Þnh bè côc vµ néi dung
tõng phÇn? - ThÓ: ThÊt ng«n b¸t có m« pháng theo thÓ th¬ §êng.

- Th¬ §êng thêng cã bè côc:

+ 2/2/2/2.
+ 2/4/2.
+ 4/4.
-> Bè côc cña bµi th¬ lµ 4/4.
+ Bèn c©u ®Çu: Bi kÞch cña nhµ th¬ vµ nçi lßng cña
? Dùa vµo bè côc h·y x¸c ®Þnh vÞ tíng giµ tríc thêi cuéc.
chñ ®Ò cña bµi th¬? + Bèn c©u sau: T©m tr¹ng bi tr¸ng vµ ý chÝ quËt c-
êng

II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: * Bµi th¬ gi·i bµy nçi lßng tríc hoµn c¶nh thêi cuéc.
1. Bèn cÊu ®Çu: ®ång thêi thÓ hiÖn t©m tr¹ng bi tr¸ng vµ ý chÝ quËt
? Em h·y diÔn nghÜa 4 c©u cêng cña t¸c gi¶.
®Çu?

* NghÜa 4 c©u ®Çu:

- ViÖc ®êi d»ng dÆc mµ ta ®· giµ biÕt lµm thÕ
nµo.
- Trêi ®Êt réng lín thu vµo trong rîu h¸t nghªu ngao.

? Hai c©u ®Çu nªu lªn mét t×nh
huèng bi kÞch. §ã lµ g×?
? NhiÖm vô mµ vÞ tíng ®Ò ra
lµ g×?
? §iÒu kiÖn thùc hiÖn nhiÖm
vô nh thÕ nµo?
? Nãi lªn nçi o¸n hËn cña vÞ t-
íng giµ. §ã lµ g×?
- GÆp thêi, hµng thÞt, c©u c¸ dÔ lµm nªn c«ng c¸n.
- HÕt vËn, bËc anh hïng còng ph¶i nuèt hËn nhiÒu.
-> Bèn c©u ®Çu lµ nçi lßng cña nhµ th¬ tríc hoµn
c¶nh vµ thêi cuéc.
* Hai c©u ®Çu:
- Nªu lªn mét t×nh huèng bi kÞch: NhiÖm vô tù ®Ò ra
th× hÕt søc lín lao nhng ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn l¹i
v« cïng gian nan, tëng chõng kh«ng thÓ vît qua trong
thêi h¹n mét ®êi ngêi. VÞ tíng giµ v× bÊt lùc nªn
®µnh ph¶i ®¾m m×nh vµo rîu vµ ca.
- NhiÖm vô vÞ tíng ®Ò ra:
+ N©ng ®ì giang s¬n ®ang nghiªng lÖch, tøc lµ kh«i
phôc níc.
+ Kh«ng thÓ sèng cïng giÆc, quyÕt ph¶i tiªu diÖt ®îc
chóng.
- §iÒu kiÖn thùc hiÖn nhiÖm vô:
+ Qu©n thua tr¬ träi, chØ cßn kho¶ng 500 ngêi, qu©n
giÆc cã tíi 2 chôc v¹n. H¬n n÷a n¨m 1407 chóng ®·
thiÕt lËp xong chÝnh quyÒn ®« hé ë níc ta. §ã lµ
t×nh thÕ “lÊy mét c©y gç chèng gi÷ ng«i nhµ lín ®·
xiªu vÑo” (Ng« SÜ Liªn).
+ Tuy nhiªn, ®Ó quÐt s¹ch qu©n thï ®ang m¹nh ph¶i
cã thêi gian. Trong khi ®ã:
-> ViÖc ®êi d»ng dÆc mµ ta ®· giµ.
-> thï níc cha tr¶ mµ m¸i tãc ®· b¹c sím.
=> VÊn ®Ò tuæi t¸c còng trë thµnh mét nh©n tè t¹o
nªn bi kÞch.
* Hai c©u 3-4:

- Nãi lªn nçi o¸n hËn cña vÞ tíng giµ:

+ GÆp thêi, cã thÕ th× ngêi b×nh thêng nh Phµn
Kho¸i b¸n thÞt chã, Hµn TÝn c©u c¸ còng lµm ®îc
? Suy cho cïng hai c©u th¬ cã viÖc lín.
ph¶i bµn chuyÖn PK, HT bÊt + MÊt thêi kh«ng thÕ th× dÉu lµ ngêi tµi ba, anh hïng
tµi kh«ng hay lµ ®Ò cËp ®Õn lçi l¹c còng nuèt hËn mµ th«i.
c¸i g×?
-> C©u th¬ kh«ng nh»m nãi PK, HT mµ chñ yÕu
GV hái vµ dÉn: BiÕt thÕ, t¸c nhÊn m¹nh: víi ngêi anh hïng, thêi vËn lµ yÕu tè cã
gi¶ cã bi quan kh«ng? tÝnh quyÕt ®Þnh.
2. Bèn c©u sau:
? h·y diÔn nghÜa 4 c©u cuèi?

* NghÜa 4 c©u sau:

- Gióp chóa nh÷ng muèn xoay trôc ®Êt l¹i.
- Röa vò khÝ kh«ng cã lèi kÐo tuét s«ng Ng©n
xuèng.
? Hai c©u 5- 6 diÔn t¶ kh¸t - Thï níc cha tr¶ ®îc mµ m¸i tãc ®· b¹c sím.
väng. §ã lµ g×? - Bao phen mang g¬m b¸u mµi díi ¸nh tr¨ng.
* Hai c©u 5-6:
- DiÔn t¶ kh¸t väng lín lao vµ khÝ ph¸ch cña ngêi anh
? Hai c©u nµy thÓ hiÖn râ thªm hïng trong t×nh thÕ bÊy giê: gióp chóa kh«i phôc ®Êt
t×nh huèng bi kÞch cña t¸c gi¶. níc, ®uæi toµn bé qu©n thï ra khái bê câi ®Ó kÕt
V× sao? thóc chiÕn tranh kh«ng cßn ph¶i dïng ®Õn vò khÝ.
- ThÓ hiÖn râ thªm t×nh huèng bi kÞch cña t¸c gi¶:
? Em hiÓu t©m sù §D ë hai Kh¸t väng th× m¹nh mÏ, viÖc lµm th× phi thêng nhng
c©u nµy thÕ nµo? tuæi ®· cao vµ thêi vËn còng hÕt.
? Dï ®· bÊt lùc nhng cã phai * Hai c©u cuèi:
nh¹t vÒ ý chÝ kh«ng? ThÓ
hiÖn ë c©u nµo?

III. Tæng kÕt:
? Gi¸ trÞ cña bµi th¬ lµ g×?
- Trªn con ®êng cøu níc, tuy cha nh×n ra lèi ®i, tuæi
l¹i ®· cao nhng hïng t©m tr¸ng chÝ ch¼ng mét phót
gi©y phai nh¹t: Dï tãc ®· b¹c nhng bao lÇn vÉn mang
g¬m b¸u mµi díi ¸nh tr¨ng.
-> Phan Huy Chó ca ngîi: Dï sau tr¨m ®êi vÉn cßn t-
ëng thÊy sinh khÝ lÉm liÖt
- H×nh ¶nh cuèi bµi ®îc vÏ b»ng bót ph¸p c¸ch ®iÖu
hãa t¹o thµnh mét biÓu tîng ®Ñp mét c¸ch hïng tr¸ng
®Çy khÝ ph¸ch.

- Bµi th¬ diÔn t¶ c¶m xóc bi tr¸ng cña vÞ l·o anh hïng
trong t×nh thÕ vËn níc nguy nan.
- Bµi th¬ còng lµ nÐt son chãi läi trªn nÒn th¬ thêi
LÝ- TrÇn.