Download as pdf or txt
Download as pdf or txt
You are on page 1of 7

Name: ____________________________________

Roll No: ____________ Date: _______________

Class: IV Section: _____________

Subject: Hindi

BaaYaa AaOr vyaakrNa


 ijasa saaQana sao hma Apnao ivacaar baaolakr yaa ilaKkr p`kT krto hOM, ]sao BaaYaa khto hOM.
 BaaYaa ko dao $p haoto hOM - maaOiKk AaOr ilaiKt.
 iksaI BaI BaaYaa kao ilaKnao ko ilae ek inaiScat icah\na kI ja,$rt haotI hO, ijasao ilaip khto hOM.
 ihMdI BaaYaa kI ilaip dovanaagarI hO.

vyaakrNa vah ivad\yaa hO, jaao BaaYaa kao Saud\Qa $p sao baaolanaa, ilaKnaa AaOr pZ,naa isaKatI hO.

vaNa-
vaNa-maalaa
maalaa
 vaNa- dao p`kar ko haoto hOM - svar AaOr vyaMjana.
 ihMdI kI vaNa-maalaa maoM A sao & tk kula 52 vaNa- hO, ijasao svar AaOr vyaMjana kI sahayata sao baaola
sakto hOM.

svar
yao eosaI QvainayaaÐ hOM ijanaka ]ccaarNa krto samaya iksaI Anya vaNa- kI sahayata nahIM laI jaatI hO.ihMdI maoM
svaraoM kI saM#yaa 11 hO.
A Aa [ [- ] } ? e eo Aao AaO
 [sako Alaavaa dao AaOr vaNa- AM AaOr A: hOM, ijanhoM Ayaaogavaah kha jaata hO.
 AM kao Anausvaar khto hOM AaOr [sakI maa~a ibaMdI ko $p maoM vaNa- ko }pr lagatI hO.
jaOsao - gaMgaa, AMgaUr, Aaid.
 A: kao ivasaga- khto hOM AaOr [sakI Aavaaja, h\ ko jaOsaI haotI hO.
jaOsao - p`at:, At: Aaid.

1
BaaYaa AaOr vyaakrNa
vyaMjana
 k sao h tk
 xa ~ & Ea saMyau@t vyaMjana hOM. jaOsao - k\ + Ya = xa
 dao ek jaOsao vyaMjana jaba ek saaqa p`yau@t haoto hOM tao d\iva%va vyaMjana khlaato hOM. jaOsao - ballaa,
p@ka, AD\Da Aaid.
 r ka p`yaaoga caar trh sao haota hO - p`oma, kma-, maRga, T/k Aaid.

I. ihMdI kI vaNa-
vaNa-maalaa
maalaa ilaiKe :
1. svar
........................................................................................................................................

2. vyaMjana
........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

........................................................................................................................................

2
BaaYaa AaOr vyaakrNa
II. svarao
svaraoM kI maa~aeÐ ilaiKe AaOr dao - dao Sabd banaa[e :
1. ……… …………………….. ……………………..
A-
2. ……… …………………….. ……………………..
Aa -
3. ……… …………………….. ……………………..
[ -
4. ……… …………………….. ……………………..
[- -
5. ……… …………………….. ……………………..
] -
6. ……… …………………….. ……………………..
} -
7. ……… …………………….. ……………………..
? -
8. ……… …………………….. ……………………..
e -
9. ……… …………………….. ……………………..
eo -
10. ……… …………………….. ……………………..
Aao -
11. ……… …………………….. ……………………..
AaO -
12. ……… …………………….. ……………………..
AM -
13. ……… …………………….. ……………………..
A: -

III. Anausvaar M AaOr Anaunaaisak Ð vaalao caar-caar


caar caar Sabd banaa[e :

1. - …………. ………….. …………… …………….


M

2. - ………….. ………….. ................... ……………


Ð

3
BaaYaa AaOr vyaakrNa
IV. ide gae saMyau@t AxaraoM sao dao- dao Sabd banaa[e :
1. …………… …………….
xa -
2. …………… …………….
~-
3. …………… ……………
&-
4. …………… …………….
Ea -

V. baarhKD,I ilaiKe :

1. …………………………………………………………………………………………………
k
…………………………………………………………………………………………………

2. …………………………………………………………………………………………………
ca
…………………………………………………………………………………………………

3. …………………………………………………………………………………………………
t
…………………………………………………………………………………………………

4. …………………………………………………………………………………………………
f
…………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………
5. qa
…………………………………………………………………………………………………

6. …………………………………………………………………………………………………
r
…………………………………………………………………………………………………

7. …………………………………………………………………………………………………
Ea
…………………………………………………………………………………………………

4
BaaYaa AaOr vyaakrNa
8. …………………………………………………………………………………………………
Qa
…………………………………………………………………………………………………

VI. r ko ivaiBanna $paoM ka p`yaaoga krto hue caar - caar Sabd banaa[e :

1. ………….. ……………… ……………. …………….


P`aNa -
2. …………… …………….. …………….. …………….
kma- -
3. …………… ……………... ……………. …………….
vaRxa -
4. …………… ……………… …………….. ……………
T/k -

VII. vaga-
vaga- pholaI sao Anausvaar
vaar AaOr Anaunaaisak Sabd CaÐTkr
Tkr ]icat ka^lama maoM ilaiKe :

A caM p k C gaaÐ Anausvaar Anaunaaisak


…………….....
ja qa laM Ga $ va caMpk
…………….. ………………..
sa AM gaU baa naM Sa
…………….. …………………
la gaU r caaÐ d Ya
……………... …………………
gaM r hI & na daÐ
……………… ………………...
da k AaÐ K ila t

5
BaaYaa AaOr vyaakrNa
VIII. naIcao ide gae SabdaoM pr Anausvaar yaa Anaunaaisak ka icanh lagaakr sahI ba@saMaoao maoM Dailae :

maidr maa~ae saudr BaaYaae saap sagaIt gagaa pacavaa


jagala hsanaa mauba[- mauh

Anausvaar Anaunaaisak
……………… ……………… ……………… ………………

……………… ……………… ……………… ………………

……………… ……………… ……………… ………………

IX. naIcao ide gae vaa@yaaoM ko saamanao sahI ]%tr ilaiKe :


1. maorI BaaYaa ka naama hO.

2. ]D,Isaa sao Aa[- maInaaxaI kI BaaYaa hO.

3. pMjaaba maoM baaolaI jaatI hO.

4. sauSaaMt nao kivata vaacana p`ityaaoigata maoM Baaga ilayaa. ]sanao BaaYaa ko iksa $p ka p`yaaoga ikyaaÆ

5. Anaujaa nao khanaI laoKna p`ityaaoigata maoM Baaga ilayaa. ]sanao BaaYaa ko iksa $p ka p`yaaoga ikyaaÆ

6
BaaYaa AaOr vyaakrNa
X. naIcao dI ga[-
ga[-M BaartIya BaaYaaAaoM pr laala rMga sao AaOr ivadoSaI BaaYaaAaoM pr hro rMga sao Gaora lagaa[e:
lagaa[e

1. pMjaabaI ibaharI naopalaI caInaI ÍoMca

2. knnaD, AMgao`ja,I kaoMkNaI jama-na malayaalama

3. $saI ihMdI spOinaSa saMskRt baMgaalaI

XI. naIcao ide gae SabdaoM maMo ‘r’ ko ]icat $p ka p`yaaoga kIijae :
1. ……………………………… ………………………………
haidk saMkINa

2. ……………………………… ………………………………
p%yaok Damaa

3. ……………………………… ………………………………
inamala Tona

4. ……………………………… ………………………………
raYT svaiNama

5. ……………………………… ………………………………
kma mayaada

XII. naIcao ide gae saMyau@t AxaraoM sao dao- dao Sabd banaa[e :

1. ……………………………… ………………………………
@t

2. ……………………………… ………………………………
Sca

3. ……………………………… ………………………………
jva

You might also like