Ôn Tập Lý Thuyết Giải Phẫu

 Theo tiếng Latin, danh từ Giải phẫu học, gọi là : Anatomy & Human
Anatomy (Giải phẫu học người)
 Giải phẫu học được chia ra làm 2 phân môn:
- Giải phẫu học đại thể: Nghiên cứu các cấu trúc có thể quan sát bằng mắt
thường.
- Giải phẫu học vi thể: Nghiên cứu các cấu trúc nhỏ có thể quan sát bằng kính
hiển vi.
 Nghiên cứu giải phẫu học có từ thời Ai Cập cổ đại. Giải phẫu ra đời từ “thời kỳ
đồ đá”
 Andreas Vesalius là ông tổ của Giải Phẫu.
 Hypocrates “Người cha của y học” đưa giải phẫu vào giảng dạy ở Hy Lạp.
Ông cho rằng “Khoa học y học bắt đầu bằng việc nghiên cứu cấu tạo cơ thể con
người”
 Nhà y học Hy Lạp Aristotle (384-322 trước công nguyên), người sáng lập ra
giải phẫu học so sánh. Người đầu tiên sử dụng từ “ Anatome”
 Kính hiển vi: Quang học thế kỷ XVIII & Điện tử 1940.
 Có 3 cấp độ, 3 mặt cắt của nghiên cứu giải phẫu học:
- 3 Cấp Độ:
+ Giải Phẫu học đại thể
+ Giải Phẫu học vi thể
+ Giải Phẫu học siêu vi và phân tử
- 3 Mặt Cắt:
+ Mặt phẳng đứng dọc: Là MP theo chiều trước sau, trong các mặt đó có một MP
nằm chính cơ thể và chia cơ thể làm 2 nữa đối xứng (Phải và Trái) và là mốc để
so sánh 2 vị trí Trong và Ngoài. Đó là MP dọc giữa
+ Mặt phẳng đứng ngang (mặt phẳng trán): Là MP đứng theo chiều ngang,
Thẳng góc với MPĐD. Chia cơ thể thành Phía trước (Hay bụng) và Phía sau
(Hay lưng).
+ Mặt phẳng nằm ngang: Thẳng góc với trục đứng thẳng của cơ thể hay
thẳng góc với 2 mặt phẳng đứng. Chia cơ thể thành 2 phần Trên và dưới.
 Các phương pháp mô tả giải phẫu học:
- Giải phẫu học hệ thống (systemic anatomy): Nghiên cứu cơ thể gồm nhiều cơ
quan, bộ phận (cùng thực hiện 1 chức năng). Các hệ cơ quan trong cơ thể: Hệ
da, hệ xương, cơ, tiêu hóa, tuần hoàn, hô hấp, tiết niệu, sinh dục và hệ nội tiết.
Các giác quan là 1 phần của hệ thần kinh.
- Giải phẫu vùng (regional anatomy): Chia cơ thể thành nhiều vùng: Ngực,
bụng, chậu hông và đáy chậu, chi, lưng, đầu và cổ.
 Waton và Crick (1962): Đạt giải Nobel nhờ tìm ra cấu trúc AND và ARN.
 Schwann Virchow: Tìm ra thuyết tế bào thế kỷ XVIII (Đáp án dài nhất).
 Phân loại xương theo hình thể: Dài – Ngắn – Dẹt – Bất định hình – Vừng.
 Xương có 4 chức năng sinh lý
 Xương chi trên 32 & chi dưới 31
 Xương cổ tay có 8 xương 2 hàng: Trên (Thuyền, Nguyệt, Tháp, Đậu), Dưới
(Thang, Thê, Cả, Móc).
 Xương quay TIẾP XÚC với xương Thuyền, Nguyệt
 Bàn ngón 1 TX xương Thang
 Bàn ngón 2 TX xương Thê
 Bàn ngón 3 TX xương Cả
 Bàn ngón 4,5 TX xương Móc
 Xương cổ chân có 7 xương 2 hàng: Trước có 5 xương ( Ghe, Hộp, 3 xương
Chêm trong, giữa, ngoài), Sau (Sên: Cao nhất, Gót: Thấp nhất)
 Khớp có 3 loại: Bất động – Bán động – Khớp động.
 Cơ có 3 loại: Cơ vân – Trơn – Tim.
 Cánh tay chia làm 2 vùng: Cánh tay trước (có 2 lớp), Cánh tay sau (có cơ tam
đầu)
 Cẳng tay chia làm 2 vùng: Cẳng tay trước (có 3 lớp cơ), Cẳng tay sau gồm:
Lớp nông (có 4 cơ) và Lớp sâu có 5 cơ: Cơ ngữa.
 Thần kinh nách: Vận động cơ delta.
 Thần kinh giữa ở trục giữa cẳng tay
 Thần kinh quay nông:
- Vận động các cơ ngoài (cơ nông vùng cẳng tay sau): Cơ cánh tay quay, cơ duỗi
cổ tay quay dài, cơ duỗi cổ tay quay ngắn

- Cảm giác ngón tay 1,2,3 và nữa ngón 4.

 Thần kinh quay sâu: Vận động cơ dạng ngón cái dài, cơ duỗi ngón cái ngắn,
cơ duỗi ngón trỏ, cơ duỗi các ngón tay và cơ duỗi cổ tay trụ.
 Thần kinh quay xuất phát từ bó sau của đám rối cánh tay: Vận động cơ tam
đầu cánh tay.
 Tổn thương TK quay có biểu hiện:
- Bàn tay rủ hoặc bàn tay cổ cò: Không duỗi thẳng bàn tay được mà nó cứ rủ
xuống “Cụp xuống”
- Động tác đối ngón: Lấy ngón cái bấm vào đầu các ngón còn lại
 Thần kinh trụ:
- Vận động các cơ: Cơ cổ tay trụ, cơ gấp các ngón tay sâu
- Cảm giác ngón 5 và ½ ngón 4.
 Rãnh quay cho thành phần nào đi qua: Thần kinh quay và động mạch cánh
tay sâu.
 ĐM và TK trên vai đi qua khuyết vai
 Đám rối TK cánh tay nằm trong tam giár vai đòn
 Giới hạn SAI khi nói về giới hạn của lỗ tứ giác là cạnh trong là cơ nhị đầu.
 Đầu dài cơ Tam đầu chia tam giác cơ tròn thành 1 lỗ Tứ giác và 2 lỗ tam giác
 Lỗ tứ giác (bên ngoài ) (của tam giác cơ tròn cánh tay): TK nách và ĐM mũ
cánh tay.
 Lỗ tam giác cánh tay tam đầu: TK quay và ĐM cánh tay sâu
 Lỗ tam giác vai tam đầu (bên trong): Động mạch dưới vai (ĐM mũ vai) đi
qua
 Xương đòn gãy ở điểm nối giữa 1/3 ngoài và 2/3 trong (1 ngoài, 2 trong)
 Rãnh dưới đòn có cơ dưới đòn bám vào.
 Củ nón có dây chằng nón bám vào.
 Xương cánh tay gãy ở GIỮA làm tổn thương thần kinh quay và động mạch
cánh tay sâu
 Ổ chảo xương cánh tay còn được gọi là Diện Khớp Hình Xoan
 Thứ tự đầu trên xương cánh tay mặt trước: Chỏm xương cánh tay – Củ bé –
Rãnh gian củ - Củ lớn (Chỏm-Bé-Gian-Lớn).
 Cẳng tay chia làm 2 khu.
 Củ bé nằm đầu trong xương cánh tay, củ lớn nằm ngoài (Lớn ngoài bé trong).
 Xương quay thường CONG hơn xướng trụ vì xương quay có động tác quay.
 Khi té chống tay thường bị gãy đầu dưới xương quay vì đầu dưới xương quay
thấp hơn xương trụ.
 Thành phần nằm trong HỐ LÀO: TK quay nông – ĐM quay – Tĩnh mạch đầu –
Mỏm trâm quay - Xương Thuyền

 Cơ Sấp Tròn có nhiệm vụ gấp cẳng tay và sấp bàn tay.

 Cơ Gian Cốt ở mu bàn tay ở giữa các ngón tay.
 ĐM nuôi chi trên là ĐM dưới đòn.
 ĐM dưới đòn bị cơ bậc thang chia làm 3 đoạn.
 ĐM dưới đòn trái (xuất phát từ cung ĐM chủ) và ĐM dưới đòn phải (ĐM thân
cánh tay đầu). ĐM bên trái dài hơn.
 ĐM đốt sống, ĐM giáp dưới là nhánh của ĐM dưới đòn.
 ĐM dưới đòn đổi tên thành ĐM nách khi chui qua khe sườn đòn ở điểm giữa
bờ sau xương đòn (Bờ ngoài khe khớp sườn đòn). Đến bờ dưới cơ ngực lớn
đổi tên thành ĐM Cánh tay.
 ĐM cánh tay đi qua khuỷu tay chia 2 nhánh: ĐM trụ - quay.
 Cung ĐM gan tay nông được tạo thành do sự tiếp nối của ĐM trụ với nhánh
gan tay nông của ĐM quay (Trụ-Nông quay)
 Cung ĐM gan tay sâu tạo thành bởi nhánh tận ĐM quay với nhánh gan tay sâu
của ĐM trụ ( Quay-Sâu Trụ)
 ĐM mạc treo tràng trên cấp máu cho ruột non
 ĐM lách thuộc nhánh của ĐM thân tạng có 3 nhánh (dài 1cm).
 ĐM thân tạng là nhánh của ĐM chủ bụng.
 ĐM giáp trên, ĐM lưỡi là nhánh của ĐM cảnh ngoài.
 ĐM cảnh ngoài nuôi Đầu-Mặt-Cổ.
 ĐM cảnh trong nuôi não (có 4 nhánh dinh dưỡng tận đại não).
 ĐM nền dinh dưỡng tiểu não
 ĐM não sau dinh dưỡng thùy chẫm và mặt dưới thùy thái dương (não sau nuôi
2 thùy).
 ĐM não giữa dinh dưỡng mặt trên ngoài đại não.
 ĐM màng não giữa nằm sát xương sọ và mặt trong xương thái dương “nằm ở
mặt trong xương bướm” (là nhánh của ĐM hàm, chui qua lỗ gai của hố sọ
giữa).
 Tận cùng của ĐM cảnh ngoài là ĐM thái dương nông và ĐM Hàm
 ĐM khoeo đi qua hố khoeo chia 2 nhánh: ĐM chày trước và ĐM chày sau.
 ĐM chày sau chia ra 1 nhánh là ĐM mác
 ĐM chày trước và chày sau => Cung ĐM gan chân nông và gan chân sâu.
 ĐM mông trên đi qua cơ hình lê
 TM tim lớn đổ vào xoang TM vành sau đó đổ về tâm nhĩ phải qua lỗ xoang nhĩ
vành.
 2 TM lớn nhất của chi dưới: TM hiển lớn và TM hiển bé.
 TM Hiển lớn đổ vào TM đùi.
 TM Hiển bé đổ vào TM khoeo.
 Xương chậu được tạo bởi 3 xương: 2 bên 2 xương cánh chậu, phía sau là
xương cùng cụt
 Đáy chậu trước hay còn gọi là Tam giác niệu sinh dục.
 Thành phần nằm trong hố khoeo: ĐM-TM khoeo, TK Chày, TK mác
chung, cơ khoeo, nhánh khớp gối của TK bịt.
 Vùng khoeo (ngoài vào trong): TK Chày => TM Khoeo => ĐM khoeo.
 Chỏm xương đùi tiếp xúc Diện nguyệt của ổ cối.
 Lồi củ chậu, Diện nhĩ của xương chậu khớp với xương cùng.
 Gân chân ngỗng của khớp gối nằm trong bao khớp.
 Hố chỏm đùi có dây chằng chỏm đùi.
 Khớp mu vận động trong thời kỳ chuyển dạ
 Tam giác đùi (ngoài vào trong): TK Đùi => ĐM Đùi => TM Đùi.
 Vùng đùi được chia làm 3 vùng: Trước – Trong – Sau.
 Nhóm cơ khu đùi trước: Cơ tứ đầu đùi, cơ may, và cơ thắt lưng chậu.
 Khuyết mác thuộc xương chày
 Xương mác có mỏm đưa ra ngoài gọi là mắt cá ngoài.
 Mặt ngoài của xương chày KHÔNG sờ được dưới da.
 Cơ hình lê đi qua khuyết ngồi lớn và là mốc để tìm bó mạch TK “TK Tọa”
(vùng mông là ngồi lê)
 Cơ bịt trong chui qua khuyết ngồi bé.
 Cơ sinh đôi trên ở vùng mông chui qua khuyết ngồi bé.
 Cơ chày trước thuộc lớp cơ nông vùng cẳng chân trước.
 Dây chằng chỏm đùi nằm trong khớp hông.
 Dây chắng chéo nằm trong khớp gối.
 Trong ống cơ khép có: ĐM đùi, TM đùi và TK Hiển
 TK đùi đi qua tam giác đùi và vận động cơ đùi trước.
 TK mông dưới vận động cơ mông lớn.
 TK ngồi vận động cơ đùi sau.
 TK bịt đi trong rãnh bịt (Không đi ra ở bờ dưới cơ hình lê) và Vận động cơ đùi
trong.
 TK mác nông: Vận động cơ mác dài, ngắn (vận động cơ cẳng chân ngoài).
 TK mác sâu: Vận động cơ cẳng chân trước.
 TK Hiển là nhánh của TK đùi.
 Cơ may KHÔNG thuộc cơ đùi trong.
 Cơ thon KHÔNG thuộc cơ đùi trước.
 12 Dây TK sọ não:
 Khứu (Mũi) (I) – Thị (Mắt) (II) - Vận nhãn (chung) (III)
Ròng rọc (IV) – Sinh ba (V) – Vận nhãn ngoài (VI)
Mặt (VII) – Tiền đình, ốc tai (Tai) (VIII) – Thiệt hầu (IX)
Lang thang (X) – Phụ (XI) - Hạ thiệt (XII)

- Dây thần kinh nào cảm giác vị giác - TK VII’

2/3 trước lưỡi
- Dây thần kinh nào cảm giác vị giác - TK IX
1/3 sau lưỡi
- Dây thần kinh nào cảm giác thống - TK V3
nhiệt 2/3 trước lưỡi
- Dây thần kinh nào cảm giác nôn - TK X
1/3 sau lưỡi
 TK cảm giác – giác quan: Mắt II, Mũi I, Tai VIII.

 TK vận động: Cơ mắt: III, IV, VI.

-XI
-XII
 TK hỗn hợp: Còn lại (V, VII, IX, X)
 TK sọ số I, II không nằm trên thân não.
 Động tác liếc mắt lên, xuống là chi phối bởi dây TK số IV.
 TK chui qua lỗ của mảnh sàng: TK số I.
 TK qua lỗ thị giác: TK số II.
 TK chui qua khe ổ mắt trên: TK số III, IV, V1, VI
 TK qua lỗ tròn: TK hàm trên V2 chui qua => Đi qua lổ dưới ổ mắt.
 TK qua lỗ bầu dục: TK hàm dưới V3 => Đi qua lỗ cằm.
 TK chui qua ống tai trong: TK VII, VII’ (TK trung gian), VIII
 TK chui qua lỗ TM cảnh: TK số IX, X (nằm trong bao cảnh), XI
 TK chui qua lỗ ống hạ thiệt: TK XII (nằm trong tam giác dưới hàm)
 TK số X trái chi phối mặt trước của dạ dày.
 Lỗ gai có ĐM màng não giữa.
 Lỗ rách nằm giữa phần đá xương thái dương và thân xương bướm có ĐM
cảnh trong đi qua.
 Lỗ sàng nằm ở mảnh ngang xương sàng.
 Hệ TK được phát triển từ Ngoại phôi bì
 Hạt màng nhện là phần nào của màng não, đi từ khoang nhện đến xoang tĩnh
mạch, để tiêu thoát dịch não tủy
 Nhân xám của đồi thị điều khiển đời sống thực vật con người.
 Kích thích từ ngoại vi, lên não theo các sợi thần kinh hướng tâm, tập
trung tại nhân đồi thị sau đó được đưa lên vỏ não
 Bao trong là các sợi thần kinh đi từ vỏ não, xuống đồi thị và vùng hạ đồi, lách
giữa nhân bèo, nhân đuôi
 Các rãnh BÊN, TRUNG TÂM của não rất sâu, chia não ra thành các
thùy, xuất hiện ở các loài động vật tinh khôn gần như con người ( trung
tâm chia ra 2 bên )
 Chất xám của não nằm ở vỏ não và các nhân nền của đại não


 Đám rối TK cổ nằm trong tam giác chẩm.

 Đám rối TK cổ nằm ở bờ sau cơ ức đòn chủm.

 Cơ càm móng KHÔNG thuộc nhóm cơ dưới móng.
 Cơ ức đòn chủm và cơ thang ở vùng cổ được dây thần kinh phụ vận
động
 Cơ hạ góc miệng, cơ hạ môi dưới, cơ cằm, biểu hiện nét mặt buồn:
ĐÚNG
 Cơ thái dương, cơ cắn, cơ mút, thuộc nhóm cơ nhai : SAI
