ÔN TẬP VỀ TRUYỆN

I. Thống kê tác phẩm truyện hiện đại Việt Nam trong chương trình Ngữ văn 9
1. Làng – Tác giả Kim Lân – sáng tác 1948 – tóm tắt: Qua tâm trạng đau xót, tủi hổ của
ông Hai ở nơi tản cư khi nghe tin đồn làng mình theo giặc, truyện thể hiện tình yêu làng
quê sâu sắc thống nhất với lòng yêu nước và tinh thần kháng chiến của người nông
dân.
2. Lặng lẽ Sa Pa – tác giả Nguyễn Thành Long – 1970 - Cuộc gặp gỡ tình cờ cùa ông
họa sĩ, cô kĩ sư mới ra trường với người thanh niên làm việc một mình tại trạm khí
tượng trên núi cao Sa Pa. Qua đó, truyện ca ngợi những người lao động thầm lặng, có
cách sống đẹp, cống hiền sức mình cho đất nước.
3. Chiếc lược ngà - Nguyễn Quang Sáng – 1966 - Câu chuyện éo le và cảm động về
hai cha con: ông Sáu và bé Thu, trong lần ông về thăm nhà và ở khu căn cứ. Qua đó,
truyện ca ngợi tình cha con thắm thiết trong hoàn cành chiến tranh.
4. Những ngôi sao xa xôi – Lê Minh Khuê – 1971 - Cuộc sống, chiến đấu của ba cô gái
thanh niên xung phong trên một cao điêm ở tuyến đường Trường Son trong những
năm chiến tranh chống Mĩ cứu nước. Truyện làm nổi bật tâm hồn trong sáng, giàu mơ
mộng, tinh thàn dũng càm, cuộc sống chiến đấu đầy gian khổ, hy sinh nhưng rất hòn
nhiên, lạc quan của họ.
5. Bến quê - Nguyễn Minh Châu – Trong tập “Bến quê” 1985 - Qua những cảm xúc và
suy ngẫm của nhân vật Nhĩ vào lúc cuối đời trên giường bệnh, truyện thức tỉnh ở mọi
người sự trân trọng những giá trị và vẻ đẹp bình dị, gần gũi của cuộc sống, của quê
hương.
II. Hình ảnh đời sống và con người Việt Nam được phản ánh trong các truyện
1. Làng – (1946 – 1954) thời kỳ kháng chiến chống Pháp - ông Hai yêu làng sâu sắc
nhưng phải đặt trong tình cảm yêu nước và tinh thần kháng chiến.
2. Lặng lẽ Sa Pha (1970) - thời kỳ (1954 - 1975) Kháng chiến chống mĩ và xây dựng
chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc - Anh thanh niên yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thầm
lặng một mình trên núi cao, có những suy nghĩ và tình cảm tốt đẹp, trong sáng về công
việc và đối với mọi người, cống hiến cho đất nước
3. Chiếc lược ngà (1966) - thời kỳ (1954 – 1975) kháng chiến chống Mỹ bảo vệ miền
Bắc, giải phóng miền Nam – bé Thu: tính cách cứng cỏi, tình cảm nồng nàn thắm thiết
với người cha. Ông Sáu: tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và xa
cách của chiến tranh.
4. Những ngôi sao xa xôi (1971) thời kỳ kỳ (1954 – 1975) kháng chiến chống Mỹ bảo vệ
miền Bắc, giải phóng miền Nam – Ba cô gái thanh niên xung phong dũng cảm không
sợ hi sinh khi làm nhiệm vụ hết sức nguy hiểm; tình cảm trong sáng, hồn nhiên, lạc
quan ở cao điểm trên tuyến Trường Sơn ác liệt.
5. Bến Quê (1985) – sau năm 1975 thời kỳ đất nước thống nhất, bắt đầu phong trào đổi
mới. - Những suy nghĩ và chiêm nghiệm của Nhĩ về cuộc đời, quê hương.
Nét tính cách chung cùa các nhân vật: yêu quê hương, đât nước, trung thực, dũng
câm, hôn nhiên, yêu đời, khiêm tốn, giản dị, sẵn sàng chiến đấu, hi sinh vì độc lập và tự
do cùa đất nước.
3. Đặc điễm nghệ thuật cùa các truyên:
a. Phương thức trần thuật:
- Ngôi thứ nhất- nhân vật kê chuyện xưng "tôi": "Chiếc lược ngà", "'Những ngôi sao xa
xôi".

⁃ Ngôi kê thứ ba (tuy không xuất hiện trực tiếp nhân vật kê chuyện xung tôi nhưng
truyện vẫn dược trần thuật chủ yếu theo cái nhìn và giọng điệu cùa một nhân vật,
thường là nhân vật chính): "Lặăng lẽ Sa Pa", "'Bến quê".
b. Tình huống truyện
* "Làng": ông Hai trực tiếp nghe tin làng Chợ Dầu theo Tây
* "Chiếc lược ngà":
+Tình huống 1: Hai cha con ông Sáu gặp nhau sau tầm năm xa cách nhưng bé Thu
quyết không nhận cha, đến lúc em nhận ra và biểu lộ tình cảm thắm thiết thì ông Sáu lại
phải lên đường.
+Tinh huống 2: Ở khu căn cứ, ông Sáu dành hết tình yêu thương và nỗi niềm mong
nhớ vào việc làm chiếc lược ngà để tặng con, nhưng ông đã hi sinh khi chưa kip trao
món quà ấy cho con gái.
-> Tinh cảm cha con tha thiết, mãnh liệt.
* "Lặng lẽ Sa Pa": Cuộc gặp gỡ bất ngờ giữa ông họa sĩ già, cô kĩ sư trẻ với anh thanh
niên làm công tác ở trạm khí tượng trên đỉnh Yên Sơn thuộc Sa Pa.
* "Những ngôi sao xa xôi": một lần phá bom, Nho bị thương được hai đồng đội chăm
sóc; một trận mưa đá bất ngờ trên cao điểm.
* "Bến quê": Nhĩ từmg đi khắp mọi nơi trên trái đất, về cuối đời lại bị cột chặt vào
giường bệnh bởi một căn bệnh hiểm nghèo, đến nỗi không thể tự mình dịch chuyển lấy
vài mươi phân trên chiếc giuờng hẹp kê bên cửa sổ. Chính thời điểm ấy, Nhĩ phát hiện
ra vùng đất bên kia sông, nơi bến quê quen thuộc, một vẻ đẹp bình dị mà hết sức
quyến rũ; cảm nhận rõ nỗi vất vả, sự tảo tần, tình yêu và đức hi sinh thầm lặng của vợ
mình. - Tình huống nghịch lí