BÀI 3: NGUYÊN TỐ HÓA HỌC

 Mở đầu

Vì sao máu động vật và máu người lại có màu đỏ?

Trả lời: Đó là do trong máu có chứa NTHH sắt. Một số người thiếu máu do thiếu sắt
trong thành phần của máu có NTHH sắt.

 Khám phá

Ở Hy Lạp cổ đại, người ta tin rằng mọi thứ đều được tạo ra từ một hoặc nhiều
“nguyên tố” là lửa, không khí, nước và đất. Còn ở Trung Hoa cổ đại, họ sử dụng năm
“nguyên tố” đó là kim, mộc, thủy, hỏa và thổ để giải thích các hiện tượng của thế giới
tự nhiên.

1.Nguyên tố hóa học là gì?

* Các chất được tạo nên từ đâu?

-Nước được tạo nên từ nguyên tử Hidro và nguyên tử Oxi

-Giới thiệu 1 gam nước cất. Để tạo ra 1 gam nước cất cũng cần tới ba vạn tỉ tỉ nguyên
tử oxi và số nguyên tử hidro còn nhiều gấp đôi. Vậy em có nhận xét gì về số lượng
nguyên tử hidro và nguyên tử oxi tạo nên 1 gam nước?

Trả lời: Do số lượng nguyên tử vô cùng lớn nên đáng lẽ nói nước là do những nguyên
tử hidro và những nguyên tử oxi tạo nên thì người ta nói nước là do nguyên tố hoá
học hidro và oxi tạo nên
*Cho biết: Nguyên tử X có số p là 11, số n là 10

Nguyên tử Y có số p là 11, số n là 11

Nguyên tử Z có số p là 11, số n là 12

Những nguyên tử trên có phải là nguyên tử cùng loại không? Vì sao?

Trả lời: Nguyên tử X, Y, Z là những nguyên tử cùng loại vì có cùng số proton trong
hạt nhân

Rút ra kết luận: Nguyên tố hoá học là tập hợp những nguyên tử cùng loại có cùng số
proton trong hạt nhân.

2.Tên gọi và kí hiệu nguyên tố hóa học

2.1 Tên gọi của nguyên tố hóa học

Bảng 1:

Tên nguyên tố
Vàng Gold
Bạc Silver
Sắt Iron
Thủy ngân Mercury
Thiếc Tin
Đồng Copper
Chì Lead

? Hãy tìm hiểu và thảo luận về nguồn gốc và tên gọi của một số nguyên tố có nhiều
ứng dụng trong cuộc sống như đồng, sắt và nhôm.

2.2 Kí hiệu của nguyên tố hóa học

Mỗi nguyên tố hóa học có một kí hiệu hóa học riêng. Kí hiệu hóa học được quy định
dùng thống nhất trên toàn thế giới. Kí hiệu hóa học gồm một hoặc hai chữ cái có trong
tên gọi của nguyên tố, trong đó chữ cái đầu viết hoa và chữ cái sau viết thường

Một số nguyên tố có kí hiệu hóa học không xuất phát từ tên gọi theo IUPAC mà xuất
phát từ tên latin của nguyên tố
Bảng 2: Tên gọi, kí hiệu hóa học và khối lượng nguyên tử của 20 nguyên tố đầu tiên

 Nhận biết hóa học xung quanh ta

1.Hãy đọc tên những nguyên tố hóa học mà em biết.

2.Viết kí hiệu hóa học và nêu một số ứng dụng của những nguyên tố hóa học đó.

 Mở rộng
( xem video)

Nguyên tố hóa học có trong cơ thể người

Bốn nguyên tố carbon (C), hydrogen (H) và nitrogen (N) chiếm khoảng 96% trọng
lượng cơ thể người, các nguyên tố phosphorous (P), lưu huỳnh (S), calcium (Ca), và
kali (K)… chiếm xấp xỉ 4%. Một số nguyên tố hóa học tồn tại trong cơ thể người với
hàm lượng rất nhỏ, ví dụ như sắt (Fe), nhưng là nguyên tố cần thiết cho con người
cũng như hầu hết các loài sinh vật khác. Iodine (I) là một nguyên tố vi lượng, hàng
ngày con người cần khoảng 0,15 miligam iodine cho hoạt động tuyến giáp.

 Luyện tập
2. Biết giá trị khối lượng tính bằng gam của nguyên tử cacbon là 1,9926.10-23 (g).
Hãy tính xem một đơn vị cacbon tương ứng bao nhiêu gam? Khối lượng tính
bằng gam của nguyên tử nhôm là A, B, C hay D?

A. 5,432.10-23g

B. 6,023.10-23g

C. 4,483. 10-23g

D. 3,990.10-23g

Minigame
1. Nguyên tố đầu tiên là nguyên tố rất quen thuộc, đây là nguyên tố nhẹ nhất, nhỏ nhất
và phổ biến nhất ở trong vũ trụ .
=> Không gì khác đó là Hidro

2. Nguyên tố thứ 2 là nguyên tố trơ và là nguyên tố nhẹ nhất trong các khí trơ.
=> Đó là Heli

3. Một kim loại kiềm và có thể cắt bằng dao?

=> Liti

4. Một nguyên tố có thể được tìm tháy ở trong ngọc xanh hoặc ngọc lục bảo?
=> Beri

5. Một nguyên tố có thể đi lừa những người không am hiểu hóa học vì nó có thẻ tạo ra
lửa xanh
=> Nó là Bo

6. Nguyên tử này thường được thấy dưới dạng than củi, kim cương và than chì
=> Cacbon

7. Nguyên tố chiếm tới 78% khí quyển và là thành phần của sự sống.
=> Ni tơ

8. Một nguyên tố quá đỗi quen thuộc đến nỗi nhiều người không học hóa cũng biết
đến.
=> là oxi
9. Nguyên tố khá nguy hiểm vì nó dễ bốc cháy

=> Flo

10. Một nguyên tố có thể phát sáng ra màu cam khi có dòng điện chạy qua.
=> Neon

Vận dụng

Quan sát hình ảnh sau và cho biết hậu quả của việc thiếu các nguyên tố vi
lượng? Nêu các biện pháp phòng ngừa ,…..