2/6/2024

Διοίκηση Επιχειρήσεων & Οργανισμών

Πληροφοριακά Συστήματα Διοίκησης

Λογισμικό (ΙΙ)

Γιάννης Χριστοδούλου
Δρ. Ηλεκτρολόγος Μηχανικός & Μηχανικός Υπολογιστών Ε.Μ.Π.

1
 2/6/2024

Λογισμικό εφαρμογών

 Λογισμικό εφαρμογών: Λογισμικό που απευθύνεται στον

τελικό χρήστη
 “Κοντά στον χρήστη”: Δημιουργείται με βάση τις ανάγκες και τις
απαιτήσεις του τελικού χρήστη
 Επικοινωνεί με τις συσκευές του υπολογιστή μέσω του
λειτουργικού συστήματος
 Ποικίλα είδη εφαρμογών, ανάλογα με:
 τις λειτουργίες που παρέχει (π.χ. επεξεργασία κειμένου)
 το κοινό στο οποίο απευθύνεται (π.χ. εκπαιδευτικό λογισμικό)

Κειμενογράφοι / Επεξεργαστές κειμένου

 Συγγραφή κειμένου... η σημαντικότερη μορφή επικοινωνίας
 Κειμενογράφος (text editor): Η απλούστερη εκδοχή
λογισμικού δημιουργίας ψηφιακών κειμένων (π.χ. Notepad)
 Παρέχει απλές λειτουργίες επεξεργασίας κειμένου (αντιγραφή,
αποκοπή, επικόλληση, αναίρεση)
 Επεξεργαστής κειμένου (word processor)
 Δυνατότητα μορφοποίησης κειμένου (επιλογή μεγέθους
χαρακτήρων, γραμματοσειράς, μορφοποίηση παραγράφων κλπ.)
 Δυνατότητα ενσωμάτωσης εικόνων, γραφικών, μαθηματ. τύπων
 Τεχνολογία WYSIWYG (What You See Is What You Get)
 Αποτελούν βασικό συστατικό πολλών εφαρμογών (calendar,
instant messaging, διαχείριση email, σε ιστοσελίδες κ.α.)

2
 2/6/2024

Τι είναι οι εφαρμογές Ιστού;

 Εφαρμογές Ιστού: Παρέχονται και λειτουργούν δια μέσου του
Παγκόσμιου Ιστού (World Wide Web)
 Γίνονται αντιληπτές περισσότερο ως υπηρεσίες
 ΔΕΝ εγκαθίστανται στον υπολογιστή αλλά εκτελούνται δια ενός
φυλλομετρητή Ιστού...
 Φυλλομετρητής Ιστού (Web browser): Εφαρμογή προβολής
ιστοσελίδων και εφαρμογών Ιστού
 Mozilla Firefox, Internet Explorer κλπ.
 Ιστοσελίδα = περιεχόμενο + κώδικας HTML
 Εμφανίζει το περιεχόμενο των ιστοσελίδων με βάση τον κώδικα
HTML που περιλαμβάνουν
 Δεν συνιστά εφαρμογή Ιστού... αλλά «εκτελεί» εφαρμογές Ιστού

Εφαρμογές Ιστού
 Πλοήγηση (web surfing): Εξερεύνηση του Παγκόσμιου
Ιστού με την επίσκεψη ιστοτόπων (web sites)
 Ιστότοπος: Αποτελείται από μία ή περισσότερες ιστοσελίδες

 Μηχανή αναζήτησης (search engine): Εντοπισμός

πληροφοριών/ιστοσελίδων/εγγράφων/κλπ. που βρίσκονται
στον Παγκόσμιο Ιστό
 Η αναζήτηση γίνεται με βάση κριτήρια που θέτει ο χρήστης
 Τα αποτελέσματα μιας αναζήτησης είναι συνήθως πολλά...
 ...αλλά ΠΟΛΥ σημαντική η διάταξη των αποτελεσμάτων!

3
 2/6/2024

Επικοινωνία μέσω Διαδικτύου

 Ως προς τον χρονισμό:
 Σύγχρονη επικοινωνία: Η αλληλεπίδραση των χρηστών
επιτυγχάνεται σε πραγματικό χρόνο (π.χ. τηλέφωνο)
 Ασύγχρονη επικοινωνία: Η αλληλεπίδραση των χρηστών
επιτυγχάνεται σε διαφορετικούς χρόνους (π.χ. ταχυδρομείο)
 Ως προς τον τρόπο αλληλεπίδρασης (π.χ. μεταξύ δύο
χρηστών):
 Αμφίδρομη επικοινωνία: Η επικοινωνία γίνεται και προς
τις δύο κατευθύνσεις (π.χ. τηλέφωνο)
 Μονόδρομη επικοινωνία: Η επικοινωνία γίνεται μόνο προς
μία κατεύθυνση (π.χ. blog)

Εφαρμογές Ιστού
 Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: Διαχείριση ηλεκτρονικής
αλληλογραφίας (e-mail)
 E-mail servers: H ηλεκτρονική αλληλογραφία διανέμεται μέσω
ειδικών διακομιστών
 E-mail clients: Εφαρμογές υποβολής (προς τον διακομιστή),
λήψης (από τον διακομιστή) και διαχείρισης των e-mails
 Μια διεύθυνση ηλεκτρονικής αλληλογραφίας αποτελείται από
το όνομα του χρήστη (username), το σύμβολο @ (“at”) και τη
διεύθυνση του διακομιστή
Π.χ. yannischris@ba.uoa.gr
 Πολλες αναλογίες με τη διαδικασία της παραδοσιακής
αλληλογραφίας…

4
 2/6/2024

Εφαρμογές Ιστού
 Συζήτηση (chat)
 Συνήθως με τη μορφή γραπτών μηνυμάτων σε πραγματικό χρόνο
 Μπορούν να συμμετέχουν δύο ή περισσότεροι ομιλητές (chat room)
 Η συζήτηση μπορεί να είναι δημόσια ή ιδιωτική
 Φόρουμ (forum)
 Συζήτηση με τη μορφή γραπτών μηνυμάτων αλλά ασύγχρονα
 Έχουν συγκεκριμένη θεματολογία
 Ιστολόγιο (blog)
 Δημόσια ημερολόγια (σύντμηση των λέξεων web και log)
 Μονόδρομη επικοινωνία
 Συνήθως με συγκεκριμένη θεματολογία

Τι είναι οι διαδικτυακές εφαρμογές;

 (Διαδίκτυο ≠ Παγκόσμιος Ιστός...)
 Εφαρμογές που χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο, αλλά βρίσκονται
εγκατεστημένες στον υπολογιστή...
 Άρα, εκτελούνται απευθείας και όχι μέσω web browser. Π.χ.:
 Διατήρηση online αντιγράφων ασφαλείας
 Μεταφορά αρχείων
 Τηλεδιάσκεψη
 Απομακρυσμένη πρόσβαση και έλεγχο υπολογιστή
 Τηλεφωνία μέσω διαδικτύου
 Πολλές εφαρμογές παρέχουν και τις δύο εκδόσεις, δηλ. και
εφαρμογή Ιστού και διαδικτυακή (π.χ. chat, social media apps)

5
 2/6/2024

Συστήματα διαχείρισης ΒΔ
 Σύστημα διαχείρισης βάσεων δεδομένων (Database
Management System): Λογισμικό υπεύθυνο για τη δημιουργία,
διαχείριση και αλληλεπίδραση μιας ΒΔ με τον χρήστη
 Απευθύνεται σε ειδικούς χρήστες (π.χ. προγραμματιστές)
 Παρέχει λειτουργίες εισαγωγής, αποθήκευσης, ανάκτησης,
τροποποίησης και διαγραφής δεδομένων
 Επιτρέπει την απευθείας πρόσβαση στα δεδομένα της ΒΔ
 Υπάρχουν έτοιμες λύσεις, αλλά μπορεί να δημιουργηθεί και εκ
του μηδενός με βάση εξειδικευμένες απαιτήσεις
 Κεντρικό συστατικό πλήθους εφαρμογών που σχετίζονται με
διαχείριση δεδομένων (παν/μια, νοσοκομεία, επιχειρήσεις κ.α.)

Άλλες κατηγορίες λογισμικού

 Μεταγλωττιστές/Διερμηνευτές γλωσσών προγ/σμού
 Μετατρέπουν τον πηγαίο κώδικα σε εκτελέσιμο κώδικα
 Μπορεί να παρέχουν γραφική διεπαφή προγραμματισμού (IDE)
 Προγραμματιστικές διεπαφές (API’s): Παροχή της
λειτουργικότητας μιας εφαρμογής προς άλλες εφαρμογές
 Web services: Παρέχουν μέσω Διαδικτύου αυτόνομες
υλοποιήσεις υπηρεσιών σε (απομακρυσμένες) εφαρμογές
 Η αλληλεπίδραση επιτελείται μέσω Διαδικτύου
 ΑΡΑ: Ανεξάρτητες από την υλοποίηση της εφαρμογής!
 Βάσεις δεδομένων (κώδικας SQL)
 Χρησιμοποιείται από λογισμικό εφαρμογών ή συστήματος

6
 2/6/2024

Ιδιόκτητο λογισμικό
 Αρχικά, το λογισμικό αποτελούσε αναπόσπαστο μέρος του
υλισμικού
 Στην αρχή απλά ήταν μέρος του υλισμικού
 Στη συνέχεια, η ίδια εταιρεία έφτιαχνε λογισμικό και υλισμικό
 Μετά το 1968 η παραγωγή λογισμικού αποσυνδέθηκε από το
υλισμικό
 Το λογισμικό αυτονομήθηκε ως προϊόν
 Δημιουργία εξειδικευμένων εταιρειών παραγωγής λογισμικού
 Εμφάνιση γλωσσών προγραμματισμού ευρείας χρήσης
 Παραγωγή πλήθους προϊόντων/υπηρεσιών λογισμικού σε
προσιτό κόστος

Ιδιόκτητο λογισμικό
 Ιδιόκτητο λογισμικό (κλειστού κώδικα)
 Αγορά του εκτελέσιμου κώδικα και όχι του πηγαίου...
 …και της άδειας χρήσης και λειτουργίας του (End User
License Agreement)

 Δεν μπορεί να κάνει αλλαγές στον κώδικα

 Δεν επιτρέπεται να αντιγράψει/αναδιανείμει το λογισμικό

 Εμπόδιο στην ανάπτυξη λογισμικού με βάση άλλο

ιδιόκτητο λογισμικό ή λειτουργικό σύστημα...

7
 2/6/2024

Λογισμικό ανοικτού κώδικα

 1983: Εκκίνηση του έργου GNU (GNU’s Not Unix, Linux OS)
 Ανάπτυξη του GNU/Linux, ενός λειτ. συστήματος με βάση το UNIX
 Το λογισμικό... ανοικτού κώδικα (open source)
 Μια βαθιά νεωτερική ιδέα...
 Πηγαίος κώδικας διαθέσιμος στους χρήστες
 Διατίθεται δωρεάν
 Κοινότητες προγραμματιστών που συνεισφέρουν εθελοντικά
στην ανάπτυξη του λογισμικού
 Με την ανάπτυξη του Διαδικτύου διευκολύνθηκε η δημιουργία
και διανομή ελεύθερου λογισμικού
 Νέα επιχειρηματικά μοντέλα (π.χ. περιορισμένη δωρεάν έκδοση)

Για περισσότερα…

 Από το προτεινόμενο σύγγραμμα*:

 Κεφ. 7

*https://repository.kallipos.gr/handle/11419/748