module_thpt_14_75201915

NGUYỄN SỸ ĐỨC – KIỀU THỊ BÍCH THUỶ
MODULE THPT 14
X©y dùng kÕ ho¹ch d¹y häc
theo h−íng tÝch hîp
XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 55

A. GIỚI THIỆU TỔNG QUAN
Vn dng dy h c tích hp là yêu cu tt yu ca nhim v dy h c và là
mt lí thuyt giáo dc h!"ng vào vic phát tri$n toàn din HS theo các
yêu cu ca mc tiêu giáo dc. Lut Giáo dc (2005) 0ã nêu: “Mc tiêu
giáo dc ph5 thông là giúp HS phát tri$n toàn din v8 0o 09c, trí tu,
th$ cht th;m m< và các k< n>ng c? bAn, phát tri$n n>ng lBc cá nhân, tính
n>ng 0ng và sáng to, hình thành nhân cách con ng!Fi Vit Nam xã hi
ch ngh<a, xây dBng t! cách và trách nhim công dân; chu;n bJ cho HS
tip tc h c lên và 0i vào cuc sKng lao 0ng, tham gia xây dBng bAo v
T5 quKc”.
O$ 0áp 9ng yêu cu dy h c ngày nay, B Giáo dc và Oào to 0ã yêu
cu: Giáo viên trung h c phAi 0áp 9ng 0!c 8 tiêu chu;n1, theo 0ó tiêu
chí 8 — Xây dBng k hoch dy h c, chU rõ: “Các k hoch dy h c 0!c
xây dBng theo h!"ng tích hp dy h c v"i giáo dc th$ hin rõ mc tiêu,
ni dung, ph!?ng pháp dy h c phù hp v"i 0Yc thù môn h c, 0Yc 0i$m
h c sinh và môi tr!Fng giáo dc; phKi hp hot 0ng h c v"i hot 0ng
dy theo h!"ng phát huy tính tích cBc nhn th9c ca h c sinh”…
Nu trong nhà tr!Fng ph5 thông, h c sinh quen tip cn các khái nim
mt cách rFi rc, thì sau này h c sinh có nguy c? tip tc suy lun theo
ki$u khép kín. Nh\ng ch!?ng trình nghiên c9u quKc t 0ã cho thy hin
t!ng “mù ch\ ch9c n>ng”, 0ó là tr!Fng hp nh\ng ng!Fi 0ã l<nh hi
0!c kin th9c tr!Fng ti$u h c nh!ng không có khA n>ng s] dng các
kin th9c 0ó vào cuc sKng h^ng ngày: H có th$ 0 c 0!c mt v>n bAn,
nh!ng không th$ hi$u ý ngh<a ca nó; có th$ bit làm tính cng, nh!ng
khi có mt vn 08 ca cuc sKng h^ng ngày 0Yt ra cho h thì h không
bit phAi làm tính cng hay tính tr`… Oi8u này 0Yt ra mt 0òi hbi: cn
phAi dy h c trong sB tích hp 0$ 0ào to nh\ng con ng!Fi 0áp 9ng
0!c yêu cu luôn luôn bin 0ng ca thBc ticn.
MYt khác v"i tKc 0 phát tri$n nhanh chóng ca khoa h c và k< thut,
ngudn thông tin hàng ngày 05i m"i và gia t>ng, m i kin th9c 0!c h c
trong nhà tr!Fng có th$ tre nên cf 0i, trong 0ó h c sinh li có th$ tip
1
Quy nh v Chu n ngh nghip ca giáo viên trung hc và ánh giá, xp loi giáo viên
trung hc theo chu n.
56 | MODULE THPT 14
thu các ngudn thông tin qua nhi8u kênh khác nhau ngoài nhà tr!Fng
(0ài, báo, 0Yc bit là internet). O$ vic h c e nhà tr!Fng vgn tip tc là
có ý ngh<a 0Ki v"i h c sinh, vic dy h c cn 0!c 05i m"i, không chU là
dy kin th9c mà cn phAi dy các k< n>ng, không chU là h c kin th9c
khoa h c ca mt môn mà cn dy trong sB tích hp v"i nhi8u môn h c
khác nhau. Hin nay, nhi8u môn h c 0ã 0!c 0!a vào nhà tr!Fng ph5
thông, các môn h c 0ó 0ã có xu h!"ng phAi liên kt v"i nhau. Oi8u này
th$ hin quá trình mc tiêu giáo dc toàn din HS. Tuy nhiên v"i quh
thFi gian và kinh phí có hn, thì không th$ 0!a nhi8u môn h c h?n n\a
vào nhà tr!Fng cho dù nh\ng tri th9c này rt cn thit. Vì vy, vic dy
h c tích hp các môn h c, các ni dung giáo dc trong nhà tr!Fng là giAi
pháp quan tr ng.
O$ 0dng hành cùng v"i tr!Fng h c và giáo viên trong vic 0;y mnh dy
h c tích hp, thBc hin xây dBng k hoch dy h c 0!c xây dBng theo
h!"ng tích hp dy h c, nhóm tác giA biên son module “Xây dBng k
hoch dy h c theo h!"ng tích hp”, nh^m gi"i thiu nh\ng vn 08 xoay
xung quanh ni dung dy h c tích hp, các ph!?ng th9c tích hp thông
qua 9 hot 0ng. Trên c? se 0ó giáo viên có thêm các k< n>ng trong vic
xây dBng k hoch dy h c tích hp, 0áp 9ng yêu cu ca công vic và
05i m"i nâng cao cht l!ng dy h c.
B. MỤC TIÊU
I. MỤC TIÊU CHUNG
Xây dBng k hoch dy h c theo h!"ng tích hp gi\a dy h c và giáo dc
nh^m nâng cao cht l!ng giáo dc h c sinh phù hp v"i mc tiêu giáo
dc toàn din.
II. MỤC TIÊU CỤ THỂ
Nâng cao nhn th9c v8 dy h c tích hp và xây dBng k hoch dy h c
tích hp.
Nâng cao k< n>ng xây dBng xây dBng k hoch dy h c tích hp, xác 0Jnh
0!c mc tiêu, ni dung và ph!?ng pháp tích hp, các nguyên tjc tích hp.
Tích cBc, ch 0ng xây dBng k hoch dy h c tích hp qua các giF h c,
bài h c thúc 0;y vic giáo dc toàn din h c sinh.
C. NỘI DUNG
Hoạt động 1: Nhận biết đặc điểm dạy học tích hợp.
Bn 0ã 0!c 0 c, 0!c áp dng các ph!?ng pháp dy h c tích cBc trong
dy h c. bn hãy nh" li và vit ra b^ng cách trA lFi câu hbi d!"i 0ây.
Câu hbi: Dy h c tích hp là gì? OYc 0i$m c? bAn ca dy h c tích hp?
— Khái nim tích hp:
— Nh\ng 0Yc 0i$m c? bAn ca dy h c tích hp:
i chiu v i nh ng thông tin d i ây và hoàn thin ni dung câu tr
li ca b n.
58 | MODULE THPT 14
THÔNG TIN PHẢN HỒI
* Ph!?ng th9c tích hp các môn h c hay dy h c tích hp 0ã 0!c vn
dng t!?ng 0Ki ph5 bin e nhi8u n!"c trên th gi"i. p Vit Nam, 0ã có nhi8u
môn h c, cp h c quan tâm vn dng t! t!eng s! phm tích hp và quá
trình dy h c 0$ nâng cao cht l!ng giáo dc HS (nh! các môn Sinh
h c, OJa lí, Ng\ v>n… và 0!a các ni dung giáo dc vào các môn h c).
* Dy h c tích hp 0!c hi$u là quá trình dy h c sao cho trong 0ó toàn
b các hot 0ng h c tp góp phn hình thành e HS nh\ng n>ng lBc
rõ ràng, có dB tính tr!"c nh\ng 0i8u cn thit cho HS, nh^m phc v
các quá trình h c tp tip theo và chu;n bJ cho HS b!"c vào cuc sKng
lao 0ng. Mc tiêu c? bAn ca t! t!eng s! phm tích hp là nâng cao
cht l!ng giáo dc HS phù hp v"i các mc tiêu giáo dc toàn din ca
nhà tr!Fng.
* Dy h c tích hp h!"ng t"i vic t5 ch9c các hot 0ng h c tp, trong 0ó
HS h c cách s] dng phKi hp các kin th9c và k< n>ng trong các tình
huKng có ý ngh<a gn v"i cuc sKng. Trong quá trình h c tp nh! vy,
các kin th9c ca HS t` các môn h c khác nhau 0!c huy 0ng và phKi
hp v"i nhau, to thành mt ni dung thKng nht, dBa trên c? se các
mKi liên h lí lun và thBc ticn 0!c 08 cp trong các môn h c 0ó.
* Dy h c tích hp chú tr ng t"i ch!?ng trình, k hoch 0$ nâng cao n>ng
lBc, tp trung vào n>ng lBc ch9 không 0?n thun chU là kin th9c. ThBc
hin mt n>ng lBc là bit s] dng các ni dung và các k< n>ng trong mt
tình huKng có ý ngh<a. Ví d, 0Ki v"i mt h c sinh, h c môn Sinh h c
(Phn cu to c? th$ ng!Fi) có n>ng lBc ngh<a là:
— Hi$u 0!c cu to và ch9c n>ng ca mt sK h c? quan trong c? th$ ng!Fi.
— ThBc hin 0úng mt sK bin pháp 0$ ch>m sóc, bAo v s9c khoq bAn
thân, gia 0ình và cng 0dng.
— Trao 05i v"i bn bè, ng!Fi xung quanh v8 nh\ng vic cn làm 0$ bAo v
s9c khoq.
— TB 0ánh giá công vic ca bAn thân…
* OKi v"i mt giáo viên, n>ng lBc dy h c th$ hin vic:
— T5 ch9c hot 0ng h c tp, giáo dc ca mt nhóm h c sinh, mt l"p
h c 0$ h!"ng t"i mc tiêu cn 0t.
— L!u tâm t"i sB tin b ca h c sinh.
— Oào sâu, phát tri$n me rng mt sK ni dung, nu có th$.
— Giao tip v"i các 0dng nghip.
— TB 0Yt câu hbi v8 vic mình làm, 0ánh giá cht l!ng công vic ca bAn thân...
Vì vy, thay vì vic dy mt sK l!ng l"n kin th9c cho HS, ng!Fi GV
tr!"c ht hãy xem xét xem h c sinh có th$ vn dng các kin th9c 0ó vào
tình huKng thBc t hay không. Chsng hn nh!: thay vì nhjc li nh\ng lFi
mgu nói lc phép trong dy h c 0o 09c, hãy xem xét h c sinh có khA
n>ng lBa ch n mt mgu lFi nói lc phép trong tình huKng cho tr!"c và
bit s] dng mgu 0ó mt cách 0úng 0jn; hoYc thay vì h c mt l!ng
kin th9c liên quan 0n môi tr!Fng (trong môn Sinh h c, OJa lí…), h c
sinh có khA n>ng hành 0ng 0$ bAo v môi tr!Fng xung quanh mình…
* Dy h c tích hp có các 0Yc tr!ng ch yu sau: làm cho các quá trình
h c tp có ý ngh<a, b^ng cách gjn quá trình h c tp v"i cuc sKng h^ng
ngày, không làm tách bit “th gi"i nhà tr!Fng v"i th gi"i cuc sKng”;
làm cho quá trình h c tp mang tính mc 0ích rõ rt; s] dng kin th9c
ca nhi8u môn h c và không chU d`ng li e ni dung các môn h c.
T` góc 0 giáo dc, dy h c tích hp phát tri$n các n>ng lBc, 0Yc bit là
trí t!eng t!ng khoa h c và n>ng lBc duy trì ca HS vì nó luôn to ra các
tình huKng 0$ HS vn dng kin th9c trong các tình huKng gn v"i cuc
sKng. Nó cfng làm giAm sB trùng lYp các ni dung dy h c gi\a các môn
h c, góp phn giAm tAi ni dung h c tp.
Hoạt động 2: Xác định sự cần thiết cần phải xây dựng kế hoạch
dạy học tích hợp.
Xây dBng k hoch dy h c là mt nhim v quan tr ng ca ng!Fi giáo
viên, nht là dy h c tích hp. Ti sao li nh! vy? Bn suy ngh< và trA lFi
câu hbi sau:
Câu hi: T i sao phi xây dng k ho ch d y hc tích hp?
60 | MODULE THPT 14
— SB bin 05i và phát tri$n ca xã hi — thFi 0i:
— Nh\ng 0òi hbi ca xã hi 0Ki v"i ng!Fi lao 0ng:

— KhA n>ng 0áp 9ng ca dy h c tích cBc:
B n hãy $c nh ng thô ng tin d i ây và hoàn thin n i dung câu tr
li ca b n.

* Th gi"i bin 05i t`ng ngày, t`ng giF, chúng ta có th$ quan sát 0!c qua
sK l!ng thông tin ngày càng l"n, 0!c tip cn theo nhi8u con 0!Fng.
Oi8u này có nh\ng Anh h!eng rt quan tr ng 0Ki v"i quá trình h c tp.
T5ng sK kin th9c có th$ tip nhn c9 7 n>m li t>ng lên gp 0ôi. Nh\ng
thành tBu 0t 0!c rt l"n, trong các b môn khác nhau: Hóa h c, Sinh
h c phân t], Thiên v>n... Không chU gia t>ng v8 mYt sK l!ng, các thông
tin ngày càng dc tip nhn nhF các ph!?ng tin thông tin 0i chúng và
các mng tin h c (0Yc bit qua internet…).
Oi8u này dgn 0n mt nguy c?: ch9c n>ng truy8n thKng vgn dành cho
giáo viên là truy8n 0t kin th9c cho h c sinh su giAm ý ngh<a bei vì các
thông tin có th$ tip nhn 0!c t` n?i khác. Nu khi h c sinh 0!c h c
nh\ng 0i8u 0ã bit rdi, vic h c su tre nên không còn hp dgn và h9ng
thú n\a, 0ng c? h c tp su suy giAm. Vy cn phAi làm gì?
62 | MODULE THPT 14
Oi8u cn thit là không chU dy kin th9c mà cn phAi trang bJ cho HS
nh\ng k< n>ng, không chU nâng cao nhn th9c mà còn phAi nâng cao
n>ng lBc nhn th9c.
Hin nay chúng ta sKng trong th gi"i các b môn ngày càng >n nhp vào
nhau, vì vy ngày càng cn nh\ng nhóm làm vic 0a môn và 0òi hbi con
ng!Fi cn phAi 0a n>ng. Nu t` khi còn nhb tu5i, h c sinh quen tip cn
các khái nim mt cách rFi rc, h c sinh có nguy c? sau này tip tc suy
lun theo ki$u khép kín. Trên th gi"i có nhi8u ng!Fi “mù ch\ ch9c n>ng”,
t9c là nh\ng ng!Fi 0ã l<nh hi 0!c kin th9c tr!Fng h c nh!ng không
có khA n>ng s] dng các kin th9c 0ó vào cuc sKng h^ng ngày. Chsng
hn, h có th$ thuc lòng các công th9c vt lí nh!ng không có khA n>ng
tính 0!c công sAn sinh trong mt tình huKng thBc ticn…
* Trong khi 0ó, nh\ng 0òi hbi ca xã hi li cn nh\ng ng!Fi có n>ng lBc
và có trình 0 chuyên môn ngày càng cao. Nh\ng ng!Fi “mù ch\ ch9c
n>ng” su ngày càng khó tìm chv 09ng cho xã hi.
Vì vy, tr!Fng h c cn phAi:
— Tip tc là mt bAo 0Am cho nh\ng giá trJ quan tr ng ca xã hi, 0áp
9ng nhu cu, 0òi hbi ca xã hi. ChU có thông qua nh\ng giá trJ 0ó, hot
0ng h c tp và giáo dc nhà tr!Fng m"i có ý ngh<a.
— Không chU d`ng li e ch9c n>ng truy8n 0t kin th9c và thông tin, mà
cn phAi giúp h c sinh có khA n>ng tìm thông tin, quAn lí thông tin và t5
ch9c các kin th9c.
— Không chU dy cho h c sinh “Kin th9c 0?n thun” mà phAi tp trung
vào vic dy h c cho h c sinh bit s] dng kin th9c 0ã h c vào nh\ng
tr!Fng hp c th$, có ý ngh<a 0Ki v"i h c sinh. Nói mt cách khác nhà
tr!Fng cn phát tri$n nh\ng n>ng lBc cho h c sinh.
* Vic dy h c tích hp su 0áp 9ng nh\ng thách th9c và yêu cu dy h c
trong xã hi ngày nay, 0em li nh\ng Anh h!eng tích cBc:
— Dy hc tích h p góp phn thc hin mc tiêu giáo dc toàn din ca nhà
tr ng ph! thông: Vn dng dy h c tích hp là mt yêu cu tt yu ca
vic thBc hin nhim v dy hc nhà tr ng ph thông. Vic có nhi8u
môn h c 0ã 0!c 0!a vào nhà tr!Fng ph5 thông hin nay là sB th$ hin
quá trình thBc hin mc tiêu giáo dc toàn din. Các môn h c 0ó phAi
liên kt v"i nhau 0$ cùng thBc hin mc tiêu giáo dc nêu trên. Mt khác,
hin nay các tri thc khoa hc và kinh nghim xã h i c!a loài ng!Fi
phát tri$n nh! vf bão trong khi quh thFi gian cfng nh! kinh phí 0$ HS
ngdi trên gh nhà tr!Fng là có hn, thì không th$ 0!a nhi8u môn h c h?n
n\a vào nhà tr!Fng, cho dù nh\ng tri th9c này là rt cn thit. Chsng
hn, ngày nay ng!Fi ta nhn thy cn thit phAi trang bJ nhi8u k< n>ng sKng
cho HS (các kin th9c v8 an toàn giao thông, v8 bAo v môi tr!Fng sKng, v8
n>ng l!ng và s] dng n>ng l!ng, v8 0Jnh h!"ng ngh8 nghip,...) trong
khi nh\ng tri th9c này không th# t$o thành môn hc m%i &# & a vào
nhà tr ng vì lí do ph*i 0Am bAo không quá tAi trong h c tp 0$ phù hp
v"i sB phát tri$n ca HS.
Dù khác nhau v8 0Yc tr!ng b môn, song các môn h c trong nhà tr!Fng
ph5 thông hin nay 08u có chung nhau nhim v là hin thBc hóa mc
tiêu phát tri#n toàn din HS. Có th# nêu nh1ng nét chung c3 b*n c!a
nhim v5 các môn h c 0!c dy trong nhà tr!Fng nh! sau: Hình thành h
thKng tri th9c, k< n>ng theo yêu cu khoa h c b môn; Phát tri$n t! duy,
n>ng lBc sáng to cho h c sinh phù hp v"i 0Yc tr!ng môn h c; Giáo dc
HS thông qua quá trình dy h c b môn (nh! hình thành th gi"i quan
duy vt bin ch9ng, nhân sinh quan và thái 0, ph;m cht nhân cách ca
ng!Fi lao 0ng m"i,...); góp ph6n giáo d5ng khoa hc k7 thu8t và chu9n b:
cho HS tham gia lao & ng s*n xu<t...
Các nhim v5 trên ch= có th# th>c hin & ?c thông qua các môn hc.
Quá trình xây dBng ch!?ng trình, sách giáo khoa các môn h c 0ã tích hp
nhi8u tri th9c 0$ thBc hin các nhim v trên, song không th$ 0y 0 và
phù hp v"i tt cA 0Ki t!ng HS. Vì vy, trong quá trình dy h c, GV phAi
nghiên c9u 0$ tích hp các ni dung này mt cách c th$ cho t`ng môn
h c và phù hp v"i t`ng 0Ki t!ng HS e các vùng mi8n khác nhau.
MYt khác, do cùng chung nhau các nhim v dy h c nêu trên nên các
môn h c cfng có nhi8u c? hi 0$ liên kt v"i nhau, to ra mKi quan h
liên môn.
— Dy h c tích hp các môn khoa h c trong nhà tr!Fng phAi 0áp 9ng yêu
c6u phát tri#n c!a các khoa hc. Các nhà khoa hc cho rBng khoa hc
64 | MODULE THPT 14
chuy#n tC phân tích c<u trúc lên tng h?p h thFng làm xu<t hin các
liên ngành (nh! sinh thái h c, tB 0ng hóa,...). Vì vy, xu th dy h c
trong nhà tr!Fng còn phAi làm cho tri th9c ca HS 0!c xác thBc và toàn
din. Quá trình dy h c phAi liên kt, t5ng hp hóa các tri th9c, 0dng
thFi thay th “t! duy c? gi"i c5 0i$n” b^ng “t! duy h thKng”. Nu nhà
tr!Fng chU quan tâm dy cho h c sinh các khái nim mt cách rFi rc, thì
nguy c3 sG hình thành hc sinh các “suy lu8n theo ki#u khép kín”,
sG hình thành nh\ng con ng!Fi “mù ch9c n>ng”, ngh<a là nh\ng ng!Fi
0ã l<nh hi kin th9c nh!ng không có khA n>ng s] dng các kin th9c 0ó
hàng ngày.
— D$y hc tích h?p góp phn giAm tAi h c tp cho h c sinh: TC góc & giáo
d5c, d$y hc tích h?p giúp phát tri#n các nLng l>c, &c bit là trí t!eng
t!ng khoa h c và n>ng lBc t! duy ca HS, vì nó luôn to ra các tình
huKng 0$ HS vn dng kin th9c trong các tình huKng gn v"i cuc sKng.
Nó cfng làm giAm sB trùng lYp các ni dung dy h c gi\a các môn h c,
góp phn giAm tAi ni dung h c tp. GiAm tAi e mt góc 0 khác, ngh<a là
giAm tAi không chU gjn v"i vic giAm thi$u kin th9c môn h c, hoYc thêm
thFi l!ng cho vic dy h c mt ni dung kin th9c theo quy &:nh. Phát
tri#n hng thú hc t8p cNng có th# & ?c xem nh m t bin pháp giAm
tAi tâm lí h c tp có hiu quA và rt có ý ngh<a. Làm cho HS thu hi$u ý
ngh<a ca các kin th9c cn tip thu, b^ng cách tích hp mt cách hp lí
và có ý ngh<a các ni dung gn v"i cuc sKng vào môn h c, t` 0ó to sB
xúc c*m nh8n thc cNng sG làm cho HS nhO nhàng v ?t qua các khó
khLn nhn th9c và vic h c tp khi 0ó m"i tre thành ni8m vui và h9ng
thú ca HS.
Hoạt động 3: Xác định mục tiêu của dạy học tích hợp.
M i hot 0ng ca con ng!Fi 08u h!"ng t"i mc tiêu c th$. Mc tiêu
dy h c là gì? Bn suy ngh< và trA lFi câu hbi d!"i 0ây:
Câu hi: D y hc tích hp cn t nh!ng m#c tiêu gì?

$c nh%ng thông tin d&i 'ây và hoàn thin n*i dung tr+ l i câu h-i ca bn.
Dy h c tích hp nh^m nhi8u mc tiêu khác nhau, có bKn mc tiêu l"n:
— Làm cho quá trình h c tp có ý ngh<a h?n b^ng cách 0Yt các quá trình
h c tp và nhn th9c trong hoàn cAnh có ý ngh<a 0Ki v"i HS. NhF vy,
vic h c tp không tách rFi cuc sKng h^ng ngày mà th!Fng xuyên 0!c
liên h và kt nKi trong mKi quan h v"i các tình huKng c th$ mà HS su
gYp trong thBc ticn, nh\ng tình huKng có ý ngh<a v"i HS. Nói mt cách
khác, vic h c e nhà tr!Fng hoà nhp vào 0Fi sKng th!Fng ngày ca h c
sinh. O$ thBc hin 0i8u trên, các môn h c h c riêng ru không th$ 0áp
9ng 0!c mà cn phAi có sB 0óng góp ca nhi8u môn h c, sB kt hp
ca nhi8u môn h c.
— Phân bit cái cKt yu v"i cái th9 yu. Không th$ dy h c mt cách dàn
trAi, 0dng 08u, các quá trình h c tp ngang b^ng v"i nhau. Bên cnh
nh\ng 0i8u h\u ích, nh\ng kin th9c và n>ng lBc c? bAn có nh\ng th9
0!c dy chU là “lí thuyt”, không tht h\u ích. Trong khi 0ó, giF h c trên
l"p là có hn, nhi8u kin th9c và n>ng lBc c? bAn không 0!c dành 0
thFi gian cn thit.
Giáo viên nên nhn mnh nh\ng quá trình h c tp c? bAn, chsng hn
nh!: là c? se ca các quá trình h c tp tip theo; là nh\ng k< n>ng quan
tr ng hoYc chúng có ích trong cuc sKng h^ng ngày…
— Dy s] dng kin th9c trong tình huKng. Dy h c tích hp chú tr ng t"i
vic thBc hành, s] dng kin th9c mà HS 0ã l<nh hi 0!c, thay vì chU h c
tp lí thuyt m i loi kin th9c. Mc tiêu ca dy h c tích hp là h!"ng
t"i vic giáo dc HS thành con ng!Fi ch 0ng, sáng to có n>ng lBc làm
vic trong xã hi cfng nh! làm ch cuc sKng ca bAn thân sau này.
66 | MODULE THPT 14
— Lp mKi liên h gi\a các khái nim 0ã h c. Mt trong bKn mc tiêu ca
dy h c tích hp là nh^m thit lp mKi quan h gi\a nh\ng khái nim
khác nhau ca cùng mt môn h c cfng nh! ca nh\ng môn h c khác
nhau. Oi8u này su giúp cho HS có n>ng lBc giAi quyt các thách th9c bt
ngF gYp trong cuc sKng, 0òi hbi ng!Fi 0Ki mYt phAi bit huy 0ng
nh\ng n>ng lBc 0ã có không chU e mt khía cnh mà nhi8u l<nh vBc khác
nhau 0$ giAi quyt…
Hoạt động 4: Lập kế hoạch dạy học.

Là giáo viên, bn 0ã nghiên c9u v8 vic lp k hoch dy h c, 0ã t`ng lp
k hoch dy h c ca bAn thân. Bn hãy nh" li và trA lFi câu hbi sau:
Câu hi: K ho ch d y hc là gì? Có m*y lo i k ho ch d y hc?
— K hoch dy h c là:
— Các k hoch dy h c:
$c nh%ng thông tin d&i 'ây và hoàn thin n*i dung tr+ l i câu h-i ca bn
Hot 0ng giáo dc trong nhà tr!Fng là hot 0ng 0!c tin hành có
mc 0ích, có k hoch, d!"i sB chU 0o ca giáo viên. MuKn dy h c 0t
hiu quA cao thì nht thit phAi có sB chu;n bJ ca ng!Fi giáo viên. Mt
trong nh\ng khâu chu;n bJ quan tr ng là lp k hoch cho vic dy h c,
cho t`ng bài dy, trong 0ó dB kin 0!c mt cách khá chjc chjn tit h c
su bjt 0u ra sao, dicn bin và kt quA th nào. Công tác chu;n bJ cho
vic dy h c g i là lp k hoch dy h c.
K hoch dy h c là bAn ch!?ng trình công tác do giáo viên son thAo ra
bao gdm toàn b công vic ca thy và trò trong suKt n>m h c, trong
mt h c kì, 0Ki v"i t`ng ch!?ng hoYc mt tit h c trên l"p.
K hoch dy h c ca giáo viên có th$ phân thành hai loi: K hoch
n>m h c và k hoch bài h c (còn g i là giáo án hay bài son).
Hoạt động 5: Lập kế hoạch năm học.
Bn suy ngh< và trA lFi câu hbi sau:
Câu hi: L,p k ho ch n-m hc nh. th nào?
— K hoch n>m h c:
— Cu trúc:
— L!u ý khi lp k hoch n>m h c:
68 | MODULE THPT 14
$c nh%ng thông tin d&i 'ây và hoàn thin n*i dung tr+ l i câu h-i ca bn
* K hoch giAng dy cho n>m h c, mt h c kì, mt ch!?ng, là nh\ng nét
l"n khái quát có ni dung rt quan tr ng, giúp cho giáo viên xác 0Jnh
ph!?ng h!"ng phn 0u nâng cao cht l!ng dy h c. Trong k hoch
n>m h c ca giáo viên b môn, sau phn mc tiêu ca môn h c trong
toàn b n>m h c là t`ng ch!?ng v"i nh\ng dB kin sau 0ây e mvi ch!?ng:
— Xác 0Jnh mc tiêu.
— DB kin k hoch thFi gian 0$ 0Am bAo hoàn thành ch!?ng trình mt
cách 0y 0 và có cht l!ng (ghi rõ ngày bjt 0u và ngày kt thúc).
— Lit kê tài liu, sách tham khAo, ph!?ng tin dy h c có sxn hay cn tB to.
— O8 xut nh\ng vn 08 cn trao 05i và tB bdi d!yng liên quan 0n ni
dung và ph!?ng pháp dy h c.
— Xác 0Jnh yêu cu và bin pháp 0i8u tra, theo dõi h c sinh 0$ njm v\ng
0Yc 0i$m, khA n>ng, trình 0 và sB tin b ca h qua t`ng thFi kì.
* K hoch n>m h c không nên quá chi tit nh!ng phAi dB kin 0 nh\ng
công vic 0Jnh làm trong thFi gian giAng dy. Vic lp k hoch n>m h c
th!Fng là khó 0Ki v"i giáo viên m"i, có th$ lp k hoch t`ng ch!?ng 0$
công vic 0!c c th$ h?n. K hoch lp ra là 0$ phn 0u thBc hin, vì
th giáo viên cn gi\ mt bAn 0$ theo dõi công vic thBc hin ca mình.
MuKn k hoch có cht l!ng giáo viên cn chu;n bJ:
— Nghiên c9u k< ch!?ng trình su dy, sách giáo khoa và tài liu có liên
quan, tr!"c ht 0$ njm 0!c t! t!eng ch 0o, tinh thn nht quán 0Ki
v"i môn h c, thy 0!c các 0i$m 05i m"i trong sách. Oây là vn 08 rt
quan tr ng vì sách giáo khoa n 0Jnh kin th9c thKng nht cho cA n!"c.
Nu có 0i8u kin nghiên c9u cA ch!?ng trình l"p d!"i và l"p trên thì có
th$ tranh th tn dng kin th9c cf 0$ h c sinh không phAi h c li hoYc
hn ch vn 08 thuc l"p trên.
— Nghiên c9u tình hình thit bJ, tài liu ca tr!Fng và ca bAn thân mình.
Công vic này càng quan tr ng h?n 0Ki v"i giáo viên dy các b môn liên
quan nhi8u 0n thí nghim, thBc hành, chsng hn nh! Vt lí, Hóa h c
bei vì thí nghim, thBc hành có tính quyt 0Jnh sB thành công ca bài
h c. Thy 0!c tình hình trang thit bJ, giáo viên m"i có k hoch mua
sjm b5 sung, có k hoch tìm hi$u, ljp ráp, s] dng hay chu;n bJ các
mgu 0d dùng dy h c do giáo viên tB làm hay cho h c sinh làm.
— Nghiên c9u tình hình l"p h c sinh 0!c phân công dy v8 các mYt: Trình
0 kin th9c v8 toán lí… tinh thn thái 0, hoàn cAnh, k< n>ng thBc hành
e các n>m tr!"c.
— Nghiên c9u bAn phân phKi các bài dy ca B 0$ ch 0ng v8 thFi gian
trong suKt quá trình dy.
Hoạt động 6. Tìm hiểu cấu trúc một kế hoạch bài học.
Bn 0ã t`ng lp k hoch bài h c, bn hãy vit ra cu trúc ca mt k
hoch bài son và ni dung c? bAn ca mvi thành phn to nên cu trúc
k hoch bài h c b^ng cách trA lFi câu hbi d!"i 0ây:
Câu hi: K ho ch bài hc có c*u trúc nh. th nào?
— Mc tiêu:
— Chu;n bJ ca giáo viên và h c sinh:
70 | MODULE THPT 14
— T5 ch9c hot 0ng dy h c:
— T5 ch9c các hot 0ng dy h c:
— H!"ng dgn ôn tp:
Bn 'c nh%ng thông tin d&i 'ây và hoàn ch1nh n*i dung tr+ l i câu h-i
ca mình
K hoch bài h c (hay th!Fng g i là giáo án, bài son ca giáo viên) là k
hoch dy h c mt bài nào 0ó, là bAn dB kin công vic ca thy và trò
trong cA tit h c theo mc 0ích và yêu cu 0ã 0Jnh sxn. Giáo án th$ hin
rõ tinh thn trách nhim, trình 0 kin th9c và khA n>ng s! phm ca
thy giáo, quyt 0Jnh phn l"n kt quA ca tit lên l"p. Tt nhiên kt quA
ca giF h c còn ph thuc vào k< n>ng giAng dy ca thy và sB l<nh hi,
phát tri$n ca h c sinh, nh\ng quá trình nghiên c9u và chu;n bJ, tinh
thn trách nhim ca thy trong vic son bài góp phn khá quyt 0Jnh
vào hiu quA ca bài dy.
Chính vì th son bài không phAi là mt bAn tóm tjt chi tit ni dung
ca sách giáo khoa hay là mt bAn tóm tjt s? l!c có 0y 0 các mc
ni dung mc 0ích. Nó phAi th$ hin mt cách sinh 0ng mKi liên h
h\u c? gi\a mc tiêu, ni dung, ph!?ng pháp và 0i8u kin dy h c.
O$ xây dBng mt bài son, ng!Fi thy giáo cn phAi l<nh hi mc
tiêu và ni dung dy h c quy 0Jnh trong ch!?ng trình và 0!c c th$
hóa trong sách giáo khoa, nghiên c9u ph!?ng pháp dy h c dBa vào
sách giáo khoa và sách giáo viên, vn dng vào 0i8u kin, hoàn cAnh
c th$ ca l"p h c. Mt bài son tKt là mt bài son nêu rõ 0!c dB
kin m i công vic ca thy và trò e trên l"p, th$ hin rõ tinh thn
trách nhim, nhit tình, sáng to ca thy trong vic cAi tin ph!?ng
pháp, ni dung sao cho h c sinh, nhit tình ch 0ng, tích cBc tip
thu kin th9c.
a. Các ki(u bài so n
Có nhi8u cách phân loi bài son. Cách phân loi d!"i 0ây dBa vào mc
tiêu chính ca bài son, bao gdm:
— Bài nghiên c9u kin th9c m"i;
— Bài luyn tp, cng cK kin th9c;
— Bài thBc hành thí nghim;
— Bài ôn tp, h thKng hóa kin th9c;
— Bài ki$m tra, 0ánh giá kin th9c, k< n>ng.
Mvi bài lên l"p 08u phAi thBc hin nhi8u mc tiêu dy h c, chúng hv
tr lgn nhau làm cho quá trình dy h c 0t kt quA cao và toàn din.
Bài lên l"p chU thBc hin mt mc tiêu duy nht th!Fng là rt budn tq,
kém hiu quA. Trong mvi ki$u bài h c trên 0ây, 08u phAi thBc hin
nhi8u mc tiêu dy h c 0$ phc v mt mc tiêu chính ca bài. Các
hot 0ng ca h c sinh không phAi là trAi 08u cho các mc tiêu b
phn mà phAi tp trung hv tr cho vic thBc hin mc tiêu chính, ta
g i là làm rõ tr ng tâm ca bài.
b. Các b c xây d+ng bài so n
— Xác 0Jnh mc tiêu ca bài h c c>n c9 vào chu;n kin th9c k< n>ng và yêu
cu v8 thái 0 trong ch!?ng trình.
72 | MODULE THPT 14
— Nghiên c9u sách giáo khoa và các tài liu liên quan 0$: Hi$u chính xác,
0y 0 nh\ng ni dung ca bài h c. Xác 0Jnh nh\ng kin th9c, k< n>ng
thái 0 c? bAn cn hình thành và phát tri$n e HS. Xác 0Jnh trình tB lôgic
ca bài h c.
— Xác 0Jnh khA n>ng 0áp 9ng các nhim v nhn th9c ca HS: Xác 0Jnh
nh\ng kin th9c, k< n>ng mà h c sinh 0ã có và cn có. DB kin nh\ng
khó kh>n, nh\ng tình huKng có th$ nAy sinh và các ph!?ng án giAi quyt.
— LBa ch n ph!?ng pháp dy h c: ph!?ng tin, thit bJ dy h c, hình th9c
t5 ch9c dy h c và cách th9c 0ánh giá thích hp nh^m giúp HS h c tp
tích cBc, ch 0ng sáng to phát tri$n n>ng lBc tB h c.
— Xây dBng k hoch bài h c: Xác 0Jnh mc tiêu, thit k ni dung, nhim
v, cách th9c hot 0ng, thFi gian và yêu cu cn 0t 0!c cho t`ng hot
0ng dy ca GV và hot 0ng h c tp ca HS.
c. C,u trúc ca mt k ho ch bài h$c
Cu trúc ca bài lên l"p su gdm mt chuvi nh\ng hot 0ng ca giáo
viên và h c sinh, 0!c sjp xp theo mt trình tB hp lí 0Am bAo cho h c
sinh hot 0ng có hiu quA nh^m chim l<nh kin th9c, phát tri$n n>ng
lBc và hình thành thái 0, 0o 09c. Mvi bài h c có mt mc 0ích chung,
0!c phân chia thành nh\ng mc tiêu b phn. Mvi mc tiêu b phn
9ng v"i mt ni dung c th$, phAi s] dng nh\ng ph!?ng tin dy h c
nht 0Jnh, áp dng nh\ng ph!?ng pháp hot 0ng phù hp v"i t`ng 0Ki
t!ng h c sinh. Trong khi thBc hin, mvi hành 0ng phAi luôn luôn 0Am
bAo sB thKng nht gi\a mc tiêu b phn, ni dung và ph!?ng pháp,
0dng thFi 0Am bAo thBc hin 0!c mc 0ích, ni dung và ph!?ng pháp
chung mvi bài, 0!c xem nh! mt th$ thKng nht.
V"i mvi mc 0ích, mvi ni dung dy h c, 9ng v"i mvi 0Ki t!ng trong
nh\ng 0iêu kin c? se vt cht, ph!?ng tin dy h c xác 0Jnh, bài lên l"p
phAi có cu trúc riêng thích hp thì m"i có hiu quA. Tuy khó có th$ 08 ra
mt cu trúc chung, nh!ng vì h c sinh hot 0ng trong mt tp th$ l"p
xác 0Jnh, phAi thBc hin nh\ng mc 0ích chung trong mt thFi gian xác
0Jnh nên vgn có th$ nêu ra mt sK hot 0ng 0i$n hình phAi thBc hin
trong mvi bài. Nh\ng hot 0ng 0ó là nh\ng yu tK cu trúc ca bài h c.
Bài son thông th!Fng có cu trúc nh! sau:
* Mc tiêu bài hc: Nêu rõ yêu cu HS cn 0t v8 kin th9c, k< n>ng, thái
0. Các mc tiêu 0!c bi$u 0t b^ng 0ng t` c th$ có th$ l!ng hóa
0!c. Mc tiêu bài h c cn 0!c c th$ hóa 0$ ng!Fi thy giáo có mt
0Jnh h!"ng rõ ràng, chính xác khi dy h c bài này. Mt cách c th$ hóa
tKt nht là cK gjng hot 0ng hóa mc tiêu, t9c là chU ra nh\ng hot
0ng t!?ng thích v"i ni dung và mc tiêu bài h c mà khA n>ng tin
hành các hot 0ng 0ó ca h c sinh bi$u thJ m9c 0 0t mc tiêu này.
Liên quan 0n mc tiêu ca tit h c, ta cn l!u ý:
— Th9 nht, 0ây là nh\ng yêu cu mà h c sinh cn 0t 0!c sau khi ch9
không phAi là trong khi h c tp mt bài. Ví d nh! yêu cu h c sinh phát
bi$u 0!c mt 0Jnh ngh<a, ch9ng minh mt 0Jnh lí có ngh<a là h c phAi
làm 0!c nh\ng vic này sau khi h c xong tit h c ch9 không phAi là 0òi
hbi h tB làm 0!c các vic trong quá trình l<nh hi bài h c.
— Th9 hai, các mc tiêu là c>n c9 0$ thy giáo 0Jnh h!"ng bài h c và “hình
dung” 0!c kt quA dy h c bài 0ó ch9 không phAi là 0òi hbi h tit nào
cfng phAi ki$m tra 0$ kt lun chính xác h c sinh có 0t 0!c t`ng mc
tiêu 08 ra hay không. Trên thBc t, thy giáo không th$ có 0 thì giF 0$
làm nh! vy.
Sau khi 0ã lit kê các mc tiêu c th$, bài son cn nêu rõ tr ng tâm.
Trong khi 0Ki v"i toàn b môn h c, 0Ki v"i t`ng phn l"n, t`ng ch!?ng,
ta 0òi hbi thBc hin mc tiêu toàn din thì e t`ng bài, ta không yêu cu
mt sB dàn trAi tràn lan, trái li phAi tp trung vào nh\ng tr ng tâm
nht 0Jnh.
— Mc tiêu kin th9c gdm 6 m9c 0:
+ Nhn bit: Nhn bit thông tin, ghi nh", tái hin thông tin.
+ Thông hi$u: GiAi thích 0!c ch9ng minh 0!c.
+ Vn dng: Vn dng nhn bit thông tin 0$ giAi quyt vn 08 0Yt ra.
+ Phân tích: chia thông tin ra thành các phn thông tin nhb và thit lp
mKi liên h ph thuc lgn nhau gi\a chúng.
+ T5ng hp: Thit k li thông tin t` các ngudn tài liu khác nhau và trên
c? se 0ó to lp nên mt hình mgu m"i.
74 | MODULE THPT 14
+ Oánh giá: ThAo lun v8 giá trJ ca mt t! t!eng mt ph!?ng pháp, mt
ni dung kin th9c. 0ây là mt b!"c m"i trong vic l<nh hi kin th9c
0!c 0Yc tr!ng bei vic 0i sâu vào bAn cht ca 0Ki t!ng, hin t!ng.
— Mc tiêu k< n>ng: gdm 2 m9c 0; làm 0!c, bit làm và thông tho
(thành tho).
— Mc tiêu thái 0: To sB hình thành thói quen, tính cách, nhân cách
nh^m phát tri$n con ng!Fi toàn din theo mc tiêu giáo dc.
* Chu5n b6 ca GV và HS:
— Giáo viên chu;n bJ các thit bJ dy h c (tranh Anh) mô hình, hin vt,
hóa cht…) các ph!?ng tin và tài liu dy h c cn thit.
— GV h!"ng dgn HS chu;n bJ bài h c (son bài, làm bài tp, chu;n bJ tài
liu và 0d dùng h c tp cn thit).
* T! ch<c các hot '*ng dy hc:
— Trình bày rõ cách th9c tri$n khai các hot 0ng dy h c c th$. Có th$
phân chia các hot 0ng theo trình tB k hoch bài h c nh! sau:
+ Hot 0ng nh^m ki$m tra, h thKng, ôn li bài cf và chuy$n tip sang
bài m"i.
+ Hot 0ng nh^m h!"ng dgn, dicn giAi, khám phá, phát hin tình huKng,
0Yt và nêu vn 08.
+ Hot 0ng nh^m 0$ HS tB tìm kim, khám phá, phát hin, th] nghim,
quy np, suy dicn, 0$ tìm ra kt quA, giAi quyt vn 08.
+ Hot 0ng nh^m rút ra kt lun, t5ng hp, h thKng kt quA, h thKng
hot 0ng và 0!a ra kt lun giAi quyt vn 08.
+ Hot 0ng nh^m tip tc khjc sâu kin th9c, rèn luyn k< n>ng 0$ vn
dng vào giAi bài tp và áp dng vào cuc sKng.
— Mvi hot 0ng cn chU rõ:
+ Tên hot 0ng.
+ Mc tiêu ca hot 0ng.
+ Cách tin hành hot 0ng.
+ ThFi l!ng 0$ thBc hin hot 0ng.
+ Kt lun ca GV v8 nh\ng kin th9c k< n>ng, thái 0 HS cn có sau hot
0ng nh\ng tình huKng thBc ticn có th$ vn dng kin th9c, k< n>ng, thái
0 0ã h c 0$ giAi quyt, nh\ng sai sót th!Fng gYp, nh\ng hu quA có th$
xAy ra nu không có cách giAi quyt phù hp…
— Mt sK hình th9c trình bày các hot 0ng trong k hoch bài h c:
+ Vit h thKng các hot 0ng theo th9 tB tuyn tính t` trên xuKng d!"i
— Vit h thKng các hot 0ng theo 2 ct: Hot 0ng ca GV và hot 0ng
ca HS.
— Vit 3 ct: Hot 0ng ca GV: Hot 0ng ca HS: ni dung ghi bAng; hoYc
tiêu 08 ni dung chính và thFi gian thBc hin.
— Vit 4 ct: Hot 0ng ca GV: Hot 0ng ca HS; ni dung ghi bAng, hoYc
tiêu 08 ni dung chính và thFi gian thBc hin.
* H&ng d=n ôn t>p, cng c@: Xác 0Jnh nh\ng vic HS cn phAi tip tc
thBc hin sau giF h c 0$ cng cK, khjc sâu, me rng bài cf hoYc 0$
chu;n bJ cho vic h c bài m"i.
Hoạt động 7: Tìm hiểu sự cần thiết của lập kế hoạch dạy học các
yêu cầu cơ bản đối với một kế hoạch bài học.
Câu hi: Vì sao vi4c l,p k ho ch d y hc l i .c cho là cn thit? Các
yêu cu c6 bn 7i v8i m9t k ho ch bài hc.
Bn suy ng< và trA lFi câu hbi này b^ng cách vit ra nh\ng suy ngh< ca
mình v8:
— Lí do phAi lp k hoch dy h c:
76 | MODULE THPT 14
Sau 0ó bn 0Ki chiu v"i nh\ng thông tin d!"i 0ây và hoàn thin ni
dung trA lFi câu hbi ca mình.
* Vic lp k hoch dy h c là rt cn thit bei nh\ng lí do sau:
— Ch!?ng trình sách giáo khoa h^ng n>m có th$ thay 05i. Ví d: V"i sách
giáo khoa m"i thay 05i hin nay, l!ng kin th9c 0!a vào mt bài, mt
ch!?ng, mt giáo trình l"n h?n rt nhi8u so v"i sách giáo khoa cf. Thêm
n\a li dy theo phân ban, vic sjp xp th9 tB các phn có thay 05i và sK
l!ng kin th9c cfng không nh! tr!"c.
— Tình hình h c sinh có th$ thay 05i. Ví d: H c sinh gi\a các l"p có khác
nhau v8 trình 0, tU l h c sinh nam, n\… gi\a n>m nay v"i n>m khác
0Ki t!ng h c sinh cfng có thay 05i. Chính vì vy phAi có k hoch giAng
dy sát v"i 0Ki t!ng.
— Tình hình 0Ja ph!?ng, tr!Fng l"p có th$ thay 05i. B môn có gjn bó mt
thit v"i 0Fi sKng, khoa h c k< thut. Trong tình hình 05i m"i hin nay,
sB l"n mnh ca khoa h c k< thut, sB thay 05i ca cuc sKng có Anh
h!eng l"n và to 0i8u kin hv tr v"i vic giAng dy ca giáo viên.
— Tình hình thit bJ ca nhà tr!Fng có th$ bJ thay 05i. Oó là tài liu, sách
giáo khoa, dng c, thit bJ… PhAi luôn 05i m"i 0áp 9ng v"i vic thay
sách và chu;n bJ cho ch!?ng trình phân ban sjp t"i. Trong k hoch
phAi dB trù mua sjm cho 0dng b hoYc nghiên c9u s] dng, s]a ch\a,
thuyt minh cho hp lí v"i yêu cu ca t`ng bài dy.
— Trình 0 ca giáo viên có thay 05i. Qua nhi8u n>m giAng dy vKn kinh
nghim 0!c tích luh càng nhi8u, thêm n\a giáo viên còn h c hbi 0!c e
các bn 0dng nghip, e các hi nghJ, vì vy su có nhi8u cAi tin, có cách
suy ngh< m"i v8 phn, bài mình su dy.
— Qua k hoch giAng dy có th$ 0ánh giá 0!c bAn thân ng!Fi dy. Oánh giá
giáo viên v8 nhi8u mYt nh! tinh thn trách nhim, trình 0 chuyên môn…
* Yêu cu 0Ki v"i k hoch bài h c gdm:
— Cu trúc bài son phAi bao quát 0!c t5ng th$ các ph!?ng pháp dy h c
0a dng và nhi8u chi8u, to 0i8u kin vn dng phKi hp nh\ng ph!?ng
pháp dy h c, m8m dqo v8 m9c 0 chi tit 0$ có th$ thích 9ng 0!c v"i
cA nh\ng giáo viên 0ã dày dYn kinh nghim lgn nh\ng giáo viên trq m"i
ra tr!Fng hay giáo sinh thBc tp s! phm. Odng thFi làm n5i bt hot
0ng ca h c sinh nh! là thành phn cKt yu.
— Bài son phAi nêu 0!c các mc tiêu ca tit h c. Giáo viên cn phAi xác
0Jnh chính xác tr ng tâm kin th9c k< n>ng ca bài dy, trên c? se 0ó có
ph!?ng pháp dy phù hp. Thông qua ph!?ng pháp dy, cách hbi, rèn k<
n>ng mà thy giáo có th$ rèn luyn bdi d!yng phát tri$n t! duy, phát
tri$n trí thông minh ca h c sinh. Mc 0ích yêu cu su chU 0o toàn b
ni dung k hoch thBc ticn bài dy và chính ni dung bài dy quy 0Jnh
mc 0ích yêu cu. Chính vì vy vic xác 0Jnh mc 0ích yêu cu là vn 08
ht s9c quan tr ng 0òi hbi s] dng công, 0òi hbi ý th9c trách nhim cao
ca giáo viên lúc son bài.
— Bài son phAi nêu 0!c kt cu và tin trình ca tit h c bài son phAi
làm n5i bt các vn 08 sau: SB phát tri$n logic t` giai 0on này 0n
giai 0on khác, t` phn kin th9c này 0n phn kin th9c khác. GiAng
dy phù hp v"i quy lut nhn th9c, dgn giAi, suy lun t` dc 0n khó,
t` 0?n giAn 0n ph9c tp mt cách có h thKng. Làm rõ sB phát tri$n
tt yu t` kin th9c này 0n kin th9c khác. C th$ là 0Am bAo mKi liên
h logic gi\a các phn, bAo 0Am bài dy là mt h toàn vn, mvi phn
là mt phân h, các phân h gjn bó chYt chu to nên mt h toàn vn.
— Bài son phAi xác 0Jnh 0!c ni dung, ph!?ng pháp làm vic ca thy
và trò trong cA tit h c: Oây là vn 08 ht s9c quan tr ng 0Ki v"i mt tit
h c. T` chv giáo viên njm v\ng ni dung kin th9c, vn dng thành
tho kin th9c 0n chv truy8n th cho 0!c kin th9c 0ó 0n h c sinh,
0$ h njm bjt và vn dng 0!c 0òi hbi e ng!Fi thy sB 0ng não,
sB dng công thBc sB. MuKn nh! vy thy giáo phAi lBa ch n 0!c
ph!?ng pháp thích hp 9ng v"i t`ng giF giAng và trong bài son phAi
nêu 0!c mt cách c th$ công vic ca thy và trò trong tit h c c th$.
Xác 0Jnh 0d dùng dy h c và ph!?ng pháp s] dng chúng.
78 | MODULE THPT 14
Hoạt động 8: Tìm hiểu quan điểm tích hợp các môn học 1.
Có nh\ng cách liên kt nh! th nào gi\a các môn h c? Bn hãy lit kê
nh\ng cách liên kt tích hp mà bn bit, bn 0ã làm.
Bn 'c nh%ng thông tin d&i 'ây và hoàn thin n*i dung tr+ l i câu h-i
ca mình.
Có bKn quan 0i$m khác nhau trong vic liên kt, tích hp các môn h c
— Quan 0i$m trong “Ni b môn h c”. Theo quan 0i$m này chU tp trung
ch yu vào ni dung ca môn h c. Quan 0i$m này nh^m duy trì các
môn h c riêng ru.
— Quan 0i$m “0a môn”. Quan 0i$m này theo 0Jnh h!"ng: nh\ng tình
huKng, nh\ng “08 tài”, ni dung kin th9c nào 0ó 0!c xem xét, nghiên
c9u theo nh\ng quan 0i$m khác nhau ngh<a là theo nh\ng môn h c
khác nhau. Ví d, nghiên c9u giAi bài toán theo quan 0i$m toán h c,
theo quan 0i$m vt lí, sinh h c. Quan 0i$m này, nh\ng môn h c tip tc
tip cn mt cách riêng ru và chU gYp nhau e mt sK thFi 0i$m trong quá
trình nghiên c9u các 08 tài. Nh! vy, các môn h c ch!a thBc sB 0!c
tích hp.
— Quan 0i$m “liên môn”, trong 0ó chúng ta 08 xut nh\ng tình huKng chU
có th$ 0!c tip cn mt cách hp lí qua sB soi sáng ca nhi8u môn h c.
Ví d, câu hbi “Ti sao phAi bAo v r`ng?”chU có th$ giAi thích 0!c d!"i
1
Theo d’Hainaut (1977, xu*t b,n l-n th. 5, 1988)
ánh sáng ca nhi8u môn h c: Sinh h c, OJa lí, Toán h c… p 0ây chúng
ta nhn mnh 0n sB liên kt gi\a các môn h c, làm cho chúng tích hp
v"i nhau 0$ giAi quyt mt tình huKng cho tr!"c: Các quá trình h c tp
su không 0!c 08 cp mt cách rFi rc mà phAi liên kt v"i nhau xung
quanh nh\ng vn 08 phAi giAi quyt.
— Quan 0i$m “xuyên môn”, trong 0ó chúng ta ch yu phát tri$n nh\ng k<
n>ng mà h c sinh có th$ s] dng trong tt cA các môn h c, trong tt cA
các tình huKng, chsng hn, nêu mt giA thit, 0 c thông tin, thông báo
thông tin, giAi mt bài toán,... Nh\ng k< n>ng này chúng ta g i là nh\ng
k< n>ng xuyên môn, có th$ l<nh hi 0!c nh\ng k< n>ng này trong t`ng
môn h c hoYc nhân dJp có nh\ng hot 0ng chung cho nhi8u môn h c.
Trong 4 quan 0i$m trên, mvi quan 0i$m có nh\ng mYt mnh và khó
kh>n, vì vy khi áp dng cn ht s9c l!u ý t"i nh\ng 0Yc 0i$m. Tuy nhiên
yêu cu ca xã hi và dy h c ngày nay 0òi hbi chúng ta phAi h!"ng t"i
hai quan 0i$m liên môn và xuyên môn. Quan 0i$m liên môn cho phép
vic phKi hp kin th9c, k< n>ng ca nhi8u môn h c 0$ nghiên c9u và
giAi quyt mt tình huKng. Quan 0i$m xuyên môn, cho phép phát tri$n e
h c sinh nh\ng kin th9c, k< n>ng xuyên môn 0$ có th$ áp dng trong
m i tình huKng, giAi quyt vn 08.
Hoạt động 9: Tìm hiểu các phương thức tích hợp.
Có th$ tích hp dy h c nh! th nào? Bn hãy ghi ra các dng tích hp
bn bit, hoYc 0ã s] dng.
80 | MODULE THPT 14
Bn hãy 'c nh%ng thông tin d&i 'ây và hoàn thin n*i dung tr+ l i câu
h-i ca mình.
Ph!?ng th9c tích hp 0!a ra hai dng tích hp c? bAn, mvi mt dng li
0!a ra hai cách th9c tích hp 0!c th$ hin nh! sau:
* Dng tích hp th9 nht: 'a ra nh%ng <ng dng chung cho nhiBu môn
hc (chsng hn các vn 08 n>ng l!ng, bAo v môi tr!Fng…). Dng tích
hp này vgn duy trì các môn h c riêng ru, trong khu các 9ng dng chung
0!c tích hp vào các thFi 0i$m thích hp. Oây là cách tích hp 0!c
vn dng ph5 bin hin nay. Các thFi 0i$m thBc hin có th$ là:
+ Cách th9 1: Nh\ng 9ng dng chung cho nhi8u môn h c 0!c thBc hin e
cuKi n>m h c hay cuKi cp h c trong mt bài h c hoYc mt bài tp tích hp.
+ Cách th9 2: Nh\ng 9ng dng chung cho nhi8u môn h c 0!c thBc hin
t!?ng 0Ki 08u 0Yn trong suKt n>m h c trong các tình huKng thích hp;
V"i dng tích hp th9 nht này, 0Jnh h!"ng vgn là 0a môn (các 0?n
nguyên tích hp 0òi hbi sB 0óng góp ca nh\ng môn h c khác nhau) và
liên môn (chúng ta xut phát t` mt tình huKng tích hp), tuy nhiên vgn
ch!a phAi là xuyên môn bei vì các 0?n nguyên tích hp ch!a dBa trên sB
phát tri$n các k< n>ng xuyên môn: nh\ng 9ng dng vgn phc v cho
nh\ng môn h c khác nhau.
* Dng tích hp th9 hai: Ph@i h p các quá trình hc t>p ca nhiBu môn hc
khác nhau. Dng tích hp th9 hai th!Fng dgn 0n phAi phKi hp quá
trình dy h c ca các môn h c. Dng tích hp này nh^m hp nht hai
hay nhi8u môn h c thành mt môn h c duy nht. Oi8u này 0òi hbi phAi
nghiên c9u xây dBng ch!?ng trình và tài liu h c tp phù hp, th!Fng
ph9c tp. Có th$ nêu cách tích hp theo h!"ng này nh! sau:
— Cách th9 1: PhKi hp quá trình h c tp nh\ng môn h c khác nhau b^ng
'B tài tích h p. Theo 0ó ng!Fi ta nhóm các ni dung có mc tiêu b5 sung
cho nhau thành các 08 tài tích hp, trong khi các môn h c vgn gi\ nguyên
nh\ng mc tiêu riêng;
Nh\ng gi"i hn ca cách tip cn b^ng 08 tài tích hp:
+ Cfng nh! m i ph!?ng pháp giAng dy dBa trên sB phát tri$n các 08 tài,
cách tip cn này không bao giF 0Am bAo r^ng h c sinh thBc sB có khA
n>ng 0Ki phó v"i mt tình huKng thBc t.
+ Cách tip cn này ch yu có giá trJ trong giAng dy e ti$u h c. p 0ó
nh\ng vn 08 phAi x] lí th!Fng là t!?ng 0Ki gi"i hn và 08u có th$ nêu
trong nh\ng 08 tài 0?n giAn.
Khó có th$ tích hp theo cách này nh\ng môn h c 0òi hbi nh\ng sB phát
tri$n lôgic móc nKi v"i nhau, nh! nh\ng giáo trình toán h c, ngôn ng\
th9 hai, vt lí hoYc hóa h c (ch yu nh\ng giáo trình e trung h c), và
trong 0ó không th$ có “lv h5ng”, ngh<a là trong nh\ng môn h c 0ó có
nh\ng giai 0on lôgic phAi tôn tr ng trong quá trình h c tp.
H?n n\a nh\ng môn h c “công c” ch yu 0!c xây dBng e ti$u h c.
+ Cách tip cn này càng khó thBc hin h?n v"i nh\ng môn h c 1 trong 0ó
nh\ng tr!Fng khái nim rt ph9c tp và trong 0ó m9c 0 tB do 0$ 08 cp
các ni dung khác nhau theo cách này hoYc cách khác là gi"i hn (chsng
hn nh\ng môn h c e trung h c nêu e trên).
+ Nh\ng môn h c do nh\ng chuyên gia giAng dy (chsng hn môn Giáo
dc s9c khoq hay môn Oo 09c e mt sK n!"c) cfng rt khó 0!a vào
cách tip cn này.
+ CuKi cùng cách tip cn này chU 0áng chú ý nu chúng ta muKn phát
tri$n nh\ng k< n>ng xuyên môn thông qua các giáo trình: tìm thông tin,
giAi các bài toán, phát tri$n óc phê phán... Nu nh! 0ó là mt gi"i hn
1
Ngoài môn hc “công c6”.
82 | MODULE THPT 14
trong phm vi mt môn h c, 0ó cfng là mt quan 0i$m khi sB phát tri$n
các k< n>ng xuyên môn là cn cho vic giáo dc h c sinh.
— Cách th9 2: PhKi hp quá trình h c tp nh\ng môn h c khác nhau b^ng
tình hu@ng tích h p, theo 0ó các môn h c 0!c tích hp xung quanh
nh\ng mc tiêu chung. Nh\ng mc tiêu chung này g i là các mc tiêu
tích hp. Dng tích hp này có nhi8u !u 0i$m là dy cho h c sinh giAi
quyt các tình huKng ph9c hp b^ng cách vn dng kin th9c t` nhi8u
môn h c trong mt tình huKng gn v"i cuc sKng.
Hin nay, dy h c tích hp 0ã 0!c vn dng 0$ 0!a các ni dung giáo
dc bAo v môi tr!Fng, tit kim n>ng l!ng, phòng chKng tham nhfng,
bin 05i khí hu... vào các môn h c e tr!Fng ph5 thông. Do 0Yc 0i$m
cu trúc ch!?ng trình và sách giáo khoa các môn h c e tr!Fng ph5 thông
hin nay h!"ng 0n tính h thKng chYt chu ca ni dung, tính khoa h c
b môn t!?ng 0Ki sâu, nên vic 0!a các ni dung giáo dc cn tích hp
vào các môn h c cfng phAi thBc hin b^ng con 0!Fng dy h c tích hp.
Tuy vy, khi thBc hin tích hp các ni dung giáo dc cn tích hp vào
các môn h c, GV cfng cn phKi hp v"i các ni dung giáo dc khác, các
ni dung này trong nhi8u tr!Fng hp có mKi liên h h\u c? v"i nhau,
liên kt v"i nhau. SB l!u ý này làm cho bài h c có hiu quA cao h?n,
tránh 0!c sB trùng lYp và quá tAi 0Ki v"i HS.
Nh! vy, ph!?ng pháp chính ca cách tích hp này là tìm nh\ng mc
tiêu chung cho các môn h c, 0Yt ra mc tiêu tích hp gi\a các môn h c.
Mc tiêu tích hp này 0!c thBc hin thông qua nh\ng tình huKng tích
hp 0òi hbi h c sinh phAi tìm cách giAi quyt b^ng sB phKi hp nh\ng
kin th9c l<nh hi 0!c t` nhi8u môn h c khác nhau. Oây là ph!?ng
pháp 0i$n hình ca dy h c tích hp. Bei vì, dng tích hp này dy cho
h c sinh giAi quyt nh\ng tình huKng ph9c tp, vn dng nhi8u môn
h c. Tích hp 0!c nhi8u kin th9c và k< n>ng ca các môn h c 0$ 0t
0!c mc tiêu tích hp cho nh\ng môn h c 0ó.
Các ni dung giáo dc cn tích hp có th$ 0!c tích hp vào các môn
h c e các m9c 0 khác nhau, c th$:

+ Tích hp toàn phn:
Tích hp toàn phn 0!c thBc hin khi hu ht các kin th9c ca bài h c
cfng chính là các kin th9c cn tích hp. Khi 0ó mc tiêu ca bài h c
cfng chính là mc tiêu giáo dc ca ni dung cn tích hp.
+ Tích hp b phn:
Tích hp b phn 0!c thBc hin khi mt phn kin th9c ca bài h c có
ni dung v8 giáo dc cn tích hp. Tuy nhiên, GV cn l!u ý phân phKi
thFi gian sao cho hp lí v"i cu trúc chung ca bài h c; tránh nh\ng
tr!Fng hp quá lm dng hay coi tr ng ni dung giáo dc này mà không
chú ý t"i nh\ng ni dung khác ca bài h c.
+ Hình th9c liên h:
Khi mt sK ni dung ca môn h c có liên quan t"i vn 08 giáo dc ca
ni dung cn tích hp song không nêu rõ trong ni dung ca bài h c.
Trong tr!Fng hp này, GV phAi khai thác kin th9c môn h c và liên h
chúng v"i các ni dung cn tích hp. Oây là tr!Fng hp th!Fng xAy ra.
Cn tích hp mt cách nhun nhuycn, gjn v"i ni dung bài h c, tránh
liên h mt cách g!ng ép, khiên c!yng.
Vic 0!a các ni dung giáo dc tích hp vào các môn h c có th$ thBc
hin theo hai ki$u t5 ch9c h c tp nh! sau:
+ Ki$u 1: Thông qua các bài h c trên l"p. Trong tr!Fng hp này GV thBc
hin các ph!?ng th9c tích hp v"i các m9c 0 0ã nêu e trên. Các hot
0ng ca GV trong tr!Fng hp này có th$ bao gdm:
• Hot 0ng 1: Nghiên c9u ch!?ng trình, sách giáo khoa 0$ xây dBng mc
tiêu dy h c, trong 0ó có các mc tiêu giáo dc ca ni dung cn tích hp.
• Hot 0ng 2: Xác 0Jnh các ni dung giáo dc c th$ cn tích hp. C>n c9
vào mKi liên h gi\a kin th9c môn h c và các ni dung giáo dc cn tích
hp, GV lBa ch n t! liu và ph!?ng án tích hp, c th$ phAi trA lFi các
câu hbi: tích hp ni dung nào là hp lí? Liên kt các kin th9c v8 các ni
dung nh! th nào? ThFi l!ng là bao nhiêu?
• Hot 0ng 3: LBa ch n các ph!?ng pháp dy h c và ph!?ng tin phù
hp, tr!"c ht quan tâm s] dng các ph!?ng pháp dy h c tích cBc, các
84 | MODULE THPT 14
ph!?ng tin dy h c có hiu quA cao 0$ t>ng c!Fng tính trBc quan và
h9ng thú h c tp ca HS (nh! s] dng các tranh Anh, b>ng hình, máy vi
tính, 0èn chiu...).
• Hot 0ng 4: Xây dBng tin trình dy h c c th$. p 0ây, GV cn nêu c
th$ các hot 0ng ca HS, các hot 0ng tr giúp ca GV.
+ Ki$u 2: Giáo dc các ni dung cn tích hp cfng có th$ 0!c tri$n khai
nh! mt hot 0ng 0c lp song vgn gjn li8n v"i vic vn dng kin th9c
các môn h c. Các hot 0ng có th$ thBc hin nh!: tham quan, ngoi
khóa, t5 ch9c các nhóm ngoi khóa chuyên 08, các bài h c dB án, nghiên
c9u mt 08 tài (phù hp v"i HS)... V"i các hot 0ng này, m9c 0 tích hp
kin th9c, k< n>ng các môn h c v"i các ni dung cn tích hp su 0t cao
nht. Vì trong các hot 0ng này HS h c cách vn dng kin th9c các
môn h c trong các tình huKng gn v"i cuc sKng h?n.
Hoạt động 10: Những lưu ý khi dạy học tích hợp.
Khi dy h c tích hp bn th!Fng gYp khó kh>n gì? Khjc phc khó kh>n
0ó nh! th nào? Bn hãy vit ra nh\ng khó kh>n và cách khjc phc chúng.
— Nh\ng khó kh>n:

— Cách khjc phc:
Bn hãy 'c nh%ng thông tin sau 'ây 'G có thêm thông tin vB nh%ng khó
khHn trong dy hc tích h p và cách khIc phc chúng.
Vic thBc hin các cách dy h c tích hp nêu trên không tránh khbi
nh\ng khó kh>n khi tích hp các môn h c, bei vì mvi môn h c có nh\ng
mc tiêu 0Yc thù, ph!?ng pháp h c tp b môn, cách 0ánh giá môn
h c… Vì vy, 0$ lp 0!c k hoch dy h c tích hp cn nghiên c9u k<
ch!?ng trình và sách giáo khoa cp h c, môn h c, cách 0ánh giá kt quA
h c tp ca HS…
Các giáo viên b môn và nhà tr!Fng cn có sB trao 05i, thKng nht v8 k
hoch Dy h c tích hp 0$ công vic này tre nên hài hoà, không g!ng
ép, 0t 0!c mc tiêu 0ào to ca nhà tr!Fng.
Oi8u quan tr ng nht cn l!u ý không phAi là tích hp theo cách nào:
tích hp bên trong mt môn h c, các hot 0ng liên môn, quan 0i$m
xuyên môn, tích hp hoàn toàn h?n gi\a các môn h c mà quan tr ng là
phAi xác 0Jnh 0!c mc tiêu tích hp 0$ làm gì, qua Dy h c tích hp 0ó
su 0t 0!c mc tiêu gì, và 0$ 0t mc tiêu 0ó vic tích hp có phAi là
cách tKt nht, hiu quA nht hay không.
86 | MODULE THPT 14
Ch!?ng trình ca chúng ta hin nay 0!c xây dBng theo ki$u tích hp
mt cách hài hoà gi\a các l<nh vBc có liên quan thông qua mt si dây
khâu nKi nào 0ó. Ví d: si dây khâu nKi các l<nh vBc ca sinh h c li v"i
nhau có th$ là ch 08 tin hóa. Khi dy kin th9c sinh h c, bt k$ t` l<nh
vBc phân t], t bào, mô, c? quan, c? th$, qun xã và các h sinh thái
chúng ta 08u có th$ xem xét d!"i góc 0 tin hóa. Tu theo trình 0 ca
HS mà GV có th$ thay 05i cách dy ca mình v"i t`ng bài. Ví d, nu l"p
h c có nhi8u HS khá gibi, n>ng lBc h c tp tKt thì GV không cn dy theo
mt trình tB cK 0Jnh nh! trong sách giáo khoa mà cn giành thFi gian
cho vic rèn luyn k< n>ng t! duy lôgic.
Tích hp là sB kt hp có h thKng các kin th9c có liên quan (hay còn
g i là kin th9c cn tích hp) và kin th9c môn h c thành mt ni dung
thKng nht, gjn bó chYt chu v"i nhau dBa trên nh\ng mKi liên h v8 lí
lun và thBc ticn 0!c 0!a vào bài h c. Nh! vy, cn phAi c>n c9 vào ni
dung bài h c 0$ lBa ch n kin th9c tích hp có liên quan.
Ví d, khi dy bài “Quang h p”, GV có th$ nhn mnh quang hp ca cây
xanh 0ã góp phn gi\ cân b^ng hàm l!ng O2 và CO2 trong không khí,
qua 0ó giáo dc HS ý th9c bAo v cây xanh, trdng cây gây r`ng…
Ni dung các kin th9c tích hp ch9a 0Bng trong các bài h c, các môn
h c khác nhau. Do 0ó, GV phAi xác 0Jnh 0!c ni dung cn tích hp
trong kin th9c môn h c; bit cách lBa ch n, phân loi các kin th9c
t!?ng 9ng, phù hp v"i các m9c 0 tích hp khác nhau 0$ 0!a vào bài
giAng. Ngoài ra, do thFi gian mt giF giAng trên l"p có hn nên GV phAi
bit ch n nh\ng vn 08 quan tr ng, mu chKt nht 0$ giAng dy theo
cách tích hp, còn phn kin th9c nào dc hi$u nên 0$ HS tB 0 c SGK
hoYc các tài liu tham khAo.
Vic 0!a ra các kin th9c tích hp vào k hoch dy h c cn dBa vào các
nguyên tjc s! phm sau:
— Không làm thay '!i tính 'Nc trng ca môn hc, nh! không bin bài
dy sinh h c thành bài giAng toán h c, vt lí, hóa h c hay thành bài giáo
dc các vn 08 khác (môi tr!Fng, dân sK, s9c khoq sinh sAn, phòng chKng
HIV/AIDS…). Ngh<a là, các kin th9c 0!c tích hp vào phAi 0!c
ti8m ;n trong ni dung bài h c, phAi có mKi quan h logic chYt chu trong
bài h c.
— Khai thác n*i dung cn tích h p m*t cách có chn lc, có tính h th@ng,
'Nc trng. Theo nguyên tjc này, các kin th9c tích hp 0!c 0!a vào bài
h c phAi có h thKng, 0!c sjp xp hp lí làm cho kin th9c môn h c
thêm phong phú, sát v"i thBc ticn, tránh sB trùng lYp, không thích hp
v"i trình 0 ca HS, không gây quá tAi, Anh h!eng 0n vic tip thu ni
dung chính.
— $+m b+o tính vOa s<c: Dy h c tích hp phAi phát huy cao 0 tính tích
cBc và vKn sKng ca HS. Các kin th9c tích hp 0!a vào bài h c phAi làm
cho bài h c rõ ràng và làm cho bài h c t!Fng minh h?n 0dng thFi to
h9ng thú cho ng!Fi h c.
Hoạt động 11: Xác định các tiêu chí để lựa chọn cách tích hợp.
Làm th nào ; .a ra .c cách th<c tích hp phù hp?
Hãy vit ra nh\ng suy ngh< ca bn.
88 | MODULE THPT 14
B n hãy $c nh ng thông tin d i ây và hoàn thin ni dung tr li
câu h/i ca b n.

Quan sát bAng d!"i 0$ thy 0!c nh\ng tiêu chí ch yu có th$ 0Jnh
h!"ng vic lBa ch n cách làm vic riêng ru, cách làm vic theo 08 tài tích
hp hoYc sB tích hp các môn h c xung quanh mt mc tiêu tích hp.
Tích hp hoàn toàn

Các môn hc Làm vi4c theo
các môn hc
riêng bi4t @ tài tích hp
(M#c tiêu tích hp)
M9c 0 Ch yu e dy h c Ch yu e kì cuKi
ti$u h c. ti$u h c và trung h c.
Mc tiêu Mc tiêu các môn Mc tiêu các môn Mc tiêu các môn
h c th$ hin kin h c th$ hin e tìm h c th$ hin e thái
th9c. hi$u, khAo sát. 0 hoYc tích hp
các kin th9c 0ã
l<nh hi.
Giáo viên Các môn h c do Các môn h c 0!c Các môn h c dB
các giáo viên dB kin tích hp kin tích hp trong
khác nhau giAng trong ch!?ng trình ch!?ng trình hoYc
dy (c th$ là các hoYt ít nht có th$ tích hp các kin
giáo viên chuyên do cùng mt giáo th9c 0ã l<nh hi.
môn hóa). viên giAng dy.
Ni dung Các ni dung bao Môn h c duy nht Các môn h c gn
h c tp hàm rt nhi8u các là môn h c “công c” nhau trong bAn cht
mKi liên h lô gic (ví d: Ting m 0q, và trong nh\ng loi
hoYc dBa trên mt Toán h c); các môn k< n>ng 0!c phát
ngôn ng\ kí hiu. h c khác gdm nh\ng tri$n (LJch s] — OJa
0?n vJ ni dung lí), (Vt lí — Hóa h c
không có nhi8u liên — Sinh h c…) …
h v"i nhau.

Tích hp hoàn toàn
Các môn hc Làm vi4c theo
các môn hc
riêng bi4t @ tài tích hp
(M#c tiêu tích hp)
K< n>ng K< n>ng b môn Quan tâm phát Quan tâm phát tri$n
0!c !u tiên. tri$n nh\ng k< n>ng nh\ng k< n>ng
xuyên môn. chuyên môn.
Ngoài ra, mt sK hình th9c khác cfng có th$ s] dng, chsng hn nh!:
— S] dng giáo trình/ SGK riêng bit, nh!ng có lBa ch n mt sK ni dung
0$ tích hp các hot 0ng liên môn.
— Xây dBng mt sK giáo trình theo 08 tài tích hp trong mt h c kì.
— Xây dBng mt tài liu tham khAo theo dng “ngân hàng d\ liu” cho
nhi8u môn h c.
Hoạt động 12: Tìm hiểu minh hoạ về dạy học tích hợp.
BÀI TẬP
Anh/chJ hãy tìm hi$u dy h c tích hp giáo dc bAo v môi tr!Fng thông
qua môn Vt lí e tr!Fng trung h c.
a. Tích h2p các ni dung th+c t vào bài h$c
Các kiPn thc v8t lí &Qu & ?c v8n d5ng vào quá trình lao & ng s*n xu<t,
vào k7 thu8t và công ngh… ph5c v5 cho cu c sFng con ng i. D$y hc
v8t lí chính là d$y m t khoa hc &ã, &ang tSn t$i và phát tri#n, m t khoa
h c sKng 0ng gjn v"i môi tr!Fng xung quanh. Do vy dy h c vt lí
không th$ tách rFi v"i thBc ticn cuc sKng mà phAi luôn luôn to c? se
v"i nh\ng tình huKng xu<t phát và gi*i trình phù h?p, ph*i d>a trên
&c &i#m nh8n thc c!a HS. Dy h c vt lí gjn v"i cuc sKng là mt
hot 0ng thKng nht gi\a giáo dc, giáo d!yng v"i môi tr!Fng kinh
t xã hi. Tr!"c ht GV vt lí phAi có kin th9c thBc t, am hi$u và có
khA n>ng phân tích, khái quát chU ra các mKi liên h cn thit gi\a
kin th9c vt lí v"i các 9ng dng trong k< thut, công ngh sAn xut và
0Fi sKng. Trong quá trình dy h c cn phAi s] dng ph!?ng pháp tích
90 | MODULE THPT 14
hp các ví d minh ho, các sB kin vt lí k< thut, các thành tBu khoa
h c trong cuc sKng… vào bài h c cho HS hi$u và thy 0!c mYt thBc
t ca kin th9c, thy 0!c khA n>ng nhn th9c và cAi to th gi"i tB
nhiên vì cuc sKng ca con ng!Fi.
Các kin th9c thBc t 0!c tích hp trong t`ng bài h c su 0Am bAo cho
HS có h9ng thú h c tp, 0Am bAo cho quá trình dy h c gjn bó mt thit
v"i cuc sKng. Nó góp phn phát tri$n tKi 0a n>ng lBc ca mvi HS, giúp
h 0Jnh h!"ng ngh8 nghip, bit cAm th cái 0p và khA n>ng thích nghi
nhanh v"i sB phân công lao & ng xã h i cNng nh ho$t & ng sáng t$o.
Trong d$y hc v8t lí ng!Fi GV cn phAi tích hp ni dung giáo dc môi
tr!Fng vào mt sK bài h c 0$ trang bJ cho HS nh\ng tri th9c khoa h c v8
môi tr!Fng, kinh nghim và k< n>ng bAo v môi tr!Fng. O$ m i ng!Fi
08u có hi$u bit, trách nhim và ngh<a v phAi bAo v môi tr!Fng làm
cho môi tr!Fng sKng ngày càng tKt 0p h?n.
b. S5 d6ng các bài t7p có ni dung th+c t, k: thu7t
* Bài tp có ni dung thBc t là bài tp 08 cp t"i nh\ng vn 08 liên quan
trBc tip t"i 0Ki t!ng có trong 0Fi sKng, k< thut. D< nhiên, nh\ng vn 08
0ó cn 0!c thu hp và 0?n giAn hoá 0i rt nhi8u so v"i thBc t. Trong
nh\ng bài tp có ni dung thBc t, nh\ng bài tâp mang ni dung k< thut
có tác dng l"n v8 giáo dc khoa h c k< thut và h!"ng nghip.
* Ni dung ca bài tp có tính k< thut t5ng hp phAi 0!c rút ra t` nh\ng
hin t!ng thBc t, k< thut và 0Fi sKng xã hi. Nh\ng sK liu ca bài tp
phAi phù hp v"i thBc t. Nh\ng bài tp này có giá trJ giáo dc rt hiu
quA, 0dng thFi vn dng tích hp hiu quA su rt cao bei có th$ thBc hin
tích hp các kin th9c 0?n lq t` nhi8u bài, nhi8u phn, t` các tình huKng
trong sAn xut. Tích h?p &# giáo d5c cho HS nhiQu khía c$nh: giáo
d5c khoa hc k7 thu8t và h %ng nghip, giáo d5c thP gi%i quan duy v8t
bin chng, giáo d5c môi tr ng sG phát tri#n & ?c hng thú hc t8p,
k7 nLng v8n dng kin th9c và n>ng lBc t! duy ca HS.
* Vic phân tích cu trúc môi tr!Fng theo khoa h c môi tr!Fng cho thy
các yu tK vt lí có vai trò rt quan tr ng. Nh! vy, môn Vt lí e tr!Fng
ph5 thông có th$ khai thác nhi8u c? hi 0$ tích hp các ni dung giáo
dc môi tr!Fng, có th$ nêu ra mt sK tr!Fng hp nh!: khai thác t` ni
dung môn h c Vt lí; tích hp các ni dung ca các môn h c khác nh!:
Hóa h c, Sinh h c,... (vì nhi8u quá trình hóa h c, sinh h c... chJu tác
0ng ca yu tK vt lí).
* O$ 0Jnh h!"ng cho vic lBa ch n ni dung giáo dc môi tr!Fng phù hp,
có th$ nêu lên mt sK vn 08 môi tr!Fng 0ang 0!c quan tâm hin nay
có liên quan trBc tip t"i các quá trình vt lí:
— Tài nguyên r`ng bJ suy giAm:
+ Tr!"c ht phAi làm rõ 0!c vai trò ca r`ng 0Ki v"i cuc sKng con ng!Fi:
• Cung cp ngudn gien quý giá (0ng, thBc vt).
• Cung cp lâm th5 sAn.
• Oi8u hoà l!ng n!"c trên mYt 0t.
• Oi8u hoà không khí mYt 0t.
D!"i góc 0 khoa h c vt lí, có th$ nêu lên các quá trình vt lí nh!: hin
t!ng mao dgn ca 0t, quá trình quang hp, th n>ng, 0ng n>ng dòng
chAy ca n!"c gây ra sB bào mòn 0t...
+ Các giAi pháp bAo v r`ng, phát tri$n r`ng nhìn t` góc 0 vt lí (chKng sói
mòn 0t, hn ch khí nhà kính…).
• Ô nhicm n!"c: Cn nêu rõ vai trò ca n!"c 0Ki v"i sB sKng trên Trái Ot;
các quá trình lí hóa khi n!"c bJ ô nhicm; các bin pháp bAo v n!"c;
chu trình n!"c trong tB nhiên (liên quan t"i các hin t!ng chuy$n th$
ca n!"c…).
• Suy thoái và ô nhicm 0t:
• Ô nhicm không khí: khí quy$n, quá trình suy giAm tng ôzôn, cht phóng
x, hóa cht;
• Ô nhicm ting dn: liên quan trBc tip t"i các quá trình vt lí nh! sóng
âm. Ô nhicm môi tr!Fng do ting dn (tp hp nh\ng âm thanh tp lon
có tn sK và chu kì khác nhau, nói cách khác: là nh\ng âm thanh chói tai)
gây nh\ng tác 0ng không mong muKn, có hi cho s9c khoq con ng!Fi,,
c? th$ sKng. Các ngudn ô nhicm gdm ting máy bay, xe c, karaokê quá
gi"i hn cho phép,... (âm thanh l"n h?n 80 dB).
92 | MODULE THPT 14
• Ô nhicm ánh sáng: sB chiu sáng gây tác hi 0n con ng!Fi và sinh vt.
• SAn xut, truy8n tAi và s] dng 0in n>ng nhìn nhn d!"i góc 0 bAo v
môi tr!Fng.
• Ô nhicm phóng x: Các tia phóng x, an toàn ht nhân…
* Có th$ nêu lên mt sK cách th9c t5 ch9c hot 0ng giáo dc môi tr!Fng
qua tích hp dy h c b môn nh! sau:
— Phân tích vn 08 môi tr!Fng liên quan ni dung môn h c.
— Khai thác thBc trng môi tr!Fng làm ni dung giáo dc môi tr!Fng.
— Xây dBng bài tp môn h c t` thBc t môi tr!Fng 0Ja ph!?ng.
— S] dng ph!?ng tin dy h c hv tr giáo dc môi tr!Fng.
— S] dng tài liu tham khAo (tranh, Anh, sách, báo...).
— ThBc hin bài h c ti thBc 0Ja.
* Các hot 0ng ca GV khi xác 0Jnh ni dung giáo dc môi tr!Fng và xây
dBng k hoch dy h c khai thác giáo dc môi tr!Fng su bao gdm:
— Hot '*ng 1: Nghiên c9u ch!?ng trình, SGK 0$ xây dBng mc tiêu dy
h c, trong 0ó có các mc tiêu giáo dc môi tr!Fng. Vic nghiên c9u
ch!?ng trình, ni dung SGK cho phép GV xây dBng k hoch dy h c
phù hp cho toàn b ch!?ng trình b môn, cho t`ng phn ca môn h c,
t`ng ch!?ng cfng nh! t`ng bài h c. NhF vic phân tích ch!?ng trình,
SGK GV có 0!c cái nhìn t5ng th$ v8 các 0?n vJ kin th9c, k< n>ng, thy
0!c mKi liên h gi\a chúng và dc phát hin các c? hi tích hp ni dung
giáo dc môi tr!Fng vào t`ng 0?n vJ kin th9c mt cách hp lí, t` 0ó lp
k hoch khai thác các ni dung giáo dc môi tr!Fng trong suKt quá
trình dy h c mà không sa vào tình huKng nggu nhiên, tu tin làm quá
tAi bài h c, hoYc trùng lYp, hoYc không 0!a ra 0!c các tình huKng giáo
dc môi tr!Fng thBc sB có ý ngh<a thuyt phc. Kt thúc quá trình này
GV có th$ 0!a ra mt s? 0d lôgic xây dBng kin th9c mt cách phù hp.
Vic làm này su cho cái nhìn trBc quan v8 mKi liên h gi\a các kin th9c,
cho phép xác 0Jnh hp lí các tình huKng s] dng ph!?ng pháp và
ph!?ng tin dy h c thích hp. Nó cfng cho phép xác 0Jnh hp lí các c?
hi tích hp ni dung giáo dc môi tr!Fng vào bài h c.
— Hot '*ng 2: Xác 0Jnh các ni dung giáo dc môi tr!Fng cn tích hp:
C>n c9 vào mKi liên h gi\a kin th9c b môn và ni dung giáo dc
môi tr!Fng, GV cn làm rõ su tích hp ni dung giáo dc môi tr!Fng
nào là hp lí, thFi l!ng dành cho nó là bao nhiêu. Theo các nguyên
tjc chung v8 giáo dc môi tr!Fng thì các ni dung môi tr!Fng càng
gn v"i kinh nghim sKng ca HS thì càng tKt, 0Yc bit có ý ngh<a là
các ni dung 08 cp t"i vn 08 môi tr!Fng sinh thái ca 0Ja ph!?ng.
Vì vy, v"i cùng mt ni dung tri th9c vt lí trong SGK, song khi dy
cho HS e các vùng mi8n khác nhau, GV cn có cách khai thác ni
dung giáo dc môi tr!Fng khác nhau. Nói mt cách khác, c>n c9 vào
0Ki t!ng HS khác nhau, GV su xây dBng các tình huKng tích hp ni
dung giáo dc môi tr!Fng khác nhau.
+ Hot '*ng 3: LBa ch n và vn dng các ph!?ng pháp và ph!?ng tin dy
h c phù hp. p 0ây, tr!"c ht phAi vn dng các ph!?ng pháp dy h c
tích cBc. Ph!?ng tin dy h c có ý ngh<a quan tr ng nâng cao cht l!ng
dy h c nói chung, cht l!ng giáo dc môi tr!Fng nói riêng. Vì vy
trong các bài h c có tích hp các ni dung giáo dc môi tr!Fng giáo viên
nên t>ng c!Fng s] dng các ph!?ng tin dy h c, 0Yc bit là các ph!?ng
tin nghe nhìn. Chsng hn, s] dng các video clip (t` 3 — 5 phút) 0$ gi"i thiu
v8 các yu tK môi tr!Fng và s] dng hp lí n>ng l!ng, nh!: c n n!"c,
cKi giã go n!"c, trm thu 0in nhb, trm pin mYt trFi (n>ng l!ng
sch), ô nhicm không khí và ting dn giao thông ; t` tr!Fng trái 0t, n>ng
l!ng nguyên t]... O$ khai thác và cp nht các t! liu phc v giáo dc
môi tr!Fng, giáo viên có th$ ch 0ng s] dng ph!?ng tin internet khai
thác các website v8 môi tr!Fng và giáo dc môi tr!Fng b5 ích.
— Hot '*ng 4: Xây dBng tin trình dy h c c th$: p hot 0ng này GV
thit k c th$ các yêu cu 0Ki v"i HS, các hot 0ng tr giúp ca GV 0Ki
v"i HS và phKi hp các hot 0ng 0ó 0$ 0t 0!c mc 0ích dy h c.
94 | MODULE THPT 14
Hoạt động 13: Thực hiện bài tập xây dựng kế hoạch dạy học
tích hợp.
— Lp k hoch dy h c theo h!"ng tích hp v"i môn h c c th$ mà thy
(cô) 0ang dy h c e tr!Fng trung h c.
— ThBc hành lp k hoch dy h c theo h!"ng tích hp.
— Phân tích mc tiêu, ni dung, ph!?ng pháp ca k hoch dy h c tích
hp e mt môn h c c th$.
Hoạt động 14: Hoạt động tổng kết/đánh giá.
Sau khi nghiên c9u xong chuyên 08 này, anh/chJ hãy tB 0ánh giá kt quA
h c tp ca mình b^ng cách 0ánh du x vào ô sK 1, 2, 3... t!?ng 9ng trong
bAng sau:
Th*p Cao
N9i dung
1 2 3 4 5
1. Phân bit rõ nh\ng 0Yc 0i$m ca dy h c tích hp.
2. GIAi thích 0!c vì sao cn dy h c tích hp
3. Xác 0Jnh 0!c mc tiêu ca dy h c tích hp.
4. Nêu 0!c các quan 0i$m ca dy h c tích hp các môn h c.
5. Lit kê 0!c các ph!?ng th9c dy h c tích hp.
6. Njm v\ng các tiêu chí 0$ lBa ch n ph!?ng th9c Dy h c
tích hp.
7. CAm thy tB tin khi thit k bài h c hoYc k hoch Dy h c
tích hp.

D. TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ov Mnh C!Fng, Dy hc tích h p — cT sU lí thuyVt và thc tiWn, Tp chí
Khoa h c giáo dc k< thut, sK 15, 2010.
2. Nguycn Sh O9c, Giáo dc b+o tXn thiên nhiên và 'a dng sinh hc trong
tr ng THCS, NXB Giáo dc Vit Nam, 2010.
3. Trn Bá Hoành, $!i m&i phTng pháp dy hc, chTng trình và sách giáo
khoa, NXB Oi h c S! phm, 2007.
4. D!?ng Tin Sh, PhTng th<c và nguyên tIc tích h p các môn hc nhYm
nâng cao chZt l ng giáo dc và 'ào to, Tp chí Giáo dc, sK 26, 2002.
5. Robert Fisher, Dy tr[ hc, Tr 41 — 55, 2003.
6. Xavier Roegirs, Khoa s phm tích h p hay làm thV nào 'G phát triGn các
nHng lc U nhà tr ng (bAn dJch ca Oào Ng c Quang, Nguycn Ng c NhJ),
NXB Giáo dc, 1996.
96 | MODULE THPT 14

module_thpt_14_75201915

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

module_thpt_14_75201915

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

module_thpt_14_75201915

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NGUYỄN SỸ ĐỨC – KIỀU THỊ BÍCH THUỶ

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 55

— Nh\ng 0Yc 0i$m c? bAn ca dy h c tích hp:

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 61

THÔNG TIN PHẢN HỒI

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 65

Hoạt động 4: Lập kế hoạch dạy học.

— Các k hoch dy h c:

— L!u ý khi lp k hoch n>m h c:

— Chu;n bJ ca giáo viên và h c sinh:

— T5 ch9c các hot 0ng dy h c:

— H!"ng dgn ôn tp:

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 83

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 85

câu h/i ca b n.

THÔNG TIN PHẢN HỒI

Tích hp hoàn toàn

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 89

XÂY DỰNG KẾ HOẠCH DẠY HỌC THEO HƯỚNG TÍCH HỢP | 95

You might also like

— Nh\ng 0Yc 0i$m c? bAn ca dy h c tích hp:

— Các k hoch dy h c:

— L!u ý khi lp k hoch n>m h c:

— Chu;n bJ ca giáo viên và h c sinh:

— T5 ch9c các hot 0ng dy h c:

câu h/i ca b n.

Tích hp hoàn toàn