Professional Documents
Culture Documents
irma12_CPP92T2-5
irma12_CPP92T2-5
net/publication/329450860
CITATIONS READS
0 773
3 authors, including:
Some of the authors of this publication are also working on these related projects:
All content following this page was uploaded by Mostafa Larky on 05 April 2019.
1
مصطفی لرکی ،1محمد ریاحی ،2حمیدرضا جاویدراد
1دانشجوی کارشناسی ارشد ،دانشکده مهندسی مکانیک ،دانشگاه علم و صنعت ایران
Mostafa_larky@mecheng.iust.ac.ir
چکیده
یکی روشهای رایج از زیر مجموعه RCAکه بسیار مورد استفاده قرار میگیرد FMEA ،میباشد .این روش منجر به محاسبه
RPNمیشود که بوسیله آن میتوان یک ارزیابی ریسک انجام داد تا واماندگیهای بحرانی برای یک تجهیز مشخص شود .از طرفی
میتوان این فرآیند را نوعی عیب یابی پیشبینانه در نظر گرفت که عیوب بالقوه موجود در یک تجهیز قبل از وقوع مشخص شده و
بهره بردار این امکان را دارد که تمهیدات الزم جهت پیشگیری یا مواجهه با آنها را انجام دهد .در این مقاله به انجام FMEAبرای
عیوب مکانیکی رایج در کمپرسور سانتریفیوژ از برند Ingersoll Randپرداخته شده است .و پس از آن RPNبرای هر یک از
واماندگیها محاسبه گردید و در نهایت واماندگیهای بحرانی مشخص گردید و پس از آن برای مواردی که درصد RPNآنها نسبت
به سایر باالتر است راهکارهایی در نظر گرفته شد.
- 1مقدمه
گروه صنعتی ایران خودرو برای تامین انرژی مورد نیاز برای تجهیزات خطوط تولید خود ،از انرژی هوای فشرده استفاده میکند.
تامین این انرژی را برعهده ادارهای با نام اداره اجرایی گاز و هوای فشرده قرار داده است .این اداره جهت تامین این انرژی که حجم
باالیی میباشد از چهار کمپرسورخانه استفاده میکند .در کمپرسورخانه از انواع مختلف کمپرسورها از جمله سانتریفیوژ و اسکرو
استفاده میشود .این انرژی با دو فشار مختلف 11و 7بار تولید میشود .فشار 7بار برای سالنهای رنگ و خط استاندارد تولید که
سالنهای تزئینات ،مونتاژ و بعضی از قسمتهای بدنهسازی را شامل میشود .فشار 11بار عموما برای رباتهای سالنهای بدنه-
سازی مانند رباتهای سالن مونتاژ بدنه خودرو پژو ،612استفاده میشود .انرژی هوای فشرده توسط این اداره با دو کیفیت تولید
میشود که عبارتند از کیفیت باال و استاندارد .هوای فشرده با کیفیت باال به هوایی اطالق میشود که رطوبتی نداشته باشد و بدیهی
است که کاربرد آن برای سالنهای رنگ و رباتهای این سالن استفاده میشود .هوای فشرده با کیفیت استاندارد نیز به هوایی
1
اطالق می شود که دارای میزان قابل قبول و در حد مجازی از رطوبت باشد که عموما برای سالنهای مونتاژ برای تامین انرژی ابزار
آالت این سالنها استفاده میشود .این اداره همواره در راستای بهبود عملکردی تجهیزات ،بهبود فرآیندهای نگهداری و تعمیرات
(نت) ،تبدیل بیشتر فرآیند های نت از پیشگیرانه به پیشبینانه و ارائه کاملترین گزارشهای نت پیشقدم و در حال تالش میباشد.
ازجمله این اقدامات میتوان به تعریف شاخصهای مربوط به مدیریت ،نت و تحلیل وضعیت تجهیزات اشاره کرد ] .[1در این مقاله
روش )FMEA( Failure Mode and Effect Analysisبرای مشخص کردن واماندگیهای رایج مکانیکی یا واماندگیهایی که
به خرابیهای مکانیکی بحرانی منجر می شود ،مربوط به یکی از تجهیزات تولید هوای فشرده مورد استفاده قرار گرفت که پس از آن
محاسبات )RPN( Risk Priority Numberبرای هر یک از واماندگیها انجام گرفته شد .سپس بحرانی بودن هر واماندگی
مشخص میگردد و در نهایت راهکارها و تصمیمات الزم برای پیشگیری و مقابله با این واماندگیها پیشنهاد شده است.
یکی از انواع کمپرسور که عملکرد بسیار خوبی از خود برای تولید هوای فشرده نشان داده اند ،کمپرسورهای سانتریفیوژ میباشد.
اداره اجرایی گاز و هوای فشرده دارای کمپرسورهای متعددی از این نوع میباشد که این کمپرسورها را با توجه به اینکه باید به
صورت مداوم کار فعال باشند در کمپرسور خانههای خود قرار داده است .تجهیز مورد بررسی کمپرسور سانتریفیوژ از برند معروف
Ingersoll Randمدل Centacمیباشد .در شکل ( )1این کمپرسور نشان داده شده است.
از این تجهیز برای تولید هوای فشرده خط استاندارد با فشار 7بار استفاده می شود .از خروجی هوای داغ این تجهیز همانگونه که
در شکل ( )1نمایان است ،برای احیای مواد جاذب رطوبت در درایرهای جذبی به جای استفاده از گرم کنندههای برقی استفاده
می شود که این خود صرفه جویی در مصرف انرژی و مهم بودن این موضوع را در صنایع بزرگ و همچنین در اداره گاز و هوای
فشرده نشان میدهد .این خود نمایانگر حساسیت این تجهیز در تامین هوای فشرده و عمل احیاکنندگی مواد درایر جذبی در یکی
از کمپرسور خانههای ایران خودرو می باشد .از این رو میباشد که بررسی این تجهیز مورد توجه قرار گرفت.
روش FMEAمیتواند برای ارزیابی رفتار واماندگیها در کمپرسور سانتریفیوژ مورد استفاده قرار گیرند .با استفاده از FMEAمی-
توان عدم دردسترس بودن تجهیزات را کاهش داد ] .[6با انجام درست این روش میتوان نت پیشگیرانهای را برای واماندگی مورد
2
نظر پیشبینی کرد و عمال این بدان معنی است که می توان نت مربوط به آن واماندگی را به یک نت پیشبینانه تبدیل کرد یا اینکه
از آن نوع واماندگی به کلی جلوگیری کرد ].[3
این روش با بررسی داده های عملکردی یک تجهیز آغاز شده و با بررسی علل واماندگی آن و رتبه بندی کلی تمام واماندگیها به
پایان میرسد .این رتبه بندی با کمّی کردن جدول واماندگیها امکان پذیر میباشد که بوسیله محاسبه RPNهر آیتم ،انجام می
شود ] .[4رابطه محاسبه RPNبه شکل رابطه ( )1که در زیر نمایش داده شده است میباشد.
)(1
در رابطه فوق S ،شدت وضعیت O ،احتمال رخ دادن و Dمیزان قابلیت شناسایی واماندگی میباشد.
ابتدا فرآیند FMEAبرای مشخص کردن واماندگیهای مکانیکی رایج براساس دادههای ثبت شده در سیستم نگهداری و تعمیرات،
نتهای اصالحی انجام گرفته و نظرسنجی از پرسنل خبره در این زمینه انجام گرفت .در جدول ( )1واماندگیها با دارا بودن نوع
فرآیند ،حالت واماندگی ،اثر واماندگی ،مکانیزم واماندگی و علت واماندگی نمایان میباشند.
جدول :1مشخصات واماندگی مکانیکی رایج برای کمپرسور سانتریفیوژ مورد بررسی.
علت واماندگی مکانیزم واماندگی اثر واماندگی حالت واماندگی فرآیند ردیف
دمای باال در پروانه، واماندگی مکانیکی برخورد پروانه ( )Impellerبا از کار افتادگی فشرده 1
واماندگی ماده سازنده دیفیوزر سبب از کارافتادن جریان سازی هوا
پروانه و دیفیوزر، تولید هوای فشرده میشود.
آنباالنسی روتور،
عملکرد نامناسب
اینترکولر
واماندگی سنسور دما، سیگنال ،عالئم و سیگنال معیوب و نادرست سبب خواندن فشرده 2
اتصال کوتاه ،از تنظیم آالرمهای نادرست عملکرد ناایمن کمپرسور میشود. غیرمعمول ابزار سازی هوا
خارج شدن سنسور، اندازه گیری
ارتعاشات (سنسور)
3
علت واماندگی مکانیزم واماندگی اثر واماندگی حالت واماندگی فرآیند ردیف
واماندگی مکانیکی در دالیل مختلف عملکرد نامناسب شیر اطمینان از کارافتادگی فشرده 4
شیرهای اطمینان و سبب عملکرد ناایمن کمپرسور سازی هوا
سنسورهای پایش میشود.
وضعیت
ارتعاشات واماندگی یاتاقان واماندگی یاتاقانها سبب از از کارافتادگی فشرده 5
کارافتادن جریان تولید هوای سازی هوا
فشرده میشود.
مونتاژ نادرست مکانیزم های مختلف جسم خارجی در کمپرسور سبب از کارافتادگی فشرده 6
که از عوامل خارجی از کارافتادن جریان تولید هوای سازی هوا
تاثیر پذیر است. فشرده میشود.
مونتاژ نادرست، واماندگی مربوط به واماندگی نشت بند ها و gasket نشتی خارجی فشرده 7
ارتعاشات و سایش هم راستا بودن و ها سبب عملکرد نامناسب و سازی هوا
.Clearance ناایمن کمپرسور میشود.
واماندگی ماده سازنده نشتی خارجی واماندگی نشت بند ها و gasket نشتی خارجی فشرده 8
ها سبب عملکرد نامناسب و سازی هوا
ناایمن کمپرسور میشود.
واماندگی های مختلف مکانیزمهای مختلف عدم انجام دستور خاموش سازی عدم انجام فشرده 9
مکانیکی و واماندگی کمپرسور سبب غیر ایمن شدن دستور خاموش سازی هوا
سنسورهای مختلف عملکرد این تجهیز میشود. کردن تجهیز
واماندگی ماده سازنده عملکرد نامناسب باال رفتن دما در کمپرسور سبب از کار افتادگی فشرده 11
،سوراخ شدن یا after coolerیا غیر ایمن شدن عملکرد این سازی هوا
گرفتگی intercooler intercooler تجهیز میشود.
و after cooler
عملکرد تجهیز با واماندگی یاتاقان Overheatingیاتاقانها، از کار افتادگی فشرده 11
روانکاری نامناسب واماندگی در یاتاقان ها ،قطع سازی هوا
عملکرد پمپ موجب غیر ایمن
شدن عملکرد کمپرسور میشود.
4
علت واماندگی مکانیزم واماندگی اثر واماندگی حالت واماندگی فرآیند ردیف
واماندگی در واماندگی شیر های پدیده سرج ( )surgeسبب می از کار افتادگی فشرده 12
شیرها،وجود خطا در داریر( )Dryerو شود که جریان تولید هوای سازی هوا
نرم افزار و ارتعاشات عوامل مکانیکی فشرده متوقف شود.
دیگر
مدار باز ،اتصال کوتاه، واماندگی ابزار اندازه عملکرد نامناسب سنسور سرج از کار افتادگی فشرده 13
از تنظیم خارج شدن گیری سبب عملکرد غیر ایمن کمپرسور سازی هوا
سنسور میشود.
اقدام بعدی برای تکمیل فرآیند بررسی کمّی کردن دادههای جدول ( )1میباشد .که برای این عمل از جدول ( )6بهره گرفته می
شود .بوسیله این جدول به هر واماندگی 3پارامتر داده میشود تا همانطور که در رابطه ( )1نشان داده شده است بتوان RPNرا
محاسبه نمود که فرآیند کمّی کردن واماندگیها انجام گیرد .برای هر پارامتر 11وضعیت تعریف میشود تا بتوان به آنها مقدار
نسبت داد .که در نهایت RPNاز حاصلضرب این سه پارامتر حاصل خواهد شد.
) (Dمیزان قابلیت شناسایی ) (Oاحتمال رخ دادن واماندگی ) (Sشدت وضعیت درجه
معیار اثر معیار اثر معیار اثر
هیچ تکنیک شناخته تقریبا احتمال واماندگی تقریبا تقریبا اثر خطرناک خطرناک 11
شده ای موجود نیست غیرممکن همیشگی و قطعی همیشگی
تنها تکنیک های اثبات بعید احتمال رخداد تعداد نسبتا خیلی باال اثر خطرناک جدی 9
نشده موجود است خیلی زیاد واماندگی بالقوه
با تست های پایداری خیلی کم احتمال رخداد تعداد نسبتا باال اثرات خیلی شدید 8
زیاد واماندگی زیاد
تست روی تجهیز با نمونه کم احتمال رخداد تعداد نسبتا باال اثرات زیاد زیاد 7
اولیه و آزمایشی واماندگی باالتر از متوسط
تست روی تجهیز مشابه پایین احتمال رخداد تعداد متوسط اثرات قابل توجه قابل 6
در حد متوسط واماندگی در تجهیز توجه
تست روی تجهیز متوسط احتمال رخداد واماندگی پایین اثرات تا حدودی متوسط 5
استفاده نشده و جدید. گاه به گاه و اتفاقی قابل توجه
تست روی نمونه اولیه نسبتا باال احتمال رخداد واماندگی کم کم اثرات کم کم 4
تجهیز
مدل سازی در مراحل باال احتمال رخداد واماندگی خیلی کم اثرات جزئی جزئی 3
اولیه های خیلی کم
آنالیز های کامپیوتری خیلی باال احتمال رخداد واماندگی نادر اثرات خیلی خیلی 2
اثبات شده موجود است های نادر جزئی جزئی
روش های شناسایی همیشه رخدادهای گذشته هیچ تقریبا هرگز هیچ اثری وجود هیچ 1
5
اثبات شده موجود است واماندگی را نشان نمیدهد ندارد
گام بعدی محاسبه این سه پارامتر برای هر واماندگی می باشد که با استفاده از جدول ( )6و در نظر گرفتن حاالت ممکن در رخداد
یک واماندگی RPN ،برای تمامی حاالت ممکن حساب شده است .در نهایت از مقادیر محاسبه شده برای هر واماندگی یک میانگین
گرفته می شود که این مقدار RPNآن واماندگی در نظر گرفته شده است .عمال با این کار مقدار RPNنهایی یک واماندگی به مقدار
واقعی آن نزدیکتر شده است .در جدول ( )3مقادیر محاسبه شده RPNبرای هر واماندگی ارائه شده است.
6
- 4نتایج و تحلیل
با تبدیل مقادیر جدول ( )3به درصد ،شکل ( )6حاصل خواهد شد .از نمودار دایرهای موجود در شکل ( )6درک میشود که
واماندگیهای شماره 4 ،8 ،16و 6دارای بیشترین ریسک هستند و دارای شرایط بحرانیتری هستند .پس برای این 4واماندگی
باید تمهیداتی اندیشیده شود .برای مورد شماره 16که مربوط به پدیده سرج معکوس ( )Reverse Surgeمیباشد ،استفاده از قطعه
Surge Relieverپیشنهاد گردید .واماندگی شماره 8مربوط به واماندگی ماده سازنده O-Ringها میباشد که معموال مربوط به
O-Ringدور Intercoolerمیباشد که طبق شبیهسازیهای انجام گرفته و در نظر گرفتن شرایط کاری این نوع آببندها ،ماده
مناسب انتخاب گردید و O-Ringبا جنس مناسب آن پیشنهاد گردید .واماندگی شماره 4که مربوط به واماندگی در شیرهای
اطمینان می باشد سبب گردید که در بررسی و چکاپهای 6ساعتی این نوع کمپرسورها ،بازرسی شیرهای اطمینان نیز انجام شود
تا از صحت عملکرد آنها اطمینان حاصل کرد .واماندگی شماره 6مربوط به خرابی و بوجود آمدن عیب در سنسورهای دما ،فشار و
ارتعاشات می باشد که هر کدام به نوع خود حساسیت و خطرات مربوط به خود را دارد که خود تجهیز و پرسنل مربوطه را در بر
میگیرد .باید در نظر داشت یکی از حساسیت هایی که کمپرسور سانتریفیوژ مورد بررسی نسبت به سایر انواع کمپرسورها دارد،
فاصله بسیار ناچیز Impellerبا Diffuserمی باشدکه عملکرد نامناسب هر سه سنسور در به بار آمدن یک حادثه خطرناک و هزینه
بار موثر است .لذا از آنجایی که سنسور های مورد بررسی عملکردشان بوسیله اختالف جزئی جریان میباشد لذا بررسی آن توسط
نیروهای تکنسین برق به صورت دورهای پیشنهاد گردید.
- 4نتیجهگیری
در این مقاله انجام روش کاربردی FMEAاز مجموعه تحلیلهای ریشهای بکار گرفته شد تا بر روی کمپرسور سانتریفیوژ هوای
فشرده متعلق به اداره اجرایی گاز و هوای فشرده یک بررسی همه جانبه از نظر مکانیکی یا عیوبی که به واماندگیهای حساس و
بحرانی مکانیکی منجر می شوند مشخص گردند .با محاسبه RPNهر واماندگی ،و بررسی نمودار دایرهای موجود در شکل ()2
واماندگیهای دارای ریسک باالتر و حساستر مشخص گردیدند و همچنین با بررسیهای انجام گرفته در مورد آنها راهکارهایی برای
7
این مقاله همچنین اثبات کرد که بکارگیری از این روش در صنایع بزرگ برای اکثر تجهیزات مزایای.رفع آنها معرفی گردید
برنامه ریزی برای، کاهش امکان غافلگیر شدن،بسیاری دارد که از جمله آنها میتوان به افزایش زمان دردسترس بودن تجهیز
پیشگیری واماندگیهای بحرانی و تبدیل تعدادی از فرآیندهای نت پیشگیرانه به نت پیشبینانه که این خود از لحاظ اقتصادی و
.فنی برای اداره و در نهایت شرکت مربوطه سود قابل قبولی را به ارمغان میآورد
منابع
[1]. Larky M., Amiri Lolaki A.R., Ghazizadeh Ahsaee M., Javidrad H.R., 2018, Developing a New
Technique to Calculate Overall Equipment Effectiveness (OEE) for Air Compressors, 5 th International
Reliability and Safety Engineering Conference.
[2]. Sheng J., Tu W., 2011, “Failure Analysis and Risk Management of a Collapsed Large Wind Turbine
Tower.” Engineering Failure Analysis. 18(1):295–313.
[3]. Indra G., Stenly T., 2015. “Modified Failure Mode and Effect Analysis (FMEA) Model for Accessing
the Risk of Maintenance Waste.” Procedia Manufacturing 4(Iess):23–29.
[4]. Stamatis D. H., 1995, Failure Mode and Effect Analysis: FMEA from Theory to Execution, ASQC
Quality Press.