ĐỀ NLXH

Câu 1. Cho đoạn ngữ liệu sau:

“Tuổi thiếu niên là tuổi của ước mơ và hoài bão.Nó gắn liền với khát vọng chinh
phục thử thách và giải được mật mã cuộc đời. Khát vọng luôn xanh và cuộc sống luôn đẹp,
nhưng trong một thời khắc nào đó, có thể nhiều bạn trẻ đã thấy cuộc đời như một mớ
bòng bong của những điều bỡ ngỡ với bao trăn trở không dễ tỏ bày. Đi qua tuổi thơ, cuộc
đời mở ra trước mắt bạn một hành trình dài, nhiều hoa hồng nhưng cũng không ít chông
gai.Cuộc sống, với tất cả sự khắc nghiệt vốn có của nó sẽ khiến cho bước chân bạn nhiều
lần rớm máu. Và những giọt máu đó, hoặc sẽ thấm xuống con đường bạn đang đi và lưu
lại đó dấu son của một vị anh hùng, hoặc sẽ trở thành dấu chấm hết cho những khát vọng
đoản mệnh của một kẻ nhụt tâm, chùn bước. Nhưng dù thế nào đi chăng nữa, bạn hãy nhớ
rằng: để trưởng thành, những thử thách và thất bại bao giờ cũng là điều cần thiết”.
(Theo Hạt giống tâm hồn dành cho tuổi teen, tập 2, NXB Tổ ng hợ p TP HCM, 2012)
Từ nộ i dung đoạ n ngữ liệu trên, hã y viết bà i vă n trình bà y suy nghĩ củ a em về
quan điểm: “Để trưởng thành, những thử thách và thất bại bao giờ cũng là điều cần
thiết”.
MB: giớ i thiệu vấ n đề nghị luậ n 0, 25
TB:
1. Giả i thích:
- Thử thá ch là nhữ ng yếu tố gâ y khó khă n, cả n trở đến việc thự c hiện mộ t cô ng việc ,
mộ t kế hoạ ch, mụ c tiêu …. 0,5
- Thấ t bạ i là trạ ng thá i khô ng đá p ứ ng đượ c mụ c tiêu, mong muố n hoặ c dự định.
=> Trong cuộ c số ng , thử thá ch và thấ t bạ i luô n tồ n tạ i như mộ t quy luậ t tấ t yếu trong
sự vậ n độ ng và phá t triển củ a mỗ i cá nhâ n cũ ng như toà n xã hộ i :
2. Bà n luậ n vấ n đề:
- Con ngườ i luô n phả i đố i diện vớ i nhữ ng thử thá ch, thấ t bạ i trong cuộ c số ng, lao
độ ng, họ c tậ p và trong cả nhữ ng mố i quan hệ xã hộ i. Khô ng có ai số ng mà khô ng phả i
đố i diện vớ i khó khă n, thử thá ch và khô ng từ ng nếm trả i mộ t lầ n thấ t bạ i trong cuộ c 2,0
đờ i
- Nhữ ng thử thá ch, thấ t bạ ị có thể do khá ch quan hoặ c chủ quan đem lạ i.
- Con ngườ i cầ n phả i có nhữ ng khó khă n, thử thá ch , thấ t bạ i để phá t triển. Đâ y cũ ng là
độ ng lự c để con ngườ i phấ n đấ u vươn lên trong cuộ c số ng. Và chỉ khi có ý chí nghị lự c,
có sự dũ ng cả m, kiên trì, dá m đương đầ u vớ i thá ch thứ c, thấ t bạ i, mớ i có thể có cơ hộ i
tồ n tạ i ,phá t triển và thà nh cô ng.
( HS lấ y dẫ n chứ ng để chứ ng minh )
3. Mở rộ ng:
- Phê phá n nhữ ng con ngườ iđã đầ u hà ng trướ c thử thá ch (dù là thử thá ch nhỏ ) và
chấ p nhậ n thấ t bạ i. Việc là m ấ y củ a họ khô ng chỉ ả nh hưở ng tớ i bả n thâ n mà thậ m chí 0,25
cò n ả nh hưở ng xấ u đến cộ ng đồ ng, xã hộ i.
4. Bà i họ c nhậ n thứ c và hà nh độ ng.
- Thử thá ch, thấ t bạ i luô n là mô i trườ ng để rèn luyện con ngườ i.
- Tuổ i trẻ cầ n họ c tậ p, rèn luyện để vượ t qua thử thá ch, khô ng run sợ trướ c thấ t bạ i 0,75
để vươn lên:
+ Dũ ng cả m đố i mặ t vớ i thử thá ch, thấ t bạ i.
+ Họ c hỏ i kinh nghiệm từ nhữ ng thấ t bạ i để vươn lên.
+ Có cá i nhìn lạ c quan , tích cự c khi gặ p thấ t bạ i, thử thá ch.
KB: Khẳ ng định vấ n đề, liên hệ bả n thâ n
 0,25

Câu 2 (4.0 điểm)

HỎ I
Tô i hỏ i đấ t: Đấ t số ng vớ i đấ t như thế nà o?
- Chú ng tô i tô n cao nhau.
Tô i hỏ i nướ c: Nướ c số ng vớ i Nướ c như thế nà o?
- Chú ng tô i là m đầ y nhau
Tô i hỏ i cỏ : Cỏ số ng vớ i cỏ như thế nà o?
- Chú ng tô i đan và o nhau
Là m nên nhữ ng châ n trờ i
Tô i hỏ i ngườ i: Ngườ i số ng vớ i ngườ i như thế nà o?
Tô i hỏ i ngườ i: Ngườ i số ng vớ i ngườ i như thế nà o?
Tô i hỏ i ngườ i: Ngườ i số ng vớ i ngườ i như thế nà o?
(Trích tập thơ Thư mùa đông- Hữu Thỉnh)
Trình bà y nhữ ng bà i họ c về lố i số ng đẹp cho mình, cho mọ i ngườ i mà em họ c đượ c
từ bà i thơ trên bằ ng mộ t bà i vă n nghị luậ n ngắ n.
a2) Về nội dung
* Trình bày những bài học về lối sống đẹp cho mình, cho mọi người mà
em học được từ bài thơ trên bằng một bài văn nghị luận ngắn
- “ Chú ng tô i tô n cao nhau”: Tinh thầ n vị tha, biết đặ t lợ i ích củ a mọ i ngườ i 1,0
lên trên lợ i ích củ a mình, thậ m chí phả i hi sinh thầ m lặ ng. (dẫ n chứ ng)
- “ Chú ng tô i là m đầ y nhau“ : Tinh thầ n rộ ng lượ ng biết cho đi, biết là m đầ y 1,0
và hoà n thiện đồ ng loạ i, hoà n thiện nhữ ng gì mà ngườ i khá c cò n thiếu về
kiến thứ c, nhâ n cá ch... (dẫ n chứ ng)
- “ Chú ng tô i đan và o nhau là m nên nhữ ng châ n trờ i“ : Tinh thầ n đoà n kết, 1,0
tương thâ n, tương á i giữ a con ngườ i vớ i con ngườ i.(dẫ n chứ ng)
* Đánh giá: 1,0
- Đâ y là nhữ ng bà i họ c về lố i số ng đẹp, vượ t ra khỏ i chủ nghĩa cá nhâ n, ích
kỉ, hẹp hò i, đố kị, bon chen, hướ ng tớ i sự khoan dung độ lượ ng, biết mơ
ướ c, vươn tớ i, biết hò a nhậ p cộ ng đồ ng, cố ng hiến cho xã hộ i gó p phầ n là m
đẹp cho cuộ c số ng....
- Ngợ i ca, khẳ ng định, biểu dương lố i số ng đẹp cho cả cộ ng đồ ng, đồ ng thờ i
biết phê phá n lố i số ng vị kỉ, thờ ơ vô cả m, vô trá ch nhiệm thự c dụ ng cơ
hộ i, cá nhâ n....trong mộ t bộ phậ n giớ i trẻ hiện nay.
- HS liên hệ chính bả n thâ n mình

Câu 3 (4.0 điểm)

Trong cuố n sá ch “Yêu những điều không hoàn hảo” tá c giả Hae Min cho rằ ng:
 Có thể bạn không tài nào hiểu được
Tại sao cha mẹ mình, anh chị em mình, bạn bè mình….
Lại suy nghĩ và hành động như thế.
Nhưng cho dù bạn không thể hiểu họ
Và không vừa lòng với những điều họ làm
Bạn vẫn có thể yêu thương họ thật lòng
Vì tình yêu thực sự
Vượt qua mọi hiểu biết của con người
(….)
Chúng ta vẫn có thể yêu thương nhau trọn vẹn mà không cần hiểu nhau một cách
trọn vẹn
( Theo Hae Min, Yêu những điều không hoàn hảo. NXB Thế giới, 2018)
Em có đồ ng ý vớ i suy nghĩ “Chúng ta vẫn có thể yêu thương nhau trọn vẹn mà
không cần hiểu nhau một cách trọn vẹn” khô ng? Hã y viết bà i vă n trình bà y câ u trả lờ i củ a
em.

* Mở bài: 0,25
- Nêu đượ c vấ n đề nghị luậ n, dẫ n dắ t đượ c bà i thơ.

Câu Nội dung Điểm

1 1. Giải thích:
(4,0 điểm) - “Yêu thương “ là tình cả m cao đẹp, là sợ i dâ y gắ n kết giữ a 0,25
ngườ i vớ i ngườ i. Trong cuộ c số ng, tình yêu thương có biểu hiện
rấ t đa dạ ng: quan tâ m, sẻ chia, gắ n bó , chă m só c, an ủ i độ ng
viên khi gặ p khó khă n, thử thá ch…
- “Hiểu nhau” là khả nă ng đặ t mình và o hoà n cả nh củ a ngườ i 0,25
khá c để nhậ n thứ c, nắ m bắ t đượ c suy nghĩ, hà nh độ ng, tình
cả m, tính cá ch củ a họ .
=> Bà i thơ củ a tá c giả Hea Min trong cuố n sá ch “Yêu những điều
không hoàn hảo” đã đề cậ p đến nhữ ng tình huố ng nghịch lí giữ a
“ yêu thương” và “hiểu nhau” trong cuộ c số ng để từ đó đưa ra
thô ng điệp sâ u sắ c về tình yêu thương vô hạ n củ a mỗ i ngườ i. 0,5
Trong cuộ c số ng, sẽ có nhữ ng lú c ta khô ng thể hiểu đượ c hà nh
độ ng, suy nghĩ củ a nhữ ng ngườ i xung quanh, thậ m chí sẽ có
nhữ ng khi hà nh độ ng, suy nghĩ củ a họ khiến cho ta “ không vừa
lòng”. Dẫ u vậ y, ta vẫ n có thể “yêu thương họ thật lòng”, con
ngườ i vẫ n có thể “yêu thương nhau thật lòng mà không cần hiểu
nhau một cách trọn vẹn”.
2. Bàn luận
a) Chúng ta vẫn có thể yêu thương nhau trọn vẹn mà không cần
hiểu nhau một cách trọn vẹn.
- Cuộ c đờ i đa sự , con ngườ i đa đoan, mỗ i ngườ i là mộ t tiểu vũ
trụ vớ i biết bao bí mậ t, chính vì thế, để “ hiểu nhau một cách 0,5
trọn vẹn” là mộ t việc rấ t khó khă n, nếu khô ng muố n nó i là bấ t
khả . Dẫ u vậ y, chú ng ta vẫ n có thể yêu thương nhau trọ n vẹn.
Bởi “hiểu nhau” là câ u chuyện củ a lí trí, “yêu thương nhau” là
câ u chuyện củ a trá i tim.
- Yêu thương là “nhân tính thiêng liêng” (R. Tagore), là tình cả m
sâ u sắ c nhấ t và tự nhiên nhấ t trong trá i tim mỗ i ngườ i. Tình
yêu châ n chính là tình yêu khô ng vụ lợ i, khô ng cầ n điều kiện, nó
xuấ t phá t từ sợ i dâ y gắ n kết tự nhiên, châ n thà nh giữ a ta và 0,5
ngườ i khá c.

b. Tình yêu thương làm nên sự thấu hiểu và sự thấu hiểu làm nên
tình yêu thương.
- Tình yêu thương đích thự c vẫ n cầ n xâ y dự ng trên nền tả ng
củ a sự thấ u hiểu. Bở i thiếu đi sự thấ u hiểu, tình yêu đó sẽ lạ c 0,5
hướ ng và mang đến nhữ ng điều tiêu cự c: chú ng ta có thể nhầ m
lẫ n tình yêu thương vớ i sự chiếm hữ u, hoặ c vì yêu thương mà
mù quá ng, dung tú ng cho cá i sai, cá i xấ u củ a ngườ i khá c…
- “ Yêu thương nhau trọn vẹn”, xét cho cù ng, là đạ t đến sự hà i
hò a về cả m xú c, suy nghĩ, cá ch số ng giữ a ta và ngườ i khá c. Điều
kiện để tạ o nên sự hà i hò a ấ y chính là
“ hiểu nhau”. Cà ng yêu thương, ta cà ng biết thấ u hiểu. Cà ng thấ u
hiểu, tình yêu thương củ a ta lạ i cà ng sâ u sắ c, rộ ng mở . 0,5

3. Bài học nhận thức và hành động. Họ c sinh cầ n thể hiện cá c 0.5
tá c độ ng củ a vấ n đề bà n luậ n đến tư tưở ng, nhậ n thứ c, hà nh
độ ng củ a bả n thâ n.
Ví dụ :
- Rèn luyện cho mình cá ch nhìn mở rộ ng, biết tô n trọ ng sự khá c
biệt, chấ p nhậ n và yêu thương ngườ i khá c…
- Biết cá ch lắ ng nghe, biết đố i thoạ i để thấ u hiểu.
3. Kết bài: Khẳ ng định lạ i vấ n đề, liên hệ thự c tế bả n thâ n 0,25

Bài làm
Jean Jacques Rousseau từ ng nó i: “Tình yêu thương cũ ng như cơ thể củ a chú ng ta là dò ng
chả y bấ t tậ n”. Tình yêu trong mỗ i con ngườ i như là má u thịt gắ n liền vớ i ngườ i ấ y.
Thượ ng đế tạ o ra con ngườ i vớ i hai mắ t để nhìn, đô i tai để lắ ng nghe và trá i tim để yêu
thương. Và chính trá i tim yêu thương ấ y, khiến cho con ngườ i hà nh độ ng nhữ ng điều
tưở ng như khô ng thể. Vì lẽ đó trong cuố n sá ch “Yêu nhữ ng điều khô ng hoà n hả o”, tá c giả
Hae Min viết rằ ng:

“Có thể bạn không tài nào hiểu được

Tại sao cha mẹ mình, anh chị em mình, bạn bè mình,

Lại suy nghĩ và hành động như thế.

Nhưng cho dù bạn không thể hiểu họ

Và không vừa lòng với những điều họ làm

Bạn vẫn có thể yêu thương họ thật lòng.

Vì tình yêu thực sự

Vượt qua mọi hiểu biết của con người.

(…)

Chúng ta vẫn có thể yêu thương nhau trọn vẹn

Mà không cần hiểu nhau một cách trọn vẹn.”

Tình yêu thương dườ ng như vượ t qua mọ i hiểu biết củ a con ngườ i. Thậ t lạ lù ng vì
chú ng ta chưa bao giờ hiểu hết về nhữ ng ngườ i xung quanh nhưng ta vẫ n yêu họ mộ t
cá ch châ n thà nh, trọ n vẹn, khô ng toan tính. Vậ y có bao giờ ta tự hỏ i, vì sao “Chú ng ta vẫ n
có thể yêu thương nhau trọ n vẹn mà khô ng cầ n hiểu nhau mộ t cá ch trọ n vẹn”?

Như đã nó i, yêu thương gắ n vớ i con ngườ i như má u thịt. Tuy nhiên mỗ i ngườ i lạ i có
mộ t cá ch định nghĩa khá c nhau về tình yêu. Nhưng ta có thể hiểu đơn giả n rằ ng tình yêu
thương là sự đồ ng cả m, thấ u hiểu, sẻ chia mà con ngườ i dà nh cho nhau. Tình yêu
thương là mộ t tình cả m rấ t đỗ i thiêng liêng và cao quý. Ngườ i ta thườ ng hình dung tình
yêu là nhữ ng tình cả m tố t đẹp nhấ t, là sợ i dâ y kết nố i tâ m hồ n vớ i tâ m hồ n, mang lạ i cho
con ngườ i ta cả m giá c hạ nh phú c, ấ m á p nhấ t. “Hiểu nhau mộ t cá ch trọ n vẹn” là thấ u
cả m vớ i suy nghĩ, hà nh độ ng, lờ i nó i củ a ngườ i khá c, hiểu tườ ng tậ n vì sao họ có nhữ ng
hà nh vi, lờ i nó i, suy nghĩ đó . “Yêu thương trọ n vẹn” chính là yêu mà khô ng cầ n đá p lạ i,
yêu khô ng toan tính, nghĩ suy, già nh cả con tim để thấ u hiểu, cả m thô ng. Thô ng qua mộ t
bà i thơ ngắ n, đạ i đứ c Hae Min đã cho chú ng ta thêm mộ t quan niệm sâ u sắ c về yêu
thương “Có thể yêu thương nhau trọ n vẹn mà khô ng cầ n hiểu nhau mộ t cá ch trọ n vẹn”.
Từ trướ c đến nay, có phả i chú ng ta vẫ n thườ ng nghĩ giữ a “yêu” và “hiểu” luô n cầ n phả i
song hà nh? Phả i “hiểu” trướ c thì mớ i có thể thậ t lò ng yêu thương. Tuy nhiên, ở đâ y, ta sẽ
nhìn thấ y mộ t quan niệm khá c “yêu mà khô ng cầ n hiểu mộ t cá ch trọ n vẹn”.

Đừ ng nghĩ rằ ng đâ y là mộ t quan niệm điên rồ . Bạ n hã y thử đặ t câ u hỏ i cho bả n thâ n

mình xem, bạ n đã từ ng khô ng hiểu mộ t ai đó nhưng bạ n vẫ n yêu họ mộ t cá ch khô ng
nghĩ suy hay chưa? Vâ ng, đú ng vậ y, chính là bố mẹ củ a bạ n. Chắ c hẳ n chú ng ta cũ ng từ ng
đặ t câ u hỏ i “Vì sao?” trướ c nhữ ng điều bố mẹ là m. Vì sao bố mẹ lạ i so sá nh bả n thâ n
mình vớ i “con nhà ngườ i ta”? Vì sao lạ i cấ m cả n mình vớ i điều nà y, điều khá c? Hà ng vạ n
câ u hỏ i vì sao bạ n từ ng đặ t ra, nhưng lạ i khô ng có câ u trả lờ i hoặ c là câ u hỏ i đấ y sẽ
khô ng bao giờ lặ p lạ i vì đến mộ t ngà y nà o đó , bạ n lạ i quên nó mấ t và bạ n lạ i yêu thương
bố mẹ như lú c ban đầ u. Hô m nay có giậ n dỗ i đấ y, có khó c đấ y nhưng có phả i hô m sau
bạ n vẫ n ô m họ mỉm cườ i và nó i “Con yêu bố /mẹ” hay khô ng?

Vì sao chú ng ta có thể “yêu thương nhau trọ n vẹn mà khô ng cầ n hiểu nhau mộ t cá ch
trọ n vẹn”? Cũ ng trong cuố n sá ch “Yêu nhữ ng điều khô ng hoà n hả o”, Hae Min viết rằ ng:
“Trong tình yêu, ngoà i tình yêu ra, khô ng cò n bấ t kì lí do nà o khá c”. Yêu là yêu, khô ng
phả i vấ n đề hiểu hay khô ng hiểu, mà là chú ng ta có bằ ng lò ng mở cử a trá i tim mình để
trao đi hạ t giố ng yêu thương hay khô ng. Để hiểu đượ c mộ t ngườ i phả i cầ n khoả ng thờ i
gian rấ t dà i, chẳ ng kể đến mỗ i ngườ i đều dà nh riêng cho mình mộ t “khoả ng trờ i” chỉ có
riêng họ . Chú ng ta nghĩ rằ ng, chú ng ta có thể hiểu hết đượ c hay khô ng? Vậ y mớ i nó i, để
thấ u hiểu ai đó là cả mộ t quá trình. Thế nhưng đờ i ngườ i có mấ y lầ n mườ i nă m, chớ p
mắ t đã thấ y mình ở sườ n dố c bên kia củ a cuộ c đờ i, vậ y chẳ ng lẽ ta dà nh hết thờ i gian để
“hiểu” rồ i mớ i “yêu” hay sao. Vạ n vậ t trong vũ trụ đều tồ n tạ i theo quy luậ t Thà nh – Trụ -
Hoạ i – Diệt, nghe thì có vẻ cao siêu, thế nhưng nó cũ ng như Sinh – lã o – bệnh – tử - mộ t
vò ng luâ n hồ i khô ng ai trá nh khỏ i. Thế nên, khi cò n đượ c số ng, hã y yêu cho trọ n vẹn,
yêu cho hết mình vì có chắ c rằ ng mình sẽ hiểu nhau mộ t cá ch hoà n toà n đâ u? Nếu như
cứ khă ng khă ng “phả i hiểu cho trọ n vẹn” thì mớ i yêu trọ n vẹn thì Mẹ Teresa là m sao
hiểu hết nhữ ng nhữ ng trẻ em mồ cô i số ng vấ t vưở ng lang thang ở Ấ n Độ , cho đến nhữ ng
ngườ i nghèo khổ ,bệnh tậ t ở Cancutan? Vớ i số lượ ng ngườ i như vậ y, có ai dá m khẳ ng
định Mẹ Teresa đã hiểu rõ tườ ng tậ n về họ hay khô ng. Vố n dĩ, tình yêu xuấ t phá t từ trá i
tim và sẽ đi đến trá i tim, như vậ y là đủ . Chỉ cầ n hai trá i tim cù ng đồ ng điệu thì hiểu nhau
chẳ ng cò n là vấ n đề quá lớ n. Và Mẹ Teresa, bằ ng cô ng việc truyền giá o và từ thiện củ a
mình, bà đã mang tình yêu thương, sự sẻ chia đến vớ i nhữ ng con ngườ i cù ng cự c, đưa họ
khỏ i nơi tă m tố i, về vớ i á nh sá ng củ a mộ t cuộ c số ng bình thườ ng. Từ nhữ ng việc là m củ a
bà , ta có thể thấ y đâ u cầ n phả i hiểu nhau mộ t cá ch trọ n vẹn, chỉ cầ n trá i tim mở cử a,
dù ng sự đồ ng cả m, châ n thà nh là có thể “yêu thương”.

Ta từ ng nghe: “Nhâ n si sơ, tính bả n thiện”. Mạ nh Tử cho rằ ng từ khi đượ c sinh ra,
con ngườ i đã mang mộ t bả n tính lương thiện. Bả n chấ t củ a con ngườ i chính là lương
thiện, mà lương thiện thườ ng sẽ đi cù ng vớ i tình yêu thương khô ng chỉ giữ a ngườ i vớ i
ngườ i mà cong vớ i vạ n vậ t khá c. Có ai biết rằ ng từ khi nà o tình yêu ngự trị trong tim
mình? Khô ng ai cả . Ta chỉ biết tình yêu ở đó đã từ rấ t lâ u, chỉ đợ i ta chịu mở lò ng thì tình
yêu sẽ trà o dâ ng, sẽ đơm hoa kết trá i. Nhữ ng điều khở i phá t từ trá i tim bao giờ cũ ng là
điều thiêng liêng, tuyệt vờ i và sẽ có sứ mệnh gắ n kết giữ a ngườ i vớ i ngườ i. Nếu “hiểu”
thuộ c về nhữ ng lí lẽ củ a lý trí thì “yêu” là lờ i kêu gọ i củ a con tim. Như ta đã nó i, trá i tim
yêu thương sẽ hà nh độ ng nhữ ng điều dườ ng như khô ng thể. Yêu thương xó a khoả ng
cá ch về địa lý, về dâ n tộ c, về mà u da, ngô n ngữ . Khi con tim lên tiếng, mọ i lí lẽ khô cứ ng
sẽ khô ng cò n mà thay và o đó là bao dung, thấ u hiểu, là sẻ chia, là ấ m á p. Khô ng ngẫ u
nhiên mà trong bố n lầ n đạ i dịch Covid bù ng phá t, nhữ ng siêu thị 0 đồ ng, ATM gạ o và
nhữ ng mặ t hà ng cứ u trợ lạ i đượ c huy độ ng đến mứ c tố i đa để trao đến vù ng bị dịch
bệnh hoà nh hà nh. Liệu nhữ ng ngườ i tạ o ra siêu thị 0 đồ ng hay ATM gạ o kia có thự c sự
“hiểu trọ n vẹn” nhữ ng ngườ i họ giú p đỡ khô ng. Khô ng hoà n toà n, họ chỉ thấ y rằ ng, đồ ng
bà o mình cầ n đượ c giú p đỡ . Vậ y là họ chẳ ng ngầ n ngạ i gì, chẳ ng toan tính mà khô ng
“chia ngọ t sẻ bù i” cù ng nhữ ng hoà n cả nh khó khă n. Ô ng bà ta dạ y:

“Bầ u ơi thương lấ y bí cù ng
 Tuy rằ ng khá c giố ng nhưng chung mộ t già n”

“Bầ u” và “bí” là hai hình ả nh ví von, dẫ u khá c giố ng nhưng chung mộ t già n, chung mộ t
nhà , vậ y cớ gì lạ i khô ng giú p nhau. Cũ ng giố ng như con ngườ i chú ng ta, tuy khá c về dâ n
tộ c, suy nghĩ, hà nh độ ng nhưng chú ng ta là đồ ng loạ i. Chú ng ta khô ng cầ n phả i hiểu hết
về nhau nhưng chú ng ta vẫ n có thể yêu thương, giú p đỡ nhau. Bở i lẽ, yêu thương như
mộ t bả n nă ng củ a con ngườ i. Ta nhìn thấ y nhữ ng thả m cả nh sau trậ n độ ng đấ t só ng thầ n
nă m 2011 ở Nhậ t và cả m thấ y xó t thương cho con ngườ i ở mộ t đấ t nướ c cá ch chú ng ta
rấ t xa, cả m thấ y đau đớ n cho nhữ ng ngườ i chú ng ta chưa gặ p lấ y mộ t lầ n chưa nó i đến là
“hiểu”. Vâ ng, yêu thương là như vậ y, vượ t mọ i khoả ng cá ch, như mộ t vì sao tỏ a sá ng,
đem nhữ ng hạ t giố ng hạ nh phú c gieo xuố ng thế gian.

Mộ t tả ng bă ng trô i luô n có mộ t mặ t nổ i và mộ t mặ t khuấ t lấ p, trá i đấ t bao giờ cũ ng

chỉ đượ c chiếu sá ng mộ t bá n cầ u. Cuộ c số ng cũ ng giố ng như thế, mộ t vấ n đề chỉ nhìn
trự c diện thô i là chưa đủ , ta cò n cầ n tìm hiểu thêm nhiều khía cạ nh khá c củ a nó . Đâ u
phả i lú c nà o ta cũ ng yêu nhau mà khô ng cầ n hiểu hoà n toà n về nhau. Nếu như chú ng ta
trao yêu thương quá nhiều nhưng lạ i trao gử i nhầ m ngườ i thì chính yêu thương đó lạ i
tiếp tay cho tộ i á c diễn ra. Có thể thấ y nhữ ng tên tộ i phạ m mang tộ i danh giết ngườ i,
phía sau hắ n là nhữ ng ngườ i mẹ vì quá yêu thương con mà bao che cho tộ i lỗ i củ a chú ng.
Chú ng ta mở rộ ng vò ng tay, mở rộ ng trá i tim trao yêu thương nhưng cũ ng cầ n phả i giữ
sự tỉnh tá o. Chú ng ta khô ng bá c bỏ hoà n toà n rằ ng “yêu” là khô ng cầ n “hiểu”. Nếu khô ng
có mộ t mứ c độ thấ u hiểu rõ rà ng, từ “yêu” sẽ trở thà nh “mù quá ng” và “dung tú ng”.

Tuy nhiên, khô ng phả i ai cũ ng biết “yêu” và “yêu thương cho đú ng cá ch”. Xã hộ i vẫ n
tồ n tạ i đó nhữ ng con ngườ i chỉ biết nghĩ cho bả n thâ n, ích kỷ, tư lợ i cho cá nhâ n mà
khô ng biết yêu thương, san sẻ, thấ u hiểu. Họ chỉ nghĩ đến bả n thâ n, chỉ muố n nhậ n tình
yêu chứ tuyệt nhiên khô ng trao cho ai mộ t thứ gì. Họ sẽ khô ng thể nà o cả m nhậ n đượ c
hạ nh phú c khi khô ng biết yêu thương.

Chú ng ta hẳ n nhiên khô ng muố n giố ng mộ t kẻ ích kỷ, chỉ biết nghĩ đến bả n thâ n
mình. Do đó , mỗ i con ngườ i cầ n biết rèn luyện cho mình cá ch mở rộ ng trá i tim, mở rộ ng
tấ m lò ng để yêu thương mộ t cá ch châ n thà nh. Chú ng ta cầ n họ c cá ch chấ p nhậ n cho sự
khá c biệt củ a mỗ i con ngườ i, song song đó phả i luô n tậ p lắ ng nghe và thấ u hiểu. Là mộ t
cô ng dâ n trẻ, tô i sẽ khô ng ngầ n ngạ i mở rộ ng lò ng mình để trao yêu thương đến mọ i
ngườ i. Tô i muố n trở thà nh mộ t ngườ i có thể thấ u hiểu và cả m thô ng, mộ t chỗ dự a tinh
thầ n cho nhữ ng ngườ i cầ n mộ t nơi chố n an bình. Từ giờ phú t nà y, tô i sẽ khô ng ngừ ng nỗ
lự c họ c tậ p, rèn luyện để trở thà nh mộ t ngườ i sâ u sắ c, mộ t ngườ i vớ i trá i tim yêu
thương cù ng nhiệt huyết.

“Có gì đẹp trên đờ i hơn thế

Ngườ i vớ i ngườ i số ng để yêu nhau”

(Tố Hữ u)

Chú ng ta đến bên đờ i nà y, khô ng chỉ đơn giả n là tồ n tạ i về mặ t sinh họ c mà cò n phả i

số ng mộ t cá ch có ý nghĩa nhấ t. Và mộ t trong nhữ ng điều là m cuộ c số ng thêm ý nghĩa ấ y
chính là tình yêu. Khô ng cầ n hiểu nhau trọ n vẹn, khô ng cầ n phả i trở nên vĩ đạ i mớ i có
thể yêu thương ngườ i khá c. Dẫ u chỉ là mộ t ngườ i nhỏ bé, chú ng ta cũ ng mnag trong
mình mộ t trá i tim yêu thương và “Chú ng ta có thể yêu thương nhau trọ n vẹn mà khô ng
cầ n hiểu nhau mộ t cá ch trọ n vẹn”.

Câu 4 (4,0 điểm)

Giữa một vùng đất khô cằn sỏi đá, cây hoa dại vẫn mọc lên và nở ra những
chùm hoa thật rực rỡ.
Suy nghĩ củ a em về hiện tượ ng trên.

Câu Nội dung đạt được Điểm

Câu 1 1. Tiêu chí về nội dung các phần bài viết: 3,5
a. Mở bài: 0,25
- Dẫ n dắ t, giớ i thiệu vấ n đề nghị luậ n .
- Trích dẫ n câ u nó i.
b. Thân bài: 3,0
a. Giải thích câu nói: 1,0
- Hình ả nh “vùng sỏi đá khô cằn”: gợ i liên tưở ng, suy nghĩ về mô i trườ ng
số ng khắ c nghiệt, đầ y gian khó . Nó i cá ch khá c, đó là nơi sự số ng khó sinh sô i,
phá t triển.
- Hình ả nh “cây hoa dại”: Loạ i câ y yếu ớ t, nhỏ bé, cũ ng là loạ i câ y bình
thườ ng, vô danh, ít ngườ i chú ý.
- Hình ả nh “cây hoa dại vẫn mọc lên và nở hoa”: Câ y hoa dạ i số ng giữ a tự
nhiên lặ ng lẽ mà kiên cườ ng. Nó thích nghi vớ i hoà n cả nh, vượ t lên điều kiện
khắ c nghiệt để số ng và nở hoa. Nhữ ng bô ng hoa là thà nh quả đẹp đẽ, kết tinh
từ sự chắ t chiu, thể hiện sứ c số ng mã nh liệt.
- Như vậ y, câu nói mượn hiện tượng thiên nhiên mà gợi ra suy nghĩ về thái
độ sống của con người. Cho dù hoà n cả nh khắ c nghiệt đến đâ u, sự số ng vẫ n
hiện hữ u, cá i đẹp vẫ n tồ n tạ i. Con ngườ i phả i có ý chí, nghị lự c vươn lên trong 1,0
cuộ c số ng.
b. Phân tích, chứng minh ý nghĩa câu nói:
- Đâ y là mộ t hiện tượ ng mà ta có thể tìm thấ y ở nhiều nơi trong thế giớ i tự
nhiên quanh mình. Câ y cố i, cỏ hoa xung quanh ta luô n ẩ n chứ a mộ t sứ c số ng
mạ nh mẽ, bền bĩ. Chú ng sẵ n sà ng thích nghi vớ i mọ i điều kiện số ng khắ c
nghiệt:
+ Nơi xa mạc nóng bỏng, câ y xương rồ ng vẫ n mọ c lên, vẫ n nở hoa, nhữ ng
bô ng hoa nép mình dướ i xù xì gai nhọ n.
+ Ở cánh đồng băng Nam Cực, cá c nhà khoa họ c sữ ng sờ khi phá t hiện
dướ i lớ p bă ng dà y vẫ n có nhữ ng đá m địa y.
 - Từ hiện tượ ng nà y, có thể liên hệ vớ i nhữ ng hiện tượ ng tồ n tạ i trong
cuộc sống con người:
+ Nhữ ng thử thá ch, nhữ ng khó khă n củ a thự c tế đờ i số ng luô n đặ t ra đố i
vớ i mỗ i con ngườ i. Cuộ c số ng khô ng bao giờ bằ ng phẳ ng, luô n chứ a đự ng
nhữ ng bấ t ngờ , biến cố ngoà i ý muố n. Vì vậ y, quan trọ ng là cá ch nhìn, thá i độ
số ng củ a con ngườ i trướ c thự c tế đó . Ta khô ng nên đầ u hà ng hoà n cả nh,
khô ng buô ng xuô i phó thá c cho số phậ n. Trong hoà n cả nh “khắ c nghiệt”, vẫ n
có nhữ ng con ngườ i đích thự c vẫ n vươn lên.
+ Chính trong thá ch thứ c củ a hiện thự c cuộ c số ng, nghị lự c và sứ c số ng
củ a con ngườ i cà ng đượ c bộ c lộ rõ hơn bao giờ hết. Nhữ ng đó ng gó p, cố ng
hiến hay nhữ ng thà nh tự u, kết quả đạ t đượ c trong điều kiện đó rấ t cầ n đượ c
tô n vinh như nhữ ng tấ m gương sá ng cho mọ i ngườ i họ c tậ p:
Nhà văn Nga vĩ đại M. Go-rơ-ki đã có mộ t cuộ c đờ i sớ m chịu nhiều cay
đắ ng, gay go, đã khô ng ngừ ng tự họ c, tự đọ c để vươn lên khẳ ng định tà i nă ng
và đi đến thà nh cô ng. 0,25
“Hiệp sĩ công nghệ thông tin” Nguyễn Công Hoàng phả i số ng trong hoà n
cả nh nghiệt ngã : khô ng thể tự mình duy chuyển, khả nă ng ngô n ngữ hạ n chế. 0,25
Vậ y mà ngườ i thanh niên đó đã số ng bằ ng nghị lự c, quyết tâ m họ c tậ p và
nghiên cứ u phầ n mềm tin họ c. Cuố i cù ng anh đã thà nh cô ng.
Cò n có rấ t nhiều tấ m gương khá c nữ a, họ chấ p nhậ n đương đầ u vớ i hoà n
cả nh khắ c nghiệt để số ng và vươn lên, thể hiện nhữ ng ướ c mơ cao đẹp.
c. Bình luận, đánh giá:
- Khẳ ng định sự sâ u sắ c củ a bà i họ c: Đâ y là mộ t bà i họ c quý bá u, bổ ích về
thá i độ số ng củ a con ngườ i xuấ t phá t từ hiện tượ ng tự nhiên.
- Phê phá n:
+ Số ng trong mô i trườ ng, điều kiện số ng thuậ n lợ i, có ngườ i biết tậ n dụ ng 0,5
nó để phá t triển tố i đa nă ng lự c củ a mình, đó ng gó p cho cuộ c số ng. Song cũ ng
có nhữ ng ngườ i ỷ lạ i mà khô ng nỗ lự c cố gắ ng, chỉ biết hưở ng thụ , dẫ n đến
lã ng phí thờ i gian, tiền bạ c, tâ m huyết, tình cả m củ a ngườ i thâ n. Sự lã ng phí ấ y
là vô cù ng đá ng trá ch.
+ Khô ng gặ p đượ c nhữ ng thuậ n lợ i trong cuộ c số ng, có ngườ i đã số ng chá n
nả n, buô ng xuô i và dẫ n tớ i thấ t bạ i. Trườ ng hợ p nà y có thể cả m thô ng song
khô ng nên đồ ng tình vì tuy hoà n cả nh có vai trò quan trọ ng song nhữ ng nỗ lự c
cố gắ ng củ a con ngườ i cà ng quan trọ ng hơn.
- Bà i họ c rú t ra:
+ Để có thể vượ t lên khó khă n mà có nhữ ng đó ng gó p, cố ng hiến trong
 cuộ c số ng, con ngườ i cầ n có nghị lự c, ý chí, nă ng lự c. Song cũ ng rấ t cầ n sự
độ ng viên, khích lệ, tình yêu và niềm tin củ a nhữ ng ngườ i thâ n và cả cộ ng
đồ ng.
+ Cộ ng đồ ng nên có cá ch nhìn nhậ n, đá nh giá đú ng đắ n về nhữ ng đó ng gó p
củ a nhữ ng ngườ i ở hoà n cả nh đặ c biệt, đồ ng thờ i nên có nhữ ng chính sá ch hỗ
trợ , giú p đỡ để họ nhanh chó ng vượ t qua mọ i khó khă n trong cuộ c số ng.

c. Kết bài: 0,25

- Khẳ ng định, khá i quá t lạ i vấ n đề.
- Liên hệ bả n thâ n.
+ Mức tối đa (3,5 điểm): Đạ t cá c yêu cầ u trên.
+ Mức chưa tối đa (0,25-> 3,25 điểm): Că n cứ và o bà i là m củ a HS cho điểm
hợ p lí.
+ Mức không đạt (0 điểm): Khô ng là m bà i hoặ c là m lạ c đề.
2. Tiêu chí về hình thức: 0,5
- Bà i viết dướ i hình thứ c nghị luậ n xã hộ i.
- Bố cụ c ba phầ n rõ rà ng, chặ t chẽ.
- Luậ n điểm rõ rà ng, mạ ch lac; dẫ n chứ ng cụ thể; lờ i vă n có cả m xú c; chữ viết
sạ ch đẹp.
+ Mức tối đa (0,5 điểm): Đạ t cá c yêu cầ u trên.
+ Mức chưa tối đa (0,25 điểm): Că n cứ và o bà i là m củ a HS cho điểm hợ p lí.
+ Mức không đạt (0 điểm): Bà i là m khô ng có bố cụ c.

Câu 5: (4,0 điểm)

Đọ c mẩ u chuyện sau:
Tiếng vọng rừng sâu
Có mộ t cậ u bé ngỗ nghịch, hay bị mẹ khiển trá ch. Ngà y nọ giậ n mẹ, cậ u chạ y đến
mộ t thung lũ ng cạ nh khu rừ ng rậ m. Lấ y hết sứ c mình, cậ u hét lớ n: “Tô i ghét ngườ i’’. Từ
khu rừ ng có tiếng vọ ng lạ i: “Tô i ghét ngườ i”. Cậ u bé hố t hoả ng quay về, sà và o lò ng mẹ
khó c nứ c nở . Cậ u bé khô ng sao hiểu đượ c từ trong rừ ng lạ i có ngườ i ghét mình.

Ngườ i mẹ nắ m tay con và đưa con trở lạ i khu rừ ng. Bà nó i: “Giờ thì con hã y hét thậ t
to: “Tô i yêu ngườ i”. Lạ lù ng thay, cậ u vừ a dứ t lờ i thì có tiếng vọ ng lạ i: “Tô i yêu ngườ i”.
Lú c đó , ngườ i mẹ mớ i giả i thích cho con hiểu: “Con ơi! đó là qui luậ t trong cuộ c số ng củ a
chú ng ta. Con cho điều gì, con sẽ nhậ n điều đó . Ai gieo gió thì ắ t gặ t bã o. Nếu con thù
ghét ngườ i thì ngườ i cũ ng thù ghét con. Nếu con yêu thương ngườ i thì ngườ i cũ ng yêu
thương con”.
Hãy viết một bài văn bộc lộ suy nghĩ của mình về ý nghĩa câu chuyện trên.

Câu Hướng dẫn chấm Điểm

1. Về kĩ năng:
- Trình bà y suy nghĩ củ a mình về ý nghĩa câ u chuyện Tiếng
vọng rừng sâu
- HS trình bà y dướ i dạ ng bà i vă n nghị luậ n xã hộ i, có hệ
thố ng luậ n điểm rõ rà ng, chính xá c, khoa họ c.
- Lậ p luậ n chặ t chẽ, diễn đạ t mạ ch lạ c, vă n viết có cả m xú c,
khô ng mắ c lỗ i chính tả , dù ng từ , đặ t câ u.

2. Về kiến thức:
a. Mở bài:
Câu 1 0,25
- Trong cuộ c số ng mỗ i chú ng ta đều tồ n tạ i cá i thiện và cá i
(4,0 điểm) á c, có khi nà o mộ t ai đó là m điều á c mà đêm về khô ng gặ p á c
mộ ng, có ai đó là m việc tố t xong mà khô ng thầ m cả m thấ y
vui vẻ, hạ nh phú c trong lò ng.
- Hã y nhớ rằ ng cho điều gì sẽ nhậ n đượ c điều đó , ai gieo gió
thì sẽ gặ t bã o, ta thù ghét ngườ i thì ngườ i cũ ng sẽ thù ghét
ta, ta yêu thương ngườ i thì ngườ i cũ ng sẽ yêu thương ta.

b. Thân bài:
b1. Giải thích câu chuyện: 0,5
- Câ u chuyện đề cậ p đến mố i quan hệ giữ a cho và nhận
trong cuộ c số ng.
- Khi con ngườ i trao tặ ng ngườ i khá c tình cả m gì thì cũ ng
nhậ n lạ i tình cả m đó .
- Đâ y là mố i quan hệ nhâ n quả và là quy luậ t có tính tấ t yếu
củ a cuộ c số ng.

b2. Bình luận

* Giải thích qui luật cuộc sống 1,0
- Cho điều gì sẽ nhậ n điều ấ y.
- Mố i quan hệ cho và nhận rấ t phong phú bao gồ m cả vậ t
chấ t và tinh thầ n.
- Mố i quan hệ nà y khô ng phả i lú c nà o cũ ng ngang bằ ng nhau
trong cuộ c số ng: Có khi ta cho nhiều nhưng nhậ n lạ i ít và
ngượ c lạ i.
- Mố i quan hệ giữ a cho và nhận khô ng phả i bao giờ cũ ng là
mình cho ngườ i nà o thì nhậ n lạ i củ a ngườ i đó , mà nhiều khi
nhậ n ở ngườ i mình chưa hề cho.
- Khi cho, cá i mình nhậ n có khi là sự bằ ng lò ng vớ i chính
mình, là sự hoà n thiện hơn nhâ n cá ch là m ngườ i củ a mình
trong cuộ c số ng.
- Nếu là m điều gì khô ng tố t, ích kỉ, vụ lợ i hay hà nh độ ng vì
độ ng cơ xấ u sẽ phả i nhậ n nhữ ng gì đã gieo.
Đó là sự khô ng thanh thả n trong tâ m hồ n, hay nhữ ng hà nh
độ ng khô ng tố t do ngườ i khá c đá p lạ i. Như vậ y, chính mình
hạ i mình.
- Thương yêu, tố t vớ i ngườ i sẽ đượ c ngườ i yêu thương, đố i
xử tố t.

* Chứng minh qui luật cho và nhận bằng dẫn chứng (lồng 0,5
các dẫn chứng vào)

* Bình luận vấn đề 1,0

- Đâ y là ý kiến đú ng và có ý nghĩa sâ u sắ c.
- Nó hướ ng con ngườ i đến cuộ c số ng tố t, cao đẹp, già u yêu
thương, có trá ch nhiệm trướ c ứ ng xử bả n thâ n vớ i cộ ng
đồ ng.
- Tuy nhiên đô i khi cho và nhận khô ng phả i lú c nà o cũ ng
tương ứ ng nhưng khô ng vì thế mà tính toá n trong cuộ c
số ng. Số ng tố t phả i là bả n chấ t tự nhiên, khô ng gượ ng ép.
- Hậ n thù lú c nà o cũ ng kéo theo hậ n thù , bạ o độ ng lú c nà o
cũ ng sinh ra bạ o độ ng. Chỉ có tình yêu mớ i
là m phá t sinh tình yêu. Chính vì thế, hã y lấ y tình yêu để đá p
trả thù hậ n. Tiếng vọ ng cao đẹp nhấ t củ a mộ t nghĩa cử yêu
thương lú c nà o cũ ng là tiếng vọ ng củ a sự bình an trong tậ n
đá y tâ m hồ n chú ng ta.

* Ý nghĩa câu chuyện: 0,5

 - Câ u chuyện khuyên chú ng ta:
+ Con ngườ i phả i biết cho cuộ c đờ i nà y nhữ ng điều tố t đẹp
nhấ t: đó là sự yêu thương, trâ n trọ ng, cả m
thô ng giú p đỡ lẫ n nhau chứ khô ng phả i cho nhậ n vì mụ c
đích vụ lợ i…
+ Con ngườ i cầ n phả i biết cho nhiều hơn là nhậ n lạ i ; phả i
biết cho mà khô ng trô ng chờ đá p đền.
- Vấ n đề đặ t ra trong câ u chuyện là bà i họ c lớ n về mộ t lố i
số ng đẹp: số ng nhâ n á i, luô n bao dung và yêu thương vớ i
cuộ c đờ i.

c. Kết bài: 0,25

- Rú t ra bà i họ c cho bả n thâ n.
- Cuộ c số ng trao trả cho chú ng ta nhữ ng gì chú ng ta ban
phá t. Cuộ c số ng là mộ t tấ m gương phả n chiếu
nhữ ng hà nh độ ng củ a chú ng ta. Nếu muố n đượ c yêu thương,
thì phả i biết thương yêu, nếu muố n đượ c đố i xử tử tế thì
phả i số ng tử tế, nếu muố n đượ c cả m thô ng và kính trọ ng thì
phả i biết thô ng cả m và tô n trọ ng, nếu muố n đượ c ngườ i
khá c khoan dung và độ lượ ng vớ i mình thì chính bả n thâ n
phả i số ng khoan dung và hà o hiệp. Quy luậ t nà y á p dụ ng cho
mọ i khía cạ nh đờ i số ng.

Câu 6: (4 điểm).
Trình bà y suy nghĩ củ a em về thô ng điệp từ câ u chuyện sau :
Mộ t cậ u bé nhìn thấ y cá i kén củ a con bướ m. Mộ t hô m cá i kén hở ra mộ t cá i khe
nhỏ , cậ u bé ngồ i và lặ ng lẽ quan sá t con bướ m trong vò ng và i giờ khi nó gắ ng sứ c để
chui qua khe hở ấ y. Nhưng có vẻ nó khô ng đạ t đượ c gì cả .
Do đó cậ u bé quyết định giú p con bướ m bằ ng cá ch cắ t khe hở cho to hẳ n ra. Con bướ m
chui ra đượ c ngay nhưng cơ thể nó bị phồ ng rộ p và bé xíu, cá nh củ a nó co lạ i. Cậ u bé tiếp
tụ c quan sá t con bướ m, hi vọ ng rồ i cá i cá nh sẽ đủ lớ n để đỡ đượ c cơ thể nó . Nhưng
chẳ ng có chuyện gì xả y ra cả .
Thự c tế, con bướ m đó sẽ phả i bỏ ra suố t cả cuộ c đờ i nó chỉ để bò trườ n vớ i cơ thể
sưng phồ ng. Nó khô ng bao giờ bay đượ c. Cậ u bé khô ng hiểu đượ c rằ ng chính cá i kén bó
buộ c là m cho con bướ m phả i cố gắ ng thoá t ra là điều kiện tự nhiên để chấ t lưu trong cơ
thể nó chuyển và o cá nh, để nó có thể bay đượ c khi nó thoá t ra ngoà i kén.
(Hạ t giố ng tâ m hồ n, First New, NXB TP HCM, Tr 123)

CÂU ĐÁP ÁN ĐIỂM

CÂU 1 a. Mở bài: Dẫn dắt vấn đề, giới thiệu câu chuyện. 0,5đ
 (4 đ) b.Thân bài:
* Tìm hiểu nội dung, ý nghĩa câu chuyện:
- Ý nghĩa củ a câ u chuyện: 0,5đ
+ Nhữ ng khó khă n thử thá ch trong cuộ c số ng chính là cơ hộ i cho con
ngườ i tự rèn luyện, phấ n đấ u vươn lên để khẳ ng định bả n thâ n và tự
hoà n thiện mình.
+ Lò ng tố t nếu khô ng thể hiện đú ng cá ch, đú ng chỗ có thể gâ y ra
nhữ ng hậ u quả , nhữ ng hệ lụ y nghiêm trọ ng.
* Bàn luận:
- Tạ i sao nhữ ng khó khă n thử thá ch trong cuộ c số ng là nhữ ng cơ hộ i
cho con ngườ i vươn lên?
+ Khó khă n thử thá ch buộ c con ngườ i phả i phấ n đấ u khô ng ngừ ng;
khó khă n thử thá ch rèn cho con ngườ i bả n lĩnh, ý chí; khó khă n
nhiều khi là độ ng lự c khích lệ con ngườ i hà nh độ ng… Khi vượ t qua
thử thá ch, con ngườ i sẽ trưở ng thà nh hơn (dẫn chứng).
+ Nếu khô ng có khó khă n thử thá ch, con ngườ i sẽ ỷ lạ i, khô ng có mô i
trườ ng để rèn luyện, phấ n đấ u, khô ng có độ ng lự c để vươn lên… 0,5đ
(dẫn chứng).
- Tạ i sao lò ng tố t khô ng thể hiện đú ng cá ch, đú ng chỗ có thể gâ y ra
nhữ ng hậ u quả , nhữ ng hệ lụ y nghiêm trọ ng?
+ Lò ng tố t rấ t cầ n trong cuộ c số ng nhưng nếu khô ng thể hiện đú ng
cá ch, đú ng lú c, đú ng chỗ sẽ gâ y ra hậ u quả khô n lườ ng. (dẫn chứng)
+ Nhữ ng lò ng tố t phả i thể hiện đú ng cá ch, đú ng chỗ , đú ng lú c, hợ p
hoà n cả nh thì mớ i có tá c dụ ng…(dẫn chứng). 0,5đ
c. Kết bài: Bà i họ c nhậ n thứ c và hà nh độ ng:
+ Mố i quan hệ giữ a khó khă n và sự trợ giú p…
+ Liên hệ bả n thâ n.

0,5đ

0,5đ

0,5đ

0,5đ

Câu 7: (4,0 điểm)

Nhờ vậy mà ta trưởng thành
Bạn đã từng nghe nói đến via đá ngầm nổi tiếng kéo dài 18.000 dặm từ New
Guinea đến Úc mà khách du lịch một khi đã đến nơi đây không thể không ghé thăm. Tại
đây một người khách đã hỏi người hướng dẫn viên du lịch một câu hỏi khá thú vị:
 - Tôi quát sát cũng thấy via đá này, nhưng thấy bên kia đại dương nó thật rực rỡ
và sống động trong khi phía bên hồ nước nó lại xám xịt và thiếu sức sống. Tại sao lại như
thế?
Người hướng dẫn viên giải thích rằng: “Nhưng via đá dưới hồ tuy chìm trong nước
nhưng vì không phải đấu tranh sinh tồn nên chúng chẳng thể hoàn thiện được. Trong khi
đó những via đá đại dương không ngừng đối diện với biết bao là sức mạnh khắc nghiệt
của thiên nhiên như sóng gió, bão tố...để tồn tại. Và khi chịu đựng những thử thách như
thế, nó mới có cơ hội để thay đổi và thích nghi. Nó vẫn phát triển mạnh mẽ và liên tục tái
sinh”.
Có nghịch cảnh, có thử thách mới biết rằng bạn đang sống. Thử thách giúp bạn
mạnh mẽ và kiên trì hơn. Nếu gặp khó khăn bạn không nên quá lo lắng hay sợ hãi. Đừng
chùn bước và hãy tự nói với mình rằng “Nhờ vậy mà ta trưởng thành...”
(First News – Theo Internet – Hạ t giố ng tâ m hồ n)
Suy nghĩ củ a em về bà i họ c đượ c rú t ra từ câ u chuyện trên.
Nội dung Điểm
tối đa
Mở bài: Dẫ n dắ t, giớ i thiệu câ u chuyện và vấ n đề nghị luậ n gợ i ra từ câ u 0,25
chuyện
Thân bài 3,5
1. Rút ra ý nghĩa của câu chuyện:
- Câ u chuyện giả i thích mộ t hiện tượ ng tự nhiên khá kì thú : Via đá ngầ m kéo 0,5
dà i từ New Guinea đến Ú c có hai bên khá c biệt nhau.
+ Mộ t bên rự c rỡ , số ng độ ng vì phả i đố i diện vớ i bao thử thá ch củ a đạ i
dương như só ng gió , bã o tố ...
+ Mộ t bên xá m xịt thiếu sứ c số ng vì chỉ số ng trong hồ nướ c, khô ng gặ p phả i
khó khă n thử thá ch nà o.
- Từ hiện tượ ng đượ c nêu, câ u chuyện muố n nó i vớ i chú ng ta rằ ng: Có trả i qua
nhữ ng thử thá ch, khó khă n thì con ngườ i và mọ i vậ t mớ i có điều kiện để phá t 0,5
triển và thay đổ i, hoà n thiện bả n thâ n. Ngượ c lạ i nếu số ng yên phậ n, khô ng đấ u
tranh vươn lên thì khô ng có điều kiện để phá t triển và cuộ c số ng trở nên vô
nghĩa, mờ nhạ t. Số ng là phả i biết chấ p nhậ n thử thá ch.
2. Bàn luận, mở rộng:
Câ u chuyện ngắ n gọ n nhưng chứ a đự ng mộ t nộ i dung triết lí sâ u sắ c về cá ch
số ng và ý nghĩa giá o dụ c cao.
- Hình ả nh via đá ngầ m hướ ng ra đạ i dương đố i diện vớ i nhữ ng sứ c mạ nh khắ c 0,5
nghiệt củ a thiên nhiên chính là cuộ c số ng rộ ng lớ n vố n đa dạ ng, phứ c tạ p và
só ng gió , bã o tố chính là nhữ ng khó khă n trong cuộ c đờ i mà ai cũ ng phả i trả i
 qua. Nếu dũ ng cả m chịu đự ng và cố gắ ng vượ t qua nhữ ng thử thá ch, ta sẽ trở
nên mạ nh mẽ hơn và đạ t đượ c nhiều thà nh cô ng trong cuộ c số ng.
- Ngượ c lạ i hình ả nh via đá ngầ m số ng trong hồ nướ c là biểu tượ ng cho lố i số ng
cá nhâ n nhỏ bé, chậ t hẹp tù tú ng. Nếu chỉ số ng thu mình trong vỏ ố c chậ t hẹp , 0,5
khô ng mạ nh dạ n xô ng pha, đương đầ u vớ i thử thá ch, chú ng ta sẽ khô ng có điều
kiện để phá t triển , trở nên nhú t nhá t yếu mềm dẫ n đến cuộ c số ng vô nghĩa và
luô n gặ p thấ t bạ i.
- Rõ rà ng hoà n cả nh số ng có vai trò quan trọ ng trong việc phá t triển nhâ n cá ch
củ a con ngườ i. Vì thế cầ n phả i quan tâ m, cả i thiện hoà n cả nh số ng. Khi gặ p khó
khă n khô ng nên nả n lò ng bở i nhữ ng thà nh cô ng trong cuộ c số ng chủ yếu là kết 0,5
quả củ a nhữ ng nỗ lự c lớ n lao.
- Nêu dẫ n chứ ng minh họ a.

0,5
3. Bài học nhận thức và hành động:
- Số ng chủ độ ng, tự tin; biết thay đổ i để thích nghi vớ i hoà n cả nh số ng là bí 0,25
quyết củ a thà nh cô ng.
- Khi gặ p khó khă n khô ng nên chù n bướ c mà hã y số ng mạ nh mẽ và xem đó là 0,25
điều kiện giú p ta trưở ng thà nh.
Kết bài
- Khẳ ng định ý nghĩa củ a câ u chuyện; liên hệ bả n thâ n. 0,25

2. Tiêu chuẩn cho điểm:

- Điểm 4: Bà i là m đá p ứ ng đượ c đầ y đủ cá c yêu cầ u về kĩ nă ng và kiến thứ c. Vă n

viết mạ ch lạ c, trô i chả y, già u hình ả nh, cả m xú c và có tính phá t hiện.

- Điểm 3: Bà i là m đá p ứ ng đượ c cá c yêu cầ u về kĩ nă ng và kiến thứ c. Vă n viết

mạ ch lạ c, trô i chả y, già u hình ả nh, cả m xú c và có tính phá t hiện.

- Điểm 2: Đá p ứ ng tương đố i đầ y đủ cá c yêu cầ u cơ bả n. Bà i rõ ý, kết cấ u hợ p lý

song có thể mắ c lỗ i nhỏ về diễn đạ t, dù ng từ .

- Điểm 1: Đạ t đượ c mộ t nử a yêu cầ u về nộ i dung, mắ c nhiều lỗ i về hình thứ c, diễn
đạ t.

-Điểm 0: lạ c đề, sai cả nộ i dung và phương phá p hoặ c chưa là m đượ c gì.

* Ghi chú : Nếu thí sinh có nhữ ng kiến giả i riêng, hợ p lí, thuyết phụ c thì giá m khả o
vẫ n đá nh giá , cho điểm (khô ng vượ t quá điểm tố i đa cho từ ng phầ n)
Câu 8 (4.0 điểm):
 “ Giọt nước chỉ hòa vào biển cả mới không cạn mà thôi”
Viết bà i vă n nghị luậ n nêu suy nghĩ gì về câ u nó i trên?
CÂU NỘI DUNG ĐIỂM

1. Yêu cầu về hình thức:

- Họ c sinh biết kết hợ p kiến thứ c và kỹ nă ng để viết bà i nghị luậ n xã
hộ i
- Bà i viết phả i có bố cụ c đầ y đủ , rõ rà ng, lậ p luậ n thuyết phụ c, diễn đạ t
mạ ch lạ c, khô ng mắ c lỗ i chính tả , dù ng từ , đặ t câ u. 0,5
2. Yêu cầu về nội dung:
a. Mở bài:
- Dẫ n dắ t vấ n đề.
- Nêu vấ n đề cầ n nghị luậ n, trích dẫ n ý kiến: Giọ t nướ c chỉ hò a và o
biển cả mớ i khô ng cạ n mà thô i 0,25
b. Thân bài:
* Giải thích:
– Giọ t nướ c: chỉ nhữ ng gì nhỏ bé, đơn lẻ, nhữ ng con ngườ i riêng lẻ.
– Biển cả : dạ ng vậ t chấ t tồ n tạ i vớ i mứ c độ lớ n; chỉ sự mênh mô ng,
cộ ng đồ ng xã hộ i.
– Khô ng cạ n: Nó i lên sứ c mạ nh vô song khi ở trong mố i liên kết vớ i
cộ ng đồ ng.
=> Câ u nó i củ a Đứ c Phậ t: hà m chỉ mố i quan hệ giữ a cá nhâ n vớ i tậ p
thể, giữ a mộ t con ngườ i vớ i muô n triệu con ngườ i.
1,0
* Phân tích, chứng minh ý nghĩa câu nói:
- Tại sao “Giọt nước chỉ hòa vào biển cả mới không cạn mà thôi”?
+ Giọt nước: nhỏ bé, đại dương: bao la bá t ngá t. Giọ t nướ c dễ tan
biến, đạ i dương: tồ n tạ i mã i mã i.
+ Trong quan hệ xã hộ i, giữ a cá nhâ n và tậ p thể có mố i quan hệ hai
chiều, tá c độ ng qua lạ i. Khô ng có cá nhâ n thì khô ng có tậ p thể, tậ p thể
chỉ tồ n tạ i khi cá c cá nhâ n có quan hệ gắ n kết. Cá nhâ n gắ n bó vớ i tậ p
thể thì sứ c mạ nh đượ c nhâ n lên và tồ n tạ i vữ ng bền.
1 - Tạ i sao cá nhâ n lạ i cầ n đến tậ p thể?
0,5
+ Cá nhâ n chỉ là cá thể nhỏ bé vớ i nhiều giớ i hạ n, nếu số ng biệt lậ p thì
khô ng thể tồ n tạ i lâ u đượ c. Cá nhâ n khô ng thể nà o số ng tá ch rờ i tậ p
thể (dẫ n chứ ng).
+ Tậ p thể mang đến cho cá nhâ n cho con ngườ i nhữ ng niềm vui, sự
chia sẻ. Con ngườ i khi gặ p thử thá ch, gian truâ n thì đượ c sự giú p đỡ ;
lú c cô đơn, sầ u muộ n sẽ đượ c an ủ i, độ ng viên (dẫ n chứ ng).
 + Cá nhâ n chỉ có sứ c mạ nh khi hò a hợ p, gắ n bó vớ i tậ p thể. Tậ p thể
tạ o mô i trườ ng cho cá nhâ n hoạ t độ ng và bộ c lộ khả nă ng(dẫ n
chứ ng).
- Có phải lúc nào cá nhân cũng cần đến tập thể?
+ Nếu cá nhâ n chỉ dự a và o ngườ i khá c mà khô ng có ý thứ c tự vươn 0,5
lên thì khô ng thể trưở ng thà nh đượ c.
+ Sự khẳ ng định, nỗ lự c củ a cá nhâ n vẫ n là điều quan trọ ng.

0,5
* Bàn bạc mở rộng:
- Khẳ ng định tính đú ng đắ n củ a vấ n đề và phê phá n lố i số ng trá i
ngượ c 0,5
- Bà i họ c nhậ n thứ c và hà nh độ ng.
c. Kết bài:
- Khẳ ng định lạ i ý kiến.
- Liên hệ bả n thâ n. 0,25
Câu 9 (4.0 điểm)
TẤT CẢ SỨC MẠNH

Có mộ t cậu bé đang chơi ở đố ng cát trướ c sân. Khi đào mộ t đườ ng hầm trong đố ng
cát, cậu bé đụ ng phải mộ t tảng đá lớ n. Cậu bé liền tìm cách đẩy nó ra khỏ i đố ng cát.
Cậ u bé dù ng đủ mọ i cá ch, cố hết sứ c lự c nhưng rố t cuộ c vẫ n khô ng thể đẩ y đượ c
tả ng đá ra khỏ i đố ng cá t. Đã vậ y bà n tay cậ u cò n bị trầ y xướ c, rướ m má u. Cậ u bậ t khó c
rấ m rứ t trong thấ t vọ ng.
Ngườ i bố ngồ i trong nhà lặ ng lẽ theo dõ i mọ i chuyện. Và khi cậ u bé bậ t khó c,
ngườ i bố bướ c tớ i: “Con trai, tại sao con không dùng hết sức mạnh của mình?”.
Cậ u bé thổ n thứ c đá p: “Có mà! Con đã dùng hết sức rồi mà bố!”.
“Không con trai – ngườ i bố nhẹ nhà ng nó i – con đã không dùng đến tất cả sức
mạnh của con. Con đã không nhờ bố giúp”.
Nó i rồ i ngườ i bố cú i xuố ng bớ i tả ng đá ra, nhấ c lên và vứ t đi chỗ khá c.
(Theo bá o Tuổ i trẻ - Bù i Xuâ n Lộ c phỏng dịch từ “Faith to Move Mountains”).
Suy nghĩ của anh/chị về bài học rút ra từ câu chuyện trên.

NỘI DUNG Điểm

1. Yêu cầu về kĩ năng

Biết cá ch là m bà i vă n nghị luậ n xã hộ i về mộ t tư tưở ng, đạ o lí đặ t ra trong
tá c phẩ m vă n họ c. Bà i viết thể hiện sự hiểu biết sâ u sắ c về kiến thứ c xã hộ i; dẫ n
chứ ng thự c tế, phong phú , có sứ c thuyết phụ c; bố cụ c rõ rà ng, kết cấ u chặ t chẽ,
diễn đạ t tố t; khô ng mắ c lỗ i đặ t câ u, dù ng từ , chính tả ,...

2. Yêu cầu về kiến thức: Thí sinh có thể trình bà y theo nhiều cá ch khá c nhau,
chấ p nhậ n cả cá c ý ngoà i đá p á n, miễn là phù hợ p vớ i đề bà i và có kiến giả i hợ p lí,
có sứ c thuyết phụ c. Sau đâ y là nhữ ng yêu cầ u cơ bả n:
a. Giới thiệu vấn đề cần nghị luận 0.5

b. Giải thích nội dung, ý nghĩa câu chuyện và rút ra bài học 0.5
- Cậ u bé đố i diện vớ i khó khă n, dù cố gắ ng hết sứ c vẫ n thấ t bạ i, khó c và tuyệt vọ ng
vì nghĩ rằ ng sứ c mạ nh củ a con ngườ i nằ m trong chính bả n thâ n mình.
- Ngườ i cha vớ i lờ i nó i và hà nh độ ng mang đến mộ t thô ng điệp: sứ c mạ nh củ a mỗ i
ngườ i là sứ c mạ nh củ a bả n thâ n và sự giú p đỡ từ ngườ i khá c.
=> Bà i họ c: Tự lự c là cầ n thiết nhưng nếu khô ng biết dự a và o sự giú p đỡ từ ngườ i
khá c khi cầ n thiết cũ ng khó thà nh cô ng hơn.
c. Bàn luận 2.0
- Tạ i sao mỗ i ngườ i nên nhậ n sự giú p đỡ củ a ngườ i khá c?
+ Thự c tế cuộ c số ng đặ t ra nhiều vấ n đề phứ c tạ p, bấ t ngờ vượ t khỏ i khả nă ng củ a
mỗ i cá nhâ n; có nhữ ng vấ n đề phả i nhiều ngườ i mớ i giả i quyết đượ c.
+ Mỗ i ngườ i luô n có khá t vọ ng đượ c thà nh cô ng trên nhiều lĩnh vự c.
- Ý nghĩa củ a sự giú p đỡ từ ngườ i khá c:
+ Sự thà nh cô ng sẽ nhanh và bền vữ ng hơn.
+ Ngườ i nhậ n sự giú p đỡ có thêm sứ c mạ nh và niềm tin, hạ n chế đượ c nhữ ng rủ i
ro và thấ t bạ i.
+ Tạ o lậ p mố i quan hệ tố t đẹp, gắ n kết giữ a ngườ i vớ i ngườ i, nhấ t là trong xu thế
hộ i nhậ p hiện nay.
- Giú p đỡ khô ng phả i là là m thay; giú p đỡ phả i vô tư, châ n thà nh, tự nguyện.
- Phê phá n nhữ ng ngườ i tự cao khô ng cầ n đến sự giú p đỡ củ a ngườ i khá c, nhữ ng
ngườ i ỷ lạ i, dự a dẫ m và o ngườ i khá c.
d. Bài học nhận thức và hành động 0.5
- Phả i nhậ n thấ y sứ c mạ nh củ a cá nhâ n là sứ c mạ nh tổ ng hợ p.
- Chủ độ ng tìm sự giú p đỡ và chỉ nhậ n sự giú p đỡ khi bả n thâ n thự c sự cầ n.
- Có thó i quen giú p đỡ mọ i ngườ i.
e. Khái quát vấn đề 0.5
Câu 10 (4,0 điểm)

Viết bà i vă n nghị luậ n ngắ n (khoả ng 1 trang giấ y thi), nêu suy nghĩ củ a em về ý
kiến sau: Nếu một ngày cuộc sống của bạn bị nhuốm màu đen, hãy cầm bút và vẽ cho nó
những vì sao lấp lánh.
Câu Đáp án Điểm

1 * Về kĩ năng
(4,0 điểm) - Thí sinh nắ m vữ ng và tạ o lậ p đượ c bà i vă n nghị luậ n xã hộ i.
- Kết hợ p nhuầ n nhuyễn cá c thao tá c lậ p luậ n: giả i thích, chứ ng minh, phâ n tích,
bình luậ n, ...dẫ n chứ ng tiêu biểu, chọ n lọ c.
- Bố cụ c rõ rà ng mạ ch lạ c, hà nh vă n trong sá ng, khô ng mắ c lỗ i chính tả , dù ng từ ,
đặ t câ u
* Về kiến thức
Thí sinh có thể trình bà y suy nghĩ củ a mình theo nhiều cá ch khá c nhau nhưng phả i
có lí, có sứ c thuyết phụ c song cầ n tậ p trung là m rõ cá c nộ i dung cơ bả n sau:
1. Mở Bài 0,25
- Giớ i thiệu vấ n đề cầ n nghị luậ n.
- Dẫ n ý kiến.

2. Thân Bài

a. Giải thích.
- "Mà u đen": Mà u sắ c tượ ng trưng cho sự đen tố i, u á m. Cuộ c số ng bị
nhuố m mà u đen là cuộ c số ng gặ p nhiều chô ng gai, khó khă n thậ m chí đó 0,25
cò n là sự đau khổ , bấ t hạ nh.

- "Nhữ ng vì sao lấ p lá nh": Tượ ng trưng cho á nh sá ng củ a sự lạ c quan, 0,25

niềm hi vọ ng. "Cầ m bú t và vẽ cho nó nhữ ng vì sao lấ p lá nh" là hà nh độ ng
xuấ t phá t từ sự chủ độ ng, lạ c quan củ a mỗ i cá nhâ n trong việc tìm ra
hướ ng giả i quyết cho nhữ ng khó khă n mà mình đang đố i mặ t.

- Ý nghĩa câ u nó i: Đề cao sự chủ độ ng, tinh thầ n lạ c quan, tích cự c củ a mỗ i

ngườ i trong cuộ c số ng. Dù hoà n cả nh bạ n gặ p phả i có khó khă n, thấ t bạ i
hay đau khổ đến nhườ ng nà o thì mỗ i chú ng ta nên tự mình thay đổ i hoà n 0,25
cả nh để có cuộ c số ng tố t đẹp, viên mã n hơn.
b. Phân tích, chứng minh.
- Cuộ c số ng là mộ t hà nh trình ẩ n chứ a đầ y khó khă n, thử thá ch và chú ng
có thể xả y đến vớ i mỗ i chú ng ta mộ t cá ch bấ t ngờ khiến chú ng ta khô ng 0,25
thể né trá nh đượ c.
- Trong bấ t cứ hoà n cả nh nà o, con ngườ i cũ ng khô ng đượ c phó mặ c, cam
chịu số phậ n mà phả i đấ u tranh để chiến thắ ng hoà n cả nh. Chính trong
gian nan, thử thá ch con ngườ i mớ i khá m phá ra sứ c mạ nh củ a bả n thâ n.
Tin và o nă ng lự c, bả n lĩnh củ a chính mình để chủ độ ng thay đổ i hoà n 0,5
cả nh. Sự lạ c quan cù ng tâ m thế chủ độ ng sẽ giú p con ngườ i vượ t qua
đượ c nhữ ng chô ng gai, đau khổ trong cuộ c đờ i.

- Nếu giữ cho mình tâ m thế bị độ ng, ỷ lạ i, khô ng dá m đố i diện vớ i nhữ ng 0,5
trở ngạ i thì con ngườ i sẽ mã i chỉ là nhữ ng kẻ thấ t bạ i, khô ng ý chí.- Mỗ i
ngườ i chỉ có mộ t cuộ c đờ i để số ng nên hã y nắ m quyền chủ độ ng trong
chính cuộ c số ng củ a mình.

- Có d/c minh họ a phù hợ p tiêu biểu, xá c thự c. 0,5

c. Bàn luận
- Khẳ ng định tính đú ng đắ n củ a ý kiến nghị luậ n. Chỉ cầ n cố gắ ng hết mình
thì dù kết quả có như thế nà o thì chú ng ta cũ ng sẽ khô ng phả i hố i hậ n. 0,25
Niềm tin và o bả n thâ n sẽ giú p chú ng ta vượ t qua đượ c nhữ ng trở ngạ i.
Khô ng nên trô ng chờ , dự a dẫ m và o ngườ i khá c bở i cà ng ỷ lạ i thì chú ng ta
cà ng thấ t bạ i.

- Phê phá n nhữ ng cá nhâ n khô ng có thá i độ số ng tích cự c. Họ khô ng có ý 0,25

chí, nghị lự c để thay đổ i hoà n cả nh khó khă n mà họ gặ p phả i.

d. Bài học 0,25

- Số ng phả i có ý chí, nghị lự c số ng, khô ng đượ c né trá nh, gụ c ngã , cam
chịu trướ c hoà n cả nh.
- Luô n giữ cho mình tinh thầ n lạ c quan và luô n nhìn nhậ n vấ n đề theo 0,25
chiều hướ ng tích cự c để tìm ra cá ch giả i quyết tố i ưu nhấ t. Trang bị cho
mình nhữ ng kĩ nă ng cầ n thiết để vượ t qua mọ i khó khă n, trở ngạ i.

3. Kết Bài
- Khẳ ng định tính đú ng đắ n củ a vấ n đề. Liên hệ bả n thâ n
0.25
- Sự lạ c quan và nhữ ng suy nghĩ, hà nh độ ng tích cự c có có sứ c mạ nh thay
đổ i đượ c hoà n cả nh, cuộ c số ng củ a mỗ i cá nhâ n.
Câu 11 (4,0 điểm): Đọ c câ u chuyện sau:
Hạt cát và viên ngọc trai
Không hiểu bằng cách nào, một hạt cát lọt vào bên trong cơ thể của con trai.Vị khách
không mời mà đến đó tuy rất nhỏ, nhưng gây rất nhiều khó chịu và đau đớn cho cơ thể
mềm mại của con trai.Không thể tổng hạt ra ngoài, cuối cùng con trai quyết định đối phó
bằng cách tiết ra một chất dẻo bọc quanh hạt cát.
Ngày qua ngày, con trai đã biến hạt cát gây ra nỗi đau cho mình thành một viên ngọc trai
lấp lánh tuyệt đẹp...
(Theo "Lớ n lên trong trá i tim củ a mẹ", Bù i Xuâ n Lộ c)
Hã y nêu suy nghĩ củ a em về nhữ ng điều tá c giả muố n gử i gắ m qua câ u chuyện trên.
Câu Nội dung Điểm

Câu 1 * Yêu cầu về kỹ năng: Họ c sinh có kĩ nă ng là m bà i nghị luậ n

(4,0 xã hộ i về tư tưở ng, đạ o lí rú t ra từ mộ t câ u chuyện ngắ n. Bố
điểm) cụ c bà i viết chặ t chẽ, diễn đạ t trong sá ng, lưu loá t, khô ng mắ c
lỗ i chính tả , lỗ i dù ng từ và đặ t câ u.
* Yêu cầu về nội dung:
- Có thể trình bà y bà i viết củ a mình theo nhiều cá ch nhưng
cầ n đả m bả o mộ t số ý cơ bả n mang tính định hướ ng sau:
1. Giải thích ý nghĩa câu chuyện:
* Giải thích:
- Hạ t cá t: Là biểu hiện cho nhữ ng khó khă n, trở ngạ i bấ t ngờ
xả y ra đố i vớ i con ngườ i.
- Đố i phó củ a con trai: Tiết ra mộ t chấ t dẻo bọ c quanh hạ t 0,5 điểm
cá t, biến hạ t cá t gâ y nỗ i đau cho mình thà nh mộ t viên ngọ c
trai lấ p lá nh, tuyệt đep. Là sự chấ p nhậ n, sự đố i mặ t, đương
đầ u vớ i khó khă n để đứ ng vữ ng, để vượ t qua hoà n cả nh và
tạ o ra thà nh quả .
- Viên ngọ c trai: ẩ n dụ cho thà nh quả mà con ngườ i đã đạ t
đượ c.
*Ý nghĩa củ a câ u chuyện (Vấ n đề cầ n bà n luậ n):
Là bà i họ c về thá i độ số ng tích cự c, có ý chí và bả n lĩnh, biết
vươn lên bằ ng nghị lự c và niềm tin.
2. Phân tích, bình luận, chứng minh các khía cạnh của vấn
đề: 0,5 điểm
- Cuộ c số ng đa chiều, đặ t con ngườ i trướ c nhữ ng nghịch
cả nh, nhữ ng khó khă n có thể trá nh đượ c. Đó là khó khă n, là
 quy luậ t tấ t yếu củ a cuộ c số ng nà y.
- Đứ ng trướ c khó khă n, điều quan trọ ng là mỗ i ngườ i hình
thà nh cho mình sứ c mạ nh tinh thầ n, thá i độ số ng tích cự c để 1,5 điểm
vượ t qua khó khă n.
- Khó khă n là nhữ ng trở ngạ i, nhữ ng thử thá ch nhưng cũ ng là
cơ hộ i cho mỗ i ngườ i, vượ t qua nó con ngườ i sẽ trưở ng thà nh
và số ng có ý nghĩa hơn.
- Phê phá n nhữ ng con ngườ i có lố i số ng hèn nhá t,thụ độ ng,
trố n trá nh và đầ u hà ng khó khă n.
*Mở rộng:
+ “Thấ t bạ i là sự trì hoã n, nhưng khô ng phả i thua cuộ c. Đó là
đoạ n quanh co tạ m thờ i, khô ng phả i ngõ cụ t”.
+ “Khi cuộ c đờ i cho bạ n cả tră m lí do để khó c, hã y cho đờ i
thấ y bạ n có ngà n lí do để cườ i”.
+ “Ngườ i bi quan phà n nà n về cơn gió , ngườ i lạ c quan chờ đợ i
nó đổ i chiều, ngườ i thự c tế điều chỉnh lạ i cá nh buồ m”.
1,0 điểm
+ “Con ngườ i chẳ ng bao giờ lên kế hoạ ch để thấ t bạ i; chỉ đơn
giả n là họ đã thấ t bạ i trong việc lên kế hoạ ch để thà nh cô ng”.
+ “Thà nh cô ng chỉ đến khi bạ n là m việc tậ n tâ m và luô n nghĩ
đến nhữ ng điều tố t đẹp”.
3. Rút ra bài học nhận thức và hành động:
- Mỗ i ngườ i cầ n nhậ n thứ c đượ c khó khă n là quy luậ t củ a
cuộ c số ng mà con ngườ i phả i đố i mặ t.
- Mỗ i ngườ i cầ n rèn luyện ý chí, nghị lự c, bả n lĩnh để vượ t
qua khó khă n củ a bả n thâ n.
- Cầ n nhạ y bén, linh hoạ t trướ c nhữ ng khó khă n, trở ngạ i và
hiểm nguy xả y đến bấ t ngờ .

0,5 điểm

Câu 12. (4,0 điểm)

“Tôi chọn bài ca của mùa hạ nắng

Tôi chọn bài ca của ngườigieo hạt
Hôm nay là mầm, mai sẽ thànhcây
 Khổ đau dẫu nhiều tôi chọn niềmvui
Là suối mátlòngtôi gửi bạn
Một cuộc đời - một bài ca duynhất”

(TríchtrongTuyểnthơ Gióvàtìnhyêuthổi trên đất nước tôi củ a Lưu Quang Vũ )

Suy nghĩ củ a em về vấ n đề đặ t ra trong đoạ n thơ trên.

Câu Nội dung đạt được Điểm
Câu 1 1. Tiêu chí về nội dung các phần bài viết: 3,5
a. Mở bài: 0,25
- Dẫ n dắ t, giớ i thiệu vấ n đề nghị luậ n.
b. Thân bài: 3,0
* Giải thích nội dung đoạn thơ: 0,75
- “Bà i ca củ a mù a hạ nắ ng” chỉ cá chsố ngtrà n đầ y nhiệt huyết để tỏ a sá nggiá trị
củ a bả n thâ n.
- “Bà i ca ngườ igieo hạ t” là lố i số ngcố ng hiến hết mìnhcho cuộ c đờ i.
- “Chọ n niềm vui”: đó là phương châ m số ngtích cự c, lạ c quan.
-> Lưu Quang Vũ đã đưa ra mộ t quan điểm về cá chsố ng đẹp:đó là số ng hết
mình, trà n đầ y nhiệt huyết và biết cố ng hiến; luô ntích cự c và lạ c
quantrướ cnhữ ng buồ n đau củ a cuộ c đờ i.
* Lí giải vấn đề
+ Vì sao cần sốnghết mình, sốngcống hiến:
- Là mcho cuộ c số ng củ a mỗ i ngườ itrở nêncó ý nghĩa.
1,0
- Để chotên tuổ i củ a mỗ i ngườ icò nmã i vớ i thờ igian; đượ c mọ i
ngườ itô ntrọ ngkính nể.
- Có hướ ngphấ n đấ u vươn lên, hoà nthiện bả n thâ n, khẳ ngđịnhgiá trị củ a
bả n thâ nvà đạ t đượ c nhữ ngthà nhcô ngtrong cuộ c số ng.
- Cũ ng là mộ t cá ch để thể hiện lò ng biết ơn.
+ Vì saophải lựa chọn lối sốngtích cực, lạc quan
- Cuộ c số ngcó sự đan xen niềm vui, nỗ i buồ n; hạ nh phú c, khổ đau.
- Số ng tích cự c, lạ c quan sẽ giú p con ngườ i luô n có tâ m lí tố t, vượ t qua mọ i 0,75
khó khă n, vươn tớ i thà nh cô ng.
- Manglạ i niềm vuichongườ ikhá ccũ ng là đem lạ i niềm vuichochínhmình.
*Bàn luận mở rộng; liên hệ bản thân
+ Phêphá n lố i số ng mờ nhạ t, ích kỉ, số ng hờ hữ ng vớ i cuộ c đờ i,
khô ngcó khá tvọ ng, đam mê; số ng bi quan, tiêu cự c.
+ Bà i họ c:Mỗ i ngườ i cầ n biết số ng hết mình, số ngcó trá ch nhiệm, nhiệt huyết, 0,5
đam mê, có lý tưở ngvà nỗ lự c hết mình để đạ t đượ c nó ; cầ n dấ n thâ n,
trả inghiệmdù có thấ t bạ i, vấ p ngã cũ ngkhô ng hố i tiếc ; luô nsuynghĩtích cự c và
 lạ c quantrướ c cuộ c đờ i.
c. Kết bài: 0,25
- Khẳ ng định, khá i quá t lạ i vấ n đề.
- Liên hệ bả n thâ n.
+ Mức tối đa (3,5 điểm): Đạ t cá c yêu cầ u trên.
+ Mức chưa tối đa (0,25-> 3,25 điểm): Că n cứ và o bà i là m củ a HS cho điểm hợ p
lí.
+ Mức không đạt (0 điểm): Khô ng là m bà i hoặ c là m lạ c đề.
2. Tiêu chí về hình thức: 0,5
-Viết đú ng kiểu bà i nghị luậ n xã hộ i.
- Bố cụ c ba phầ n rõ rà ng.
- Luậ n điểm chính xá c, thuyết phụ c; dẫ n chứ ng tiêu biểu, cụ thể; lờ i vă n có cả m
xú c; chữ viết sạ ch đẹp.
- Khô ng mắ c lỗ i dù ng từ , viết câ u.
+ Mức tối đa (0,5 điểm): Đá p ứ ng cá c yêu cầ u trên.
+ Mức chưa tối đa (0,25 điểm): Că n cứ và o bà i là m củ a HS cho điểm hợ p lí.
+ Mức không đạt (0 điểm):Khô ng đá p ứ ng đượ c cá c yêu cầ u trên.

Câu 13(4,0 điểm)

Calderon từ ng nó i: “Tất cả kho tàng trên trái đất không thể nào sánh nổi với hạnh phúc
gia đình”
Anh (chị) có suy nghĩ gì về câ u nó i trên.
Câu Nội dung Điểm

Câu Câu 1 (4,0 điểm)

1 + Yêu cầu chung:
- Bà i vă n có bố cụ c và trình bà y hợ p lí
- Luậ n điểm đú ngđắ n, rõ rà ng, triển khai lô gic
- Diễn đạ t lưu loá t, chÆt chÏ, có sứ c thuyết phụ c, viết có cả m xú c và sá ng
tạ o

+Yêu cầu cụ thể:

a.MB: Dẫ n dắ t vấ n đề nghị luậ n. 0,25
b.TB:
-Giải thích ý nghĩa câu nói: 0,5

+ “Kho tà ng” là toà n bộ tà i sả n tinh thầ n quý giá .

+ “Hạ nh phú c gia đình” là mộ t thứ mà phả i dù ng thờ i gian, tâ m huyết và
tình cả m thiếng liêng, cao cả vun đắ p từ ng ngà y mớ i có đượ c. Hạ nh phú c
gia đình khô ng dễ đạ t đượ c nhưng giữ nó lạ i cà ng khó hơn. Đô i khi, chỉ
cầ n mộ t hà nh độ ng thô i, dù lớ n hay nhỏ cũ ng có thể ả nh hưở ng đến
hạ nh phú c gia đình.
Câ u nó i củ a Calderon đã khẳ ng định vai trò củ a hạ nh phú c gia đình.
-Biểu hiện:
+ Hạ nh phú c gia đình là tà i sả n củ a mỗ i gia đình, mỗ i cá nhâ n. Trong khi
nhiều kho tà ng khá c có thể đượ c tạ o nên từ nhữ ng giá trị tinh thầ n củ a
nhiều cá nhâ n hợ p lạ i.
+ Hạ nh phú c gia đình đượ c ươm mầ m từ hạ t giố ng yêu thương, đượ c 0,5
chă m só c bằ ng tình yêu thương, lò ng bao dung, sự thô ng cả m và cả sự
bao bọ c, che chở lẫ n nhau. Trong khi cá c kho tà ng khá c chỉ đượ c tạ o nên
từ sự tậ p hợ p cá c giá trị vă n hó a tinh thầ n.
(HS lấ y đượ c d/c phù hợ p)
-Bà n luậ n chứ ng minh vấ n đề:
+ Hạ nh phú c gia đình và mọ i kho tà ng khá c đều cầ n đượ c bồ i đắ p, bổ
sung thêm nhưng sự bồ i đắ p và bổ sung ấ y có sự khá c biệt và điểm khá c
biệt đó cũ ng chính là sự quý giá củ a hạ nh phú c gia đình.
+ Hạ nh phú c gia đình đượ c bồ i đắ p bằ ng tình yêu thương, như vậ y nó
cũ ng như hạ t giố ng đượ c ươm mầ m, đượ c chă m só c, rồ i lớ n lên thà nh
câ y. Nếu như chă m só c tố t thì cao lớ n thà nh câ y đạ i thụ xum xuê cà nh lá 1,25
ví như hạ nh phú c trò n đầ y, gia đình thêm gắ n kết. Cò n nếu như chă m
só c khô ng tố t thì câ y non yếu ớ t, gió lay dễ đổ ví như hạ nh phú c nhạ t
nhò a, tình cả m chó ng rạ n nứ t.
+ Hạ nh phú c cũ ng cầ n đượ c bả o vệ bở i lò ng kiên định, sự cả m thô ng, sẻ
chia ví như tò a thà nh vữ ng chã i bao bọ c lấ y ngô i nhà bé nhỏ khỏ i bã o
tá p, phong ba.
+ Kho tà ng thì khá c, nó chỉ đượ c bổ sung bằ ng cá ch cho ra nhữ ng sả n
phẩ m tinh thầ n, đượ c phá t triển bằ ng việc đó n nhậ n và bả o vệ bằ ng
cá ch duy trì, phổ biến rộ ng rã i và chố ng mai mộ t.
-Mở rộ ng:
 +Hạ nh phú c gia đình quý giá và đá ng trâ n trọ ng nhưng khô ng bao gồ m
sự ích kỉ, đô i khi là níu kéo mộ t điều gì đó xa vờ i, hay cố chấ p bắ t buộ c
ngườ i khá c phả i tạ o dự ng theo ý củ a mình mà khô ng mà ng đến cả m
nhậ n củ a họ .
+ Hạ nh phú c gia đình đượ c vun trồ ng bằ ng tình yêu thương thể hiện
đú ng cá ch, đú ng hoà n cả nh và đú ng thờ i điểm.
+Phê phá n:nhữ ng ngườ i khô ng biết trâ n trọ ng hạ nh phá c gia đình
-Bà i họ c:
+ Hạ nh phú c gia đình luô n luô n quý giá hơn bấ t kì kho tà ng nà o trên trá i
đấ t. Hạ nh phú c gia đình là phả i vấ t vả vun trồ ng và tấ t nhiên thà nh quả
nhậ n đượ c là hoa thơm, trá i ngọ t. 0,5

+ Hạ nh phú c gia đình là thứ quý giá , khô ng dễ gì có đượ c nên ta phả i hết
sứ c trâ n trọ ng.
c) KB:
-Khẳ ng định lạ i ý nghĩa củ a câ u nó i.

Câu 14: (4,0 điểm)

Có ý kiến cho rằ ng: “Giá trị của con người không phải được thể hiện ở ngoại hình
hay không chỉ đơn giản là trình độ học vấn, địa vị trong xã hội mà nó được thể hiện rõ
nhất bằng lòng tự trọng của con người”.
Em hã y viết bà i vă n bà y tỏ suy nghĩ về quan điểm trên.
II. Yêu cầu cụ thể
1. Giới thiệu nội dung nghị luận 0,5đ
2. Giải thích 0,5đ
Lò ng tự trọ ng là ý thứ c coi trọ ng và giữ gìn phẩ m cá ch, danh dự củ a bả n
thâ n, coi trọ ng giá trị củ a bả n thâ n.
3. Bàn luận 2,0đ
Chấ p nhậ n cá c cá ch triển khai khá c nhau, song cầ n chú ý bá m sá t và là m
rõ định hướ ng bà n luậ n:
- Biểu hiện củ a lò ng tự trọ ng:
+ Có suy nghĩ, hà nh độ ng và cá ch ứ ng xử đú ng vớ i lương tâ m và đạ o lí.
+ Nó i đi đô i vớ i là m
+ Khi có khuyết điểm châ n thà nh sử a sai và nhậ n lỗ i. Nhìn thẳ ng và o hạ n chế củ a
mình khi khô ng đủ khả nă ng đả m đương mộ t cô ng việc. uô n có ý thứ c tự giá c
vươn lên để khẳ ng định mình ngay cả khi gặ p khó khă n, trắ c trở .
+ Chú ý cả đên lờ i nó i khi giao tiếp.
- Vai trò củ a lò ng tự trọ ng:
+ Luô n giú p ta tự tin và o việc mình là m, luô n chủ độ ng vữ ng và ng trong mọ i
cô ng việc, sẵ n sang đố i mặ t vớ i nhữ ng khó khă n thử thá ch.
+ Luô n giú p ta lạ c quan, yêu đờ i
+ Luô n giú p ta đượ c mọ i ngườ i tô n trọ ng
+ Gó p phầ n xâ y dự ng xã hộ i vă n minh.
- Cầ n phâ n biệt tự trọ ng vớ i tự cao, tự đạ i
- Phê phá n nhữ ng con ngườ i thiếu lò ng tự trọ ng: lườ i lao độ ng, họ c tậ p, số ng lợ i
dụ ng, dự a dẫ m, gặ p khó khă n thì nả n chí, nả n lò ng…đá nh mấ t nhâ n cá ch củ a
bả n thâ n.
4.Bài học nhận thức và hành động.
+ Để xâ y dự ng lò ng tự trọ ng bả n thâ n mỗ i con ngườ i phả i luô n có ý thứ c họ c tậ p 1,0đ
và rèn luyện, nó i phả i đi đô i vớ i là m.
+ Rèn luyện lò ng tự trọ ng là đấ u tranh vớ i chính bả n thâ n mình để có suy nghĩ
và hà nh độ ng đú ng đắ n.
+ Gia đình, nhà trườ ng cầ n giá o dụ c cho con em mình lò ng tự trọ ng để có thá i độ
số ng tố t.
Lưu ý: Họ c sinh khô ng viết thà nh đoạ n vă n hoà n chỉnh chỉ cho tố i đa 3 điểm.
Nếu họ c sinh viết thà nh bà i vă n hoà n chỉnh thì trừ ít nhấ t 2 điểm.
Câu 15. (4,0 điểm)

“Những gì bạn nhận được khi hoàn thành mục tiêu không quan trọng bằng bạn trở nên
như thế nào khi đạt được mục tiêu”.

(Henry David Thoreau)

Em hãy trình bày suy nghĩ củ a mình về ý kiến trên.

Câu Nội dung Điểm

Câu 1 I. Yêu cầu về kĩ năng

4,0 HS là m kiểu bà i nghị luậ n xã hộ i có bố cụ c 3 phầ n: mở bà i, thâ n bà i,
kết bà i; luậ n điểm đú ng đắ n, sá ng tỏ ; lậ p luậ n chặ t chẽ; trình bà y sạ ch
điểm sẽ, chữ viết rõ rà ng, diễn đạ t lưu loá t, có cả m xú c

II. Yêu cầu về kiến thức:

* Giới thiệu vấn đề cần nghị luận 0,25

* Giải thích 0,5
- Mục tiêu là đích cần đạt đến khi ta thực hiện một nhiệm vụ hay một
công việc. Đạt được mục tiêu là khi ta đạt được thành công.
- Trở nên là thái độ, là cách ứng xử.
=> Ý kiến của Henry David Thoreau là lời nhắc nhở cần thiết với mỗi
người về cách ứng xử sau khi đãđạt được thành công.

* Phân tích, chứng minh:

Khẳng định tính đúng đắn của vấn đề
- Đạ t đượ c mụ c tiêu đề ra khô ng phả i bao giờ cũ ng dễ dà ng mà 0,5
thườ ng là con ngườ i phả i nỗ lự c phấ n đấ u. Khi đạ t đượ c mụ c tiêu đề
ra ta nhậ n đượ cnhữ ng phầ n thưở ng có giá trị về vậ t chấ t và tinh thầ n
mà ngườ i khá c mơ ướ c. Ta đượ c mọ i ngườ i cô ng nhậ n, ca ngợ i, tô n
vinh. Ta cũ ng tự hà o khi đạ t đượ c mụ c tiêu đề ra là điều chính đá ng.
- Nhưng khi đạ t đượ c mụ c tiêu đề ra mà nhấ t là nhữ ng mụ c tiêu lớ n,
con ngườ i ta dễ rơi và o trạ ng thá i tự thỏ a mã n, đắ m mình trong vinh
quang chiến thắ ng dẫ n đến chủ quan, ả o tưở ng, ngộ nhậ n về khả nă ng 0,5
củ a mình, xem thườ ng ngườ i khá c và dễ sa ngã . Đó là nhữ ng hiểm
họ a sau vinh quang ta đạ t đượ c.
- Vì vậ y, trở nên như thế nà o khi đạ t đượ c mụ c tiêu mớ i là điều quan
trọ ng. Cuộ c số ng luô n vậ n độ ng, con ngườ i khô ng thể ngủ quên trong
chiến thắ ng, hà i lò ng về bả n thâ n. Khi đạ t đượ c mụ c tiêu đề ra, ta vẫ n
luô n phả i khô ng ngừ ng cố gắ ng vươn lên, đặ t ra cho mình nhữ ng mụ c
tiêu mớ i và khô ng ngừ ng cố gắ ng để đạ t đượ c mụ c tiêu. Đạ t đượ c
mụ c tiêu phả i là độ ng lự c để phấ n đấ u cho nhữ ng mụ c tiêu tiếp theo. 1,0
Vì khi ấ y ta đã có kinh nghiệm, có niềm tin và o bả n thâ n, có niềm tin
từ mọ i ngườ i.
* Bàn luận mở rộng: 0,5
- Nhữ ng gì bạ n nhậ n đượ c khi hoà n thà nh mụ c tiêu khô ng quan trọ ng
bằ ng bạ n trở nên như thế nà o khi đạ t đượ c mụ c tiêu nhưng khô ng vì
thế mà khô ng biết trâ n trọ ng nhữ ng gì đã đạ t đượ c, cũ ng khô ng vì thế
mà khô ng hà i lò ng và tạ o á p lự c cho bả n thâ n.
- Phê phá n nhữ ng ngườ i tự mã n, ngủ quên trong chiến thắ ng, khô ng
có ý thứ c phấ n đấ u khi đã đạ t đượ c mộ t mụ c tiêu nà o đó .
 * Bài học nhận thức và hành động: 0,5
- Bằ ng lò ng vớ i nhữ ng gì mình đạ t đượ c nhưng cũ ng cầ n phả i cố gắ ng
vươn lên để vươn tớ i nhữ ng mụ c tiêu mớ i.
- Hiểu mình, hiểu hoà n cả nh, nỗ lự c hoà n thiện bả n thâ n và đó ng gó p
cho cộ ng đồ ng xã hộ i.
* Khẳng định lại vấn đề nghị luận, liên hệ bản thân... 0,25
Câu 16(4,0 điểm):
Lâ m Tắ c Từ , mộ t vị quan thờ i nhà Thanh, từ ng nó i:Biển rộng mênh mông, không
bờ, không bến, không có giới hạn là bởi nó không cự tuyệt bất kì một giọt nước nào. Núi có
thể đứng cao sừng sững vạn trượng là bởi nó không từ chối dẫu chỉ một hòn đá nhỏ.
Hã y viết bà i vă n nghị luậ n trình bà y suy nghĩ củ a anh/ chị về câ u nó i trên?
Câu Nội dung Điểm
1 I. Yêu cầu về kĩ năng
HS là m kiểu bà i nghị luậ n xã hộ i có bố cụ c 3 phầ n: mở bà i, thâ n
bà i, kết bà i; luậ n điểm đú ng đắ n, sá ng tỏ ; lậ p luậ n chặ t chẽ; trình
bà y sạ ch sẽ, chữ viết rõ rà ng, diễn đạ t lưu loá t, có cả m xú c
II. Yêu cầu về kiến thức: Triển khai hợp lí nội dung nghị luận
Họ c sinh có thể trình bà y theo nhiều hướ ng khá c nhau miễn là
hợ p lí và có sứ c thuyết phụ c, trên cơ sở hiểu đú ng nộ i dung hai
câ u nó i và yêu cầ u củ a đề. Sau đâ y là mộ t số gợ i ý:
* Dẫn dắt giới thiệu vấn đề:
Dẫ n dắ t và nêu vấ n đề nghị luậ n: Lò ng bao dung, độ lượ ng củ a
con ngườ i trong cuộ c số ng.
* Giải thích: 0,5
– Hình ả nh biển rộng mênh mông, núi cao sừng sững là hình ả nh
thiên nhiên mang vẻ đẹp kì vĩ, trá ng lệ.
– Không cự tuyệt một giọt nước nhỏ, không từ chối một hòn
đá nhỏ có nghĩa là sẵ n sà ng đó n nhậ n tấ t cả mọ i nhứ dù là nhỏ 1,0
bé, bình thườ ng nhấ t. Điều nà y gợ i liên tưở ng đến mộ t tâ m hồ n
rộ ng mở , nhâ n hậ u.
-> Câ u nó i trên mượ n quy luậ t củ a tự nhiên để ngụ ý khuyên ră n
con ngườ i rằ ng: Nếu biết số ng bao dung, nhâ n hậ u thì con ngườ i
sẽ là m đượ c việc lớ n, trở nên vĩ
đạ i.
- Số ng bao dung là lố i số ng yêu thương, chia sẻ, giú p đỡ , sẵ n
sà ng đó n nhậ n nhữ ng ngườ i xung quanh thay vì thù hằ n, ghét
bỏ .
- Bàn luận, chứng minh
– Bao dung là sự hiểu biết củ a mộ t nhâ n cá ch cao đẹp, thể hiện
mộ t tâ m hồ n rộ ng mở , già u lò ng yêu thương.
– Lò ng bao dung sẽ cả m hoá đượ c lỗ i lầ m, là độ ng lự c thú c đẩ y,
khuyến khích họ nhậ n ra sai lầ m và sử a chữ a. 1,5
– Khô ng ai là khô ng phạ m sai lầ m. Vì vậ y khi ta bao dung vớ i
ngườ i khá c cũ ng chính là là ta đang chuẩ n bị cho mình “mộ t lố i
đi về”. Bở i cũ ng sẽ đến lượ t ta sa ngã , phạ m lỗ i lầ m. Ai sẽ tha thứ
 cho ta nếu ta khô ng từ ng biết tha thứ ?
– Nhữ ng ngườ i biết bao dung, vị tha sẽ luô n cả m thấ y tâ m hồ n
an yên, thanh thả n; nhậ n đượ c tình yêu thương, sự kính trọ ng
củ a mọ i ngườ i.
– Nếu số ng ích kỉ, bả o thủ thì con ngườ i trở nên nhỏ bé, tầ m
thườ ng….
- Tuy nhiên, trong cuộ c số ng vẫ n cò n khá nhiều ngườ i số ng ích
kỉ, nhỏ nhen, bả o thủ ….nhữ ng con ngườ i như vậ y cầ n đượ c cả m
hoá …Cầ n bao dung vớ i đố i tượ ng phù hợ p trong hoà n cả nh phù
hợ p, trá nh bị ngườ i khá c lợ i dụ ng
(HS lấy dẫn chứng)
- Bài học nhận thức và hành động:
+ Nhậ n thứ c sâ u sắ c đượ c ý nghĩa, vai trò quan trọ ng củ a sự u
bao dung trong cuộ c số ng.
+ Có nhiều cá ch để số ng bao dung. Hã y tậ p tha thứ cho bả n thâ n
mình. Đừ ng đặ t quá nhiều á p lự c khi nghĩ rằ ng mình là m sai 0,5
hoặ c chưa hoà n thà nh đượ c điều gì đó theo kế hoạ ch.
+ Biết tha thứ cho ngườ i khá c, gạ t đi nhữ ng sự giậ n dữ , thù ghét
ngườ i khá c…..
* Khẳng định lại vấn đề nghị luận, liên hệ bản thân...

0,5
Câu 1 (4,0 điểm)
Nơi dựa
“Người đàn bà nào dắt đứa nhỏ đi trên đường kia?
Khuôn mặt trẻ đẹp chìm vào những miền xa nào…
Đứa bé đang lẫm chẫm muốn chạy lên, hai chân nó cứ ném về phía trước, hai bàn
tay hoa hoa một điệu múa kì lạ.Và cái miệng líu lo không thành lời, hát một bài hát chưa
từng có.
Ai biết đâu, đưa bé bước còn chưa vững lại chính là nơi dựa cho người đàn bà kia
sống.

Người chiến sĩ nào đỡ bà cụ trên đường kia?

Đôi mắt anh có cái ánh riêng của đôi mắt đã nhiều lần nhìn vào cái chết.
Bà cụ lưng còng tựa trên cánh tay anh, bước từng bước run rẩy.
Trên khuôn mặt già nua, không biết bao nhiêu nếp nhăn đan vào nhau, mỗi nếp
nhăn chứa đựng bao nỗi cực nhọc gắng gỏi một đời.
Ai biết đâu, bà cụ bước không còn vững lại chính là nơi dựa cho người chiến sĩ kia
đi qua những thử thách”.
( Nguyễn Đình Thi, Tia nắ ng, NXB vă n họ c, Hà Nộ i, 1983)
Từ ý nghĩa củ a vă n bả n trên, hã y trình bà y suy nghĩ củ a em về nơi dự a củ a mỗ i
ngườ i trong cuộ c số ng.
Câu Nội dung đáp án Biểu
 điểm
- Nhận xét khái quát văn bản:
Nguyễn Đình Thi đã ghi lạ i cả m xú c củ a mình về nơi dự a củ a mỗ i 0,5
ngườ i trong cuộ c số ng bở i vì mỗ i ngườ i trong chú ng ta cũ ng cầ n có mộ t
điểm tự a hay mộ t nơi dự a để có đượ c mộ t cuộ c số ng thà nh đạ t, hạ nh
phú c.
- Giải thích được thế nào là nơi dựa và biểu hiện của nơi dựa:
+ Nơi dự a là nơi để mỗ i ngườ i nương tự a khi gặ p khó khă n trong cuộ c
số ng, là nơi tiếp cho họ sứ c mạ nh, niềm tin, độ ng lự c trong hoạ t độ ng, là 0,25
nơi mang lạ i cả m giá c ấ m á p, bình yên khi gặ p só ng gió .
+ Nơi dự a trong bà i thơ thể hiện ở biểu hiện bên ngoà i, ngườ i phụ nữ
là nơi dự a cho cậ u bé, ngườ i chiến sĩ là nơi dự a cho bà cụ . Tuy nhiên ở 0,25
khía cạ nh tinh thầ n, cậ u bé cũ ng là nơi dự a cho ngườ i phụ nữ , bà cụ cũ ng
là nơi dự a cho ngườ i chiến sĩ.
+ Trong cuộ c số ng có nhữ ng nơi dự a khá c nhau: về mặ t vậ t chấ t thì đó
là tiền bạ c củ a cả i… Xét về mặ t tinh thầ n thì đó là nhữ ng ngườ i thâ n yêu
trong gia đình như ô ng bà , cha mẹ, anh chị,… nhữ ng bạ n bè thâ n thiết,
nhữ ng kỉ niệm, nhữ ng giá trị thiêng liêng, ưu điểm, mặ t mạ nh củ a bả n 0,25
thâ n.
- Chỉ ra được ý nghĩa của nơi dựa:
+ Giú p con ngườ i cả m thấ y bình yên, thanh thả n, vượ t qua mọ i khó
khă n thử thá ch, có độ ng lự c để phấ n đấ u vươn lên…Ta cả m thấ y vui, hạ nh
Câ u 1 phú c, yên tâ m, vữ ng và ng trong cuộ c số ng (họ c sinh phâ n tích lí giả i và
0,75
dẫ n chứ ng).
- Bài học về nơi dựa:
+ Bấ t cứ ai cũ ng cầ n có mộ t nơi dự a nhưng đồ ng thờ i lạ i là nơi dự a
cho ngườ i khá c.
+ Cầ n phả i có thá i độ trâ n trọ ng nhữ ng nơi dự a tố t đẹp mà mình có
đượ c, đồ ng thờ i cũ ng là nơi dự a ý nghĩa cho ngườ i khá c (họ c sinh phâ n 0,25
tích lí giả i và dẫ n chứ ng) .
+ Phê phá n nhữ ng ngườ i chỉ biết dự a dẫ m, ỷ thế để là m điều xấ u xa:
nhữ ng kiểu con ô ng chá u cha dự a và o quyền thế, tiền bạ c củ a cha mẹ. 0,5
Cũ ng cầ n lên á n nhữ ng kẻ chỉ biết lệ thuộ c và o ngườ i khá c mà khô ng tin
và o sứ c mình để vươn lên. Hoặ c nhữ ng ngườ i chọ n nhữ ng nơi dự a khô ng
tố t để đạ t đượ c mụ c đích bằ ng bấ t cứ giá nà o
+ Qua vă n bả n chú ng ta thấ m thía mộ t điều rằ ng, sợ i dâ y neo vữ ng 0,25
chắ c nhấ t vớ i cuộ c đờ i củ a mỗ i con ngườ i là sự yêu thương. Đó là chỗ dự a
vữ ng chắ c nhấ t củ a con ngườ i trong cuộ c đờ i, giú p con ngườ i vượ t qua
nhữ ng buồ n phiền và cay đắ ng và như thế mọ i bon chen, toan tính…lù i lạ i
phía sau.
* Lưu ý:
0,5
- Trên đây là những gợi ý cơ bản, khi chấm, giáo viên căn cứ vào bài làm cụ
thể của HS để đánh giá cho điểm phù hợp.
Câ u 18. (4,0 điểm)
Suy nghĩ củ a em từ câ u chuyện sau:
Và o buổ i sá ng đẹp trờ i nọ , mộ t bầ y ếch rủ nhau và o rừ ng dạ o chơi. Do bấ t cẩ n
hai chú ếch trượ t châ n rơi và o mộ t cá i hố sâ u. Trong tình thế hiểm nguy, nhữ ng chú
ếch trong bầ y vộ i đến bên miệng hố để tìm cá ch ứ ng cứ u. Thế nhưng sau khi thử mọ i
cá ch, chú ng thấ y cá i hố quá sâ u để có thể cứ u hai chú ếch xấ u số . Cả bầ y tuyệt vọ ng
nó i vớ i hai chú ếch dướ i hố biết sự thậ t phũ phà ng nà y và bả o hai chú chỉ cò n biết chờ
đợ i cá i chết mà thô i.
Bỏ ngoà i tai nhữ ng lờ i bình luậ n đó , hai chú ếch cố hết sứ c nhả y lên khỏ i hố .
Nhưng thay vì độ ng viên cổ vũ , nhữ ng con ếch kia lạ i khuyên hai chú đừ ng nên phí sứ c
mà hã y sớ m chấ p nhậ n số phậ n củ a mình. Sau nhữ ng nỗ lự c khô ng thu đượ c kết quả ,
mộ t chú nghe theo lờ i khuyên củ a bầ y ếch trên bờ , bỏ cuộ c và ngã lă n ra chết trong sự
tuyệt vọ ng.
Trong khi đó chú ếch cò n lạ i tiếp tụ c nhả y. Mặ c dù cả bầ y ếch khô ng ngừ ng lặ p
lạ i lờ i khuyên trướ c đó nhưng chú vẫ n khô ng từ bỏ nỗ lự c củ a mình và ngà y cà ng nhả y
mạ nh hơn. Cuố i cù ng chú cũ ng nhả y đượ c lên bờ . Lú c nà y cả bầ y ếch quay quanh chú
và hỏ i: “Anh khô ng nghe thấ y nhữ ng gì chú ng tô i nó i à ?”. Thì ra chú ếch nà y bị nặ ng
tai. Chú tưở ng cả bầ y ếch đã độ ng viên chú trong suố t khoả ng thờ i gian qua.
(Trích Hạ t giố ng tâ m hồ n)
A. Mở bà i: Nêu đượ c vấ n đề, dẫ n đượ c câ u chuyện 0,25
B. Thâ n bà i:
1. Tó m tắ t, khá i quá t vấ n đề từ câ u chuyện:
- Tó m tắ t ngắ n gọ n câ u chuyện: Câ u chuyện kể về hai chú ếch bị rơi
xuố ng mộ t cá i hố sâ u. Hai chú ếch cố hết sứ c nhả y lên khỏ i hố . Trướ c
nhữ ng lờ i khuyên củ a bầ y ếch trên bờ rằ ng đừ ng nên phí sứ c mà hã y
chấ p nhậ n chờ đợ i cá i chết, mộ t chú nghe theo đã bỏ cu ộ c và ngã lă n
ra chết trong sự tuyệt vọ ng. Cò n chú ếch kia cứ tưở ng bạ n bè đang
độ ng viên nên ngà y cà ng nhả y mạ nh hơn và chú đã lên đượ c bờ .
- Ý nghĩa câ u chuyện: Hai chú ếch là hình ả nh ẩ n dụ cho nhữ ng con
ngườ i rơi và o khó khă n, bế tắ c. Câ u chuyện là bà i họ c hay về kĩ nă ng
số ng. Kĩ nă ng số ng là vô cù ng cầ n thiết nó đượ c thể hiện ở cá ch giao
tiếp củ a mọ i ngườ i, ở nghị lự c số ng củ a mỗ i ngườ i. Ở câ u chuyện nà y
đã đề cậ p đến sứ c mạ nh củ a lờ i nó i và nghị lự c củ a con ngườ i trướ c
hoà n cả nh khó khă n. Mộ t lờ i độ ng viên khích lệ có thể giú p nhữ ng
ngườ i đang trong cơn bế tắ c vượ t qua khó khă n. Nhưng cũ ng có
nhữ ng lờ i nó i có thể giết chết mộ t ngườ i trong tình thế tuyệt vọ ng.
0,5
2. Phâ n tích ý nghĩa củ a câ u chuyện:
- Câ u chuyện cho ta bà i họ c về cá ch ứ ng xử trướ c hoà n cả nh khó
khă n, trướ c tình huố ng bấ t ngờ củ a cuộ c số ng. Và khi đó lờ i nó i có
ả nh hưở ng rấ t lớ n tớ i cuộ c số ng củ a mọ i ngườ i xung quanh.
- Cuộ c số ng khô ng phả i lú c nà o cũ ng bình yên mà luô n chứ a đự ng
nhữ ng điều khó khă n, trắ c trở bấ t ngờ xả y ra. Đô i khi nhữ ng khó
khă n khiến con ngườ i rơi và o bế tắ c, khô ng có cá ch giả i quyết. Đứ ng
2,0
trướ c hoà n cả nh đó con ngườ i sẽ có nhữ ng ứ ng xử khá c nhau trướ c
tá c độ ng củ a hoà n cả nh, củ a thá i độ từ nhữ ng ngườ i xung quanh.
- Khi mộ t ngườ i nà o đó rơi và o hoà n cả nh khó khă n bấ t ngờ . Khi đó
lờ i nó i ẩ n chứ a mộ t sứ c mạ nh vô hình:
+ Lờ i độ ng viên khích lệ, cổ vũ sẽ trở thà nh độ ng lự c, tạ o thêm niềm
tin, sứ c mạ nh để con ngườ i lấ y lạ i tinh thầ n, lạ c quan hơn để cố gắ ng,
nỗ lự c phấ n đấ u vươn lên. Mộ t khi đã có niềm tin, có sự phấ n đấ u
khô ng ngừ ng chắ c chắ n sẽ vượ t qua khó khă n để đi đến thà nh cô ng.
Giố ng như con ếch bị nặ ng tai, chú tưở ng cả bầ y đang độ ng viên
mình nên chú đã có thêm sứ c mạ nh để cà ng nỗ lự c nhả y mạ nh hơn.
Nhờ vậ y chú đã thoá t chết. (dẫ n chứ ng)
+ Có nhữ ng lờ i nó i tiêu cự c sẽ khiến con ngườ i mấ t niềm tin, bi quan,
chá n nả n, tuyệt vọ ng, buô ng xuô i khô ng cò n muố n cố gắ ng phấ n đấ u
mà đầ u hà ng, chấ p nhậ n số phậ n. Kết quả là khô ng bao giờ vượ t qua
đượ c khó khă n để tiến tớ i thà nh cô ng. Thậ m chí có lờ i nó i cò n có thể
giết chết mộ t ngườ i trong tình thế tuyệt vọ ng. Như lờ i khuyên phũ
phà ng củ a bầ y ếch đã khiến cho mộ t chú ếch chá n nả n, tuyệt vọ ng từ
bỏ cố gắ ng nhả y lên để chấ p nhậ n số phậ n và kết quả là chú đã chết
dướ i cá i hố sâ u. (dẫ n chứ ng)
3. Mở rộ ng: Lên á n, phê phá n:
- Nhữ ng ngườ i đã khô ng biết nó i lờ i độ ng viên khích lệ lạ i cò n nó i
nhữ ng lờ i phũ phà ng, tiêu cự c (dà nh cho ngườ i khá c).
- Nhữ ng ngườ i thiếu nghị lự c, khô ng bả n lĩnh và kiên trì trướ c nhữ ng
khó khă n bấ t ngờ củ a cuộ c số ng...
0,5
4. Bà i họ c hà nh độ ng: Bả n thâ n mỗ i ngườ i cầ n có kĩ nă ng số ng để
ứ ng xử tố t trướ c nhữ ng hoà n cả nh bấ t thườ ng củ a cuộ c số ng:
- Hã y cẩ n thậ n vớ i nhữ ng gì mình nó i. Suy nghĩ thậ t kỹ trướ c khi nó i
mộ t điều gì đó . (Uố n lưỡ i bả y lầ n trướ c khi nó i...)
- Đừ ng hủ y diệt tinh thầ n củ a mộ t ngườ i trong hoà n cả nh khố n khó
bở i nhữ ng lờ i nó i tiêu cự c củ a mình. Thay và o đó hã y dà nh nhữ ng lờ i
độ ng viên và khích lệ họ .
0,5
C. Kết bà i
- Khẳ ng định lạ i mộ t lầ n nữ a tính đú ng đắ n củ a vấ n đề.
- Đề ra phương châ m rèn luyện cho bả n thâ n.
0,25
* Lưu ý: Nếu họ c sinh có nhữ ng kiến giả i riêng, hợ p lí, thuyết phụ c thì giá m khả o
vẫ n đá nh giá , cho điểm (khô ng vượ t quá điểm tố i đa củ a từ ng phầ n).
ĐỀ BÀI
Câu 19(4,0 điểm)
Có một lần, tại một trường trung học, ngài hiệu trưởng đến gặp các em học sinh để nói
chuyện. Trong khi nói, ông giơ lên cho các em thấy một tờ giấy trắng, trên đó có một chấm
tròn đen ở một góc nhỏ và hỏi:
- Các em có thấy đây là gì không?
Tức thì cả hội trường vang lên:
- Đó là một dấu chấm.
Ngài hiệu trưởng hỏi lại:
- Thế không ai nhận ra đây là một tờ giấy trắng ư?
Ngài kết luận:
- Thế đấy con người luôn luôn chú ý đến những lỗi nhỏ nhặt mà quên đi tất cả những
phẩm chất tốt đẹp còn lại. Khi phải đánh giá một sự việc hay là một con người, thầy mong
các em sẽ chú ý đến tờ giấy trắng nhiều hơn là những vết bẩn có trên nó.
(Tờ giấy trắng - Quà tặ ng cuộ c số ng)
Em hã y trình bà y suy nghĩ củ a em về ý nghĩa câ u chuyện trên.
 Câu Nội dung cần đạt Điểm
Viết bài văn nghị luận xã hội trình bày suy nghĩ của em về câu
chuyện “Tờ giấy trắng”

* Yêu cầu về kỹ năng:

- Biết cá ch là m bà i vă n nghị luậ n xã hộ i. Bố cụ c và hệ thố ng ý sá ng rõ .
Biết vậ n dụ ng phố i hợ p nhiều thao tá c nghị luậ n. 0,5
- Hà nh vă n trô i chả y, lậ p luậ n chặ t chẽ, dẫ n chứ ng chọ n lọ c, thuyết phụ c.
Khô ng mắ c cá c lỗ i diễn đạ t, dù ng từ , ngữ phá p, chính tả .

* Yêu cầu về kiến thức:Họ c sinh có thể trình bà y theo nhiều cá ch khá c
nhau nhưng phả i đả m bả o cá c ý cơ bả n sau:

Mở bài: 0,25
- Dẫ n dắ t và giớ i thiệu câ u chuyện.
- Giớ i thiệu vấ n đề nghị luậ n: khi nhìn nhậ n đá nh giá con ngườ i…

Thân bài:

- Giải thích ý nghĩa câu chuyện: 0,5

+ Câ u chuyện về mộ t tờ giấ y trắ ng khô ng hoà n hả o vì có mộ t dấ u chấ m
đen nhỏ . Câ u chuyện đem lạ i bà i họ c sâ u sắ c về cá ch đá nh giá và nhìn
Câu 1 nhậ n mộ t con ngườ i.
+ Con ngườ i trong cuộ c số ng khô ng ai là hoà n hả o. Vì thế, khi nhìn nhậ n
đá nh giá mộ t con ngườ i phả i nhìn nhậ n ở nhiều phương diện: bề nổ i, bề
sâ u, nhấ t là nhữ ng mặ t tố t mang tính că n bả n.
->Phả i nhìn cuộ c số ng bằ ng tình thương, sự bao dung.

- Bàn luận: 2,0

+ Trong cuộ c số ng, con ngườ i luô n phả i hoạ t độ ng và giao tiếp. Quá trình
hoạ t độ ng và giao tiếp đó , ngườ i ta khó trá nh khỏ i nhữ ng sai lầ m vì mộ t
lí do nà o đó . (Dẫ n chứ ng).
+ Khi phê bình hay đá nh giá mộ t con ngườ i hay mộ t sự việc nà o đó , ta
khô ng nên chỉ nhìn mộ t cá ch phiến diện, hờ i hợ t, chỉ nhằ m và o nhữ ng sai
lầ m mà họ vô tình mắ c phả i, mà phả i nhìn mộ t cá ch toà n diện, nhìn bằ ng
đô i mắ t củ a tình thương và lò ng vị tha, “cố tìm để hiểu” nhữ ng mặ t tố t
đẹp ẩ n sâ u trong con ngườ i. (Dẫ n chứ ng)
+ Cá ch nhìn nhậ n đa chiều bằ ng đô i mắ t củ a tình thương và sự bao dung
sẽ tích cự c giú p con ngườ i thứ c tỉnh, giá c ngộ . (Dẫ n chứ ng)

- Đá nh giá , mở rộ ng vấ n đề: 0,5

+ Câ u chuyện ngắ n gọ n nhưng đem đến cho ta bà i họ c nhâ n sinh sâ u sắ c
về cá ch nhìn nhậ n đá nh giá về con ngườ i và cuộ c đờ i bằ ng đô i mắ t củ a
tình thương, bao dung.
+ Phê phá n nhữ ng kẻ số ng ích kỷ, thiếu thiện chí khi nhìn nhậ n đá nh giá
ngườ i khá c.
+ Phê phá n ngườ i khá c thì trướ c hết bả n thâ n mình phả i là ngườ i có đạ o
đứ c, nhâ n cá ch; biết đá nh giá đú ng lú c, đú ng chỗ .
+ Đá nh giá bằ ng sự bao dung độ lượ ng khô ng có nghĩa là thỏ a hiệp vớ i
cá i sai, cá i xấ u. Trướ c cá i á c, cá i xấ u cầ n có thá i độ đấ u tranh nghiêm tú c,
triệt để.

Kết bài 0,25

Câu 20 (4,0 điểm)

Vic-to Huy-gô cho rằ ng:

“Con người sống không có tình thương cũng giống như vườn hoa không có ánh nắng mặt
trời: không có gì đẹp đẽ và hữu ích có thể nảy nở trong đó được”.
Suy nghĩ củ a em về ý kiến trên.
Câu Hướng dẫn chấm Điểm

1 1. Yêu cầu về kĩ năng: Biết cá ch là m bà i vă n nghị luậ n xã

hộ i. Bố cụ c và hệ thố ng ý sá ng rõ . Biết vậ n dụ ng cá c thao
tá c giả i thích, bình luậ n, chứ ng minh. Hà nh vă n trô i chả y.
Lậ p luậ n chặ t chẽ. Dẫ n chứ ng chọ n lọ c, thuyết phụ c. Khô ng
mắ c cá c lỗ i diễn đạ t, dù ng từ , ngữ phá p, chính tả .
2. Yêu cầu về kiến thức: Họ c sinh có thể trình bà y bằ ng
nhiều cá ch khá c nhau nhưng cầ n đả m bả o cá ý sau:

a. Giải thích 0,5

+ Tình thương: lò ng nhâ n á i, cả m thô ng, chia sẻ, giú p đỡ
ngườ i khá c.
+ Vườn hoa: nơi nả y sinh, nơi hình thà nh cá i tố t đẹp.
+ Không ánh nắng mặt trời: khô ng có á nh sá ng, hơi ấ m,
khô ng có nguồ n số ng.
+ Không có gì: sự phủ định hoà n toà n và triệt để.
+ Đẹp đẽ và hữu ích: cá i đẹp và cá i tố t, cá i thiện, cá i có ích.
+ Nảy nở: nả y sinh, tồ n tạ i và phá t triển.
=> Tó m lạ i, nếu khô ng có tình thương thì cuộ c số ng củ a con
ngườ i sẽ khô ng thể có đượ c nhữ ng điều tố t đẹp và có ích.
Nó i cá ch khá c, tình thương chính là thứ sẽ là m nả y sinh tấ t
cả nhữ ng điều tố t đẹp cho cuộ c số ng.
b. Bình luận
* Chứng minh vai trò của tình thương trong cuộc sống:
- Trong cuộ c số ng, bên cạ nh nhữ ng ngườ i may mắ n và
hạ nh phú c, cò n có rấ t nhiều ngườ i gặ p cả nh đau khổ , bấ t 2,0
hạ nh, luô n cầ n sự sẻ chia, giú p đỡ , cầ n tình thương yêu.
- Nếu thiếu tình thương, con ngườ i sẽ khô ng thể là m đượ c
nhữ ng điều tố t đẹp, hữ u ích cho ngườ i khá c: khô ng biết
quan tâ m, giú p đỡ , chia sẻ và đồ ng cả m vớ i ngườ i khá c lú c
họ gặ p khó khă n, hoạ n nạ n; thậ m chí cò n là m nhữ ng điều
 xấ u xa, tà n á c khiến ngườ i khá c phả i chịu mấ t má t, đau khổ .
- Khi thiếu tình thương, con ngườ i cũ ng khô ng thể tạ o ra và
gìn giữ đượ c điều tố t đẹp cho chính mình (biến thà nh
ngườ i vô cả m, tà n nhẫ n và ích kỉ, xấ u xa) và cho ngườ i
khá c.
- Ngượ c lạ i, con ngườ i có tình thương tạ o ra nhiều điều tố t
đẹp: sự đồ ng cả m, chia sẻ; sự bao dung,... Nó i khá c đi, tình
thương là nềntả ng nuô i dưỡ ng cho nhữ ng phẩ m chấ t, tình
cả m, suy nghĩ tố t đẹp khá c củ a con ngườ i.
* Bình luận: .
+ Trong câ u nó i, Huy-gô có cá i nhìn đầ y tính nhâ n vă n, vừ a
rấ t mự c tin yêu cuộ c số ng vừ a tỉnh tá o, sâ u sắ c.
+ Trong xã hộ i ngà y nay, có nhiều ngườ i biết mở rộ ng vò ng
tay yêu thương và nhâ n á i là m sá ng ngờ i truyền thố ng
“tương thâ n tương á i”, “thương ngườ i như thể thương
thâ n”, “lá là nh đù m lá rá ch” củ a dâ n tộ c... Nhữ ng ngườ i như
thế đá ng đượ c ngợ i ca và tô n vinh.
+ Song bên cạ nh đó , vẫ n cò n có bao kẻ vô tâ m, vô cả m, ích
1,0
kỉ và xấ u xa, độ c á c để thỏ a mã n nhữ ng dụ c vọ ng tầ m
thườ ng, đê hèn. Chú ng phả i bị lên á n và trừ ng trị nghiêm
khắ c.

c. Bài học 0,5

- Cuộ c số ng chỉ trở nên tố t đẹp và có ý nghĩa khi con ngườ i
biết yêu thương, chia sẻ, cả m thô ng vớ i nhữ ng số phậ n bấ t
hạ nh.
- Hã y yêu thương ngườ i khá c. Đó là cá ch chă m só c khu
vườ n tâ m hồ n củ a mỗ i ngườ i.
Câu 21(4,0 điểm) :
Lâ m Tắ c Từ , mộ t vị quan thờ i nhà Thanh, từ ng nó i:Biển rộng mênh mông, không
bờ, không bến, không có giới hạn là bởi nó không cự tuyệt bất kì một giọt nước nào. Núi có
thể đứng cao sừng sững vạn trượng là bởi nó không từ chối dẫu chỉ một hòn đá nhỏ.
Hã y viết bà i vă n nghị luậ n trình bà y suy nghĩ củ a anh/ chị về câ u nó i trên?
Câu Nội dung Điểm
1 Qua những điều rút ra từ nhận định của Lâm tắc Từ em 4.0
hãy viết một bài văn bàn về: Lòng bao dung
a. Đảm bảo thể thức một bài văn
b. Xác định đúng vấn đề nghị luận: 0.25
c. Triển khai hợp lí nội dung nghị luận 3.0
Họ c sinh có thể trình bà y theo nhiều hướ ng khá c nhau
miễn là hợ p lí và có sứ c thuyết phụ c, trên cơ sở hiểu đú ng nộ i
dung hai câ u nó i và yêu cầ u củ a đề. Sau đâ y là mộ t số gợ i ý:
*Mở bài: Dẫn dắt vấn đề:
Dẫ n dắ t và nêu vấ n đề nghị luậ n: Lò ng bao dung, độ lượ ng củ a 0.5
con ngườ i trong cuộ c số ng
*Thân bài:
- Giải thích:
– Hình ả nh biển rộng mênh mông, núi cao sừng sững là hình
ả nh thiên nhiên mang vẻ đẹp kì vĩ, trá ng lệ
– Không cự tuyệt một giọt nước nhỏ, không từ chối một hòn 0,25
đá nhỏ có nghĩa là sẵ n sà ng đó n nhậ n tấ t cả mọ i thứ dù là nhỏ
bé, bình thườ ng nhấ t. Điều nà y gợ i liên tưở ng đến mộ t tâ m
hồ n rộ ng mở , nhâ n hậ u.
-> Câ u nó i trên mượ n quy luậ t củ a tự nhiên để ngụ ý khuyên
ră n con ngườ i rằ ng: Nếu biết số ng bao dung, nhâ n hậ u thì con
ngườ i sẽ là m đượ c việc lớ n, trở nên vĩ
đạ i.
- Số ng bao dung là lố i số ng yêu thương, chia sẻ, giú p đỡ , sẵ n
sà ng tha thứ , đó n nhậ n nhữ ng ngườ i xung quanh thay vì thù
hằ n, ghét bỏ .
- Bàn luận
– Bao dung là sự hiểu biết củ a mộ t nhâ n cá ch cao đẹp, thể hiện
mộ t tâ m hồ n rộ ng mở , già u lò ng yêu thương.
– Lò ng bao dung sẽ cả m hoá đượ c lỗ i lầ m, là độ ng lự c thú c
đẩ y,khuyến khích họ nhậ n ra sai lầ m và sử a chữ a. 1,5
– Khô ng ai là khô ng phạ m sai lầ m. Vì vậ y khi ta bao dung vớ i
ngườ i khá c cũ ng chính là là ta đang chuẩ n bị cho mình “mộ t lố i
đi về”. Bở i cũ ng sẽ đến lượ t ta sa ngã , phạ m lỗ i lầ m. Ai sẽ tha
thứ cho ta nếu ta khô ng từ ng biết tha thứ ?
– Nhữ ng ngườ i biết bao dung, vị tha sẽ luô n cả m thấ y tâ m hồ n
an yên, thanh thả n; nhậ n đượ c tình yêu thương, sự kính trọ ng
củ a mọ i ngườ i.
– Nếu số ng ích kỉ, bả o thủ thì con ngườ i trở nên nhỏ bé, tầ m
thườ ng….
- Tuy nhiên, trong cuộ c số ng vẫ n cò n khá nhiều ngườ i số ng ích
kỉ, nhỏ nhen, bả o thủ ….nhữ ng con ngườ i như vậ y cầ n đượ c
cả m hoá …Cầ n bao dung vớ i đố i tượ ng phù hợ p trong hoà n
cả nh phù hợ p, trá nh bị ngườ i khá c lợ i dụ ng
( HS lấy dẫn chứng)
- Bài học nhận thức và hành động:
+ Nhậ n thứ c sâ u sắ c đượ c ý nghĩa, vai trò quan trọ ng củ a sự u
bao dung trong cuộ c số ng.
+ Có nhiều cá ch để số ng bao dung. Hã y tậ p tha thứ cho bả n 0,5
thâ n mình. Đừ ng đặ t quá nhiều á p lự c khi nghĩ rằ ng mình là m
sai hoặ c chưa hoà n thà nh đượ c điều gì đó theo kế hoạ ch.
+ Biết tha thứ cho ngườ i khá c, gạ t đi nhữ ng sự giậ n dữ , thù
ghét ngườ i khá c…..
* Kết bài:
- Khẳ ng định lạ i vấ n đề
- Liên hệ, mở rộ ng

0.5

d. Sáng tạo: có quan điểm riêng, suy nghĩ phù hợp với những
tiêu chuẩn về giá trị của niềm hi vọng, niềm tin trong cuộc sống. 0.25
e. Chính tả, dùng từ, đặt câu: đảm bảo chuẩn chính tả, ngữ pháp, 0.25
ngữ nghĩa tiếng Việt.