GIẢI PHẨU SINH LÝ

2.4.2. Mãn Kinh

Mãn kinh là ngưng hành kinh do các hoạt động cơ bản của buồng trứng ngưng hoạt động:

•Số lượng nang noãn trong buồng trứng không còn hoặc còn rất ít và không phát triển, trưởng thành, phóng
noãn.

•Do nang noãn không còn phát triển nên sự tổng hợp các nội tiết sinh dục từ các tế bào của nang noãn cũng
ngưng.

• Do đó, niêm mạc tử cung ngưng tăng trưởng và không thể bong ra để gây hiện tượng hành kinh mỗi tháng.

Thường gặp ở độ tuổi từ 40 – 50 tuổi

Một số biểu hiện thường gặp trong thời kì mãn kinh :

 Buồng trứng teo nhỏ, không phóng noãn

 Không có kinh nguyệt
 Teo đường sinh dục trong như tử cung, cổ tử cung, vòi tử cung
 Teo bộ phận sinh dục ngoài như âm đạo, âm hộ, môi lớn môi nhỏ.
 Vú trở nên phẳng và nhẽo

Đặc biệt, ở thời kì trước tiền mãn kinh thì có một số phụ nữ có biểu hiện về mặt tâm lý như là: hay cáu gắt,
hay quên, buồn bực hoặc tính tình thay đổi thất thường.

Ở Việt Nam tuổi mãn kinh của phụ nữ trung bình là 49,3 ± 3,2 tuổi.

Một số biện pháp giảm các rối loạn ở thời kỳ này:

 Luyện tập thường xuyên

 Thay đổi chế độ ăn, ăn uống lành mạnh
 Ăn nhiều rau, giảm mỡ, giảm muối.

2.5. THAI NGHÉN VÀ SINH ĐẺ

2.5.1. Sự thụ tinh

Thụ tinh là hiện tượng phá vỡ vỏ noãn và tinh trùng chui sâu vào noãn bào.

Sau mỗi lần giao hợp, tại âm đạo sẽ có khoảng nữa tỷ trinh trùng nhưng chỉ có khoảng vài ngàn tinh trùng di
chuyển đến vòi tử cung và thường chỉ có 1 tinh trùng đi vào noãn.

Thời gian trứng tồn tại là 24-28 giờ. Trứng và tinh trùng gặp nhau ở 1/3 vỏ ngoài vòi tử cung, tại đây hiện
tượng thụ tinh xảy ra.
2.5.2 Trứng đã thụ tinh di chuyển vào buồng tử cung

Sau hiện tượng thụ tinh, noãn phải mất 3-4 ngày để di chuyển vào buồng tử cung. Trong quá trình di chuyển,
noãn được nuôi dưỡng bằng dịch của vòi tử cung. Khi tới tử cung, noãn đã phân chia và được gọi là phôi bào
( blastocyst ) với khoảng 100 tế bào.

1.Noãn trưởng thành được bọc qua màng trong suốt

2.Tinh trùng chọc thủng màng trong suốt
3.Tinh trùng chọc thủng màng tế bào noãn để chui
vào noãn
4.Hình thành tiền nhân đực và tiền nhân cái
5.Tổ chức lại bộ nhiễm sắc thể và bắt đầu phân chia.

Trong thời gian phát triển của thai trong buồng tử cung kéo dài khoảng 270-290 ngày. Trong khoảng thời
gian này thai hoàn toàn sống nhờ vào chất dinh dưỡng của mẹ.

Ngoài ra, còn có 1 trường hợp rất nguy hiểm, khi trứng đã thụ tinh thay vì đi vào buồng trứng, thì vì 1 số lý
do nào đó ( ví dụ do viêm tắc vòi tử cung ). Trứng có thể phát triển ngay tại vòi tử cung hoặc rơi vào ổ bụng.
Trường hợp này gọi là chửa ngoài dạ con và phải được xử lý kịp thời.

2.5.3. Phôi làm tổ và phát triển trong buồng tử cung

Phôi thường phát triển trong buồng tử cung từ 1-3 ngày nữa rồi
mới gắn vào niêm mạc tử cung . Như vậy, sự làm tổ trong niêm
mạc tử cung thường xảy ra vào khoảng ngày thứ 5-7 sau khi
phóng noãn và đó cũng là lúc niêm mạc tử cung được chuẩn bị
sẵn sàng để đón phôi vào làm tổ.

Trong 2 tuần đầu, phôi phát triển nhờ chất dinh dưỡng lấy từ
niêm mạc tử cung.

2.5.4. Chức năng của nhau thai

Cấu tạo của 1 bào thai bao giờ cũng gồm 2 phần:

+ Tạo thai ( thai nhi )

+ Phần nuôi thai ( nhau thai )

Nhau thai được cấu tạo bởi màng đệm, lá nuôi của phôi thai và nội mạc thân tử cung của mẹ. Nhau nối với
thai bởi dây rốn.

a) Cung cấp chất dinh dưỡng

Nhau thai là trạm trung gian để cung cấp chất dinh dưỡng cho thai.

Sự khuếch tán các chất dinh dưỡng phụ thuộc vào diện tích bề mặt của nhau và tính thấm của màng nhau.

* Khuếch tán 02 qua màng nhau: O2 khuếch tán qua màng rau giống như qua màng phế nang do có sự chênh
lệch về phân áp O2 giữa máu mẹ và máu thai.

* Khuếch tán CO2 qua màng nhau:CO2 được tạo thành liên tục ở thai nhi theo cơ chế giống ở cơ thể mẹ.
Phân áp CO2 của máu thai cao hơn máu mẹ khoảng 2 – 3 mmHg.

* Khuếch tán chất dinh dưỡng qua màng nhau: các chất dinh dưỡng cần cho thai được khuếch tán qua màng
rau theo cơ chế giống như khuếch tán oxy, gồm: Glucose, Acid béo, Các ion K+, Na+, Cl-

b) Bài tiết các sản phẩm chuyển hoá của thai.

Các sản phẩm chuyển hoá của thai như CO2, các nito phi protein ( urê, acid uric, creatinin).

Sự bài tiết các sản phẩm chuyển hoá từ máu thai sang máu mẹ phụ thuộc vào sự chênh lệch nồng độ của các
sản phẩm cũng như phụ thuộc vào khả năng khuếch tán của từng chất.

c) Bài tiết hormon

Nhau thai bài tiết các hormon estrogen, progesteron và HCG.

Các hormon estrogen, progesteron làm phát triển tử cung, giảm co bóp tử cung và phát triển tuyến vú.

HCG ( Human Chorionic Gonadotropin ) là hormon do các tế bào lá nuôi bài tiết vào máu mẹ.

HCG có tác dụng:

- Ngăn cản sự thoái hoá của hoàng thể ở cuối chu kỳ kinh nguyệt.

- Kích thích hoàng thể bài tiết 1 lượng lớn progesteron và estrogen trong 2-3 tháng đầu của thai kỳ.

- Kích thích các tế bào Leydig của tinh hoàn thai nhi bài tiết testosteron có tác dụng làm chuyển tinh hoàn từ
ổ bụng xuống bìu.

HCS ( Human Chorionic Somatomamotropin ) là một hormon mới được tìm thấy ở nhau thai.

HCS có tác dụng:

- Có tác dụng giống GH nhưng yếu hơn.

- Làm giảm tính nhạy cảm của insulin, do vậy, làm giảm tiêu thụ glucose ở cơ thể mẹ.

- Kích thích giải phóng acid béo từ mô dự trữ của mẹ để cung cấp năng lượng cho thai phát triển.

Do đó HCS được coi là 1 hormon chuyển hoá liên quan đến dinh dưỡng đặc biệt cho cả mẹ và thai.

Ngoài ra, nhau thai còn cho 1 số kháng thể từ mẹ sang thai, giúp cho trẻ sơ sinh có khả năng miễn dịch đối
với 1 vài bệnh trong mấy tháng đầu.
2.5.5. Sổ thai

Thai phát triển trong tử cung từ 270 – 290 ngày rồi ra ngoài, trở thành trẻ sơ sinh.

Sổ thai chính là quá trình sinh đứa bé.

Đây là hình minh hoạ cho qua trình sinh.

Một số câu hỏi ôn bài:

1. Mãn kinh thường xảy ra ở đối tượng nào ?

A. phụ nữ dưới 30 tuổi

B. phụ nữ mới sinh

C. phụ nữ khoảng 40-50 tuổi

D. không xác định được độ tuổi

2. Biểu hiện thường gặp ở mãn kinh là gì ?

A. buồng trứng teo nhỏ

B. không có kinh nguyệt

C. Vú trở nên phẳng và nhẽo

D. Tất cả đều đúng

3. Sau khi giao hợp, thời gian trứng tồn tại là bao lâu?

A. 24h – 48h

B. 12h – 18h

C. 6h – 12h

D. 6h - 18h

4. Noãn phải mất mấy ngày để di chuyển vào buồng tử cung

A. 1-2 ngày

B. 2-4 ngày
C. 1-3 ngày

D. 3-4 ngày