egies beer ew VEw Madang thle Sede BEL anrack udaw ehecong D+ 3% TTS - BAI 10 - THI PHAM “TAY TIEN” - QUANG DUNG TTS-ER 2K6 TRONG KHOA HQC CUA NHA TTS @ CHINH SUA CHI TIET 14 DOAN BAT Ki TRONG 10 BAI LUYEN VIET CUA TTS-ER 0 [BAN GOC] DOAN 1- MO Quang Ding — métnghé si da tai durgc sinh ra tai manh dat Ha Tay — 1 mot nha tho véi hn tho phéng khoang, hén hau va v6 cling lang man. Ong di cé nhiing dong gép to Ién cho van hoe nude nha nhw Pha Din, Mot mia thu t6i, Chiéu nit mua rao,... dic biét ta khong thé khong ké dén mét tac pham tiéu biéu “Tay Tién” trong tap tho “May dau 6” khi ndi vé mét don vi quan d6i ¢6 nhiém vu bao vé bién giéi Viét — Lao. Néi bat nhat trong thi pham nay chinh 1a khé tho dau tién khi tac gia da cho ta thdy duge vé dep cua bite tranh thién nhién eiing nhw Li hinh, tugng nhiing ngudi link trén con duéng han quan gian khé: “Song Ma xa rdi Tay Tién oi! Mai Chau mia em thom nép xi.” 2. Epix cHint svn tho mang gia tri “dat dén sw nhat nguyén ciia cai dep, mOt gid tri nim ngoai thoi gian” (Tién si D6 Lai Thay) trong dong chay dwong doi khic nghiét. Thi phim dy duoc Quang Ding — mot ngh ciia minh dat Ha Tay chap bat bing hon tho phéng khodng, hon hgu, lang man va tai hoa; tré thanh “Tay Tién” “chi mét buéc di vao cé dién”, len 16i vao “lich sir tim hon, cia van hoa, cia tinh thdn moe giéng noi” va hin in bao luyén luu trong long d6c gid dén hom nay. T chang dung hanh quan gian khé va nggi ca tinh than bi trang, bat khuat cia nhing ngwoi dong | 2a oe ‘Thudng Thite Sich DA tig c6 mot baiChugiw tren tr View Whadey Whee Sect di kién cudng, thi si xir Doai may tring ludn danh mOt ndi nhé “choi v vé Tay Tién - mot don vj quan di thanh Ip dau nim 1947, c6 nhiém vy phéi hgp v6i bO Adi Lao, bao vé bién giéi Viét - Lao va danh tiéu hao lye lrgng quan di Phap 6 Thuong Lao cing nhu 6 mién Tay Bac BO Viét Nam. Qua d6, khé tho dau tign véi mudi bén cau tho da khic hoa thanh céng vé dep cia thién nhién mién Tay son cue va hinh anh ngwdi chién si Tay Tién bing huat d6c dio ciia nha tho: “Song Ma xa réi Tay Tién oi! Mai Chau mia em thomnép xoi.” [BAN GOC] DOAN 2: Khong ditng Iai 46, nha tho con khic hoa vé dep bi tring ctia nguoi linh Tay Tién: “Anh ban dai dau khong buwéc nita, Guc lén sting mii b6 quén doi!” Trong 2 cau tho véi bién phap n6i gidm néi tranh "khOng bude nita, bo quén ddi". Nhiing tir ngit nay goi vé nhimg chién st Tay Tién hi sinh trén ching dung hanh quan... V6i cdch néinhe nhang, Quang Ding goi vé nhimg ngudi déng d9i véi 1 tinh thin gidu ly tuéng "quyét tir cho TS quéc quyét sinh" nén sur hi sinh cia ho tro nén nhe nhang, v6 tu. Cai chét v6i ho khéng uy mi, bi thm ma n6 cho ngudi doc mét cam nhan vé nhing chang trai tré dang di vio phut gidy nghi ngoi sau nhiing ching dudng vat va, gian lao, nhoe nhiin. Nha tho sir dung tir Kéy "dai du", Tit lay duge sir dung gan gii quen thude va dn gian. No goi vé nguén géc cita nhing hi sinh, mat mat, nhtmg vat va ciia hanh trinh rimg ni ngay dém, cua nhing ngay may phi déc déo cheo leo dig nguong. Tu thé guc Ién sing ngit goi mét tu thé nghi ngoi trong chéc lat. Cap cau tho giau site goi hinh goi cam. Hai cau tho goi lén dugc hinh tugng ngudi linh Tay Tién day bi trang, hao hing. Déng thoi cdu tho cdn bée 16 tiéng dng ctia Quang Ding. Nhé ding cam, xt thuong, tran trong va nggi ca vé nhing ngudi déng adi cia minh, Dé 1a nhimg | 2a oe ‘Thudng Thite SichOn ~ tw View PH EL. ngudi linh ban linh, nghi Ive, mét long vi qué huong té quéc. Tinh cam cia Quang. Diing ciing la tinh cam cia con nguéi Vigt Nam véi nhing con ngudi da sin sing mét long vi Té quéc. 22 FS pin cuinnstav Bang nhirng dung co tai hoa cua mét thi si rat yéu tho va hdi hoa, bire chan dung ngudi linh Tay Tién da khic hoa tron ven vé dep bi trang cia ngudi chién si kién trung: “Anh ban dai dau khong buéc nita Guc lén sting mit b6 quén doi!” Tiéng goi “anh ban” cat lén tha thiét nhw di th thi tim tinh danh cho nhing ngwoi dong chi, dong d6i cia eyu chién binh Tay Tién, Loi vang lén két hop cling tir lay “dai diu” cang cu6n chay vao long ta su thau hiéu cho néi gian truan, vat va va kiét ste cia ngudi chién si gitta trién déc khiic khuyu cia niii cao, gitta vue su thiim thim ngan thie, Nha tho van dung cach néi gidm néi tranh “khéng bude nita”, “b6 quén doi” néi thay sy ra di va hi sinh cia ngudi linh trén chang dong hanh quin m@t cach nhe nhang, khoan thai, khang dinh tinh than giau ly twéng “Quyét tir cho T6 quéc quyét sinh” ma doan quan da luén khic trién trong trai tim minh. V6i mi ng cai chét khong dén cing sy uy mi, bi thuong; ma qua nhing dong tho tai cua Quang Ding, cai chét dy tva-hinh anh nhing chang trai tré dang di vao phut gidy nghi ngoi sau chudi ngay vat va, gian lao va nhge nhin. Tu thé “guc lén sting ma” mang ding dip ciia sy chi dong, khoan thai, tam gac lai nhimg mét nhoai trong chéc Lit - mOt tu thé trang nghiém bén quan trang dé luén sin sang cho nhiém vu, cho sir ménh di trong bat ki hoan canh nao. C6 I, sire song bén lau trong timg van tho trac tuyét cia Quang Ding khong chi nim 6 dong cam xic sau Ling cu6n trao dug thé hién qua tir tho tinh té, ma con 1a sw hign hiru manh mé trong tinh than - ¥ chi cia con ngudi gira chién tranh KI i@t nhu thé. Nha tho ding tir “Guc /én” thay cho gue xudng; “bé quén doi” thay cho ng& guc truée cuge doi cing 6 dim trang chi 31 82a 2 oe ‘Thudng Thite Sichbat khudt, goi lén mOt hinh twgng ngudi linh Tay Tién day bi trang va hao hing. Qua d6, cau tho da boc 16 tiéng long dong cm, xt thuong, tran trong va nggi ca ciia Quang Dang danh cho déng doi cia minh - nhimg ngwi linh ban Iinh, nghi lye, hét long vi qué huong, T6 quéc. Tinh cam Ay ngan di trong dau cham cam cudi cau tho, mang “tiéng vong ctia nii ring te bién cuong nao doi dén ta trong mot mia khéi lira” (Tran Tua dua dong tic cm cia méi ngwdi doc men theo hon tho dam dau An riéng cua thi sima cang thém tram long va x6t xa. [BAN GOC] DOAN 3 - KET BAL: Qua bai tho Tay Tién, Quang Ding da khac hoa duge thién nhién Tay Bac voi day du sic thai khac nhau, Tir dé kim ndi bat hinh tugng ngudi linh Tay Tién ndi riéng va nhing ngudi linh tré ndi chung. Ho s&n sang tir bo anh diégn phé thi, budng but noi gidng duimg dé cim sting chién déu. Di khé khan, gian khé chat chéng thi sy quyét tam, tinh than lac quan va tim hon mo méng van khong hé voi bét. Chinh vi thé, em ciing nhur la thé hé tré hién nay phai cang né lye va phin dau hon dé cé thé dong g6p cho dat nude, khong phu céng on ciia cha dng ta d& vit va ddu tranh gianh dée lap cho T6 quéc, cho dan t6c. 2. FS pin cHinnstaw Nhirng 4m thanh hing vi ya sic mau nén tho’ cua dai ngan mien Tay cir thé neo vio thi phim “Tay Tién” va dong lai noi khé tho dau bao du vi dic bigt ngan vang. Trong anh dén ph6 thi xa-hoa hom nay, t6i tig ngding dau nhin Jén anh trang tron budi dém ma nh6 loi nhac nhé cia Nguyén Duy nim 1978, ty din long dimg bao git’ quén di qué khir ving son cia dan toe: “Trang cic tron vanh vanh/ ké chi ngwoi vo tinh/ anh tring im phang phic/ di cho ta gigt minh”, Nam thang doan quan Tay ‘ in mién son cue dé hoan thanh sir ménh bing nhi¢t thanh thanh xudn Ay la nam thang nhing ngudi chién si da tir bé anh dén dign thanh phé, sy rye ro ctia Thi d6 ma hoa tudi xanh vao Anh lira doanh trai “bing lén”, yao anh tring “rgi hoa binh” va nggn dén soi sang cua ly tuéng trong tim minh. Moi kho khan, gian khé chat chong ma ngudi linh da trai qua khong xua tan su quyét tam, tinh than lac quan va ay 20 2 oe ‘Thudng Thite Sichtim hon mo mOng trong chang dudng cia ho; cng giti gim Idi nhin nha tham tinh dén thé hé tré hom nay cho nhing né lye va phiin dau dé gop gid tri vao dung xdy qué hong, T6 quéc mai sang ngdi va ving bude: “Boi vi Viét Nam hém nay Nam gitta long thé gidi Naim trong tim nhan loai Nim trén con ducing dan ta t6i gid tri Con Nguoi...” (Nguyén Khoa Diém) [BAN GOC] “TAY TIEN” - BAL 2- DOAN 4: Dé tai vé ngudi linh, vé chién tranh xuat hién rat nhiéu trong cdc tap tho xa. nd khéng chi langudn cam hing bat tan ma né con La mot ngan kéo chita dung nhing cam xtic, suy nghi chin thanh, chan that va ding quy nhat cia nhtmg nha van, nha tho. Quang Diing cting 1a mét trong nhiing ngwéi nghé sicé trong minh ngon Ita khang chién ca nhomg nam thang chién tranh cue khé dy. Va “Tay Tién” la m6t tac phdm tiéu biéu thé hign 10 tinh cam, ndi nhé thong ciia Quang Ding vé cuéc séng noi chién trong Tay Bac, vé cudc d6i ngudi linh. MB 2a EM pin cnixusiia’ Ngudn mach tho'ea vé ngudi linh va cudc khang chién vi dai cia dan tc nhw theo mang str ménh cia mOt- ngin kéo-ki-ire dep dé, chita dung nhing xiie cm chan thanh, nhing x6t xa - thdn phuc, long biét on - tran quy va ndi dé tai chién tranh da tr thanh mét thé gidi ménh mong, sAu séc ma ngudi cm but chon dim minh yao thau hiéu, béi nhw tac gia Huynh Hiru Uy timg “Ai dém bao chién si chi biét chién dau vit nudi duwéng cim hon? Cue khéng chién trong ky truéc day ctia dan t6c la m6t gia mo to lon dep dé v6 ngin tho méng” voi “tinh cam déu tranh, tinh dan t6c, tinh te trai gai, tat ca déu chdt ngat quyén vao nhau mé tao thanh m6t trong ca vi dai”. Chinh tir ndi nhé dc biét dy trong ban “trudng ca vi cia cude khang chién 51 82a 2 oe ‘Thudng Thite SichOL. View OEE chéng Phap gian khé, nha tho Quang Dang da sang tac thi pham “Tay Tién” dé bGc 16 tron ven ndi niém trin trong, khiic hoa thanh cong vé dep riéng ctia thién nhién mién Tay va hinh anh ngudi linh Tay Tién qua doan tho “...”. [BAN GOC] “TAY TIEN” - BAI 3 - DOAN 5: Mi nghé si déu dat trai tim noi ngdi but dé viét vé ndi niém thong, nhé. Nha tho Bang Viét da dé trai tim cla minh dé néi lén ndi nhé cua ngudi con xa qué trong tae phim “Bép lira”. Voi hén tho phéng khoang, hén hau, ling man va tai hoa - Quang Ding cing da dé trai tim cia minh viét vé ngudi linh, ngudi dong Gi, viét v8 ndi nhé mign Tay son cude trong téc phim “Tay Tién”, Bai tho d% khac hoa vé dep cita thién nhién mién Tay son cttéc va ki tre cita binh doan trong chaing dung hanh quan gian khé théng quan doan trich: “Song Ma xa rai Tay Tién oi! bol Mai Chau mita em thom nép x6i 2. Epis CHINN SOAS Cham dén tan cing sau thinr'trong trai tim ngwdi doc, mdi van tho noi ngdi duom” ma ba khé nhoc nhen-nh6meméi-sém chiéu; Nguyén Duy tirng “ngdi budn nhé me ta xua” véi cau ca me hat, voi loi ru thud nao; T6 Hiru nhé anh V¢ quéc quan da tré thanh “Ngudi ban dung anh dans cita trai tim minh dé khdc hoa thanh cong hinh anh ngubi chién si Tay Tién trong euge khiing chién chéng Phap gian khé; trong ndinhé déng dGi va mién Tay son cuée dugm thim 4n tinh qua doan trich: “Song Ma xa rdi Tay Tién oi! | 3 2a EES oe ‘Thuéng Thie SichOe) ee ee Vee Vhidry Wee Sel bol Mai Chéu mia em thom nép xéi” [BAN GOC] “TAY TIEN” - BAI 4 - DOAN 6,7: MO BAI: Ta c6 that bai dé hiéu dugc gia tri cia thanh cng, c6 khé dau dé tran trong nhing niém vui va ta 66 nhiing trang sir hao hing, nhiig cuéc chién tranh tuy khéc liét nhung vi dai dé nhé vé, dé tran trong nhiing gid tri cua hién thye hoa binh. Chién tranh di qua, dé lai cho nhiing ngudi me, ngui vo 1a nhimng bite thu trude lic hy sinh dau xé léng, nhumg dng thdi cing de lai 1a nhimg dong tho day ty hao vé chién thang nhu T6 Hitu da timg viét trong nhimg van tho: “Me oi law nude mat Lang gidt ta chay rai Tre lang ta lai moc Chuidi vied ta xanh chéil” Va nhig anh hing gianh duge chién thing dy da tré thanh huyén thoai trong long mdi déng bao Viét Nam, da hinh thanh nén mét tuong dai bat tir vé nguéi linh trudng ki khang chién chéng Phap qua bai tho “Tay Tién” caa Quang Ding. La mét nghé si da tai voi hén tho vira hén nhién, tinh té, mang ve dep hao hoa, Quang Diing da tao nén mot téc phim “thi trung hiu hoa” vira lang man vira dam chat hign thye. Tac pham ra doi cuéi nam 1948, khi Quang Ding roi don vj Tay (én sau mot ndm gan bd, “Tay Tién” nhu mét khiic hing ca vé ngudi chién st Viét Nam, dc biét trong mudi bén cau dau, moi ndi nhé tir thién nhién hing vi dén nhiing ngudi déng d6i gin bé hay ngudi dan mién Son cue nhé bé déu duge Quang Diing khie hoa bing nhitng ng6n tir dep dé va thi vi, ndi nhé dy trai dai ca chang duéng hanh quan gian khd, kém véi su can dam va ding cam cua nhiing ngudi linh dudi su khdc nghiét, thiéu thén. a) N28 EES oe ‘Thudng Thite Sichew VEw eden yy Whew Sect MB V2a ZEN gin cuinustiae Ta cé that bai dé hiéu dugc gid tri cia thanh cong, co khé dau dé tran trong nhimng niém vui va ta co nhimg trang sir hao hing, nhimng cudc chién tranh tuy khéc li¢t nhung vi dai dé nho vé, dé tran quy nhing iia hoa binh hom nay. Méi diéu dén va di, duge vi mat trong cuge doi déu mang theo nhimng thong di¢p ¥ nghia, dé rdi khi chién tranh di qua, ta nhin lai cudc chién khong chi bang nhimng thuéc phim lich si, nhirng bite thu truée lac hy sinh cia ngudi chién si, ma con bing dong nhiin giti day tu hao vé chién thing nhu T6 Hitu da tirng viét trong nhimng yan tho: “Me of lau nude mit Ling gitic ta chay roi Tre lang ta lai moc Chudi vuron ta xanh chéi!” Hinh anh nguéi chién-stanh hing sau nhimg chién thing Ay da tré thanh huyén thoai trong long mdi ngudi 6 lai, trong trai tim dan tée Vi¢t Nam ta va duge khac hoa nhu mt tugng dai bat tir qua thi pham “Tay Tién” nim 1948 cia nha tho Quang Ding.’Trong ngoi bit da tai véi hon tho tinh té, lang man va hao hoa, thi si xt Doai may trang da dung xy m6t khuc hing ca bi trang vé ngwoi linh ew HO trén bite phong nén hién thye cita mién Tay son cuée hing yi, khac nghiét, lng man va nén tho'qua mudi bén cau dau that die bigt: 7 [BAN GOC] KET BAI: ‘Tay Tién khOng chi don thuan 1a mét bai tho, né 1a mét giai digu dep cia thoi ki Khang chién, la tiéng tho cia mét tam hén tran day cam himg ling man, hon hau va hao hoa. Timg cau tho khoi day trong long ngudi doc nhing cam xiie that dep vé thién nhién, vé con nai, vé mét théi hao hing, ing man khéng thé nao quén. “4 SB 2a 2EM pan cuinust’ar9 a) 2a EE oe ‘Thudng Thite Sich“HEI “Ty Tién” khong chi don thudn 1a m6t bai tho, né 1A m@t giai digu dep cia thoi ki khang chién, 1a tiéng tho cia mt tm hén tran day cam hing lang man, hn h§u va hao hoa. Ting cau tho khoi diy trong long ngudi dge nhing cdm xuc that dep vé thién nhién, vé con ngudi, vé mét thoi hao hing, lang man khong thé nao quén. Ta nghe dau dé trong tim minh tig dong vang vong: “Tay Tién bién cuong mo khéi tira Quan di lép lop dong cay ring Va bai tho dy con ngwoi dy Van séng muén doi vi nui song” N20 ES BAN CHINH SUA2 “Tay Tién” trong niém cam xie cia tudi thanh xudn noj trai tim tai khong chi don thuan 1. mOt-baitho, ma firng trang ki tre ctia@oi linh dy con 1a mot giai digu ruc ro-cua thoi ki khang chién chéng Php; 1a tiéng long Ling sau cia mOt tim hon thimhan tran @ay cam héng lang man, hon hau va hao hoa. Sau tit cd mhimng gian trudn, khé dau va nude mit, diéu cdn Iai noi nhimg van tho dy la dong ki tre lu lyén trong tim ngudi, khoi day nhitng cam xuc that dep vé thién nhiéh, y@vhinh anh’ ngwdi chién.si, vé mot thoi hao hing, lang man khéng thé nao quén. , trong “Ngay. hoa binh d ”, ta ty hoi, igu nguo inh ‘Tay Tién ndim xua e6 timg khé cham lai nhimg thin quen bén mai Am gia dinh cita.ngay-thang émdém xua cit hay ching? “Con tré vé gin di, Cai ngé nho, mai nha qué, bién thanh cong troi, thanh lau dai trong mat me dén con. Ll Me giuc: - An com, con! Hod binh trong canh cua, mong toi, ca Va 9) 2a EZ oe ‘Thudng Thite SichLuyiew breny tw View Hisar wee Mii 6 rom”. (Phing Khic Bic) [BAN GOC| “TAY TIEN” - BAI 5 - DOAN 8: Nguyén Minh Chau timg n6i: “Tho khéi sir tir tim hén, vugt Ién bang tam nhin va dong lai nhé tim long nguéi viét”. Diéu gi khién ta rung cam va doc that kau mot trang viét truée khi né nga mau théi gian? Chi c6 nhimg cdi tinh thiét tha nép minh dudi ang tho mdi lam sng day duge rung cam sau se ctta ngudi doc. Muén tho ca cham dén durge bé sau hn phach, cham téi noi mém mai nhat cita tréi tim 48 goi nén 4m vang cia dai héng chung phai la mét hén the day tinh t8, lang man va hao hoa, Va Quang Diing da thanh cong trong sit ménh cham dén manh hon ban doe théng qua “Tay Tién” va gam chat ndi nhé cia minh dé no thém nhudn vao tur trong cla ho. Nha tho din ta nguoe dong ky tte khém pha vé dep ving dat ‘Tay Bac hing vi ma cing day lang man, vé dep cia nhiing ngudi chién si ding cam, hao hoa... 3 N22 2E pi cHint sUAW Nha phé binh Hoang Minh Chau ting n6i: “Tho: khoi sy tir tim hén, vot Jén bang tim nhin va dong lai nho tim long ngwoi viét”. Dong béc bach dy khién ta tr hdi: Diéu gi khién ngwoi di rung cam va 6 lai that lau voi mot trang viet - truée khi né nga mau thoi gian, true khiné loang tan cing nim thang? C6 1@, chi cé nhimng Anh tinh thiét tha nép minh dwéi Ang tho dong day xuc cim méi du sirc len ldi-vao ting rung cam su sic cua ngwoi doc. C6 1g, mudn tho ca cham dén duge bé sau hon phach, cham t6i noi mém mai nhat cia trai tim dé gi nén 4m vang ciia dai hong chung phai la mot hon tho day tinh té, ling man va hao hoa nhw cach nha tho Quang Dang da thanh ién”, gim chat ndi nho cia minh that liu céng trong str ménh Ay qua “Tay trong trai tim ban dgc dén hom nay. Trong timg dong tho trac tuyét tho da ting bude din ta ngugc dong ky we kham pha vé dep mién Tay son cuée vira hing vi ma cing day ling man; tran trong va nggi ca vé dep cia nhimng ngudi chién si ding cam va hao hoa trong cudc khang chién chéng Phap gian khé trudng ki. y, nha 10] 3 N20 EES oe Thudng Thitc SachOe) ee ee Vee yz wh ain WhEe Peck [BAN GOC| “TAY TIEN” - BAI 6 - DOAN 9: Khéng chi c6 nhitng l6p strong day dae phu kin ca 16i di, dé nang lén di vai nang triu cia ngudi linh ma truée mat lai cén c6 nhiing thir thach chéng chénh, Quang Diing da diing ngdi bait diéu Iuyn, phong khodng cua minh dé vé nén cung dudng, ‘Tay Tién day gian trudn: “Déc lén khic khuyu déc tham thim Heo hat cén may sting ngiti trdi Ngan thuéc Ién cao ngan thuée xudng Nha ai Pha Luéng mua xa khoi” Qua nhimg 16i tho dam chat tao hinh ciia “nha tho xi Doai may tring” lam ta mudng tuong nhu tat cd nhing ngon néi & nude ta déu rd nhau ‘dé b6” 1én ving Tay Bac. “Déc lén khiic khuyu déc thim thm” téi nam thanh trac trong mét cu tho da cing t6 dam thém su hiém nguy, tric tr6, goi sw lién tiép, déc nay chua qua thi lai dén déc khae, goi su tring tring digp digp vé d6 cao chét vot ciia n6. Di kém voi tit “déc” cn 06 hai tit lay “khiic khuyu”, “heo hut” n6 eang nhan manh, thé hién 13 hon sw hoang so, ky vi, tric tric, mip m6, hun hit, ron ngop. Hinh anh nhan héa “sing ngiti trdi” cing gép phan tao nén khong gian ménh méng, hung vi cia Tay Bac, li tuéng chién dau, tinh thin hién ngang buat khudt. Nhung cé le dé tao nén sit hoan hao trong viée miéu ta su hiém tré thi thi nhan da uyén chuyén dua thém bign php 44i lap nham néi lén sur kinh hoang ctia noi day “Ngan thudc lén cao ngan thuée xuéng”, 1én rdi lai xuéng né tao nén mét cam gide d6t ngot, ding ca site Ie dé leo Ién déc cao chéng chénh, cham ca may trdi ta cir nghi nhu thé da hoan thanh nhiém vu nhung khi nhin xudng lai La vue sau tham tham. Ta 6 thé cm nhan duoc nhig khé khan ma thién thién to én a tao ra, di chua chién dau nhung da phai d6i mat voi sw hdc bita tir ning tao vat trén duréng hanh quan. Ho cé thé nga xudng bat cit lie nao tuy vay swt gian nan Ay nhu hat cat bé.nho gitta sa mac ménh mang cia y chi va quyét tam. Néu nhu nui rimg tao nén su ron ngop thi gid day sw xuat hién ctia cu tho “Nha ai Pha Ludng mua xa khoi” nhu mot diém sang dé suéi dm, chita Linh cho ngudi chién si trong chéc lat dimg chan. Gitta noi rimg thién nuée déc hoanh hiu nh thé ma lai cé mét mai 4m gia dinh hién lén nhw xéa tan di cai budt gid, c6 don. Diéu nay da kim cho ho nhé dén sai thinh, nhé dén bita com gia dinh quay quan noi x6 bép. Con mua rimg ghé ngang qua da kéo di nhung nhoc nhin, byi ban lo au va dé lai phong canh hitu tinh, thi vi, bong bénh. Ng6i nha dy cén tiép thém déng lye va goi nhé ring luén c6 hu phuong ving chic vin ngiy dém ung hd, va doi theo timg buée chan ctia ho. a) 2a oO ‘Thudng Thite SachO. ~ aw View EEL 3b N20 EE BAN CHINH SUA @ Qua nhing Idi di day dic lép suong mé lanh Iéo, ngwdi link Tay Tién trong ndi nhé cia Quang Diing da mai sic bude chn minh, kién cwong bude trén nhimg khén kh6, gian trudn gidra ching duong hanh quin day chéng chénh va thir thach. Con dwdng tién lén mién Tay son cude dy voi déc cao, ve thim dug khic hoa chin thu va sinh dong qua ngi but diéu luyén, phéng Khodng cia thi nhin: “Dée lén kiuic khuju doc tham thim Heo hit con méy sting ngtti troi Ngan thiéc lén eao ngan thudc xuéng Nhd ai-Pha Luong mica xa khoi” Nhiing ngon nui, day ddi, con déc cao bao la hiing vi cir thé simg simg trude mit ban doc qua nhiing hinh anh tho giawsire goi. Swky vi, trang Ié ay cang duge t6 dm khi nam thanh tric cing dong hién trong mOt cAu tho bay chit: “Déc lén khuc khuyu déc thim tham” don duéi con ngudi béi su hiém nguy, trie tré néi dudi nhau trong dg’cao tring tring digp digp khong thé doan dinh, lam nén nhimg “Bong dai lén dinh déc cheo leo” (T6 Hitu). Tir “déc” duoc lip lai 6 dau hai vé caw tho trong nhip ngit 4/3 di cing hai tir lay “khie khuyu”, “thim tham” hoa nén mét bite tranh c6 hai dau doi lip: mot bén 1a vach nai dung dig, mt bén 1A vye su ngin thuée thim thim. Duong cao hun hut, vue su voi voi ménh-méng da-dy cim cho nhimg bio gidng sé néi dén cudi con duéng hanh quan Ay c6 1a diu nggt 4m ém, cé la tring phing hdi ng6, hay nhing thing tram, gian khé van cir dén va thir thach trai tim tuoi xanh cia nhimg chang trai Ha thanh dy? Dung nhw ting bude chan cia nguoi chién si déu in hin dau vét cia sw can trudng vugt bao tric tric, cheo leo va gan guéc, t6 dam khi thé cua doan quan. Sy hoang so’ va ving ling cang nang lén bao khé khn, hiém tré qua tir lay “heo fit” duge dao lén dau cau tho mét cach tai tinh dé dién ta triét dé khong gian héo lanh va hiu quanh cia chén nai rig hoang vu. Loi tho 12 3 N20 EES oe Thudng Thite SachOL. View aE khong tryc tiép nhic dén “nai” nhung qua but phap “thi trung hiru hoa” ciia ngoi bit tai hoa, ngwoi doc Iai duge chiém ngudng mét bite tranh gip ghénh cia dée nai, dinh ndi, cam nh§n ro nét sy vo tn v6 cing qua fin dy “con may”. Ang tho cia thi nhan dong chita dai ki niém da khiic vao dau vét théi gian, nhung hinh anh nhitng bien may chat chong thanh tang ting lop l6p tao thanh “con may” dy lai tua hé hign hau true mit ta ngay mot ro nét. C6 1é, qua bao thing tram dén ngay yén 4, ngwoi doi hém nay tim dén miy trdi dé ghi déu va chiém nguong nhing thuée phim, nhing tim hinh nhe nhang, tho’ mOng; nhung @ ching dung xa xwa Ay, ngwai linh di qua nhimg ngon nui cao dé vugt chan trdi may tring x6a mit md ma tron ven V6i str ménh, trén vai ngon sting mot long huong vé khat vong doc lap, hoa binh cho TS quéc. Hinh Jin nhan-héa “sing ngiri roi” gop phan tao khéng gian ménh méng, hing vi cia mien Tay, khang dinh li twéng chién dau, tinh thin hién ngang bat khuat ciia ngwdi chién si sin sang vuot trai moi khé khin, Khong dimg lai ¢ dé, sy hiém tré cir thé Min at nhing binh yén ma cudng loan lao vao doan quan bing dia hinh khite nghiét, “gay cho déc gid cam giéc dang duge “choi” m6t tro bap bénh chéng mgt” (PGS. TS. Phan Huy Ding) qua digp ngit “ngan thude” cing nghé thudt d6i “ngan thuée lén” - “ngan thuée xuéng” tao thanh sy twong phan trong dong tir “Ién - xuéng”, nl ngat 4/3 va dau phay 6 gitra cu tho. D6 chinh Ja nét gap dot ng6t cia noi cao “ngan thuée” - dé cao di dé chiém ngy tim tri con ngwoi, khién ta choang nggp, sq hai va bé nh trude sy ving chai, hun hit cia n6. Hanh trinh Ay dugc hoa hinh tir ngdi bat tai hoa, hign lén khung canh doan quan néi nhau ding ca sire Ive dé Jeo 1én dc cao chong chénh, cham dén may trdi, dé rdi An trim trong tu thé bude Ién Ay Iai la vue siu nghin trang “ngan thuéc xu6ng”, khién ngwoi doc cam nh4n r6 kho khan hién hiru trong timg chuyén di, trong timg tuyén dwong cia dai ngan hing vi ma ngwoi linh da i qua. Qua that, “Con ngwoi lang man Quang Dang dit trong hign the khie nghigt dén dau cing tim ra nhitng yéu t6 dé mo mong. Khong phai la sw mo mong lira déi, mo mong dé quén thye 16, mé la swe mo mong boc lén tie ste lac quan, tir chit ngudi. D6 Id logi ngwoi, nhwe Pautopxki néi, bao gid’ cing nhin dieong 13] 3 N20 EES oe Thudng Thite Sachdi biing ca hai con mit: m6t con dé thdy viing niwéc, con con kia dé thay nhitng vi sao long lanh déy nwéc” (DO Lai Thay). Néu nhw ba ciu tho migu ta mitt rimg, déc cao, vue thim chat chira muén van cOi cin khdc nghiét thi su xudt cita cu tho “Nhd ai Pha Luéng mua xa khoi” \gi tré thanh diém sing nhe nhang suéi 4m trai tim nguwdi chién si. Dau khéi lén tir thi hing khong “nhéeng vi sao long lanh day née”, nhung cam hing King man trong hon tho thi si xt Doai may tring di nang déi canh tho ca dén nhing xic cam ling cham, lip Linh qua hinh anh mi nha Pha Ludng gitta con mua rig xa khoi lanh gia; su quay quan, 4m 4p trong ng@i nha don so'cé dii day sé san, yéu thuong gitta su rong lon, hoang hoai cia mua gié hoang lanh, may xm ménh mong. Tir phiém chi “nha ai”/nhur mot li hoi bang khudng trong long, nhung m6t tiéng “nha” mang thanh huyén duy nhit trong ciu tho bay chare6 dén sau thanh ngang da két dong m6t thir xac cam kh6 quén. D6 la xttc cm ciia sw bdi hdi, binh yén sau mot chang dudng vat va vuot doc vugt deo, d61a khi ngwoi chién sitham cam than khi bude xa dan nhimng con déc khiic khuyu, lam hién rd ngudi linh trong tim voc sir thi. Khoanh khic c4i dep nghé thuat thing hoa chinh la khoanh khic thi si “xtr Doai may tring” hoa vao digu nhge va phong but vao bite tranh cia minh nhimg thanh bing tir ndi nhé choi voi - hoa vé trong dém hoi - mua xa khoi - tit ci nhirng tiép ndi dic biét cua van “oi” trong doan tho du duong sy thuan khiét trong tim hén, trong ndi nhothuong digu voi khong bao gid’ ngudi voi. [BAN GOC] “TAY TIEN” - BAL7 - DOAN 10: Va nhur vay bai tho * Tay tién? da bém 18 vao ddi, né hoa trong tim va trong ca tam hn cia ngudi doc biét bao thé hé bai nhiing nét dac trung va déc dao ghi lai déu 4n cia nha tho Quang Diing. Dé ri ké ca khi déu chan théi gian da Lim mo nhde di nhitng thuée phim ki tre nhumg gid tri cia tac phim “Tay tién’ 1A thir khéng thé xa nhda. Doc timg trang tho, ngudi doc lai khong khdi dang trao 1é mét niém ty hao, tran trong vé mot thoi qua khir vang son ctia dan tc. Tir d6 mi ching ta cang ¥ thite duge trach nhiém cia ban than trong céng cude xay dung va bao vé dat nude cho hém nay va mai sau. 14] 3 N20 EES oe Thudng Thitc Sachb\2. FES BAN CHINH SUA & Nim thang tréi qua, “Tay Tién” di khong ngimg bam ré vao dai, né hoa trong tim va len Idi vao tam hon ngwdi doc bao thé hé. Chinh boi nhimg nét dec trung va doc dio; nhing xite cam chan thanh, ndi nhé dim sau da khic trign déu An dic bigt cia Quang Diing trén ting trang tho va giti gm bite phong thu ¥ nghia dén cude doi. Dé réi, ké ca khi d4u chn thdi gian da lam mé nhoe di nhitng thuéc phim trong ki tte thi gia Tién” vin lip Janh, Khong. thé xa nhda, khong thé phai loang nigm ty hao, tran trong ve nhing dau sifrong cha(Ghién tranh trong vain Nguyén Quang Sang da nhac lai loi tuyén thé tir néng nhiét huyét eia ngudi ra tn: “Ching ta, moi ngudi san sang hy sinh nhitng gi quy bau nhit ctta doi minh cho doc lap tw do”; “dwong di cia nd, vier dan ctta quan thi di cé di xa dén méy cing khong thé cham t6i tam hén cia ching ta!”. Dau 1A nguvi linh Tay Tién hay nhitng ngudi chién si da qua cam dau tranh vi‘eT6 quéc déu di cung nhin giti dén tudi tré hom nay m6t tinh thn sin sang vi dt nude qué hwong, ¥ thire duge trach nhiém ciia ban than va hanh dng bang sw nd luc kien tridé cong hién gia tri vao cong cude xy dung, bio vé dat mréc.cho hom nay va mai sau. [BAN GOC] “TAY TIEN” = BAI 8 - DOAN 11: V8 mat ndi dung, c6 thé néi véi “Tay Tién” néi riéng, Quang Dang da hoan thin str ménh cua mot ngudi cdm biit. Khé tho thir ba nhur tm dong cdm xtc chay tran khap cac mao mach khién cho con ngudi mai bdi héi xtic déng nghen ngao. Nhimg rung dng tran thanh, manh ligt nhdt trong trdi tim thi si da thanh hinh trén mdi dong ngén tir. Timg cau tig chi nhu mét chiéc radio tua nguge cham cham. vén lén bite man chan dung déc dao, la Kim vé ngudi linh Tay Tién trong budi dau khang chién chéng Phap. Qua doan tho thit ba, hai vé dep ng6 déi lap, tuong phan nhung lai bé sung va hda quyén vao nhau, tao nén vé dep dn tugng. Vé dep 1am liét, hao hing la su ké thira va phat huy truyén théng anh hing, bat khuat cla dan téc Viét Nam trong thdi dai khang chin. Vé dep lang man, hao hoa la su gap 26, cong huéng ciia bin yéu té: ving dat Tay Bac gidu chat tho, thoi ki Tay Tién 15] 3 N20 EES oe Thudng Thitc SachOL. View Wi ETL ruc lita, tim hdn méng mo cua ngudi nghé si “xtr Doai may tring” va su tré trung, Jang man cua nhimg ngudi linh 6 cing 46 tudi, cing thanh phan xuat than. Diéu 6 da gitip Quang Diing tac vao lich sir bite tugng dai bat tir vé nguéi linh Tay Tién vita King man vira hao hing. Vé mat nghé thudt, Quang Diing da thé hign tuyét ky cla minh qua viée sit dung da dang cae bién phap tu tir An du, nhan héa két hop véi cae tinh tir, tir Lay dure dan cai khéo Iéo véi céich ding tir linh hoat da gay an tong sau sic trong long ngudi doc. Déng thoi, véi tai nang bién tau nhip tho va kha ning sit dung thanh digu cia minh, Quang Diing da tau lén mét khic dan c6 dit cdc nét tir thang tram dén Lang man, Hat bui ciia thai gian c6 thé lam mémnhde di nhiing thuée phim cla ki ite, nhung chia bao gid cé kha nang xa nh6a di mot thoi dat vang cita dan t6c. 32a LEA pan cnintstaw Chinh béi vi “van hoc Ia noi ki tre duge ki giti, nén vin hoc tréthanh phuong tign vin chuyén ki te vé phia twong lai” nhw tac gia Vo Nguyén Bich Duyén timg ban Iujn vé sy cng sinh va sing tao cia ki tre trong van hoe. Nhing ki tre Ay mang theo guong mit vui budn cia nim thing, hai sinh tir van Kin cin n hitu trong nhimg vin tho “Tay Tién” thm dim cam hing ling man va tinh than bi trang, dim sau lai voi doi dén hém nay. Cé thé ndi, Quang Dang da hoan thanh st-ménh-ctiamét ngudi cdm bit khi “dung chia va chuyén ché” dong cdm xue chay tran cia ndi nhé dong doi qua cam, cia tinh than Quyét tir cho T quéc quyét sinh noi nhimg ngudi chién si ‘Tién can trong va kién trung trong ching duong hanh quin gian khé. Tam dong tho trong khé ba cia thi pham da cir thé ma neo lai long nguoi doc bing nhing rung d9ng chan thanh, manh liét trong trai tim thi si mot chiéc ra-di-6 tua nguge cham chm vén lén bite man chan dung déc dio, Ja Kim vé ngwoi linh trong nhimg budi ddu khang chién chéng Phap. Hai vé dep lim liét, hao hing la sy ké thira va phat huy truyén théng anh hing, bat Khuat cita dan tc Vigt Nam va vé dep ling man, hao hoa la sy gp go, cong 16) 2a @ mowing Tie sichTOE huéng cia bén yéu t6: ving dat Tay Bic giau chat tho, tim hén mong mo ciia ngudi nghé si “xir Doai may tring”, sur tré trung, King man ng@ déi lip, tuong phan nhung Iai bé sung va hoa quyén vao nhau, tgo nén nhiing vé dep An tong, khic s4u vao long nguwdi doc. Nhé khi xua, “Thi Thanh” D6 Phi tig qua quyét: “Ngir bat kinh nhan, tir bat huu!” - “Lam tho, ding chir khong khién nguoi né sg, thi chét khong an”. Gieo chit trén dat Linh van chong, Quang Dang da thé hign tuyét ky cia minh qua sir dung da dang cac bign phap nghé thuat, thé tho that ng6n trudng thién két hop cing ngon tir cht loc, dc dao voi cach ding linh hoat, tinh té dagay dn twong sau sic trong longngudi doc. Chit Ay trong tho khién ngwoi/doi “né sq, tran.quy-bit phap tai hoa cia thi nhan. Dong thoi, véi taimang’@a dang nhip tho va kha nang st dungthanh diguetta minh, Quang Ding ditiudén mot khiie dan cé du. cée.nét tir thing ~-bong, trim - 1gng den ngan rung hao hing - lang’man hao hoa. Qua that, van hoc c6 thé ‘Vinh ctru héa moi ki tre ma n6é mang vac nhu edi eich ma Marcel Proust, v6i Di tim thoi gian da mat, da vinh ciru héa khoanh khic cai banh madeleine ggi dy quang d0i nién thiéu cia minh, tré thanh cdi banh “huyén thoai”; cing nhw cach thi si “xtr Doai may tring” da vinh ciru héa ki tre cing doan quan Tay Tién qua nhing van tho trac tuyét, hién vé séng dong trong timg thuée phim cua ki ire, cia nim thang mi xa. [BAN GOC] “TAY TIEN? - BAI 9 = DOAN 12: “Khéng co kinh khéng phai vi xe kh6ng cé kinh, Bom giat, bom rung kinh vo-di ri Ung dung budng lai ta ngdi, Nhin dat, nhin tri, nhin thing.” Chién tranh va dat nude 1a mét trong nhimg dé tai cue ki phé bién trong nén vin hoe Viét Nam. Tir bai tho “Nam quée son ha” duge vi nhur ban tuyén ngén déc lap dau tién cita nurée ta, dén bai “Hich tuéng si” cla Hung Bao Dai Vuong lam rung d6ng long cita biét bao ngudi linh Dai Viét, dén nhing ngudi linh Vé Quéc Quan xuat than néng dan nhung cing chung li tuéng ettu nude trong “Dang chi, hay Ia nhing ngudi inh lai xe théi chéng Mi lac quan, yéu doi trong “Bai tho vé 17 42a EE @ mowing Tie sichtigu d6i xe khong kinh”. Bé gop minh vao dong thi ca cita nude nha, Quang Ding da thanh céng ghi dau an cua ban than véi bai tho “Tay Tién” - bite tuong dai tring 1é vé hinh tugng ngudi linh chéng Phap: kién cudng, qua cam, anh ding trong chién ddu nhung lai ciing rat d6i Lang man, hao hoa trong tam hén. 32. ES pin cuinnstaw “Khong cé kinh khong phdi vixe khong cé kinh Bom gidt, bom rung kinh vo di roi Ung dung buéng lai ta ngéi, Nhin dit, nhin troi, nhin thing.” Tinh than quyét chién Ay noi mdi ngwoi chién si trong cudc khang chién v dai ctia din toc da tré thanh ngudn cam hing dat dao trong yan hoc Viét Nam qua bao thé hé. Tir bai tho “Nam quéc son ha” duge vi nhw ban tuyén ngén doc lip dau tign cia nude ta, “Hich tuéng si” cia Hung Dao Vuong lam rung d6ng bao ngudi tinh Da dén anh Vé quéc quan xuat than nOng dan nhung ciing chung Ii tuéng cifu nude trong “Dong chi” hay nhimg ngudi linh Lai xe thoi chéng MI Ige quan, yew d0i trong “Bai tho vé tiéu ddi xe khong kinh”. Trén timg trang viét ngin vang dy, Quang Dang v6i “Tay Tién” cing da thanh céng ghilai mét dau in de @ao vé bute tong dai trang Ie cada ngudi link chOng Phap: kien eurdmg, qua cdm, anh dang trong chién dau nhung lai cing rat déi ling man, hao hoa trong tam hon. Gitta kl nghiét cia chién tranh, ho hign lén tht dic bigt va doc dao qua kh ba cia thi phim, dugc khic hoa bing but phap:lang man va tinh than bi trang thé ro nét tai hoa ciia thi si “xtr Doai may tring”: [BAN GOC] “TAY TIEN” - BAI 9 - DOAN 13: Hai cu tho dau tién thé hién ve dep sing ngoi cua ly tong cdch mang cao ca va tinh than ai quéc manh ligt cia ngudi chién si gitta didu kign chién ddu khie nghiét: 18] 3 N20 EES oe Thudng Thitc SachOe) ee ee Vee yz wh ain WhEe Peck “Tay Tién doan binh khéng moc toe, Quan xanh mau [a dit oai him.” Dudi ngoi bit cia ngudi thi si, hign thye cua cudc chién tranh hign Jén that tan khée va khée nghiét théng qua nhimg hinh anh “doan binh khéng moc t6c” va “quan xanh mau la”, Vé viée vi sao ngudi linh Tay Tién lai “khéng moc toc” hay vi sao ho lai “xanh mau 1d” thi ta cé mét s6 cach ly gidi khée nhau. Thit nhat, trong quan ddi cé nhig quy dinh vé dau toc nham gitr tae phong quan nhan chinh t8, déng théi tranh viée toc qué dai gay can tré trong viée sit dung nhimg trang thiét bj quan synhu mat na phdng déc hay mi bao hiém. Do 6, mét trong nhimg nguyén do ma nhiing ngudi linh “khéng moc téc” la do ho da tyr cao sach toc cita minh dé gitp cho vige di chuyén va chién dau trénén tign Igi hon. Bén canh do, véi viée nhing ngudi linh cing chung séng trong nhiing cn 1éu chat hep gitta rimg sau véi diéu kign vé sinh thiéu thén, ho rat dé bi nhiém chdy ran va nhing bénh ly Khade vé tc va d 6, Véi vige ty cao troc dau, nhimg ngudi linh khéng nhiing khoi phai mat cong dé tim dén dau toc cia minh ma con khéng phai lo vé viée téc ho thu hut nhimg ké “khéng mdi ma dén” ri tao co hdi cho ching “di cur” kh4p toain 16 doi. Tuy nhién, “khéng moc tc” dong thoi cing 1A mot di chimg ma bénh sét rét rimg — mét loai bénh rat phd bién va nguy hiém déi véi nhimg nguéi linh chén rimg thiéng mrdc déc. Vi thé, mét sé ngudi linh khae vi muén cé vii tinh than cho ngudi dong adi than yéu ma ty nguyén xudng toc nham trinh viée khién cho “ngudi anh em” cam thay lac long, . Cling giéng nhur “khéng moc tée”, hinh anh “xanh mau 1d” goi cho ngudi doc nhiéu nét nghia khac nhau. Ta cé thé hiéu “xanh mau 1a” chinh 1a sae xanh cia b6 quan phuc ngudi linh chién, gitip ho cé thé dé dang an minh gitta nhiing canh rimg, Khong nhing vay .“xanh mau 1a” cing déng thoi 1a mau xanh cita nhiing tin cay, nhing bui ram —noi ma nhiing chién si thug dn np, 1a mau xanh cia nhing chiée 14 duge ho cai lén nén, lén quan phue vi muc dich nguy trang. Ngoai ra, bén canh “khéng moe téc”, lan da tai “xanh mau 14” ciing 14 hau qua ciia chimg bénh sét rét di hoanh hanh khap inh rimg Tay Bac, khién cho nhimg chién si cua ching ta tro nén tiéu tuy, mét moi. Tuy mét moi Ia thé, kh6 khiin 1a thé nhung nhiing ngudi linh van lun viing long vi ly tuéng bao vé qué huong. Nhting nguéi chién si Vé quéc quin tuy xanh xao, moi mét nhung nhué khi trin day, Su tuong phan diy tha vi nay duge thé hign qua cum tir “dir oai him”, Nhing ngudi chién si véi khi 9) 2a EE oO ‘Thudng Thite Sachphach oai phong lim ligt twa nhur vi chia son Kim hign len that hing ding gitta chén rimg thiéng nuéc déc. Hinh anh nay khién ching ta khdng thé khong lién tudng dén mot cau tho eta khé tho dau tién: “Dém dém Mudng Hich cop tréu ngudi” Ding nhur 6ng ba ta thurdng néi “v6 quyt day cé mong tay nhon”, néu nh 6 chén rimg nai mién Tay c6 cop dit, cing nhw tdn tai nhimg nguy hiém kho ludng thi nhing ngudi chién si chung ta cing so hitu tu chat ngang tan, dit d9i ciing nhu la chi thép bén vig c6 thé chéng choi Iai bat cit kho khan nao. Diu c6 Phat i mat voi muén van kh6 khan, cae chién si vn quyét tam bao v “dit oai him” dén tan hoi thé cudi cing. Sy déi lap 19 ring gitra than thé thé suy nhuge bén ngoai ciia nguéi linh va tinh than bén trong day ding manh khién cho hinh anh ngudi linh Tay Tién cing thém hing diing va uy nghiém. 2a EE BAN CHINH SUA Vé dep sing ngdi cia IY tuéng cach mang’cao ca va long yeu nude manh ligt ciia ngwoi chién éu kigm chién dau khiic nghigt da durge nha tho thé hién m6t cach su sac tir hai cu tho dau: “Tay Tién doan binh khong moc toc, Quan xanh méu lé dit oai him.” Dui ngdi but ciia Quang Dang, hign thye ctia cuge khang chién chéng Phap ign lén that tan khéc va khie nghiét qua hinh anh “doan binh khong moc tc” va “quan xanh mau 14”, ly giai cho nhiéu kh6 khiin, gian khé dang dn trim trong ting van tho’ giau chit bi trang Ay “Tay Tién, mt thoi vi mai mai”, Doan quan khong moc téc vi st rét t6e khong moc durge, quén xanh mau lé khong chi vi la nguy trang xanh hay mau quan phyc ma con vi nude da tai mét vi sét rét, thiéu thudc, thiéu an. Nhdng kho khan Ay chat chong, dem hi vong cia anh sang su s6ng lin vao bong téi dém den, khién ngudi chién si Tay Tién dau d6n, x6¢ xa giti lai cugc doi tui xuan trén 20] 3 N20 EES oe Thudng Thitc SachOn ~ tw View Wi ETL suét chang dwong hanh quan cia minh, Néu nhw khi xwa, nhing bai tho thuge thé Dung lugt ludn cé dong, hm site trong gidi han sé cfu, s6 chit thi trong thi phim that ng6n trudng thién cia Quang Dang cing di mang “y tai ngOn ngoai” - ¥ & ngoai ldi that d6c déo trong su da dang vé nét nghia an tang cia cau tho. Béi “Khong moc toc” con vi nhing ngwoi chién si da tu cao sach toc cia minh cho viée di chuyén va chién dau tro nén dé dang hon; séng trong rimg thiéng nude déc véi diéu thiéu thon, dé tranh nhiém chiy ran va nhimg bénh ly khac, doan binh di cing nhau tro thanh nhimg anh “Vé tam, Vé troc” that dic biét nhu thé, Hoa anh sic cua ly tong tudi xuan xanh yaomau xanh cia nui rig, song sudi, ngudi chién si trén ving son ewée lai *xanh mau la” khi khoac lén minh quan phue truy trang, lan da xanh xao nhgt nhat trong diéu kién thiéu thon cia thudc men ya su kiét cing ciia sire khée, hu. qua cia ching bénh sét rét da hoanh hanh khap cae canh rimg Tay Bac. Thé nhung tinh than bi trang, y chi kién cwong lun 1a pham chat sang ngdi noi méi ngwoi chién si, ho vin Iuén viing long vi ly tuéng danh cho non sng dau phai chién diu voi bao nhiéu kho khan, trac tro nhw thé nao. Sutwong phan gidra hinh anh “quan xanh mau 14” tiéu tuy ya khi phach “dir oai him” Lm liét chinh la tinh than bat khuat khong khuat phuc eiia vj chia son lim gitra chon ring thiéng nude Hinh anh nay khién ta lign tuéng dén cAu tho’ etia khé diu: “Dém dém Mung Hich cop tréu ngwoi”. H6 dit noi ban Lang timg durge doan quan thu phuc tré thanh tinh than minh hé hing ding, oai phong trong tu thé hién ngang cia ho, tao nén sw sw d6i lp sau sic gira than thé suy nhuge “xanh mau 14” ya tinh than bén trong day ding manh, khién hinh anh ngwoi linh Tay Tién mang dim dang dap trang sf va hinh anh ba quan trong “Thuat hoai” cia Pham Ngai Lao giita cugc khang chién chéng gic Nguyén - Mong x4m luge khi xua. Con ngudi va quan d6i thoi Tran ngay Ay voi tu thé “cam ngang ngon gido” lm liét, ving chai tugng trung cho ste manh dan toc, gin gid non s6ng; cing nh cach doan binh Tay Tién da “Quyét tir cho TO quéc quyét sinh” bang hanh trinh dén nui thiim rimg sau, tron ven ly trong kigu hing. [BAN GOC| “TAY TIEN” - BAI 10 - DOAN 14: a1] 3 N20 EES oe Thudng Thite Sachuyierw trary ter Vw Vhadeny 2 Sete Khi ndi dén hanh trinh di va viét cia “khach van chuong”, Nguyén Dinh Minh da ban khodn : “Hinh nhu dé khéng phai la su phat kién ra thir gi dé méi mé. Boi 18, ho khéng phai Columbus dong thuyén ra khoi trong niém khat khao nhing viing dat la”.Va cudi cing, ong cho ring : “ Ra di ki thuc 1a dé tam thire duge tro vé". Qua nhién, Quang Diing di dét nén “ Tay Tién” bing ct é “tro ve" nhu thé. “Nguoi vin churong” da ding trai nghiém va ndi nhé cla minh dé viét vé déng d6i than yéu, vé nhimg thang nam ra tran bing su tran quy v6 bd. Thé nén cho jén nay, ta van ludn gin gid mot Tay Tién vang vong non séng, lwu gidu bao ki nigm cua thoi chién vira bi trang hao hing lan trit tinh nén tho. Doc va suy ngim 14 cau tho dau “Tay Tién” , t6i King nghi vé str ménh cua ngudi tré trong hanh trinh gin gidt va phat trién dat nude, thém yéu va tein quy dang vé hoa binh ngay hom nay. NZ gin Cuintsua 6 Khi néi dén hanh trinh di va viét cia “khach van chwong”, Nguyén Dinh Minh Khué tirng cat long tran tré: “... Hinh nh d6 khéng phai la sw phat kién ra thir gi dé méi mé. Boi Ie, ho kh6ng phaiColumbus dong thuyén ra khoi trong niém khat khao nhiing ving dat la”. C6 1é, chinh nhimmg manh hon va khéi tinh ta dé lai cho mhimng xir sé ta qua da tré thanh chuyén hanh trinh “Ra di ki thye la dé tim thire duge tré-ve”, ngan ta dén bén bo cia lang quén nhu thé. Trong “Tay Tién”, Quang Dang da thuc hign mot cude “tré ve”, bing trai nghiém va ndi nhé cua minh dé viét vé dong di than yeu, vé nhimg ngay ra trfn bang sw tran quy yo bo qua nhitng van tho vang vong da di vao cdi nh6. Doc va suy ngim mudi bén cau tho dau bang mot trai tim hanh ng@ nam thang, toi Hing nghivé st mgnh cia ngwoi tré trong hanh trinh gid gin va phat trién dat nue, quay nhin cugc khang chién xa xwa qua nhimng van tho dé cang biét tran trong hoa binh hién tai, mot cach “séu bén va manh ligt” hon, 22| 3 N20 EES oe Thudng Thitc Sach