กิจกรรมการจัดการเรียนรู้เชิงรุก (Active Learning)

รายวิชา วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี

หน#วยที่ 6 โลกและการเปลี่ยนแปลง
ชั้นมัธยมศึกษาป.ที่ 2

จำนวน 20 ชั่วโมง

1. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด
มฐ. ว 3.2 เข$าใจองค+ประกอบและความสัมพันธ+ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลก
และบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟDาอากาศและภูมิอากาศโลก
รวมทั้งผลตIอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล$อม
ว 3.2 ม.2/1 เปรียบเทียบกระบวนการเกิด สมบัติ และการใช$ประโยชน+ รวมทั้งอธิบายผลกระทบจาก
การใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ จากข$อมูลที่รวบรวมได$
ว 3.2 ม.2/2 แสดงความตระหนักถึงผลจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ โดยนำเสนอแนวทางการใช$
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+
ว 3.2 ม.2/3 เปรียบเทียบข$อดีและข$อจำกัดของพลังงานทดแทนแตIละประเภทจากการรวบรวมข$อมูล
และนำเสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนที่เหมาะสมในท$องถิ่น
ว 3.2 ม.2/4 สร$างแบบจำลองที่อธิบายโครงสร$างภายในโลกตามองค+ประกอบทางเคมีจากข$อมูลที่
รวบรวมได$
ว 3.2 ม.2/5 อธิบายกระบวนการผุพังอยูIกับที่ การกรIอน และการสะสมตัวของตะกอนจากแบบจำลอง
รวมทั้งยกตัวอยIางผลของกระบวนการดังกลIาวที่ทำให$ผิวโลกเกิดการเปลี่ยนแปลง
ว 3.2 ม.2/6 อธิบายลักษณะของชั้นหน$าตัดดินและกระบวนการเกิดดินจากแบบจำลอง รวมทั้งระบุ
ปUจจัยที่ทำให$ดินมีลักษณะและสมบัติแตกตIางกัน
ว 3.2 ม.2/7 ตรวจวัดสมบัติบางประการของดิน โดยใช$เครื่องมือที่เหมาะสมและนำเสนอแนวทางการใช$
ประโยชน+ดินจากข$อมูลสมบัติของดิน
ว 3.2 ม.2/8 อธิบายปUจจัยและกระบวนการเกิดแหลIงน้ำผิวดินและแหลIงน้ำใต$ดินจากแบบจำลอง

38
 ว 3.2 ม.2/9 สร$างแบบจำลองที่อธิบายการใช$น้ำ และนำเสนอแนวทางการใช$น้ำอยIางยั่งยืนในท$องถิ่น
ของตนเอง
ว 3.2 ม.2/10 สร$างแบบจำลองที่อธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง
ดินถลIม หลุมยุบ แผIนดินทรุด

2. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน
1) สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช$ภาษาถIายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึก และทัศนะของตนเองด$วยการพูด
และการเขียน
พฤติกรรมบRงชี้ 1. พูดถIายทอดความรู$ ความเข$าใจจากสารที่อIาน ฟUง หรือดูด$วยภาษาของตนเองได$
2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห+)
พฤติกรรมบRงชี้ 3. สามารถระบุหลักการสำคัญ แนวคิด หรือความรู$ที่ปรากฏในข$อมูลที่พบเห็นในบริบท
ของการดำเนินชีวิตประจำวัน
3) สมรรถนะที่ 3 ความสามารถในการแก$ปUญหา
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช$กระบวนการแก$ปUญหาโดยวิเคราะห+ปUญหา วางแผนในการแก$ปUญหา ดำเนินการแก$ปUญหา
ตรวจสอบและสรุปผล
พฤติกรรมบRงชี้ 1. วิเคราะห+ปUญหา
1.7 การตัดสินใจเลือกวิธีการ
4) สมรรถนะที่ 5 ความสามารถในการใช$เทคโนโลยี
ตัวชี้วัดที่ 2 มีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยี
พฤติกรรมบRงชี้ 2. การรวบรวมข$อมูล

3. สมรรถนะประจำหนRวย
เสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนเพื่อลดการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในชุมชนได$อยIางเหมาะสม

4. เนื้อหาสาระ
• โครงสร$างและการเปลี่ยนแปลงของโลก
- โครงสร$างของโลก
- การเปลี่ยนแปลงของโลก

39
 • ดิน
- กระบวนการเกิดดิน
- สมบัติของดิน
- ชั้นหน$าตัดดิน
- การใช$ประโยชน+ดิน
- การปรับปรุงคุณภาพดิน
• น้ำ
- แหลIงน้ำ
- การใช$ประโยชน+และการอนุรักษ+แหลIงน้ำ
- ภัยพิบัติจากน้ำ
• เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+
- ถIานหิน
- หินน้ำมัน
- ปeโตรเลียม
- ผลกระทบที่เกิดจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+

5. สมรรถนะยRอย/งาน
1) สร$างแบบจำลองอธิบายโครงสร$างภายในโลกตามองค+ประกอบทางเคมีได$ถูกต$อง
2) สร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการผุพังอยูIกับที่ การกรIอน และการสะสมตัวของตะกอนได$ถูกต$อง
3) เสนอแนวทางการใช$ประโยชน+ดินจากการตรวจวัดและวิเคราะห+สมบัติบางประการของดินได$อยIางถูกต$องและ
เหมาะสม
4) สร$างแบบจำลองอธิบายลักษณะของชั้นหน$าตัดดิน พร$อมให$เหตุผลเกี่ยวกับปUจจัยที่ทำให$ดินมีลักษณะและ
สมบัติแตกตIางกันได$อยIางถูกต$อง
5) สร$างแบบจำลองอธิบายปUจจัยและกระบวนการเกิดแหลIงน้ำผิวดินและแหลIงน้ำใต$ดิน พร$อมเสนอแนวทางการ
ใช$น้ำอยIางยั่งยืนได$อยIางเหมาะสม
6) สร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ
และแผIนดินทรุดได$ถูกต$อง

40
6. โครงสร-างกิจกรรมของหนRวยการเรียนรู-

เรื่อง สมรรถนะ กิจกรรมการเรียนรู4 เวลา 20 ชั่วโมง

โครงสร4างของโลก สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา
สร$างแบบจำลองอธิบายโครงสร$างภายในโลกตาม สมรรถนะย>อย เรื่อง
องค8ประกอบทางเคมีได$ถูกต$อง โครงสร$างภายในโลก 3 ชั่วโมง
ตามองค8ประกอบ
ทางเคมี
การเปลี่ยนแปลง สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา
ของโลก สร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการผุพังอยูJกับที่ สมรรถนะย>อย เรื่อง
การกรJอน และการสะสมตัวของตะกอนได$ถูกต$อง การผุพังอยูJกับที่ 3 ชั่วโมง
การกรJอน และการ
สะสมตัวของตะกอน
สมบัติของดิน สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา
เสนอแนวทางการใช$ประโยชน8ดินจากการตรวจวัดและ สมรรถนะย>อย เรื่อง
วิเคราะห8สมบัติบางประการของดินได$อยJางถูกต$องและ แนวทางการใช$ 2 ชั่วโมง
เหมาะสม ประโยชน8ดิน

ชั้นหน4าตัดดิน สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา

สร$างแบบจำลองอธิบายลักษณะของชั้นหน$าตัดดิน พร$อม สมรรถนะย>อย เรื่อง
3 ชั่วโมง
ให$เหตุผลเกี่ยวกับปQจจัยที่ทำให$ดินมีลักษณะและสมบัติ ลักษณะของ
แตกตJางกันได$อยJางถูกต$อง ชั้นหน$าตัดดิน
แหล>งน้ำ สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา
สร$างแบบจำลองอธิบายปQจจัยและกระบวนการเกิด สมรรถนะย>อย เรื่อง
3 ชั่วโมง
แหลJงน้ำผิวดินและแหลJงน้ำใต$ดิน พร$อมเสนอแนวทาง แหลJงน้ำผิวดินและ
การใช$น้ำอยJางยั่งยืนได$อยJางเหมาะสม แหลJงน้ำใต$ดิน
ภัยพิบัติจากน้ำ สมรรถนะย>อย กิจกรรมพัฒนา
สร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบ สมรรถนะย>อย เรื่อง
3 ชั่วโมง
ของน้ำทJวม การกัดเซาะชายฝQUง ดินถลJม หลุมยุบ และ ภัยพิบัติจากน้ำ
แผJนดินทรุดได$ถูกต$อง

41
 เรื่อง สมรรถนะ กิจกรรมการเรียนรู4 เวลา 20 ชั่วโมง
เชื้อเพลิง สมรรถนะประจำหน>วย กิจกรรมประเมิน
ซากดึกดำบรรพL เสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนเพื่อลดการใช$ สมรรถนะประจำหน>วย
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ8ในชุมชนได$อยJางเหมาะสม เรื่อง แนวทางการใช$ 3 ชั่วโมง
พลังงานทดแทนใน
ชุมชน
หมายเหตุ : กิจกรรมในหน*วยการเรียนรู1นี้ ออกแบบมาเป7นตัวอย*างเฉพาะบางกิจกรรม (ที่ไฮไลตDสี) เท*านั้น
โดย แถบสีส1ม เป7นกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย*อย เพื่อเตรียมนักเรียนให1มีความพร1อมก*อนไปปฏิบัติกิจกรรมประเมินสมรรถนะ แถบสีเขียว
ส*วน แถบสีเทา ให1เห็นถึงการออกแบบที่เชื่อมโยงกันทั้งหน*วย แต*มิได1จัดทำกิจกรรมไว1ให1 ซึ่งครูผู1สอนสามารถออกแบบกิจกรรมเพิ่มเติม
ได1เอง ตามความเหมาะสมของชั้นเรียน

7. การวัดและการประเมินผล

การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะย>อย 1) อธิบายโครงสร$าง
สร$างแบบจำลอง ภายในโลกตาม
อธิบายโครงสร$าง องค8ประกอบทางเคมี
ภายในโลกตาม ได$ถูกต$อง (K, A)
องค8ประกอบ 2) สร$างแบบจำลอง
ทางเคมีได$ถูกต$อง อธิบายโครงสร$าง
ภายในโลกตาม
องค8ประกอบทางเคมี
ได$ถูกต$อง (K, S, A)
3) นำเสนอแบบจำลอง
อธิบายโครงสร$าง
ภายในโลกตาม
องค8ประกอบทางเคมี
โดยพูดถJายทอด
ความรู$ได$ครบถ$วนและ
ชัดเจน (K, S, A)

42
 การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะย>อย 1) อธิบายกระบวนการ
สร$างแบบจำลอง ผุพังอยูJกับที่ การกรJอน
อธิบายกระบวนการ และการสะสมตัวของ
ผุพังอยูJกับที่ ตะกอนได$ถูกต$อง
การกรJอน และการ (K, A)
สะสมตัวของตะกอน 2) สร$างแบบจำลอง
ได$ถูกต$อง อธิบายกระบวนการ
ผุพังอยูJกับที่
การกรJอน และ
การสะสมตัวของ
ตะกอนได$ถูกต$อง
(K, S, A)
3) นำเสนอแบบจำลอง
อธิบายกระบวนการ
ผุพังอยูJกับที่
การกรJอน และ
การสะสมตัวของ
ตะกอนได$ถูกต$อง
โดยพูดถJายทอด
ความรู$ได$ครบถ$วนและ
ชัดเจน (K, S, A)

43
 การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะย>อย 1) ระบุแนวทางการใช$ - ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู - ระหวJางการ
เสนอแนวทางการใช$ ประโยชน8ดินจากการ ใบกิจกรรม พัฒนา คุณภาพดี ทำกิจกรรม
ประโยชน8ดินจาก ตรวจวัดและวิเคราะห8 พัฒนา สมรรถนะ (2) ขึ้นไป - หลังการทำ
การตรวจวัดและ สีดิน ลักษณะเนื้อดิน สมรรถนะ ยJอย เรื่อง กิจกรรม
วิเคราะห8สมบัติ และสมบัตคิ วามเป^น ยJอย เรื่อง แนวทางการ
บางประการของดิน กรด-เบสของดินได$ แนวทางการ ใช$ประโยชน8
ได$อยJางถูกต$องและ อยJางถูกต$อง (K, S, A) ใช$ประโยชน8 ดิน
เหมาะสม 2) นำเสนอแนวทางการใช$ ดิน - แบบประเมิน
ประโยชน8ดินจากการ โดยใช$ สมรรถนะ
ตรวจวัดและวิเคราะห8 เกณฑ8การ ยJอยตาม
สีดิน ลักษณะเนื้อดิน ประเมินผล สมรรถนะ
และสมบัติความเป^น การทำ สำคัญของ
กรด-เบสของดินได$ กิจกรรม ผู$เรียน
อยJางเหมาะสม พัฒนา
(K, S, A) สมรรถนะ
ยJอย
สมรรถนะย>อย 1) อธิบายลักษณะของ
สร$างแบบจำลอง ชั้นหน$าตัดดินและ
อธิบายลักษณะของ ปQจจัยที่ทำให$ดินมี
ชั้นหน$าตัดดิน ลักษณะและสมบัติ
พร$อมให$เหตุผล แตกตJางกันได$
เกี่ยวกับปQจจัยที่ อยJางถูกต$อง (K, A)
ทำให$ดินมีลักษณะ 2) สร$างแบบจำลอง
และสมบัติ อธิบายลักษณะของ
แตกตJางกันได$ ชั้นหน$าตัดดิน พร$อมให$
อยJางถูกต$อง เหตุผลเกี่ยวกับปQจจัย
ที่ทำให$ดินมีลักษณะ
และสมบัติแตกตJางกัน
ได$อยJางถูกต$อง
(K, S, A)

44
 การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
3) นำเสนอแบบจำลอง
อธิบายลักษณะของ
ชั้นหน$าตัดดิน พร$อมให$
เหตุผลเกี่ยวกับปQจจัย
ที่ทำให$ดินมีลักษณะ
และสมบัติแตกตJางกัน
โดยพูดถJายทอดความรู$
ได$ครบถ$วนและชัดเจน
(K, S, A)
สมรรถนะย>อย 1) อธิบายปQจจัยและ
สร$างแบบจำลอง กระบวนการเกิด
อธิบายปQจจัยและ แหลJงน้ำผิวดินและ
กระบวนการเกิด แหลJงน้ำใต$ดินได$
แหลJงน้ำผิวดินและ ถูกต$อง (K, A)
แหลJงน้ำใต$ดิน 2) สร$างแบบจำลอง
พร$อมเสนอแนวทาง อธิบายปQจจัยและ
การใช$น้ำอยJางยั่งยืน กระบวนการเกิด
ได$อยJางเหมาะสม แหลJงน้ำผิวดินและ
แหลJงน้ำใต$ดิน
ได$ถูกต$อง (K, S, A)
3) นำเสนอแบบจำลอง
อธิบายปQจจัยและ
กระบวนการเกิด
แหลJงน้ำผิวดินและ
แหลJงน้ำใต$ดิน
พร$อมเสนอแนวทาง
การใช$น้ำอยJางยั่งยืน
โดยพูดถJายทอด
ความรู$ได$ครบถ$วน
และชัดเจน (K, S, A)

45
 การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะย>อย 1) สืบค$นและรวบรวม - ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู - ระหวJางการ
สร$างแบบจำลอง ข$อมูลเกี่ยวกับ ใบกิจกรรม พัฒนา คุณภาพดี ทำกิจกรรม
อธิบายกระบวนการ กระบวนการเกิดและ พัฒนา สมรรถนะ (2) ขึ้นไป - หลังการทำ
เกิดและผลกระทบ ผลกระทบของน้ำทJวม สมรรถนะ ยJอย เรื่อง กิจกรรม
ของน้ำทJวม การ การกัดเซาะชายฝQUง ยJอย เรื่อง ภัยพิบัติ
กัดเซาะชายฝQUง ดินถลJม หลุมยุบ และ ภัยพิบัติ จากน้ำ
ดินถลJม หลุมยุบ แผJนดินทรุดจาก จากน้ำ - แบบจำลอง
และแผJนดินทรุดได$ แหลJงข$อมูลที่นJาเชื่อถือ โดยใช$ อธิบาย
ถูกต$อง (K, S, A) เกณฑ8การ กระบวนการ
2) สร$างแบบจำลองอธิบาย ประเมินผล เกิดและ
กระบวนการเกิดและ การทำ ผลกระทบ
ผลกระทบของน้ำทJวม กิจกรรม ของน้ำทJวม
การกัดเซาะชายฝQUง พัฒนา การกัดเซาะ
ดินถลJม หลุมยุบ และ สมรรถนะ ชายฝQUง
แผJนดินทรุดได$ถูกต$อง ยJอย ดินถลJม
(K, S, A) - ประเมิน หลุมยุบ และ
3) นำเสนอแบบจำลอง แบบจำลอง แผJนดินทรุด
อธิบายกระบวนการเกิด อธิบาย - แบบประเมิน
และผลกระทบของ กระบวนการ สมรรถนะ
น้ำทJวม การกัดเซาะ เกิดและ ยJอยตาม
ชายฝQUง ดินถลJม หลุมยุบ ผลกระทบ สมรรถนะ
และแผJนดินทรุด ของน้ำทJวม สำคัญของ
โดยพูดถJายทอดความรู$ การกัดเซาะ ผู$เรียน
ได$อยJางสอดคล$องและ ชายฝQUง
ชัดเจน (K, S, A) ดินถลJม
หลุมยุบ และ
แผJนดินทรุด
โดยใช$
เกณฑ8การ
ประเมินผล
การทำ
กิจกรรม
พัฒนา
สมรรถนะ
ยJอย

46
 การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะ 1) รวบรวมข$อมูลเกี่ยวกับ - ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู - ระหวJางการ
ประจำหน>วย ผลกระทบจาก ใบกิจกรรม ประเมิน คุณภาพดี ทำกิจกรรม
เสนอแนวทางการใช$ การใช$เชื้อเพลิง ประเมิน สมรรถนะ (2) ขึ้นไป - หลังการทำ
พลังงานทดแทนเพื่อ ซากดึกดำบรรพ8และ สมรรถนะ ประจำหนJวย กิจกรรม
ลดการใช$เชื้อเพลิง พลังงานทดแทนจาก ประจำหนJวย เรื่อง แนวทาง
ซากดึกดำบรรพ8ใน แหลJงข$อมูลที่นJาเชือ่ ถือ เรื่อง แนวทาง การใช$
ชุมชนได$อยJาง (K, S, A) การใช$ พลังงาน
เหมาะสม 2) ระบุหลักการ พลังงาน ทดแทน
ข$อดี-ข$อจำกัดของ ทดแทน ในชุมชน
พลังงานทดแทนแตJละ ในชุมชน - แบบประเมิน
ประเภทได$ถูกต$อง โดยใช$ สมรรถนะ
(K, A) เกณฑ8การ ประจำหนJวย
3) ตัดสินใจเลือกแนวทาง ประเมินผล ตามสมรรถนะ
การใช$พลังงานทดแทน การทำ สำคัญของ
เพื่อลดการใช$เชื้อเพลิง กิจกรรม ผู$เรียน
ซากดึกดำบรรพ8ใน ประเมิน
ชุมชนได$อยJางเหมาะสม สมรรถนะ
(S, A) ประจำหนJวย
4) นำเสนอแนวทาง
การใช$พลังงานทดแทน
เพื่อลดการใช$เชื้อเพลิง
ซากดึกดำบรรพ8ใน
ชุมชนได$อยJางเหมาะสม
พร$อมให$เหตุผล
ประกอบ (S, A)
หมายเหตุ : กิจกรรมในหน*วยการเรียนรู1นี้ ออกแบบมาเป7นตัวอย*างเฉพาะบางกิจกรรม (ที่ไฮไลตDสี) เท*านั้น
โดย แถบสีส1ม เป7นกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย*อย เพื่อเตรียมนักเรียนให1มีความพร1อมก*อนไปปฏิบัติกิจกรรมประเมินสมรรถนะ แถบสีเขียว
ส*วน แถบสีเทา ให1เห็นถึงการออกแบบที่เชื่อมโยงกันทั้งหน*วย แต*มิได1จัดทำกิจกรรมไว1ให1 ซึ่งครูผู1สอนสามารถออกแบบกิจกรรมเพิ่มเติม
ได1เอง ตามความเหมาะสมของชั้นเรียน

47
 วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี
รายวิชา...................................................................................................................................................................... มัธยมศึกษาปkที่ 2
ระดับชั้น..............................................................................................
โลกและการเปลี่ยนแปลง
ชื่อหนRวยการเรียนรู.- .............................................................................................................................................................................................................. 20 ชั่วโมง
เวลา................
แนวทางการใช$ประโยชน+ดิน
กิจกรรมการเรียนรู- เรื่อง................................................................................................................................................................................................... เวลา................ 2 ชั่วโมง

1. สาระสำคัญ
ดินมีสมบัติหลากหลายประการ เชIน เนื้อดิน ความเปiนกรด-เบสของดิน ธาตุอาหารภายในดิน ความชื้นของ
ดิน ซึ่งสมบัติเหลIานี้สามารถนำไปใช$ในการตัดสินใจและแนวทางในการใช$ประโยชน+ของดินให$มีความเหมาะสม
ทางด$านการเกษตรและการนำไปใช$ประโยชน+อื่น ๆ

2. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด
มฐ. ว 3.2 เข$าใจองค+ประกอบและความสัมพันธ+ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลก
และบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟDาอากาศและภูมิอากาศโลก
รวมทั้งผลตIอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล$อม
ว 3.2 ม.2/7 ตรวจวัดสมบัติบางประการของดิน โดยใช$เครื่องมือที่เหมาะสมและนำเสนอแนวทางการใช$
ประโยชน+ดินจากข$อมูลสมบัติของดิน

3. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน
1) สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช$ภาษาถIายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึก และทัศนะของตนเองด$วยการพูด
และการเขียน
พฤติกรรมบRงชี้ 1. พูดถIายทอดความรู$ ความเข$าใจจากสารที่อIาน ฟUง หรือดูด$วยภาษาของตนเองได$
2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห+)
พฤติกรรมบRงชี้ 3. สามารถระบุหลักการสำคัญ แนวคิด หรือความรู$ที่ปรากฏในข$อมูลที่พบเห็นในบริบท
ของการดำเนินชีวิตประจำวัน

4. สมรรถนะยRอย
เสนอแนวทางการใช$ประโยชน+ดินจากการตรวจวัดและวิเคราะห+สมบัติบางประการของดินได$อยIางถูกต$องและ
เหมาะสม

48
5. เนื้อหาสาระ
• ดิน
- สมบัติของดิน
- การใช$ประโยชน+ดิน
- การปรับปรุงคุณภาพดิน

6. จุดประสงคYการเรียนรู-
1) ระบุแนวทางการใช$ประโยชน+ดินจากการตรวจวัดและวิเคราะห+สีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปiน
กรด-เบสของดินได$อยIางถูกต$อง (K, S, A)
2) นำเสนอแนวทางการใช$ประโยชน+ดินจากการตรวจวัดและวิเคราะห+สีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปiน
กรด-เบสของดินได$อยIางเหมาะสม (K, S, A)

7. สื่อและแหลRงการเรียนรู-
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี ม.2 เลIม 2 หนIวย 6 โลกและการเปลี่ยนแปลง ของ
อจท.
2) Interactive 3D เรื่อง หน$าตัดของดิน ของ อจท.
3) ดินตัวอยIาง
4) อุปกรณ+ทดสอบความเปiนกรด-เบสของดิน
5) ใบกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยIอย เรื่อง แนวทางการใช$ประโยชน+ดิน

8. วิธีการดำเนินกิจกรรม Active Learning

(กระบวนการเรียนรู- : รูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบสืบสอบความรู- (5Es Instructional Model))

ชั่วโมงที่ 1

ขั้นนำ
กระตุ-นความสนใจ (Engagement)
1. ครูทบทวนความรู$เดิมของนักเรียนเกี่ยวกับกระบวนการเกิดดิน
2. ครูตั้งประเด็นคำถามกระตุ$นความสนใจนักเรียนวIา
- ถ$านักเรียนจะเพาะปลูกพืชชนิดหนึ่ง นักเรียนคิดวIาดินควรมีลักษณะอยIางไร

49
ขั้นสอน
สำรวจค-นหา (Exploration)
1. ครูให$นักเรียนทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยIอย เรื่อง แนวทางการใช$ประโยชน+ดิน โดยให$นักเรียนแบIงกลุIม
กลุIมละ 3-4 คน
2. นักเรียนแตIละกลุIมสIงตัวแทนมาจับสลากบริเวณในการเก็บตัวอยIางดิน ได$แกI
- ดินบริเวณบ$าน
- ดินบริเวณโรงเรียน
- ดินบริเวณพื้นที่การเกษตร
- ดินบริเวณใกล$แหลIงน้ำ
3. ครูแจกอุปกรณ+ทดสอบความเปiนกรด-เบสของดิน จากนั้นให$นักเรียนแตIละกลุIมนำดินที่จับสลากได$มาสังเกต
สีของดิน ลักษณะเนื้อดิน และตรวจวัดสมบัติความเปiนกรด-เบสของดิน พร$อมบันทึกผลการสังเกตและการ
ตรวจวัดลงในบันทึกกิจกรรม
4. นักเรียนในกลุIมรIวมกันวิเคราะห+สีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปiนกรด-เบสของดิน จากนั้นรIวมกัน
เสนอแนวทางการนำดินมาใช$ประโยชน+ และเสนอแนวทางการปรับปรุงคุณภาพดินในกรณีที่ดินมีคุณภาพ
ไมIเหมาะสม โดยทำลงในกระดาษฟลิปชาร+ตหรือฟkเจอร+บอร+ดเพื่อนำเสนอ พร$อมถIายภาพและติดภาพผลงาน
ลงในบันทึกกิจกรรม

ชั่วโมงที่ 2
อธิบายความรู- (Explanation)
5. นักเรียนในกลุIมรIวมกันนำเสนอผลการวิเคราะห+สีดิน ลักษณะเนื้อดิน สมบัติความเปiนกรด-เบสของดิน
แนวทางการนำดิ นมาใช$ ประโยชน+ และเสนอแนวทางการปรั บ ปรุ ง คุ ณภาพดิ นในกรณี ที ่ ดิ น มี ค ุ ณภาพ
ไมIเหมาะสมหน$าชั้นเรียน
6. เมื่อแตIละกลุIมนำเสนอเสร็จครูและเพื่อน ๆ รIวมกันแสดงความคิดเห็นหรือถามคำถามกลุIมที่นำเสนอ
ขยายความเข-าใจ (Elaboration)
7. ครูให$นักเรียนสังเกตสีและลักษณะของดินในชั้นดิน จาก Interactive 3D เรื่อง หน$าของดิน ของ อจท.
จากนั้นครูตั้งคำถามวIา เพราะเหตุใดชั้นดินแตIละชั้นถึงมีสีและลักษณะแตกตIางกัน เพื่อขยายความรู$เพิ่มเติม
เรื่อง ชั้นหน$าตัดดิน

www.aksorn.com/interactive3D/RK862

50
 ขั้นสรุป
ครูและนักเรียนรIวมกันสรุปความรู$ที่ได$จากการเรียน เรื่อง แนวทางการใช$ประโยชน+ดิน
ขั้นประเมิน
ตรวจสอบผล (Evaluation)
ครูประเมินผลระหวIางและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู$จากการสังเกตการตอบคำถาม สังเกตพฤติกรรม
การทำงานกลุIม ประเมินใบกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยIอย เรื่อง แนวทางการใช$ประโยชน+ดิน และการนำเสนอ
ผลงาน

9. การวัดและการประเมินผล
การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะย>อย 1) ระบุแนวทางการใช$ - ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู - ระหวJางการ
เสนอแนวทางการ ประโยชน8ดินจากการ ใบกิจกรรม พัฒนา คุณภาพดี ทำกิจกรรม
ใช$ประโยชน8ดินจาก ตรวจวัดและวิเคราะห8 พัฒนา สมรรถนะ (2) ขึ้นไป - หลังการทำ
การตรวจวัดและ สีดิน ลักษณะเนื้อดิน สมรรถนะ ยJอย เรื่อง กิจกรรม
วิเคราะห8สมบัติ และสมบัตคิ วามเป^น ยJอย เรื่อง แนวทางการ
บางประการของดิน กรด-เบสของดิน แนวทางการ ใช$ประโยชน8
ได$อยJางถูกต$องและ ได$อยJางถูกต$อง ใช$ประโยชน8 ดิน
เหมาะสม (K, S, A) ดิน - แบบประเมิน
2) นำเสนอแนวทางการ โดยใช$ สมรรถนะ
ใช$ประโยชน8ดินจาก เกณฑ8การ ยJอยตาม
การตรวจวัดและ ประเมินผล สมรรถนะ
วิเคราะห8สีดิน การทำ สำคัญของ
ลักษณะเนื้อดิน และ กิจกรรม ผู$เรียน
สมบัติความเป^น พัฒนา
กรด-เบสของดินได$ สมรรถนะ
อยJางเหมาะสม ยJอย
(K, S, A)

51
 แนวทางการใช8ประโยชน+ดิน
คำชี้แจง : ให7นักเรียนแบ?งกลุ?ม แล7วปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. ให&นักเรียนแต0ละกลุ0มจับสลากบริเวณในการเก็บตัวอย0างดิน ได&แก0 ดินบริเวณบ&าน ดินบริเวณโรงเรียน
ดินบริเวณพื้นที่การเกษตร และดินบริเวณใกล&แหล0งน้ำ
2. ให&นักเรียนแต0ละกลุ0มเก็บตัวอย0างดินตามบริเวณที่จับสลากได&และนำดินมาสังเกตสีของดิน ลักษณะ
เนื้อดิน และตรวจวัดสมบัติความเปMนกรด-เบสของดิน พร&อมบันทึกวิธีการตรวจวัดและผลการตรวจวัด
ลงในบันทึกกิจกรรม
3. ให&นักเรียนวิเคราะหSสีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปMนกรด-เบสของดิน จากนั้นเสนอแนวทาง
การนำดินมาใช&ประโยชนS และเสนอแนวทางการปรับปรุงคุณภาพดินในกรณีที่ดินมีคุณภาพไม0เหมาะสม
ลงในกระดาษฟลิปชารSตหรือฟWเจอรSบอรSด พร&อมติดภาพผลงานลงในบันทึกกิจกรรม
4. ให&นักเรียนนำเสนอแนวทางการนำดินมาใช&ประโยชนSและแนวทางการปรับปรุงคุณภาพดิน จากการ
วิเคราะหSสีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปMนกรด-เบสของดินหน&าชั้นเรียน

บันทึกกิจกรรม
ตัวอย?างดินจากบริเวณ

เกณฑYในการพิจารณา วิธีการตรวจวัด ผลการตรวจวัด

สีของดิน
ลักษณะเนื้อดิน

ค?า pH ของดิน

52
ภาพผลงาน

(ติดภาพ)

53
 แนวทางการใช8ประโยชน+ดิน
คำชี้แจง : ให7นักเรียนแบ?งกลุ?ม แล7วปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. ให&นักเรียนแต0ละกลุ0มจับสลากบริเวณในการเก็บตัวอย0างดิน ได&แก0 ดินบริเวณบ&าน ดินบริเวณโรงเรียน
ดินบริเวณพื้นที่การเกษตร และดินบริเวณใกล&แหล0งน้ำ
2. ให&นักเรียนแต0ละกลุ0มเก็บตัวอย0างดินตามบริเวณที่จับสลากได&และนำดินมาสังเกตสีของดิน ลักษณะ
เนื้อดิน และตรวจวัดสมบัติความเปMนกรด-เบสของดิน พร&อมบันทึกวิธีการตรวจวัดและผลการตรวจวัด
ลงในบันทึกกิจกรรม
3. ให&นักเรียนวิเคราะหSสีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปMนกรด-เบสของดิน จากนั้นเสนอแนวทาง
การนำดินมาใช&ประโยชนS และเสนอแนวทางการปรับปรุงคุณภาพดินในกรณีที่ดินมีคุณภาพไม0เหมาะสม
ลงในกระดาษฟลิปชารSตหรือฟWเจอรSบอรSด พร&อมติดภาพผลงานลงในบันทึกกิจกรรม
4. ให&นักเรียนนำเสนอแนวทางการนำดินมาใช&ประโยชนSและแนวทางการปรับปรุงคุณภาพดิน จากการ
วิเคราะหSสีดิน ลักษณะเนื้อดิน และสมบัติความเปMนกรด-เบสของดินหน&าชั้นเรียน

บันทึกกิจกรรม (ตัวอย0างการบันทึกกิจกรรม)
ตัวอย?างดินจากบริเวณ โรงเรียน

เกณฑYในการพิจารณา วิธีการตรวจวัด ผลการตรวจวัด

สีของดิน สังเกตสีของดิน ดินสีน้ำตาลเข&ม
ลักษณะเนื้อดิน นำดินมาร0อนเพื่อแยกซากพืชและ เนื้อดินค0อนข&างละเอียด สากมือไม0
ซากสัตวSออกจากเนื้อดิน และ มาก เหนียวติดมือเล็กน&อย ดินจับกัน
ตรวจสอบเนื้อดินด&วยวิธีการสัมผัส เปMนก&อนไม0แตกออกจากกัน
ระบายน้ำและถ0ายเทอากาศได&ดี
ค?า pH ของดิน นำน้ำกลั่นผสมกับดินแล&ววางทิ้งไว& ครั้งที่ 1 pH เท0ากับ 5
จนตกตะกอน วัดค0า pH ของน้ำที่อยู0 ครั้งที่ 2 pH เท0ากับ 6
เหนือตะกอน โดยใช&กระดาษ ครั้งที่ 3 pH เท0ากับ 5
ยูนิเวอรSซัลอินดิเคเตอรS ทำซ้ำ 3 ครั้ง ค0า pH เฉลี่ยเท0ากับ 5.3

54
ภาพผลงาน

(ตัวอย0างภาพผลงาน)

เนื้อดินค>อนข4างละเอียด สากมือไม>มาก
เหนียวติดมือเล็กน4อย ดินจับกันเปWนก4อน
ไม>แตกออกจากกัน ระบายน้ำและถ>ายเท
อากาศได4ดี

จากการวิเคราะห+สีและลักษณะเนื้อดิน มีลักษณะเปiนดินรIวน ซึ่งเปiนดินที่เหมาะสำหรับ

การเพาะปลูก เพราะเปiนดินที่ไถพรวนได$งIาย มีการระบายน้ำได$ดี

จากการวิเคราะห+สมบัติความเปiนกรด-เบสของดิน วัดคIา pH เฉลี่ยได$ 5.3 พบวIาดินมี

ความเปiนกรด ซึ่งหากจะนำดินไปใช$ประโยชน+ในการปลูกควรมีการปรับปรุงคุณภาพดินกIอน
เพราะชIวง pH ที่เหมาะสมตIอสิ่งมีชีวิตในดินคือชIวง pH 5.5-6.5 วิธีการปรับปรุงดินสามารถทำได$
โดยการใช$น้ำชะล$างความเปiนกรดในดิน การใช$ปูนมาร+ล ปูนขาว หรือหินปูนฝุ•นผสมกับดินที่
เปiนกรดในอัตราสIวนที่เหมาะสม

55
 แบบประเมินสมรรถนะย?อยตามสมรรถนะสำคัญของผู7เรียน
ตารางบันทึกระดับคุณภาพในการทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย?อย
คำชี้แจง : ใสIตัวเลขลงในชIองระดับคุณภาพตามเกณฑ+ที่กำหนด ดีเยี่ยม 3 ดี 2 พอใชร้ 1 ปรับปรุง 0

รายการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู4เรียน ระดับคุณภาพ
สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 3.
สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 1.
หมายเหตุ : หากนักเรียนมีระดับคุณภาพไม*ถึงระดับดี (2) ในแต*ละสมรรถนะสำคัญ ครูควรพัฒนานักเรียน
ให1ถึงเกณฑD เพื่อให1นักเรียนมีความพร1อมก*อนทำกิจกรรมต*อไป

เกณฑ]การประเมินผลการทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย?อย
รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
ว 3.2 ม.2/7 สมรรถนะที่ 2 ระบุแนวทางการนำ ระบุแนวทางการนำ ระบุแนวทางการนำ ระบุแนวทางการนำ
ตรวจวัดสมบัติบาง ความสามารถ ดินมาใช$ประโยชน8 ดินมาใช$ประโยชน8 ดินมาใช$ประโยชน8 ดินใช$ประโยชน8
ประการของดิน ในการคิด จากการตรวจวัด จากการตรวจวัด จากการตรวจวัด จากการตรวจวัด
โดยใช$เครื่องมือ ตัวชี้วัดที่ 1 และวิเคราะห8สีดิน และวิเคราะห8สีดิน และวิเคราะห8สีดิน และวิเคราะห8สีดิน
ที่เหมาะสมและ คิดพื้นฐาน ลักษณะเนื้อดิน ลักษณะเนื้อดิน ลักษณะเนื้อดิน ลักษณะเนื้อดิน
นำเสนอแนวทาง (การคิดวิเคราะห8) และสมบัติความ และสมบัติความ และสมบัติความ และสมบัติความ
การใช$ประโยชน8ดิน พฤติกรรมบ>งชี้ เป^นกรด-เบสของ เป^นกรด-เบสของ เป^นกรด-เบสของ เป^นกรด-เบสของ
จากข$อมูลสมบัติ 3. สามารถระบุ ดินได$ถูกต$องและ ดินได$ถูกต$อง แตJไมJ ดินได$ถูกต$องเป^น ดินได$ไมJถูกต$อง
ของดิน หลักการสำคัญ ครบถ$วน ครบถ$วน บางสJวน แตJไมJ
แนวคิด หรือ ครบถ$วน
ความรู$ที่ปรากฏ
ในข$อมูลที่พบ
เห็นในบริบท
ของการดำเนิน
ชีวิตประจำวัน

56
 รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
สมรรถนะที่ 1 นำเสนอแนวทาง นำเสนอแนวทาง นำเสนอแนวทาง นำเสนอแนวทาง
ความสามารถ การนำดินมาใช$ การนำดินมาใช$ การนำดินมาใช$ การนำดินมาใช$
ในการสื่อสาร ประโยชน8จากการ ประโยชน8จากการ ประโยชน8จากการ ประโยชน8จากการ
ตัวชี้วัดที่ 1 ตรวจวัดและ ตรวจวัดและ ตรวจวัดและ ตรวจวัดและ
ใช$ภาษาถJายทอด วิเคราะห8สมบัติ วิเคราะห8สมบัติ วิเคราะห8สมบัติ วิเคราะห8สมบัติ
ความรู$ ความเข$าใจ ของดินด$วยภาษา ของดินด$วยภาษา ของดินด$วยภาษา ของดินด$วยภาษา
ความคิด ความรู$สึก ของตนเองได$อยJาง ของตนเองได$อยJาง ของตนเองได$บ$าง ของตนเองไมJได$
และทัศนะของ คลJองแคลJวและ ชัดเจน แตJขาด
ตนเองด$วยการพูด ชัดเจน ความคลJองแคลJว
และการเขียน
พฤติกรรมบ>งชี้
1. พูดถJายทอด
ความรู$
ความเข$าใจ
จากสารที่อJาน
ฟQง หรือดูด$วย
ภาษาของตนเอง
ได$

57
 วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี
รายวิชา...................................................................................................................................................................... มัธยมศึกษาปkที่ 2
ระดับชั้น..............................................................................................
โลกและการเปลี่ยนแปลง
ชื่อหนRวยการเรียนรู.- .............................................................................................................................................................................................................. 20 ชั่วโมง
เวลา................
ภัยพิบัติจากน้ำ
กิจกรรมการเรียนรู- เรื่อง................................................................................................................................................................................................... เวลา................ 3 ชั่วโมง

1. สาระสำคัญ
ภัยพิบัติที่เกิดจากน้ำผิวดิน ได$แกI น้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ และแผIนดินทรุด มีกระบวนการ
เกิดและผลกระทบที่แตกตIางกัน ซึ่งอาจสร$างความเสียหายร$ายแรงแกIชีวิตและทรัพย+สิน
น้ำทIวม เกิดจากพื้นที่หนึ่งได$รับปริมาณน้ำเกินกวIาที่จะกักเก็บได$ โดยขึ้นอยูIกับปริมาณน้ำและสภาพทาง
ธรณีวิทยาของพื้นที่ การกัดเซาะชายฝUYง เปiนกระบวนการเปลี่ยนแปลงของชายฝUYงทะเลที่เกิดขึ้นจากการกัดเซาะ
ของคลื่นหรือลม ทำให$แนวของชายฝUYงเดิมเปลี่ยนแปลงไป ดินถลIม เปiนการเคลื่อนที่ของมวลดินหรือหินจำนวนมาก
ลงตามลาดเขา เนื่องจากแรงโน$มถIวงของโลก หลุมยุบ คือ แอIงหรือหลุมบนแผIนดินขนาดตIาง ๆ ที่อาจเกิดจากการ
ถลIมของโพรงถ้ำหินปูน เกลือหินใต$ดิน หรือเกิดจากน้ำพัดพาตะกอนลงไปในโพรงถ้ำหรือธารน้ำใต$ดิน แผIนดินทรุด
เกิดจากการยุบตัวของชั้นดินหรือหินรIวน เมื่อมวลของแข็งหรือของเหลวปริมาณมากที่รองรับอยูIใต$ชั้นดิน
บริเวณนั้นถูกเคลื่อนย$ายออกไปโดยธรรมชาติหรือโดยการกระทำของมนุษย+

2. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด
มฐ. ว 3.2 เข$าใจองค+ประกอบและความสัมพันธ+ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลก
และบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟDาอากาศและภูมิอากาศโลก
รวมทั้งผลตIอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล$อม
ว 3.2 ม.2/10 สร$างแบบจำลองที่อธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง
ดินถลIม หลุมยุบ แผIนดินทรุด

3. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน
1) สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช$ภาษาถIายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึก และทัศนะของตนเองด$วยการพูด
และการเขียน
พฤติกรรมบRงชี้ 1. พูดถIายทอดความรู$ ความเข$าใจจากสารที่อIาน ฟUง หรือดูด$วยภาษาของตนเองได$

58
 2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห+)
พฤติกรรมบRงชี้ 3. สามารถระบุหลักการสำคัญ แนวคิด หรือความรู$ที่ปรากฏในข$อมูลที่พบเห็นในบริบท
ของการดำเนินชีวิตประจำวัน
3) สมรรถนะที่ 5 ความสามารถในการใช$เทคโนโลยี
ตัวชี้วัดที่ 2 มีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยี
พฤติกรรมบRงชี้ 2. การรวบรวมข$อมูล

4. สมรรถนะยRอย
สร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ
แผIนดินทรุดได$ถูกต$อง

5. เนื้อหาสาระ
• น้ำ
- แหลIงน้ำ
- การใช$ประโยชน+และการอนุรักษ+แหลIงน้ำ
- ภัยพิบัติจากน้ำ

6. จุดประสงคYการเรียนรู-
1) สืบค$นและรวบรวมข$อมูลเกี่ยวกับกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม
หลุมยุบ และแผIนดินทรุดจากแหลIงข$อมูลที่นIาเชื่อถือ (K, S, A)
2) สร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ และ
แผIนดินทรุดได$ถูกต$อง (K, S, A)
3) นำเสนอแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ
และแผIนดินทรุด โดยพูดถIายทอดความรู$ได$อยIางสอดคล$องและชัดเจน (K, S, A)

7. สื่อและแหลRงการเรียนรู-
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี ม.2 เลIม 2 หนIวย 6 โลกและการเปลี่ยนแปลง ของ
อจท.
2) ใบกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยIอย เรื่อง ภัยพิบัติจากน้ำ

59
8. วิธีการดำเนินกิจกรรม Active Learning
(กระบวนการเรียนรู- : รูปแบบการจัดการเรียนการสอนแบบสืบสอบความรู- (5Es Instructional Model))

ชั่วโมงที่ 1

ขั้นนำ
กระตุ-นความสนใจ (Engagement)
ครูชวนนักเรียนพูดคุยเพื่อกระตุ$นความสนใจเกี่ยวกับกระบวนการเกิดและผลกระทบจากภัยพิบัติ
จากน้ำ ซึ่งเกิดได$จากธรรมชาติและการกระทำของมนุษย+

ขั้นสอน
สำรวจค-นหา (Exploration)
1. ครูให$นักเรียนทำใบกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยIอย เรื่อง ภัยพิบัติจากน้ำ โดยให$นักเรียนแบIงกลุIม จากนั้น
รIวมกันสืบค$นและรวบรวมข$อมูลเพื่อออกแบบแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม
การกัดเซาะชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ และแผIนดินทรุด พร$อมบันทึกข$อมูลลงในบันทึกกิจกรรม
อธิบายความรู- (Explanation)
2. นักเรียนแตIละกลุIมรIวมกันสร$างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำทIวม การกัดเซาะ
ชายฝUYง ดินถลIม หลุมยุบ และแผIนดินทรุดตามที่ออกแบบไว$

ชั่วโมงที่ 2-3
ขยายความเข-าใจ (Elaboration)
3. นักเรียนตรวจสอบความเรียบร$อยของแบบจำลองเพื่อเตรียมนำเสนอ
4. นักเรียนแตIละกลุIมนำเสนอแบบจำลองหน$าชั้นเรียน

ขั้นสรุป
ครูและนักเรียนรIวมกันสรุปความรู$ที่ได$จากการทำกิจกรรมและการเรียน เรื่อง ภัยพิบัติจากน้ำ

ขั้นประเมิน
ตรวจสอบผล (Evaluation)
ครูประเมินผลระหวIางและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู$จากการสังเกตการตอบคำถาม แสดงความคิดเห็น
อภิปราย สังเกตพฤติกรรมการทำงาน ประเมินใบกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะยIอย เรื่อง ภัยพิบัติจากน้ำ ตรวจ
ชิ้นงาน และการนำเสนอผลงาน

60
9. การวัดและการประเมินผล
การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะย>อย 1) สืบค$นและรวบรวม - ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู - ระหวJางการ
สร$างแบบจำลอง ข$อมูลเกี่ยวกับ ใบกิจกรรม พัฒนา คุณภาพดี ทำกิจกรรม
อธิบายกระบวนการ กระบวนการเกิดและ พัฒนา สมรรถนะ (2) ขึ้นไป - หลังการทำ
เกิดและผลกระทบ ผลกระทบของน้ำทJวม สมรรถนะ ยJอย เรื่อง กิจกรรม
ของน้ำทJวม การ การกัดเซาะชายฝQUง ยJอย เรื่อง ภัยพิบัติ
กัดเซาะชายฝQUง ดินถลJม หลุมยุบ และ ภัยพิบัติ จากน้ำ
ดินถลJม หลุมยุบ แผJนดินทรุดจาก จากน้ำ - แบบจำลอง
และแผJนดินทรุดได$ แหลJงข$อมูลที่ โดยใช$ อธิบาย
ถูกต$อง นJาเชื่อถือ (K, S, A) เกณฑ8การ กระบวนการ
2) สร$างแบบจำลอง ประเมินผล เกิดและ
อธิบายกระบวนการ การทำ ผลกระทบ
เกิดและผลกระทบ กิจกรรม ของน้ำทJวม
ของน้ำทJวม พัฒนา การกัดเซาะ
การกัดเซาะชายฝQUง สมรรถนะ ชายฝQUง
ดินถลJม หลุมยุบ และ ยJอย ดินถลJม
แผJนดินทรุดได$ถูกต$อง - ประเมิน หลุมยุบ และ
(K, S, A) แบบจำลอง แผJนดินทรุด
3) นำเสนอแบบจำลอง อธิบาย - แบบประเมิน
อธิบายกระบวนการ กระบวนการ สมรรถนะ
เกิดและผลกระทบ เกิดและ ยJอยตาม
ของน้ำทJวม ผลกระทบ สมรรถนะ
การกัดเซาะชายฝQUง ของน้ำทJวม สำคัญของ
ดินถลJม หลุมยุบ และ การกัดเซาะ ผู$เรียน
แผJนดินทรุด ชายฝQUง
โดยพูดถJายทอด ดินถลJม
ความรู$ได$อยJาง หลุมยุบ และ
สอดคล$องและชัดเจน แผJนดินทรุด
(K, S, A) โดยใช$
เกณฑ8การ
ประเมินผล
การทำ
กิจกรรม
พัฒนา
สมรรถนะ
ยJอย
61
 ภัยพิบตั ิจากน้ำ
คำชี้แจง : ครูให7นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. นักเรียนแบ0งกลุ0ม สืบค&นและรวบรวมข&อมูลเพื่อสร&างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบ
ของน้ำท0วม การกัดเซาะชายฝefง ดินถล0ม หลุมยุบ และแผ0นดินทรุด พร&อมบันทึกข&อมูลลงในบันทึก
กิจกรรม
2. นักเรียนแต0ละกลุ0มสร&างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำท0วม การกัดเซาะ
ชายฝefง ดินถล0ม หลุมยุบ และแผ0นดินทรุดในรูปแบบที่น0าสนใจ
3. แต0ละกลุ0มนำเสนอแบบจำลองหน&าชั้นเรียน
4. นักเรียนแต0ละกลุ0มบันทึกผลงานที่นำเสนอลงในบันทึกกิจกรรม โดยการวาดภาพหรือติดภาพถ0าย
บันทึกกิจกรรม

น้ำท?วม

การกัดเซาะชายฝ`aง

ดินถล?ม

หลุมยุบ

62
แผ?นดินทรุด

แหล?งอ7างอิง

ชิ้นงานที่ออกแบบ

63
 ภัยพิบตั ิจากน้ำ
คำชี้แจง : ครูให7นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. นักเรียนแบ0งกลุ0ม สืบค&นและรวบรวมข&อมูลเพื่อสร&างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบ
ของน้ำท0วม การกัดเซาะชายฝefง ดินถล0ม หลุมยุบ และแผ0นดินทรุด พร&อมบันทึกข&อมูลลงในบันทึก
กิจกรรม
2. นักเรียนแต0ละกลุ0มสร&างแบบจำลองอธิบายกระบวนการเกิดและผลกระทบของน้ำท0วม การกัดเซาะ
ชายฝefง ดินถล0ม หลุมยุบ และแผ0นดินทรุดในรูปแบบที่น0าสนใจ
3. แต0ละกลุ0มนำเสนอแบบจำลองหน&าชั้นเรียน
4. นักเรียนแต0ละกลุ0มบันทึกผลงานที่นำเสนอลงในบันทึกกิจกรรม โดยการวาดภาพหรือติดภาพถ0าย
บันทึกกิจกรรม

น้ำท?วม เกิดจากพื้นที่หนึ่งได&รับปริมาณน้ำเกินกว0าที่จะกักเก็บได& น้ำท0วมแบ0งออกเปMน น้ำท0วมขัง เกิด

บริเวณที่ราบลุ0มแม0น้ำและชุมชนใหญ0 ๆ และน้ำท0วมฉับพลัน เกิดอย0างฉับพลันในพื้นที่ที่มีความชันมาก
เช0น น้ำปiาไหลหลาก ส0งผลให&เกิดความเสียหายกับพืชผลทางการเกษตร อันตรายต0อชีวิตและทรัพยSสิน

การกัดเซาะชายฝ`aง เปMนกระบวนการเปลี่ยนแปลงของชายฝefงทะเลที่เกิดขึ้นจากการกัดเซาะของคลื่นหรือ
ลม ทำให&ตะกอนจากบริเวณหนึ่งไปตกทับถมในอีกบริเวณหนึ่ง ส0งผลให&แนวของชายฝefงเดิมเปลี่ยนแปลงไป

ดินถล?ม เปMนการเคลื่อนที่ของมวลดินหรือหินจำนวนมากลงมาตามลาดเขาเนื่องจากแรงโน&มถ0วงของโลก
ปeจจัยที่ทำให&เกิดดินถล0ม ได&แก0 ความลาดชันของพื้นที่ ปริมาณน้ำฝน พืชคลุมดิน และการใช&ประโยชนS
พื้นที่ ซึ่งทำให&โครงสร&างของชั้นบริเวณนั้นเสียสมดุล ทำลายระบบนิเวศ และเปMนอันตรายต0อชีวิตและ
ทรัพยSสิน
หลุมยุบ แอ0งหรือหลุมบนแผ0นดินขนาดต0าง ๆ ที่อาจเกิดจากการถล0มของโพรงถ้ำหินปูน เกลือหินใต&ดิน
หรือเกิดจากน้ำพัดพาตะกอนลงไปในโพรงถ้ำหรือธารน้ำใต&ดิน และยังเกิดจากการสูบน้ำบาดาลไปใช&
ซึ่งความเสียหายที่เกิดจากหลุมยุบเปMนอันตรายต0อชีวิตและทรัพยSสิน

64
แผ?นดินทรุด เกิดจากการยุบตัวของชั้นดินหรือหินร0วน เมื่อมวลของแข็งหรือของเหลวปริมาณมากที่รองรับ
อยู0ใต&ชั้นดินบริเวณนั้นถูกเคลื่อนย&ายออกไปโดยธรรมชาติหรือโดยการกระทำของมนุษยS เช0น การสูบ
น้ำบาดาล ซึ่งทำให&ระดับน้ำใต&ดินลดลงอย0างรวดเร็ว เปMนสาเหตุทำให&สิ่งก0อสร&างทรุดตัวและเกิดการแตกร&าว

แหล?งอ7างอิง
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตรSและเทคโนโลยี ม.2 เล0ม 2 หน0วย 6 โลกและการเปลี่ยนแปลง
ของ อจท.
2) http://www.lesa.biz/earth/lithosphere/geological-phenomenon
3) https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/33834

ชิ้นงานที่ออกแบบ

(ตัวอย0างชิ้นงานที่ออกแบบ)
ดินถลIม หลุมยุบ
น้ำทIวม

การกัดเซาะชายฝUYง แผIนดินทรุด

65
 แบบประเมินสมรรถนะย?อยตามสมรรถนะสำคัญของผู7เรียน
ตารางบันทึกระดับคุณภาพในการทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย?อย
คำชี้แจง : ใสIตัวเลขลงในชIองระดับคุณภาพตามเกณฑ+ที่กำหนด ดีเยี่ยม 3 ดี 2 พอใชร้ 1 ปรับปรุง 0

รายการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู4เรียน ระดับคุณภาพ
สมรรถนะที่ 5 ความสามารถในการใช$เทคโนโลยี
ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบJงชี้ 2.
สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 3.
สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 1.
หมายเหตุ : หากนักเรียนมีระดับคุณภาพไม*ถึงระดับดี (2) ในแต*ละสมรรถนะสำคัญ ครูควรพัฒนานักเรียน
ให1ถึงเกณฑD เพื่อให1นักเรียนมีความพร1อมก*อนทำกิจกรรมต*อไป

เกณฑ]การประเมินผลการทำกิจกรรมพัฒนาสมรรถนะย?อย
รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
ว 3.2 ม.2/10 สมรรถนะที่ 5 ใช$เทคโนโลยี ใช$เทคโนโลยี ใช$เทคโนโลยี ใช$เทคโนโลยี
สร$างแบบจำลอง ความสามารถ รวบรวมข$อมูล รวบรวมข$อมูล รวบรวมข$อมูล รวบรวมข$อมูล
ที่อธิบาย ในการใช$เทคโนโลยี เกี่ยวกับ เกี่ยวกับ เกี่ยวกับ เกี่ยวกับ
กระบวนการเกิด ตัวชี้วัดที่ 2 กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด
และผลกระทบ มีทักษะ และผลกระทบ และผลกระทบ และผลกระทบ และผลกระทบ
ของน้ำทJวม กระบวนการทาง ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม
การกัดเซาะชายฝQUง เทคโนโลยี การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง
ดินถลJม หลุมยุบ พฤติกรรมบ>งชี้ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ
แผJนดินทรุด 2. การรวบรวม และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด
ข$อมูล ได$ถูกต$อง ครบถ$วน ได$ถูกต$องและ ได$ถูกต$อง แตJไมJ ไมJถูกต$อง
และนJาเชื่อถือ ครบถ$วน ครบถ$วน

66
 รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
สมรรถนะที่ 2 สร$างแบบจำลองที่ สร$างแบบจำลองที่ สร$างแบบจำลองที่ สร$างแบบจำลองที่
ความสามารถ อธิบายหลักการ อธิบายหลักการ อธิบายหลักการ อธิบายหลักการ
ในการคิด สำคัญของ สำคัญของ สำคัญของ สำคัญของ
ตัวชี้วัดที่ 1 กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด
คิดพื้นฐาน และผลกระทบ และผลกระทบ และผลกระทบ และผลกระทบ
(การคิดวิเคราะห8) ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม
พฤติกรรมบ>งชี้ การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง
3. สามารถระบุ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ
หลักการสำคัญ และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด
แนวคิด หรือ ได$ถูกต$องและ ได$ถูกต$อง ได$ถูกต$องบางสJวน ไมJถูกต$อง
ความรู$ที่ปรากฏ ครบถ$วน แตJไมJครบถ$วน
ในข$อมูลที่พบเห็น
ในบริบทของ
การดำเนิน
ชีวิตประจำวัน
สมรรถนะที่ 1 นำเสนอแบบจำลอง นำเสนอแบบจำลอง นำเสนอแบบจำลอง ไมJสามารถนำเสนอ
ความสามารถ โดยอธิบาย โดยอธิบาย โดยอธิบาย แบบจำลอง
ในการสื่อสาร กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด กระบวนการเกิด โดยอธิบาย
ตัวชี้วัดที่ 1 และผลกระทบ และผลกระทบ และผลกระทบ กระบวนการเกิด
ใช$ภาษาถJายทอด ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม ของน้ำทJวม และผลกระทบ
ความรู$ ความเข$าใจ การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง การกัดเซาะชายฝQUง ของน้ำทJวม
ความคิด ความรู$สึก ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ ดินถลJม หลุมยุบ การกัดเซาะชายฝQUง
และทัศนะของ และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด และแผJนดินทรุด ดินถลJม หลุมยุบ
ตนเองด$วยการพูด ได$อยJางสอดคล$อง ได$อยJางสอดคล$อง ได$อยJางสอดคล$อง และแผJนดินทรุดได$
และการเขียน ด$วยภาษาของ ด$วยภาษาของ ด$วยภาษาของ
พฤติกรรมบ>งชี้ ตนเองได$อยJาง ตนเองได$อยJาง ตนเองได$บ$าง
1. พูดถJายทอด คลJองแคลJว ชัดเจน ชัดเจน แตJขาด
ความรู$ ความคลJองแคลJว
ความเข$าใจจาก
สารที่อJาน ฟQง
หรือดูด$วยภาษา
ของตนเองได$
67
 วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี
รายวิชา...................................................................................................................................................................... มัธยมศึกษาปkที่ 2
ระดับชั้น..............................................................................................
โลกและการเปลี่ยนแปลง
ชื่อหนRวยการเรียนรู.- .............................................................................................................................................................................................................. 20 ชั่วโมง
เวลา................
แนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชน
กิจกรรมการเรียนรู- เรือ่ ง.................................................................................................................................................................................................. เวลา................ 3 ชั่วโมง

1. สาระสำคัญ
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ ได$แกI ถIานหิน หินน้ำมัน และปeโตรเลียม เปiนเชื้อเพลิงธรรมชาติที่เกิดจากการทับถม
ของซากพืชและซากสัตว+ภายใต$แหลIงน้ำเปiนเวลานาน การนำเชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ไปใช$ประโยชน+จำเปiนต$อง
ผIานกระบวนการกลั่นเพื่อให$ได$ผลิตภัณฑ+ที่เหมาะสม ซึ่งการเผาไหม$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในกิจกรรมตIาง ๆ
ของมนุ ษ ย+ ท ำให$ เ กิ ด มลพิ ษ ทางอากาศ เชI น แก‘ ส คาร+ บ อนไดออกไซด+ ไนตรั ส ออกไซด+ กI อ ให$ เ กิ ด ฝนกรด
ภาวะโลกร$อน สIงผลให$เกิดการเปลี่ยนแปลงภูมิอากาศของโลก
เนือ่ งจากเชือ้ เพลิงซากดึกดำบรรพ+มปี ริมาณจำกัดและมักเพิม่ มลภาวะในบรรยากาศมากขึ้น จึงมีการใช$พลังงาน
ทดแทน เชIน พลังงานแสงอาทิตย+ พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานชีวมวล พลังงานคลื่น พลังงานความร$อน
ใต$พิภพ พลังงานไฮโดรเจน ซึ่งพลังงานทดแทนแตIละชนิดจะมีข$อดีและข$อจำกัดที่แตกตIางกัน

2. มาตรฐานการเรียนรู-และตัวชี้วัด
มฐ. ว 3.2 เข$าใจองค+ประกอบและความสัมพันธ+ของระบบโลก กระบวนการเปลี่ยนแปลงภายในโลก
และบนผิวโลก ธรณีพิบัติภัย กระบวนการเปลี่ยนแปลงลมฟDาอากาศและภูมิอากาศโลก
รวมทั้งผลตIอสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล$อม
ว 3.2 ม.2/1 เปรียบเทียบกระบวนการเกิด สมบัติ และการใช$ประโยชน+ รวมทั้งอธิบายผลกระทบจาก
การใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ จากข$อมูลที่รวบรวมได$
ว 3.2 ม.2/2 แสดงความตระหนักถึงผลจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ โดยนำเสนอแนวทางการใช$
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+
ว 3.2 ม.2/3 เปรียบเทียบข$อดีและข$อจำกัดของพลังงานทดแทนแตIละประเภทจากการรวบรวมข$อมูล
และนำเสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนที่เหมาะสมในท$องถิ่น

68
3. สมรรถนะสำคัญของผู-เรียน
1) สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช$ภาษาถIายทอดความรู$ ความเข$าใจ ความคิด ความรู$สึก และทัศนะของตนเองด$วยการพูด
และการเขียน
พฤติกรรมบRงชี้ 1. พูดถIายทอดความรู$ ความเข$าใจจากสารที่อIาน ฟUง หรือดูด$วยภาษาของตนเองได$
2) สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 คิดพื้นฐาน (การคิดวิเคราะห+)
พฤติกรรมบRงชี้ 3. สามารถระบุหลักการสำคัญ แนวคิด หรือความรู$ที่ปรากฏในข$อมูลที่พบเห็นในบริบท
ของการดำเนินชีวิตประจำวัน
3) สมรรถนะที่ 3 ความสามารถในการแก$ปUญหา
ตัวชี้วัดที่ 1 ใช$กระบวนการแก$ปUญหาโดยวิเคราะห+ปUญหา วางแผนในการแก$ปUญหา ดำเนินการแก$ปUญหา
ตรวจสอบและสรุปผล
พฤติกรรมบRงชี้ 1. วิเคราะห+ปUญหา
1.7 การตัดสินใจเลือกวิธีการ
4) สมรรถนะที่ 5 ความสามารถในการใช$เทคโนโลยี
ตัวชี้วัดที่ 2 มีทักษะกระบวนการทางเทคโนโลยี
พฤติกรรมบRงชี้ 2. การรวบรวมข$อมูล

4. สมรรถนะประจำหนRวย
เสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนเพื่อลดการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในชุมชนได$อยIางเหมาะสม

5. เนื้อหาสาระ
• เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+
- ถIานหิน
- หินน้ำมัน
- ปeโตรเลียม
- ผลกระทบที่เกิดจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+

6. จุดประสงคYการเรียนรู-
1) รวบรวมข$อมูลเกี่ยวกับผลกระทบจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+และพลังงานทดแทนจากแหลIงข$อมูล
ที่นIาเชื่อถือ (K, S, A)

69
 2) ระบุหลักการ ข$อดี-ข$อจำกัดของพลังงานทดแทนแตIละประเภทได$ถูกต$อง (K, A)
3) ตัดสินใจเลือกแนวทางการใช$พลังงานทดแทนเพื่อลดการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในชุมชนได$อยIาง
เหมาะสม (S, A)
4) นำเสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนเพื่อลดการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในชุมชนได$อยIางเหมาะสม
พร$อมให$เหตุผลประกอบ (S, A)
7. สื่อและแหลRงการเรียนรู-
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี ม.2 เลIม 2 หนIวย 6 โลกและการเปลี่ยนแปลงของ
อจท.
2) ใบกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหนIวย เรื่อง แนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชน
8. วิธีการดำเนินกิจกรรม Active Learning
(กระบวนการเรียนรู- : วิธีสอนแบบแก-ปlญหา (Problem Solving Method))

ชั่วโมงที่ 1

ขั้นนำ
ครูชวนนักเรียนพูดคุยเพื่อเปiนการกระตุ$นความสนใจเกี่ยวกับมลพิษทางอากาศ เชIน ฝุ•น PM 2.5 ภาวะ
โลกร$อน แล$วถามคำถามกระตุ$นความคิด เชIน
- สาเหตุที่ทำให$เกิดปUญหาเหลIานี้คืออะไร นักเรียนมีแนวทางการแก$ปUญหาอยIางไรบ$าง

ขั้นสอน
ระบุปlญหา
1. ครูให$นักเรียนทำกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหนIวย โดยให$นักเรียนรIวมกันวิเคราะห+ผลกระทบจาก
การใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+จากสถานการณ+ที่กำหนด
สำรวจและค-นคว-าข-อมูล
2. นักเรียนสืบค$นผลกระทบจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ตIอสิ่งแวดล$อม (ดิน น้ำ อากาศ) และสิ่งมีชีวิต
พร$อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรม
3. นักเรียนสืบค$นเกี่ยวกับพลังงานทดแทน ได$แกI พลังงานแสงอาทิตย+ พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานชีวมวล
พลังงานคลื่น พลังงานความร$อนใต$พิภพ และพลังงานไฮโดรเจน โดยระบุหลักการ ข$อดี-ข$อจำกัดของพลังงาน
ทดแทนแตIละประเภท พร$อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรมในรูปแบบที่นIาสนใจ
4. นักเรียนสำรวจการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในชุมชนของตนเองพร$อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรมเพื่อนำ
ข$อมูลมาใช$ในการทำกิจกรรมในคาบถัดไป

70
 ชั่วโมงที่ 2
กำหนดทางเลือก
5. นั กเรี ยนระบุ ผลกระทบที ่ เ กิ ดจากการใช$ เ ชื ้ อเพลิ ง ซากดึ กดำบรรพ+ ใ นชุ มชนของตนเองจากการสำรวจ
พร$อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรม
6. นักเรียนในกลุIมรIวมกันเสนอพลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมในการแก$ปUญหาจากการใช$เชื้อเพลิง
ซากดึกดำบรรพ+
เลือกวิธีที่ดีที่สุด
7. นักเรียนในกลุIมรIวมกันเลือกแนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสม เพื่อลดและแก$ปUญหาจาก
การใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ โดยคำนึงถึงข$อจำกัดของพลังงานทดแทนที่เลือกใช$เพื่อไมIให$สIงผลกระทบตIอ
ตนเองและบุคคลอื่นในชุมชน พร$อมบันทึกลงในแบบบันทึกกิจกรรม

ชั่วโมงที่ 3
ออกแบบวิธีแก-ปlญหาและลงมือทำ
8. นักเรียนในกลุIมรIวมกันอธิบายแนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมที่เลือกใช$พร$อมบันทึก
ลงในแบบบันทึกกิจกรรม
9. นักเรียนนำเสนอแนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมหน$าชั้นเรียน
10. ครูและนักเรียนรIวมกันอภิปราย แสดงความคิดเห็นแนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมและ
สรุปกิจกรรม

ขั้นสรุป
ครูและนักเรียนรIวมกันสรุปความรู$ เรื่อง แนวทางการใช$พลังงานทดแทนในชุมชน

ขั้นประเมิน
ตรวจสอบ
ครูประเมินผลระหวIางและหลังการจัดกิจกรรมการเรียนรู$จากการสังเกตการตอบคำถาม แสดงความคิดเห็น
อภิปราย สังเกตพฤติกรรมการทำงาน ประเมินใบกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหนIวย เรื่อง แนวทางการใช$
พลังงานทดแทนในชุมชน และการนำเสนอผลงาน

71
9. การวัดและการประเมินผล
การประเมิน
รายการประเมิน ผู4
เปMาหมาย เกณฑL เวลาประเมิน
(จุดประสงคLการเรียนรู4) วิธีการ เครื่องมือ ประเมิน
การผ>าน
สมรรถนะ 1) รวบรวมข$อมูลเกี่ยวกับ - ประเมิน - ใบกิจกรรม - มีระดับ - ครู - ระหวJางการ
ประจำหน>วย ผลกระทบจาก ใบกิจกรรม ประเมิน คุณภาพดี ทำกิจกรรม
เสนอแนวทางการใช$ การใช$เชื้อเพลิง ประเมิน สมรรถนะ (2) ขึ้นไป - หลังการทำ
พลังงานทดแทนเพื่อ ซากดึกดำบรรพ8และ สมรรถนะ ประจำหนJวย กิจกรรม
ลดการใช$เชื้อเพลิง พลังงานทดแทนจาก ประจำหนJวย เรื่อง แนวทาง
ซากดึกดำบรรพ8ใน แหลJงข$อมูลที่นJาเชือ่ ถือ เรื่อง แนวทาง การใช$
ชุมชนได$อยJาง (K, S, A) การใช$ พลังงาน
เหมาะสม 2) ระบุหลักการ พลังงาน ทดแทน
ข$อดี-ข$อจำกัดของ ทดแทน ในชุมชน
พลังงานทดแทนแตJละ ในชุมชน - แบบประเมิน
ประเภทได$ถูกต$อง โดยใช$ สมรรถนะ
(K, A) เกณฑ8การ ประจำหนJวย
3) ตัดสินใจเลือกแนวทาง ประเมินผล ตามสมรรถนะ
การใช$พลังงานทดแทน การทำ สำคัญของ
เพื่อลดการใช$เชื้อเพลิง กิจกรรม ผู$เรียน
ซากดึกดำบรรพ8ใน ประเมิน
ชุมชนได$อยJางเหมาะสม สมรรถนะ
(S, A) ประจำหนJวย
4) นำเสนอแนวทาง
การใช$พลังงานทดแทน
เพื่อลดการใช$เชื้อเพลิง
ซากดึกดำบรรพ8ใน
ชุมชนได$อยJางเหมาะสม
พร$อมให$เหตุผลประกอบ
(S, A)

72
 แนวทางการใช8พลังงานทดแทนในชุมชน
ตอนที่ 1 ครูให7นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. อ0านบทความที่กำหนดให&
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ เชIน ถIานหิน ปeโตรเลียม น้ำมันดิบ แก‘สธรรมชาติ ถูกนำมาใช$งานอยIางหลากหลาย
ซึ่งการเผาไหม$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในโรงงานอุตสาหกรรม กิจกรรมด$านการเกษตร ทIอไอเสียของรถยนต+
และกิจกรรมตIาง ๆ กIอให$เกิดแก‘สเรือนกระจก เชIน แก‘สคาร+บอนไดออกไซด+ (CO2) แก‘สคาร+บอนมอนอกไซด+ (CO)
เปiนสาเหตุทำให$เกิดภาวะโลกร$อน สIงผลตIอสิ่งแวดล$อมและสิ่งมีชีวิต จึงมีการใช$พลังงานทดแทนเพื่อเปiนการลด
และแก$ปUญหาที่เกิดขึ้นจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ ซึ่งพลังงานทดแทนมีหลากหลายประเภท มีข$อดีและ
ข$อจำกัดที่แตกตIางกันไปให$เลือกใช$
2. นักเรียนสืบค&นผลกระทบจากการใช&เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพSต0อสิ่งแวดล&อม (ดิน น้ำ อากาศ) และสิ่งมีชีวิต
พร&อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรม
3. นักเรียนสืบค&นเกี่ยวกับพลังงานทดแทน ได&แก0 พลังงานแสงอาทิตยS พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานชีวมวล
พลังงานคลื่น พลังงานความร&อนใต&พิภพ และพลังงานไฮโดรเจน โดยระบุหลักการ ข&อดี-ข&อจำกัดของ
พลังงานทดแทนแต0ละประเภท พร&อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรมในรูปแบบที่น0าสนใจ
บันทึกกิจกรรม
1. ผลกระทบจากการใช7เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ]ต?อสิ่งแวดล7อม (ดิน น้ำ อากาศ) และสิ่งมีชีวิต

แหล?งอ7างอิง

73
2. หลักการ ข7อดี-ข7อจำกัดของพลังงานทดแทนแต?ละประเภท

แหล?งอ7างอิง

74
ตอนที่ 2 ครูให7นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. นักเรียนสำรวจการใช&เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพSในชุมชนของตนเอง พร&อมระบุผลกระทบที่เกิดจากการ
ใช&เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพSนั้น
2. นักเรียนเสนอแนวทางการใช&พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสม เพื่อลดและแก&ปeญหาจากการใช&
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพS โดยคำนึงถึงข&อจำกัดและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น พร&อมให&เหตุผลประกอบ
และบันทึกลงในบันทึกกิจกรรม
3. นักเรียนนำเสนอแนวทางการใช&พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมหน&าชั้นเรียน
บันทึกกิจกรรม
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ]ที่ใช7ในชุมชน คือ

ผลกระทบที่เกิดจากการใช7เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ] คือ

พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมในการแก7ป`ญหาจากการใช7เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ]

แหล?งอ7างอิง

75
 แนวทางการใช8พลังงานทดแทนในชุมชน
ตอนที่ 1 ครูให7นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. อ0านบทความที่กำหนดให&
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ เชIน ถIานหิน ปeโตรเลียม น้ำมันดิบ แก‘สธรรมชาติ ถูกนำมาใช$งานอยIางหลากหลาย
ซึ่งการเผาไหม$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ในโรงงานอุตสาหกรรม กิจกรรมด$านการเกษตร ทIอไอเสียของรถยนต+
และกิจกรรมตIาง ๆ กIอให$เกิดแก‘สเรือนกระจก เชIน แก‘สคาร+บอนไดออกไซด+ (CO2) แก‘สคาร+บอนมอนอกไซด+ (CO)
เปiนสาเหตุทำให$เกิดภาวะโลกร$อน สIงผลตIอสิ่งแวดล$อมและสิ่งมีชีวิต จึงมีการใช$พลังงานทดแทนเพื่อเปiนการลด
และแก$ปUญหาที่เกิดขึ้นจากการใช$เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ+ ซึ่งพลังงานทดแทนมีหลากหลายประเภท มีข$อดีและ
ข$อจำกัดที่แตกตIางกันไปให$เลือกใช$
2. นักเรียนสืบค&นผลกระทบจากการใช&เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพSต0อสิ่งแวดล&อม (ดิน น้ำ อากาศ) และสิ่งมีชีวิต
พร&อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรม
3. นักเรียนสืบค&นเกี่ยวกับพลังงานทดแทน ได&แก0 พลังงานแสงอาทิตยS พลังงานลม พลังงานน้ำ พลังงานชีวมวล
พลังงานคลื่น พลังงานความร&อนใต&พิภพ และพลังงานไฮโดรเจน โดยระบุหลักการ ข&อดี-ข&อจำกัดของ
พลังงานทดแทนแต0ละประเภท พร&อมบันทึกลงในบันทึกกิจกรรมในรูปแบบที่น0าสนใจ
บันทึกกิจกรรม
1. ผลกระทบจากการใช7เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ]ต?อสิ่งแวดล7อม (ดิน น้ำ อากาศ) และสิ่งมีชีวิต
การเผาไหม$เชื้อเพลิงในโรงงานอุตสาหกรรมหรือในเครื่องยนต+ของยานพาหนะ การเผาถIานหิน รวมไปถึงเชื้อเพลิง
ที่มีกำมะถันและสารประกอบของกำมะถันเปiนองค+ประกอบ จะทำให$มีแก‘สพิษตIาง ๆ เกิดขึ้น เชIน แก‘สซัลเฟอร+ได
ออกไซด+ (SO2) เมื่อลอยอยูIในอากาศและเกิดการปะปนกับน้ำฝน ทำให$เกิดฝนกรด ซึ่งฝนกรดสร$างผลกระทบมากมาย
โดยเฉพาะอยIางยิ่งตIอแหลIงน้ำ สIงผลเสียตIอสัตว+น้ำและทำให$ระบบนิเวศเสียสมดุล สร$างความเสียหายตIอธาตุอาหารของ
พืชในดินโดยละลายและพัดพาสารพิษตIาง ๆ เชIน อะลูมิเนียม ปรอท สIงผลให$พืชดูดซึมธาตุอาหารเหลIานี้ นอกจากนี้
ยังสร$างความระคายเคืองตIอผิวหนัง ดวงตา และระบบทางเดินหายใจ รวมไปถึงระบบทางเดินอาหารของมนุษย+
เนื่องจากการบริโภคน้ำฝนที่เพิ่งตกลงมาใหมI ๆ อาจเสี่ยงตIอการดื่มน้ำที่มีสภาวะเปiนกรดและมีสารพิษปนเป˜™อน

แหล?งอ7างอิง
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร+และเทคโนโลยี ม.2 เลIม 2 หนIวย 6 โลกและการเปลี่ยนแปลง ของ อจท.
2) https://ngthai.com/science/27149/acid-rain/
3) http://www.thaischool.in.th/_files_school/10107332/data/10107332_1_20140619-055602.pdf
4) https://www.nrdc.org/stories/fossil-fuels-dirty-facts
76
2. หลักการ ข7อดี-ข7อจำกัดของพลังงานทดแทนแต?ละประเภท

»ÃÐàÀ·¢Í§
¾Åѧ§Ò¹·´á·¹ ËÅÑ¡¡Òà ¢ŒÍ´Õ ¢ŒÍ¨íÒ¡Ñ´

㪌¾Åѧ§Ò¹áʧÍҷԵ - 㪌áÅŒÇà¡Ô´¢Öé¹ãËÁ‹ä´Œ - 㪌à«ÅŏÊØÃÔÂÐ (Solar cell)

¾Åѧ§Ò¹ ¼ÅÔµ¡ÃÐáÊä¿¿‡Ò´ŒÇ - ໚¹¾Åѧ§Ò¹ÊÐÍÒ´ ¨íҹǹÁÒ¡
áʧÍҷԵ à«ÅŏÊØÃÔÂÐ (Solar cell) - äÁ‹ÁÕÁžÔÉ - á»Ã¼Ñ¹µÒÁÊÀÒ¾ÍÒ¡ÒÈ

á»Å§¾Åѧ§Ò¹ÅÁ໚¹ - ໚¹¾Åѧ§Ò¹ÊÐÍÒ´ - 㪌¤ÇÒÁàÃçÇÅÁ 21 ¡Á./ªÁ.

¾Åѧ§Ò¹¡Å 㪌ÊÙº¹íéÒ - äÁ‹Á¡Õ ‹ÍãËŒà¡Ô´ÁÅÀÒÇÐ ¢Öé¹ä»
¾Åѧ§Ò¹ÅÁ ¼ÅÔµ¡ÃÐáÊä¿¿‡Ò - à¡Ô´ºÒ§¾×é¹·Õè/
ÃкÒÂÍÒ¡ÒÈ ºÒ§Ä´Ù

ÍÒÈÑ¡ÒÃà¤Å×è͹·Õè¢Í§¹íéÒ - ¹íéÒ·Õè 㪌¨Ð»Å‹Í¡ÅѺÊÙ‹·ÐàÅ - 㪌¾×é¹·ÕèÁÒ¡ã¹

¾Åѧ§Ò¹¹íéÒ ãªŒã¹¡ÒüÅÔµ¡ÃÐáÊä¿¿‡Ò ÊÒÁÒöËÁعàÇÕ¹ÁÒ㪌 ¡ÒÃÊÌҧà¢×è͹
àÃÕÂ¡Ç‹Ò ä¿¿‡Ò¾Åѧ¹íéÒ ãËÁ‹ä´Œ - 㪌à§Ô¹·Ø¹ÊÙ§

¾Åѧ§Ò¹¨Ò¡¡ÒÃà¼ÒäËÁŒ - ໚¹áËÅ‹§¡Ñ¡à¡çº¾Åѧ§Ò¹ - ªÕÇÁÇÅÁÕ»ÃÔÁÒ³äÁ‹á¹‹¹Í¹

¾Åѧ§Ò¹ ÊÒÃÍÔ¹·ÃՏ á»Ãã¹ÃÙ»á¡Ê ¨Ò¡¸ÃÃÁªÒµÔ - ÁÕ¡ÅÔè¹àËÁç¹
ªÕÇÁÇÅ ªÕÇÀÒ¾ àª×éÍà¾ÅÔ§ªÕÇÀÒ¾

¾Åѧ§Ò¹¨Ò¡¤Å×è¹¹íéÒ - ໚¹¾Åѧ§Ò¹·Õè äÁ‹ÁÕÇѹËÁ´ - ¤Å×è¹áçà¡Ô¹ä» ÍØ»¡Ã³ä´Œ

¾Åѧ§Ò¹¤Å×è¹ ã¹ÁËÒÊÁØ·Ã໚¹áËÅ‹§ - ໚¹¾Åѧ§Ò¹ÊÐÍÒ´ ÃѺ¤ÇÒÁàÊÕÂËÒÂ
¾Åѧ§Ò¹Èѡ¢¹Ò´ãËÞ‹ - »˜ÞËÒ¨Ò¡ÅÁ¾ÒÂØ

¾Åѧ§Ò¹ à»Å×Í¡âÅ¡à¤Å×è͹µÑÇ - ¹íÒÁÒ¼ÅÔµ¡ÃÐáÊä¿¿‡Ò - à¡Ô´¢Öé¹à©¾ÒзŒÍ§¶Ôè¹

¤ÇÒÁÌ͹ ·íÒãËŒà¡Ô´á¹ÇÃÍÂàÅ×è͹ - ໚¹¾Åѧ§Ò¹ÊÐÍÒ´ - ÁÕ¡ÅÔè¹àËÁ繨ҡᡍʾÔÉ
㵌¾ÔÀ¾ ¹íéÒÍسËÀÙÁÔÊÙ§á·Ã¡¢Öé¹ÁÒ áÅÐᡍʡѴ¡Ã‹Í¹

㪌ᡍÊäÎâ´Ãਹ㹠- ÁÕ¤ÇÒÁÊÐÍÒ´ÊÙ§ - µŒ¹·Ø¹ã¹¡ÒüÅÔµÊÙ§

¾Åѧ§Ò¹
H
H ¡ÒüÅÔµ¡ÃÐáÊä¿¿‡ÒáÅÐ äÁ‹·íÒÅÒÂÊÔè§áÇ´ÅŒÍÁ - ¤ÇÒÁ»ÅÍ´ÀÑÂ㹡ÒÃ㪌
H
H
äÎâ´Ãਹ
H
H
¢Ñºà¤Å×è͹ö¹µä´Œ - à¤Ã×èͧ¹µà¼ÒäËÁŒ´Õ¢Öé¹ §Ò¹¡ÑºÂҹ¹µà¤Å×è͹·Õè
H

แหล?งอ7างอิง
1) หนังสือเรียนรายวิชาพื้นฐาน วิทยาศาสตร9และเทคโนโลยี ม.2 เลBม 2 หนBวย 6 โลกและการเปลี่ยนแปลง
ของ อจท.
2) https://www.un.org/en/climatechange/what-is-renewable-energy
3) https://www.nrdc.org/stories/renewable-energy-clean-facts

77
ตอนที่ 2 ครูให7นักเรียนปฏิบัติกิจกรรม ดังนี้
1. นักเรียนสำรวจการใช&เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพSในชุมชนของตนเอง พร&อมระบุผลกระทบที่เกิดจากการ
ใช&เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพSนั้น
2. นักเรียนเสนอแนวทางการใช&พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสม เพื่อลดและแก&ปeญหาจากการใช&
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพS โดยคำนึงถึงข&อจำกัดและผลกระทบที่อาจเกิดขึ้น พร&อมให&เหตุผลประกอบ
และบันทึกลงในบันทึกกิจกรรม
3. นักเรียนนำเสนอแนวทางการใช&พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมหน&าชั้นเรียน
บันทึกกิจกรรม
เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ]ที่ใช7ในชุมชน คือ น้ำมันเบนซินที่ใช&ในเครื่องยนตSทางการเกษตร

ผลกระทบที่เกิดจากการใช7เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ] คือ เกิดควันดำ เกิดฝุiนละออง PM 2.5 เปMนสาเหตุ

ของการเกิดฝนกรด และการเกิดแก…สเรือนกระจก
พลังงานทดแทนในชุมชนที่เหมาะสมในการแก7ป`ญหาจากการใช7เชื้อเพลิงซากดึกดำบรรพ]
เนื่องจากในชุมชนมีการทำเกษตรกรรม ทำให&มีเศษวัสดุที่เหลือจากการเกษตร เช0น ฟาง แกลบ ชานอ&อย
รวมทั้งของเหลือหรือขยะจากครัวเรือน เศษอาหาร น้ำมันพืช น้ำมันสัตวS
พลังงานทดแทนที่เลือกใช& คือ พลังงานชีวมวล ซึ่งเปMนการนำเศษวัสดุที่เหลือจากการเกษตรมาผลิต
น้ำมันแก…สโซฮอลSเพื่อใช&ในเครื่องยนตSทางการเกษตรทดแทนการใช&น้ำมันเบนซิน โดยการนำวัตถุดิบ เช0น
ฟาง แกลบ ชานอ&อย ไปผ0านกระบวนการหมัก จากนั้นนำไปผ0านกระบวนการกลั่นและแยกให&บริสุทธิ์ ทำ
ให&ได&เอทานอลร&อยละ 99.5 ก0อนนำไปผสมกับน้ำมันเบนซิน ซึ่งช0วยให&มลพิษไอเสียของเครื่องยนตSเบนซิน
ลดลงประมาณร&อยละ 10 และลดควันดำได&ถึงร&อยละ 50 จากเครื่องยนตSดีเซล
เนื่องจากพลังงานชีวมวลมีข&อจำกัดเรื่องกลิ่นเหม็น ดังนั้น แหล0งผลิตและแหล0งกักเก็บพลังงานชีวมวล
จึงควรอยู0ห0างไกลจากแหล0งชุมชน เพื่อป‰องกันไม0ให&กลิ่นเหม็นส0งผลกระทบต0อผู&คนในชุมชน

แหล?งอ7างอิง
1) http://www.eppo.go.th/royal/m1700_0020.html
2) https://www.uac.co.th/en/knowledge-sharing/340/biomass-energy
3) https://www.youtube.com/watch?v=P41NuIsjnEQ

78
 แบบประเมินสมรรถนะประจำหน?วยตามสมรรถนะสำคัญของผู7เรียน
ตารางบันทึกระดับคุณภาพในการทำกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหน?วย
คำชี้แจง : ใสIตัวเลขลงในชIองระดับคุณภาพตามเกณฑ+ที่กำหนด ดีเยี่ยม 3 ดี 2 พอใชร้ 1 ปรับปรุง 0

รายการประเมินสมรรถนะสำคัญของผู4เรียน ระดับคุณภาพ
สมรรถนะที่ 5 ความสามารถในการใช$เทคโนโลยี
ตัวชี้วัดที่ 2 พฤติกรรมบJงชี้ 2.
สมรรถนะที่ 2 ความสามารถในการคิด
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 3.
สมรรถนะที่ 3 ความสามารถในการแก$ปQญหา
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 1. (1.7)
สมรรถนะที่ 1 ความสามารถในการสื่อสาร
ตัวชี้วัดที่ 1 พฤติกรรมบJงชี้ 1.
หมายเหตุ : หากนักเรียนมีระดับคุณภาพไม*ถึงระดับดี (2) ในแต*ละสมรรถนะสำคัญ ครูควรพัฒนานักเรียน
ให1ถึงเกณฑD เพื่อให1นักเรียนมีความพร1อมก*อนทำกิจกรรมต*อไป

เกณฑ]การประเมินผลการทำกิจกรรมประเมินสมรรถนะประจำหน?วย
รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
ว 3.2 ม.2/1 สมรรถนะที่ 5 ใช$เทคโนโลยี ใช$เทคโนโลยี ใช$เทคโนโลยี ใช$เทคโนโลยี
เปรียบเทียบ ความสามารถ รวบรวมข$อมูล รวบรวมข$อมูล รวบรวมข$อมูล รวบรวมข$อมูล
กระบวนการเกิด ในการใช$เทคโนโลยี เกี่ยวกับผลกระทบ เกี่ยวกับผลกระทบ เกี่ยวกับผลกระทบ เกี่ยวกับผลกระทบ
สมบัติ และการใช$ ตัวชี้วัดที่ 2 จากการใช$เชื้อเพลิง จากการใช$เชื้อเพลิง จากการใช$เชื้อเพลิง จากการใช$เชื้อเพลิง
ประโยชน8 รวมทั้ง มีทักษะ ซากดึกดำบรรพ8 ซากดึกดำบรรพ8 ซากดึกดำบรรพ8 ซากดึกดำบรรพ8
อธิบายผลกระทบ กระบวนการทาง และพลังงาน และพลังงาน และพลังงาน และพลังงาน
จากการใช$เชื้อเพลิง เทคโนโลยี ทดแทนได$ถูกต$อง ทดแทนได$ถูกต$อง ทดแทนได$ถูกต$อง ทดแทนไมJถูกต$อง
ซากดึกดำบรรพ8 พฤติกรรมบ>งชี้ ครบถ$วน และครบถ$วน แตJไมJครบถ$วน
จากข$อมูลที่ 2. การรวบรวม และนJาเชื่อถือ
รวบรวมได$ ข$อมูล

79
 รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
ว 3.2 ม.2/2 สมรรถนะที่ 2 ระบุหลักการ ระบุหลักการ ระบุหลักการ ระบุหลักการ
แสดงความ ความสามารถ ข$อดี-ข$อจำกัดของ ข$อดี-ข$อจำกัดของ ข$อดี-ข$อจำกัดของ ข$อดี-ข$อจำกัดของ
ตระหนักถึงผลจาก ในการคิด พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน
การใช$เชื้อเพลิง ตัวชี้วัดที่ 1 แตJละประเภท แตJละประเภท แตJละประเภทได$ แตJละประเภท
ซากดึกดำบรรพ8 คิดพื้นฐาน ได$ครบถ$วนและ ได$ครบถ$วนและ ครบถ$วนและ ได$ครบถ$วนและ
โดยนำเสนอแนว (การคิดวิเคราะห8) ถูกต$อง ถูกต$อง ถูกต$อง ถูกต$อง
ทางการใช$เชื้อเพลิง พฤติกรรมบ>งชี้ 6-7 ประเภท 4-5 ประเภท 2-3 ประเภท 0-1 ประเภท
ซากดึกดำบรรพ8 3. สามารถระบุ
ว 3.2 ม.2/3 หลักการสำคัญ
เปรียบเทียบข$อดี แนวคิด หรือ
และข$อจำกัดของ ความรู$ที่ปรากฏ
พลังงานทดแทน ในข$อมูลที่พบ
แตJละประเภทจาก เห็นในบริบท
การรวบรวม ของการดำเนิน
ข$อมูล และนำเสนอ ชีวิตประจำวัน
แนวทางการใช$ สมรรถนะที่ 3 ตัดสินใจเลือก ตัดสินใจเลือก ตัดสินใจเลือก ตัดสินใจเลือก
พลังงานทดแทน ความสามารถ พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน
ที่เหมาะสม ในการแก$ปQญหา เพื่อลดการใช$ เพื่อลดการใช$ เพื่อลดการใช$ เพื่อลดการใช$
ในท$องถิ่น ตัวชี้วัดที่ 1 เชื้อเพลิง เชื้อเพลิง เชื้อเพลิง เชื้อเพลิง
ใช$กระบวนการ ซากดึกดำบรรพ8ได$ ซากดึกดำบรรพ8ได$ ซากดึกดำบรรพ8ได$ ซากดึกดำบรรพ8ใน
แก$ปQญหาโดย เหมาะสมกับปQญหา เหมาะสมกับ เหมาะสมกับ ชุมชนไมJเหมาะสม
วิเคราะห8ปQญหา ในชุมชนของตนเอง ปQญหาในชุมชนของ ปQญหาในชุมชนของ
วางแผนในการ โดยไมJสJงผลกระทบ ตนเองโดยสJง ตนเองโดยสJง
แก$ปQญหา ดำเนินการ ตJอตนเองและ ผลกระทบตJอบุคคล ผลกระทบตJอบุคคล
แก$ปQญหา ตรวจสอบ บุคคลอื่นในชุมชน บางกลุJมในชุมชน สJวนใหญJในชุมชน
และสรุปผล
พฤติกรรมบ>งชี้
1. วิเคราะห8ปQญหา
1.7 การตัดสินใจ
เลือกวิธีการ

80
 รายการประเมิน ระดับคุณภาพ
รายการตัวชี้วัด สมรรถนะสำคัญ ดีเยี่ยม ดี พอใช4 ปรับปรุง
ของผู4เรียน (3 คะแนน) (2 คะแนน) (1 คะแนน) (0 คะแนน)
สมรรถนะที่ 1 พูดนำเสนอ พูดนำเสนอ พูดนำเสนอ ไมJสามารถพูด
ความสามารถ แนวทางการใช$ แนวทางการใช$ แนวทางการใช$ นำเสนอแนวทาง
ในการสื่อสาร พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน พลังงานทดแทน การใช$พลังงาน
ตัวชี้วัดที่ 1 เพื่อลดการใช$ เพื่อลดการใช$ เพื่อลดการใช$ ทดแทนเพื่อลด
ใช$ภาษาถJายทอด เชื้อเพลิง เชื้อเพลิง เชื้อเพลิง การใช$เชื้อเพลิง
ความรู$ ความเข$าใจ ซากดึกดำบรรพ8 ซากดึกดำบรรพ8 ซากดึกดำบรรพ8 ซากดึกดำบรรพ8
ความคิด ความรู$สึก ในชุมชนด$วยภาษา ในชุมชนด$วยภาษา ในชุมชนด$วยภาษา ในชุมชนได$อยJาง
และทัศนะของ ของตนเองได$อยJาง ของตนเองได$อยJาง ของตนเองได$บ$าง สมเหตุสมผล
ตนเองด$วยการพูด คลJองแคลJวและ ชัดเจน แตJขาด ด$วยภาษาของ
และการเขียน ชัดเจน ความคลJองแคลJว ตนเองได$
พฤติกรรมบ>งชี้
1. พูดถJายทอด
ความรู$
ความเข$าใจ
จากสารที่อJาน
ฟQง หรือดูด$วย
ภาษาของตนเอง
ได$

81