Życie codzienne w czasach Gomułki

• Mała stabilizacja – częściowe odejście od polityki represji. Władza starała się poprawić
zaopatrzenie w sklepach. Rząd kontynuował politykę uprzemysłowienia kraju.
• Ograniczono częściowo produkcję przemysłu ciężkiego na rzecz przemysłu wytwarzającego
towary na codzienne potrzeby ludzi.
• Przyśpieszono budownictwo mieszkaniowe, jednak kosztem obniżenia jego jakości.
Budowano więcej mieszkań, ale o mniejszej powierzchni użytkowej.

• Polityka gospodarcza zaczęła zmieniać się na prze- łomie lat 50. i 60. Ponownie - jak w
okresie planu sześcioletniego - zaczęto skupiać się na rozwoju strategicznych gałęzi
przemysłu.
• W okresie rządów Gomułki zbudowano m.in. rafinerię w Płocku, do której ropa naftowa
dostarczana była z ZSRS rurociągiem „Przyjaźń". W Lubinie powstała kopalnia miedzi, w
okolicach Konina i Turoszowa rozbudowano kopalnie węgla brunatnego. Oznaczało to
zmniejszenie produkcji dóbr trafiających bezpośrednio do sklepów.
• Codzienne warunki życia w PRL zaczęły odbiegać nie tylko od poziomu krajów zachodnich.
W końcu lat 60. Gomułka starał się nadrobić powstałe zapóźnienie. Zgodził się m.in. na zakup
we Włoszech licencji na samochód oso- bowy. W ten sposób na polskich drogach pojawił się
Polski Fiat 125p.

Walka państwa z Kościołem w epoce Gomułki

• Po wyjściu na wolność prymas Stefan Wyszyński stał się centralną postacią i
niekwestionowanym przywódcą polskiego Kościoła katolickiego. Prymas popierał politykę
przemian prowadzoną przez Gomułkę. Pod koniec 1956 r. chwilowo złagodzony został kurs
wobec Kościoła - np. przywrócono lekcje religii w szkołach.
• Jednak już w końcu lat 50. władze ponownie zaostrzyły politykę w stosunku do tej instytucji.
Podczas gdy polski Kościół przygotowywał się do obchodów Milenium Chrztu Polski,
rozpoczęto akcję zdejmowania krzyży ze ścian klas szkolnych.
• W 1961 r. ponownie usunięto lekcje religii ze szkół. Likwidowano też nieliczne już kościelne
szkoły, ośrodki wychowawcze i domy opieki dla dzieci. Ze szpitali zwalniano siostry zakonne,
które pracowały w nich jako pielęgniarki. Kle- ryków zaczęto powoływać do służby
wojskowej, podczas której m.in. nakłaniano ich do rezygnacji z nauki w seminarium
duchownym. Odmawiano zgody na budowę nowych kościołów, utrudniano organizowanie
pielgrzymek. W 1960 r. zniesiono też dni wolne od pracy przypadające 6 stycznia i 15
sierpnia, czyli w dniach katolickich świąt.

List biskupów polskich

 • Do ataku na Kościół komuniści wykorzystali list otwarty biskupów polskich skierowany w
1965 r. do biskupów niemieckich. Był to jeden z wielu podobnych listów, które polscy biskupi
skierowali do episkopatów różnych krajów z okazji Milenium Chrztu Polski. W liście do
biskupów niemieckich, oprócz zaproszenia do wspólnego uczczenia rocznicy, znalazły się
znaczące słowa: „udzielamy wybaczenia i prosimy o nie", które były wezwaniem do
pojednania polsko-niemieckiego.
• List przygotowal arcybiskup wroclawski Bolesław Kominek. Podpisało się pod nim 36
biskupów na czele z prymasem Wyszyńskim.
• Władze PRL wykorzystały antyniemieckie nastroje w polskim społeczeństwie, żywe ze
względu na pamięć o wojennych zbrodniach, aby zarzucić biskupom sprzyjanie niemieckim
politykom z RFN.
• Biskupów oskarżono o zdradę narodu polskiego i szarganie pamięci o ofiarach II wojny
światowej. Księży wzywano na przesłuchania i namawiano ich do sprzeciwienia się stanowi-
sku biskupów. Zaatakowani w zasadzie nie mieli szans na przedstawienie swojego stanowiska,
ponieważ partia kontrolowała telewizję, radio i prasę.

Milenium kontra Tysiąclecie

• Głównym momentem konfliktu państwa z Kościołem były obchody Milenium Chrztu Polski.
Władze zorganizowały swoje konkurencyjne uroczystości pod nazwą „Tysiąclecie
Państwa Polskiego". Partia za wszelką cenę chciała odciągnąć uwagę społeczeństwa od
obchodów kościelnych i w tym samym czasie organizowała państwowe uroczystości, a do
udziału w nich zmuszała pracowników i uczniów.
• Prymasowi Wyszyńskiemu utrudniano odwiedzanie polskich parafii - jego samochód
zatrzymywano, organizowano grupy działaczy partyjnych, które wznosiły okrzyki ,,nie
przebaczymy", nawiązujące do propagandowej akcji władz dotyczącej listu do biskupów
niemieckich.
• Kulminacja obchodów kościelnych miała miejsce na Jasnej Górze 3 maja 1966 r. - czyli w
dniu święta narodowego zlikwidowanego przez komunistów. Władze nie wyraziły zgody na
udział w nich papieża Pawła VI. Prasa, radio i telewizja prawie nie informowały o milenijnych
uroczystościach.
• Obchody zostały zorganizowane m.in. w Londynie oraz w wielu miastach Ameryki Północnej.
Wziął w nich udział amerykański prezydent, który ogłosił dzień 3 maja 1966 г. Dniem
Polskim w Stanach Zjednoczonych. W Rzymie odbyły się uroczystości z udziałem papieża
Pawła VI. Nie mógł w nich jednak uczestniczyć kardynał Stefan Wyszyński, ponieważ władze
odmówiły zgody na jego wyjazd z Polski.