‫سیستم تغذیه ‪DC‬‬

‫پست های فشار قوی‬

 ‫‪ -1‬مقدمه‬

‫از سیستم تغذیه ‪ LV.DC‬به منظور تغذیه بارهای ‪ DC‬استفاده می شود ‪ .‬در زمان کار عادی‪،‬‬

‫سیستم یکسو کننده وظیفه تأمین انرژی مورد نیاز بارهای ‪ DC‬و شارژ باطری ها را بعهده دارد‬

‫( در مواردی که بارهای لحظه ای وجود دارند‪ ،‬بخشی از انرژی مورد نیاز از باطری ها تأمین می‬

‫شوند و لذا در حالت کار عادی پست ‪ ،‬بارها توسط باطری شارژر تغذیه می گردند ) ‪ .‬قسمت‬

‫های اصلی سیستم تغذیه ‪ LV.DC‬شامل باطری و باطری شارژر می باشد‪ .‬برای باال بردن‬

‫قابلیت اطمینان سیسمت تغذیه ‪ LVDC‬از دو شینه جداگانه که هر کدام به تنهایی قادر به تأمین‬

‫انرژی مصرفی بارهای ‪ DC‬پست می باشند‪ ،‬استفاده می شود‪ .‬هر کدام ازا ین شینه ها توسط‬

‫یک مجموعه باطری و باطری شارژر مربوط به خود تغذیه می گردد و الزم به ذکر است که‬

‫سیستم تعویض باطری و باطری شارژر باید طوری در نظر گرفته شود که امکان تغذیه کل بارها‬

‫از هر یک از باری و یا باطری شارژر امکان پذیر باشد‪.‬‬

‫بارهای مصرفی سیستم ‪ LVDC‬شامل تجهیزات حفاظت قسمت های مختلف پست ( خط‪ ،‬ترانس‪،‬‬

‫راکتور و ‪ ، )...‬ثبات ها ‪ ،‬اعالم کننده ها و سیستم های کنترل می باشند‪ .‬برای طراحی سیستم‬

‫‪ LVDC‬بایستی نوع و مقدار بارهای ‪ DC‬بطور کامل مشخص شوند تا براساس آن محاسبات‬

‫باطری ( شامل نوع ‪ ،‬تعداد و ظرفیت باطری ها ‪ ،‬محاسبات اتاق باطری) و باطری شارژر انجام‬

‫گیرد‪.‬‬

‫‪ -2‬تعاریف‬

‫باطری شارژر‪ :‬تجهیزی است که عالو بر تامین بارهای ‪ ، DC‬باطری را نیز شارژ می نماید‪.‬‬

‫سوئیچگیر ‪ : DC‬مجموعه تجهیزات و تابلوهای بکار گرفته شده جهت تغذیه بار و انجام تبدیل‬

‫های مورد نیاز بین منابع تغذیه ‪ ، AC‬باطری و ‪...‬‬

‫یکسوساز‪ :‬مجموعه ای از اجزاء الکترونیکی کنترل شوندکه ولتاژ ‪ AC‬را به ‪ DC‬تبدیل می نمایند‪.‬‬

‫‪1‬‬
 ‫سیستم ‪ : AVR‬مجموعه کنترلی که ولتاژ خروجی را در محدوده قابل قبول تثبیت می کند‪.‬‬

‫شارژ شناور‪ :‬در این حالت ‪،‬شارژر عالوه بر تامین بار مصرفی‪ ،‬تخلیه های باطری ناشی از‬

‫بارهای اضطراری را جبران می نماید‪.‬‬

‫شارژ سریع‪ :‬در مواقع ضروری که باطری باید مجددا پر شود از حالت شارژ سریع بهره گرفته‬

‫می شود که یک ولتاژ بزرگ توسط شارژر بر روی باطری اعمال می گردد‪.‬‬

‫باطری اسید – سربی‪ :‬الکترود این باطری از نوع سرب و ترکیبات سرب است و الکترولیت آن‬

‫اسید سولفوریک رقیق می باشد‪.‬‬

‫دوره کاری باطری ‪ :‬نموداری است که بار ‪ DC‬باطری را در طول زمان نمایش می دهد‪.‬‬

‫عمر باطری‪ :‬مدت زمان بهره برداری است که باطری‬

‫‪ -3‬اطالعات الزم برای شناخت سیستم ‪LVDC‬‬

‫‪ -1-3‬انتخاب ولتاژ تغذیه‬

‫این ولتاژ به تجهیزات استفاده شده در پست بستگی دارد و بر اساس استانداردهای مختلف‬

‫می تواند تعیین شود‪.‬‬

‫‪ -2-3‬نوع بار‬

‫منظور تقسیم بندی بار به نوع حفاظتی ‪ ،‬کنترلی‪ ،‬ثبات ها و اعالم کننده ها می باشد‪.‬‬

‫‪ -3-3‬طبقه بندی انواع بار‬

‫در این قسمت برای هر مصرف کننده ( برای مثال رله های حفاظت خط انتقال) مقدار توان‬

‫مصرفی آن معین می شود و با داشتن مقدار کل بارهای ‪ DC‬موجود پست و طبقه بندی آن‬

‫محاسبات سیستم تغذیه ‪ LVDC‬انجام می شود‪ .‬الزم به ذکر است که تجهیزات ساخت‬

‫سازندگان مختلف دارای مشخصات متفاوتی می باشند که بر اساس آن مقدار مصرف متفاوت‬

‫خواهد بود‪.‬‬

‫‪2‬‬
‫از آنجایی که تعیین ظرفیت باطری به انواع بارهای اعمال شده به آن نیز بستگی دارد ‪ ،‬لذا بارها‬

‫باید طبقه بندی و انواع آن مشخص گردد‪.‬‬

‫بارها ‪ DC‬شامل دو گروه مداوم و غیر مداوم قابل تقسیم هستند که بارهای غیر مداوم خود به‬

‫دو دسته تقسیم می شوند‪ .‬بارهایی که یک دقیقه کمتر ادامه دارند یا بارهای لحظه ای و بارهایی‬

‫که بیشتر از این زمان را به خود اختصاص می دهند ولی دائمی نیستند ( حدود ‪ 2‬ساعت دوره‬

‫کارکرد) و بعنوان بارهای اضطراری مشخص می شوند‪.‬‬

‫‪ -1-3-3‬بارهای مداوم‬

‫این نوع بارها در طول سیکل کاری برقدار هستند و آنهایی هستند که معموالً توسط باطری‬

‫شارژر تغذیه می شوند و یا با شروع سیکل کاری برقدار می شوند عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ -‬روشنایی‬

‫‪ -‬روشنایی اضطراری بایستی توسط تغذیه ‪ DC‬در اتاق کنترل و تابلوهای کنترل کلید در‬

‫محوطه در نظر گرفته شود‪ .‬همچنین بنا به تشخیص طراح در محل هایی مثل تابلوی مارشالینگ‬

‫هر بی‪ ،‬اطاق دیزل ژنراتور و ‪ ...‬می توان از روشنایی ‪ DC‬بهره گرفت‪.1‬‬

‫‪ -‬اینورتر‬

‫‪ -‬المپ های نشانگر ‪.‬‬

‫‪ -‬سیم پیچ هایی که پیوسته برقدار هستند‪.‬‬

‫‪ -‬بارهای مربوط به رله ها ‪ ،‬ثبات حوادث‪ ،‬فاصله یاب خطا و اعالم خطر ‪.‬‬

‫‪ -‬کنتورها ترانسدیوسرها‬

‫‪ -1‬بطور معمول در طرح های رایج از روشنایی ‪ DC‬اضطراری در قسمت های مختلف ساختمان کنترل و ورودی آن و محل نصب‬

‫ترانسفورماتور قدرت استفاده می گردد‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫‪ -2-3-3‬بارهای اضطراری‬

‫این بارها فقط در بخشی از دوره کاری برقدار هستند و در هر لحظه از دوره کاری ممکن است‬

‫وارد مدار شوند و برای یک مدت زمان معین ( حدود ‪ 2‬ساعت) برقدار مانده و بعداً توسط اپراتور‬

‫و یا به صورت اتوماتیک از مدار خارج شوند ( و یا تا انتهای دوره کاری برقدار باشند ) ‪ ،‬برخی‬

‫از این بارها عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ -‬سیستم های حفاظت در برابر حریق‪.‬‬

‫‪ -‬بارهای موتوری ‪DC‬‬

‫‪ -3-3-3‬بارهای لحظه ای‬

‫این نوع مصارف بطور مکرر در دوره کاری اتفاق می افتد که مدت برقدار بودن آنها از یک دقیقه‬

‫تجاوز نمی کند‪ .‬این بارها حتی اگر در کسری از ثانیه نیز برقدار باشند‪ ،‬هر یک را به اندازه یک‬

‫دقیقه کامل در نظر می گیرند‪ ،‬زیرا افت ولتاژ باطری برای یک بار لحظه ای اساساً مثل افت ولتاژ‬

‫پس از یک دقیقه می باشد‪ .‬اگر چند بار لحظه ای در ظرف یک دقیقه روی دهند آنگاه فرض‬

‫می شود که مجموع تمام بارهای لحظه ای در طول یک دقیقه قابل تمیز باشد آنگاه بار اتفاق افتاده‬

‫در یک دقیقه عبارتست از حداکثر بار لحظه ای ‪ ،‬برخی بارهای لحظه ای عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ -‬کویل قطع و وصل بریکر قدرت‬

‫‪ -‬عملکرد شیر آالت موتوری‬

‫‪ -‬جریان راه اندازی موتورها‬

‫‪ -‬جریان های هجومی‬

‫‪ -‬رله های تریپ و آالرم‬

‫‪ -‬بارهای ‪ DC‬شامل سیستم حفاظت و کنترل که به تابلوهای مربوطه می روند‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫‪ -4-3‬باطری‬

‫با توجه به انواع بارها و با داشتن زمان وقوع و خروج آنها می توان نمودار دوره کاری ‪ 0‬جریان‬

‫در هر لحظه از دوره کاری) را رسم نمود‪ .‬همچنین می توان داده ها را بصورت جدول مرتب‬

‫نمود‪ .‬تمام بارهایی که زمان قطع و وصل آنها معلوم است روی نمودار بطور صریح رسم‬

‫می شوند‪ .‬اگر زمان وقوع بار معلوم ولی زمان خروج آن نامعین باشد‪ ،‬فرض می شود که این بار‬

‫تا انتهای دوره وجود دارد‪ .‬در مورد بارهای تصادفی‪ ،‬بایستی در بحرانی ترین زمان در دوره‬

‫قرار گیرند تا بدترین حالت شبیه سازی شود‪ .‬برای تعیین بحرانی ترین زمان در دوره کاری ابتدا‬

‫اندازه باطری را بدون بارهای تصادفی تعیین می کنند و قسمتی از دوره کاری که اندازه باطری‬

‫را کنترل می کند شناسایی کرده و آنگاه بارهای تصادفی را در انتهای قسمت شناسایی شده‬

‫اعمال می نمایند‪.‬‬

‫‪ -1-4-3‬مالحظات کلی‬

‫دوره کار یک باطری در هر یک از شرایط بیان شده در این قسمت به طراحی سیستم ‪ DC‬و‬

‫نیازهای مربوط به نصب بستگی دارد‪ ،‬باطری بایستی توانایی تغذیه بارهای ‪ DC‬در شرایط زیر‬

‫را داشته باشد‪:‬‬

‫‪ -‬اگر بار ‪ DC‬از حداکثر ظرفیت شارژر بیشتر شود‪.‬‬

‫‪ -‬خروجی باطری شارژر قطع شود‪.‬‬

‫‪ -‬منبع تغذیه کمکی ‪ AC‬از دست برود‪.‬‬

‫نمودار دوره کاری ‪ ،‬دوره کار باطری را بر حسب آمپر و طول زمانی که بار تغذیه می شود‬

‫نشان می دهد طول مدت کار بر حسب نیاز تأسیسات معین می شود چون زمان استفاده از‬

‫باطری ممکن است در اثر نبودن منبع تغذیه کمکی ‪ AC‬یا قطع خروجی باطری شارژر بوده باشد‪،‬‬

‫‪5‬‬
‫با بازگشت سرویس منبع تغذیه کمکی ‪ AC‬بازگشت مجدد خروجی باطری شارژر و با قطع‬

‫بارهای باطری دوره کاری پایان می یابد‪.‬‬

‫نظارت بر روی سیستم ‪ LVDC‬برای تشخیص خراب و در دسترس نبودن منبع تغذیه ‪ ، DC‬باید‬

‫توسط سیستم ‪ AC‬یا سیستم ‪ 44‬ولت ‪ DC‬انجام گیرد‪.‬‬

‫‪ -2-4-3‬تعیین مشخصات باطری‬

‫عوامل اصلی زیر در تعیین اندازه باطری ( تعداد سلول ها و ظرفیت اسمی) نقش دارند‪:‬‬

‫‪ -‬توان مورد نیاز‬

‫‪ -‬حداکثر ولتاژ سیستم‬

‫‪ -‬حداقل ولتاژ سیستم‬

‫‪ -‬اختالف بین ماکزیمم ولتاژ شارژ و مینیمم ولتاژ دشارژ‪.‬‬

‫‪ -‬درجه حرارت محیط‬

‫‪ -‬دوره کاری باطری‬

‫به دلیل سری بودن سلول های مشابه در باطری‪ ،‬ولتاژ باطری برابر با حاصلضرب ولتاژ یک‬

‫سلول در تعداد سلول های سری شده می باشد‪ .‬ظرفیت یک باطری همان ظرفیت یک سلول‬

‫می باشد که آنهم به اندازه و تعداد صفحات سلول بستگی دارد‪.‬‬

‫اگر سلول ها دارای ظرفیت کافی نباشند می بایستی دو و یا تعداد بیشتری از آنها را باهم موازی‬

‫نمود‪ .‬در این حالت ظرفیت باطری برابر مجموع ظرفیت هر باطری در ترکیب موازی می باشد‪.‬‬

‫عواملی هم سبب تغییر ظرفیت یک باطری می شوند که برای مثال می توان به موارد زیر اشاره‬

‫نمود‪:‬‬

‫‪ -‬دمای پایین سبب کاهش ظرفیت قابل دسترسی باطری از مقدار اسمی آن می شود‪.‬‬

‫‪ -‬افزایش نرخ تخلیه سبب کاهش ظرفیت می شود‪.‬‬

‫‪6‬‬
‫‪ -‬کمترین ولتاژ تعیین شده برای ولتاژ سلول در هر لحظه از زمان سیکل دشارژ‪ ،‬آمپر ساعتی را‬

‫که باطری می تواند تحویل دهد محدود می کند‪.‬‬

‫‪ -3-4-3‬انتخاب نوع باطری‬

‫از باطری ها در پست ها برای تغذیه مدارات کنترل ‪ ،‬حفاظت ‪ ،‬رگوالسیون و سیگنال بطور مستقل‬

‫استفاده می شود‪ .‬ولتاژ اسمی یک باطری به ولتاژ سرویس مورد نیاز و حدود مجاز تغییرات‬

‫بارهای مختلف بستگی دارد و ظرفیت آن به توان بارهای مختلف‪ ،‬طول زمان مورد استفاده از آن‬

‫‪ ،‬شرایط کاری و محیطی و نحوه کشیدن توان از آنها بستگی دارد‪ .‬دو نوع اصلی باطری هایی که‬

‫در پست ها بر اساس امکانات ساخت و هزینه نگهداری ‪ ،‬نوع باطری ( اسید‪ -‬سربی یا نیکل‬

‫کادمیم) استفاده می شود‪ .‬بقرار زیر است‪:‬‬

‫‪ -1-3-4-3‬باطری اسید – سربی‬

‫الکترودهای این باطری ها از نوع سرب و ترکیبات سرب و الکترولیت آنها اسید سولفوریک رقیق‬

‫است‪ .‬از این نوع در مصارف با زمان طوالنی ( همچون روشنایی اضطراری) استفاده می شود‪.‬‬

‫سلول هایی که بیشتر در این باطری ها استفاده می شوند عبارتند از ‪OPzS، GroE ، GRO :‬‬

‫‪GroE،‬‬

‫صفحه مثبت نصب شده بصورت یکپارچه از سرب خالص ریخته شده ساخته می شود که‬

‫استقامت مکانیکی به مقدار کافی را دارد‪ .‬این صفحات باید بگونه ای باشندکه با نیروهای‬

‫الکترومکانیکی تغییر شکل نداده و تحت شرایط عادی کارکرد هیچگونه پیچ خوردگی و ترک‬

‫خوردگی در آن ایجاد نگردد‪.‬‬

‫صفحه منفی معموالً از نوع جعبه ای است و انتهای صفحات منفی می تواند بصورت دو نیمه‬

‫متصل شده به هم باشد‪ .‬محفظه باید از جنس پالستیک تزریقی شفاف بوده و عاری از هر گونه‬

‫ترک و شکافی باشد در برابر اسیدسولفوریک مقاوم باشد فضای کافی باید زیر صفحات به گونه‬

‫‪7‬‬
‫ای فراهم گردد تا قطعات ریز کنده شده از صفحات را در خود جای دهد‪ .‬این فضا باید طوری‬

‫طراحی شود که در تمام طول عمر باطری ‪ ،‬بدون ایجاد هر گونه اتصال کوتاهی به وظیفه خود‬

‫عمل نماید‪ .‬درپوش و مجرای هوا باید از نوع ضد ترشح بوده و ترجیحا بیش از یک حفره خروج‬

‫داشته باشد‪ .‬عملکرد این درپوش باید به گونه ای باشد تا گازها آزادانه از آن عبور کرده و خارج‬

‫شوند و از طرف دیگر به نحو مؤثری جلو خروج ذرات اسیدی را سد نماید‪ .‬با برداشتن این‬

‫درپوش امکان برداشت نمونه ای از الکترولیت و سرویس و بازرسی فراهم شده ‪ ،‬ولی دسترسی‬

‫به درپوش های ورودی ( جهت پر کردن سلول ها ) امکان پذیر نباشد‪ .‬در صورت استفاده از‬

‫جداکننده در باطری‪ ،‬عایق الکتریکی بین صفحات باید قرار داده شود به گونه ای حرکت الکترولیت‬

‫بصورت آزاد‪ ،‬امکان پذیر باشد‪ .‬جداکننده می تواند از جنس چوب یا هر ماده ضد اسید دیگر‬

‫باشد‪ .‬در صورت استفاده از جداکننده های چوبی باید جنس آن از چوب سرو یا هر نوع چوب‬

‫الواری مناسب دیگر انتخاب شود و عاری از گره ‪ ،‬ترک یا هر گونه عیب و نقص بوده ولبه ها و‬

‫سطوح آن صاف باشند‪ .‬عالوه بر این پردازش شیمیایی باید به نحوی روی آن صورت گیرد تا‬

‫هر گونه ناخالصی از روی آن پاک شود‪.‬‬

‫اتصاالت بین سلول ها ‪ ،‬اتصاالت درون باطری و اتصاالت بین هر مجموعه از باطری ها باید از‬

‫جنس مس با روکش قلع بوده که اتصاالت بین باتری ها باید عایق یک پارچه ‪ pvc‬پوشیده شده‬

‫باشد‪ .‬در طراحی اتصاالت داخل سلول ها دقت کافی باید صورت گیرد تا سلول های نوع ‪H‬‬

‫قابلیت تحمل جریان های باالی تخلیه را داشته باشند ‪ .‬اتصال از باطری به هادی ها باید با‬

‫استفاده از میله مسی با عایق ‪ PVC‬و از طریق ترمینال صورت گرفته و روی مقره ها نگه داشته‬

‫شوند‪ .‬تمامی گیره های نگهدارنده مورد نیاز باید تأمین شوند‪ .‬اتصاالت در ترمینال های سلول ها‬

‫باید از ایمنی کافی برخوردار بوده و اتصال به صورت پیچی برقرار گردد‪.‬‬

‫‪4‬‬
‫ترمینال ها باید به گونه ای طرح شوند تا اتصاالت پیچی خارجی کامالً و به راحتی در آن جای‬

‫داده شود هر ترمینال اتکایی باید دارای دو حفره به قطرهای یکسان بوده و ترجیحاً در یک امتداد‬

‫قرار داده شوند‪ .‬حفره انتهایی باید به منظور خارج کردن ارتباط ها از داخل سلول بکار برده‬

‫شود و حفره فوقانی باید برای اتصاالت ترمینال ها در نظر گرفته شود‪ ،‬تمامی اجزاء فلزی‬

‫ترمینال باید از نوع سربی یا روکش سربی باشند‪.‬‬

‫سرپیچ ها و مهره ها باید شش گوش بوده و دارای روکش سربی باشند ‪ ،‬اتصال بین ترمینال ها‬

‫و پوشش خارجی و همچنین اتصال بین پوشش خارجی و محفظه باید به گونه ای آب بندی (‬

‫درزبندی) شود تا از رسوخ الکترولیت ممانعت بعمل آید‪ .‬برای سلول هایی که دارای جریان تخلیه‬

‫زیاد بوده و از نوع ‪ H‬می باشند ‪ ،‬باید ترمینال های ستونی تقویت شده مخصوص مورد استفاده‬

‫قرار گیرند‪.‬‬

‫الکترولیت باید اسید سولفوریک مناسب برای باطری بوده و با استاندارد ‪ BS‬شماره ‪3031‬‬

‫مطابقت داشته باشد‪.‬‬

‫انواع باتری های اسید – سربی‪:‬‬

‫‪ -1‬باتری های اسید سربی منفذدار ‪(Vented0‬‬

‫‪ -2‬باتری های آببندی شده )‪(sealed‬‬

‫‪ -3‬باتری های اسید سربی با دریچه قابل تنظیم )‪(VRLA‬‬

‫باطری باید شامل وسایل جنبی زیر باشد‪ ،‬اما وسایل مورد نیاز باطری منحصر به اقالم زیر‬

‫نیست‪:‬‬

‫‪ -‬کارت های دستورالعمل‬

‫‪ -‬یک عدد ولتمتر ‪ dc‬در محدوده (‪ +3‬و ‪ 0‬و ‪ )-3‬ولت به همراه اتصاالت مربوطه جهت اندازه‬

‫گیری ولتاژ سلول‪.‬‬

‫‪9‬‬
‫‪ -‬دو عدد هیدرومتر جهت ان دازه گیری چگالی الکترولیت در پله های ‪ 0/005‬گرم بر سانتی متر‬

‫مکعب‪.‬‬

‫‪ -‬یک دماسنج میله ای به همراه ظرف و درپوش مناسب‪.‬‬

‫‪ -‬دو عدد دماسنج جیبی‬

‫‪ -‬دو عدد قیف ضد اسید‬

‫‪ -‬دوعدد پارچ ضد اسید با حجم کافی‬

‫‪ -‬دو عدد پیش بند الستیکی‬

‫‪ -‬دو عدد دستکش الستیکی‬

‫‪ -‬دو عدد بطری پالستیکی جهت پر کردن آب مقطر ‪.‬‬

‫‪ -‬دو عدد تسمه جهت بیرون کشیدن سلول‬

‫‪ -‬دو عدد پمپ اسید‬

‫‪ -‬دو عدد لوله سیفونی‬

‫‪ -‬دو عدد چرخ دستی‬

‫‪ -‬دو عدد ظرف جهت رقیق کردن اسید‬

‫‪ -‬یک سری شوینده چشم برای مواقع اضطراری و مواد خنثی کننده ‪.‬‬

‫‪ -‬چهار سری اتصاالت اضافی‬

‫‪ -‬چهار سری درپوش‬

‫‪ -‬یک دست آچار مناسب‬

‫‪ -2-3-4-3‬باطری نیکل – کادمیم‬

‫الکترود مثبت از جنس ترکیبات نیکل و الکترود منفی از جنس کادمیم است و الکترولیت آن‬

‫هیدروکسید پتاسیم است و فضای کمتری نسبت به باطری های اسید – سرب اشغال می کند و‬

‫‪10‬‬
‫دارای عمر بیشتری است ‪ .‬سلول های از نوع ‪ T/TP‬و ‪ TS/TSP‬در این نوع باطری ها استفاده‬

‫می شود‪.‬هر چقدر دمای محیط و دمای کار باتریهای نیکل کادمیم باالتر باشد عمر ظرفیت دهی‬

‫باتری کمتر خواهد شد اما با این وجود این مسأله برای سلول های نیکل کادمیم به مراتب کمتر از‬

‫باتری های سرب اسیدی می باشد‪.‬‬

‫انواع باتری های نیکل کادمیم‪:‬‬

‫‪ -4‬نوع صفحه یا کتی منفذدار‬

‫‪ -5‬نوع صفحه مرکزی منفذدار‬

‫‪ -6‬نوع سیلد‬

‫ساختار مدل سیلد باتری های نیکل کادمیم به گونه ای است که نیازی به افزودن آب مقطر و یا‬

‫شستشو ندارند و در دمای بسیار باال و بسیار پایین توانایی عملکرد دارند‪ .‬و همچنین نیاز که‬

‫شارژ اولیه جهت راه اندازی وجود ندارد‪.‬‬

‫‪ -3-3-4-3‬مزایای باطری های نیکل کادمیم نسبت به باطری های اسید – سربی‬

‫‪ -‬قدرت مکانیکی باالتر (دوام بیشتر در مقابل فشارهای مکانیکی و الکتریکی)‬

‫‪ -‬نگهداری آسانتر‬

‫‪ -‬عمر بیشتر‬

‫‪ -‬فضای مورد نیاز جهت نصب کمتر‬

‫‪ -‬وزن کمتر‬

‫‪ -‬توانایی بیشتر در ذخیره طوالنی مدت‬

‫‪ -‬قابلیت اعتماد باالتر‬

‫‪ -4-3-4-3‬معایب باطری های نیکل کادمیم نسبت به باطری های اسید – سربی‬

‫‪ -‬ولتاژ کمتر هر سلول )‪(1.2 V/Cell‬‬

‫‪11‬‬
 ‫‪ -‬افازیش ولتاژ در زمان شارژ تا ‪ 50‬درصد‬

‫‪ -‬افت ولتاژ در دشارژ تا ‪ 20‬درصد‬

‫‪ -‬راندمان ‪ 75‬درصد بر حسب ‪ Ah‬و ‪ 50‬تا ‪ 60‬درصد بر حسب‪ wh‬بنابراین مصرف جریان قابل‬

‫مالحظه دارند‪.‬‬

‫‪ -‬مصرف بیشتر آب مقطر‪.‬‬

‫‪ -‬الکترولیت آنها می بایستی هر دو سال عوض شود‪.‬‬

‫‪ -‬قیمت باالتر‬

‫‪ -‬حساس به درجه حرارت‬

‫‪ -4-4-3‬محاسبات ظرفیت باطری‬

‫سلول انتخاب شده برای دوره کاری مشخص باید ظرفیت کافی جهت تغذیه بارهای ترکیب شده‬

‫در طول دوره را داشته باشد‪ .‬برای تعیین ظرفیت سلول مورد نیاز ‪ ،‬الزم است حداکثر ظرفیت‬

‫مطلوب برای قسمت های مختلف دوره کاری محاسبه شود ‪ .‬شکل زیر دیاگرام شکل کاری نمونه‬

‫را نشان می دهد ‪ .‬دوره اول سیکل کاری در قسمت اول بررسی می شود ‪ .‬با استفاده از ضریب‬

‫اسمی ظرفیت ( بعداً به آن اشاره خواهد شد ) از یک نوع سلول معین ‪ ،‬ظرفیت سلول بنحوی‬

‫محاسبه می شود که بتواند جریان مصرفی مورد نیاز در طول اولین دوره سیکل کاری را تامین‬

‫نماید‪ .‬در قسمت دوم محاسبه ظرفیت بر اساس تداوم جریان ‪( A1‬جریان قسمت اول) تا انتهای‬

‫دوره دوم سیکل کاری انجام شده و سپس این ظرفیت بر اساس تغییر جریان )‪ (A2-A1‬در طول‬

‫دومین دوره سیکل تنظیم می گردد‪ .‬به همین ترتیب ظرفیت برای هر زیر قسمت از سیکل کاری‬

‫محاسبه و این روش تکرار ادامه می یابد تا اینکه کلیه قسمت های سیکل کاری ملحوظ گردند‪.‬‬

‫محاسبه ظرفیت ‪ Fs‬در مورد قسمتی مانند ‪ s‬که در آن ‪ s‬می تواند عدد صحیح از ‪ 1‬تا ‪ n‬باشد از‬

‫رابطه ریاضی زیر بدست می آید ‪:‬‬

‫‪12‬‬
 ‫𝑆=𝑃‬
‫)‪𝐴𝑃 − 𝐴(𝑃−1‬‬
‫∑ == 𝑠‪F‬‬
‫𝑇𝐶‬
‫‪𝑃=1‬‬

‫دیاگرام سیکل کاری‬

‫که در آن ‪ Fs‬بر حسب آمپر ساعت و با تعداد صفحات مثبت بیان می گردد و بسته به اینکه از چه‬

‫نوع ‪ CT‬استفاده شده باشد حداکثر ظرفیت ( حداکثر ‪ )Fs‬محاسبه شده ظرفیت سلول را تعیین می‬

‫کند که توسط رباطه زیر بیان می گردد‪:‬‬

‫𝑁=𝑆‬
‫‪ = max 𝐹𝑠𝑆=1‬ظرفیت سلول‬

‫که در آن ‪:‬‬

‫‪ =S‬تعداد دوره ها در سیکل کاری‬

‫‪ =P‬دوره ای که بررسی در آن انجام شده است‪.‬‬

‫‪ =Ap‬جریان مورد نیاز در دوره ‪P‬‬

‫‪ =T‬زمان بر حسب دقیقه از شروع دوره ‪ P‬تا انتهای قسمت ‪S‬‬

‫‪ =CT‬ضریب اسمی ظرفیت برای یک نوع سلول معین در ‪ T‬دقیقه نرخ تخلیه در دمای ‪ 25‬درجه‬

‫سانتیگراد (‪ 77‬درجه فارنهایت) برای رسیدن به ولتاژ انتهای تخلیه معین‪.‬‬

‫الزم به ذکر است که اگر جریان دو دوره ‪ P+1‬بیشتر از جریان در دوره ‪ P‬باشد‬

‫‪13‬‬
 ‫‪ -5-4-3‬تعداد باطری ها و ظرفیت باطری ها‬

‫بر اساس انتخاب نوع باطری ‪ ،‬تعداد سلول های استفاده شده در هر باطری که با هم سری‬

‫می شوند و ولتاژ مورد نیاز ‪ DC‬را مهیا می سازند و تعداد باطریهایی که در مسیر های موازی‬

‫قرار می گیرند تا آمپر ساعت مورد نیاز را تولید کنند مشخص می شود‪.‬‬

‫بطور کلی باطری ها دارای مشخصات فنی زیر می باشند ‪:‬‬

‫‪ -‬خروجی نامی باطری بر حسب ‪ Ah‬باید نیازهای مربوطه را پس از قطع سیستم ‪ AC‬به مدت‬

‫‪ 10‬ساعت تامین نماید‪.‬‬

‫‪ -‬باطری ها از نوع هواکشدار می باشد‪ ( .‬دارای درپوش و مجرای هوا)‬

‫‪ -‬باطری ها باید تحمل زلزله با شدتی که در مشخصات فنی معین می شود را داشته باشند‪.‬‬

‫‪ -‬باطری ها مصارف پست را از نظر حفاظت کنترل ‪ ، SIGNALLING ،‬روشنایی اضطراری و‬

‫موتورهای ‪ DC‬را تامین نماید‪.‬‬

‫‪ -‬در باتری های سرب اسیدی بدنه باطری ها از جنس شفاف بوده و حداقل و حداکثر سطح ماز‬

‫الکترولیت بر روی آن مشخص می گردند و یا مجهز به نمایش دهنده سطح الکترولیت می باشند‪.‬‬

‫‪ -‬سول باطری باید توانایی تامین جریان زیاد تخلیه را داشته باشد از این رو آنها باید از نوع ‪H‬‬

‫منطبق با استاندارد ‪ BS‬شماره ‪ 6290‬باشند‪.‬‬

‫‪ -6-4-3‬آرایش باطری‬

‫هر باطری دارای نگهدارنده های مربوطه بوده که نحوه آرایش آن یک ردیفه می باشد‪ .‬اگر نحوه‬

‫قرار گرفتن باطری ها بیش از دو طبقه باشد‪ ،‬قابل قبول نخواهد بود‪ .‬در صورتیکه باطری ها در‬

‫دو ردیف قرار گرفته باشند فضای کافی بین این دو ردیف جهت سرویس و تعمیرات را باید در‬

‫نظر داشت‪ .‬نگهدارنده باطری به نحوی طراحی می گردد تا شتاب زلزله مشخص شده را بخوبی‬

‫تحمل نماید و نگهدارنده باطری ها از جنس چوب سخت مرغوب به همراه دو الیه رنگ ضد اسید‬

‫‪14‬‬
‫و یا از جنس فلز (ترجیحاً فوالد) با گالوانیزه گر و ضد اسید ساخته می شوند‪ .‬ساختمان این‬

‫نگهدارنده ها به گونه ای است که برای نصب روی کف مسطح بتونی مناسب می باشند‪.‬‬

‫نگهدارنده ها باید کامالً سخت و عاری از هر گونه پیچ و تاب بوده و جهت اتصال پیچ و مهره ای‬

‫به یکدیگر و در یک ردیف مناسب باشند‪ .‬سلول شماره گذاری شده که روی نگهدارنده باطری‬

‫نصب می گردند‪.‬‬

‫‪ -7-4-3‬عمر باطری‬

‫سلول قادر به حفظ تمامی آمپر ساعت خود در طول ‪ 20‬تا ‪ 25‬سال بهره برداری در شرایط‬

‫محیطی و کاری پست می باشند‪ .‬روی هر سلول باطری باید اطالعات زیر بصورت دائمی حک‬

‫شود‪:‬‬

‫‪ -‬شماره سلول‪.‬‬

‫‪ -‬نوع صفحه مثبت‬

‫‪ -1-4‬شینه اصلی‬

‫شینه ها باید از جنس مس بوده و در طول تابلو سطح مقطع یکسانی داشته باشند‪ .‬شینه ها ‪،‬‬

‫اتصاالت و نقاط انتهایی آنها باید روکش ‪ PVC‬داشته باشند‪.‬‬

‫شینه ها باید توسط نگهدارنده ها و به صورت مجزا برای هر فاز ‪ ،‬نگاه داشته شود و محکم بسته‬

‫شوند تا بتواند در مقابل نیروهای شدید وارده بر آنها که نشای از عبور جریان اتصال کوتاه‬

‫مشخص شده می باشد ‪ ،‬مقاومت نماید‪ .‬نگهدارنده های شینه ها باید از جنس ورقه های ‪Hylam‬‬

‫‪ ،‬مواد پالستیکی ریخته گری شده باشند‪ .‬در صورتی که یک نگهدارنده برای هر دو شینه در نظر‬

‫گرفته شده باشدف یک حفاظ ضد خراش باید تدارک دیده شود‪.‬‬

‫اتصاالت شینه باید از نوع پیچ و مهره ای بوده و محل اتصال شینه ها باید کامالً تمیز شده و قبل‬

‫از اتصال گریس مخصوص روی آن قرار داده شود‪.‬‬

‫‪15‬‬
 ‫‪ -2-4‬کلیدهای )‪MCCB (Mlulded Case Circuit Breaker‬‬

‫مشخصه عملکرد ‪ MCCB‬باید به قرار زیر باشد‪:‬‬

‫‪ -‬قدرت قطع آنها مشخص شده است‪.‬‬

‫‪ -‬عملکرد سریعی به منظور رفع خطا داشته باشد‪.‬‬

‫‪ -‬کنتاکت های کمکی ‪ ،‬جهت اعالم خطا وجود داشته باشند‪.‬‬

‫‪ -‬در صورت وقوع خطا در دورترین نقطه ‪ MCCB ،‬قابلیت حس و رفع خطا را داشته باشد‪.‬‬

‫از نوع موتوری با قابلیت دریافت فرمان به صورت ‪ Remote‬باشد‪( .‬این حالت برای پست های از‬

‫نوع ‪ DCS‬مورد نظر است و هدف آن کنترل مدار از راه دور می باشد)‬

‫‪ -3-4‬رله های حفاظتی و کمکی‬

‫رله های اتصال زمین ‪ ،‬ولتاژ کم و رله های کمکی باید با استاندارد ‪ IEC‬شماره ‪ 255‬مطابقت‬

‫نماید‪ .‬رله های حفاظتی باید به منظور محافظت در مقابل گرد و غبار در داخل یک محفظه قرار‬

‫داده شود و از نوع توکار و سوکتی بوده و تنظیم ‪ ،‬آزمایش و بازگرداندن به حالت اولیه از جلوی‬

‫آن امکان پذیر باشد‪.‬‬

‫‪ -4-4‬رله اتصال زمین‬

‫یک رله اتصال زمین برای هر سری باطری در تابلوی ‪ DC‬باید در نظر گرفته شده و از طریق دو‬

‫عدد فیوز ‪ HRC‬متصل گردد‪ .‬در صورت وقوع خطای زمین یا شکست و خوردگی در عایق سیم‬

‫های هر یک از قطب های باطری و کاهش امپدانس به پایین تر از میزان تنظیم شده ( ‪ 20‬تا ‪500‬‬

‫کیلو اهم) رله باید آالرم صادر نماید‪ .‬رله بای در مقابل اعوجاج ولتاژ تا میزان ‪ 50‬درصد ولتاژ‬

‫‪ DC‬مقاوم باشد‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫رله باید از هر جهت کامل بوده و توسط یک میلی آمپرمتر صفر وسط که به طور سری با بار و‬

‫زمین قرار می گیرد بصورت دائم وضعیت عایق موجود را نمایش دهد‪ .‬در این صورت جهت‬

‫انحراف عقربه ‪ ،‬قطب آسیب دیده را نشان خواهد داد‪.‬‬

‫‪ -5-4‬رله افت ولتاژ‬

‫رله افت ولتاژ به منظور بررسی ولتاژ هر شینه تدارک دیده شود و در صورت کاهش ولتاژ به‬

‫‪ 92/5‬درصد ولتاژ نامی ‪ ،‬آالرم صادر نماید‪ .‬کنتاکت آالرم باید با تأخیر ‪ 60‬تا ‪ 100‬میلی ثانیه ای‬

‫بسته شده تا در اثر بروز افت ولتاژهای گذرای ناشی از سیستم ‪ ،‬آالرم غیر واقعی صادر نشود‪.‬‬

‫دامنه تنظیم رله باید به صورت پیوسته از ‪ 60‬تا ‪ 125‬ولت ‪ DC‬باشد‪ .‬نسبت به ولتاژ شروع به‬

‫کار و ولتاژ قطع باید کمتر از ‪ 103‬درصد باشد‪ .‬رله باید به گونه ای طراحی شود تا اضافه‬

‫ولتاژهای ماندگار تا ‪ 1/4‬پریونیت را تحمل نماید‪ .‬رله های کمکی باید در محدوده ولتاژ ‪ 40‬تا ‪110‬‬

‫درصد ولتاژ نامی سیستم به صورت رضایت بخشی کار کند‪.‬‬

‫‪ -6-4‬تجهیزات اندازه گیری و آالرم‬

‫هر فیدر ورودی باید دارای یک آمپرمتر و هر قسمت شینه باید دارای یک ولت متر با محدوده‬

‫مناسب باشد‪ .‬پنجره های آالرم و اعالم خبر باید دارای تجهیزات و ویژگیهای زیر باشند‪:‬‬

‫‪ -‬کلید آالرم صوتی مشترک ‪.‬‬

‫‪ -‬کلیدهای فشاری برای تست المپ ‪ ،‬خاموش کردن و دریافت خطا‪.‬‬

‫‪ -‬آالرم قطع تغذیه ‪ DC‬با صدای متفاوت ‪.‬‬

‫‪ -‬برای کار با ولتاژ‪ DC‬مشخص شده که در تابلو موجود است‪ ،‬مناسب باشد‪.‬‬

‫‪ -‬امکان آالرم صوتی – بصری مجزا جهت مشخص نمودن "قطع تغذیه " و مناسب برای ولتاژ‬

‫‪ 230‬ولت ‪ AC‬امکان اعالم خبر اختصاری در اطاق کنترل ‪ ،‬اسکادا و ثبات وقایع ‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫‪ -7-4‬تابلوی روشنایی اضطراری ‪DC‬‬

‫برای روشنایی اضطراری ‪ DC‬باید از یک تابلو به صورت مجزا جهت تمام پست استفاده شود‪.‬‬

‫طراحی ‪ ،‬انعطاف پذیری و قابلیت اطمینان این تابلو و تجهیزات آن باید مشابه با تابلو توزیع ‪DC‬‬

‫اصلی باشد‪ .‬این تابلوی ‪ 2‬قدرت مورد نیزا خود را از تابلوی ‪ SUBI‬و ‪ SUBII‬تأمین نموده تغذیه‬

‫مورد نیاز جهت روشنایی اضطراری تمامی پست را از طریق تعدادی فیدر خروجی تأمین‬

‫می نماید‪ .‬تعداد و ظرفیت فیدرهای ورودی و خروجی مشخص شده است‪.‬‬

‫کنتاکتور قدرت به صورت خودکار هر شب از طریق یک کلید نوری فیدر ورودی را متصل‬

‫می نماید‪.‬‬

‫یک ت ایمر با محدوده زمانی کافی باید جهت اتصال با سه کلید نوری ( دو عدد در محوطه و یک‬

‫عدد در داخل ساختمان) در این تابلو نصب شود‪ .‬عالوه بر امکان وصل خودکار‪ ،‬کنتاکتورهای‬

‫قدرت باید به صورت دستی قطع و وصل گردند‪ .‬یک کلید سه حالته سلکتوری ( خاموش‪ ،‬دستی ‪،‬‬

‫اتوماتیک) که در حالت خاموش قابل قفل شدن باشد باید در نظر گرفته شود‪.‬‬

‫تجهیزات بکار برده شده در تابلوی روشنائی اضطراری ‪ DC‬مشابه تجهیزات بکار رفته در‬

‫تابلوی توزیع ‪ DC‬می باشد ‪ ،‬مگر در مورد کنتاکتور قدرت و سوئیچ های نوری و تأخیری ‪.‬‬

‫سوئیچگر باید مدوالر ‪ ،‬سرپوشیده فلزی‪ ،‬قابل نصب در داخل ساختمان ‪ ،‬روی دیوار و یا کف‬

‫بوده و با استاندارد ‪ IEC‬شماره ‪ 439‬مطابقت داشته باشد‪ .‬مابقی ویژگی های ساخت آن باید با‬

‫آنچه که در ارتباط با تابلو توزیع ‪ DC‬ذکر شده‪ ،‬مطابقت داشته باشد‪.‬‬

‫‪ -2‬فعال شدن روشنایی ‪ DC‬بر مبنای از کار افتادن سیستم روشنایی ‪ AC‬به هر دلیل می باشد‪ ،‬لذا منطق مربوطه بر این اساس باید با‬

‫استفاده از مدارات مربوطه بر روی تابلوی ‪ LVDC‬پیاده گردد‪.‬‬

‫‪14‬‬
 ‫‪ -8-4‬کنتاکتورها‬

‫کنتاکتورها باید از نوع الکترومغناطیسی هوایی بوده و قابلیت تحمل مقادیر نامی را به صورت‬

‫بدون وقفه داشته باشند‪ .‬هر کنتاکتور باید ‪ 4‬عدد کنتاکت کمکی معموالً باز و ‪ 4‬عدد کنتاکت کمکی‬

‫معموالً بسته داشته باشد‪ .‬روی تمامی کویل کنتاکتورها باید وسایلی جهت حذف اضافه ولتاژها‬

‫در نظر گرفته شود ‪ .‬کویل اصلی کنتاکتورها باید قابلیت کارکرد در ولتاژ ‪ DC‬مشخص شده که‬

‫از طریق فیدر ورودی به وسیله کلید و فیوز مناسب تأمین می گردد را داشته باشد‪.‬‬

‫کنتاکتورها باید به صورت غیر جاذبه ای بوده و به صورت الکتریکی در حالت وصل نگه داشته‬

‫شوند‪ .‬پوش باتون های استارت و استپ و المپ های نشاندهنده قرمز و سبز باید روی محل‬

‫مربوطه به کنتاکتور تدارک دیده شود‪.‬‬

‫کنتاکتورها باید به ه مراه یک رله تأخیر زمانی ارائه شوند تا در صورت وقفه ‪،‬یا افت ولتاژ تغذیه‬

‫کمکی برای مدت ‪ 100‬تا ‪ 150‬میلی ثانیه بسته باقی بمانند‪ .‬تأخیر زمانی فوق به هنگام فرمان قطع‬

‫از طریق پوش باتون قطع نباید اعمال گردد‪ .‬مقادیر نامی کلید و کنتاکتور هر یک از مدارها باید به‬

‫گونه ای باشد تا با مدار مربوطه مطابقت داشته باشند‪ .‬کنتاکتور باید قدرت قطع و وصل تمامی‬

‫بارهای مربوط به روشنائی اضطراری را داشته باشد‪.‬‬

‫‪ -9-4‬سوئیچ های نوری و سوئیچ های زمانی‬

‫سوئیچ های نوری باید از نوع صنعتی باشد‪ .‬روشن شدن چراغ های اضطراری باید در یک‬

‫محدوده ‪ 0/5‬تا ‪ 5‬کاندال قابل تنظیم باشد‪ .‬سوئیچ های نوری باید بای ک تأخیر زمانی ‪ 2‬تا ‪20‬‬

‫ثانیه چراغ های روشنایی را خاموش نموده و قابل استفاده در فضای بیرونی با درجه حفاظت‬

‫‪ IP54‬و مناسب برای عملکرد با ولتاژ‪ DC‬مشخص شده باشد‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫‪ -5‬مشخصات باطری شارژر‬

‫‪ -1-5‬تعیین ظرفیت باطری شارژر‬

‫هر شارژر شامل ‪ 2‬حالت شارژ شناور و شارژ سریع می باشد‪ .‬در حالت شارژ شناور ‪ ،‬شارژر‬

‫عالوه بر تأمین کل بار‪ ،‬باید تخلیه تمام باطری ها ناشی از بارهای لحظه ای را جبران کند ولتاژ‬

‫خروجی شارژر از ‪ 110‬تا ‪ 115‬درصد ولتاژ نامی باطری ‪ ،‬قابل تنظیم می باشد‪ .‬در حالت شارژ‬

‫سریع ‪ ،‬ولتاژ خروجی شارژر تا ‪ 140‬درصد ولتاژ نامی باطری های افزایش می یابد‪ .‬چنانچه این‬
‫‪3‬‬
‫متصل شود‪ ،‬به تجهیزات صدمه خواهد زد‪ .‬لذا در‬ ‫ولتاژ همزمان با شارژ باطری به بار نیز‬

‫حالت شارژ سریع ‪ ،‬بار مصرفی به بخشی از باطری ها ( در حدود ‪ 45‬درصد) متصل گردد‪ ،‬یا‬

‫اینکه توسط دیود از صدمه دیدن تجهیزات جلوگیری می گردد‪ .‬جهت انتخاب آمپر خروجی‬

‫باطری شارژر ابتدا ظرفیت باطری ها و سپس بار مصرفی مداوم پست که عالوه بر شارژ باطری‬

‫باید به سیستم تزریق شود محاسبه می شود‪ .‬همانگونه که قبال بیان شد ظرفیت باطری بر اساس‬

‫مقدار بار مداوم ‪ ،‬بار اضطراری و بار لحظه ای تعیین می گرد‪ .‬در محاسبه تعیین ظرفیت باطری‬

‫مقادیر زمانی مختلفی برای بارهای سه گانه فوق در نظر گرفته می شود‪.‬‬

‫‪ -2-5‬ویژگی های فنی باطری شارژر‪ /‬یکسو کننده‬

‫بر اساس مقدار ‪ ،‬نوع وطبقه بندی بارهای ‪ DC‬پست و ظرفیت باطری ها‪ ،‬نوع و مشخصات اسمی‬

‫شارژر شامل تعداد فاز ورودی ‪ ،‬مقادیر اسمی ترانس تغذیه یکسو کننده ‪ ،‬ولتاژ ورودی‬

‫یکسوکننده‪ ،‬ظرفیت آن و مشخصات کامل الکتریکی آن مشخص می شود‪.‬‬

‫هر شارژر به همراه تمامی کلیدها‪ ،‬رله ها ‪ ،‬دیودها ‪ ،‬دستگاه های اندازیه گیری‪ ،‬فیوزها ‪،‬‬

‫ترانسفورماتورها‪ ،‬نشان دهنده ها ‪ ،‬فیوز با امکانات آالرم‪ ،‬شارژرهای شناور و سریع‪ ،‬سیستم‬

‫‪ -3‬در این حالت شارژر بصورت یک منبع جریان در می آید‪.‬‬

‫‪20‬‬
‫‪ AVR‬و تمامی تجهیزات وابسته که جزئیات آنها در این متن مشخص می شوند‪ ،‬باید در داخل‬

‫یک تابلو خود ایستا نصب شوند‪.‬‬

‫باتری شارژر‪ /‬یکسو کننده با استفاده از عناصر یکسوکننده سیلیکونی طراحی می گردد‪ .‬عناصر‬

‫یکسوساز بصورت پل یکسوکننده تمام موج که در داخل یک جعبه فلزی قابل نصب در کف اتاق‬

‫قرار می گیرد ‪ ،‬بسته می شوند‪ .‬فلز بکار رفته در سخت چهارچوب جعبه از نوع فوالد با نورد‬

‫سرد با ضخامت حداقل‪ 2/5‬میلیمتر که بطور مناسب پرداخت گردیده و دارای پوشش رنگ‬

‫مناسب می باشد و ضخامت ورق های پوشش دهنده نیز نباید از ‪ 2‬میلیمتر کمتر باشد‪ .‬هر باطری‬

‫بوسیله ‪ 2‬شارژر یکسان که یکی بعنوان اصلی دومی بعنوان جانشی در نظر گرفته می شوند‬

‫شارژ می گردد‪.‬‬

‫هر شارژر باید به گونه ای طرح شود تا بتواند با شارژر دیگر تحت شرایط کاری اتوماتیک به‬

‫همراه باطری ها عمل نماید‪ .‬در شرایط کاری دستی ولتاژ خروجی مورد نظر توسط پیچ تنظیم‬

‫واقع در جلو تابلو تنظیم می گردد‪ .‬رگوالتور ولتاژ ثابت اتوماتیک در شارژر شناور باید ولتاژ‬

‫‪ DC‬خروجی را روی ‪ 0/5‬درصد باالتر از ولتاژ خروجی یکسوساز تنظیم نماید‪ .‬این ولتاژ باید در‬

‫شرایطی که صفر تا ‪ 100‬درصد جریان نامی از یکسوساز کشیده می شود و در شرایط تغییرات‬

‫ولتاژ‪ ،‬فرکانس و یا ولتاژ و فرکانس تغذیه ‪ ،‬با توجه به شرایط مشخص شده و همچنین دمای‬

‫محیطی مشخص شده ‪ ،‬ثابت باقی بماند‪.‬‬

‫یکسوساز شارژر باید توسط ولتاژ ترمینال باطری کنترل شود و کنترل یکسوساز توسط ولتاژ‬

‫خروجی یکسوساز مجاز نیست ‪ .‬از اینرو ولتاژ کنترل باید از طریق فیوزهای مجزا از باطری‬

‫برداشت شود‪.‬‬

‫‪21‬‬
‫حالت شناور باید دارای محدود کننده جریان داخلی بوده تا در صورت عبور جریانی بیش از‬

‫‪ 110‬درصد جریان نامی ولتاژ خروجی یکسوساز را کاهش دهد به طوری که بار اضافی را‬

‫باطری تغذیه نماید‪.‬‬

‫مقدار نوسان در حالت شناور باید به کمتر از ‪ -+3‬درصد در بار اهمی ‪ ،‬بدون وجود باطری‬

‫محدود گردد‪ .‬همچنین مقدار نوسان نباید از ‪ 2‬درصد ولتاژ پیک به هنگام شارژ پیوسته باری‬

‫تجاوز نماید‪ .‬این حدود در محدوده فرکانس ورودی معتبر است‪ .‬مؤلفه ‪ AC‬جریان مستقیم‬

‫خروجی در حالت شارژ با ظرفیت ‪ 50‬آمپر ساعت‪ ،‬نباید از یک آمپر مؤثر تجاوز نماید‪ .‬رگوالتور‬

‫جریان ثابت اتوماتیک در حالت شارژ سریع باید توانایی شارژ باطری در زمان مشخص شده را‬

‫داشته باشد‪ .‬مقدار نوسان درحالت شارژ سریع باید به مقداری محدود شود تا گرم شدن اضافی‬

‫باطری را به دنبال ند اشته باشد‪.‬‬

‫ولتاژ خروجی شارژر در حالت شارژ سریع باید روی ‪ 90‬تا ‪ 140‬درصد ولتاژ نامی باطری قابل‬

‫تنظیم باشد‪ .‬ولتاژ خروجی در حالت شناور باید روی ‪ 110‬تا ‪ 115‬درصد ولتاژ نامی باطری قابل‬

‫تنظیم باشد‪.‬‬

‫تنظیم واقعی شارژ شناور و سریع باید به گونه ای انتخاب شود تا از شارژ مکرر باطری بدون‬

‫نیاز به شارژ مجدد اطمینان حاصل گردد‪ .‬حالت شارژ سریع باید بصورت خودکار بعد از یک‬

‫فاصله زمانی مشخص ‪ 4‬تا ‪ 12‬ساعته از باطری جدا گرد‪ .‬شارژر باید دارای فیلترهایی باشد تا‬

‫سطح پارازیت را به کمتراز ‪ 64‬دسی بل محدود نماید‪ .‬تمامی تجهیزات باید قادر به تحویل خروج‬

‫نامی در خالل کارکرد دائم ‪ ،‬تحت دمای مشخص شده باشند‪.‬‬

‫ولتاژهای شارژ نگهداری )‪ (FLOAT‬و شارژ قوی )‪ (BOOST‬قابل تنظیم بوده و محدوده این‬

‫تنظیم برای شرایط بهره برداری از باطری ها که توسط سازنده آنها اعالم می گردد مناسب‬

‫‪22‬‬
‫می باشند‪ .‬شارژر خروجی نامی را با تغییرات ولتاژ ورودی ‪ -15%‬تا‪ +10%‬و تغییرات فرکانس‬

‫ورودی ‪ -+5%‬تامین می نماید‪.‬‬

‫باطری شارژر پس از مدت ‪ 4‬ساعت تخلیه ‪ ،‬باطری کامال تخلیه شده را در مدت ‪ 12‬ساعت بطور‬

‫کامل شارژ می نماید و در این مدت جریان شارژر از یک حداقل تنظیم فراتر نمی رود‪ .‬باطری‬

‫شارژر عالوه بر آن در مدت شارژ باطری بارهای ‪ DC‬که به سرهای خروجی با متصل می‬

‫باشند را تغذیه می کند‪.‬‬

‫شارژرها دارای سیستم محدودکنندگی جریان خروجی بصورتیکه جریان خروجی آن از ‪120%‬‬

‫جریان نامی تجاوز ننماید می باشند و جریان و ولتاژ خروجی شارژر توسط آمپرمتر و ولتمتر‬

‫بر روی آن مشخص می گردد‪ .‬هر گونه خطا در داخل شارژر می باید بوسیله چراغ بر روی آن‬

‫مشخص گردد و سیگنال مربوطه را از طریق سیستم کنترل پست به اتاق کنترل بفرستند‪.‬‬

‫در شارژرها انتخاب دستی شارژ نگهداری )‪ (FLOAT‬و شارژ قوی از طرف جلوی دستگاه‬

‫امکان پذیر بوده و وضعیت خودکار شارژ از طرف جلوی دستگاه قابل انتخاب می باشد‪.‬زمانیکه‬

‫دستگاه در این حالت قرارداد تغییر وضعیت شارژ از شارژ نگهداری )‪ (FLOAT‬به شارژ قوی‬

‫)‪ (BOOST‬در صورتیکه ولتاژ ورودی به دستگاه قطع و یا برای مدت زمانی بیش از ده دقیقه‬

‫کمتر از حد مجاز بوده است‪ ،‬به صورت خودکار انجام می گیرد‪ .‬زمان شارژ قوی )‪(BOOST‬‬

‫در این حالت محدوده به تنظیم رله زمانی است‪ .‬البته این رله زمانی متفاوت از رله زمانی خواهد‬

‫بود که برای شارژ قوی )‪ (BOOST‬غیر خودکار بکار می رود و می تواند دارای تنظیم های م‬

‫تفاوتی باشند‪.‬‬

‫در نمای جلویی دستگاه شارژر‪ /‬یکسوکننده ولتمتر و آمپرمتر جریان مستقیم به منظور مشخص‬

‫نمودن ولتاژ و جریان شارژ قرار دارد که عالوه بر آنها آمپرمتر دیگری جریان بار را مشخص‬

‫‪23‬‬
‫می نماید اندازه گیری ولتاژ بار با استفاده از ولتمتر فوق الذکر و یک کلید دو حالت قابل انجام‬

‫می باشد‪.‬‬

‫باطری شارزر ‪ /‬یکسوکننده حداقل آالرم های زیر که از کنتاکت های رله های کمکی مربوطه به‬

‫ترمینال های خروجی برای اعالم در مکان های دیگر سیم کشی شده اند را ارسال می کند‪.‬‬

‫‪ -1‬آالرم آشکارساز اتصال زمین با مقاومت زیاد با المپ نشان دهنده در روی دستگاه و با‬

‫قابلیت آشکارسازی پالریته ‪ ،‬این آالرم هنگامی عمل خواهد نمود که یک اتصال زمین در سیستم‬

‫وجود داشته باشد و حتی هنگامیکه تغذیه ‪ AC‬دستگاه هم قطع باشد این آالرم باید درست عمل‬

‫کند‪.‬‬

‫‪ -2‬آالرم نقص در خروجی شارژر با المپ نشان دهنده در روی دستگاه ‪.‬‬

‫‪ -3‬آالرم اعالم کم ‪ /‬زیاد ولتاژ خروجی بار با المپ نشان دهنده در روی دستگاه ‪.‬‬

‫‪ -4‬آالرم نقصان در تغذیه اصلی با ولتاژ ‪ AC‬ورودی ( نامرتبی در تریب فازهای ورودی‪ ،‬کم و‬

‫زیاد ولتاژ ف قطعی در فازها و ‪.)...‬‬

‫‪ -5‬آالرم اتصال معکوس به باطری با المپ نشاندهنده در روی دستگاه‬

‫‪ -6‬قطع شارژر در اثر افزایش ولتاژ در حالت شارژر شناور‬

‫‪ -7‬کاهش ولتاژ شارژر‬

‫‪ -4‬قطع شارژر‬

‫‪ -9‬خروج اتوماتیک در حالت شارژ سریع‬

‫‪ -10‬آالرم عیب در ساختمان داخلی شارژر در صورت بروز مشکل برای هر یک از المان های‬

‫شارژر ‪.‬‬

‫‪ -11‬کاهش ولتاژ تغذیه ‪AC‬‬

‫‪ -12‬رزرو‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫الزم به ذکر است کلیه المپ های آالرم فوق توسط پوش باتن آزمایش المپ از روی دستگاه قابل‬

‫آزمایش می باشند‪.‬‬

‫در سیستم باطری شارژر‪ /‬یکسوکننده از حفاظت های زیر استفاده می شود‪:‬‬

‫‪ -1‬تعیین میزان ولتاژ ورودی و رله حفاظتی مربوطه‪.‬‬

‫‪ -2‬حفاظت خروجی در مقابل اتصال زمین با مقاومت باال که این حفاظت ولتاژهای ورودی خود‬

‫را از شینه سیستم تغذیه جریان مستقیم خواهد گرفت‪.‬‬

‫‪ -3‬حفاظت اضافه ولتاژ و کسر ولتاژ در ترمینال های بار‪.‬‬

‫‪ -4‬حفاظت ولتاژ کم در ترمینال های خروجی شارژر‪.‬‬

‫‪ -5‬حفاظت در مقال اتصال معکوس به باطری ‪.‬‬

‫‪ -6‬حفاظت مدارهای خروجی در مقابل اتصال کوتاه و یا افزایش جریان ( این حفاظت جریان‬

‫خروجی را محدود می کند و باعث قطع سیستم نخواهد شد)‬

‫‪ -7‬حفاظت مدار ورودی در مقابل اتصال کوتاه‬

‫در نتیجه هر شارژر دارای تجهیزات حفاظتی و نشان دهنده های زیر است ‪:‬‬

‫‪ -‬سه المپ روی تغذیه ‪ AC‬ورودی شارژر‪.‬‬

‫‪ -‬یک المپ در خروجی ‪ DC‬به منظور نمایش وجود ولتاژ ‪DC‬‬

‫‪ -‬یک المپ نشان دهنده برای وضعیت شارژ(سریع ‪ ،‬شناور)‬

‫‪ -‬یک رله اضافه ولتاژ که روی ‪ 110‬درصد ولتاژ نامی باطری تنظیم می شود و از کنتاکت های‬

‫این رله جهت اعمال فرمان قطع به ‪ MCCB‬خروجی شارژر بعد از تاخیر زمانی تنظیم شده‬

‫استفاده می شود‪.‬‬

‫‪ -‬یک رله حساس به کاهش ولتاژ‪ DC‬با دو کنتاکت که روی ‪ 92/5‬درصد ولتاژ نامی تنظیم می‬

‫شود‪.‬‬

‫‪25‬‬
 ‫‪ -‬یک آمپرمتر ‪ DC‬برای نشان دادن جریان خروجی‪.‬‬

‫‪ -‬یک ولت متر ‪ DC‬بهمراه سوئیچ انتخاب شارژ سریع و شناور برای نشان دادن ولتاژ خروجی‪.‬‬

‫‪ -‬یک سیستم آالرم بهمراه پنجره ها‪ ،‬بوق‪ ،‬پوش باتن ها و نوشتارهای مناسب حک شده روی هر‬

‫پنجره ‪.‬‬

‫همچنین برای آالرم های مشترک سه سری کنتاکت قابل تعویض در شارژر در نظر گرفته می‬

‫شود‪ .‬در صفحه جلویی باطری شارژر‪/‬یکسو کننده اعالم وضعیت های زیر لحاظ می گردند‪:‬‬

‫‪ -‬روشن ‪ /‬خاموش ‪.‬‬

‫‪ -‬شارژر نگهداری )‪ / (FLOAT‬شارژ قوی )‪(BOOST‬‬

‫تابلو شارژر با درجه حفاظت باید ‪ IP51‬ساخته می شود و استحکام تابلو باید بگونه ای باشد تا‬

‫از کارکرد غلط وسایل و تجهیزات‪ ،‬ناشی از ضربه یا زلزله ممانعت بعمل آید‪ .‬عموما در هر تابلو‬

‫شارژر دارای امکانات و تجهیزات زیر است‪:‬‬

‫‪ -1‬یک مجموعه ‪ ( SCR‬یکسوسازهای پل تمام موج قابل کنترلی سیلیکونی) (‪SCR‬ها و دیودهای‬

‫مورد استفاده در شارژها با مقدار نامی باالتر انتخاب شده و عناصر الزم جهت حفاظت آنها نیز‬

‫باید فراهم گردد‪ .‬سیستم اعالم خبر در شارژر باید بصورت تابلوئی بوده و نشان دهنده های‬

‫پالستیکی برای هر آالرم وجود داشته باشد و در روی هر یک متن مربوطه نوشته شده باشد ‪.‬‬

‫همچنین نقشه سیم کشی شارژر ‪ ،‬رنگ سیم ها و شماره گذاری سیم ها باید ارائه گردد‪).‬‬

‫‪ -2‬تمامی کنتاکت های که مشخص کننده عیب در هر یک از شارژرها می باشند ‪ ،‬باید جهت اعالم‬

‫خبر اختصاری در تابلوی کنترل‪ ،‬اسکادا و ثبات وقایع بصورت موازی به یکدیگر متصل گردند‪.‬‬

‫‪ -3‬ترانسفورماتور یکسوساز در شارژر خشک دو سیم پیچه که به تعداد کافی تپ های خارج از‬

‫مدار در محل هایی که قابل دسترسی باشند‪ .‬در آن تعبیه شده باشد ترانسفورماتورها باید قابلیت‬

‫عبور پیوسته جریان مشخص شده در تمامی تپ ها را داشته باشند ‪ ،‬ترانسفورماتور مربوط به‬

‫‪26‬‬
‫یکسوساز باید در داخل تابلوی شارژر که قابلیت تهویه دارد قرار داده شود سطح صدای تولیدی‬

‫توسط ترانس باید از ‪ 65‬دسی بل پایین تر باشد‪.‬‬

‫‪ -4‬یک یخش بنام واحد تنظیم اتوماتیک ولتاژ بهمراه کلیدهای سلکتوری جهت انتخاب دو وضعیت‬

‫خودکار و دستی( در حالت شناور) (شارژر باید به گونه ای طرح شود تا در هر دو حالت دستی‬

‫و خودکار به صورت خطی (بدون پله) کنترل گردد)‬

‫‪ -5‬امکان کنترل ولتاژ با ‪AVR‬‬

‫‪ -6‬یک دستگاه تنظیم کننده خودکار جریان ثابت ‪ ACCR‬بهمراه کلید دو وضعیتی خودکار و‬

‫دستی در حالت سریع و امکاناتی دیگر که در حالت شناور برای دو حالت خودکار و دستی در‬

‫نظر گرفته شده است‪.‬‬

‫‪ -7‬کلیدهای تنظیم ولتاژ هر یک از حاالت سریع و شناور که یکی برای انتخاب دستی ولتاژ و‬

‫دیگری برای تنظیم دقیق ولتاژ مورد نظر است‪.‬‬

‫‪ -4‬یک دستگاه تایمر ‪ 4‬تا ‪ 12‬ساعته و تجهیزات مربوطه جهت روشن و خاموش کردن خودکار‬

‫در حالت شارژ سریع‪.‬‬

‫‪ -9‬یک دستگاه کلید گردان تک وضعیتی‪ ،‬تک قطبی و سریع جهت انتخاب حالت شارژ‪.‬‬

‫‪ MCCB -10‬در ورودی و خروجی که جریان های اضافه بار‪ ،‬اتصال کوتاه و قطع سریع در‬

‫آنها قابل تنظیم بوده و دارای کنتاکت های اضافی جهت استفاده در سیستم اعالم خبر‪ ،‬اسکادا و‬

‫ثبات وقایع نیز می باشند و ‪MCCB‬ها باید قادر به قطع جریان اتصال کوتاه مشخص شده‬

‫باشند‪.‬‬

‫‪ -11‬مجموعه کاملی از فیوزهای ‪ HRC‬و فیوزهای خاص جهت حفاظت از ‪SCR‬ها ‪ ،‬که تمامی‬

‫فیوزها دارای آالرم جهت مشخص نمودن حالت سوختن فیوز می باشند‪.‬‬

‫‪ -12‬یک دستگاه کلید تپ چنجر جهت تغییر تب ترانسفورماتور در حالت بی بار‪.‬‬

‫‪27‬‬
‫‪ -13‬یک ولتمتر ‪ DC‬بهمراه فیوزهای مربوطه و یک کلید سلکتوری دو حالته جهت اندازه گیری‬

‫ولتاژهای شارژ شناور و سریع ‪.‬‬

‫‪ -14‬یک دستگاه آمپرمتر ‪ DC‬بهمراه شنت اندازه گیری جریان در حالت شناور‬

‫‪ -15‬یک دستگاه کلید گردان قابل قطع زیر بار‬

‫‪ -16‬تثبیت ولتاژ خروجی‬

‫‪ -17‬مصونیت در مقابل پارازیت های رادیویی‬

‫جدول الف ‪ :‬ویژگیهای فنی باطری شارژر‪/‬یکسوکننده‬

‫‪ 125‬ولت ‪DC‬‬ ‫‪ -1‬ولتاژ نامی خروجی از سیستم‬

‫‪ 400/230‬ولت ‪Ac‬‬ ‫‪ -2‬ولتاژ منبع ورودی‬
‫نصب ایستاده برزمین‬ ‫‪ -3‬نوع تابلو‬
‫سرب‪ -‬اسید‬ ‫‪ -4‬نوع باتری تحت شارژ‬
‫نگهداری ‪boost/float‬‬ ‫‪ -5‬انواع وضعیت های شارژ‬
‫خودکار‪/‬دستی‬ ‫‪ -6‬نوع عملکرد شارژر‬
‫عناصر یکسوساز کنترل شونده سیلیکونی وصل شده بصورت پل‬
‫‪ -7‬مشخصات یکسوساز‬
‫تمام موج‬
‫‪ -4‬محدوه تغییرات ولتاژ خروجی بازای تغییرات بار در محدوده‬
‫صفر تا بار کامل ‪ ،‬ولتاژ ورودی در محدوده ‪ +10%‬تا ‪-15%‬‬
‫در محدوده ‪ =1%‬و ‪-1%‬‬
‫فرکانس ‪ -5% ،+5%‬و درجه حرارت در محدوده ‪ -5‬درجه‬
‫سانتیگراد تا ‪ +45‬درجه سانتیگراد‬
‫کمتر از دو ولت موثر‬ ‫‪ -9‬حداکثر ریپل ولتاژ خروجی بدون اتصال باتری و در بار کامل‬
‫‪ -10‬جریان ‪ dc‬خروجی نامی‬
‫‪ -11‬اطالعات محیطی‪:‬‬
‫‪ 2000‬متر‬
‫الف) ارتفاع از سطح دریا‬
‫‪ 45‬درجه سانتیگراد‬
‫ب) حداکثر درجه حرارت‬
‫‪ -5‬درجه سانتیگراد‬
‫ج)حداقل درجه حرارت‬
‫مشخصه‪I-U‬‬ ‫‪ -12‬نوع مشخصه شارژ‬
‫مورد نیاز می باشد‬ ‫‪ -13‬محدوده کننده خودکار جریان‬
‫با سری کردن دیودهای سیلیکونی ( در زمان شارژ اولیه بار جدا‬
‫‪ -14‬نوع و روش جداسازی مدارهای بار و شارژر‬
‫خواهد شد)‬
‫‪ 4‬تا ‪ 16‬ساعت‬ ‫‪ -15‬محدوده قابل تنظیم زمان شارژ قوی‬
‫مطابق ‪DE 0875‬‬ ‫‪ -16‬تداخل در امواج رادیویی )‪(RFI‬‬
‫در انتخاب شارژرهای مناسب توصیه می شود موارد فنی زیر لحاظ شوند‪:‬‬

‫‪ -‬محدوده مجاز ولتاژ بار برای شارژرها ‪ -+5%‬ولتاژ نامی باشد‪.‬‬

‫‪24‬‬
‫‪ -‬جهت شارژرهای ‪ 110‬ولتی ‪ 14 ،‬عدد دیود با دو استپ بصورتیکه در حالت ‪ 14 ،Float‬عدد و‬

‫در حالت ‪ 14 ، Boost‬عدد در مدار قرار گیرد ‪.‬‬

‫‪ -‬جهت شارژرهای ‪ 44‬ولتی‪ 4 ،‬عدد دیود در یک مرحله قرار گیرد‪.‬‬

‫‪ -‬برای ورودی شارژرها ‪ VDR‬در نظر گرفته شود‪.‬‬

‫‪ -‬شارژرها به ‪ 2‬روش جریان و زمانی شارژر نمایند‪.‬‬

‫همچنین در انتخاب اینورترهای مناسب توصیه می شود موارد فنی زیر لحاظ شوند‪:‬‬

‫‪ -‬طراحی مدار اینورترها طبق شکل صورت گیرد‪.‬‬

‫بدین صورت که ابتدا اولویت با مسیر ‪ AC‬و سپس ‪ BC‬و در صورت قطع ‪ ، DC‬به اینورتر دوم‬

‫انتقال یابد‪.‬‬

‫‪ -‬در صورت وقوع ‪ Over Load‬نباید عمل سوئیچ کردن برای اینورتر دوم انجام شود‪.‬‬

‫‪ -‬جهت خروجی اینورترها ‪ VDR‬در نظر گرفته شود‪.‬‬

‫‪ -‬جهت مسیر بای پست ‪ ،‬ترانس ایزوله و استابالیزر در نظر گرفته شود‪.‬‬

‫‪ -‬جهت ‪MCB‬های هر باس خروجی یک عدد کنتاکت‬

‫شارژر‬

‫شارژرها به منظور تبدیل جریان ‪ AC‬به ‪ DC‬از طریق یکسوساز ‪ ،‬جهت شارژ باتری و تأمین‬

‫بارهای ‪ DC‬در شرایط کار عادی پست بکار می روند‪.‬شارژرهای مورد استفاده در پست های‬

‫فشار قوی غالباً یکسوسازهای تریستوری می باشند‪ .‬در برخی سیستمها ممکن است طراحی‬

‫بصورتی باشد که باتری برای تعمیر از سیستم جدا شود و تحت این شرایط ‪ ،‬شارژر باید قادر‬

‫باشد بدون اینکه به باتری متصل باشد‪ ،‬بارهای ‪ dc‬را به تنهایی تأمین کند‪ .‬انتظار می رود که‬

‫‪29‬‬
‫انتظام ولتاژ‪ 4‬و ریپل‪ 5‬خروجی در این حالت افزایش یابد‪ .‬بنابراین باید حداکثر مقدار مجاز برای‬

‫تغییرات ولتاژ و ریپل خروجی شارژر مشخص شود‪.‬‬

‫شمای کلی شارژر مورد استفاده در سیستم ‪LVDC‬‬

‫معموال برای پستهای ‪ 63‬کیلوولت‪ ،‬یک شارژر و یک مجموعه باتری‪ ،‬برای پستهای ‪ 132‬و ‪230‬‬

‫کیلوولت‪ ،‬دو شارژر و یک مجموعه باتری و برای پستهای ‪ 400‬کیلوولت‪ ،‬در شارژر و دو‬

‫مجموعه باتری در نظر گرفته می شود‪ .‬برخی اوقات برای پستهای ‪ 230‬کیلوولت دارای اهمیت‬

‫باال( مانند پستهای نیروگاهی و ‪)...‬از دو شارژر و دو مجموعه باتری نیز استفاده می شود‪.‬‬

‫چنانچه شارژر دوم در نظر گرفته شود در مواردی که به هر علت دستگاه اول از سرویس خارج‬

‫گردد‪،‬سیستم قادر است که خود را ادامه دهد نحوه اتصال هر دو شارژر به سیستم کامالً یکسان‬

‫وبوده و هر دو دارای یک درجه اهمیت هستند و باید هر یک به تنهایی بتوانند کل نیاز پست را‬

‫تأمین نمایند‪.‬‬

‫برای هر نوع پست فشار قوی و بسته به نوع اهمیت آن از هر یک از طرحهای فوق می توان‬

‫استفاده کرد در مواردی که پست مورد نظر ‪ ،‬از لحاظ راههای ارتباطی و دسترسی سریع به‬

‫پست به منظور رفع نقص شارژر یا حمل دستگاه شارژر یدکی مشکلی نداشته باشد‪ ،‬می توان از‬

‫سیستم تک شارژری نیز استفاده نمود‪ .‬اما در مواردی که راههای دسترسی نامناسب است و‬

‫رفع نقص شارژر و با جایگزین نمودن آن با شراژر یدکی به سرعت امکانپذیر نباشد باید از‬

‫‪4‬‬
‫‪-Voltage regulation‬‬
‫‪5‬‬
‫‪-Ripple‬‬

‫‪30‬‬
‫سیستم دو شارژری استفاده شود‪ .‬شارژرها دارای یک مدار محدوده کننده جریان هستند که در‬

‫حالت اضافه بار ‪ ،‬نقش حفاظت از شارژر را بعهده دارد‪ .‬در حالت اضافه بار‪ ،‬ولتاژ خروجی‬

‫شارژر کاهش یافته که این امر باعث می شود بارهای اضافی توسط باتریها تغذیه گردند‪.‬‬

‫باتری‬

‫در پستهای فشار قوی وقتی همه منابع تغذیه قطع باشند‪ ،‬برای تامین بارهای ‪ dc‬از مجموعه‬

‫باتریها استفاده می شود‪ .‬ولتاژ نمی مجموعه باتری ها به ولتاژ نامی بار و حدود مجاز تغییرات‬

‫ولتاژ بارهای مختلف بستگی دارد‪ .‬ظرفیت باتری به به توان بارهای مختلف‪ ،‬طول زمان استفاده‬

‫از آنها و شرایط کاری و محیطی وابسته است‪.‬‬

‫برای طراحی یک سیستم ‪ ، LVDC‬ابتدا باید با توجه به شرایط موجود ‪ ،‬نوع باتری مورد‬

‫استفاده را تعیین کرد‪.‬‬

‫انواع باتریهای مورد استفاده در پستها‬

‫انواع باتریهای مورد استفاده در پستها‬

‫انواع باتریهای مورد استفاده عبارتند از ‪:‬‬

‫باتریهای اسید سربی ساکن‬

‫الکترود این باتریها از نوع سرب و ترکیبات سرب و الکترولیت آنها اسید سولفوریک رقیق است‪.‬‬

‫باتریهای نیکل‪ -‬کادمیوم‬

‫این باتریها از الکترودهایی با جنس ترکیبات نیکل بعنوان الکترود مثبت و کادمیوم بعنوان الکترود‬

‫منفی و محلول هیدروکسید پتاسیم رقیق بعنوان الکترولیت تشکیل شده اند‪.‬‬

‫مزایای باتری نیکل کادمیوم نسبت به باتری اسید – سربی‬

‫‪ -‬استقامت مکانیکی باالتر ( دوام بیشتر در مقابل تنش های مکانیکی و الکتریکی)‬

‫‪ -‬نگهداری آسانتر‬

‫‪31‬‬
 ‫‪ -‬عمر بیشتر‬

‫‪ -‬فضای مورد نیاز کمتر جهت نصب‬

‫‪ -‬وزن کمتر‬

‫معایب باتریهای نیکل کادمیوم نسبت به باتریهای اسید – سربی‬

‫‪ -‬ولتاژ کمتر هر سلول‬

‫‪ -‬افزایش ولتاژ در زمان شارژ تا ‪ 50‬درصد‬

‫‪ -‬افت ولتاژ در حالت دشارژ تا ‪ 20‬درصد‬

‫‪ -‬راندمان آن حدود ‪ 75‬درصد بر حسب آمپرساعت و ‪ 50‬تا ‪ 60‬درصد بر حسب وات ساعت‬

‫می باشد‪ .‬بنابراین مصرف جریان شارژ قابل مالحظه ای دارند‪.‬‬

‫‪ -‬مصرف بیشتر آب مقطر‬

‫‪ -‬الکترولیت آنها باید هر چند سال عوض شود‪.‬‬

‫انواع شارژ باتری‬

‫باتری ها پس از اتمام مرحله راه اندازی نیاز به انواع شارژهای زیر دارند‪ ( .‬دستورالعمل سازنده‬

‫در مورد شارژ باتری نسبت به موارد ذیل در اولویت قرار دارند)‪:‬‬

‫شارژ شناور‬

‫پس از انجام عملیات راه اندازی یا پس از هر مرحله شارژ سریع‪ ،‬می بایست باتری را تا زمان‬

‫دشارژ بعدی در حالت شارژ شناور قرار داد‪ .‬به این منظور باتری را با جریان معین و ولتاژی‬

‫برابر ‪ 110‬تا ‪ 115‬درصد ولتاژ نامی شارژ می نمایند‪ .‬شارژر همزمان به بارها و باتری متصل‬

‫است‪ .‬در این حالت شارژر عالوه بر تامین کل بار باید تخلیه باتریها که در اثر بارهای لحظه ای‬

‫انجام گرفته است را جبران کند‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫شارژ سریع‬

‫چنانچه کل ظرفیت باتری مورد استفاده قرار گیرد ( دشارژ شود) به منظور بازیابی سریع باتری‬

‫از این نوع شارژ استفاده می شود‪ .‬در این حالت ولتاژ اعمالی به باتری از شارژر اولیه کمتر‬

‫است‪.‬‬

‫شارژ متعادل کننده‬

‫تحت شرایطی نظیر کمتر شدن ولتاژ هر سلول از حداکثر مجاز ولتاژ سلول‪ ،‬کمتر شدن غلظت‬

‫اسید از حد مشخص شده توسط سازنده و ‪ ...‬توصیه می شود باتریها به روش دشارژ متعادل‬

‫کننده شارژ گردند‪.‬‬

‫شارژ اولیه‬

‫در هنگام راه اندازی باتری نصب شده از این نوع شارژ استفاده می شود و در این حالت‬

‫شارژرها ‪ ،‬باتری را تا وضعیت شارژ کامل شارژ می نماید‪ .‬شارژ اولیه ‪ ،‬ولتاژ اعمالی به باتری‬

‫از شارژ شناور و شارژ سریع بیشتر است‪.‬‬

‫انتخاب مشخصات باتری‬

‫جهت انتخاب مشخصات باتری ‪ ،‬موارد زیر باید تعیین گردد‪:‬‬

‫‪ -‬نوع باتری‬

‫‪ -‬تعداد سلول و ظرفیت‬

‫‪ -‬مشخصات اتاق باتری‬

‫انتخاب نوع باتری‬

‫انواع اصلی باتریهایی که در پست های فشار قوی مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از ‪:‬‬

‫‪ -‬باتریهای اسید – سربی‬

‫‪ -‬باتریهای نیکل – کادمیوم‬

‫‪33‬‬
‫با توجه به مزایا و معایب باتریها‪ ،‬باتریهای اسید – سربی برای استفاده در پستهای فشار قوی‬

‫پیشنهاد می شود در انتخاب سلول موارد ذیل نیز می بایستی مدنظر قرار گیرند‪:‬‬

‫‪ -‬مشخصات فیزیکی نظیر ابعاد و وزن سلول ها ‪ ،‬ماده محفظه نگهدارنده الکترولیت ‪ ،‬اتصاالت‬

‫بین سلول ها و ترمینال های سلول‬

‫‪ -‬عمر در نظر گرفته شده در طراحی برای تأسیسات و عمر مورد انتظار برای سلول‬

‫‪ -‬تناوب و میزان تخلیه سلول‬

‫‪ -‬دمای محیطی ( در دماهای محیطی باال عمر باتری پایین می آید‪9‬‬

‫‪ -‬مشخصه شارژ سلول‬

‫‪ -‬ملزومات نگهداری‬

‫‪ -‬ملزومات جهت قرارگیری سلول نسبت به سطح زیر ( برای سلول های با دریچه تنظیم شونده)‬

‫‪ -‬ملزومات در نظر گرفته شده برای تهویه ( برای سلول های با دریچۀ تنظیم شونده)‬

‫‪ -‬مشخصه رفتار سلول در مقابل زلزله‬

‫مشخص کردن ظرفیت و تعداد سلولهای باتری‬

‫در تعیین اندازۀ باتری ( تعداد سلولها و ظرفیت آنها) عوامل زیر دخالت دارند‪:‬‬

‫‪ -‬حداکثر ولتاژ سیستم‬

‫‪-‬حداقل ولتاژ سیستم‬

‫‪ -‬نمودار دوره کار باتری‬

‫‪ -‬جریان مجاز اتصال کوتاه‬

‫‪ -‬ضریب تصحیح حرارتی‬

‫‪ -‬ضریب اطمینان طراحی‬

‫‪ -‬ضریب تصحیح پیری‬

‫‪34‬‬
‫همچنانکه قبالً اشاره گردید‪ ،‬یک باتری از تعدادی سلول سری تشکیل شده است در این حالت‬

‫ولتاژ یک سلول ضربدر تعداد سلولهای موجود سری شده برابر با ولتاژ باتری خواهد بود‪.‬‬

‫ظرفیت یک باتری برابر با ظرفیت یک سلول واحد است ظرفیت هر سلول بستگی به ابعاد و‬

‫مساحت صفحات سلول دارد‪.‬‬

‫شرایطی که باتری تحت آن کار می نماید در ظرفیت مؤثر و واقعی آن مؤثر است از جمله این‬

‫شرایط می توان به موارد ذیل اشاره کرد‪:‬‬

‫‪ -‬کاهش درجه حرارت باعث کاهش ظرفیت قابل استفاده می شود‪.‬‬

‫‪ -‬ظرفیت با افزایش جریان بارگیری پایین می آید‪.‬‬

‫‪ -‬پارامتر حداقل ولتاژ در هر زمان در طول تخلیۀ باتری باعث محدوده شدن آمپر ساعت باتری‬

‫می شود‪.‬‬

‫تعیین تعداد سلولهای باتری‪:‬‬

‫حداکثر و حداقل ولتاژ مجاز سیستم ‪ ،‬تعداد سلولهای باتری را تعیین می کند ‪ ،‬عموماً برای یک‬

‫سطح ولتاژ خاص از تعداد مشخصی سلول استفاده می شود ( مثالً ‪ 240‬سلول برای ‪ 44‬ولت و‬

‫‪ 60‬سلول برای ‪ 125‬ولت)‬

‫با این حال ممکن است انحراف کمی از این تعداد مشخص به منظور انطباق بهتر ولتاژ خروجی‬

‫باتری با بازه تغییر ولتاژ سیستم مطلوب باشد‪ .‬باید توجه داشت که گسترده بودن بازه تغییر‬

‫ولتاژ مجاز سیستم ( با توجه به محدودیت تغییر ولتاژ تغذیه بارها) باعث انتخاب بهینه باتری از‬

‫نظر اقتصادی خواهد شد‪ .‬عالوه بر این استفاده از بیشترین تعداد سلول باعث می شود پارامتر‬

‫حداقل ولتاژ سلول به کمترین مقدار خود برسد و بنابراین ظرفیت انتخابی برای دورۀ کاری‬

‫باتری کمینه می شود‪.‬‬

‫در ابتدا با توجه به رابطۀ زیر تعداد سلولهای الزم بدست می آید‪:‬‬

‫‪35‬‬
 ‫حداکثر ولتاژ مجاز سیستم ) ناشی از محدودیت اضافه ولتاژ بار(‬
‫= تعداد سلولها‬
‫ولتاژ شارژ سلولها‬

‫در سلولهای با دریچه تنظیم شونده از آنجا که ولتاژ شارژ شناور نسبت به سلولهای روباز‬

‫باالتر است‪ ،‬برای محدودۀ ولتاژ سیستم مشابه و با توجه به رابطۀ فوق تعداد سلول کمتری‬

‫انتخاب می گردد‪ .‬مقدار مجاز حداقل ولتاژ سلول از رابطه زیر بدست می آید‪:‬‬

‫حداقل ولتاژ باتری‬

‫= حداقل ولتاژ سلول‬
‫تعداد سلولها‬

‫حداقل ولتاژ باتری برابر حداقل ولتاژ سیستم بعالوه افت ولتاژ در طول کابل فرض می شود‪.‬‬

‫بررسی های اولیه شارژر‬

‫شارژرها ممکن است بالفاصله بعد از نصب و یا چند ماه پس از نصب مورد بهره برداری قرار‬

‫گیرد و در هر دو حالت باید بازبینی های زیر انجام گیرد‪:‬‬

‫‪ -‬گرد و غبار را بوسیله پارچه پاک کنید‪.‬‬

‫‪ -‬بازبینی چشمی می بایستی از اینکه تمام اجزاء سالم هستند و در زمان حمل و نصب آسیب‬

‫ندیده اند مطمئن شد‪.‬‬

‫‪ -‬در شرایط آب و هوایی که برای رشد گیاهان مناسب می باشد و در جایی که حشرات وجود‬

‫دارند‪ ،‬اطمینان حاصل شود که هیچگونه اثری از رشد گیاه و النه حشرات وجود ندارد‪ .‬اگر گیاه‬

‫یا حشره ای دیده شد‪ ،‬واحدها کامالً تمیز شده و بوسیله روغن جال یا مواد مشابه رنگ شود‪ .‬به‬

‫دقت بررسی شود که کلیه مهره های اتصال های الکتریکی محکم باشند ( شینه ها ‪ ،‬کابل ها و‪)...‬‬

‫روش راه اندازی شارژر‬

‫‪ -‬دقت شود که دستگاه در حالت خاموش باشد‪.‬‬

‫‪ -‬فیوزهای دستگاه کنترل شود‪.‬‬

‫‪ -‬باتریها طبق ولتاژ نامی دستگاه آماده شود‪.‬‬

‫‪36‬‬
‫‪ -‬کابلهای اتصال مطابق ظرفیت دستگاه انتخاب شود‪ .‬سیم های اتصال به مصرف کننده و باتری‬

‫را از دو رنگ ‪ ،‬ترجیحاً قرمز برای اتصال به قطب مثبت و سیاه برای اتصال وسپس به سرهای‬

‫باتری وصل شود‪.‬‬

‫‪ -‬سیم های مصرف کننده به ترمینال مربوط به بار وصل شود‪.‬‬

‫‪ -‬اطمینان پیدا شود که اتصاالت صحیح است و اتصال زمین برقرار شده است‪.‬‬

‫‪ -‬قبل از اعمال تغذیه ‪ ،‬تمام کلیدها در حالت باز قرار داده شود‪.‬‬

‫‪ -‬کلید وضعیت شارژ را در وضعیت اتوماتیک قرار داده شود‪.‬‬

‫‪ -‬کلید ورودی به منظور تغذیه یکسوساز بسته شود‪.‬‬

‫نمونه طراحی‬

‫چنانچه الزم باشد برای یک پست ‪ 230/63‬کیلوولت با توجه به بارهای نشان داده شده در جدول‬

‫زیر و حداقل درجه حرارت پیش بینی شده برای الکترولیت معادل ‪ 14/3‬درجه سانتیگراد سیستم‬

‫‪ LVDC‬طراحی گردد ‪ ،‬بصورت زیر اقدام می گردد‪.‬‬

‫جدول‪ :‬بارهای وارده به سیستم ‪LVDC‬‬

‫زمان ورود بار‬ ‫جریان )‪(A‬‬ ‫توان بار )‪(W‬‬ ‫نوع بار‬
‫‪ -1‬بار پیوسته‪:‬‬
‫دائم‬ ‫‪12/9‬‬ ‫‪1612/9‬‬ ‫شرایط عادی‬
‫دائم‬ ‫‪1/12‬‬ ‫‪140‬‬ ‫آالرم ها‬
‫دائم‬ ‫‪0/16‬‬ ‫‪20‬‬ ‫رله های کمکی برای آالرم ها‬
‫‪-2‬بارهای ناپیوسته‪:‬‬
‫سه ساعت اولیه دوره‬ ‫‪17/6‬‬ ‫‪2200‬‬ ‫روشنائی اضطراری‬
‫در ساعت هفتم دوره‬ ‫‪2/24‬‬ ‫‪240‬‬ ‫آالرم ها‬
‫در ساعت هفتم دوره‬ ‫‪0/22‬‬ ‫‪40‬‬ ‫رله های کمکی برای آالرم ها‬
‫‪ -3‬بارهای لحظه ای‪:‬‬
‫‪ 1‬دقیقه پایانی‬ ‫‪0/49‬‬ ‫‪61/2‬‬ ‫عمل کردن رله های کمکی‬
‫‪ 1‬دقیقه پایانی‬ ‫‪32/4‬‬ ‫‪4050‬‬ ‫باز شدن کلیدهای فشار قوی‬

‫‪37‬‬
 ‫انتخاب ولتاژ‬

‫مطابق بند ‪ 1-2-2‬ولتاژ ‪ DC‬برای طراحی سیستم ‪ LVDC‬مورد نظر ‪ 125‬ولت در نظر گرفته‬

‫می شود‪ .‬به این ترتیب حداکثر و حداقل ولتاژ مجاز سیستم عبارتند از ‪:‬‬

‫حداقل ولتاژ مجاز‪:‬‬

‫‪Vmax = 125 × 1.1 = 137.5 V‬‬

‫حداقل ولتاژ مجاز‪:‬‬

‫‪Vmin= 125 × 0.85=106.25 V‬‬

‫انتخاب باتری‬

‫انتخاب نوع باتری‬

‫مطابق توضیحات قبل باتری سیستم ‪ LVDC‬مورد نظر را از نوع اسید – سربی انتخاب‬

‫می گردد‪ .‬ولتاژ شارژ سلول ها با توجه به نوع باتری اسید – سربی انتخابی به قرار زیر است‪:‬‬

‫‪V charge = 2.3 V‬‬

‫‪V min = 1.8 V‬‬
‫ظرفیت و تعداد سلولهای باتری‬

‫تعداد سلولهای باتری‪:‬‬

‫برای محاسبه تعداد سلول های باتری با توجه به روابط باال داریم‪:‬‬

‫‪137.5‬‬
‫= حداکثر تعداد سلولها‬ ‫‪= 60‬‬
‫‪2.3‬‬
‫‪106.25‬‬
‫= حداقل ولتاژ سلول‬ ‫𝑉 ‪= 1.77‬‬
‫‪60‬‬

‫مالحظه می شود حداقل ولتاژ سلول از حداقل ولتاژ مجاز سلول کمتر است ‪ .‬در نتیجه تعداد‬

‫سلول به ‪ 59‬کاهش داده میش ود‪ .‬در این حالت حداقل سلول ‪ 1.801V‬محاسبه می شود که از‬
‫‪34‬‬
‫حداقل مجاز بیشتر می شود‪ .‬حداقل ولتاژ سلول برای محاسبات مربوط به ظرفیت باتری ‪1.8V‬‬

‫در نظر گرفته می شود‪.‬‬

‫ظرفیت باتری‪:‬‬

‫با توجه به جدول بارها نمودار دوره کار باتری را به صورت شکل زیر رسم می گردد و سپس با‬

‫توجه به نمودار کاری ‪ ،‬جدول تعیین اندازه باتری مطابق جدول صفحات قبل تکمیل می شود‪.‬‬

‫نمودار دوره کار باتری برای نمونه طراحی‬

‫‪39‬‬