Scribd Logo
Upload

Welcome to Scribd!

  • Andrew Heywood - Ideologie polityczne Wprowadzenie

    Uploaded by

    gumulaamelia95
    3 views361 pages

    Copyright

    © © All Rights Reserved

    Available Formats

    PDF or read online from Scribd

    Did you find this document useful?

    Is this content inappropriate?

    Report this Document

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    3 views361 pages

    Andrew Heywood - Ideologie polityczne Wprowadzenie

    Uploaded by

    gumulaamelia95

    Copyright:

    © All Rights Reserved
    Download as PDF or read online from Scribd
    Flag for inappropriate content
    Download as pdf
    of 361
    aN Ste b tay EY WOOD Ideologie polityczne Wprowadzenie Dane oryginalu Andrew Heywood, Political Ideologies. Ant Introduction, 3 wydanie 2003 Palgrave Macmillan 1 wydanie 1992 © Andrew Heywood 1992, 1998, 2003 Po raz pierwszy Dzielo zostalo wydane po angielsku przez wydawnictwo Palgrave Macmillan, oddzial Macmillan Publishers Limited, To wydanie zostalo preetiumaczone na podstawie licencji od Palgrave Macmillan, Autor oswiadcza, Ze posiada prawa autorskic do Dziela Tlamaczenie: Milosz Habura ~ rozdzialy: 1, 2, 8, 9 Natalia Orlowska — rozdzialy: 4, 5, 10 Dorota Stasiak — rozdzialy: 3, 6, 7, 11, Slowniletermindw Projekt okladki Maryna Wisniewska Redaktor inicjujaey Monika Bielska-Lach Koneepeja geaficena ksigzki Maria Czekaj Redaktor Jolanta Kowalczyk Recenzenci Prof. Andrzej Antoszewski Prof. Jerzy Szacki ‘Tytul dofinansowany przez ‘Ministra Nauki i Szholniciwa Wyészego Copyright © for the Polish edition by Wydawnictwo Naukowe PWN SA. Warszawa 2007 ISBN 978-83-01-15249-9 Wydawnictwo Naukowe PWN SA. 00-251 Warszawa, ul. Miodowa 10, tel. 022 69 54 321 faks 022 69 54.031 e-mail: pwn@pwn.compl wnwpwn.pl Spis tresci Stowo wstepne cess . wees Praedmowa do wydania trzeciego 0. ...cecccvcccsseecseesseecseesetersees Rozdziat 1 Wprowadzenie: zrozumie¢ ideologie Rola idei Czym jest ideologia? Koncepcje ideologii . Ideologia, prawda i wladza Lewica, prawica icentrum........ Ideologie polityczne w XXI wicku . Zmieniajacy sig porzadek swiarowy Postmodernizm .....2.2.. 000 : Globalizacja Lektury wzupelniajace Rozdziat 2 Liberalizm Zr6dta i rozw6j Dominacja jednostki ~ zasadnicze zagadnienia Jednostka .... Woinosé Rozum . Sprawiedliwosé ... Tolerancja i réinorodnos . Liberalizm, rzad i demokracja Pafstwo liberalne Raad konstytucyjny Demokracja . Liberalizm wspéiczesny Teoria praw naturalnych .. Unylitaryzm . Liberalizm gospodarczy Darwinizm spolecany Neoliberalizm Liberalizm wspétczesny .. Indywidualnosé . Wolnosé pozytywna 16 19 19 25 30 33 33 35 36 37 39 a2 43 47 48 50 52 54 56 60 61 63 64 66 70 70 7 Spis treéci Liberalizm spoleceny ... 0.00... ccc ecceecsveeeeeeeeeeeeeeeecereeereeees Zarzadzanie ekonomiczne Liberalizm w XXI wieku Lekeury uzupelniajace . Rozdziat 3 Konserwatyzm Zr6dla i rozwéj Cheé zachowywania ~ zasadnicze zagadnienia Tradycja - Ludzka niedoskonalosé . Spoleczefistwo organiczne Hierarchia i wladza . Whasnosé .... Konserwatyzm antorytarny Konserwatyzm paternalistycany Konserwatyzm jednego narodu Chrzeécijafiska demokracja . Konserwatyzm libertat Nowa Prawica . Liberalna Nowa Prawica Konserwatywna Nowa Prawica ... Napigeia w Nowej Prawicy Konserwatyzm w XXI wieku : wees ce eeeeee Lektury uzupelniajgce 2... 00 c seve cee ceeeeeeeeeeeeeeteceteeeeeeeeeeeeees Rozdziat 4 Socjalizm Zr6dta i rorw6j . Nike nie jest samotng wyspa ~ zasadnicze zagadnienia . Wepélnora .. : Wspétpraca Wepélna wlasnosé . Drogi da socjalizmu Socjalizm rewolucyjny . Socjalizm ewolucyjny Nicuchronnosé gradualizmu? Marksizm Marksizm klasyeony » Komunizm ortodoksyiny Marksizm wspélczesny . Socjaldemokracja Socjalizm etyceny ........ Socjalizm rewizjonistyczny Kryzys socjaldemokracji . 73 78 78 80, 83 85 87 88 90 94 95 97 98 99 101 103 105 106 110 113 114 116 119 121 122 124 125 126 128 130 131 133 134 137 137 142 146 150 1s1 153 156 Neorewizjoniz i trzecia droga o........20cccccce eee eeeseesseeseeeeeeees 158 Socjalizm w XXI wieku . . bese : cece 161 Lektury uzupelniajace 163 Rozdziat 5 Nacjonalizm Drédta i rorwj . cece 165 Z milosci do ojezyzny ~ zasadnicze zagadnienia .... 168 Naréd ..... see 169 Wspétnota organiczna . 172 Samostanowienie 174 Polityka tozsamosci , 176 Nacjonalizm i polityka 178 Nacjonalizm liberalny . 179 Nacjonalizm konserwatywny ....... coves cece 181 Nacjonalizm ekspansjonistyceny . 183 Nacjonalizm antykolonialny § postkolonialny . 186 Poza nacjonalizmem 188 Internacjonalizm liberalny 189 Internacjonalizm socjalistycany . . 191 Nacjonalizm w XXI wieku .. 192 Lektury uzupelniajace 194 Rozdziat 6 Anarchizm Zrédla i rozw6j 198 Praeciw pafstwu ~ zasadnicze zagadaienia . 197 Antyeratyzm cesses 198 Porzadek maturalny wees . cece 201 Antyklerykalizm . 203 Woinosé gospodarcza 203 Anarchizm kolektywistyczny .... 205 Mutualizm 206 Anarchosyndykalizm 207 Anarchokomunizm 208 Anarchizm indywidualistyezny ....... veeeeee 210 Egoizm oo... 2.0.2 weceeeee wees bese 21 Libertarianizm 21 Anarchokapitalizm 212 Drogi do anarchii . 214 Rewolucyjna przemo 214 Dzialanie bezposrednie .... : 216 Sprzeciw wobec stosowania przemocy 216 Anarchizm w XXI wieku 217 Lektury uzupelniajgce 0.2... eee cee ee eeeeeeeceeeeeteeesneeteeeeeenetees 219 Spis teesci Rozdziat 7 Faszyzm Zrédta i rozw6] ..... beveeeeeeeeeees beveeeeeeeeeeees Sila dzieki jednosci - zasadnicze zagadnienia Antyracjonalizm Walka Przywédztwo i elitaryzm Socjalizm Ultranacjonalizm Faszyzm i pafistwo Totalitarny ideal . Korporacjonizm Modernizacia Faszyzm i rasizm . Polityka rasy : Nazistowskie teorie rasy [deologia ludowa Faszyzm w XXI wieku . Lektury uzupetniajgce Rozdziat 8 Feminizm ‘Zrbdla i rozw6j ... Polityka zwiazana x tym co osobiste ~ zasadnicre zagadnienia . Podzial na publiczne i prywatne Patriarchar . Pleé i pleé kulturowa Rownosé i réznice . Pleé i policyka Feminizm liberaln . Feminizm socjalistyczny Feminizm radykalny ..... Nowe tradycje feministyczne Feminizm w XX] wieku . Lektury uzupelniajace . Rozdziat 9 Ekologizm Frédla i rozw6j Powrét do nacury ~ zasadnicze zagadnienia .. Ekologia Holizm . Zréwnowaienie . Etyka srodowiska naturalnego Samorealizacja . ‘Natura i polityka 247 250 251 252 254 256 258 259 262 264 268 269 271 273 275 276 279 282 286 288 289 Spis tresei Ekologizm prawicowy o0.000000ccceeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeeesenseeeeeeees Ekosocjalizm Ekoanarchizm Ekofeminizm Ekologizm w XI wieku . Lektury uzupelniajgce Rozdziat 10 Fumdamentalizm religijny Zeodta i rozw6j Powrét do korzeni — Religia i polityka Impuls fundame: Antymodernizm ‘Wojowniczosé zasadnicze zagadnienia ntalist Rodzina fundamentalizm6w Fundamentalizm islamski . Fundamentalizm chrzescijaiski . Inne fundamentalizny Fundamentalizm reli Lektury wzupetniajace Rozdziat 11 Zal Koniec ideologii Koniec bistorii? Postmodernizm jako ideologia . Globalizm jako ideologia . . jimy w OKT wick Kkonezenie: ideologia bez konca? Lektury uzupetniajace Stownik termindw Bibliografia .... Indeks nazwisk . Indeks rzeczowy Zrédla ilusteacji 290 291 293 294 295 297 299 301 302 305 306 308 310 310 31s 318 321 322 324 325 326 328 330 331 342 352 357 371 Stowo wstepne politycznym wspdiczesnego Swiata, niewielu znacaacych teoretykéw polityki ma do powiedzenia cos dobrego na je} temat. Potepily ja postacie, tak rézne jak: Karol Marks, Michael Oakeshott czy Talcott Parsons, kazda z innych wzgledow. Praeciwnicy ideologii uznaja jg 2a przeciwstawna wobec tak godziwych pojeé, jak prawda, nauka, racjonalizm, obiektywizm i filozofia. Wyraza ona przckonania oraz doktryny, ktére sq albo dogmatami poza zasiegiem wszelkie} krytyki, albo przy- krywka dla jednostkowych czy grupowych interes6w. Zwazywszy na wplyw tej negatywne} koncepcji ideologii, nie moze dziwi€ fakt, ze gracbanic idcologii i gloszenie jej konica bywa w modzie. Jednakée, podobnie jak historia czy polityka, ktére rownied probowano pochowaé, ideologia ma w zwycza- ju powracaé, Polityke wspdlczesnego Swiata uksztaltowaly kluczowe tradycje ide- ologiczne. Ideologie stanowiq zasadnicze rédlo porzadkowania, definiowania i oceniania rzeczywistosci polityeznej oraz tworzenia politycznej tozsamosci. Wielka wartosé ksiqzki Andrew Heywooda tkwi w tym, 7¢ autor traktuje ideolo- gie z nalezyta powaga. Cierpliwie, zachowujgc godng podziwu klarownosé, bada za- réwno cechy charakterystycane klasycanych ideologii zachodnich, jak i nowe watki oraz, kierunki najnowsze) mysli ideologiczne). Seworzone przez. niego wprowadze- nie do tej tematyki nalezy do najlepszych sposréd dostepnych na rynku, Zachodnia tradycja ideologiczna, majaca swe Zrédlo w osiemnastowiecenych re- wolucjach we Francji i Ameryce, nie wyczerpuje sposobéw rozumienia polityki. przystania tez wielu niezachodnich tradycji mySli polityczne). Jest jednak tradycja, ktérej pomingé nie sposdb, zdolnosé zaé rozumienia je) zasadniczych pojgé i we- wngtrznego rozwoju nalezy do podstawowych potrzeb zycia obywatelskiego we wspdlczesnym éwiecie, Andrew Heywood jest tu idealnym przewodnikiem, I deologia ma dziwng historig. Choé nierozerwalnie wiaze sig z doswiadczeniem Uniwersytet w Sheffield Andrew Gamble Przedmowa do wydania trzeciego dla piernsego wydania deca pol wydania Ideologii politycznych byty dokonujace sig w Eu- | ropie Wechodnie} rewolucje lat 1989-199 1, Z perspektywy ezasu upadek ko- munizmu mozna uznaé zaréwno za przejaw, jak i katalizator wielu niezwykle istotnych, a pod wieloma wzgledami powiqzanych ze soba, wydarzeri polityczno-hi- storycznych. Do najistotniejszych z nich naleta sj, rozkwit etnicznego nacjonalizmu i fundamentalizmu religijnego, nastai spoleczeristw ponowoczesnych czy informacyjnych, wylonienie sig zdominowanego przez USA jednobiegunowego porzadku Swiatowego oraz narodzinyglobalnegoter- roryzmu, Wydaje sie, ze bieg historii nabrat zawrotnego tempa. To, co uchodzilo nie- gdyé za pewne i stale, podaje sig obeenie w watpliwosé, a nickiedy zupetnie odrzu- ca. Procesy te maja glebokie konsekwencje dla ideologii politycznych. Powszechnie oznajmia si 1; niektérzy proklamuja ostateczny triumf liberalizmu zachodnicgo, podczas ydy inni wskazuja na jego kryzys; nacjonalizm przystosowuje sig do wyzwah supranacjonalizmu i wielokulturowoéci itd. Niektérzy komentatorzy widza w tych zmianach jedynie symptomy glebszego procesu: zaniku samej ideologii (a weaz z nig réwniez programowych partii poli- tycznych). Uwaiajg, 2e w ponowoczesnym, zglobalizowanym swiecie, ktéry cechu- je sig rozbiciem spolecznym i dominacjq prywatnej konsumpeji, dla ideologii poli- tycznej nie ma po prostu miejsca. Jednakée w istocie jestesmy Swiadkami nic tyle konica ideologii (ktérego gloszenie jest zawsze sporym ryzykiem), ile faktu, ze glow- ne tradycje ideologiczne w praktyce zostaly w tyle za historig. Nowe myélenie ide- ologicane usiluje zrozumieé Swiat w obecnej postaci i — szczerze méwiac — nie ma pojecia, w jakim kierunku on zmierza, Mimo to przeznaczeniem ideologii - jako glownego rédla sensu i idealizmu w polityce — jest przetrwaé. I to niezaleznie od ksztaltéw czy form, jakie moze praybraé, W ostatecznym rozrachunku polityka- ji, skazana jest na porazke, Nie daje bowiem lu- dziom powodu, by wierzyé w cos, co przewyisza materialny interes wlasny. Ponad- to, osobiste narracje poszezegélnych oséb maja sens jedynie wéwezas, gdy stanowiq cz@éé szersze| narracji historyczne}. Wydanie trzecie stanowi probe ukazania, jak glowne tradycje ideologicane, i sa- ma ideologia, Hao PASAT ienianyEe an, Cata ksigzka zostala zaktwalizowana w celu uwzglednienia nowych wydarzef i literatuty. Szczeg6lnie maczgce uzupelnienia nastapily w rozdzialach 1 i 11 — tak by uwzglednié kwestie podlegajacego zmianom porzadku swiatowego, Se HpeRegnissDora7 SORMOMORCRGMN, Zaradnicaia re =, oméwione 16W- nicz w stosownych rozdzialach poswigconych poszczegénym ideologiom, kt6re odnoszq sig zarazem do powstania posticmou, takich jak postliberalizm, postmark- Przedmowa do wydania trzeciego sizm czy postfeminizm. Dodano takie nowe ramki, ktre uwypuklaja i podsumo- wuja zaréwno istotne napigcia wystepujace w obr¢bie ideologii, jak i kwestie, w ja- kich réénig sig konkurujace ze soba nurty danej tradycji. Pojawily sig tez dodatko- w Chcialbym podzickowaé wszystkim za komentarze i reakcje, ktére dotarly do mnie w odpowiedzi na poprzednie wydania ksigzki. Mam nadzieje, 2¢ wydani trzecie choé w pewnym stopniu odpowie na podnoszone kwestie i sugestie, jakie sig pojawily. Andrew Heywood 13 Woprowadzenie: zrozumiec ideologie SPISTRESCH Rola idei 16 Czy jest ideologia? ae Koncepeje ideologii 19 Idcologia, prawda i wladza 2s Lewica, prawica i centrum 30 Ideologie polityczne w XXI wieku 33 ‘Zmieniajgcy sig potzadek Swiatowy 33 Ponowoczesnosé 35 Globalizacja 36 Lektury uzupeluiajac 7 ood Wszyscy ludzie sq mySlicielami politycanymi. Niezaleznie od faktu, czy zdajq sobie z tego sprawe, czy nie, ludzie korzystaja z idei i koncepeji polityeanych za kazdym razem, kiedy wyrazajq swoje opinie lub méwig o swoich przekonaniach. Jezyk po- tocany jest zaSmiccony pojeciami, takimi jak: wolnosé, uczciwose, réwnosé, spra- wiedliwosé czy prawa. W podobny sposéb stowa, takie jak: konserwatywny, libe= ralnly, socjalistycany, komunistyczny i faszystowski, sq czesto uzywane przez ludzi dla okreslenia wkasnych lub cudzych przekonai. Mimo Ze sq one dla nas znajome, powszechne wre¢cz, rzadko bywaja stosowane precyzyjnie badz ze zrozumieniem ich znaczenia. Bo ezym, na przyktad, jest rwnase? Co to znaczy, e wszyscy Indzie sq réwni? Czy ludzie rodzq sig twni, czy powinni byé traktowani przez spoleczet- stwo, jak gdyby tacy wlasnie byli? Czy ludzie powinni posiadaé rowne prawa, row- ne szanse, rowne wplywy polityczne, réwne zarobki? Takie takie slowa, jak komu- nistyceny czy faszystowski, sa powszechnie uzywane niewlasciwie. Co to oznacza, kiedy nazywamy kogos faszystg? Jakim wartosciom czy przekonaniom holduja fa- szysci i dlaczego akurat takim? Czym poglady komunistyczne réinia sig od — po- wiedzmy — liberalnych, konserwatywnych czy socjalistycznych? Ta ksiqzka przygla- da sig najwaznicjszym ideom i zatozeniom glownych idcologii_politycznych. W rozdziale wstepnym zastanowimy si¢ nad tym, jaka role pelnia idee w polityce, jaka jest natura ideologii politycznej, jaka wartosé ma dla klasyfikacji ideologit spekirum lewicowe/prawicowe oraz nad najwazniejszymi wyzwaniami, ktére stojq przed ideologiami w XXI wieku. 16 ROZDZIAL 1 Wprowadzenie: zrozumieé ideologi¢ Nie wszyscy mysliciele polityczni przypisuja ideom i ideologiom duze znaczenie. a uwazana jest Za Cos, Co jest walka o wtadze. JeSli uznaé taki poglad za sluszny, to wowezas idee polityczne sta- ia sig zaledwie propaganda, czymé na ksztalt slow czy sloganéw stuzqcych zdobywa- niu gloséw albo uzyskaniu powszechnego poparcia. Idee i ideologie sq zatem po prosu ptowaremenataiy?, wykorzystywanym do ukrycia glebszych znaczeit zy- cia politycznego. Takie stanowisko jest popicrane przez behawioryzm, szkole w ra- mach psychologii, zwiqzang ~ Jahnem B. Watsonem (1878-1958) oraz. B, F, Skine " nerem (1904-1990), Z perspektywy behawioryzmu istoty ludzkie znaczq niewiele wigce| ni (ub, bardzie} popraw- nie, reagowania) na bodice zewnetrzne. Nie ma tutaj miejsca na podmiot myélacy wraz z vezo dean, wartoseiami, uczuciat oraz zamiarat, Bardzo podobne stano- WiISKO leglo u podstaw materializm dialektycznego, surowej formy marksizmu, ktéra zdominowala dyskurs intelektualny w Zwiazku Radzieckim i innych ortodok- syjnychpafistwach komunistycznych. Zgodnie z nim, idéé polityezne moga byé ro- aumiane wylacgnie przez pryamat interesw ckonomicanych lub Klasowyeh tych, ktdrzy je wyrazajd, Idee posiadaja odstawe materiality same z sicbie nic as znaczenia ani donioslosci. Dlatego tez ortodoksyjni marksisci analizuja polityke wy- “tacnie w odniesieniu do klasy spoteczne}, a ideologie polityczne traktujg jako wy- raz interes6w poszczegélnych klas. Istnieje takie ko, bedace . Przyktado- wo, NAMPA (patrz s. 76) dowodzil, 2c ‘niz idee filozoféw ekonomicznych i/polityeznych. Jak pisal na koicowych stronach swoie} i a: Praktycy, przekonani, Ze nie podlegaja Zadnym wplywom intelekewalnym, sq zazwyczaj niewolnika- ri jakiegos dawno zmarlego exonomisty. Szaleni wladey, na ktdrych splynglo objawienie, czerpig swaje maniackie pomysly od jakiego$ teoretyzuiqcego pisarzyny sprzed niewielu lat. (Keynes wyd. pol. 2003, s. 350) Beda -, stanowisko to dla ktérego Bi » Swiatem rzadzq akademickie gryzipidrki i, Taki po- lad sugeruje na przyklad, te wepolezesnylkapitalizm — pod wicloma wzgl¢dami — ‘i Davida Ricardo ha (patrz. s. 65) zostal w znacznym stopniu uksztattowany ys Wiodsimirsa Lina (pte 183), move byé zrozumiana wytacanie przez odniesienie a do doktryn rozwinietych pr rzeczywistosci oba te sposoby postrzegania zycia politycznego sq jednostronne inieadekwatne, Idee polityczne_nie sa jedynie bowiem fmm oie mach intereséw czy osobistych ambicji, ale maja takée potencjal pirowania i kiero- ‘wania dzialalnoscia polityczna jako taka, a zatem moga ksztaltowaé Zycie material- VS ROZDZIAE 1 Rolaidei 17 ne, Jednoszesnie idee politycane inie powstajg W proani: nie spadaja z nieba niczym deszcz. Wszystkie one s9 Ksztaltowane! przez warunkil Spoteczne! i w ktérych sig rozwijaja, a take przez ambicje politycane, ktérym sluzq. Méwigc rost; teoria i praktyka polityczna sq ze soba nierozerwalnie zwiqzane. Knédy spo- s6b wyjasniania Zycia polityczncgo, ktéry ma by¢ zréwnowazony 1 przekonujacy, musi zatem Wwzigé pod uwage nieustanne Wzajemne oddzialywanie na siebie idei Ma i ideologii, z jedne} strony, oraz sil historycznych i materialnych, z drugic). GT Tdeesitideolegie wplywajg na Zycle polltycane na wicle sposobow. Pruede wszyst- kimidostarezajq perspektywy, dzicki ktorej Swiat jest rozumiany i wyjasniany. Ludzie nie postrzegaja bowiem éwiata takim jakim on jest, ale jakim go oczekuja, ze bedzie. Innymi slowy, wit Za- tem Swiadomie czy nieswiadomie iwartosci, kedry kieruje i wplywa na jego zachowanie. Idee i ideologie polityczne ustalaja wie ng. W tym ujeciu polityey mo- ga ulegaé dw6m réznym wplywom. Bez watpienia wszyscy nich pragng wiadzy. To ieni i 1u i przyjecia takiego sposobu postepowania i takich idei, ktére sa albo ktére moga im zapewnié Z , na przyklad ludzibiznesulezy wojska. Jednake poli- tycy 1a. Maja oni bowiem takze swo- je praekoniahiay wartoseilloraz przeswiadezetie;rewiedza, co zrobié z wladza po tym, gdy juz uda sig jg edoby<, pracjawianiaqpodeia prapmatyeinego btésiGeOlOBGane st omg eeeicee palin zalezy takie ne}. Nicktotzy, jak na_przyklad Adolf Hitler (patrz s. 228), byli zagorzalymi, weecz fa- natycznymi zwolennikami dziata na rzecz osiggnigcia catego zestawu celow ideolo- gicznych. Pisma Hitlera przesiaknigte of vajadlymm angyaeminvemem (patra s. 240) jawny spos6b méwig o jego pragnieniu utworzenia w Europie Srodkowej zdo- minowanego przez Niemeow rasistowskiego imperium. Rewolucjonisci_marksi- stowscy, tay jak Lenin, poswigcili sie celowi zbudowania bezklasowego spolecze twa komunistycanego. Jednakée ié na byci = to musi ae do Setategicanego kompromisi> Liczba antysemickich atakow w Niemczech bez watpienia wzrosla po zaprzysigzeniu Hitlera na kanclerza w 1933 roku, ale nie zdecydowal sig on na realizacjg swojej polityki rasowe} eksterminacji,— -Ktéra, jak sqdzq niektérzy, ad poczatku byla jego celem, az do momentu wybuchu wojny. Lenin natomiast, mimo swojej_awersji do kapitalizmu, wprowadzil w 1921 roku Nowa Ekonomicana Polity ktéra na powrét dopuszczata ~ w ograniczonym zakresie — istnienie Ww Rosji_prywatnej przedsigbiorczosci. Jeszcze inni_politycy - szezegilnie, ale nie wylacznie, ci w Stanach Zjednoczonych — byli postrzegani jako niewiele wigcej nid, towar polityczny. Opakowali si¢ i sprzedali na podstawie wize- runku i osobowosci, zwracajge malo uwagi albo nie zwracajgc jej w ogéle na idee_ czy sposoby postepowania. Niemniej jednak amerykanscy politycy nie sq li tylko da- zacymi do posiadania wladzy_pragmatykami, Znaczenie idei i wartosci w_polityce amerykariskie} zostalo zamazane przez fakt, ze dwie glowne partie: Republikanie_~ i Demokraci, dziela ze soba re same.rozlegte, ideologicane cele. Wigkszos¢ amery- ROZDZIAL 1 Wprowadzenie: zrozumieé ideologig kaiiskich polityk6w podpisuje sie pod czymé, co nazywa sig sideologia amerykati- ska”) a co stanowi zestaw liberalno-kapitalistycznych WwartosGwiieanyCh 2 RoSpO 2 BOspo- darkq wolnorynkowa i_poszanowaniem zasad_zawartych w_Konstytucji Stanéw Zjednoczonych. Idee polityczne pomagaja take ksztaltowaé nature systemow polityeznychs Wy- stepujace na Swiecie systemy tzqdzenia réznia sig znacznie od sicbie, ale zawsze wia- 2 sig z Konkretnymi wartosciami lub zasadami, Monarchie absolutne opieraly sig na gleboko zakorzenionych prackonaniach religijnych, a w szczegdlnosci na boskim prawie do rzadzenia, jakie posiadali krdlowie_ System polityceny w wigkszosch yspdlezesnych paristw zachodnich ma sw6j fundament w zbiarze wartosci liberal- no-demokratycznych. Pafistwa te szanujg idee radu o ograniczonych i konstytucyj- nie okreslonych uprawnieniach, a takze wierza, ze rzad powinien byé reprezenta- _tywny i wyloniony w regularnie odbywajacych sie wyborach opartych na wspélza- wodnictwie. W analogicany spos6b tradycyjne komunistyczne systemy politycane stosowaly sig do zasad marksizmu-leninizmu. Panstwa komunistyczne byly zdomi- nowane przez jedna partie ~ rzadzaca partie komunistycana, ktére| wladza brala sie z zywionego przez Lenina przekonania, ze tylko partia komunistyczna reprezentu- jomeray Elisy robotics Nawet fakt, Ze Swiat jest podziclony na zbior panistw narodowych, a takze to, Ze wladza rzqdowa jest zazwyczaj umiciscowiona na pozio- ‘mie narodowym, odzwierciedla znaczenie idei politycznych — w tym przypadku na- cjonalizimn,.a precyzyjnic) = zasady samostanowien 6 Rreszcicy i politycane mogq dzialaé jako-Swego rodzaju zapewniajgce grupom spolecznym, i w ogéle calym spoteczefistwom, TEER VEERELADNNSTRE, TGROLOREpSTTVORS sq tox Zkonkretiymi Klasamirspolecznymi, na przyklad z klasa srednia, konser-

    You might also like