‫تحصیالت عالی طبی روشان‬

‫پوهنحی طب معالجوی (‪)MD‬‬

‫سمستر ششم‬
‫تهیه و ترتیب ‪ :‬قدرت هللا ابراهیمی عضو دیپارتمنت مایکروبیولوژی پوهنتون طبی کابل‬

‫برای سوال به شماره واتساپ و ایمو که در اخیر سالید گنجانیده شده پیام صوتی ارسال نمایید و پاسخ سواالت را بدست آورید‬ ‫نوت ‪:‬‬
 ‫كوكساي ‪COCCI‬‬
‫‪pneumococci .1‬‬
‫‪streptococci ، .2‬‬
‫‪staphylococci .3‬‬
‫• در ایجاد پروسه هاي التهابي تقیحي تقش دارند ‪.‬كوكساي مؤلد القیح مي نامند‪.‬‬
‫• كوكساي مانند سایر باكتري ها به محیط ماحول خویش ارتباط مستقیم دارند‬
‫‪ ‬بدو شکل موجود میباشد‬
‫‪Saprophytic .1‬‬
‫‪pathogenic .2‬‬
‫• ‪ Staphylococci‬و ‪ Streptococci‬درسطح جلد‪ ،‬طرق تنفسي‪ ،‬طرق بولي عضویت زندگي مي كنند‪.‬‬
 ‫ادامه ‪...‬‬

‫‪‬نوت ‪ :‬در سه حالت باکتری ذیل برای انسان ها پتوجن میگردد‬

‫‪ .1‬زمانیكه مقاومت ( معافیت ) بدن پائین باشد‬
‫‪ .2‬جلد وغشاي مخاطي زخمی شده باشد یا ازجای اصلی اش منحرف گردد ( از جهازهضمی به دوران )‬
‫‪ .3‬یا انسان ها بیش از حد انتی بیوتیک استفاده نمایید‬
‫• این باكتري ها داخل بدن شده و ایجاد عفونت مي نمایند‪.‬‬
‫• ‪ Cocci‬قادر اند ارگان هاي مختلفة بدن را مصاب سازند‬
 ‫ستافیلوكوكساي ‪staphylococci‬‬
‫• ستافیلوكوكس ها حجرات مدور و گرام مثبت اند‬
‫• بشكل خوشه هاي نامنظم انگور مانند قرار مي گیرند‪.‬‬
‫• در اوساط زرعیه مختلف به سهولت مي رویند‬
‫‪‬نوت ‪:‬‬
‫داراي میتابولیزم فعال است‬ ‫•‬
‫باعث تخمر كاربوهایدریت ها و تشكل صباغات مي گردند‪.‬‬ ‫•‬
‫ستافیلوكوكساي ازجمله فلوراي نارمل جلد و غشاي مخاطي را نزد انسانهــا تشكیل مي دهد‬ ‫•‬
‫و بعضی از انواع آن باعث آفات تقیحي تشكالت آبسي ‪.‬و باالخره باعث ‪ septicemia‬كشنده مي شوند‪.‬‬ ‫•‬
 ‫• ستافیلوكوكس هاي پتوجن باعث لیز خون‪ ،‬علقه شدن پالزما‬
‫• باعث تولید انزایم هاي خارج الحجروي و توكسین ها مي شوند‪.‬‬
‫‪‬نوت ‪:‬‬
‫تسممات غذائي از باعث انتروتوكسین هاي ستافیلوكوكس هاي مقاوم حرارت به میان مي آید‪.‬‬ ‫•‬
‫ستافیلوكوكس ها از باعث استعمال مواد انتي باكتریل مختلف مقاوم شده‬ ‫•‬
‫باعث ایجاد پرابلم در تداوي مي گردد‪.‬‬ ‫•‬
‫‪ Genus‬ستافیلوكوكس ‪ 30‬نوع یا ‪ Species‬دارد‬ ‫•‬
‫سه نوع اساسي آن از نگاه كلینیكي با ارزش است‪.‬‬ ‫•‬
‫‪1- S.Aureus‬‬
‫)‪2- S.Epidermidis (S.Albus‬‬
‫‪3- S.Saprophyticus‬‬
 ‫ادامه ‪...‬‬
‫• ستافیلوكوكس هاي طالئي انتانات شدید را در انسانها بوجود مي آورند‬

‫• ستافیلوكوكس ‪ Coagulase positive‬میباشد‬

‫• ستافیلوكوكس هاي ‪ Coagulase Negative‬بحیث فلوراي نارمل انسانها محسوب مـي شوند‪.‬‬

‫• ستـافیلوكوكس هاي ‪ Saprophyticus‬مي توانند‪.‬باعث ‪ U.T.I‬در نزد خانمهاي جوان گردند‪.‬‬

 ‫مورفولوژي و توضیح‬
‫ستافیلوكوكس ها حجرات مدور به قطر یك مایكرومتر مي باشند‪.‬‬ ‫•‬
‫بعضآ خوشه هاي نامنظم انگور مانند قرار دارند‪.‬‬ ‫•‬
‫اشكال ‪ Cocci‬منفرد‪ ،‬جوره یي‪ ،‬چهار دانه یي و زنجیري در كلچر مایع نیز قابل دید مي باشد‬ ‫•‬
‫حجرات جوان ستافیلوكوكساي قویا ً گرام مثبت مي باشند‬ ‫•‬
‫در كلچر كهنه بشكل گرام منفي در مي آیند‪.‬‬ ‫•‬
‫ستافیلوكوكس ها غیرمتحرك بدون فالجیل ‪ ،‬و فاقد سپور اند‪.‬‬ ‫•‬
‫نوت‪:‬‬
‫• تحت تأثیر مواد كیمیاوي از بین رفته و یا اینكه بشكل ‪ L.form‬مایكرواورگانیزم تبدیل مي گردند‪.‬‬
 ‫كشت ‪Culture‬‬
‫‪‬ستافیلوكوكس ها تحت شرایط آیروبیك و ‪ Microaerophilic‬در درجه حرارت ‪ 37ºc‬مي روینــد‬
‫در درجــه حرارت اطاق (‪ )20-25ºc‬باعث تشكل صباغات مي شوند‪.‬‬
‫‪ ‬كالوني هاي آن باالي اوساط جامد بشكل مدور‪ ،‬لشم و درخشان مي باشد‪.‬‬
‫‪‬كالوني هاي ‪ Staphylococcus Aureus‬به شكل خاكستري تا طالیي و زرد دیده مي شوند‪.‬‬
‫‪ ‬كالوني هاي ‪ Staphylococcus Epedermidis‬از خاكي تا سفید رنگ دیده مي شوند‪.‬‬
‫‪‬نوت ‪:‬‬
‫• درجات مختلف ‪ Hemolysis‬توسط انواع مختلف ستافیلوكوكس هاي طالیي دیده مي شوند‪.‬‬
‫• نوع ‪ peptostreptoccus‬آن نوع ‪ Cocci‬اندكه انایروبیك مي باشند‬
‫• با ‪ Staphylococcus‬ها شباهت دارند‬
 ‫تهیه و ترتیب ‪ :‬قدرت هللا ابراهیمی‬
‫‪12‬‬ ‫عضو دیپارتمنت مایکروبیولوژی‬
‫پوهنتون طبی کابل‬
 ‫اوصاف نمو‬
‫• ستافیلوكوكس ها باعث تشكل ‪ Catalase‬مي شوند‪.‬‬
‫• ستافیلوكوكس ها بصورت تدریجي بسیاري از كاربوهایدریت ها را تخمر مي دهند‬
‫• باعث تولید ‪ Lactic Acid‬مي شوند‪ ،‬اما گاز تولید نمي كنند‪.‬‬
‫• ستافیلوكوكس هاي پتوجن باعث تولید بسیاري مواد خارج الحجروي مي گردند‪.‬‬
‫• ستافیلوكوكس ها در درجه حرارت ‪ 50ºc‬براي مدت ‪30min‬‬
‫• اما به وسیلــه مواد كیمیاوي حقیقي مانند ‪ Hexachlorophene 3%‬به آســاني نهــي مي گردند‬
‫ستافیلوكوكس ها بصورت متنوع مقابل بسیاري دوا هاي انتي باكتریل حساس اند‪.‬‬
‫‪‬گروپ مقاوم به چندین كالس تقسیم مي شوند‪:‬‬

‫‪‬تولید انزایم ‪ β-Lactamase‬تحت كنترول ‪ plasmid‬مي باشد و اورگانیزم هاي مقاوم مقابل اكثر‬
‫پنسلین ها (‪ Ticarcillin ،Ampcillin‬و ‪ )Penicillin G‬بوجود مي آورد‪.‬‬
‫انتقال ‪ Plasmid‬بوسیله ‪ Transduction‬صورت گیرد‪.‬‬

‫‪ Plasmid‬مي تواند كه جن هاي مقاوم را به ‪ Erythromycin ،Tetracyclin‬انتقال بدهد‪.‬‬

‫ستافیلوكوكس ها به مقابل ‪ Vancomycin‬حساس باقي مي مانند‪.‬‬
 ‫ساختمان انتیجنیك‬
‫‪‬ستافیلوكوكس ها حاوي پولي سكراید انتیجنیك و پروتین ها بوده كه مانند سایر اجزاي مهم‬
‫ساختماني دیوار حجروي مي باشند‪.‬‬
‫‪ Peptidoglycan ‬مي تواند به حیث انتیجن عمل نماید‪.‬‬

‫‪ Teichoic aced‬با داشتن رابطه با پیپتید وگال یکان میتوان مانند یک انتی جن عمل نماید که‬
‫انتی بادی ضد ان را میتوان درمریضان مصاب‪ Endocarditis‬توسط ‪ S .Aur‬دریافت گردد‬

‫‪ protein A ‬ازجمله اجزای دیوارحجروی یک نوع ستفیلوکوک طالی بوده با ‪ IgG‬وصل‬

‫میگردد که ازجمله ‪ Reagent‬مهم درالبراتوار میباشد‬
‫كپسول (بعضي انواع)‬

‫انتیجن هاي پروتیني دیوار حجروي‬

‫كامپلكس پپتیدوگالیكان‪ -‬تیكویك اسید‬

‫دیوار حجروي‬

‫غشاي سایتوپالزمیك‬

‫سایتوپالزم‬
 ‫توكسین ها و انزايم ها‬
‫• ‪ Staphylococcus‬ها از طریق مواد خارج الحجروي باعث تولید مرض شوند‪.‬‬
‫• بعضي از این مواد انزایم ها بوده و برخي دیگر شان توكسین ها هستند‬
‫‪:Catalase‬‬
‫‪ ‬ستافیلوكوكس ها ‪ Catalase‬را تولید مي نمایند كه باعث تبدیل ‪ H2O2‬به آب و اكسیجن مي گردد‪ .‬تست‬
‫‪ Catalase‬ستافیلوكوكس ها را از سترپتوكوكسها تفریق مي نماید‪.‬‬
‫‪:Coagulase‬‬
‫‪‬ستافیلوكوكس هاي طالئي باعث تولید ‪ Coagulase‬مي شوند كه باعث علقه شدن پالزما درموجــودیت یك‬
‫فكتور در اكثر سیروم هــا مي گردد‪.‬‬
‫‪‬سایر انزایم ها‪:‬‬
‫• ‪Staphylokinase ، Hyaluronidase‬‬
‫• ‪،Lipase ،Streptokinase‬‬
‫• ‪ Proteinase‬و ‪...β-Lactamase‬‬
 ‫توکسین ها‬
‫‪:Exotoxin ‬‬
‫‪)Hemolysin( Alpha Toxin‬‬
‫یك پروتین ‪ Heterogenus‬بوده باعث لیز كرویات سرخ خون و متضرر شدن صفیحات‬
‫دمویه مي گردد‪.‬‬
‫‪β-Toxin‬‬
‫باعث فاسد شدن ‪Sphingomyelin‬گردیده و هم براي حجرات كرویات سرخ انسان ها‬
‫سمي است این توكسین ها دو نوع دیگر توكسین نیز وجود دارد كه عبارت از ‪ Gamma‬و‬
‫‪ Delta‬مي باشند‪.‬‬
‫‪:Leukocidin‬‬
‫این توكسین ستافیلوكوكس طالئي مي تواند‪ .‬باعث از بین رفتن یا تخریب كرویات سفید‬
‫خون نزد بسیاري حیوانات گردد‬
 ‫‪( Exfoliative Toxin‬توكسین ارتشاحي)‪:‬‬
‫• این توكسین ستافیلوكوكس طالئي بشمول دو پروتین آن كه بصورت عمومي‬
‫ارتشاحي گردیده ( ‪Staphylococcal Scalded Skin Syndrome )SSSS‬را بار مي‬
‫آورد‪.‬‬
‫‪:Toxic Shock Syndrome Toxin‬‬
‫• كثرا ً انواع ‪ S. Aureus‬در مریضان ‪ Toxic Shock Syndrome‬بـــاعث تولید یــــك‬
‫تــــوكسین بــــه نــــــام (‪ Toxin Shock Syndrome Toxic )TSST‬یاد میگردد‬
‫‪:Enterotoxins‬‬
‫• توسط ستافیلوكوكس طالئي تولید مي گردد‪ .‬انتروتوكسین در مقابل حرارت ثابت باقي‬
‫مي ماند (در مقابل جوش خوردن مدت ‪ 30min‬مقاومت مي كند) و در مقابل عمل‬
‫انزایم هاي امعأ مقاوم بوده همچنان در تسممات غذائي بسیار مهم است‪.‬‬
 ‫پتوجنینزس‬
‫‪ ‬در پتوجینزس هر مرض انتانی ‪ 5‬فکتور نقش دارد ‪:‬‬
‫منبع انتان‬ ‫‪.1‬‬
‫باب دخول انتان‬ ‫‪.2‬‬
‫سرایت انتان‬ ‫‪.3‬‬
‫انتشار انتان‬ ‫‪.4‬‬
‫اطراح اتان‬ ‫‪.5‬‬
‫• نوت ‪:‬‬
‫این ‪ 5‬فکتور تطر به انتان فرق دارد‬
 ‫پتوجنینزس‬
‫‪‬منبع انتان ‪:‬‬
‫‪‬انسان مریض‪ ،‬غذاي هاي ملوث‪ ،‬سامان آالت و البسه منتن به ستافیلوكوكس مي باشند‪.‬‬
‫‪‬ستافیلوكوكس ها از طریق جلد‪ ،‬غشاي مخاطي و سیستم هضمي وارد بدن شده و بوسیله مایع خارج‬
‫الحجروي به عقده لمفاوي مجاور ناحیوي مي رسد پروسه الهتابي انكشاف مي یابد‪.‬‬

‫‪‬به هر اندازه كه قدرت مؤلدالمرضي ستافیلوكوكس ها زیاد باشد ماده التهابي زودتر تاًسس مي نماید‬

‫‪‬بعداز گذشتن این باكتري ها از مانعه لمفاتیك ‪ Lymphatic Barrier‬به وسیله مایع لمف داخل جریان‬
‫خون شده باکتریمیا را تشکیل داده درتمام بدن انتشار مي یابد و باعث بروز ‪ Septicopyemia‬و‬
‫التهابي موضعي و سیستیمیک را سبب مي شود‪.‬‬
 ‫آفات موضعي مهمي كه ستافیلوكوكس ها در انسان ها‬
‫‪• Furuncle ،Blepharitis، Peritonitis‬‬
‫‪• ،Fulliculitis ،PsycosisCarbuncle ،Appendicitis‬‬
‫‪• Cholecystitis ،Osteomyelitis ،Hyderadenitis‬‬

‫• دیابت‪ ،Avitaminosis ،‬تخریش جلد زمینه را براي ایجاد آفات چركین جلدي ستافیلوكوكس ها مساعد‬
‫مي سازند‬
‫• ستافیلوكوكس رول عمده را دربوجود آوردن ‪ Mixed Infection‬در حاالت ترضیضات‪ ،‬زخم‪،،‬‬
‫‪ Tuberculosis‬و ‪ Angina‬ایفــا مي نماید‪.‬‬
‫• همچنان بعداز عملیات جراحي موجب پیدایش ‪ Secondary Infection‬شوند‬
‫• استعمال وسیع دواهاي ضد باكتري منجمله انتي بیوتیك ها تغییرات قابل مالحظه در پخش و انتشار‬
‫آفات ‪ Staphylococcic‬به وجود آورده است‪.‬‬
 ‫يافته هاي كلینیكي‬
‫• انتان موضعي ستافیلوكوكل به قسم انتان فولیكول موي (‪ )pimple‬یا آبســي‬
‫ظاهــر مي شود ناحیه مذكور التهابي و دردناك بوده و بعد از تخلیه آبسي درد‬
‫آرام مي گردد‪.‬‬
‫• ‪ S.Aureus‬مي تــواند به صــورت آلـــوده از زخمها دریــافت گــردد‬
‫• در صــورت انتشار ‪ S.Aureus‬و یــا ‪ Bacteremia‬حادثات مانند‬
‫‪ Acut Hematogenus Osteomylitis ،Meningitis ،Endocarditis‬و‬
‫‪ Pulmonary Infection‬بوجود مي آید‪.‬‬
‫• نوت ‪:‬‬
‫• زمانیكه انتان توسط جریان خون به دیگر اعضا برسد‪.‬با اعراض و عالیم‬
‫مرضي اعضاي مصاب شده و مختل شدن وظیفه اعضا مي توان مرض را‬
‫تشخیص كرد‬
‫‪‬تسممات غذائي از باعث انتروتوكسین ‪ Staphylococcus‬بوجود مي آید‪.‬‬
‫داراي دوره تفریخ كوتاه (‪ 1-8h‬ساعت) بوده توأم با دلبدي‪ ،‬استفراغ‪،‬‬
‫اسهاالت‪ ،‬و ضیاع شعور بوده‪ ،‬تب موجود نمي باشد‪.‬‬

‫‪ )T.S.S( Toxic Shock Syndrome‬به صورت ناگهاني شروع شده كه‬

‫همراه با تب بلند‪ ،‬استفراغات‪ ،‬اسهاالت‪ ،‬درد عضالت (‪Rash ،)Myalgia‬‬
‫هاي جلدي‪ ،‬تفریط فشار (‪ )Hypotension‬مترافق با عدم كفایه كلیه و‬
‫قلب بوده در واقعات شدید منجر بـه مــرگ مي شود‪.‬‬

‫‪‬در (‪ )T.S.S‬انتان ستافیلوكوكس طالئي مي تواند در مهبل و یا زخمهاي‬

‫موضعي و یا گلو موجود باشد‪ ،‬اما هیچگاه در جریان خون موجود نمي‬
‫باشد‪.‬‬
 ‫تست هاي تشخیص البراتواري‬
‫‪‬نمونه ها یا ‪:Speicemens‬‬
‫مایع آبسي‪ ،‬چرك‪ ،‬خون‪ ،‬مایع نخاع ادرار‪ ،‬بقایاي مواد غذائي‪ ،‬بلغم و مواد مدفوع مي توان نمونه را براي معاینه‬
‫مستقیم و كشت اخذ نمود‪.‬‬
‫همچنان براي آزمایش هاي سیرولوژیك مي توان سیروم را مورد آزمایش قرار داد‪.‬‬
‫‪‬سمیر ‪ :Smear‬تلوین گرام‬
‫سمیر تهیه شده را تلوین گرام نموده در صورت موجودیت مایكروب ستافیلوكوكس ها به صورت خوشه هاي‬
‫انگور و گرام مثبت دیده خواهد شد‬
‫‪‬كشت‪:‬‬
‫هدف از اجراي این میتود كشت مواد مرضي باالي وسط غذائي مختلف جامد و مایع‪ ،‬حصول كلچر خالص‪ ،‬تثبیت‬
‫نوعیت مایكرواورگانیزم و بررسي اوصاف مورفولوژیك‪ ،،‬انزایم ها‬
‫نمــونه یا سمپـــل در وسط ‪ Blood Agar‬كشت مي شود و به حرارت ‪ 37ºc‬براي ‪18‬ساعت در ترموستات‬
‫گذاشته مي شود‬
 ‫ادامه ‪...‬‬
‫در البراتوار در بخش تطبیقات انجام میگردد‬ ‫‪: Catalase Test‬‬
‫‪: Coagulase Test‬‬
‫‪ ‬تست بیولوژیك‪.:‬‬
‫‪ ‬تست هاي سیرولوژیك‪:‬‬
‫این میتود به منظور بررسي سیروم خون براي تحري انتي بادي ها و تعیین ‪ Titer‬آنها و‬
‫همچنان جهت انجام دادن تست هاي سیرولوژیك از قبیل ‪Agglutination‬‬
‫و‪ Precipitations‬اجراء مي گردد‪.‬‬
 ‫تـداوي‬
‫• براي انواع انتاتات جلدي ‪ Tetracycline‬به شكل دوامدار تطبیق مي گردد‪.‬‬
‫• در واقعات ‪ Endocarditis ،Bacteremia‬و ‪ Pneumonia‬از باعث‬
‫ستافیلوكوكس ‪ Penicillin‬براي مریض تجویز مي گردد‬
‫• در واقعاتیكه مقابل پنسلین مقاوم باشد از ‪ Vancomycin‬همراه ‪Naficillin‬‬
‫خالصه ‪ :‬دوا مشخص برای ستافیلوكوكس‬
‫‪1. Tetracycline‬‬
‫‪2. Penicillin‬‬
‫‪3. Vancomycin + Naficillin‬‬
 ‫معافیت‬
‫• ایجاد انتانات مزمن‪ ،‬دوامدار و عود مرض یكي از خواص مهم انتانات ستافیلوكوكسیك‬
‫محسوب مي شود‬

‫• دركسب معافیت انتانات ستافیلوكوكسیك پروسة ‪ Phagocytosis‬موجودیت بعضي انتي‬

‫بادي ها در سیروم از قبیل ‪ ،Opsonin ،Agglutinin‬و ‪ Pericipitin‬رول عمده و‬
‫اساسي دارند‪.‬‬
‫نوت ‪:‬‬
‫معافیت دایمی تولید نمی گردد‬
‫اشخاصیکه در استفلوکوک مصاب میشود در آینده نیز مصاب شده میتواند‬
 ‫اپیديمولوژي‪ ،‬وقايه و كنترول‬
‫‪‬منبع اساسي انتان را زخمهاي آلوده با انتان‪ ،‬طرق تنفسي و جلد تشكیل مي دهد‪.‬‬
‫‪‬سرایت انتان در اثر تماس خصوصا ً در شفاخانه ها كه كار كنان و مریضان ستافیلوكوكس هاي مقاوم‬
‫به مقابل انتي بیوتیك را توسط بیني و جلد خود انتقال مي دهند‪.‬‬
‫‪‬پاك كردن‪ ،‬ضد عفوني نمودن و مــراعات كردن حفظ الصحــه زخم ها از پخش و انتشار انتان‬
‫جلــوگیري بعمل مي اورد‪.‬‬
‫‪‬میتود هاي براي جلوگیري از انتشار و سرایت ستافیلوكوكسها موجود است‬
‫‪‬مواجه ساختن هوا با اشعه ماوراي بنفش داراي كمي تأثیر مي باشد‪.‬‬
‫‪‬در شفاخانه ها جاهاي كه بیشتر به خطر انتان ستافیلوكوكس معروض اند‬
‫‪ ‬مانند شیر خوارگاه هاي جدید الوالده ها‪ ،‬واحد هاي مراقبت جدي‪ ،‬اطاق هاي عملیات ‪...‬‬
 ‫‪‬محصلین عزیز ‪.‬‬
‫اگر کدام سوال دارید به شماره هایی ذیل پیام‬
‫صوتی ارسال نمایید و بنده مطابق سوال شما‬
‫جواب ارسال مینماید ‪.‬‬
‫‪‬واتساپ ‪0791427070‬‬
‫‪‬ایمو ‪0789472523‬‬

‫نوت ‪:‬‬
‫محصلین عزیز خودتان و صنف تان ‪ ،‬پوهنحی‬
‫تان و کدام سمستر هستید در اول پیام صوتی‬
‫معرفی نمایید‬