Machine Translated by Google

KLE ॉ अकादमी बे गावी

घटक महा व ा ये के ए ई सोसायट चे ॉ कॉ े ज बगळु गु स पा कोटं बरी ॉ कॉ े ज बळ एसए मानवी ॉ कॉ े ज गदग के ए ई
सोसायट चे बी ही बे ाड ॉ कॉ े ज बेळ गावी के ए ई ॉ कॉ े ज चकोडी आ ण के ए ई ॉ कॉ े ज कळं बो नवी मुंबई

अ यास सा ह य

या साठ

वमा कायदा

कनाटक टे ट ॉ यु न ह सट KSLU ब यांनी नधा रत के े या अ यास मानुसार तयार

ारे संक त ारे पुनराव ोकन के े

ी नवास पा क डा सहा यक. ा. डॉ. बी जय स हा ाचाय

बी. ही.बे ाड ॉ कॉ े ज बेळ गावी

हे अ यास सा ह य ऑन ाइन वग आ ण रेक ॉड के े या ह डओ ा यानांसाठ पूरक सा ह य हणून वापर याचा हेतू आहे. व ा याना
पूवतयारीत मागद न कर या या एकमेव उ े ाने हे तयार के े आहे
यां या परी ांसाठ . साम ीची अचूक ता सु न त कर यासाठ अ यंत काळजी घेत गे आहे.
तथा प ही साम ी पा पु तके कवा वषयावरी भा ये बद यासाठ वापर जाणार नाही यावर जोर द ा जातो. हे एक संक न आहे आ ण
े ख क साम ी या मौ कतेचे कोणतेही ेय घेत नाहीत. पोचपावती दे य असे तेथे दान के े आहे.
Machine Translated by Google

अ यास म III ऐ क II वमा कायदा

उ े

वमा क पना ही वहार ापाराची जुनी सं ा आहे. अगद जु या दवसांपासून

या ापा यांनी मोठे साहस के े यांनी इतर ना मोबद ा दे ऊ न पैसे द े

यांनी यां या मा ाची मा ाची जहाजे आ ण साहसी गो या नुक साना व आ ासन द े .

पै ां या मोबद याचे दर पर र मा य के े गे े . अ ी व ा स म के

इतर ापारी अ धक वे े ने आ ण अ धक मोकळे पणाने पुढ ापार साहस सु कर यासाठ .

वमा क पनेची ऑपरे न े मवक या सामा य त वां ारे दान के जाते

करार वमा पॉ सी एक करार अस याने सव या यक ा यां या अधीन आहे

यायपा के ने तपादन के यानुसार ा या कर या या नयमांचे तं . या वाय वमा

क पनेत भरपाई दे ण ारा याय घटक असतो. हा अ यास म व ा याना ओळख यासाठ तयार कर यात आ ा आहे

वमा काय ा या संक पना मक आ ण ऑपरे न पॅरामीटससह.

अ यास माची साम ी

यु नट आय

प रचय नसग ा या व याचा इ तहास इ तहास आ ण वकास

भारताती वमा वमा कायदा मु य वभाग वमा नयामक ा धकरण कायदा

याची भू मका आ ण काय.

यु नट II

व याचा करार व या या कराराचे वग करण व वध व याचे व प

करार तथ या प ांना स ावनेची त वे उघड न करणे म ये चुक चे वणन

वमा करार वमायो य ाज ी मयम ा या पेमटची प त दवस

कृ पा ज ती ी मयम परत करणे मृ युदर धोका जोखमीचा अथ आ ण ा ती कारण

ॉ समा वषयाची नयु .

यु नट III

जीवन वमा जीवन व याचे व प आ ण ा ती जीवन व याचे कार.

पॉ सी आ ण ाइफ इ ुर स कॉ ॅ टची न मती ाइफ इ ुर स व वमा काढ े ा काय म

करार जोखमीवर प रणाम करणारी प र ती जीवन धोरणांतगत वसू कर यायो य र कम

पेमटचे अ धकार दा ाचे नपटारा आ ण पैसे भरणे जीवन वमा कायदा

तृतीय प अ धकारां व वमा सामा य वमा कायदा मोटार वाहने

अ ध नयम १९८८ से. १४० १७६ भारतात. नसग आ ण ा ती नरपे कवा दोष नस े े दा य व तसरे
Machine Translated by Google

प कवा मोटर वाहनांचा अ नवाय वमा दावा याया धकरण सावज नक दा य व

वमा मोटार व या या कायदे ीर बाबी दावे वतः या नुक सानीचे दावे तृतीय प

दा य व दावे.

यु नट IV

अ न वमा अ न व याचे व प आ ण ा ती मू भूत त वे अट आ ण

वॉरंट प ांचे अ धकार आ ण कत े दावे काही कायदे ीर बाबी. चा प रचय

कृ षी वमा भारताती पीक व याचा इ तहास पीक वमा अंडरराय टग

पीक व या ी संबं धत दावे सम या भारताती प ु वमा.

यु नट ही

सागरी वमा नसग आ ण ा ती सागरी धोरणांचे वग करण वमायो य ाज

वमायो य मू ये सागरी वमा आ ण पॉ सी अट आ ण ए स ेस वॉरंट हॉयेज

वच न समु ाचे धोके नुक सान नुक सानाचे कार सागरी वमा कायदा एसएस ते .

नधा रत पु तके

के एसएन मूत आ ण के हीएस मा व याचा आधु नक कायदा

एमएच ी नवासन वमा काय ाची त वे.

संदभ पु तके

ERHardy Ivamy वमा काय ाची सामा य त वे

संबं धत अ याय.

वमा कायदा .

सागरी वमा कायदा १९६३.

सामा य वमा वसाय रा ीयकरण अ ध नयम १९७२.

जीवन वमा नगम अ ध नयम १९५६.

मोटार वाहन कायदा .

Machine Translated by Google

संक पना नसग आ ण व याची ा ती

रा ीय अथ व ेत आ ण आंतररा ीय दो हीम ये व या ा ाथ मक मह व आहे

ापार. वमा ी मयम रोख वाह अथ व ेती गुंतवणुक साठ नधी नमाण करतात. द

वमा े ाचा वकास आ थक वकासा या सामा य तरावर अव ं बून असतो

आ ण नजीक या भ व यासाठ संभावना.

सामा यतः आ थक वकासाम ये सकारा मक संबंध असतो

दे आण ोक व यावर खच करणारी र कम करार आ थक आ ण कायदे ीर

व याचे पै ू .

वमा हा वमाकता आ ण वमाधारक यां याती कराराचा संबंध आहे या ारे

अन त जोखमीमुळे नंतर या नुक सानीची भरपाई कर यासाठ पूव चे वचन घेते

कवा एखाद घटना घडताना कवा घडत नसताना ठरा वक र कम भरणे

ी मयम हणून ओळख या जाणा या मोबद या या व .

या व ाती येक गो अपघात ना आ ण ना ा या अधीन आहे. ए

जोखमी या या क पनेचा ावसा यकाने या या वसायाचा उपयोग के ा. तो भार उच तो

संभा ते या अ यासा ारे वचारात घेत े या जोखमीचा आ ण पुरे ा माणात जोडणे

वचार यामुळे तो जोखमी या ापारावर नफा कमावतो तर वमाधारक याचा ह कदार असतो

अन त घटना घड यास नुक सानभरपाई कवा न त र कम मळवा

तोटा. हणून व या या कराराचे वणन जोखीम वतरणाची यं णा हणून के े जाते

आ ण ेअ रग.

काही मह वा या ा या

व याचे उ मा काचे व वध जोखमीपासून संर ण करणे आहे

अंदाज ावतो. व याचे मू भूत काय हे आहे

एखा ा ा होणारे नुक सान इ ुक आ ण स म ावसा यक जोखीम धारकांक डे वळवा

ी मयम नावा या तु नेने हान योगदाना या वचारात

अथत हणतात

ही एक अ ी या आहे या ारे एखा ा या मृ यूमुळे कवा अपंग वामुळे उ व े या आ थक नुक सानाचा धोका असतो

कवा नुक सान हास ना कवा मा म ेचे नुक सान या धो यांमुळे ते आहेत

उघड सयाने गृहीत धर े आहे

Machine Translated by Google

मॅ न या मते

वमा ही संभा आ थक तोटा मो ा सं येने वर पसरव याची एक प त आहे

एखा ा ारे सोयी करपणे सहन करणे खूप गंभीर

रगे आ ण म र या दात

हे सामा जक उ े पूण करते हे एक सामा जक साधन आहे या ारे ना अ न त धोके असू कतात

एका गटात एक के े आ ण अ ा कारे अ धक न त के े ारे हान नयतका क योगदान

नधी दान करतात यातून नुक सान झा े यांना भरपाई द जाऊ कते

हाड इवामी यां या कामात हतात वमा काय ाची सामा य त वे क

व याचा करार हा एक करार आहे या ारे वमाकता नावाची एक हाती घेते

स या ा भर यासाठ मयम नावा या मा य मोबद यासाठ परतावा या ा हणतात

वमा उतरव े ा पैसे कवा या या समतु य व न द घटना घड यावर.

ुड य इ ुर स कं पनी व अंतगत महसू आयु चॅन जे

घटना कधी घडे क नाही कवा घडे क नाही याब एकतर काही अ न तता अस पा हजे

घटना ही एक आहे जी कधी ना कधी घड च पा हजे याब अन तता असणे आव यक आहे

या वेळ ते घडे .

साधारणपणे वैध करार हो यासाठ वमा करार असणे आव यक आहे

i वमाकता आ ण वमाधारक यां याती करार

ii करार हा भ व याती घटना घड यामुळे कवा न घड यामुळे झा े या नुक सानावर आधा रत आहे

iii वमाधारकाकडू न र कम भर या या व पात वचारात घेण े आ ण

iv वमा कं पनीने आतापयत या पै ाती तोटा भ न काढ याचे आ ासन द े आहे जर तोटा झा ा तर ते क कते

आक मक घटना घडते.

अ ा कारे एखा ा चे नरी ण करता येते क व या या कराराम ये एखाद जहाज कवा घराचा वमा काढू कते

जहाज हरव े जाणार नाही कवा घर जाळ े जाणार नाही याची खा ी क कत नाही परंतु काय क कते

वमा असा आहे क एखाद व घटना घड यावर काही र कम द जाई . अ ा कारे द

व याचा वषय हणजे पैसे व पात भरपाई दे ण े

धोका अस याची खा ी द .
Machine Translated by Google

व याची उ े

वमा पट उ े पूण करतो

. ता काळ हान ेण ीचे आ ण जवळचे उ मो ा माणात पसर े े नुक सान जोखीम नुक सान

जोखीम धारकांची सं या आ ण त काळ ाभाथ हा वमाधारक आहे.

. र ी ांब प या या आ ण गम उ े जेथे ते आ थक वकासा ा गती दे ते

वमा कं प यां ारे गुंतवणुक ारे रा वा ण य वकासात

आ ण रा ाचे उ ोग.

इ तहास

भारतात व याचा उ े ख मनु मनु मृती या खाणात कर यात आ ा आहे.

Yagnavalkya Dharmasastra and Kautilya Arthashastra which examined the pooling of

आग पूर महामारी आ ण काळानंतर पुन वतरणासाठ संसाधने. जीवन वमा

म ये ओ रएंट ाइफ इ ुर स कं पनी या ापनेपासून वसाय सु झा ा

क क ा १८३४ म ये कं पनी अय वी झा . १८२९ म ये म ास इ वटे ब ने जीवन सु के े

म ास े सडे सीम ये वमा वसाय. ट वमा कायदा म ये ागू कर यात आ ा.

आ ण बॉ बे यु युअ ओ रएंट आ ण ए ायर ऑफ इं डया ची ापना

बॉ बे े सडे सी. या काळात ट कं प यांचे वच व होते.

म ये भारत सरकारने वमा कं पनी रटन का त कर यास सु वात के .द

भारतीय जीवन वमा कं पनी कायदा हा जीवन व याचे नयमन करणारा प ह ा कायदा होता. म ये

भारतीय वमा कं पनी कायदा सरकार ा गोळा कर यास स म कर यासाठ ागू कर यात आ ा

भारतीया ारे भारतात आयो जत के े या जीवन आ ण जीवन वमा नस े या वसाया वषयी सां यक य मा हती

आ ण ॉ हडंट इ ुर स सोसायट सह परदे ी वमा कं प या. म ये कायदा झा ा

वमा कायदा ारे एक त आ ण सुधा रत सवसमावे क तरतुद सह

वमा कं प यां या याक ापांवर नयं ण ठे वा.

या वमा ती काय ाने मु य एज सी र के या परंतु पातळ

धा जा त होती आ ण अनु चत ापार प त चे आरोप होते. या सरकारने

भारताने वमा उ ोगाचे रा ीयीकरण कर याचा नणय घेत ा.

जानेवारी रोजी जीवन वमा े ाचे रा ीयीकरण क न एक अ यादे जारी कर यात आ ा.

आ ण या वष आयु वमा महामंडळाची ापना झा . ए आयसीने १५४ भारतीयांना सामावून घेत े

आण गैर भारतीय वमाकत आ ण भ व य नवाह सं ा. उ रापयत ए आयसीची म े दारी होती

चे द क जे हा वमा उ ोग खाजगी े ासाठ पु हा उघड ा गे ा.

Machine Translated by Google

भारताती सामा य व याची सु वात प मेक डी औ ो गक ांती या काळात झा

ा तकात समु पयटन ापाराची वाढ. तो ट ांचा वारसा हणून आ ा

म ये ायटन इ ुर स कं पनी या ापनेत मूळ अस े े वसाय

क क ा. म ये इं डयन मकटाइ इ ुर सची ापना कर यात आ ती प ह कं पनी होती

सामा य व याचे सव वग अंडरराइट करा. म ये जनर इ ुर स कौ स एक ाखा

इ ुर स असो सए न ऑफ इं डया ची ापना कर यात आ याने न प तेसाठ आचारसं हता तयार के आण

चांग ा वसाय सराव.

अकरा वषानंतर गुंतवणुक चे नयमन कर यासाठ वमा काय ात सुधारणा कर यात आ आ ण सेट कर यात आ ा

कमान सॉ ह सी मा जन आ ण दर स ागार स मतीची ापना कर यात आ . म ये

जनर इ ुर स बझनेस नॅ न ायझे न ॲ ट वमा मंज ूर झा यामुळे

जानेवारी रोजी उ ोगाचे रा ीयीकरण कर यात आ े . एक े सात वमा कं प यांचे एक ीकरण कर यात आ े

आ ण चार कं प यांम ये गट के े नॅ न इ ुर स कं पनी यू इं डया ॲ युर स

कं पनी ओ रएंट इ ुर स कं पनी आ ण युनायटे ड इं डया इ ुर स कं पनी. जनर

जानेवारी पासून भावी म ये भारतीय वमा महामंडळाची ापना कर यात आ .

या द का या सु वातीस वमा े पु हा उघड यास सु वात झा . म ये द

सरकारने रझ ह बँके चे माजी ग हनर आर एन यां या अ य तेख ा एक स मती ापन के

म हो ा वमा सुधारणांसाठ फार ी ता वत करती जे म ये सु के े यांना पूरक आहेत

आ थक े . स मतीने म ये आप ा अहवा सादर के ा अ ी फारस के

खाजगी े ा ा वमा उ ोगात वे कर याची परवानगी ावी. परदे ी कं प यांनी वे करावा

ो टग भारतीय कं प या यतो भारतीय भागीदारांसह संयु उप म हणून.

म हो ा स मती या फार नंतर म ये वमा

नयमन आ ण वकास कर यासाठ नयामक आ ण वकास ा धकरण IRDA ची ापना कर यात आ

वमा उ ोग आ ण ए म ये समा व के े गे े . IRDA या उ ांम ये समा व आहे

ध ा ो साहन दे ण े वाढ व ाहक नवडीसह ाहकांचे समाधान वाढवणे आ ण

वमा बाजाराची आ थक सुर तता सु न त करताना ी मयम कमी करा.

IRDA ने ऑग ट म ये न दणीसाठ आमं ण दे ऊ न बाजार उघड ा

अनु योग परदे ी कं प यांना ट यांपयत मा क द गे . ा धकरण

वमा कायदा या क म A अंतगत नयमाव तयार कर या या अ धकारासह

Machine Translated by Google

कं पनी या न दणीपासून हतसंर णापयतचे नयम तयार के े आहेत

पॉ सीधारक पासून.

डसबर म ये भारतीय जनर इ ुर स कॉप रे न या उपकं प या

वतं कं प या हणून पुनरचना कर यात आ आ ण GIC चे रा ीय पुनरचना कर यात आ े .

वमाकता संसदे ने जु ै म ये GIC मधी चार सहा यक कं प यांना जोडणारे वधेयक मंज ूर के े .

नयात पत हमीसह सामा य वमा कं प या आहेत

भारतीय महामंडळ आ ण भारतीय कृ षी वमा महामंडळ आ ण २४ जीवन

दे ात कायरत अस े या वमा कं प या. बँ कग सेवांसह वमा सेवा जोडतात

भारता या जीडीपी या सुमारे सात ट के .

म ये IRDAI ने थेट वदे ी गुंतवणूक FDI मयादा वाढव याचा य न के ा

वमा े स या या २६ ट यांव न ४९ ट के झा े आहे. व याम ये FDI मयादा

या अथसंक पानुसार हे े ट के कर यात आ े .

भारताती व याचा इ तहास खा ५ मह वा या ट यांम ये अ यासू कतो

.म म या वाढ चा का ावधी या काळात एक म म होता

भारतीय कं प यांची वाढ आ ण हे ामु याने वदे ी चळवळ मुळे होते

याने ट व तू ट सं ा आ ण सव गो वर ब ह कार टाक ा

ट . वमा कं प यां या अ नयं त म म वाढ मुळे

काही वाईट दसणे जे भारतीय जीवन हमी पास क न तपास े पा हजे

कायदा . थमच जीवन व याचे रटन का त करणे पासून सु झा े .

. संघष आ ण र वाढ चा का ावधी दोन जगांमधी का ावधी

यु े वदे ी कं प यांना कठ ण काळातून जावे ाग े . ची अचानक वाढ

वदे ी चळवळ ने द े या ो साहनामुळे कं प यांचे वाईट झा े

संप ी जमा करणे आ ण वसायात अननुभवीपणा. यामुळे आ थक मंद आ आहे

वसाय वाढ साठ संघष करावा ाग ा. अनेक छोट मोठ काया ये उभी करावी ाग आण

जे काही वाच े यांना अनेक भरभराट या परदे ी काया यां या ध ा सामोरे जावे ाग े .

भारतीय वमा वसाया या हताचे र ण करणे सरकार ा भाग होते

आ ण हणून म ये ी एस सी सेन यांची चौक ी कर यासाठ व ेष अ धकारी हणून नयु कर यात आ आण

भारताती वमा काय ाती सुधारणांबाबत अहवा . म ये अ य तेख ा स मती

चे ी एन.एन.सरकार यांची व ेष अ धका या या अहवा ाची तपासणी कर यासाठ नयु कर यात आ होती
Machine Translated by Google

वमा कायदा पा रत करणे जो सरकार ारे एकसमान नयं णाची तरतूद करतो

सव वमा कं प यांवर. पररा काया यांनी भारताती यांचे वसाय बंद के े .

. रता आ ण एक ीकरणाचा का ावधी परक यांपासून मु असणे

धा भारतीय काया यांना रता मळा . स या महायु ानंतर वदे ी

चळवळ ा बळ मळा े आ ण रा ीय भावना वाढ . मो ा माणात भांडव

वकसन ी उ ोगांम ये गुंतवणुक साठ यां याकडे उप होते. म ये कावसजी

जहांगीर स मतीने वमा कं प यां या गैरगुंतवणुक चा नषेध के ा

गुंतवणुक चे नयमन आ ण वमा कायदा म ये अनेक वेळ ा सुधारणा करा ा ाग या.

दे ा या फाळणीने प र ती बकट झा होती. ी एसआर रंगनाथन स मती

संपूण वमा काय ाचे पुनराव ोकन के े आ ण या अहवा ा या आधारे म ये ती कर यात आ

याने वमा सं ा अ धक बनव यासाठ रगामी बद के े

दे ा या आ थक वकासासाठ उपयु .

. बूम आ ण रा ीयीकरणाचा का ावधी अ यावत पंचवा षक योजनां ारे भारताने

कृ षी धान समाजातून औ ो गक समाजात वाढ ा. दे ांतगत आ म व ास

कं प या वाढ या. या सवामुळे वमा वसायात तेज ी आ . चंड

वमा कं पनी आ ण सरकार यां याकडे भांडव उप होते

या नधीचा वकास योजनांसाठ वापर करा आ ण गुंतवणूक करणा या ोकांची खा ी कर यासाठ

एक चांग सुर ा. नंतर म ये जीवन वमा कायदा पा रत कर यात आ ा जीवनाचे रा ीयीकरण

भारताती वमा वसाय. पुढे म ये सामा य व याचे रा ीयीकरण कर यात आ े

सामा य वमा आणीबाणी तरतुद अ ध नयम पा रत क न. सामा य

चार उपकं प यांसह वमा महामंडळ ापन कर यात आ े .

. खाजगीकरणाचे युग नंतर वमा े खाजगी सं ांसाठ खु े

म हो ा स मती या फार ी. सावज नक आ ण खाजगी दो ही कं प या खेळ या

एकाच वेळ मह वाची भू मका. अ धक खाजगी सं ां या वाढ मुळे पा सग झा े आहे

वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण कायदा चे नयं ण आ ण नयमन कर यासाठ

भारताती वमा े .

वमा कं प यांची न दणी

वमा कायदा क म अंतगत तरतूद करतो क कोण याही ने नवीन वसाय सु क नये

वमा वसायाची कोणतीही ाखा IRDA कायदा सु झा यानंतर जोपयत तो

न दणी माणप ा त के े आहे.

Machine Translated by Google

न दणीसाठ या

अंतभूत कं पनी IRDA अंतगत न दणीकृ त असणे आव यक आहे. IRDA कायदा क म

न दणीसाठ अज भर याची तरतूद करते.

वमा कायदा या मह वा या तरतुद

व ारे वमा वसाया या वहारास तबंध

C. यापुढे दान के या माणे कोणतीही सु झा यानंतर

वमा सुधारणा कायदा चा व या या कोण याही वगास चा ना दे ण े सु होते

भारताती वसाय आ ण कोणताही वमाकता भारताती कोण याही वगाचा वमा वसाय करणार नाही

अ ा ारंभापासून एक वषाची मुदत संप यानंतर असे कोणतेही काय चा ू ठे वा

वसाय तोपयत

a सावज नक कं पनी कवा

b सहकारी सं ा अ ध नयम चा अंतगत कवा कोण याही अंतगत न दणीकृ त सोसायट

सहकारी सं ां ी संबं धत कोण याही रा यात स या अंम ात अस े ा इतर कायदा कवा

c भारताबाहेरी कोण याही दे ा या काय ांतगत समा व के े सं ा कॉप रेटची नाही

खाजगी कं पनीचे व प

परंतु क सरकार अ धकृ त राजप ात अ धसूचने ारे

या वभागा या कायातून अ ा का ावधीसाठ आ ण अ ा मयादे पयत सूट दे यात आ आहे

वसाय चा ू ठे व या या उ े ाने कोणतीही कवा वमा कं पनी न द करे या अट

उपखंड c म ये न द के े या व पाचे सेवा नवृ ी भ े आ ण वा षक मंज ूर करणे

क म या खंड मधी कवा कोणताही सामा य वमा वसाय चा व या या उ े ाने

पुढे दान के े क वमाक याने कोणताही सामा य वमा उतरव या या बाबतीत

वसाय अ ी कोणतीही अ धसूचना तीन वषापे ा जा त काळ ागू होणार नाही

एकावेळ

भारतीय वमा कं पनी वाय इतर कोणताही वमाकता सु क कणार नाही परंतु

या काय ांतगत भारताती कोण याही वगाचा वमा वसाय चा ू ठे वा

भारतीय वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण कायदा ची सु वात.

२ उपक म १ अंतगत जारी के े येक अ धसूचना वकरात वकर संसदे समोर मांड जाई

जारी के यानंतर असू कते.

३ पोट क म १ म ये काहीही अस े तरी वमा सहकारी सं ा

या काय ांतगत कवा नंतर भारताती कोण याही वगाचा वमा वसाय चा ू ठे वता येई

वमा सुधारणा अ ध नयम चा ारंभ.

Machine Translated by Google

न दणी

. कोणतीही हा कायदा सु झा यानंतर कोण याही वगा ा चा वणार नाही

भारताती वमा वसाय आ ण कोणताही वमाकता कोण याही वगाचा वमा वसाय करत नाही

हा कायदा सु झा यापासून तीन म ह यांची मुदत संप यानंतर भारत चा ू राही

जोपयत याने ा धकरणाकडू न माणप ा त के े नाही तोपयत असा कोणताही वसाय सु ठे वू कतो

वमा वसाया या व वगासाठ न दणी

परंतु वमाधारका या बाबतीत जो व याचा कोणताही वग घेत असे

या काय ा या ारंभी भारतात वसाय माणप ा त कर यात अय वी

या उपखंडा या आव यकतांनुसार न दणी काय करणार नाही

या या तारखे या अगोदर याने के े ा व याचा करार र करा

हे क सरकार या वतीने अ धकृ त राजप ात अ धसूचने ारे ा त झा े आहे

ते माणप

पुढे दान के े आहे क एखाद कवा वमा कं पनी यथा ती कोण याही वगाचे पा न करते

भारताती वमा वसाय वमा नयामक सु झा यानंतर कवा यापूव आ ण

भारतीय वकास ा धकरण कायदा यासाठ कोणतेही न दणी माणप न हते

असे सु हो यापूव आव यक तीन म ह यां या का ावधीसाठ असे करणे सु ठे वू कते

अ ा ारंभापासून कवा जर याने अ ा न दणीसाठ अज के ा असे तर

असा अज नका काढे पयत तीन म ह यांचा का ावधी

तसेच न दणीचे कोणतेही माणप आधी ताबडतोब ा त के े

भारतीय वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण कायदा चा ारंभ

तरतुद नुसार ा धकरणाकडू न ा त झा याचे मान े जाई

या काय ाचे

२ न दणीसाठ चा येक अज ारे नधा रत के ा जाई अ ा प तीने के ा जाई

ा धकरणाने के े े नयम आ ण यासोबत असती

अ मेमोरँडम आ ण असो सए न या े ख ांची मा णत त जथे अजदार आहे

कं पनी आ ण भारतीय कं पनी कायदा चा अंतगत कवा

भारतीय कं पनी कायदा चा कवा भारतीय कं पनी कायदा अंतगत

कवा या ारे र के े या कोण याही काय ाखा कवा उप म ये व न द के े या इतर वमा कं पनी या बाबतीत

क म a ii कवा क म या खंड चे उप खंड b या डीडची मा णत त

भागीदारी कवा कं पनी या घटनेची डीड जसे क असे कवा बाबतीत

वमा कं पनीचे मुख वसाय कवा अ धवास भारताबाहेरी द तऐवज

क म या ॉज अ म ये न द

ब वमा कं पनी जेथे संचा क आहे यांचे नाव प ा आ ण वसाय जर असे तर

भारतीय कं पनी कायदा चा अंतगत कवा भारतीय अंतगत अंतभूत

Machine Translated by Google

कं पनी कायदा चा कवा भारतीय कं पनी कायदा चा अंतगत कवा

या ारे र के े या कोण याही काय ाखा आ ण उपखंड a ii म ये न द के े या वमा कं पनी या बाबतीत

क म चे खंड भारताती मा कांची आ ण व ापकांची नावे आ ण प े

आ ण इतर कोण याही बाबतीत भारताती वमा कं पनी या मु य काया याचा पूण प ा आ ण

अ ा काया याती संचा क आ ण व ापक यांची नावे आ ण एखा ाचे नाव व प ा

कवा भारताती र हवासी असणा या अ धक वरी कोण याही सूचना वीकार यासाठ अ धकृ त

वमा कं पनी

c के े या कवा कराय या अस े या वमा वसाया या वगाचे कवा वगाचे वधान आ ण अ

क म कवा क म पूव जमा करणे आव यक अस े र कम

या माणप ासह न दणीसाठ अज जमा के ा आहे

रझ ह बँक ऑफ इं डया जमा के े र कम द वत आहे

d जेथे क म कवा क म या तरतुद ागू होतात ारे स या पत घोषणा

वमा कं पनी या मु य अ धका याने के े े त ाप या संदभात अ धकृ त के े क

पेड अप इ वट कॅ पट कवा खेळ ते भांडव हणून या वभागां या तरतुद आहेत

पा न के े

ई एखा ा वमाक या या वसायाचे मु य ठकाण कवा भारताबाहेर अ धवास अस यास अ

वमा कं पनी या मु य अ धका याने के े या त ाप ा ारे स या पत के े े वधान

आव यकता अस यास या दे ाम ये असा वमा कं पनी आहे या दे ा या नाग रकांना ागू होत नाही

ग ठत अंतभूत कवा अ धवा सत जे कायदे कवा थे ारे ाद े े आहेत

याम ये वमा वसाय चा ू ठे व याची अट हणून भारतीय नाग रकांवर दे

दे

f का त ॉ े टसची मा णत त जर असे तर आ ण मानक पॉ सी फॉमची

वमा कं पनी आ ण वमा दर फायदे अट आ ण त चे ववरण

जीवना ी संबं धत माणप ासह वमा पॉ सी ी संबंध

असे दर फायदे अट आ ण त आहेत

काय म आ ण आवाज

परंतु सागरी अपघात आ ण व वध वमा वसाया या बाबतीत

कामगार भरपाई आ ण मोटार कार वमा तर वरी आव यकता

ॉ े टस फॉम आ ण टे टमट् सचे पा न के े जाई फ ते हापयत

ववरणप फॉम आ ण वधाने उप असू कतात आ ण

g ु काचा भरणा द वणारी पावती जे नयमां ारे नधा रत के े जाई

ारे न द के यानुसार येक वगा या वसायासाठ प ास हजार पयांपे ा जा त नसावे

ा धकरणाने के े े नयम

h ा धकरणाने के े या नयमां ारे व न द के े अ ी इतर कागदप े.

Machine Translated by Google

A जर न दणीसाठ अज मळा यावर आ ण याने अ ी चौक ी के यानंतर

यो य वाटे नयं क समाधानी आहे क

a अजदाराची आ थक ती आ ण व ापनाचे सामा य व प आहे

आवाज

b वसायाचे माण उप अस याची यता आ ण भांडव रचना आ ण कमाई

या यता अजदार पुरेसे असे

c न दणी माणप मंज ूर झा यास सामा य जनतेचे हत साध े जाई

म ये न द के े या वमा वसाया या वग कवा वगा या संदभात अजदारा ा

अज आ ण

d अजदाराने क म C Aआण या तरतुद चे पा न के े आहे आ ण

या ा ागू अस े या या क मा या सव आव यकता पूण के या ा धकरण न दणी क के

वमाकता हणून अजदार आ ण या ा न दणीचे माणप ा.

AA ा धकरण अजदाराची न दणी कर यास आ ण या ा माणप दे यास ाधा य दे ई

जर असा अजदार सहमत असे तर न दणीचे फॉम आ ण रीतीने जसे न द के े जाई

आयु वमा वसाय कवा सवसाधारणपणे पुढे जा यासाठ ा धकरणाने के े े नयम

कवा या गटा ा आरो य संर ण दे यासाठ वमा वसाय.

B जेथे ा धकरण न दणी नाकारते तो अ ा नणयाची कारणे न दवे

आ ण याची एक त अजदारा ा दे ई .

C न दणी नाकारणा या ा धकरणा या नणयामुळे नाराज झा े कोणतीही आत

नणयाची त ा त झा या या तारखेपासून तीस दवसांनी अपी

क सरकार.

D अ ा अपी ावरी क सरकारचा नणय अं तम असे आ ण नसे

कोण याही याया यासमोर के ा.

३ उप क म A म ये काहीही अस े तरी कोण याही वमा कं पनी या बाबतीत

याचे मु य वसाय कवा नवास ान भारताबाहेर ा धकरण रोखे

न दणी कवा आधीच के े न दणी र करे जर तो समाधानी असे क दे ात

अ ा वमा कं पनीचे वसायाचे मुख ठकाण कोणते कवा भारतीय नाग रकांचे नवास ान आहे

व या ी संबं धत दे ा या काय ाने कवा थे ारे तबं धत कवा व यासाठ ागू

व याचा वसाय चा ू ठे वणे कवा अ ा वमाक यावर ाद े कोणतीही आव यकता

क म मधी तरतुद समाधानी नाहीत.

४ ा धकरण वमा कं पनीची न दणी पूण पणे कवा आतापयत र करे

वमा वसाया या व वगा ी संबं धत आहे जसे क

अ जर वमाकता क म कवा क म या तरतुद चे पा न कर यात अय वी ठर ा

ठे वी कवा
Machine Translated by Google

aa वमाकता कोण याही वेळ से. या तरतुद चे पा न कर यात अय वी झा यास. VA पे ा जा त आहे

या या दा य वां या रकमेपे ा या या मा म ेचे मू य कवा

b जर वमा कं पनी वडे नम ये असे कवा या ा दवाळखोर ठरव े असे कवा

c जर वमा कं पनीचा वसाय कवा वसायाचा वग कोण याही कडे ह तांत रत के ा गे ा असे

कवा इतर कोण याही वमा कं पनी या वसायात ह तांत रत के गे आहे कवा एक के गे आहे कवा

d वमा वसाया या संदभात के े संपूण ठे व परत के अस यास

से. अंतगत वमाकता. कवा

हे आहे जर क म या खंड या उप खंड c म ये न द के े या वमाक या या बाबतीत

या उप क मम ये संद भत ायी करार र के ा जातो कवा न ं बत के ा जातो आ ण पुढे चा ू राहतो

सहा म ह यां या का ावधीसाठ न ं बत के े जाई कवा

ई जर क सरकारने क म ४ या उपक म अंतगत नद द े तर. आ ण ा धकरण

वमा कं पनीची न दणी र क कते

f जर वमा कं पनीने कोण याही आव यकतांचे पा न कर यात चूक के असे कवा याचे उ ं घन के े असे तर

या काय ाचा कवा कोण याही नयमाचा कवा के े या कोण याही व नयमाचा कवा आदे ाचा कवा याखा जारी के े या कोण याही नद ाचा

कवा

g जर ा धकरणाकडे असा व ास ठे व याचे कारण असे क भारतात उ वणा या वमा कं पनीवर कोणताही दावा आहे

व या या कोण याही पॉ सी अंतगत अं तम नणयानंतर नय मतपणे तीन म ह यांपयत पैसे द े े नाहीत

काय ाचा अ यास म कवा

h जर वमा कं पनी वमा वसाय कवा व हत के े या कोण याही वसाया तर कोणताही वसाय करत असे

वसाय कवा

i जर वमा कं पनीने जारी के े या कोण याही नद ाचे कवा आदे ाचे पा न कर यात चूक के तर

वमा नयामक आ ण वकास अंतगत ा धकरणा ारे करण असू कते

भारतीय ा धकरण कायदा कवा

j जर वमा कं पनीने पा न कर यात चूक के असे कवा कोण याही गो ीचे उ ं घन के े असे तर

कं पनी कायदा चा कवा जीवन वमा नगम कायदा

१९५६ १९५६ चा ३१ कवा सामा य वमा वसाय रा ीयकरण कायदा १९७२ ५७

कवा परक य च न नयमन कायदा चा .

५ जे हा ा धकरण उप क म ३ कवा खंडाखा कोणतीही न दणी रोखून कवा र करते

a खंड aa खंड e खंड ee खंड f खंड g कवा उप क म चे खंड h

तो या या नणयाची वमा कं पनी ा े ख ी सूचना दे ई आ ण नणय भा वत होई

अ ा तारखे ा या या वतीने तो नोट सम ये न द करे अ ी तारीख एकापे ा कमी नसावी

साधारणत नोट स मळा या या तारखेपासून म हना कवा दोन म ह यांपे ा जा त

ा स म नचा कोस.
Machine Translated by Google

A जे हा ा धकरण खंड b खंड c कवा खंड d अंतगत कोणतीही न दणी र करते

उप क म या आदे ाची सूचना या तारखेपासून र के जाई या तारखेपासून ागू होई

र करणे वमा कं पनी ा द े जाते.

B जे हा न दणी र के जाते ते हा वमा कं पनी र के यानंतर

भाव व या या कोण याही नवीन कराराम ये वे करा परंतु संबं धत सव अ धकार आ ण दा य वे

असे र हो याआधी याने के े े व याचे करार अधीन राहती

उप क म D या तरतुद नुसार र करण झा े नस यासारखे सु ठे वा.

C जेथे खंड a खंड aa खंड e खंड f अंतगत न दणी र के जाते

उप क म चे खंड g कवा खंड h कवा खंड i कवा खंड j ा धकरण या या

ववेक बु ने न दणी पुन ी वत के जाते जर वमाकता या तारखेपासून सहा म ह यां या आत

र के याने क म कवा क म ारे आव यक ठे वी ागू होतात कवा याचे पा न होते

क म VA या तरतुद सह या या मा म े या मू यापे ा जा त

या या दा य वांची र कम कवा याचा ायी करार पुनसच यत के ा आहे कवा या या अंतगत अज के ा आहे

क म A चे उप क म वीकार े कवा ा धकरणा ा संतु करते क या यावर असा कोणताही दावा नाही

उप क म या खंड जी म ये नमूद के या माणे तो न भर े ा राहतो कवा याने याचे पा न के े आहे

या काय ाची कवा भारतीय वमा नयामक आ ण वकास ा धकरणाची कोणतीही आव यकता

अ ध नयम कवा कोणताही नयम कवा कोणताही नयम कवा या अंतगत के े ा आदे कवा जारी के े या कोण याही नद ानुसार

या काय ांतगत याने वमा वसाया तर कोणताही वसाय करणे बंद के े आहे कवा

कोणताही व हत वसाय यथा ती आ ण कोण याही नद ांचे पा न करतो

या ा ा धकरणाने द े .

D उपक म अ वये वमा कं पनीची न दणी र के जाते

ा धकरण र करण भावी झा या या तारखेपासून सहा म ह यां या का ावधीनंतर

इ ुर स कं पनी बंद कर या या आदे ासाठ कोटाकडे अज करा कवा वरी वहार संपु ात आण यासाठ

वमा वसाया या वगा या संदभात कं पनी जोपयत न दणी होत नाही

वमा कं पनी ा उप क म C कवा बंद कर या या अजाखा पुन ी वत के े गे े आहे

कं पनी ा यापूव च याया यात हजर कर यात आ े आहे. याया य पुढे जाऊ कते जसे क

या उप क म अंतगत अज क म या उप क म अंतगत अज होता कवा

उप क म से. जसे क असे .

E ा धकरण आदे ा ारे कोण याही न दणी ा न ं बत कवा र क कते.

ारे के े या नयमां ारे नधा रत के े जावे

परंतु या वाय या पोटक म अंतगत कोणताही आदे काढ ा जाणार नाही

संबं धतांना सुनावणीची वाजवी संधी दे यात आ आहे.

६
Machine Translated by Google

१५

७ ा धकरण व हत ु क भर यावर पाच पयांपे ा जा त नाही जारी क के .

हरव े े न झा े े कवा वकृ त झा े े माणप पुन त कर यासाठ न दणीचे डु के ट माणप

डु के ट माणप जारी करणे आव यक आहे असे याचे मत अस यास इतर कोण याही बाबतीत.

न दणीचे नूतनीकरण

A. १ या वमा कं पनी ा क म ३ अंतगत न दणीचे माणप दे यात आ े आहे

या ा दव ी समा त झा यानंतर येक वषासाठ न दणीचे वा षक नूतनीकरण करा

माच वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण सु झा यानंतर

भारत कायदा १९९९.

२ कोण याही वषासाठ न दणी या नूतनीकरणासाठ अज वमा कं पनीकडू न के ा जाई

मागी वषा या डसबर या ा दवसापूव ा धकरणाकडे आ ण असे

उप वभागात दान के या माणे सोबत

३ ा धकरणाने के े या नयमां ारे नधा रत के यानुसार फ भर या या पुरा ा ारे

जे वषभरात भारतात थेट खत एकू ण एकू ण ी मयमनुसार बद ू कतात

या वष या क मांतगत अज करणे आव यक आहे या वषापूव ारे

वमा वसाया या वगाती वमाकता या ी न दणी संबं धत आहे परंतु करणार नाही

i एक ट या या एक चतुथा पे ा जा त. असे ी मयम उ प कवा पये पाच कोट

जे कमी असे

ii वमा वसाया या येक वगासाठ पाच े पयांपे ा कमी कोण याही प र तीत

परंतु के वळ पुन वमा वसाय करत अस े या वमा कं पनी या बाबतीत

या उप वभागा या तरतुद एकू ण ू ऐवजी या बद ासह ागू होती

भारतात थेट खत ी मयम फॅ क टे ट ह री इ ुर स या संदभात एकू ण ी मयम

याने भारतात वीकार े े वचारात घेत े जाई .

३ अ. या नूतनीकरणासाठ ा धकरणाने के े या नयमांनुसार नधा रत के े फ

कोण याही वषाची न दणी भारतीय रझ ह बँके त कवा जेथे नाही तेथे भरावी ागे

या बँके चे काया य या बँके चे एजंट हणून काम करणा या इ ी रय बँक ऑफ इं डयाम ये कवा यात

कोणतीही सरकारी तजोरी आ ण पावती नूतनीकरणासाठ अजासोबत पाठव जाई

न दणीचे.

४ जर वमाकता उप म ये व न द तारखेपूव न दणीचे नूतनीकरण कर यासाठ अज क क ा नाही.

क म ा धकरण जोपयत पोट क म डी अंतगत याया यात अज क कतो

क म चे के े गे े नाही न दणी या नूतनीकरणासाठ अज वीकारा

अजासह दे य ु काची वमा कं पनीकडू न पावती आ ण अ ा दं डाची नाही

ा धकरणाने के े या नयमांनुसार नधा रत के े या ु कापे ा जा त आ ण दे य

या ा ा धकरणाची आव यकता असे हणून

Machine Translated by Google

परंतु द े या आदे ाव न क सरकारकडे अपी के े जाई

ा धकरण वमा कं पनीवर दं ड आकारतो

५ ा धकरण या वभागाती आव यकतांची वमा कं पनीने पूतता के यावर

न दणीचे नूतनीकरण करा आ ण या ा न दणी या नूतनीकरणाचे माणप ा.

जीवन वमा वसाया या अट या सु ढतेचे माणप

३बी क म ३ अंतगत कवा इतर कोण याही वेळ न दणीसाठ अजाचा वचार करताना

हे ा धकरणा ा दसून येते क खा ी ीर दर फायदे अट आ ण त ऑफर कवा

ाइफ इ ुर स वसाया या संदभात ऑफर के जाणारी ऑफर कोण याही बाबतीत वहाय नाही कवा

यो य असे तर या ा याचे वधान ारे नयु के े या ए युअ री ा सादर करावे ागे

वमा कं पनी या उ े ासाठ आ ण ा धकरणा ारे मंज ूर आ ण े ख ी आदे ा ारे क कते

यापुढे वमा कं पनीने अ ा ऑडरम ये न द के े या वेळे त करणे आव यक आहे

सां गत े या दरांम ये फायदे अट कवा त मधी बद जसे या तसे

हंट े क सां गत े े दर मा णत कर यासाठ या ा स म कर यासाठ ए युअ री आव यक अस याचा अहवा दे ऊ कतो

फायदे अट आ ण नयम काय म आ ण यो य आहेत.

वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण IRDA

नंतर आ थक धोरणाती उदारीकरणामुळे अनेक खासगी कं प या सु झा या

यांचा भारताती वसाय याने यां याबरोबर अ वा यकर धचे वाईटही आण े आहे.

यामुळे वमा कं प यांचे भावीपणे नयमन कर यासाठ म हो ा स मती ापन कर यात आ .

म हो ा स मती या फार नंतर म ये वमा

नयमन आ ण वकास कर यासाठ नयामक आ ण वकास ा धकरण IRDA ची ापना कर यात आ

वमा उ ोग आ ण ए म ये समा व के े गे े . IRDA या उ ांम ये समा व आहे

ध ा ो साहन दे ण े वाढ व ाहक नवडीसह ाहकांचे समाधान वाढवणे आ ण

वमा बाजाराची आ थक सुर तता सु न त करताना ी मयम कमी करा.

IRDAI कायदा चे क म ा धकरणाची रचना न द करते. ते दहा आहे

एक अ य पाच पूण वेळ आ ण चार अधवेळ सद य नयु के े े सद य मंडळ

भारत सरकार ारे. स या स टबर ा धकरणाचे अ य डॉ. सुभाष आहेत

C. Khuntia and its full time members are Mrs T.L. Alamelu K. Ganesh Pournima Gupte

Praveen Kutumbe and Sujay Banarji.

Machine Translated by Google

१७

IRDA ची काय

IRDAI ची काय IRDAI कायदा या क म म ये प रभा षत के आहेत आ ण

समा व करा

. न दणी जारी करणे नूतनीकरण करणे बद करणे पैसे काढणे न ं बत करणे कवा र करणे

. पॉ सीधारकां या हताचे र ण करणे

.म य ांसाठ पा ता आचारसं हता आ ण ण न द करणे आ ण

एजंट

. सव क आ ण नुक सान मू यांक नक यासाठ आचारसं हता न द करणे

. वमा वसाय चा व या या काय मतेस ो साहन दे ण े

. व या ी संबं धत ावसा यक सं ांना ो साहन दे ण े आ ण यांचे नयमन करणे आ ण

पुन वमा उ ोग

. ु क आ ण इतर ु क आकारणे

. वमाकत म य आ ण इतर संबं धत सं ांची तपासणी आ ण चौक ी करणे

. वमा कं प यांनी दे ऊ के े े दर फायदे अट आ ण नयमांचे नयमन करणे

व या या क म U अंतगत दर स ागार स मती ारे समा व नाही

कायदा पैक

. पु तके क ी ठे वावीत हे नमूद करणे

. कं पनी या नधी या गुंतवणुक चे नयमन करणे

. सॉ हसी या मा जनचे नयमन करणे

. वमाकत आ ण म य कवा वमा म य यां याती ववादांचे नराकरण करणे

. दर स ागार स मतीचे पयवे ण

. मो नसाठ योजनांना व पुरवठा कर यासाठ ी मयम उ प ाची ट के वारी न द करणे आ ण

ावसा यक सं ांचे नयमन

. म ये हाती घेत े या जीवन आ ण सामा य वमा वसायाची ट के वारी न द करणे

ामीण कवा सामा जक े

. फॉम आ ण ह ोबाची पु तके कोण या प तीने ठे व जाती हे न द करणे

आ ण खा यांचे ववरण वमाकत आ ण इतर वमा कं पनी ारे सादर के े जाई

म य
Machine Translated by Google

अ यास म III ऐ क II वमा कायदा

उ े

वमा क पना ही वहार ापाराची जुनी सं ा आहे. अगद जु या दवसांपासून

या ापा यांनी मोठे साहस के े यांनी इतर ना मोबद ा दे ऊ न पैसे द े

यांनी यां या मा ाची मा ाची जहाजे आ ण साहसी गो या नुक साना व आ ासन द े .

पै ां या मोबद याचे दर पर र मा य के े गे े . अ ी व ा स म के

इतर ापारी अ धक वे े ने आ ण अ धक मोकळे पणाने पुढ ापार साहस सु कर यासाठ .

वमा क पनेची ऑपरे न े मवक या सामा य त वां ारे दान के जाते

करार वमा पॉ सी एक करार अस याने सव या यक ा यां या अधीन आहे

यायपा के ने तपादन के यानुसार ा या कर या या नयमांचे तं . या वाय वमा

क पनेत भरपाई दे ण ारा याय घटक असतो. हा अ यास म व ा याना ओळख यासाठ तयार कर यात आ ा आहे

वमा काय ा या संक पना मक आ ण ऑपरे न पॅरामीटससह.

अ यास माची साम ी

यु नट आय

प रचय नसग ा या व याचा इ तहास इ तहास आ ण वकास

भारताती वमा वमा कायदा मु य वभाग वमा नयामक ा धकरण कायदा

याची भू मका आ ण काय.

यु नट II

व याचा करार व या या कराराचे वग करण व वध व याचे व प

करार तथ या प ांना स ावनेची त वे उघड न करणे म ये चुक चे वणन

वमा करार वमायो य ाज ी मयम ा या पेमटची प त दवस

कृ पा ज ती ी मयम परत करणे मृ युदर धोका जोखमीचा अथ आ ण ा ती कारण

ॉ समा वषयाची नयु .

यु नट III

जीवन वमा जीवन व याचे व प आ ण ा ती जीवन व याचे कार.

पॉ सी आ ण ाइफ इ ुर स कॉ ॅ टची न मती ाइफ इ ुर स व वमा काढ े ा काय म

करार जोखमीवर प रणाम करणारी प र ती जीवन धोरणांतगत वसू कर यायो य र कम

पेमटचे अ धकार दा ाचे नपटारा आ ण पैसे भरणे जीवन वमा कायदा

तृतीय प अ धकारां व वमा सामा य वमा कायदा मोटार वाहने

अ ध नयम १९८८ से. १४० १७६ भारतात. नसग आ ण ा ती नरपे कवा दोष नस े े दा य व तसरे
Machine Translated by Google

प कवा मोटर वाहनांचा अ नवाय वमा दावा याया धकरण सावज नक दा य व

वमा मोटार व या या कायदे ीर बाबी दावे वतः या नुक सानीचे दावे तृतीय प

दा य व दावे.

यु नट IV

अ न वमा अ न व याचे व प आ ण ा ती मू भूत त वे अट आ ण

वॉरंट प ांचे अ धकार आ ण कत े दावे काही कायदे ीर बाबी. चा प रचय

कृ षी वमा भारताती पीक व याचा इ तहास पीक वमा अंडरराय टग

पीक व या ी संबं धत दावे सम या भारताती प ु वमा.

यु नट ही

सागरी वमा नसग आ ण ा ती सागरी धोरणांचे वग करण वमायो य ाज

वमायो य मू ये सागरी वमा आ ण पॉ सी अट आ ण ए स ेस वॉरंट हॉयेज

वच न समु ाचे धोके नुक सान नुक सानाचे कार सागरी वमा कायदा एसएस ते .

नधा रत पु तके

के एसएन मूत आ ण के हीएस मा व याचा आधु नक कायदा

एमएच ी नवासन वमा काय ाची त वे.

संदभ पु तके

ERHardy Ivamy वमा काय ाची सामा य त वे

संबं धत अ याय.

वमा कायदा .

सागरी वमा कायदा १९६३.

सामा य वमा वसाय रा ीयकरण अ ध नयम १९७२.

जीवन वमा नगम अ ध नयम १९५६.

मोटार वाहन कायदा .

Machine Translated by Google

संक पना नसग आ ण व याची ा ती

रा ीय अथ व ेत आ ण आंतररा ीय दो हीम ये व या ा ाथ मक मह व आहे

ापार. वमा ी मयम रोख वाह अथ व ेती गुंतवणुक साठ नधी नमाण करतात. द

वमा े ाचा वकास आ थक वकासा या सामा य तरावर अव ं बून असतो

आ ण नजीक या भ व यासाठ संभावना.

सामा यतः आ थक वकासाम ये सकारा मक संबंध असतो

दे आण ोक व यावर खच करणारी र कम करार आ थक आ ण कायदे ीर

व याचे पै ू .

वमा हा वमाकता आ ण वमाधारक यां याती कराराचा संबंध आहे या ारे

अन त जोखमीमुळे नंतर या नुक सानीची भरपाई कर यासाठ पूव चे वचन घेते

कवा एखाद घटना घडताना कवा घडत नसताना ठरा वक र कम भरणे

ी मयम हणून ओळख या जाणा या मोबद या या व .

या व ाती येक गो अपघात ना आ ण ना ा या अधीन आहे. ए

जोखमी या या क पनेचा ावसा यकाने या या वसायाचा उपयोग के ा. तो भार उच तो

संभा ते या अ यासा ारे वचारात घेत े या जोखमीचा आ ण पुरे ा माणात जोडणे

वचार यामुळे तो जोखमी या ापारावर नफा कमावतो तर वमाधारक याचा ह कदार असतो

अन त घटना घड यास नुक सानभरपाई कवा न त र कम मळवा

तोटा. हणून व या या कराराचे वणन जोखीम वतरणाची यं णा हणून के े जाते

आ ण ेअ रग.

काही मह वा या ा या

व याचे उ मा काचे व वध जोखमीपासून संर ण करणे आहे

अंदाज ावतो. व याचे मू भूत काय हे आहे

एखा ा ा होणारे नुक सान इ ुक आ ण स म ावसा यक जोखीम धारकांक डे वळवा

ी मयम नावा या तु नेने हान योगदाना या वचारात

अथत हणतात

ही एक अ ी या आहे या ारे एखा ा या मृ यूमुळे कवा अपंग वामुळे उ व े या आ थक नुक सानाचा धोका असतो

कवा नुक सान हास ना कवा मा म ेचे नुक सान या धो यांमुळे ते आहेत

उघड सयाने गृहीत धर े आहे

Machine Translated by Google

मॅ न या मते

वमा ही संभा आ थक तोटा मो ा सं येने वर पसरव याची एक प त आहे

एखा ा ारे सोयी करपणे सहन करणे खूप गंभीर

रगे आ ण म र या दात

हे सामा जक उ े पूण करते हे एक सामा जक साधन आहे या ारे ना अ न त धोके असू कतात

एका गटात एक के े आ ण अ ा कारे अ धक न त के े ारे हान नयतका क योगदान

नधी दान करतात यातून नुक सान झा े यांना भरपाई द जाऊ कते

हाड इवामी यां या कामात हतात वमा काय ाची सामा य त वे क

व याचा करार हा एक करार आहे या ारे वमाकता नावाची एक हाती घेते

स या ा भर यासाठ मयम नावा या मा य मोबद यासाठ परतावा या ा हणतात

वमा उतरव े ा पैसे कवा या या समतु य व न द घटना घड यावर.

ुड य इ ुर स कं पनी व अंतगत महसू आयु चॅन जे

घटना कधी घडे क नाही कवा घडे क नाही याब एकतर काही अ न तता अस पा हजे

घटना ही एक आहे जी कधी ना कधी घड च पा हजे याब अन तता असणे आव यक आहे

या वेळ ते घडे .

साधारणपणे वैध करार हो यासाठ वमा करार असणे आव यक आहे

i वमाकता आ ण वमाधारक यां याती करार

ii करार हा भ व याती घटना घड यामुळे कवा न घड यामुळे झा े या नुक सानावर आधा रत आहे

iii वमाधारकाकडू न र कम भर या या व पात वचारात घेण े आ ण

iv वमा कं पनीने आतापयत या पै ाती तोटा भ न काढ याचे आ ासन द े आहे जर तोटा झा ा तर ते क कते

आक मक घटना घडते.

अ ा कारे एखा ा चे नरी ण करता येते क व या या कराराम ये एखाद जहाज कवा घराचा वमा काढू कते

जहाज हरव े जाणार नाही कवा घर जाळ े जाणार नाही याची खा ी क कत नाही परंतु काय क कते

वमा असा आहे क एखाद व घटना घड यावर काही र कम द जाई . अ ा कारे द

व याचा वषय हणजे पैसे व पात भरपाई दे ण े

धोका अस याची खा ी द .
Machine Translated by Google

व याची उ े

वमा पट उ े पूण करतो

. ता काळ हान ेण ीचे आ ण जवळचे उ मो ा माणात पसर े े नुक सान जोखीम नुक सान

जोखीम धारकांची सं या आ ण त काळ ाभाथ हा वमाधारक आहे.

. र ी ांब प या या आ ण गम उ े जेथे ते आ थक वकासा ा गती दे ते

वमा कं प यां ारे गुंतवणुक ारे रा वा ण य वकासात

आ ण रा ाचे उ ोग.

इ तहास

भारतात व याचा उ े ख मनु मनु मृती या खाणात कर यात आ ा आहे.

Yagnavalkya Dharmasastra and Kautilya Arthashastra which examined the pooling of

आग पूर महामारी आ ण काळानंतर पुन वतरणासाठ संसाधने. जीवन वमा

म ये ओ रएंट ाइफ इ ुर स कं पनी या ापनेपासून वसाय सु झा ा

क क ा १८३४ म ये कं पनी अय वी झा . १८२९ म ये म ास इ वटे ब ने जीवन सु के े

म ास े सडे सीम ये वमा वसाय. ट वमा कायदा म ये ागू कर यात आ ा.

आ ण बॉ बे यु युअ ओ रएंट आ ण ए ायर ऑफ इं डया ची ापना

बॉ बे े सडे सी. या काळात ट कं प यांचे वच व होते.

म ये भारत सरकारने वमा कं पनी रटन का त कर यास सु वात के .द

भारतीय जीवन वमा कं पनी कायदा हा जीवन व याचे नयमन करणारा प ह ा कायदा होता. म ये

भारतीय वमा कं पनी कायदा सरकार ा गोळा कर यास स म कर यासाठ ागू कर यात आ ा

भारतीया ारे भारतात आयो जत के े या जीवन आ ण जीवन वमा नस े या वसाया वषयी सां यक य मा हती

आ ण ॉ हडंट इ ुर स सोसायट सह परदे ी वमा कं प या. म ये कायदा झा ा

वमा कायदा ारे एक त आ ण सुधा रत सवसमावे क तरतुद सह

वमा कं प यां या याक ापांवर नयं ण ठे वा.

या वमा ती काय ाने मु य एज सी र के या परंतु पातळ

धा जा त होती आ ण अनु चत ापार प त चे आरोप होते. या सरकारने

भारताने वमा उ ोगाचे रा ीयीकरण कर याचा नणय घेत ा.

जानेवारी रोजी जीवन वमा े ाचे रा ीयीकरण क न एक अ यादे जारी कर यात आ ा.

आ ण या वष आयु वमा महामंडळाची ापना झा . ए आयसीने १५४ भारतीयांना सामावून घेत े

आण गैर भारतीय वमाकत आ ण भ व य नवाह सं ा. उ रापयत ए आयसीची म े दारी होती

चे द क जे हा वमा उ ोग खाजगी े ासाठ पु हा उघड ा गे ा.

Machine Translated by Google

भारताती सामा य व याची सु वात प मेक डी औ ो गक ांती या काळात झा

ा तकात समु पयटन ापाराची वाढ. तो ट ांचा वारसा हणून आ ा

म ये ायटन इ ुर स कं पनी या ापनेत मूळ अस े े वसाय

क क ा. म ये इं डयन मकटाइ इ ुर सची ापना कर यात आ ती प ह कं पनी होती

सामा य व याचे सव वग अंडरराइट करा. म ये जनर इ ुर स कौ स एक ाखा

इ ुर स असो सए न ऑफ इं डया ची ापना कर यात आ याने न प तेसाठ आचारसं हता तयार के आण

चांग ा वसाय सराव.

अकरा वषानंतर गुंतवणुक चे नयमन कर यासाठ वमा काय ात सुधारणा कर यात आ आ ण सेट कर यात आ ा

कमान सॉ ह सी मा जन आ ण दर स ागार स मतीची ापना कर यात आ . म ये

जनर इ ुर स बझनेस नॅ न ायझे न ॲ ट वमा मंज ूर झा यामुळे

जानेवारी रोजी उ ोगाचे रा ीयीकरण कर यात आ े . एक े सात वमा कं प यांचे एक ीकरण कर यात आ े

आ ण चार कं प यांम ये गट के े नॅ न इ ुर स कं पनी यू इं डया ॲ युर स

कं पनी ओ रएंट इ ुर स कं पनी आ ण युनायटे ड इं डया इ ुर स कं पनी. जनर

जानेवारी पासून भावी म ये भारतीय वमा महामंडळाची ापना कर यात आ .

या द का या सु वातीस वमा े पु हा उघड यास सु वात झा . म ये द

सरकारने रझ ह बँके चे माजी ग हनर आर एन यां या अ य तेख ा एक स मती ापन के

म हो ा वमा सुधारणांसाठ फार ी ता वत करती जे म ये सु के े यांना पूरक आहेत

आ थक े . स मतीने म ये आप ा अहवा सादर के ा अ ी फारस के

खाजगी े ा ा वमा उ ोगात वे कर याची परवानगी ावी. परदे ी कं प यांनी वे करावा

ो टग भारतीय कं प या यतो भारतीय भागीदारांसह संयु उप म हणून.

म हो ा स मती या फार नंतर म ये वमा

नयमन आ ण वकास कर यासाठ नयामक आ ण वकास ा धकरण IRDA ची ापना कर यात आ

वमा उ ोग आ ण ए म ये समा व के े गे े . IRDA या उ ांम ये समा व आहे

ध ा ो साहन दे ण े वाढ व ाहक नवडीसह ाहकांचे समाधान वाढवणे आ ण

वमा बाजाराची आ थक सुर तता सु न त करताना ी मयम कमी करा.

IRDA ने ऑग ट म ये न दणीसाठ आमं ण दे ऊ न बाजार उघड ा

अनु योग परदे ी कं प यांना ट यांपयत मा क द गे . ा धकरण

वमा कायदा या क म A अंतगत नयमाव तयार कर या या अ धकारासह

Machine Translated by Google

कं पनी या न दणीपासून हतसंर णापयतचे नयम तयार के े आहेत

पॉ सीधारक पासून.

डसबर म ये भारतीय जनर इ ुर स कॉप रे न या उपकं प या

वतं कं प या हणून पुनरचना कर यात आ आ ण GIC चे रा ीय पुनरचना कर यात आ े .

वमाकता संसदे ने जु ै म ये GIC मधी चार सहा यक कं प यांना जोडणारे वधेयक मंज ूर के े .

नयात पत हमीसह सामा य वमा कं प या आहेत

भारतीय महामंडळ आ ण भारतीय कृ षी वमा महामंडळ आ ण २४ जीवन

दे ात कायरत अस े या वमा कं प या. बँ कग सेवांसह वमा सेवा जोडतात

भारता या जीडीपी या सुमारे सात ट के .

म ये IRDAI ने थेट वदे ी गुंतवणूक FDI मयादा वाढव याचा य न के ा

वमा े स या या २६ ट यांव न ४९ ट के झा े आहे. व याम ये FDI मयादा

या अथसंक पानुसार हे े ट के कर यात आ े .

भारताती व याचा इ तहास खा ५ मह वा या ट यांम ये अ यासू कतो

.म म या वाढ चा का ावधी या काळात एक म म होता

भारतीय कं प यांची वाढ आ ण हे ामु याने वदे ी चळवळ मुळे होते

याने ट व तू ट सं ा आ ण सव गो वर ब ह कार टाक ा

ट . वमा कं प यां या अ नयं त म म वाढ मुळे

काही वाईट दसणे जे भारतीय जीवन हमी पास क न तपास े पा हजे

कायदा . थमच जीवन व याचे रटन का त करणे पासून सु झा े .

. संघष आ ण र वाढ चा का ावधी दोन जगांमधी का ावधी

यु े वदे ी कं प यांना कठ ण काळातून जावे ाग े . ची अचानक वाढ

वदे ी चळवळ ने द े या ो साहनामुळे कं प यांचे वाईट झा े

संप ी जमा करणे आ ण वसायात अननुभवीपणा. यामुळे आ थक मंद आ आहे

वसाय वाढ साठ संघष करावा ाग ा. अनेक छोट मोठ काया ये उभी करावी ाग आण

जे काही वाच े यांना अनेक भरभराट या परदे ी काया यां या ध ा सामोरे जावे ाग े .

भारतीय वमा वसाया या हताचे र ण करणे सरकार ा भाग होते

आ ण हणून म ये ी एस सी सेन यांची चौक ी कर यासाठ व ेष अ धकारी हणून नयु कर यात आ आण

भारताती वमा काय ाती सुधारणांबाबत अहवा . म ये अ य तेख ा स मती

चे ी एन.एन.सरकार यांची व ेष अ धका या या अहवा ाची तपासणी कर यासाठ नयु कर यात आ होती
Machine Translated by Google

वमा कायदा पा रत करणे जो सरकार ारे एकसमान नयं णाची तरतूद करतो

सव वमा कं प यांवर. पररा काया यांनी भारताती यांचे वसाय बंद के े .

. रता आ ण एक ीकरणाचा का ावधी परक यांपासून मु असणे

धा भारतीय काया यांना रता मळा . स या महायु ानंतर वदे ी

चळवळ ा बळ मळा े आ ण रा ीय भावना वाढ . मो ा माणात भांडव

वकसन ी उ ोगांम ये गुंतवणुक साठ यां याकडे उप होते. म ये कावसजी

जहांगीर स मतीने वमा कं प यां या गैरगुंतवणुक चा नषेध के ा

गुंतवणुक चे नयमन आ ण वमा कायदा म ये अनेक वेळ ा सुधारणा करा ा ाग या.

दे ा या फाळणीने प र ती बकट झा होती. ी एसआर रंगनाथन स मती

संपूण वमा काय ाचे पुनराव ोकन के े आ ण या अहवा ा या आधारे म ये ती कर यात आ

याने वमा सं ा अ धक बनव यासाठ रगामी बद के े

दे ा या आ थक वकासासाठ उपयु .

. बूम आ ण रा ीयीकरणाचा का ावधी अ यावत पंचवा षक योजनां ारे भारताने

कृ षी धान समाजातून औ ो गक समाजात वाढ ा. दे ांतगत आ म व ास

कं प या वाढ या. या सवामुळे वमा वसायात तेज ी आ . चंड

वमा कं पनी आ ण सरकार यां याकडे भांडव उप होते

या नधीचा वकास योजनांसाठ वापर करा आ ण गुंतवणूक करणा या ोकांची खा ी कर यासाठ

एक चांग सुर ा. नंतर म ये जीवन वमा कायदा पा रत कर यात आ ा जीवनाचे रा ीयीकरण

भारताती वमा वसाय. पुढे म ये सामा य व याचे रा ीयीकरण कर यात आ े

सामा य वमा आणीबाणी तरतुद अ ध नयम पा रत क न. सामा य

चार उपकं प यांसह वमा महामंडळ ापन कर यात आ े .

. खाजगीकरणाचे युग नंतर वमा े खाजगी सं ांसाठ खु े

म हो ा स मती या फार ी. सावज नक आ ण खाजगी दो ही कं प या खेळ या

एकाच वेळ मह वाची भू मका. अ धक खाजगी सं ां या वाढ मुळे पा सग झा े आहे

वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण कायदा चे नयं ण आ ण नयमन कर यासाठ

भारताती वमा े .

वमा कं प यांची न दणी

वमा कायदा क म अंतगत तरतूद करतो क कोण याही ने नवीन वसाय सु क नये

वमा वसायाची कोणतीही ाखा IRDA कायदा सु झा यानंतर जोपयत तो

न दणी माणप ा त के े आहे.

Machine Translated by Google

न दणीसाठ या

अंतभूत कं पनी IRDA अंतगत न दणीकृ त असणे आव यक आहे. IRDA कायदा क म

न दणीसाठ अज भर याची तरतूद करते.

वमा कायदा या मह वा या तरतुद

व ारे वमा वसाया या वहारास तबंध

C. यापुढे दान के या माणे कोणतीही सु झा यानंतर

वमा सुधारणा कायदा चा व या या कोण याही वगास चा ना दे ण े सु होते

भारताती वसाय आ ण कोणताही वमाकता भारताती कोण याही वगाचा वमा वसाय करणार नाही

अ ा ारंभापासून एक वषाची मुदत संप यानंतर असे कोणतेही काय चा ू ठे वा

वसाय तोपयत

a सावज नक कं पनी कवा

b सहकारी सं ा अ ध नयम चा अंतगत कवा कोण याही अंतगत न दणीकृ त सोसायट

सहकारी सं ां ी संबं धत कोण याही रा यात स या अंम ात अस े ा इतर कायदा कवा

c भारताबाहेरी कोण याही दे ा या काय ांतगत समा व के े सं ा कॉप रेटची नाही

खाजगी कं पनीचे व प

परंतु क सरकार अ धकृ त राजप ात अ धसूचने ारे

या वभागा या कायातून अ ा का ावधीसाठ आ ण अ ा मयादे पयत सूट दे यात आ आहे

वसाय चा ू ठे व या या उ े ाने कोणतीही कवा वमा कं पनी न द करे या अट

उपखंड c म ये न द के े या व पाचे सेवा नवृ ी भ े आ ण वा षक मंज ूर करणे

क म या खंड मधी कवा कोणताही सामा य वमा वसाय चा व या या उ े ाने

पुढे दान के े क वमाक याने कोणताही सामा य वमा उतरव या या बाबतीत

वसाय अ ी कोणतीही अ धसूचना तीन वषापे ा जा त काळ ागू होणार नाही

एकावेळ

भारतीय वमा कं पनी वाय इतर कोणताही वमाकता सु क कणार नाही परंतु

या काय ांतगत भारताती कोण याही वगाचा वमा वसाय चा ू ठे वा

भारतीय वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण कायदा ची सु वात.

२ उपक म १ अंतगत जारी के े येक अ धसूचना वकरात वकर संसदे समोर मांड जाई

जारी के यानंतर असू कते.

३ पोट क म १ म ये काहीही अस े तरी वमा सहकारी सं ा

या काय ांतगत कवा नंतर भारताती कोण याही वगाचा वमा वसाय चा ू ठे वता येई

वमा सुधारणा अ ध नयम चा ारंभ.

Machine Translated by Google

न दणी

. कोणतीही हा कायदा सु झा यानंतर कोण याही वगा ा चा वणार नाही

भारताती वमा वसाय आ ण कोणताही वमाकता कोण याही वगाचा वमा वसाय करत नाही

हा कायदा सु झा यापासून तीन म ह यांची मुदत संप यानंतर भारत चा ू राही

जोपयत याने ा धकरणाकडू न माणप ा त के े नाही तोपयत असा कोणताही वसाय सु ठे वू कतो

वमा वसाया या व वगासाठ न दणी

परंतु वमाधारका या बाबतीत जो व याचा कोणताही वग घेत असे

या काय ा या ारंभी भारतात वसाय माणप ा त कर यात अय वी

या उपखंडा या आव यकतांनुसार न दणी काय करणार नाही

या या तारखे या अगोदर याने के े ा व याचा करार र करा

हे क सरकार या वतीने अ धकृ त राजप ात अ धसूचने ारे ा त झा े आहे

ते माणप

पुढे दान के े आहे क एखाद कवा वमा कं पनी यथा ती कोण याही वगाचे पा न करते

भारताती वमा वसाय वमा नयामक सु झा यानंतर कवा यापूव आ ण

भारतीय वकास ा धकरण कायदा यासाठ कोणतेही न दणी माणप न हते

असे सु हो यापूव आव यक तीन म ह यां या का ावधीसाठ असे करणे सु ठे वू कते

अ ा ारंभापासून कवा जर याने अ ा न दणीसाठ अज के ा असे तर

असा अज नका काढे पयत तीन म ह यांचा का ावधी

तसेच न दणीचे कोणतेही माणप आधी ताबडतोब ा त के े

भारतीय वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण कायदा चा ारंभ

तरतुद नुसार ा धकरणाकडू न ा त झा याचे मान े जाई

या काय ाचे

२ न दणीसाठ चा येक अज ारे नधा रत के ा जाई अ ा प तीने के ा जाई

ा धकरणाने के े े नयम आ ण यासोबत असती

अ मेमोरँडम आ ण असो सए न या े ख ांची मा णत त जथे अजदार आहे

कं पनी आ ण भारतीय कं पनी कायदा चा अंतगत कवा

भारतीय कं पनी कायदा चा कवा भारतीय कं पनी कायदा अंतगत

कवा या ारे र के े या कोण याही काय ाखा कवा उप म ये व न द के े या इतर वमा कं पनी या बाबतीत

क म a ii कवा क म या खंड चे उप खंड b या डीडची मा णत त

भागीदारी कवा कं पनी या घटनेची डीड जसे क असे कवा बाबतीत

वमा कं पनीचे मुख वसाय कवा अ धवास भारताबाहेरी द तऐवज

क म या ॉज अ म ये न द

ब वमा कं पनी जेथे संचा क आहे यांचे नाव प ा आ ण वसाय जर असे तर

भारतीय कं पनी कायदा चा अंतगत कवा भारतीय अंतगत अंतभूत

Machine Translated by Google

कं पनी कायदा चा कवा भारतीय कं पनी कायदा चा अंतगत कवा

या ारे र के े या कोण याही काय ाखा आ ण उपखंड a ii म ये न द के े या वमा कं पनी या बाबतीत

क म चे खंड भारताती मा कांची आ ण व ापकांची नावे आ ण प े

आ ण इतर कोण याही बाबतीत भारताती वमा कं पनी या मु य काया याचा पूण प ा आ ण

अ ा काया याती संचा क आ ण व ापक यांची नावे आ ण एखा ाचे नाव व प ा

कवा भारताती र हवासी असणा या अ धक वरी कोण याही सूचना वीकार यासाठ अ धकृ त

वमा कं पनी

c के े या कवा कराय या अस े या वमा वसाया या वगाचे कवा वगाचे वधान आ ण अ

क म कवा क म पूव जमा करणे आव यक अस े र कम

या माणप ासह न दणीसाठ अज जमा के ा आहे

रझ ह बँक ऑफ इं डया जमा के े र कम द वत आहे

d जेथे क म कवा क म या तरतुद ागू होतात ारे स या पत घोषणा

वमा कं पनी या मु य अ धका याने के े े त ाप या संदभात अ धकृ त के े क

पेड अप इ वट कॅ पट कवा खेळ ते भांडव हणून या वभागां या तरतुद आहेत

पा न के े

ई एखा ा वमाक या या वसायाचे मु य ठकाण कवा भारताबाहेर अ धवास अस यास अ

वमा कं पनी या मु य अ धका याने के े या त ाप ा ारे स या पत के े े वधान

आव यकता अस यास या दे ाम ये असा वमा कं पनी आहे या दे ा या नाग रकांना ागू होत नाही

ग ठत अंतभूत कवा अ धवा सत जे कायदे कवा थे ारे ाद े े आहेत

याम ये वमा वसाय चा ू ठे व याची अट हणून भारतीय नाग रकांवर दे

दे

f का त ॉ े टसची मा णत त जर असे तर आ ण मानक पॉ सी फॉमची

वमा कं पनी आ ण वमा दर फायदे अट आ ण त चे ववरण

जीवना ी संबं धत माणप ासह वमा पॉ सी ी संबंध

असे दर फायदे अट आ ण त आहेत

काय म आ ण आवाज

परंतु सागरी अपघात आ ण व वध वमा वसाया या बाबतीत

कामगार भरपाई आ ण मोटार कार वमा तर वरी आव यकता

ॉ े टस फॉम आ ण टे टमट् सचे पा न के े जाई फ ते हापयत

ववरणप फॉम आ ण वधाने उप असू कतात आ ण

g ु काचा भरणा द वणारी पावती जे नयमां ारे नधा रत के े जाई

ारे न द के यानुसार येक वगा या वसायासाठ प ास हजार पयांपे ा जा त नसावे

ा धकरणाने के े े नयम

h ा धकरणाने के े या नयमां ारे व न द के े अ ी इतर कागदप े.

Machine Translated by Google

A जर न दणीसाठ अज मळा यावर आ ण याने अ ी चौक ी के यानंतर

यो य वाटे नयं क समाधानी आहे क

a अजदाराची आ थक ती आ ण व ापनाचे सामा य व प आहे

आवाज

b वसायाचे माण उप अस याची यता आ ण भांडव रचना आ ण कमाई

या यता अजदार पुरेसे असे

c न दणी माणप मंज ूर झा यास सामा य जनतेचे हत साध े जाई

म ये न द के े या वमा वसाया या वग कवा वगा या संदभात अजदारा ा

अज आ ण

d अजदाराने क म C Aआण या तरतुद चे पा न के े आहे आ ण

या ा ागू अस े या या क मा या सव आव यकता पूण के या ा धकरण न दणी क के

वमाकता हणून अजदार आ ण या ा न दणीचे माणप ा.

AA ा धकरण अजदाराची न दणी कर यास आ ण या ा माणप दे यास ाधा य दे ई

जर असा अजदार सहमत असे तर न दणीचे फॉम आ ण रीतीने जसे न द के े जाई

आयु वमा वसाय कवा सवसाधारणपणे पुढे जा यासाठ ा धकरणाने के े े नयम

कवा या गटा ा आरो य संर ण दे यासाठ वमा वसाय.

B जेथे ा धकरण न दणी नाकारते तो अ ा नणयाची कारणे न दवे

आ ण याची एक त अजदारा ा दे ई .

C न दणी नाकारणा या ा धकरणा या नणयामुळे नाराज झा े कोणतीही आत

नणयाची त ा त झा या या तारखेपासून तीस दवसांनी अपी

क सरकार.

D अ ा अपी ावरी क सरकारचा नणय अं तम असे आ ण नसे

कोण याही याया यासमोर के ा.

३ उप क म A म ये काहीही अस े तरी कोण याही वमा कं पनी या बाबतीत

याचे मु य वसाय कवा नवास ान भारताबाहेर ा धकरण रोखे

न दणी कवा आधीच के े न दणी र करे जर तो समाधानी असे क दे ात

अ ा वमा कं पनीचे वसायाचे मुख ठकाण कोणते कवा भारतीय नाग रकांचे नवास ान आहे

व या ी संबं धत दे ा या काय ाने कवा थे ारे तबं धत कवा व यासाठ ागू

व याचा वसाय चा ू ठे वणे कवा अ ा वमाक यावर ाद े कोणतीही आव यकता

क म मधी तरतुद समाधानी नाहीत.

४ ा धकरण वमा कं पनीची न दणी पूण पणे कवा आतापयत र करे

वमा वसाया या व वगा ी संबं धत आहे जसे क

अ जर वमाकता क म कवा क म या तरतुद चे पा न कर यात अय वी ठर ा

ठे वी कवा
Machine Translated by Google

aa वमाकता कोण याही वेळ से. या तरतुद चे पा न कर यात अय वी झा यास. VA पे ा जा त आहे

या या दा य वां या रकमेपे ा या या मा म ेचे मू य कवा

b जर वमा कं पनी वडे नम ये असे कवा या ा दवाळखोर ठरव े असे कवा

c जर वमा कं पनीचा वसाय कवा वसायाचा वग कोण याही कडे ह तांत रत के ा गे ा असे

कवा इतर कोण याही वमा कं पनी या वसायात ह तांत रत के गे आहे कवा एक के गे आहे कवा

d वमा वसाया या संदभात के े संपूण ठे व परत के अस यास

से. अंतगत वमाकता. कवा

हे आहे जर क म या खंड या उप खंड c म ये न द के े या वमाक या या बाबतीत

या उप क मम ये संद भत ायी करार र के ा जातो कवा न ं बत के ा जातो आ ण पुढे चा ू राहतो

सहा म ह यां या का ावधीसाठ न ं बत के े जाई कवा

ई जर क सरकारने क म ४ या उपक म अंतगत नद द े तर. आ ण ा धकरण

वमा कं पनीची न दणी र क कते

f जर वमा कं पनीने कोण याही आव यकतांचे पा न कर यात चूक के असे कवा याचे उ ं घन के े असे तर

या काय ाचा कवा कोण याही नयमाचा कवा के े या कोण याही व नयमाचा कवा आदे ाचा कवा याखा जारी के े या कोण याही नद ाचा

कवा

g जर ा धकरणाकडे असा व ास ठे व याचे कारण असे क भारतात उ वणा या वमा कं पनीवर कोणताही दावा आहे

व या या कोण याही पॉ सी अंतगत अं तम नणयानंतर नय मतपणे तीन म ह यांपयत पैसे द े े नाहीत

काय ाचा अ यास म कवा

h जर वमा कं पनी वमा वसाय कवा व हत के े या कोण याही वसाया तर कोणताही वसाय करत असे

वसाय कवा

i जर वमा कं पनीने जारी के े या कोण याही नद ाचे कवा आदे ाचे पा न कर यात चूक के तर

वमा नयामक आ ण वकास अंतगत ा धकरणा ारे करण असू कते

भारतीय ा धकरण कायदा कवा

j जर वमा कं पनीने पा न कर यात चूक के असे कवा कोण याही गो ीचे उ ं घन के े असे तर

कं पनी कायदा चा कवा जीवन वमा नगम कायदा

१९५६ १९५६ चा ३१ कवा सामा य वमा वसाय रा ीयकरण कायदा १९७२ ५७

कवा परक य च न नयमन कायदा चा .

५ जे हा ा धकरण उप क म ३ कवा खंडाखा कोणतीही न दणी रोखून कवा र करते

a खंड aa खंड e खंड ee खंड f खंड g कवा उप क म चे खंड h

तो या या नणयाची वमा कं पनी ा े ख ी सूचना दे ई आ ण नणय भा वत होई

अ ा तारखे ा या या वतीने तो नोट सम ये न द करे अ ी तारीख एकापे ा कमी नसावी

साधारणत नोट स मळा या या तारखेपासून म हना कवा दोन म ह यांपे ा जा त

ा स म नचा कोस.
Machine Translated by Google

A जे हा ा धकरण खंड b खंड c कवा खंड d अंतगत कोणतीही न दणी र करते

उप क म या आदे ाची सूचना या तारखेपासून र के जाई या तारखेपासून ागू होई

र करणे वमा कं पनी ा द े जाते.

B जे हा न दणी र के जाते ते हा वमा कं पनी र के यानंतर

भाव व या या कोण याही नवीन कराराम ये वे करा परंतु संबं धत सव अ धकार आ ण दा य वे

असे र हो याआधी याने के े े व याचे करार अधीन राहती

उप क म D या तरतुद नुसार र करण झा े नस यासारखे सु ठे वा.

C जेथे खंड a खंड aa खंड e खंड f अंतगत न दणी र के जाते

उप क म चे खंड g कवा खंड h कवा खंड i कवा खंड j ा धकरण या या

ववेक बु ने न दणी पुन ी वत के जाते जर वमाकता या तारखेपासून सहा म ह यां या आत

र के याने क म कवा क म ारे आव यक ठे वी ागू होतात कवा याचे पा न होते

क म VA या तरतुद सह या या मा म े या मू यापे ा जा त

या या दा य वांची र कम कवा याचा ायी करार पुनसच यत के ा आहे कवा या या अंतगत अज के ा आहे

क म A चे उप क म वीकार े कवा ा धकरणा ा संतु करते क या यावर असा कोणताही दावा नाही

उप क म या खंड जी म ये नमूद के या माणे तो न भर े ा राहतो कवा याने याचे पा न के े आहे

या काय ाची कवा भारतीय वमा नयामक आ ण वकास ा धकरणाची कोणतीही आव यकता

अ ध नयम कवा कोणताही नयम कवा कोणताही नयम कवा या अंतगत के े ा आदे कवा जारी के े या कोण याही नद ानुसार

या काय ांतगत याने वमा वसाया तर कोणताही वसाय करणे बंद के े आहे कवा

कोणताही व हत वसाय यथा ती आ ण कोण याही नद ांचे पा न करतो

या ा ा धकरणाने द े .

D उपक म अ वये वमा कं पनीची न दणी र के जाते

ा धकरण र करण भावी झा या या तारखेपासून सहा म ह यां या का ावधीनंतर

इ ुर स कं पनी बंद कर या या आदे ासाठ कोटाकडे अज करा कवा वरी वहार संपु ात आण यासाठ

वमा वसाया या वगा या संदभात कं पनी जोपयत न दणी होत नाही

वमा कं पनी ा उप क म C कवा बंद कर या या अजाखा पुन ी वत के े गे े आहे

कं पनी ा यापूव च याया यात हजर कर यात आ े आहे. याया य पुढे जाऊ कते जसे क

या उप क म अंतगत अज क म या उप क म अंतगत अज होता कवा

उप क म से. जसे क असे .

E ा धकरण आदे ा ारे कोण याही न दणी ा न ं बत कवा र क कते.

ारे के े या नयमां ारे नधा रत के े जावे

परंतु या वाय या पोटक म अंतगत कोणताही आदे काढ ा जाणार नाही

संबं धतांना सुनावणीची वाजवी संधी दे यात आ आहे.

६
Machine Translated by Google

१५

७ ा धकरण व हत ु क भर यावर पाच पयांपे ा जा त नाही जारी क के .

हरव े े न झा े े कवा वकृ त झा े े माणप पुन त कर यासाठ न दणीचे डु के ट माणप

डु के ट माणप जारी करणे आव यक आहे असे याचे मत अस यास इतर कोण याही बाबतीत.

न दणीचे नूतनीकरण

A. १ या वमा कं पनी ा क म ३ अंतगत न दणीचे माणप दे यात आ े आहे

या ा दव ी समा त झा यानंतर येक वषासाठ न दणीचे वा षक नूतनीकरण करा

माच वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण सु झा यानंतर

भारत कायदा १९९९.

२ कोण याही वषासाठ न दणी या नूतनीकरणासाठ अज वमा कं पनीकडू न के ा जाई

मागी वषा या डसबर या ा दवसापूव ा धकरणाकडे आ ण असे

उप वभागात दान के या माणे सोबत

३ ा धकरणाने के े या नयमां ारे नधा रत के यानुसार फ भर या या पुरा ा ारे

जे वषभरात भारतात थेट खत एकू ण एकू ण ी मयमनुसार बद ू कतात

या वष या क मांतगत अज करणे आव यक आहे या वषापूव ारे

वमा वसाया या वगाती वमाकता या ी न दणी संबं धत आहे परंतु करणार नाही

i एक ट या या एक चतुथा पे ा जा त. असे ी मयम उ प कवा पये पाच कोट

जे कमी असे

ii वमा वसाया या येक वगासाठ पाच े पयांपे ा कमी कोण याही प र तीत

परंतु के वळ पुन वमा वसाय करत अस े या वमा कं पनी या बाबतीत

या उप वभागा या तरतुद एकू ण ू ऐवजी या बद ासह ागू होती

भारतात थेट खत ी मयम फॅ क टे ट ह री इ ुर स या संदभात एकू ण ी मयम

याने भारतात वीकार े े वचारात घेत े जाई .

३ अ. या नूतनीकरणासाठ ा धकरणाने के े या नयमांनुसार नधा रत के े फ

कोण याही वषाची न दणी भारतीय रझ ह बँके त कवा जेथे नाही तेथे भरावी ागे

या बँके चे काया य या बँके चे एजंट हणून काम करणा या इ ी रय बँक ऑफ इं डयाम ये कवा यात

कोणतीही सरकारी तजोरी आ ण पावती नूतनीकरणासाठ अजासोबत पाठव जाई

न दणीचे.

४ जर वमाकता उप म ये व न द तारखेपूव न दणीचे नूतनीकरण कर यासाठ अज क क ा नाही.

क म ा धकरण जोपयत पोट क म डी अंतगत याया यात अज क कतो

क म चे के े गे े नाही न दणी या नूतनीकरणासाठ अज वीकारा

अजासह दे य ु काची वमा कं पनीकडू न पावती आ ण अ ा दं डाची नाही

ा धकरणाने के े या नयमांनुसार नधा रत के े या ु कापे ा जा त आ ण दे य

या ा ा धकरणाची आव यकता असे हणून

Machine Translated by Google

परंतु द े या आदे ाव न क सरकारकडे अपी के े जाई

ा धकरण वमा कं पनीवर दं ड आकारतो

५ ा धकरण या वभागाती आव यकतांची वमा कं पनीने पूतता के यावर

न दणीचे नूतनीकरण करा आ ण या ा न दणी या नूतनीकरणाचे माणप ा.

जीवन वमा वसाया या अट या सु ढतेचे माणप

३बी क म ३ अंतगत कवा इतर कोण याही वेळ न दणीसाठ अजाचा वचार करताना

हे ा धकरणा ा दसून येते क खा ी ीर दर फायदे अट आ ण त ऑफर कवा

ाइफ इ ुर स वसाया या संदभात ऑफर के जाणारी ऑफर कोण याही बाबतीत वहाय नाही कवा

यो य असे तर या ा याचे वधान ारे नयु के े या ए युअ री ा सादर करावे ागे

वमा कं पनी या उ े ासाठ आ ण ा धकरणा ारे मंज ूर आ ण े ख ी आदे ा ारे क कते

यापुढे वमा कं पनीने अ ा ऑडरम ये न द के े या वेळे त करणे आव यक आहे

सां गत े या दरांम ये फायदे अट कवा त मधी बद जसे या तसे

हंट े क सां गत े े दर मा णत कर यासाठ या ा स म कर यासाठ ए युअ री आव यक अस याचा अहवा दे ऊ कतो

फायदे अट आ ण नयम काय म आ ण यो य आहेत.

वमा नयामक आ ण वकास ा धकरण IRDA

नंतर आ थक धोरणाती उदारीकरणामुळे अनेक खासगी कं प या सु झा या

यांचा भारताती वसाय याने यां याबरोबर अ वा यकर धचे वाईटही आण े आहे.

यामुळे वमा कं प यांचे भावीपणे नयमन कर यासाठ म हो ा स मती ापन कर यात आ .

म हो ा स मती या फार नंतर म ये वमा

नयमन आ ण वकास कर यासाठ नयामक आ ण वकास ा धकरण IRDA ची ापना कर यात आ

वमा उ ोग आ ण ए म ये समा व के े गे े . IRDA या उ ांम ये समा व आहे

ध ा ो साहन दे ण े वाढ व ाहक नवडीसह ाहकांचे समाधान वाढवणे आ ण

वमा बाजाराची आ थक सुर तता सु न त करताना ी मयम कमी करा.

IRDAI कायदा चे क म ा धकरणाची रचना न द करते. ते दहा आहे

एक अ य पाच पूण वेळ आ ण चार अधवेळ सद य नयु के े े सद य मंडळ

भारत सरकार ारे. स या स टबर ा धकरणाचे अ य डॉ. सुभाष आहेत

C. Khuntia and its full time members are Mrs T.L. Alamelu K. Ganesh Pournima Gupte

Praveen Kutumbe and Sujay Banarji.

Machine Translated by Google

१७

IRDA ची काय

IRDAI ची काय IRDAI कायदा या क म म ये प रभा षत के आहेत आ ण

समा व करा

. न दणी जारी करणे नूतनीकरण करणे बद करणे पैसे काढणे न ं बत करणे कवा र करणे

. पॉ सीधारकां या हताचे र ण करणे

.म य ांसाठ पा ता आचारसं हता आ ण ण न द करणे आ ण

एजंट

. सव क आ ण नुक सान मू यांक नक यासाठ आचारसं हता न द करणे

. वमा वसाय चा व या या काय मतेस ो साहन दे ण े

. व या ी संबं धत ावसा यक सं ांना ो साहन दे ण े आ ण यांचे नयमन करणे आ ण

पुन वमा उ ोग

. ु क आ ण इतर ु क आकारणे

. वमाकत म य आ ण इतर संबं धत सं ांची तपासणी आ ण चौक ी करणे

. वमा कं प यांनी दे ऊ के े े दर फायदे अट आ ण नयमांचे नयमन करणे

व या या क म U अंतगत दर स ागार स मती ारे समा व नाही

कायदा पैक

. पु तके क ी ठे वावीत हे नमूद करणे

. कं पनी या नधी या गुंतवणुक चे नयमन करणे

. सॉ हसी या मा जनचे नयमन करणे

. वमाकत आ ण म य कवा वमा म य यां याती ववादांचे नराकरण करणे

. दर स ागार स मतीचे पयवे ण

. मो नसाठ योजनांना व पुरवठा कर यासाठ ी मयम उ प ाची ट के वारी न द करणे आ ण

ावसा यक सं ांचे नयमन

. म ये हाती घेत े या जीवन आ ण सामा य वमा वसायाची ट के वारी न द करणे

ामीण कवा सामा जक े

. फॉम आ ण ह ोबाची पु तके कोण या प तीने ठे व जाती हे न द करणे

आ ण खा यांचे ववरण वमाकत आ ण इतर वमा कं पनी ारे सादर के े जाई

म य
Machine Translated by Google

व याचे व प

व याचा अथ असा आहे क घटनांम ये पैसे भर याची सुर तता

नय मत ी मयम भ न मा म ेचे जीवनाचे चे इ.चे नुक सान कवा नुक सान. वमा आहे

मो ा सं येने ोकांम ये पसर याची एक प त संभा आ थक धोका खूप गंभीर आहे

एखा ा ारे सोयी करपणे टकू न राहणे.

सव कार या व याचे उ मा काचे व वध जोखम पासून संर ण करणे आहे

तो अंदाज करतो. व न द घटना घड याम ये वमाधारकाचे काही नुक सान झा े पा हजे कवा

कमीत कमी या ा व या या काय ात सामा यतः हणतात अ ा तकू ते ा सामोरे जावे

जोखीम .

व याचे व प संर त करणे आव यक अस े या जोखमी या व पावर अव ं बून असते. अ

वमा करार वमाधारका ा जोखीम संर ण उप क न दे तो. व याचा खरेद दार

काही बाबतीत नुक सान भरपाई दे या या वचना या बद यात न त ी मयम भरतो

न द नुक सान. वमा खरेद के ा जातो कारण तो धारकांना मनः ांती दे तो. या

वैय कआण ावसा यक जीवनात आरामाचा ट पा मह वाचा असतो.

जरी व याचा सवात मह वाचा उ े जोखीम संर ण दान करणे आहे जे हा

ाइफ इ ुर स ी मयम पेमट माणेच कराराचा का ावधी द घकाळापयत वाढतो

दोन घटकांचा समावे होतो एक जोखीम क हरेज खरेद कर यासाठ आ ण सरा बचतीसाठ .

जोखीम संर ण आ ण बचत यांचे एक येण े जीवन व याचे वै आहे आ ण आहे

भारतासार या वकसन ी दे ांम ये अ धक सामा य आहे.

औ ो गक ा े दे ांम ये अ प का ावधीचे जीवन वमा करार के ा जातो

बचत घटका वाय ततके च ोक य आहेत. वकसन ी अथ व ांम ये कारण

बचत घटक आ ण कराराचे द घ व प जीवन वमा बन ा आहे

द घ नधी स य कर याचे मह वाचे साधन. बचत घटक जीव ठे वतात

इतर व ीय सं ा आ ण बचत साधनां ी सरळ धत वमा.

अनेक वक सत दे ांम ये नाग रकांना काही माणात सामा जक संर ण द े जाते

सरकारने पुरव े या सुर ा योजना. या योजना नाग रकांना आ थक मदत दे तात

जे बेरोजगारी हातारपण आजारपण अपंग व इ याद कारणा तव पा आहेत.

भारताती सुर ेची प र ती अगद वेगळ आहे पारंपा रकपणे ही जबाबदारी आहे

कु टुं ब कवा समुदाय. मा औ ो गक करण हरीकरण संयु तुटणे

कौटुं बक व ा आ ण कौटुं बक बंधने कमकु वत होत अस याने सामा जक सु वधा दे ण े आव यक झा े आहे

सुर ा व ा या सं ा मक आ ण नयमन के या जातात याऐवजी रा या ारे

समाज
Machine Translated by Google

सामा जक सुर े ी संबं धत मु े रा या या नद ा मक त वांम ये सूचीब आहेत

भारतीय रा यघटनेचे धोरण. सामा जक सुर ा वमा हा वषय असताना

समवत याद ती रोजगार आ ण बेरोजगारी फॉम आयटम आ ण वषय

कामा या अट सह कामगारांचे क याण भ व य नवाह नधी कमचा यांचे दा य व

कामगारांची भरपाई अवैधता आ ण वृ ापकाळ नवृ ी वेतन आ ण मातृ व ाभ फॉम

आयटम समवत सूचीचा दे ख ी .

वकास आ ण नयोजना या सु वाती या वषात असे मान े जात होते क सह

वकासा या येत मो ा सं येने कामगार संघ टत े ात सामी होती आण

अखेरीस औपचा रक सामा जक सुर ा व े ारे संर त के े जाते. तथा प वा त वक

अनुभवाने अ यथा स के े आहे. म ये आता रोजगार जवळपास ठ प झा ा आहे

अनौपचा रक े ात कामगारांचा ओघ वाढ याने संघ टत े .द

असंघ टत कमचारी वग रोजगारा या वखुर े या आ ण खं डत े ां ारे वै ीकृ त आहे

हंगामीपणा नोकरी या सुर ततेचा अभाव आ ण कमी वधान संर ण. स या अंदाजे बाहेर

सुमारे द कमचारी फ ट के पे ा कमी ोक औपचा रक सामा जक फायदे आहेत

सुर ा संर ण. जरी सरकारकडे काही क य अथसहा य सामा जक सहा य आहे

रा ीय वृ ापकाळ योजना आ ण रा ीय कु टुं ब ाभ योजना यांसारखे काय म द

क हर के े या ोकांची सं या तसेच फायदे खूपच कमी आहेत. वाय एका दे ात

भारता माणे जेथे बेरोजगारी या फाय ांची तरतूद नाही व याची संक पना

अ यंत मह वाचे बनते.

वमा कराराचे कायदे ीर व प

जोखीम ह तांतरणासाठ भावी यं णा हणून व याची संक पना थम होती

सागरी ापारात ओळख झा . पुढे या संक पनेची उपयु ता ात आ

जीवन आ ण अ न वमा यासार या सागरी नस े या कारांचा व तार. जवळजवळ म यभागी पयत

एको णसा ा तकात हे तीन कार होते यांना वमा काय ात मह व ा त झा े .

व या या त वाची ागू मता आज अ धक ापक अस याचे आढळू न आ े आहे

मोटार अपघात आ ण न ा वमा यासारखे व वध कार याची ा ती पीक आ ण

गुरांचा वमा. भ व यात सुर तता सु न त कर यासाठ वमा ही नेहमीची प त बन आहे

आक मकता आ ण हे सव आधु नकां या सामा जक आ ण ावसा यक जीवनात मह वपूण भू मका बजावते

समुदाय

व याचा कायदा करारा या सामा य काय ाचा भाग बनतो आ ण कोणताही कार असो

व याचा करार असू कतो तो नेहमी वमाधारक आ ण वमाधारक यां याती कराराचे त न ध व करतो

वमाकता काय ांतगत कराराचे आव यक घटक उदाहरणाथ ऑफर आ ण वीकृ ती

Machine Translated by Google

वचार प ांची मता पर र समंज सपणा आ ण व तुची कायदे ीरता

a ा समान अज

व याचा करार. परंतु वतं पणे त वांचा एक वतं संच अ त वात आहे

या व पाचे यो य मू यांक न दान करणा या व या या करारास ागू

वमा करार.

व याची मू भूत त वे

जरी व याम ये सागरी अ न जीवन इ याद म ये फरक के ा गे ा अस ा तरी काही न त आहेत

सव कार या व यांना ागू होणारी सामा य त वे. ही सामा य त वे अ

वमा करारा या उ े ाचा यां या वै व यपूण अथाने यो य अथ ाव यासाठ मागद क

फॉम नुक सानभरपाईची त वे वमायो य ाज उबे रमा फडेस अ यंत स ावना आ ण

जोखमीचे अ त व ही काही त वे आहेत यांचा सामा य उपयोग होतो. खा आहेत

व याची काही मह वाची त वे

अ जोखमीचे अ त व

व या या येक करारासाठ हे अ याव यक आहे क या वषया ी संबं धत आहे ते समोर आ े पा हजे

नुक सान कवा जोखमीची आक मकता. जोखमीम ये तकू अन त घटना घडणे समा व असते

खा ीदाराचे हत. सागरी व याम ये जहाज कवा मा वा मा ाचे नुक सान होते

समु ाचे धोके . आग व याम ये आगीमुळे मा म ेचा ना हो याचा धोका असतो. आयु यात

वमा जोखीम वमाधारका या मृ यूम ये आहे जरी न तपणे परंतु याबाबत अ न त

घड याची वेळ . अमूत अथाने जोखीम हानीची यता हणून प रभा षत के जाऊ कते. हे क कते

एकतर काही घटना कवा घटनां या प रणामांब अन तता असू ा कवा at या प रणामी नुक सान

कमान एक संभा प रणाम. कोण याही प र तीत वमाधारकाचे वचन हे वमाधारका ा वाचव याचे असते

अन त प रणामां व .

b नुक सानभरपाईचे त व

वमा हा मू त नुक सानभरपाईचा करार आहे. वमाधारकाचे सव दावे असती

के वळ या या ारे झा े या वा त वक नुक साना या संदभात समायो जत के े . अ ा कारे ते येक ाम ये न हत आहे

व याचा करार या या व पॉ सी वा त वक आहे

नुक सान हणजे वमाधारकाची फसवणूक रोखणे. ते अ यायाने मळव याचा मोह तपासते

अथ आ ण तोटा जाणूनबुज ून कारण. तथा प अजासाठ त या मक आधार

नुक सानभरपाईचे त व हणजे गु ा ा तबंध करणे कवा सावज नक धोरणाचा वचार करणे न हे

सौदा या ज मजात वभावातून ा त होतो.

Machine Translated by Google

व या या करारावर दे य रकमेचे मू यांक न करताना नुक सानभरपाईचे त व

मागद क त व आहे. हे सामा य आहे क वमा कं प या यांचे दा य व व रकमेपयत मया दत करतात

ॲ युअ ड हणून ओळख े जाणारे पैसे. तोटा झा यास ॲ युअ ड ही सव वमाधारकाची असते

भर े या ी मयमचे मू य यापे ा कमी अस े तरीही ह क आहे. परंतु इतर सव करणांम ये वगळता

मौ यवान पॉ स म ये सागरी व याम ये वमा कं पनी फ ूननुसार नुक सान भरपाई कर यास जबाबदार आहे

ॲ युअ ड ही जा त र कम अस तरीही वा त वक तोटा. मू यवान धोरणे म ये द

प सहमत आहेत क वषय व तुचे मू य मा य के े जाई . मू यवान व तू

पॉ सी हणजे वमाधारका या ाजा या माणात नुक सान झा यानंतर ववाद टाळणे.

जीवन वमा वैय क अपघात आ ण आजार व या या करारांम ये आ ण काह म ये

आप का न व याचे कार नुक सान वारंवार आ थक ीने मोज े जाते. ते आहेत

मरीन आ ण फायर इ ुर स सार या नुक सानभरपाई या करारांपासून वेगळे असावे. आता बरे झा े आहे

ाइफ इ ुर स कोण याही कारे नुक सानभरपाई या करारासारखा दसत नाही. व चतच नाही

जीवन व याचा करार ही फायदे ीर गुंतवणुक ची व ा मान जाते. हे आहे

कारण वमा ह ता भ न आ ा सत के याने बचतीची सवय वाढते संचयी

न त का ावधी या समा तीनंतर तो वसू क के अ ी र कम.

जीवन वमा यो य र या पै ाची गुंतवणूक मान जाऊ कते कारण ते

यांना जा त संधी नाही अ ा ना अं तम नधी सुर त कर यास स म करते

बचत करणे कवा जे वतःवर सोड े आहे ते यांना यां या मते या प कडे सापड े असते.

तरीही जीवन व या या कराराचे उ मु य वेक न नुक सान भरपाई दान करणे आहे

अन त वेळ मृ यूचा धोका. जरी ही एक कारची गुंतवणूक मान जाते

हे काही करणांम ये चांग े आहे ते वमा सुर तते या आव यक वै ापासून र जात आहे

जोखीम व . यामुळे असे ात आ े आहे क ाइफ पॉ सी हा नुक सानभरपाईचा करार नाही.

साधारणपणे नुक सानभरपाईचा करार के वळ चांग े कर या या उ े ाने के ा जातो

झा े े नुक सान. जीवनाचे मू य तथा प अंदाज कर यास अ म आहे आ ण वगळता अ म ये

मया दत अथाने व या ारे चांग े के े जाऊ कत नाही. मह वाचा फरक जे अ ा कारे

जीवन वमा आ ण व या या इतर कारांम ये उ वते हे त व आहे

स ोगे न या अंतगत वमाकता हणजे कं पनी व वसु चा अ धकार घेतो

नुक सानास कारणीभूत अस े या तृतीय प ाचा जीवन व यासाठ कोणताही अज नाही.

c वमा करार आ ण दाम कराराती फरक

नुक सानभरपाईचे मूळ त व यावर व या या काय ाचा मोठा भाग आहे

आधा रत थमद नी स े बाजी या करारा या बरोबरीने व या या कोण याही उपचारांना नकारा मक ठरते. द

स े बाजीचे करार असे आहेत याम ये दोन व वचार ठे व याचा दावा करतात

भ व याती अन त घटने या मु ा ा करणे पर र सहमत आहे क यावर अव ं बून आहे

Machine Translated by Google

या घटनेचा नधार एक सयाकडू न जके आ ण सरा पैसे दे ई आण

या याकडे सोपवा एक र कम .

पु हा एक जुगार करार आ ण कराराती फरक यावर अव ं बून असतो

ते बनवणा या ा करारा या वषयाम ये वार य आहे कवा नाही.

याचा अथ जर घटना घड तर प ा ा फायदा होई जर तो नरा झा ा तर तो होई

नुक सान सहन करा. कदा चत दोन कार या कराराचे सामा य वै घटक

अन ततेमुळे जुगारा या बाबतीत व याचा गैरसमज नमाण झा ा.

ॉ ऑफ कॉ ॅ ट चे जनक सर व यम अँसन यां या मते

वमा हा ु मजुरीपे ा वेग या ज मनीवर ठे व ा गे ा आहे कारण तो आहे

काय ाने परवानगी. असूनही वमा हा एक जुगार करारापे ा चांग ा नाही असे मान े जात होते

वमायो य ाजाची उप ती. पण या मतात यांनी नंतर बद के ा आ ण आता यांनी

पु ी करतो व याचे वणन के वळ एक वरवरचे सा य असे आहे. तरी

फरक सू म आहे तो करारा या व पापे ा प ांचा हेतू आहे

जो व या ा दाम पासून वेगळे करतो .

स े बाजीचा करार सामा यतः नफा सुर त कर या या कोनातून के ा जातो. ची संभा ता

घटना घडणे प ां या हतसंबंधां वाय पूण पणे असंब आहे

ाभाची यता. एक बाजी हा येक घटना घड या ी संबं धत आहे आ ण

पर र वरोधी हतसंबंधांचे प रणामी नधारण. याऐवजी जकणे कवा हरणे हा हेतू असतो

घटने या के वळ संभा तेब . व याम ये वमाधारकाचे वषयाती हत

वमायो य ाज हणून ओळख या जाणा या जोखमीची बाब आ ण व याम ये अ यंत मह वाची आहे
करार

Aleatory करार

व या या कराराचे वणन ॲ े टरी कॉ ॅ ट हणून के े जाते. अ ासाठ तो स ा आहे

वमा उतरव े घटना घडे क नाही हे प ांना माहीत नसावे

पर र जोखमी या करणाचा समावे . या बद यात वमा कं पनी तु नेने कमी रकमेसाठ

मो ा नुक सानाची भरपाई कर यासाठ ी मयमचे व प. पण असे उप म

साधारणपणे ए चु रय ॅ टस या संदभात असे आ ण हणून वमा नेहमीच उभा राहतो

के वळ स ा उप म सोडू न.

वमा के वळ पूव अ त वात अस े या जोखमी या संदभात असू कतो आ ण यापे ा वेगळा असू कतो

दाम या या ापनेपासून धोका नमाण करत नाही. व या या बाबतीत

वाटाघाट पूव जोखमी या अधीन सुर ा ा त करते आ ण या माणात असे

जोखीम नमाण कर याऐवजी याचे ांतर. यामुळे वमा असे हणता येई

एक wagering करारा या उ ट पूण करते.

Machine Translated by Google

एके काळ जीवन वमा अनै तक मान ा जात असे मानवाती जुगार

जीवन . ही क पना उ व कारण वमा कर यायो य ाज नस े या ठकाणी धोरणे घेत गे आण

जेथे वमा के वळ स ा हेतूने भा वत झा ा होता. जीवन वमा मा आहे

आता मु यतः वापर जाते आ ण यो य र या आ थक आ ण सामा जक गरज हणून ओळख जाते आ ण कधी

मो ा आ थक नफा अस ा तरीही यो य र या समज े जाणारे प ा मान े जाऊ कत नाही

वमाधारका या वकर मृ यूमुळे होऊ कते.

सरीकडे एक जुगार करार हा असा आहे जथे नफा मळवायचा आहे

योगायोगाने जीवन व याचा खरा उ े याऐवजी उ ट आहे टाळणे

संयोगाने होणारे नुक सान. हणून जीवन वमा पॉ सी हा स ा करार नाही

जे सावज नक धोरणा या कारणा तव ागू होणार नाही. जीवन वमा मान ा गे ा

या दर यान या व या या इतर करारां माणेच नुक सानभरपाईचा करार आहे.

हणून जीवन वमा आ ण इतर यां याती फरकाचे मु े खा माणे आहेत

व याचे कार

. व याचे ब तेक करार हे वारंवार वा षक करार आ ण वमाधारक असतात

व या या येक आ ण कोण याही का ावधी या ेवट नूतनीकरण नाकार याचा पयाय आहे. म ये

काही करणांम ये वमा कं पनी कधीही वमा संपु ात आण याचा अ धकार राखून ठे वते

जोखमी या का बा का ावधी या संदभात ी मयमचा आनुपा तक परतावा. जीवन

हमी करार हे मु य द घका न करार आहेत आ ण कोण याही नसतानाही

चूक कवा कोण याही ुट मुळे वमा कं पनी ा वमा र कर याचा पयाय नाही.

. आग अपघात कवा सागरी वमा करारा या अंतगत वमा उतरव े जोखीम कवा

होऊ कत नाही परंतु जीवन वमा करारा या अंतगत वमा उतरव े घटना बंधनकारक आहे

घडणे

. व याचा सामा य करार हा नुक सानभरपाईचा करार आहे परंतु जीवन

वमा हा हमी करार मान ा जातो.

d वमायो य ाजाचे त व

वैध वमा कराराची चाचणी ही वमायो य ाजाचे अ त व आहे. द

वमायो य ाज हे सरे तसरे काही नसून घटना घडणे अ ा व पाचे वार य आहे

व वमा उतरव यास वमाधारकाचे आ थक नुक सान होई आ ण असे ाज जे कवा असू कते

व या या करारा ारे संर त आहे. हे ाज म ये मा म ेचे व प मान े जाते

काय ाचे चतन.

सवसाधारणपणे एखाद घटना घडते ते हा वमायो य ाज अ त वात अस े पा हजे

वमा करार परंतु जीवन वमा करारा या बाबतीत तसे असणे आव यक नाही. हे आहे

कारण प ह ा हा नुक सानभरपाईचा करार आहे आ ण नंतरचा करार हा हमीभावाचा करार आहे. घेत आहे
Machine Translated by Google

आग व याचे उदाहरण हे आहे क पॉ सी अंतगत वमाधारक चे कोणतेही नुक सान होत नाही

मा म ेचे नुक सान कवा नुक सान झा यास पूण कवा आं क हणून या ा यात रस नाही

मा क

McGillivray मते

घटना घडतेवेळ आ ा सत ा वार य नस यास हे आहे क तो क कत नाही

काहीही वसू करा कारण या ा कोणतेही नुक सान होत नाही आ ण यामुळे नुक सानभरपाईचा दावा नाही.

याच माणे जर या ा वार य असे जे पूण मू यापे ा कमी काहीतरी मया दत असे

वषय व तू तो ा या वेळ या ा या या ाजा या मू यापे ा जा त नुक सान होत नाही

आ ण हणून नुक सानभरपाईचा याचा दावा या या ाजा या मू यापे ा जा त असू कत नाही.

वमापा ाजा या या संदभात जीवन वमा वेगवेग या आधारावर उभा आहे. नाही

मूत संदभात जसे के े जाते याच कारे मू य मानवी जीवनासाठ नयु के े जाऊ कते

मा म ा. परंतु सव समान यामुळे होणारे नुक सान कती माणात असे हे मोजणे य आहे

व जीवनाती अपय . येक ासाठ कोण या ना कोण या कारचे वमा कर यायो य ाज आव यक आहे

कोण याही कार या व याचा करार आ ण अ ा ाजा वाय के े ा कोणताही वमा बेक ायदे ीर आहे

आ ण ू य. या संदभात मागद क घटक हणजे वमायो य ाज हे वाजवी आहे

वषया या सतत या जीवनातून आ थक फाय ाची अपे ा कवा नुक सानीची अपे ा

जर वषय मरण पाव ा. उदाहरणाथ अ पवयीन या जीवनात पा कांना वमा कर यायो य वार य असते

मू कारण तो या मु ा या सेवा आ ण कमाईचा ह कदार आहे. वमायो य संक पना

ाज हा ामु याने याया यांचा ोध अस याचे दसते. खा ीधारकांसाठ ते आव यक असू कते

वार य दाखव यासाठ परंतु सामा य काय ाम ये करारांवर कोणतेही सामा य तबंध नाहीत याम ये

वमायो य ाज अ त वात आहे. हे कदा चत मजुरी ारे वमा रोख यासाठ सु के े गे े होते आ ण

वैधा नक मा यता ा त के .

वमायो य ाजाची उप ती दोन कारणांसाठ आ ही आहे

एखा ा आ त ा कोण याही कारचे नुक सान झा े आहे असे मान े जाऊ कत नाही जर या ा यात वार य नसे

नुक सानी या वेळ मा म ेचा वमा.

२ सरे हणजे जर वमाधारकाचे ाज हे पूण मू यापे ा कमी अस े या गो ीपुरते मया दत असे

वषय वषयाती या या वार यापे ा मोठे नुक सान होणार नाही.

दो ही करणांम ये वषयाती वार य या अट नुसार आव यक आहे

वतःच करार करा कारण वमा कं पनीचे वचन के वळ वा त वक नुक सान भ न काढ यासाठ असे . ा

वमायो य ाज आहे काही करार कवा मा क असणे आव यक आहे

यो य कायदे ीर असो कवा या य असो जोपयत ते याया यांम ये ागू कर यायो य आहे. यानुसार द

वमायो य ाजाचे अ त व न त करणारी मु य त वे आहेत अ ाज असणे आव यक आहे

काय ानुसार अंम ात आण यायो य b ाजाचे सतत अ त व आ ा सतांसाठ फायदे ीर ठरे .

कठोर कायदे ीर कवा आ थक ाज आव यक नाही.

Machine Translated by Google

जीवन व या या कराराअंतगत वमाधारका ा या या वतः या जीवनात वमापा ाज असते

अमया दत मयादे पयत. पण जथे एखाद स या या जीवावर वमा घेते तो नकष

वमापा ाजाचे मू यमापन कर यासाठ ागू करणे खूप मह वाचे आहे. ते कायदे ीर कवा नाही

फायदे ीर ाज जसे सागरी आ ण अ न ामक व या या बाबतीत परंतु जीवनाचा वमा करणारी

या वाजवी अपे े ा या य ठरे अ ा नातेसंबंधात उभे रा ह े पा हजे

या वर वमा आहे या चे जीवन चा ू रा ह याने फायदा कवा फायदा

भावीत. ागू होणारी चाचणी हणजे भा वत करणा या चे वा त वक अव ं ब व होते क नाही

वमा या या जीवनाचा वमा उतरव ा आहे कवा या ा काही फाय ाची अपे ा होती

वमाधारक चे सतत अ त व. वमायो य ाजा या आव यकतेचा प रणाम

व या या सव करारांम ये पट अस याचे दसते. याची अनुप ती व याचा करार करते

एक बाजी समतु य. तसेच नुक सानभरपाईचे त व अस या वाय ागू होऊ कत नाही

वषयात काही वार य कारण के वळ वा त वक नुक सान भरपाई के जाई . अ ा कारे

हे स ा धोरणांचे तबंधक बन े आ ण वसू कर यायो य र कम दे ख ी मया दत के

आ ा सत चे नुक सान.

इ अ यंत स ावनेचे त व

सामा य ावसा यक वहारा या बाबतीत कायदे ीर मॅ सम Caveat Emptor च ा

खरेद दार सावध रहा ब आहे. चौक ी या अनुप तीत कराराचा सरा प आहे

या वषया ी संबं धत तप ी वार मा हती दे यासाठ वे े ने कोणतेही बंधन नाही

करार. तथा प हे समज े आहे क करारा या एका प ाने द ाभू क नये

इतर कोण याही खो ा घोषणे ारे. सव समान ते करारासाठ दो ही प ांसाठ खु े आहे

यांचे समाधान करा आ ण येक प ा ा तो क के असा सव म सौदा कर याचा ह क आहे.

अ ा ावसा यक करारां या वपरीत हणून वमा कराराचे वच व असते

कायदे ीर हण अ यंत स ावना . प ांक डू न अ यंत स ावनेचे पा न

व या या करारासाठ आव यक आहे. व या ा उबे रमा फड कॉ ॅ ट असेही हणतात

कारण प ांना सामा यपे ा उ दजा या चांग या व ासाची पु ी करणे आव यक आहे

कराराचा कायदा. स ावना आ ण ामा णकपणा जरी समानता आ ण यायाची त वे समान आहेत

येक करारा ा ागू तरीही वमा तर इतर करारांम ये प मु आहेत

यां या वत या अट सेट करा. व तूं या व या कराराम ये Caveat Emptor हे त व आहे आ ण

व े यांवर खरेद दारास सव त ये कळ व याचे बंधन नाही

या या नणयावर प रणाम होतो. परंतु व याम ये उपचार कर या या बंधनापे ा अ धक काहीतरी आहे

वमाकता ामा णकपणे आ ण पणे. वमा हे जोखीम ह तांतरणाचे साधन आहे

वतं आधार. फसवणूक आहे कवा नाही याची खा ी दे ण ा याने भौ तक व तु ती उघड न करणे

नद ष करार टाळ याचा समान भाव आहे. वर कडक ुट ाव आहे

Machine Translated by Google

वमा कं पनी या नणयावर प रणाम करणारी सव भौ तक त ये दान कर याचे आ ासन द े . द

व तु ती आहे क आ ासनधारक वाजवी माणूस हणून काही मा हतीवर व ास ठे वतो

उ े संर ण दान करत नाही. एखा ा व व तु तीचा वचार के ा जाई

आ ा सत या व ासापासून वतं पणे. हे मू भूत त व सव ाखांना ागू होते

व याचे. उ ार े या अनेक नवा ांपैक एकाव न याचा सारां द ा जाऊ कतो तो आहे

सव भौ तक त ये यां या मा हतीत उघड करणे हे आ ासन दे ण ा यांचे कत . जीवना या बाबतीत

वमा काही व हे सव सामा यपणे भा वत करणारे मु े हणून ता वत के े आहेत

मानवजाती ा. परंतु काही व वर प रणाम करणारी प र ती दे ख ी असू कते जी नाही

वमाक या ा माहीत अस याची यता आहे आ ण जे यांना माहीत असते यात ंक ा नाही

व चौक ी या अधीन के े .

स ावनेची जबाबदारी करारा या दो ही प ांवर ततक च असते परंतु नसगात

त वांचे पा न कर याकडे आ ा सत ा अ धक व ेष ावे ागते.

कं पनी ारे व यासाठ जीवनाची नवड मो ा माणात यावर अव ं बून असते

तावकाने द े मा हती. कं पनी सामा यांक डू न ताव मागवते हणून

सावज नक यांचे सद य कं पनीसाठ पूण पणे अनोळखी आहेत यांची तातडीची गरज आहे

कं पनी ा स म कर यासाठ तावक या या मा हतीम ये सव भौ तक त ये उघड करणे

नणयावर या. तावकांना या या मा हतीत सव त ये आहेत जी आव यक आहेत

जोखीम. तावक सव बाबी उघड कर यास नै तक आ ण कायदे ीर ा बांधी आहे जे ब

व तु ती ही कराराची साम ी आहे.

करारासाठ कोणती मा हती साम ी आहे हा व तृत आहे. बाबतीत

ववाद याया य कवा म य ांची स मती यावर नणय घेऊ कते. पण हे न क च सोड े जाऊ कत नाही

तावकां या मतानुसार. येक प र ती ही साम ी आहे जी भा वत करे

मयम न त कर यात कवा तो घेण ार क नाही हे ठरव यात ववेक वमा कं पनीचा नणय

धोका ही ा या सागरी वमा कायदा म ये अंतभूत कर यात आ आहे आ ण ती ततक च आहे

जीवन व या ा ागू. तरीही तावकांना पणे माफ के े जाते

काही त ये उघड करणे. हे आहेत

वमा कं पनी ा आधीच काय मा हत आहे

२ वमा कं पनी ा काय मा हत असणे आव यक आहे

३ वमा कं पनी ा क ाची मा हती द जाते आ ण

वै े यामुळे धोका कमी होतो

अ ा कारे वमा कराराम ये येक प स या या चांग या व ासावर काय करतो. जर

तावक भौ तक त ये पवतात कवा चुक चे सादर करतात कराराचा भंग होतो. मु ाम

प वणे कवा चुक चे वणन करणे हे फसवणूक होते आ ण पॉ सी कायदे ीर र या अवैध आहे. द

न पाप चुक चे वधान कवा चुक चे सादरीकरण पॉ सी या पयायावर र बात ठरते

Machine Translated by Google

दोन वषापयत वमा कं पनी. सराव म ये तथा प धोरणे सहसा सु ठे व यास परवानगी आहे वषय

ऍडज टमट कर यासाठ जर कं पनी समाधानी असे क आ ा सत चा कोणताही हेतू न हता

फसवणूक कर यासाठ . आधी सां गत या माणे भौ तक मा हती या संपूण कट करणावर प रणाम होतो

तावक या या बाजूने जोखीम आव यक आहे. हे uberrima fides या त वामुळे आहे

जे वमा वसाय नयं त करते. तावात तावकांनी के े वधाने आ ण

वै क य परी कांसमोर याचे वधान कायदे ीर भाषेत एकतर त न ध व कवा

हमी

व यामधी वॉरंट ही कराराम ये समा व के े वधान कवा अट असते

जोखमी ी संबं धत जो अजदार स य हणून सादर करतो आ ण यावर असे गृहीत धर े जाते

वमा कं पनी करार जारी कर यावर अव ं बून आहे. सागरी वमा व याची प ह ाखा

ावसा यक ा वक सत करा वॉरंट चा स ांत वक सत करा. सागरी वमा कायदा

इं ं ड वॉरंट ची खा ा या दे ते

वॉरंट हणजे एक वधान या ारे आ ासन द े े आहे क काही व गो के जाई

कवा के े जाणार नाही कवा काही अट पूण के या जाती कवा या ारे तो त ा करतो कवा

व तु ती या व तीचे अ त व नकारा मक करते. हा कायदा पुढे सांगतो क हमी हणून

वर प रभा षत के े एक अट आहे याचे तंतोतंत पा न करणे आव यक आहे मग ती साम ी असो

धोका आहे क नाही .

तावकाने द े इतर यु रे याचा बळ अस याचा उ े नाही

वॉरंट त न ध व हणून ओळख े जाते. ाइफ इ ुर सम ये एक वाचनीय क म आहे या ारे

तावात द े उ रे आ ण वै क य परी कांना द े उ रे अ ी के आहेत

कराराचा आधार आ ण या ारे वॉरंट चा भाव द ा जातो. या स याची वृ ी

काया ये यु रांना त न ध व मानतात. कोण याही चुक ची वधाने हणून पासून याय आहेत

हा ीकोन आ ण जर कं पनी ा असे वाटते क चुक चे वधान भौ तक आहे हणजे

यो य वधाना या ानाचा कं पनी या नणयावर प रणाम झा ा असता

वप रत वमाकता नॉन ड ोजर या आधारावर पॉ सी टाळ याचा य न क कतो कवा

चुक चे वधान के े आहे आ ण ी मयम परत कर याची ऑफर दे ख ी द पा हजे. याया येही कोणाची बाजू घेत नाहीत

ताव फॉममधी ां या उ रां या ीकरणाम ये अयो य कठोरता. अगद

मग तावकांनी या या सव म उ रांची हमी दे ण े नेहमीच इ असते

ान आ ण व ास. हे भौ तक र या या या हताचे र ण करते.

व याची काय

व याची व वध काय जसे क जोखीम सामा यक करणे जीवन वमा आ ण ॲ युइट र फ

समाजाती सद यांसाठ नराधार आ ण वृ ांना द ासा दे यासाठ रा याचा भार वाटू न घेण े

नाग रक सामा जक गुंतवणुक साठ व उप क न दे ण े इ. चे मू भूत काय

Machine Translated by Google

वमा हणजे एक ा ा होणारे नुक सान इ ूक आ ण स म कडे ह तांत रत करणे

तु नेने हान योगदाना या वचारात ावसा यक जोखीम वाहक हणतात

ी मयम या येत ावसा यक जोखीम धारक अथात वमाकता काही हान दर वसू करतो

मो ा सं येने ोकांचे योगदान आ ण यात कोणी दवी अस यास

यांना जोखीम वाहक हणजेच वमा कं पनी नुक सानी या प रणामांपासून पी डत ा मु करतो

व याचे पैसे भरणे. अ ा कारे ते सामा जक उ े पूण करते आ ण ते सामा जक उपकरण आहे

यायोगे चे अ न त धोके एका गटात एक त के े जाऊ कतात आ ण अ ा कारे अ धक के े जाऊ कतात

न त नधी दान करणा या चे अ प नयतका क योगदान यातून ते

यांचे नुक सान झा े आहे यांची भरपाई के जाऊ कते. वमाकत अनेक ांचे योगदान गोळा करतात

पॉ सीधारक आ ण ते फं ड संघ टत वा ण य आ ण उ ोगात गुंतव े जातात. ते मदत करतात

महाकाय उ ोग चा वणे आ ण भांडव न मती ा चा ना दे ण े.

सो या भाषेत वमा हे आ थक नुक सानीपासून संर ण आहे

एक अनपे त घटना घडते. सव कडे मूत मा म ा आहे हणजे घर

कार कारखाना इ. कवा गायकाचा आवाज फु टबॉ पटू चा पाय े ख काचा हात यासारखे अमूत

इ. या सवाचा वमा काढ ा जाऊ कतो कारण ते एकतर अकाय म हो याचा धोका प करतात

आप ी कवा अपघातातून.

व याची काय खा माणे वभाग जाऊ कतात

. ाथ मक काय

. यम काय आ ण

. इतर काय

व या या ाथ मक कायाम ये हे समा व आहे

a संर ण दान करणे व याचे ाथ मक काय व संर ण दान करणे आहे

भ व याती धोका अपघात आ ण अ न तता. वमा य ात आ थक नुक सान व एक ढा आहे क न

इतरांसह जोखीम सामा यक करणे.

b सामू हक जोखीम वमा हे काही ोकां या आ थक नुक सानीस हातभार ावणारे साधन आहे

अनेक वमा हे एक साधन आहे या ारे कमी नुक सान मो ा सं येने ोकांम ये सामा यक के े जाते.

सव वमाधारक नधीम ये ी मय स ेअ र करतात आ ण यापैक या ना अ

व जोखीम द जाते.

c जोखमीचे मू यमापन वमा मू यमापन क न जोखमी या संभा माणाचा न कष काढतो

जोखीम वाढवणारे व वध घटक. ी मयम दर दे ख ी नधा रत कर यासाठ जोखीम मूळ आहे.

d आ ासन दान करा वमा हे एक साधन आहे जे अ न ततेपासून ते बद यास मदत करते

न तता वमा ही एक अ ी यं णा आहे या ारे अ न त धोके अ धक न त के े जाऊ कतात.

Machine Translated by Google

व या या यम कायाम ये हे समा व आहे

i नुक सान टाळणे वमा अ ाम आण ावसा यकांना यो य अव ं ब यासाठ सू चत करतो

सुर तता सूचनांचे पा न क न जोखमीचे दवी प रणाम टाळ यासाठ ड हाइस

ऑटोमॅ टक ाक र कवा अ ाम स ट मची ापना इ. नुक सान टाळ यासाठ हान कारणे

वमाक या ारे वमाधारका ा पेमट आ ण यामुळे अ धक बचतीसाठ ो साहन मळे

ी मयम ी मय सचा घन प दर अ धक वसाय आ ण उ म संर णासाठ े रत करतो

वमाधारका ा.

ii मोठ जोखीम क हर कर यासाठ हान भांडव वमा ावसा यकांना सुर ततेपासून मु करतो

उ जोखीम आ ण अ न तते या वरोधात थो ा माणात ी मयम भ न गुंतवणूक .

iii मो ा उ ोगां या वकासासाठ ो साहन ा वमा दान करते

या मो ा उ ोगांना यां या ापनेत अ त र जोखीम आहेत यां या वकासाची संधी.

आ थक सं ा दे ख ी आजारी औ ो गक घटकांना कज दे यास तयार असू कतात जे

ांट आ ण यं साम ीसह यां या मा म ेचा वमा उतरव ा आहे.

व या या इतर कायाम ये हे समा व आहे

. बचत आ ण गुंतवणुक चा माग वमा बचत आ ण गुंतवणूक हणून काम करतो वमा आहे

बचतीचा एक अ नवाय माग आ ण तो वमाधारका या अनाव यक खचावर मयादा घा तो. साठ

आयकर सव त मळ व याचे कारण दे ख ी ोक व याम ये गुंतवणूक करतात.

. परक य च न मळव याचा ोत वमा हा जगभराती वसाय आहे. दे क कतो

सागरी वमा पॉ सी जारी क न आ ण इतर व वध मागानी परक य च न मळवा.

. जोखीम मु ापार वमा नयात व यास ो साहन दे तो यामुळे परक य ापार होतो

सागरी वमा संर ण अंतगत व वध कार या पॉ स या सहा याने जोखीममु .

व याचे कार

वमा हा सामा जक ा सवात इ आ ण ावसा यक बन ा आहे

जगाती वीकाय तृतीयक उ ोग व याचे कार खाजगी आ ण दो ही े ात व तृत आहेत

सावज नक व याचे क हर जे कॉपस आ ण मा म ा राहणीमान आ ण गैर

राहणीमान चॅटे आ ण सव सामान जंगम आ ण जंगम अगद व वध अवयवांपयत व ता रत

रीरा या हे ढोबळपणे तीन कारांम ये वभाग े जाऊ कते उदा.

a जीवन वमा

b सामा य वमा आ ण

c पुन वमा.
Machine Translated by Google

वमा वसायाची यता

वमा े ाम ये के वळ उ प वाढत अस यामुळे च नाही तर चंड मता आहे

मा म ेचा व तार होत आहे पण व ेती वाढ या अ रतेमुळे . एका अथाने आ ही

अतर जोखमी या जगात जगत आहेत. ापार अ धका धक जाग तक होत आहे. तं ान

बद त आहेत आ ण वेगाने बद त आहेत. या अ धक अ न त जगात यासाठ

अ कड या काळात पुरेसे पुरावे उप आहेत व याची भू मका अ याव यक आहे

आण वसायांना सहन करावा ागणारा जोखीम ओझे कमी करणे. साठ ीकोन

वमा बद या काळा ी सुसंगत असावा.

भारताती वमा े ाचे उ वमा संर णाचा व तार करणे हे आहे

ोकसं येचा मोठा भाग आ ण याक ापांचा एक व तृत वभाग. तघे मागद क

उ ोगाची त वे वीकाय आहे यापे ा जा त ी मयम आकारणे आव यक आहे

पॉ सीसाठ जा तीत जा त उ प मळ व यासाठ नधीची गुंतवणूक कर यासाठ कठोर वा त वक वचार

भांडव ा या सुर तते ी सुसंगत धारक आ ण यांना काय म आ ण त पर सेवा दान कर यासाठ

पॉ सी धारक. सजन ी कॉप रेट नयोजन आ ण सुधार यासाठ कायम वचनब तेसह

सेवा व याचे जाळे ं द कर याचे येय सा य करता येई .

नोकरी या संध म ये ूट हो याची यता आहे. अनेक वेबसाईट् स

व यावर येत आहेत काही आ थक मा सके के वळ वमा आ ण

काही ण सं ा दे ख ी ापन के या जात आहेत. अनेक व ापीठे आ ण व ापन

सं ांनी व याचे नवीन अ यास म आधीच सु के े आहेत कवा यावर वचार करत आहेत. जीवन वमा

आज कोण याही बाजार अथ व ेचा एक मु य वाह बन ा आहे कारण यात भरपूर वाव आहे

द घ का ावधीसाठ मो ा माणात पैसे गोळा करणे. एक सु नय मत जीवन वमा

उ ोग जो आप या ाहकांना खास बनव े उ पादने ऑफर क न काळानुसार ह तो

यामुळे यां या आ थक गरजा पूण करणे तणावर हत भ व याकडे गती कर यासाठ आव यक आहे.

अ ा कारे वमा हा द या या कायदे ीर व पाव न त वांव न अ धक चांग या कारे समजू कतो

वर चचा के या माणे काय आ ण सव कार या व याचा आधार आहे.

Machine Translated by Google

जीवन वमा

जीवन वमा हा आ ण वमा कं पनी यां याती करार आहे

जी वमा कं पनी नय मत पेमट या बद यात आ थक सुर ा दान करते

मयम हणून ओळख े जाते वमा कं पनी ा. पॉ सीधारकाचा मृ यू झा यास कवा जर

पॉ सी प रप व झा यावर वमा कं पनी ठरा वक का ावधीनंतर ा एकरकमी पैसे दे ई

करारा या आधारावर वेळ कवा यां या कु टुं बा ा. सामा यतः या कारचे धोरण आधा रत नवड े जाते

तुम या गरजा आ ण येयांवर.

जीवन व याचे फायदे

ची अनेक आ थक उ े पूण कर यासाठ वमा फायदे ीर ठ कतो आ ण

याचे कु टुं ब. येथे काही मह वाचे आहेत

. जी वतहानी व आ थक संर ण जे सु न त करते क तुमचे कु टुं ब वतः ा मदत क के

तुमची अनुप ती

. मु ाचे ण

. मु ाचे न

. घर खरेद करणे

. नवृ ीनंतर नवृ ी वेतन कवा नय मत उ प

. अ नवासी भारतीयांसाठ नवृ ीनंतरचे उ प

ही काही आ थक उ े आहेत जी तु ही जीवन व या या मदतीने सा य क कता.

मह वाचे हणजे जीवन वमा योजना व चक असतात. याचा अथ तु हा ा सापडणार नाही तरीही

घर खरेद साठ सम पत वमा योजना तु ही एंडोमट योजना खरेद क कता पारंपा रक कवा

बाजारा ी जोड े े भ व याती तारखे ा घरासाठ पैसे दे या या उ े ाने.

जीवन व याचे व प आ ण ा ती

जीवन व याची कोणतीही वैधा नक ा या नाही. तथा प ते करार हणून प रभा षत के े आहे

याम ये वमाकता व ी मयम या वचारात एकरकमी कवा कोण याही व पात

इतर नयतका क दे यके या बद यात वमाधारका ा कवा या साठ पैसे दे यास सहमत आहेत

पॉ सी घेत याचा फायदा व घटना घड यावर सां गत े र कम

मानवी जीवना या का ावधीवर अव ं बून

डा बी व. द इं डयन अँड ं डन ॲ युर स कं पनीम ये जीवन वमा ही आव यक वै े आहेत

वर भर द ा आहे. यानुसार आहे

• हा मानवी जीवना ी संबं धत करार आहे

Machine Translated by Google

• मृ यूनंतर दे य दे य आहे अ ी तरतूद नसावी

• कराराम ये एकरकमी पैसे दे याची तरतूद आहे

• र कम ठरा वक का ावधी या समा तीनंतर कवा या मृ यूनंतर द जाते

जीवन व याची उ े कवा फायदे

ाइफ इ ुर सचे अ प ेण ी आ ण द घ ेण ीचे दो ही फायदे आहेत. कमी ेण ीत ते

वमाधारका ा याचा फायदा होतो

• काटकसरी ा ो साहन दे ते हणजेच बचतीची सवय

• भांडव तयार करते पै ाची बचत क न ते भ व याती गुंतवणुक साठ भांडव बनते

• वमाधारकाकडे पुरेसे पैसे असती हणून काळजीतून मु ता

• पॉ सी घेताना वै क य तपासणी के जाते

• कु टुं बाती सद यांची काळजी या वृ ापकाळात कु टुं बाती सद यांची काळजी घेत जाऊ कते

खा ीदाराकडे पुरे ी बचत असे

• तसेच कज उभारा वमा कं पनीकडे ी मयम ारे जमा के े या रकमेवर आधा रत

एक ांब ेण ी फायदा हणून तो ठरतो

• उ ोगा ा चा ना वमा कं प यांक डू न जमा होणारी चंड र कम

सरकार ारे उ ोगांना ो साहन दे यासाठ वापर े जाते

• दे ा या अथ व ेक डे नेतो जे हा उ ोगाचा वकास होतो ते हा ते आपोआप पुढे जाते

दे ा या अथ व ेचा वकास

ाइफ इ स आ ण इतर इ ुर समधी फरक

दोघांमधी ाथ मक फरक हा व याचा वषय आहे. जीवना या बाबतीत

वमा हा मानवी जीवनाचा वषय आहे याचे कोणतेही आ थक मू य नाही. ते फ ए

या यक मू यांक न आ ण हणून ते पै ा या ीने अमू य आहे. पुढे इ हट वमा उतरव ा आहे

जीवन कवा मृ यू जे न त आहे.

अ न मन आ ण सागरी व याम ये वषयाचे आ थक मू य असते. काय म

व वमा अ जबात होणार नाही.

गॉडसॉ व बो ोम ये ॉड मॅ स फ ने ठे व े या जीवन व याम ये ाइफ इ स

तसेच नुक सानभरपाईचा करार . पुढे Dalby Vs The Indian & London Assurance Co म ये ते झा े

ट का के आ ण असे धर े क ते कठोर अथाने नुक सानभरपाईचा करार नाही. मानवी जीवन हणून

अंदाज करता येत नाही. तो अचूक अंदाज ाव यास असमथ आहे हणजे मृ यूने नुक सान .
Machine Translated by Google

एखाद या या ी मयम भर या या मतेनुसार मू यासाठ पॉ सी घेते. हा

एखा ा या वतः या जीवना या संदभात करार हणून नुक सानभरपाई करार नाही. पण धोरण असे तर

स या या जीवावर घेत े ा तो एक नुक सानभरपाई करार बनतो. उदा. कजदार यावर पॉ सी घेऊ कतात

कजा या रकमे या वसु साठ कजदाराचे आयु य.

जीवन व या या बाबतीत व याची र कम पुरा ा वाय पूण दे य होते

तोटा. तो काटे क ोरपणे नुक सानभरपाई करार नाही. इ हट वमा काढ े ा मृ यू आहे जो न त आहे

आण वकरच कवा नंतर घडणे बंधनकारक आहे परंतु या या वेळे या संदभात एक अ न तता आहे

होत आहे

वमायो य ाज फ करारा या ारंभा या वेळ आव यक आहे कारण

पै ा या बाबतीत चे जीवन मू यमापन कर यास असमथ आहे. संप याचा च नाही

मू यांक न तो द घका न करार अस यामुळे तो संपूण वमाधारका या आयु यापयत असतो. ी मयम असू कते

प ांनी मा य के यानुसार नय मत अंतराने पैसे द े जातात.

नुक सानीची र कम वमाधारका ा झा े या वा त वक नुक सानावर अव ं बून असते. एक कडक बाबतीत

नुक सानभरपाईचा करार तो वा त वक नुक सानापे ा जा त वसू क कत नाही. पण आयु यापासून इथे

मू यवान के े जाऊ कत नाही तो कठोर अथाने नुक सानभरपाईचा करार नाही. पुढे काय माचा वमा उतरव ा

इतर कार या व याम ये अ जबात होऊ कत नाही.

अ न मन आ ण सागरी व या या बाबतीत वमायो य ाज या काळातही अस े पा हजे

तोटा कारण ते मू यांक न कर यास स म आहे. ढोबळ ओ हर हॅ युए न या बाबतीत पॉ सी त ी र बात ठरते

एक wagering करार होई .

जीवना वाय इतर वमा अ प मुदतीसाठ असतो सहसा एक वष कवा दोन

वष आ ण याच माणे रे वे त कटाचे नूतनीकरण के े जाऊ कते जे वाढव े जाऊ कते कवा

अतर ी मयम भ न नूतनीकरण.

ाइफ इ ुर सम ये इ हटचा वमा उतरव ा आहे

जीवन व या या बाबतीत जी घटना वमा उतरव जाते ती घटना हणजे मृ यू . मृ यू कारणीभूत असू कतो
कर यासाठ

• नैस गक कारणे

• रोग

• अपघात कवा

• III प ाचे गु हेगारी कृ य

तां क ा भारतीय करार काय ा या क म या तरतुद चे पा न के े अस यास ते अ

चांग ा करार आ ण हणून अंम बजावणी कर यायो य बनते. परंतु जर मृ यू जाणूनबुज ून गैरवतनाने झा ा

उदा. वमा सु झा यानंतर जर वमाधारकाचा मृ यू झा ा असे तर तो टाळ ा जाऊ कतो.

Machine Translated by Google

बट नॅ न ाइफ इ ुर स कं पनी व वे न म ये एका नसने त या भाचीची ाइफ पॉ सी घेत

२ वषाचे . मु ा ा दे यात येण ा या पेयाम ये तने आस नक टाक े . मु ाचा मृ यू झा ा ते हा

कोटाने पॉ सी जारी कर यासाठ वमा कं पनी ा नुक सान भरपाईचा दावा के ा

वमायो य ाजा वाय.

कोण याही माणसा ा वतःचा फायदा घेऊ द ा जाणार नाही या त वावर ते आधा रत आहे

चुक चे . जाणूनबुज ून आ ण चुक या कृ यां या बाबतीत खा ी ीर इ ाइड टम थअरी ागू के जाते आ ण

प रणामी वमा कं पनी दा य वातून मु होते.

जर मृ यू आ मह येने झा ा असे तर या ा फे ो दे से वतःचा अपराधी असे हणतात. सव

i वत खा ीपूवक फौजदारी काय ाचे उ ं घन आ ण ii आ मह या वगळता मृ यू

पॉ सी ारे संर त. पुढे फे ो डी से जे हा समजूतदार कवा वेडे समज े जाऊ कतात

याया य हणून या आधारावर जीवन धोरणांचे कारांम ये वग करण के े जाते उदा. जर मृ यू ही एक कृ ती असे

वत ची ना आ ण जर ते वषा या आत आ मह येमुळे झा े असे

पॉ सी सु के यावर दा य वातून सूट मळे .

बोराडेई व हंटर असे मान े गे े क जर खा ी असे तर या या वत या हातांनी मरावे

कवा यायाने कवा ं यु ा या वसंगतीमुळे धोरण र के े पा हजे . जर माणूस फे क ा गे ा तर

वत ा नद त टाकू न बुडून मार े हे आ म ना ाचे कृ य मान े गे े .

जोखीम भा वत करणारी प र ती

जीवन व याम ये समा व अस े या जोखमीवर प रणाम करणारी भ प र ती

होई

• वय •

कौटुं बक इ तहास • वैय क

आरो य • नै तक इ तहास

जीवना या सवयी भूतकाळ आ ण वतमान • वसाय • भौगो क ती

अंतगत वसू कर यायो य र कम

मृ यू कवा वेळ संप यावर जीवन वमा अंतगत र कम वसू के जाऊ कते.

या रकमेत वमाधारकाने वमा उतरव े र कम समा व आहे जी दे य असे

घटना घडणे कवा का ावधी पूण होणे. पुढे यात बोनस दे ख ी समा व आहे जर घो षत के े असे

वमा कं पनी ारे न याचा वाटा जर ते सहभाग धोरण असे रणागती

वमा कं पनीने घो षत के यावर पॉ सीचे मू य जे चुक तेवर दे य र कम आहे

ी मयम न भर यामुळे कवा खा ी ीर सरडर पॉ सीमुळे पॉ सी.

Machine Translated by Google

समपण मू य हे मू य आहे जे तु हा ा दे य र कम आहे

पॉ सी बंद कर याचा नणय या आ ण ए आयसी कडू न एनकॅ करा. समपण मू य दे य आहे

ए आयसी ा पूण तीन वषाचा ी मयम भर यानंतरच.

पेमटसाठ पा

खा वमा र कम भर यासाठ पा आहेत

उदा.

• नाम नद त
• वतः ा खा ी द
• कायकारी आ ण ासक

• नयु • पैसे
घेण ारे

क म पॉ सीधारका ारे नामांक न

जीवन व याची पॉ सी धारक वतः या जीवनावर पॉ सी ागू करताना कवा

पॉ सी पेमटसाठ प रप व हो यापूव कधीही कवा यांना नामां कत करा

पॉ सी ारे सुर त के े े पैसे या या मृ यूनंतर द े जाती

परंतु कोणताही नॉ मनी अ पवयीन अस यास तो पॉ सीधारकासाठ कायदे ीर असे

म ये पॉ सी ारे सुर त के े े पैसे ा त कर यासाठ कोण याही ा व हत प तीने नयु करणे

नाम नद त या अ पसं याक दर यान या या मृ यूची घटना

२ असे कोणतेही नाम नद न भावी हो यासाठ जोपयत ते मजकु रात समा व के े नसे

पॉ सी वतःच वमा कं पनी ा कळव े या पॉ सी या समथना ारे बन व जाते आ ण

पॉ सी ी संबं धत रेक ॉडम ये या या ारे न दणीकृ त आ ण असे कोणतेही नामांक न कोण याही वेळ के े जाऊ कते

पेमटसाठ पॉ सी प रप व हो याआधीची वेळ र के जावी कवा एखा ा एंडोसमट ारे बद जाई कवा अ

पुढ समथन कवा इ ाप जसे क असे परंतु असे कोणतेही े ख ी सूचना द या वाय

र करणे कवा बद वमा कं पनी ा वत रत के े गे े आहे वमाकता कोण याहीसाठ जबाबदार राहणार नाही

या मजकु रात नमूद के े या नाम नद त ा या या ारे पॉ सी अंतगत पेमट के े गे े

पॉ सी कवा वमा कं पनी या रेक ॉडम ये न दणीकृ त

३ वमा कं पनीने पॉ सीधारकास खत पोचपावती ावी

नामांक न न दणीकृ त कवा र करणे कवा यात बद करणे आ ण ु क आका कत नाही

अ ा र करण कवा बद ाची न दणी कर यासाठ एक पयापे ा जा त

क म नुसार के े या पॉ सीचे ह तांतरण कवा असाइनमट के े जाई

आपोआप नामांक न र करा

वर जोखीम सहन करणा या वमा कं पनी ा पॉ सीची नयु के जाते

असाइनमट या वेळ पॉ सी या वमाक याने द े या कजा या वचारात

Machine Translated by Google

पॉ सीची या या सरडर हॅ यूम ये सुर ा कवा कजा या परतफे डीवर याची पुन नयु

नाम नद न र करणार नाही परंतु के वळ नाम नद त या अ धकारांवर प रणाम करे

पॉ सीम ये वमा कं पनीचे हत

५ या चे आयु य आहे या या हयातीत पॉ सी पेमटसाठ प रप व होते

वमाधारक कवा जेथे नाम नद त कवा जर एकापे ा जा त नाम नद त असती तर सव नॉ मनी मरण पावतात

पॉ सी पेमटसाठ प रप व हो यापूव पॉ सी ारे सुर त के े र कम दे य असे

पॉ सीधारक कवा याचे वारस कवा कायदे ीर त नधी कवा उ रा धकार माणप धारक

जसे के स असू कते.

६ जेथे नाम नद त कवा जर एकापे ा जा त नाम नद त असती तर नाम नद त कवा नाम नद त

या या जीवनाचा वमा उतरव ा आहे या ा जवंत राहा पॉ सी ारे सुर त के े र कम दे य असे

असे वाच े े कवा वाच े े .

७ या क मा या तरतुद जीवन व या या कोण याही पॉ सी ा ागू होणार नाहीत यात

ववा हत म ह ा मा म ा कायदा चा चे क म ागू होते कवा कधीही ागू होते

ागू

नामांक न सु हो यापूव कवा नंतर जेथे के े असे ते दान के े आहे

वमा सुधारणा कायदा या ने वमा उतरव ा आहे या या प नी या बाजूने

याचे जीवन कवा याची प नी आ ण मु े कवा यापैक कोणा याही चेह यावर असो वा नसो के े जाते

धोरण या क मांतगत बनव े जात अस याने उ क म ागू होत नाही असे मान े जाई

कवा पॉ सी ा ागू के े े नाही.

जीवन व याचे कार

सवसाधारणपणे पाच मू भूत कार या जीवन वमा योजना आहेत

. मुदत वमा

मुदत योजना हा जीवन व याचा सवात मू भूत कार आहे. ते कोण याही बचती वाय जीवन संर ण दान करतात

नफा घटक. ी मय स माणे ते जीवन व याचे सवात परवडणारे कार आहेत

इतर जीवन वमा योजनां या तु नेत व त.

. एंडोमट योजना

ए ॉमट ॅ स एका मह वा या पै ू त हणजे मुदती या ॅ नपे ा भ असतात हणजे मॅ यु रट बे न फट.

टम ॅ स या वपरीत जे वमा र कम न यासह फ एखा ा बाबतीत भरतात

पॉ सी मुदती या ेवट एंडोमट योजना दो ही अंतगत वमा र कम दे तात

पर ती मृ यू आ ण जगणे.

. यु नट ड वमा योजना ULIP

Machine Translated by Google

ULIPs हे पारंपा रक एंडोमट योजनेचे एक कार आहेत. ते व याची र कम दे तात कवा

गुंतवणूक पोटफो ओ जर ते जा त असे तर मृ यू प रप वतेवर. कारण यु प ेअ र बाजारात गुंतवणूक करतात

ते जोखमीची भूक अस े या साठ यो य आहेत.

. संपूण आयु य धोरण

संपूण जीवन वमा योजना पॉ सीधारका ा या या आयु यावर क हर करते. ए चे मु य वै

संपूण जीवन पॉ सी हणजे पॉ सीची वैधता प रभा षत के े नाही यामुळे आनंद घेते

आयु यभर आयु य क हर.

. मनी बॅक पॉ सी

हा एंडोमट योजनेचा एक कार आहे. मनी बॅक पॉ सी नयतका क पेमट दे ते

पॉ सी मुदतीत. यासाठ वमा रकमेचा एक भाग नय मत अंतराने भर ा जातो.

पॉ सी धारक मुदतीपयत टकू न रा ह यास या ा व याची क र कम मळते.

मानवी जीवना ी पयाचे मू य जोडणे य नस े तरी ते आहे

तुम या आयु या या मू याचा अंदाज ावणे तुम यासाठ मह वाचे आहे

तुम या अनुप तीत कु टुं बाती सद य आ थक ा वतं असावेत. वमा भाषेत हे आहे

व याची र कम आ ण तुम या जीवना या मू याचा आ थक अंदाज या ा मानवी जीवन हणतात

मू य कवा HLV.

HLV ची गणना कर यासाठ दोन चरणांचा समावे आहे

मानवी जीवन मू याची गणना कर या या मू भूत प तीम ये दोन चरणांचा समावे आहे

. इतर सव खच जसे क घरगुती खच जीवन ै खच जोडा

. भ व याती दा य वांची गणना करा जसे क थक त कज जी तुम या कु टुं बाती सद यांना ावी ागे

तुमचा मृ यू झा यास पैसे ा.

एकदा तु ही दोन आकडे जोड े क तु हा ा तुमचे मानवी जीवन मू य मळते जे य ात बेरीज असते

तुम या जीवन वमा पॉ सीसाठ खा ी.

जीवन वमा खरेद कर याचे फायदे

ाइफ इ ुर स तीन मुख फायदे दे तो ते हणजे संर ण द घका न बचत आ ण

गुंतवणूक या येक फाय ाची येथे अंत ी आहे.

.संर ण

जीवन अ या त आ ण अ न ततेने भर े े आहे. अ ी अनु चत घटना घड याचा धोका

कारण मृ यू र करता येत नाही. अ ा प र तीत तुम या कु टुं बा ा आ थक भुदड सोसावा ागे
Machine Translated by Google

तुम या नय मत उ प ा या तो ामुळे नमाण होणारी मयादा. जीवन वमा योजनेत गुंतवणूक करणे

अ ा वेळ सुर ा नेट दान करते. तुमचा वमा दाता दे य दे यास जबाबदार आहे

ाभाथ कवा पूव नधा रत मृ यू ाभ नाम नद त करा अ ा कारे तुमचे कु टुं ब संर त राही

अगद तु या अनुप तीत.

.द घका न बचत

जर तु ही द घका न बचत क इ त असा तर जीवन व याचा वचार करणे मह वाचे आहे.

असे उ पादन आप या ा प त ीरपणे बचत कर यास आ ण आप या भ व यासाठ एक कॉपस तयार कर यास मदत करते. द

जमा झा े र कम अनेक कारणांसाठ वापर जाऊ कते जसे क नवीन घर खरेद करणे

तुम या मु ा या भ व याती णासाठ नधी दे ण े कवा या या नाचा खच भागवणे इतर अनेक ांसह.

इतके च काय जीवन वमा योजना वा षक या व पात नय मत पे आउट दे ख ी दे तात आ ण आहेत

हणून तुमची सेवा नवृ ीची उ े पूण कर यासाठ एक उ म प त.

.गुंतवणूक

जीवन वमा दा यां ारे ऑफर के े या यु नट ड गुंतवणूक योजना ULIPs आहेत

ामु याने गुंतवणूक साधने. हे बाजारा ी जोड े े उ पादन संप ी नमाण कर याचे साधन हणून काम करते.

यु प वमा पॉ सीसाठ भर े या ी मयमवर णीय परतावा दे तात. ब तेक आयु य

वमा योजना मुदतपूत दर यान णीय परतावा दे तात यामुळे ते आकषक बनतात

गुंतवणूक वाहन.

वरी मुख फाय ां तर जीवन वमा योजना अनेक ऑफर दे तात

इतर फायदे . तु ही क म C आण CCC अंतगत कर कपातीचा दावा क कता

तुम या वमा पॉ सीसाठ भर े या ी मयमवर ा तकर कायदा . तु ही दे ख ी क कता

आ थक अडचणीत तुम या वमा योजनेवर कज या.

जीवन वमा योजना खरेद करणे ही एक गरज आहे. अनेक जण अ ा योजनेत गुंतवणूक करतात परंतु सवच असे नाही

ते दे त अस े या असं य फाय ांची जाणीव आहे. ाइफ इ ुर स योजना तुम या कु टुं बा ा भरभराट स मदत करतात

कठ ण काळात आ ण तुम या अनुप तीत यांना आ थक सहा य दान करा. या वाय ाभ घेत आहे

वमा पॉ सी तब बचतीची सवय ावते यामुळे तु हा ा तयार करता येते

एक चांग ा कॉपस.
Machine Translated by Google

कोणतेही दोष दा य व नाही

मोटार वाहन कायदा मधी क म

. दोष नस े या त वावर काही करणांम ये नुक सान भरपाई दे याची जबाबदारी.

१ जथे अपघातामुळे कोण याही चा मृ यू कवा कायमचे अपंग व आ े असे

मोटार वाहन कवा मोटार वाहनां या वापरामुळे उ व े या वाहनाचा मा क कवा

यथा ती वाहनांचे मा क संयु पणे आ ण वतं पणे दे य दे यास जबाबदार असती

या तरतुद नुसार अ ा मृ यू कवा अपंग वा या संदभात भरपाई

हा वभाग.

भरपाईची र कम जी पोट क म या संदभात दे य असे

कोण याही चा मृ यू प ास हजार पयांची न त र कम आ ण र कम असे

कोण याही कायम व पी अपंग वा या संदभात या उप क म अंतगत दे य भरपाई

पंचवीस हजार पये न त र कम असे .

३ पोट क म १ अंतगत भरपाई या कोण याही दा ाम ये दावेदारा ा याची आव यकता नाही

वनवणी करा आ ण ा पत करा क मृ यू कवा कायमचे अपंग व या या संदभात दावा आहे

या मा का या कवा मा कां या कोण याही चुक या कृ तीमुळे ामुळे कवा डफॉ टमुळे के े गे े

वाहन कवा संबं धत वाहने कवा इतर कोण याही चे.

४ पोटक म १ अ वये नुक सानभरपाईचा दावा कोण याही कारणाने फे टाळ ा जाणार नाही

चुक चे कृ य कवा चूक याचा मृ यू कवा कायम व पी

अपंग वाचा दावा के ा गे ा आहे कवा भरपाईची र कम वसू करता येण ार नाही

अ ा मृ यूचा कवा कायमचा अपंग वाचा आदर अ ां या वा ा या आधारावर कमी के ा जाई

अ ा मृ यू कवा कायमचे अपंग व यासाठ जबाबदार .

५ पोट क म २ म ये मृ यू कवा ारी रक इजा याबाबत काहीही अस े तरी

कोणतीही यासाठ वाहनाचा मा क मदतीसाठ भरपाई दे यास जबाबदार आहे तो आहे

स या अंम ात अस े या इतर कोण याही काय ांतगत नुक सान भरपाई दे यास दे ख ी जबाबदार आहे परंतु ते

इतर कोण याही काय ांतगत दे यात येण ा या अ ा नुक सान भरपाईची र कम व न कमी के जाई

या क माखा कवा क म A अंतगत दे य भरपाईची र कम.

Machine Translated by Google

सावज नक दा य व वमा क हरेज दावा आ ण ब ह कार

ब याच वेळ ा तुम या वसायासाठ अनपे त आ ण अनावधानाने कारणीभूत हो याची यता असते

तृतीय प ांचे नुक सान. उदाहरणाथ आपण महामागावर ब एक साइन बोड ठे व ा आहे

तुमचा वसाय आ ण तो र यावर चा णा या माणसा या अंगावर अचानक कोसळतो यामुळे या ा खापत होते

कवा मृ यू. तुमचा थेट समावे नस े अ ी उ रदा य व एका व ेष कारात समा व आहे

व याचे सावज नक दा य व वमा हणतात.

सावज नक दा य व वमा हणजे काय

कोणताही वसाय या ा सावज नक ाहक कमचारी कवा एजंट यां या ी वहार करावा ागतो

सावज नक दा य व वमा घे याची फारस के . आप या वसाय ऑपरे स आ थक होऊ तर

कवा तृतीय प ा ारे आप यावरी कायदे ीर दा य वे आपण यो य सावज नक घे याचा वचार के ा पा हजे

अ ा दवी घटनां ी संबं धत सम यांपासून र राह यासाठ दा य व वमा.

सावज नक दा य व वमा कायदा अ नवाय सावज नक दा य वाची तरतूद करतो

वमा. काय ांतगत कं प यांनी कोणतीही धोकादायक व तू ा पत करणे हाताळणे यासाठ घेण े आव यक आहे

पयावरण संर ण कायदा अंतगत अ धसू चत पदाथ.

भारताती घातक उ ोग या आ ण ऑपरे सची वाढ झा आहे

अपघातां या वाढ या धो यांसह के वळ अ ा उप मां या कामगारांनाच नाही

पण प रसराती सावज नक सद य दे ख ी .

हणून सावज नक दा य व वमा कायदा अंतगत येक मा क सु कर यापूव

कोणताही घातक पदाथ हाताळ यासाठ दा य वे क हर करणारी एक कवा अ धक पॉ सी काढावी ागती

खापत कवा नुक सान झा े या कोण याही ा व माणात व रत मदत दान कर यासाठ

मा म ेसाठ मृ यू झा यास मृत या कायदे ीर वारसांना.

सावज नक दा य व वमा कायदा ता काळ दान कर यासाठ ागू कर यात आ ा आहे

कोणताही घातक पदाथ हाताळताना होणा या अपघातांमुळे बा धत झा े या ना द ासा

आ ण इतर ासं गक आ ण संबं धत बाब साठ .

सावज नक दा य व व याचे कार

भारतात सावज नक दा य व व याचे तीन मुख कारांम ये वग करण के े जाते

१. सावज नक दा य व वमा औ ो गक जोखीम हे उ पादन यु नट् ससाठ आहे

आ ण गोदामे.
Machine Translated by Google

. सावज नक दा य व वमा गैर औ ो गक जोखीम हे कोण याही गैर

णा ये करकोळ काने ाळा आयट कं प या बीपीओ ब इ याद सार या उ पादन यु नट् स.

. सावज नक दा य व कायदा अंतगत सावज नक दा य व वमा पयावरण संर ण

कायदा आ ण सावज नक दा य व वमा कायदा हे वसायासाठ अ नवाय करतात

यो य वमा घे यासाठ धोकादायक वातावरणात वहार करणे.

सव सावज नक दा य व वमा क हर करतो. क हरेज दावा आ ण ब ह कार

सवसाधारणपणे तुम या वसाय ऑपरे समधून उ वणारी कोणतीही अनपे त घटना असू कते

तुम या वसायाती सम या या व या ारे क हर के या जाती . तथा प आप या ा करावे ागे

घटनेचे व प आ ण जोखमीवर आधा रत आ थक भरपाईची मयादा न द करा

समज े . सावज नक उ रदा य वा ी संबं धत दावे कमी अंदाज ावता ये याजोगे आहेत आ ण कोण याहीमधून उ वू कतात

दवी घटना ब याच वेळ ा थेट वसाय ऑपरे स ी संबं धत नसतात. ब तेक

सामा य क हरेज आहेत

•
तुम या वसाया या जागेवर अपघात इजा कवा नुक सानीमुळे उ वणारे दावे कवा

तुम या वसाया ी संबं धत घटनांमधून उ वणारे

• दे वा या घटना

•
कायदे ीर दा य व
•
वाहतूक धोके
• षण आ ण षण

सावज नक दा य व वमा कसे काय करते

सावज नक उ रदा य व वमा ब तेक वसाय ऑपरे ससाठ आव यक नाही. तथा प

हे के वळ धोकादायक वातावरणात चा णा या कवा अस े या वसायांसाठ कायदे ीर र या अ नवाय आहे

समान वसाय ऑपरे स उघड. तथा प जर आप या वसायास सद यां ी वहार करावे ागती

सावज नक अनेक ायंट एजंट आ ण ाहकांसाठ वतःचा वमा काढ याची फारस के जाते

दवी घटनेमुळे कोण याही अनपे त दा ांपासून वतःचे र ण करा. कसे ते समजून घेऊ

ते काय करते

•
तुम या वसाया ी संबं धत जोखीम आ ण तु हा ा कोण या कारचे नुक सान सहन करावे ागे याचे मू यांक न करा

या जोखम मुळे

•
योजना अं तम कर यापूव वेगवेग या कं प या आ ण धोरणांची तु ना करा आ ण तपासा
•
तु ही ठरव े या वमा दा या ी संपक साधा आ ण नंतर पुढे जा

आव यक कागदप ांचे काम

•
कोण याही दा ाची गरज भास यास कं पनी ा व रत कळवा
Machine Translated by Google

•
आव यक कागदप ांसह दावा फॉमम ये भर े ा ड सब मट करा

• कं पनीचा एक सव क सम येचे मू यांक न करे आ ण नंतर अहवा तयार करे

यानुसार
•
जर तु ही दा ासाठ पा असा तर तु हा ा तो न द का ावधीत मळे

नाकार याब मा हती द जाई

•
जर तु ही नणयावर समाधानी नसा तर तु ही काय ा या याया यात जाऊ कता

पा ता नकष

वमा ी मयम आ ण इतर तप ी वसाया या कारावर अव ं बून असतात आ ण

संबं धत जोखीम. सावज नक उ रदा य व व यासाठ सव कोण पा आहेत हे समजून घेऊ या

•
उ पादन यु नट् स
•
आयट कं प या बीपीओ हॉटे ाळा रे टॉरंट आ ण ब यासार या इतर सं ा
•
सावज नक दा य व कायदा अंतगत घातक पदाथा ी संबं धत यु नट् स

सावज नक दा य व वमा दावा या

एकदा तु ही सावज नक दा य व वमा पॉ सी वकत घेत क तु ही हे दे ख ी समजून घेत े पा हजे

दावा कर याची आव यकता अस यास दावा कर याची या. पा या कसा आहे दावा

के े

•
तु हा ा झा े या नुक सानीचे मू यांक न आ ण व े षण करा
•
वमा कं पनी ा वकरात वकर कळवा हे खत व पात के े पा हजे
•
पुरावे आ ण पुरावे गोळा करा
•
इजा कवा मृ यू झा यास यो य वै क य माणप े
•
आव यक कागदप ांसह यो य र या भर े ा दावा फॉम सब मट करा
•
एक मू यांक नकता के सचे मू यांक न करे आ ण दावा वीकारायचा क नाकारायचा हे ठरवे
•
जर तु ही नणयावर समाधानी नसा तर तु ही कोटात जाऊ कता

दावा येसाठ आव यक कागदप े

सावज नक दा य व वमा अंतगत दावे मळ व यासाठ खा कागदप ांची आव यकता आहे

दावे करा

•
आव यक कागदप ांसह दावा फॉम यो य र या भर ा
•
खापत कवा मृ यू झा यास वै क य माणप े
•
पुरावे आ ण पुरा ा या ती

या करणांम ये तु ही सावज नक दा य व व याचा दावा क कत नाही अपवजन

Machine Translated by Google

सावज नक उ रदा य व व याम ये ब तेक करणे समा व अस तरी काही न त आहेत

या व या या अंतगत समा व नस े या प र ती. यांना ब ह कार दे ख ी हणतात. यापैक काही

करणे आहेत

•
कायदे ीर कवा करारब दा य व पार पाड यात ुट
•
सुर तता कवा कायदे ीर तरतुद चे हेतुपुर सर पा न न करणे
•
स ावना गमावणे मान सक नुक सान कवा नुक सान मानहानी नदा खोट अटक बदनामी आ ण

इतर समान करणे

भारतात सावज नक दा य व वमा ऑफर करणा या कं प या

भारत हा एक वकसन ी दे आहे यात व वध े ांतगत उ ोग आहेत यांना ोकांची गरज आहे

संबं धत जोखम मुळे दा य व वमा. काही कं प या दान करतात

भारताती सावज नक दा य व वमा आहेत

• टाटा एट

•
यामुळे एचडीएफसी

• युनायटे ड इं डया इ ुर स

•
बजाज अ या झ

मह वाचे पै ू

सावज नक दा य व वमा पॉ सी खरेद कर यापूव तु हा ा सव गो ची मा हती असणे आव यक आहे

सव म डी मळ व यासाठ व या ी संबं धत पै ू .
•
नुक सानभरपाईची मयादा सावज नक दा य व व यात व याची र कम प रभा षत करते. हे आहे

कोणतीही एक अपघात AOA आ ण कोणतीही एक वष AOY मयादा हणून न द . अजदाराने करावे

खा पैक कोण याही पयायांमधून AOA आ ण AOY चे गुण ो र नवडा .

•
AOA मयादे चे मू यांक न वसाय ऑपरे स या व पासह आ ण य तत या वाईट प तीने के े जाते

आवारात नुक सान. AOY मयादा सामा यतः AOA मयादे या त पट हणून नधा रत के जाते.

सावज नक दा य व वमा खरेद कर याचे फायदे

व वध कार या वसायात गुंत े या जोखमी या व वध तरांक डे पा ह यास ते बनवते

सावज नक दा य व वमा खरेद कर याचा अथ. या व याचे काही फायदे आहेत

•
तुम या वसायामुळे सावज नक चेह यावरी कोण याही कार या अपघातासाठ ते क हर करे
•
हे तुम या वसायामुळे सावज नक मा म ेचे कोणतेही नुक सान क हर करे
•
हे तु हा ा दा य व असूनही कोण याही अडथ या वाय तुमचे काम सु ठे वू दे ई

सम या

•
तु हा ा काही करणांसाठ कोटात जा याची आव यकता अस यास कायदे ीर फ साठ क हरेज मळ व यात ते मदत करे

दा य व करण
Machine Translated by Google

अ धक ापक संर णासाठ सावज नक दा य व धोरण कायदे ीर क हर कर यासाठ व ता रत के े जाऊ कते

मधून उ वणारे खच

• अचानक आ ण अपघाती षण

• दे वाची कृ ती संक टे

• वाहतूक

• या के े े सांडपाणी वा न नेण े इ.

• संर ण खचासाठ संर ण संर ण पूव संमतीने

• पूव ी तारखेचा ाभ.

मु य ब ह कार

• यु

• कोण याही वैधा नक तरतुद चे जाणीवपूवक हेतुपुर सर कवा हेतुपुर सर पा न न करणे.

• आयनीकरण व करण

• दं ड दं ड दं डा मक आ ण कवा अनुक रणीय नुक सानीमुळे उ वणारे

मदतीसाठ अज

सावज नक उ रदा य व वमा काय ांतगत मदतीसाठ अज के ा

अपघातानंतर वषा या आत ज हा धका यांक डे अजदार मा का ा नोट स द यानंतर आ ण

वमाकता आ ण प कारांना सुनावणीची संधी दे ऊ न पुर कार दे ई

दे य मदत र कम न त करणे. पी डत मा या याकडे जा यास मोकळे असे

उ नुक सान भरपाईसाठ कोट.

मदत नधीची ापना

सावज नक दा य व वमा काय ाचे क म A क सरकार ा अ धकार दे ते

अ धकृ त राजप ात अ धसूचने ारे पयावरण मदत नधीची ापना करणे

या काय ा या क म अ वये ज हा धका यांनी के े या नवाडा अंतगत सव त दे याची उपयु ता.

मा हती वे आ ण तपासणीसाठ कॉ कर याची

सावज नक उ रदा य व वमा कायदा मा हती वे कॉ कर या या अ धकारां ी संबं धत आहे.

तपासणी ोध आ ण ज ती. धोकादायक ापनेचा मा क बांधी आहे

क सरकारने अ धकृ त के े या ा अ ी मा हती सादर करा

Machine Translated by Google

कोण याही आव यकता नयम कवा द ा नद न त कर या या उ े ाने वाजवी गरजा

या काय ांतगत संक न आव यक आहे.

द ा दे याची

सावज नक दा य व वमा कायदा चे क म क ा ा अ धकार दे ते

सरकार कोण याही मा क अ धकारी कवा एज सी ा े ख ी नद जारी करे . द ा नद

घातक पदाथ हाताळ यास मनाई कवा नयमन दे ख ी समा व आहे. वाय ते दे ख ी

वजेचा पुरवठा कवा थांबणे नयं त क कते.

गु हे आ ण दं ड

सावज नक उ रदा य व वमा कायदा चे पा न न के यास दं डाची तरतूद आहे

वमा पॉ सी न घे याचे पा न न करणे.

वाय मनाई संदभात जारी के े या कोण याही नद ाचे पा न कर यात अय वी होणे कवा

कोण याही घातक पदाथा या हाताळणीचे नयमन कवा वीज पुरवठा थांबवणे

पाणी इ.

कमान एक वष आ ण सहा म हने कारावासाची ा होऊ कते परंतु

जे सहा वषापयत वाढू कते कवा दं डासह जे एक ाख पयांपे ा कमी नसे कवा

दो ही सह.
Machine Translated by Google

काय ाचा बेअ र मजकू र

सावज नक दा य व वमा कायदा

वभागांची व ा

. हान ीषक आ ण ारंभ.

. ा या.

. दोष नस े या त वावर काही करणांम ये द ासा दे याची जबाबदारी.

. वमा पॉ सी काढणे मा काचे कत .

. ज हा धका यांक डू न अपघाताची पडताळणी आ ण का न.

. मदतीसाठ दा ासाठ अज.

. मदत पुर कार.

A. पयावरण मदत नधीची ापना.

. मृ यूसाठ भरपाईचा दावा कर या या इतर अ धकारांबाबत या तरतुद इ.

. मा हतीसाठ कॉ कर याची .

. वे आ ण तपासणीची .

. ोध आ ण ज तीची .

. द ा दे याची .

. धोकादायक हाताळणी कर यापासून मा कास तबंध कर यासाठ याया यात अज कर याचा अ धकार
पदाथ

.क म मधी उप क म कवा उप क म चे उ ं घन कवा अय वी झा यास दं ड

क म १२ अंतगत नद ांचे पा न करा.

.क म अंतगत नद ांचे पा न कर यात अय वी झा यास दं ड कवा क म अंतगत आदे कवा

क म कवा अंतगत कोण याही ा या या कायात अडथळा आणणे.

. कं प यांचे गु हे.

. सरकारी वभागांचे गु हे.

. गु ांची दख .

. नयु कर याचा अ धकार.

. स ावनेने के े या कारवाईचे संर ण.

.स ागार स मती.

. इतर काय ांचा भाव.

. नयम बन व याचा अ धकार.

वेळ ाप क.
Machine Translated by Google

सावज नक दा य व वमा कायदा

कायदा . ऑफ

२२ जानेवारी १९९१.

सावज नक उ रदा य व व याची तरतूद कर या या उ े ाने एक कायदा

कोणतीही धोकादायक हाताळणी करताना अपघातामुळे बा धत झा े या ना ता काळ मदत

पदाथ आ ण या या ी संबं धत कवा आनुषं गक बाब साठ .

भारतीय जास ाका या चाळ सा ा वष संसदे ने तो खा माणे ागू के ा आहे

. हान ीषक आ ण ारंभ. १ या काय ा ा सावज नक दा य व हट े जाऊ कते

वमा कायदा १९९१.

२ क सरकार अ धसूचने ारे करे अ ा तारखेपासून ते अंम ात येई .

नयु करा.

. ा या. या काय ात संदभ अ यथा आव यक अस या वाय

अ अपघात हणजे अपघाती कवा अचानक कवा अनपे त घटनांचा समावे अस े ा अपघात.

सतत कवा मधूनमधून कवा पुनरावृ ी होणारे कोणतेही घातक पदाथ हाताळताना

कोण याही या मृ यू कवा इजा या संपकात येण े कवा कोण याही मा म ेचे नुक सान परंतु यात अंतभूत नाही

के वळ यु कवा रे डओ ॲ ट हट मुळे झा े ा अपघात

b ज हा धकारी हणजे या भागात अपघात झा ा या े ाचे अ धकार े अस े ा ज हा धकारी

उ वते

c कोण याही घातक पदाथा या संदभात हँड ग हणजे न मती या

उपचार पॅके ज टोरेज वाहना ारे वाहतूक वापर संक न ना

पांतरण व साठ ऑफर ह तांतरण कवा अ ा घातक पदाथाचे

d धोकादायक पदाथ हणजे धोकादायक हणून प रभा षत के े ा कोणताही पदाथ कवा तयारी

पयावरण संर ण कायदा चा अंतगत पदाथ आ ण यापे ा जा त

क सरकार ारे अ धसूचने ारे न द के या माणे माण

ई वमा हणजे क म या पोट क म अंतगत दा य वा व वमा

f सूचना हणजे अ धकृ त राजप ात का त के े अ धसूचना

g मा क हणजे याची मा क आहे कवा ती हाताळणीवर नयं ण ठे वते ती कोण याही धोकादायक

अपघाता या वेळ पदाथ आ ण यात समा व आहे

i फम या बाबतीत त या कोण याही भागीदारा या बाबतीत

ii असो सए न या बाबतीत तचे कोणतेही सद य आ ण

iii एखा ा कं पनी या बाबतीत तचे कोणतेही संचा क व ापक स चव कवा इतर अ धकारी जे

या वसाया या आचरणासाठ कं पनीचा थेट भार आहे आ ण या ा जबाबदार आहे

कं पनी

h नधा रत हणजे या काय ांतगत के े या नयमां ारे व हत के े े

Machine Translated by Google

ha र फ फं ड हणजे क म A अंतगत ा पत पयावरणीय मदत नधी

i नयम हणजे या काय ांतगत के े े नयम

j वाहन हणजे रे वे तर इतर कोण याही पृ भागावरी वाहतुक चे साधन.

. दोष नस े या त वावर काही करणांम ये द ासा दे याची जबाबदारी. १ जथे मृ यू कवा

कोण याही ा इजा कामगार तर कवा कोण याही मा म ेचे नुक सान

अपघात झा यास मा क अ ासाठ अनुसूचीम ये न द के या माणे द ासा दे यास जबाबदार असे

मृ यू इजा कवा नुक सान.

२ पोटक म १ अ वये सव ती या कोण याही दा ात यापुढे या काय ात दावा हणून संद भत

मदतीसाठ दावेदारा ा मृ यू खापत कवा

या संदभात दावा के ा गे ा आहे तो नुक सान कोण याही चुक या कृ यामुळे ामुळे कवा

कोण याही ची चूक .

ीकरण. या वभागा या उ े ांसाठ

i कामगार भरपाई कायदा

या

ii इजा म ये कायम व पी पूण कवा कायमचे आं क अपंग व कवा प रणामी आजार यांचा समावे होतो

अपघाताचा.

. वमा पॉ सी काढणे मा काचे कत . येक मा काने आधी बाहेर काढावे

तो कोणताही घातक पदाथ हाताळ यास सु वात करतो एक कवा अ धक वमा पॉ सी दान करतो

व याचे करार या ारे या ा उपक म अंतगत सव त दे या या दा य वा व वमा उतरव ा जातो

१ क म ३ चा

परंतु कोणताही मा क कोणताही घातक पदाथ हाताळत असे

या काय ा या ारंभामुळे अ ा वमा पॉ सी कवा पॉ सी य तत या वकर काढ या जाती

आ ण कोण याही प र तीत अ ा सु झा यापासून एक वषा या का ावधीत.

२ येक मा का ा उप क म १ म ये नमूद के े वमा पॉ सी पासून नूतनीकरण क न मळे

याची वैधता का ावधी संप यापूव वेळ ोवेळ जेण ेक न वमा पॉ सी

या का ावधीत अ ी हाताळणी चा ू ठे व जाते या संपूण का ावधीत ागू रा कते.

A मा काने काढ े कवा नूतनीकरण के े कोणतीही वमा पॉ सी पे ा कमी रकमेची नसावी

कोणताही घातक पदाथ हाताळणा या उप मा या पेड अप भांडव ाची र कम आ ण

या मा का या मा क या कवा नयं त आ ण रकमेपे ा जा त प ास कोट पे ा जा त नाही

पये व हत के या माणे.

ीकरण. या उप क म या हेतूंसाठ पेड अप भांडव हणजे या बाबतीत

मा क कं पनी नसणे उप मा या सव मा म ा आ ण टॉकचे बाजार मू य

वमा करारा या तारखे ा.

Machine Translated by Google

B एका हमी पॉ सी अंतगत वमाक याचे दा य व रकमेपे ा जा त नसावे

या वमा पॉ सीम ये व या या करारा या अट म ये न द के े आहे.

C येक मा काने ी मयम या रकमेसह वमा कं पनी ा साठ भरावे

क म A अंतगत ापन के े या मदत नधीम ये जमा के े जात आहे अ ी आणखी र कम नाही

व हत के या माणे ी मयम या रकमे या समतु य रकमेपे ा जा त.

D वमाकता क म A या उप क म म ये न द के े या ा धकरणास पाठवे

उप क म C अंतगत मा काकडू न मदत नधीम ये जमा के याब ा त झा े र कम

अ ा रीतीने आ ण व हत के े या का ावधीत आ ण जेथे वमाकता तसे कर यास अपय ी ठरतो

र कम पाठवा ती जमीन महसु ाची कवा जनतेची थकबाक हणून वमाक याकडू न वसू कर यायो य असे

मागणी.

३ क सरकार अ धसूचने ारे उप क म चा व यापासून सूट दे ऊ कते

१ कोणताही मा क हणजे

a क सरकार

b कोणतेही रा य सरकार

c क सरकार कवा रा य सरकार या मा क चे कवा नयं त अस े े कोणतेही नगम

कवा

d कोणतेही ा नक ा धकरण

परंतु नधी अस या वाय अ ा मा का या संबंधात असा कोणताही आदे द ा जाणार नाही

या संदभात के े या नयमांनुसार या मा का ारे ा पत आ ण दे ख रेख के जाते

क म या उप क म अंतगत कोणतेही दा य व पूण कर यासाठ .

. ज हा धका यांक डू न अपघाताची पडताळणी आ ण का न. जे हा ते नद नास येई

ज हा धका या ा यां या अ धकार े ात कोण याही ठकाणी अपघात झा ा असे तर तो

अ ा अपघाता या घटनेची पडताळणी करणे आ ण यां या माणे स दे ण े

क म या उप क म अंतगत अज आमं त कर यासाठ यो य वाटते .

. मदतीसाठ दा ासाठ अज. मदतीसाठ दा ासाठ अज के ा जाऊ कतो

अ खापत झा े या ारे

b या मा म ेचे नुक सान झा े आहे या मा म े या मा का ारे

c जेथे अपघातामुळे मृ यू झा ा असे सव कवा कोण याही कायदे ीर त नध ारे

मृत कवा

d अ ा ने कवा अ ा मा म ेचा मा क कवा सव कवा कोण याही ारे रीतसर अ धकृ त के े या कोण याही एजंट ारे

मृत चे कायदे ीर त नधी जसे क प र ती असू कते

परंतु जेथे मृत चे सव कायदे ीर त नधी अ ा कोण याही कामात सामी झा े नाहीत

मदतीसाठ अज अज सवा या वतीने कवा सवा या फाय ासाठ के ा जाई

Machine Translated by Google

मृत चे कायदे ीर त नधी आ ण यात सामी न झा े े कायदे ीर त नधी

अजा ा उ रदायी हणून सू चत के े जाई .

२ पोटक म १ अंतगत येक अज ज हा धका यांक डे के ा जाई आ ण तसा असे

फॉमम ये असे तप ी असती आ ण सोबत असू के अ ी कागदप े असती

व हत

३ मदतीचा कोणताही अज तो पाच वषा या आत के या वाय यावर वचार के ा जाणार नाही

अपघाताची घटना.

. मदत पुर कार. क म या उप क म अंतगत अज ा त झा यावर द

ज हा धकारी मा का ा अजाची सूचना द यानंतर आ ण प कार द यानंतर

ऐक याची संधी दा ाची चौक ी करा कवा येक दा ाची आ ण होऊ कते

या ा या य आ ण या य वाटणा या मदतीची र कम ठरवणारा पुर कार ा

या कवा ना अ ी मदत द जाई ते न द करणे.

२ ज हा धकारी पुर कारा या ती संबं धत प ांना दे याची व ा करती

व रत आ ण कोण याही प र तीत पुर कारा या तारखेपासून पंधरा दवसां या आत.

३ जे हा या क माखा पुर कार द ा जातो

अ वमाकता या ा अ ा पुर कारा या संदभात आ ण मयादे पयत कोणतीही र कम भरणे आव यक आहे

क म या उप क म B म ये न द तारखेपासून तीस दवसां या का ावधीत

पुर काराची घोषणा ज हा धकारी नद दे ती अ ा प तीने ती र कम जमा करा

b ज हा धकारी मदत नधीतून अ ा पुर कारा या संदभात आ ण म ये दे याची व ा करती

क म A अंतगत के े या योजनेनुसार या कवा चा उ े ख आहे

उप क म १ या योजनेत न द के े र कम

c मा काने अ ा का ावधीत ज हा धका या माणे अ ी र कम जमा करावी

नद त क कतात.

४ पोटक म १ अ वये कोणतीही चौक ी करताना ज हा धकारी के े या कोण याही नयमां या अधीन रा न

या न म या ा यो य वाटे अ ा सारां येचे अनुसरण करा.

५ पुरावा घे या या उ े ाने ज हा धका यांना दवाणी याया याचे सव अ धकार असती

पथेवर आ ण सा ीदारांची उप ती ागू करणे आ ण ोध स करणे आ ण

द तऐवज आ ण भौ तक व तूंचे उ पादन आ ण अ ा इतर हेतूंसाठ

व हत आ ण ज हा धकारी हे सव हेतूंसाठ दवाणी याया य अस याचे मान े जाई

क म आ ण फौजदारी या सं हता चा चा अ याय XXVI.

जेथे वमाकता कवा मा क या या व उप क म अंतगत पुर कार द ा जातो.

उप क म अंतगत न द के े या का ावधीत अ ा पुर काराची र कम जमा कर यात अय वी

अ ी र कम मा काकडू न कवा यथा ती वमा कं पनीकडू न थकबाक हणून वसू कर यायो य असे

जमीन महसू कवा सावज नक मागणी.

Machine Translated by Google

७ कोण याही चा मृ यू कवा खापत कवा कोण याही या नुक सानाबाबत मदतीचा दावा

मा म ेची य तत या वकर व हेवाट ाव जाई आ ण सव य न के े जाती

अंतगत मदतीसाठ अज मळा यापासून तीन म ह यां या आत अ ा दा ाचा नपटारा करणे

क म चे उप क म .

जेथे मा क टाळाटाळ कर या या उ े ाने याची मा म ा काढू न टाक याची कवा व हेवाट ाव याची यता असते

पुर कारा या कोण याही रकमेची या या ारे दे य ज हा धकारी नुसार

स ह कोड या प ह या अनुसूची या XXXIX या आदे ा या नयम ते या तरतुद

या पैक अ ा कृ तीस तबंध कर यासाठ ता पुरता मनाई आदे ा.

A. पयावरण मदत नधीची ापना. १ क सरकार ारे

अ धसूचना पयावरण मदत नधी हणून ओळख ा जाणारा नधी ापन करा.

२ या काय ा या तरतुद नुसार मदत नधीचा वापर पैसे भर यासाठ के ा जाई .

आ ण उप क म अ वये के े योजना ज हा धका यांनी के े या नवाडा अंतगत द ासा

क म अंतगत.

३ क सरकार अ धसूचने ारे म ये ा धकरण न द करणारी योजना क कते

र फ फं ड कोणता असे या प तीने मदत नधी ा सत के ा जाई

मदत नधीतून आ ण सवासाठ पैसे कोण या व पात आ ण कसे काढ े जाती

मदत नधी या ासना ी संबं धत कवा आनुषं गक बाबी आ ण

यातून द ासा दे य.

. मृ यूसाठ नुक सानभरपाईचा दावा कर या या इतर अ धकारांसंबंधी या तरतुद इ. १ ह क

क म या उप क म अंतगत कोण याही चा मृ यू कवा खापत झा याब मदतीचा दावा

कवा कोण याही मा म ेचे नुक सान भरपाईचा दावा कर या या इतर कोण याही अ धकारा तर असे

स या अंम ात अस े या इतर कोण याही काय ानुसार याचा आदर करा.

२ पोट क म १ म ये काहीही अस े तरी जथे मृ यू संदभात कवा

कोण याही ा कवा कोण याही मा म ेचे नुक सान झा यास मा क मदतीसाठ दावा कर यास जबाबदार आहे

इतर कोण याही काय ांतगत भरपाई दे यास दे ख ी जबाबदार आहे अ ा भरपाईची र कम असे

या काय ांतगत दे यात येण ा या सव ती या रकमेने कमी के े जावे.

. मा हती माग व याचा अ धकार. क सरकारने अ धकृ त के े कोणतीही

या काय ा या कवा कोण याही नयमा या कवा कोण याही आव यकता आहेत क नाही हे तपास या या हेतूने

या काय ांतगत द े े नद संक त के े आहेत कोण याही मा काने ते सादर करणे आव यक आहे

अ ी मा हती आव यक वाटू कते.

Machine Translated by Google

. वे आ ण तपासणीचा अ धकार. कोणतीही क सरकार ारे अ धकृ त

या न म या या सार या सहा याने सव वाजवी वेळ वे कर याचा अ धकार असे

आव यक समजते कोणतीही जागा प रसर कवा वाहन जथे घातक पदाथ हाताळ े जातात

या काय ा या कवा कोण याही नयमा या कवा कोण याही तरतुद आहेत हे नधा रत कर या या हेतूने

या काय ांतगत द े े नद संक त के े जात आहेत कवा संक त के े आहेत आ ण असे मा क बांधी आहेत

अ ा ा सव मदत करा.

. ोध आ ण ज तीची . जर एखाद क सरकारने अ धकृ त के असे

या न म ाने कोण याही घातक पदाथाची हाताळणी म ये होत आहे असा व ास ठे व याचे कारण आहे

क म या पोटक म चे उ ं घन करणारे कोणतेही ठकाण प रसर कवा वाहन तो वे क कतो

अ ा घातक पदाथा या हाताळणीसाठ अ ा ठकाणी आवारात कवा वाहनाचा ोध या.

कोठे उप क म अंतगत कोण याही ोधाचा प रणाम हणून धोकादायक हाताळणी

क म या पोटक म चे उ ं घन कोण या संबंधात आढळ े आहे

घड े आहे तो असे घातक पदाथ आ ण इतर गो ी ज त क कतो जे या याम ये

मत या काय ाखा कोण याही कायवाहीसाठ उपयु कवा संबं धत असे

परंतु असा कोणताही पदाथ कवा व तू ज त करणे वहाय नस यास तो सेवा दे ऊ के

मा काने एक आदे जो मा काने काढू नये भाग क नये कवा अ यथा वहार क नये

पूव या परवानगी वाय घातक पदाथ आ ण अ ा इतर गो ी

३ अपघात टाळ यासाठ असे करणे हतावह आहे असे या ा मान याचे कारण अस यास

पोटक म अ वये ज त के े या घातक पदाथाची अ ा प तीने व रत व हेवाट ावणे

या ा यो य वाटे .

४ पोट क म अंतगत घातक पदाथा या व हेवाट साठ याने के े े सव खच

३ जमीन महसु ाची कवा सावज नक मागणीची थकबाक हणून मा काकडू न वसू कर यायो य असे .

. नद दे याची . इतर कोण याही काय ात काहीही अस े तरी

या काय ाती तरतुद या अधीन रा न क सरकार आप या अ धकारांचा वापर क कते

आ ण या काय ांतगत याची काय पार पाड यासाठ जमे तसे े ख ी नद जारी करा

या काय ा या उ े ांसाठ कोण याही मा का ा कवा कोण याही ा अ धकारी ा धकरणा ा कवा एज सी ा यो य वाटे

आ ण असे मा क अ धकारी ा धकरण कवा एज सी यांचे पा न कर यास बांधी असे

द ा नद

ीकरण. ंक ांचे नरसन कर यासाठ या ारे घो षत के े जाते क जारी कर याची

या क माखा नद ांम ये नद कर याची समा व आहे

अ कोण याही घातक पदाथा या हाताळणीवर बंद कवा नयमन कवा

b वीज पाणी कवा इतर कोण याही सेवेचा पुरवठा थांबवणे कवा नयमन करणे.
Machine Translated by Google

. मा का ा हाताळ यापासून रोख यासाठ याया यात अज कर याचा अ धकार

घातक पदाथ. १ जर क सरकार कवा या ारे अ धकृ त कोणतीही

या संदभात सरकार ा असा व ास ठे व याचे कारण आहे क कोणताही मा क काहीही हाताळत आहे

या काय ा या कोण याही तरतुद चे उ ं घन करणारे घातक पदाथ या सरकार

कवा यथा ती ती याया याकडे अज क कते यापे ा क न नाही

अ ा मा कास तबंध कर यासाठ मे ोपॉ टन मॅ ज े ट कवा या यक दं डा धकारी थम ेण ी

अ ी हाताळणी.

२ पोटक म १ अ वये अज ा त झा यावर याया य तसा आदे दे ऊ कते

यो य वाटते.

३ जेथे उप क म २ अंतगत याया य कोण याही मा कास तबं धत कर याचा आदे दे ते

घातक पदाथ हाताळणे या माने

अ अ ा मा का ा अ ा हाताळणीपासून परावृ हो याचे नद ा

ब क सरकार ा अ धकृ त करा कवा यथा ती उप म ये संद भत

क म १ जर खंड अ अंतगत द े या नद ाचे पा न मा काने के े नसे तर

नद जारी के े आहे नद ानुसार नद ानुसार अंम बजावणी कर यासाठ

कोट.

४ क सरकारने कवा यथा ती ने के े े सव खच

उप क म या खंड ब अंतगत याया या या नद ांची अंम बजावणी करणे वसू कर यायो य असे

जमीन महसु ाची कवा सावज नक मागणीची थकबाक हणून मा काकडू न.

.क म या उप क म कवा उप क म चे उ ं घन कवा अय वी झा यास दं ड

क म १२ अंतगत नद ांचे पा न करणे . १ जो कोणी यापैक कोणाचेही उ ं घन करतो

उपक म कवा उप क म कवा उप क म A कवा उप क म C या तरतुद

क म कवा क म अंतगत जारी के े या कोण याही नद ांचे पा न कर यात अय वी झा यास तो दं डनीय असे

एक वष आ ण सहा म ह यांपे ा कमी नस े या मुदती या कारावासासह

सहा वषापयत वाढू कते कवा एक ाख पयांपे ा कमी नसे अ ा दं डासह कवा सह

दो ही

२ जो कोणी पोटक म १ अ वये गु ासाठ आधीच दोषी ठर ा असे तो दोषी ठर ा आहे.

स या गु ासाठ कवा स या गु ानंतर या कोण याही गु ासाठ तो असे

दोन वषापे ा कमी नस े या मुदतीसाठ तु ं गवासाची ा होऊ कते

सात वषापयत वाढू कते आ ण दं ड एक ाख पयांपे ा कमी नसावा.

फौजदारी या सं हता चा या क म म ये काहीही समा व नाही कवा

ोबे न ऑफ ऑफे सऍ ट चा म ये दोषी ठर े या ा ागू होई

अ ा चे वय अठरा वषाखा नसे तर या काय ा वये गु हा.

Machine Translated by Google

.क म अंतगत नद कवा क म अंतगत आदे ाचे पा न कर यात अय वी झा यास दं ड

कवा क म कवा अंतगत कोण याही ा या या कायात अडथळा आणणे. जर

कोणताही मा क क म अंतगत जारी के े या नद ांचे पा न कर यात अपय ी ठर ा कवा आदे ाचे पा न कर यात अय वी झा ा

क म या उप क म अंतगत जारी के े े कवा कोण याही ा या या ड चाजम ये अडथळा आणते

क म कवा उप क म कवा क म या उप क म अंतगत काय तो असे

तीन म ह यांपयत वाढू के अ ा कारावासाची कवा दं डासह ा होऊ कते

दहा हजार पये कवा दो हीसह वाढवा.

. कं प यांचे गु हे. १ या काय ाखा कोणताही गु हा या ारे के ा गे ा आहे

एक कं पनी येक याने गु हा के ा होता तो थेट भारी होता

चे आ ण कं पनी या वसाया या आचरणासाठ कं पनी जबाबदार होते जसे

तसेच कं पनी गु ासाठ दोषी अस याचे मान े जाई आ ण यास जबाबदार असे

व कायवाही के आ ण यानुसार ा के

परंतु या पोटक मम ये समा व अस े या कोण याही गो ीमुळे अ ा कोण याही ा उ रदायी ठरणार नाही

या काय ात ेची तरतूद आहे जर याने हे स के े क गु हा या या वाय के ा गे ा आहे

ान कवा याने असा गु हा घडू नये हणून सव यो य प र म घेत े .

२ उपक म १ म ये काहीही अस े तरी या काय ा वये गु हा असे

कं पनीने के े आहे आ ण हे स झा े आहे क गु हा के ा गे ा आहे

कोण याही द द काची संमती कवा संगनमत कवा कोण याही द द का या ास कारणीभूत आहे

व ापक स चव कवा कं पनीचे इतर अ धकारी असे संचा क व ापक स चव कवा इतर

अ धकारी दे ख ी या गु ासाठ दोषी अस याचे मान े जाई आ ण कायवाही कर यास जबाबदार असे

व आ ण यानुसार ा.

ीकरण. या वभागा या उ े ांसाठ

a कं पनी हणजे कोणतीही सं ा कॉप रेट आ ण यात कं पनी कवा इतर असो सए न समा व आहे

b फम या संबंधात संचा क हणजे फममधी भागीदार.

. सरकारी वभागांचे गु हे. जेथे या काय ांतगत गु हा झा ा आहे

ासना या कोण याही वभागा ारे वचनब वभाग मुख मान े जाई

गु ासाठ दोषी असणे आ ण या या व कायवाही आ ण ा हो यास जबाबदार असे

यानुसार

परंतु या क मात समा व अस े े काहीही असे वभाग मुख क कत नाही

तो गु हा या या नकळत के ा गे ा हे स के यास कोण याही ेस पा

कवा याने असा गु हा घडू नये हणून सव यो य प र म घेत े .

. गु ांची दख . या काय ाखा कोण याही गु ाची दख कोणतेही याया य घेण ार नाही

यांनी के े या त ारी वाय

Machine Translated by Google

a क सरकार कवा या ारे या संदभात ा धकृ त के े े कोणतेही ा धकरण कवा अ धकारी

सरकार कवा

ब या ने व हत के े या प तीने साठ दवसांपे ा कमी का ावधीची नोट स द असे

क थत गु हा आ ण क सरकारकडे त ार कर याचा याचा हेतू कवा

वर हट या माणे ा धकृ त अ धकारी कवा अ धकारी.

. त नधी कर याचा अ धकार. क सरकार अ धसूचने ारे अधीन रा न त नधी दे ऊ कते

अ धसूचनेत व न द के या माणे अ ा अट आ ण मयादा याचे अ धकार आ ण

या काय ांतगत काय क म अंतगत वगळता आव यक वाटे कवा

कोण याही साठ कोण याही अ धकारी ा धकरण कवा इतर एज सीसह .

. स ावनेने के े या कारवाईचे संर ण. कोणताही खट ा खट ा कवा इतर कायदे ीर नाही

कायवाही सरकार कवा अ धकारी ा धकरण कवा इतर एज सी व खोटे असे

या या अनुषंगाने स ावनेने जे काही के े जाते कवा कर याचा हेतू आहे

कायदा कवा के े े नयम कवा याखा जारी के े े आदे कवा नद .

.स ागार स मती. १ क सरकार वेळ ोवेळ ापन क कते

या काय ांतगत वमा पॉ सी ी संबं धत बाब वर स ागार स मती.

२ स ागार स मतीम ये समावे असे

a क सरकारचे त न ध व करणारे तीन अ धकारी

b वमा कं पनीचे त न ध व करणा या दोन

c मा कांचे त न ध व करणा या दोन आण

d वमा कवा घातक पदाथा या त ांपैक दोन . अस याचे

क सरकारने नयु के े आहे.

३ स ागार स मतीचे अ य त न ध व करणा या सद यांपैक एक असे

क सरकार या सरकारने यासाठ नाम नद त के े आहे.

. इतर काय ांचा भाव. या काय ा या तरतुद आ ण याखा बनव े े कोणतेही नयम

इतर कोण याही काय ात या या ी वसंगत काहीही अस े तरीही भाव पडे .

. नयम बन व याचा अ धकार. १ क सरकार अ धसूचने ारे नयम बनवू कते

या काय ाची उ े पार पाड यासाठ .

व ेषतः आ ण पूवगामी या सामा यतेचा पूव ह न ठे वता असे नयम

खा पैक सव कवा कोण याही बाब साठ तरतूद क कते हणजे

a मा काकडू न वमा पॉ सी घेत े जा तीत जा त र कम

क म चे उप क म A

aa मदत नधीम ये जमा हो यासाठ येक मा काने भरावी ागणारी र कम

क म या उप क म C अंतगत
Machine Translated by Google

ab मा काकडू न मळा े र कम कोण या प तीने आ ण का ावधीत आहे

क म या उप क म D अंतगत वमाक या ारे पाठ वणे आव यक आहे

ac क म या उप क म अंतगत नधीची ापना आ ण दे ख भा

b अजाचा फॉम आ ण यात द े ा तप ी आ ण कागदप े

क म या उप क म अंतगत अ ा अजासोबत

c क म या उप क म अंतगत चौक ी आयो जत कर याची या

d या उ े ांसाठ ज हा धका यांना पोटक म अंतगत दवाणी याया याचे अ धकार असती

क म चे

इ गु ाची नोट स या प तीने आ ण कडे त ार कर याचा हेतू

क म या खंड ब अंतगत क सरकार ा द े जाई

f इतर कोणतीही बाब जी व हत करणे आव यक आहे कवा असू कते.

३ या काय ांतगत बनव े ा येक नयम कवा योजना तो झा यानंतर य तत या वकर मांड ा जाई

संसदे या येक सभागृहासमोर एकू ण तीस दवसां या का ावधीसाठ अ धवे न चा ू असताना के े

याचा समावे एका स ात कवा दोन कवा अ धक स ग स ांम ये के ा जाऊ कतो आ ण जर आधी

स कवा स ग स ांनंतर गेच स ाची समा ती

उपरो दो ही सभागृहे नयम कवा योजना कवा दो हीम ये कोणताही बद कर यास सहमत आहेत

सदन सहमत आहेत क नयम कवा योजना बनवू नये नयम कवा योजना यानंतर

के वळ अ ा सुधा रत व पात भाव पडे कवा कोणताही प रणाम होणार नाही जसे क प र ती असे हणून तथा प

क असा कोणताही फे रबद कवा र करणे कोण याही गो ी या वैधते ा पूव ह न ठे वता

पूव या नयम कवा योजने अंतगत के े गे े .

वेळ ाप क

वभाग ३ १ पहा

i जा तीत जा त . पयत या वै क य खचाची परतफे ड. येक

के स.

ii जीवघे या अपघातांसाठ मदत . त तपूत तर

वै क य खच जर असे तर पी डतेवर जा तीत जा त . .

iii कायम व पी संपूण कवा कायमचे आं क अपंग व कवा इतर खापत कवा आजारासाठ आराम
असे

a वै क य खचाची परतफे ड जर असे तर कमा . पयत. इंच

येक के स आ ण

b अ धकृ त ने मा णत के े या अपंग वा या ट के वारी या आधारावर रोख सव त

वै एकू ण कायम व पी अपंग वासाठ मदत . .

Machine Translated by Google

iv ता पुर या आं क अपंग वामुळे मजुरी या नुक सानासाठ यामुळे कमाईची मता कमी होते

पी डत ा न त मा सक मदत . पे ा जा त नसे . त म हना अ पयत

जा तीत जा त म हने पी डत ा पे ा जा त का ावधीसाठ णा यात दाख के े गे े असे तर

दवस आ ण वषापे ा जा त वयाचे आहे.

v . पयत खाजगी मा म े या कोण याही नुक सानीसाठ वा त वक नुक सानावर अव ं बून.

Machine Translated by Google

गुरांचा वमा क हरेज दावा आ ण ब ह कार

गुरेढोरे ही ामीण समाजाची सवात मौ यवान संप ी मान जाते.

अ पभूधारक हान आ ण म यम ेतकरी यां या उ प ाचा मोठा ह सा गुरांपासून कमावतात

संगोपन ेतक यांची उपजी वका यां यावरच अव ं बून अस याने ते मळणे मह वाचे ठरते

गुरां या नुक साना व सवसमावे क क हरेज साठ गुरांचा वमा. गुरांचा वमा सरा आहे

दे ा या कृ षी आधा रत अथ व ेचे संर ण कर यासाठ भारत सरकारचा य न.

गुरांचा वमा हणजे काय

गुरांचा वमा भारतीय ामीण ोकांना होणा या आ थक नुक सानीपासून संर ण दे तो

यां या गुरांचा मृ यू. गुरांची कमत जा त आहे आ ण यांचे नुक सान ेतक यांना अ

कज च . गुरां या व यामुळे ेतक यांना गुरांपासून सवकष संर ण मळे

तोटा.

गुरां या व याचे कार

या पॉ सी अंतगत दोन कार या जोखम चा वमा उतरव ा जातो

. गुरांचा मृ यू यात अपघात कवा खापत आ ण रोगामुळे होणारी जी वतहानी समा व आहे

स जक संसगामुळे

. कायम व पी अपंग व क हर यात कायम व पी आ ण संपूण अपंग वाचा धोका समा व आहे

गुरां या व याम ये काय संर ण आहे

आग र ते अपघात बुडणे वजेचा ध का साप यामुळे मृ यू कवा अपंग व या वाय

चावणे कवा वषबाधा गुरेढोरे वमा इतर सम यांसाठ दे ख ी संर ण दे ते. ते समा व आहेत

• वादळ आ ण भूकं प यांसार या नैस गक आप मुळे मृ यू

• येदर यान रोग संसग कवा बछ ांमुळे मृ यू

• कायम व पी अपंग व भ या गा साठ याचा अथ गभधारणेसाठ आ ण उ प दे यास असमथता आहे.

ध बै ांसाठ हे जननासाठ अ मतेचा संदभ दे ते

गुरांचा वमा कसा काय करतो

ामीण भागाती प ुधन व ापनासाठ गुरांचा वमा हा एक मह वाचा पै ू आहे. च ा

हा वमा कसा काम करतो ते समजून या.

Machine Translated by Google

•पह पायरी हणजे गुरांची ओळख पटवणे आ ण गो ाची कमत अं तम कर यापूव न त करणे

व याची र कम. हे मू यमापन ाभाथ आ ण ए

अ धकृ त प ुवै क य डॉ टर

• ाभा याने मा सक कवा वा षक आधारावर ी मयमची र कम भरणे आव यक आहे

धोरणासाठ

• गुरांचा मृ यू कवा अपंग व आ यास ाभाथ ताबडतोब कळवतो

अपघाताब बँक

• सव आव यक कागदप े वमा कं पनीकडे जमा करणे आव यक आहे

• वमा कं पनी त नधी सव कागदप ांची पडताळणी करे आ ण दावा नका काढे

पा ता नकष

गुरेढोरे वमा पॉ सी अ ा ोकांना समा व करते यां याकडे

• गायी बै कवा ह ी यापैक एका गा या

• खाजगी मा कां या मा क ची संक रत आ ण वदे ी गुरे म टरी डेअ री फाम सह

ऑपरे ट ह डेअ री आ ण कॉप रेट डेअ री

• योजनाब आ ण नॉन क म दो ही ाणी या धोरणांतगत येतात

रा ीय प ुधन वकास मंडळ NLDB आ ण रा य अंतगत अनुदा नत गुरांना

प ुधन वकास मंडळ SLDB

पॉ सी साधकांनी वमा खरेद करताना गुरेढोरे असावेत याची खा ी करणे आव यक आहे

जखमी कवा काही आजाराने त नसणे. आरो य ती a ारे मा णत करणे आव यक आहे

प ुवै क य सजन. खा वयोगटाती ाणी व यासाठ पा आहेत

क हर

ा यांचा कार ा यांचे वय

भ या गायी वष कवा प ह या बछ ाचे वय वष

भ या ह ी वष कवा प ह या बछ ाचे वय वष

टड बु स वष वष

बै आ ण नर ह ी वष वष

माद वासरे गायी वया या म ह यांपासून वष पह बछडे

Machine Translated by Google

वय जे कमी असे

वया या म ह यांपासून वष पह बछडे

भ या गायीची संतती
वय जे कमी असे

वषापयत प ह या वासराचे वय जे असे ते

भ या ह ची संतती
कमी

दावा येसाठ आव यक कागदप े

दा ाची र कम मळ व यासाठ खा कागदप े सादर के पा हजेत

• ताव फॉम

• प ुवै क य डॉ टरांक डू न वै क य माणप

• वमा उतरव े या ा याचे कमान छाया च े

• दावा फॉम यो य र या भर ा

• जनावरे खरेद करताना पैसे भर याची पावती

• वमा उतरव े या गुरांची ओळख टॅ ग

दावा या

गुरेढोरे वमा दा ांची या कर यासाठ खा चरणांचे पा न के े जाते

• मा काने रोजी मृ यू खापतीब वमा कं पनी ा व रत कळवावे

दा याचा टो ाहक सेवा मांक

• एखा ा प ुवै क य ावसा यकाकडू न मृ यू माणप कवा अपंग वाचे माणप मळवा

• ाभा याने रीतसर भर े ा दावा फॉम दे ख ी सादर करावा

मृ यू अपंग व माणप

• वमा कं पनीचा अ धकृ त सद य साइट ा भेट दे ई आ ण याची पडताळणी करे

तप ी सादर के ा

• दावा खरा अस याचे आढळ यास र कम ाभाथ ा द जाते अ यथा ती

नाकार े

ब ह कार
Machine Translated by Google

गुरेढोरे अस े या ब तां ामीण भारतीयांना क हर कर याचे उ गोवं व याचे अस े तरी द

खा पर तीत दावा दे य नाही. यापैक काही अपवादांची करणे

आहेत

• चोरी कवा गु त व

• हवाईमाग कवा समु ा ारे पमट

• दह तवाद यु करणो सग ता आ ण आ वक ोट

• अकु डॉ टरांक डे अ तभार आ ण उपचार

• दा ा या तावात नमूद के े या तर इतर कारणांसाठ वापरणे

• आजारी असताना उपचार न करणे कवा मृ यू टाळ यासाठ पुढाकार न घेण े

• पॉ सी सु हो यापूव झा े या अपघात कवा इजा

• प ुवै क य कवा सरकारी अ धका या या परवानगी वाय क करणे

दावे नका काढ यासाठ ागणारा वेळ

IRDA नयमानुसार गुरां या व याची वमा कं पनीने पुतता करणे आव यक आहे

दावा सब मट के या या दवसां या आत. अ धक तपासाची गरज भास यास बँक घेऊ कते

दावा नका काढ यासाठ कमा सहा म हने.

भारतात गुरांचा वमा दे ण ा या कं प या

भारतात ही योजना ऑफर करणा या काही वमा कं प या आहेत

• HDFC कारण

• र ाय स जनर

• ICICI ो बाड

• TATA AT

• ओ रएंट वमा

• SBI जनर

मह वाचे पै ू

प ुधन वमा हणूनही ओळख े जाते ही पॉ सी जवळपास सव प ुपा कांसाठ उप आहे

ामीण भारत. तथा प वमा खरेद कर यापूव खा नमूद के े त ये ात ठे वणे आव यक आहे

मन
Machine Translated by Google

• गुरांना यो य र या सीकरण के े पा हजे आ ण पौ क अ द े पा हजे. जाणूनबुज ून तर

न काळजीपणा मृ यू कवा अपंग वाचे कारण हणून आढळ यास दावा नाकार ा जाऊ कतो

• दा ाची मंज ुरी मळ व यासाठ अपघातानंतर गेच बँके ा सू चत करणे आव यक आहे

• गुरांवर उपचार कर यासाठ कु आ ण मा णत प ुवै क य डॉ टर नयु के े पा हजेत इतर

दावा फे टाळ ा जाऊ कतो

गुरांचा वमा खरेद कर याचे फायदे

गुरेढोरे व याचा हेतू ामीण भारताती जा तीत जा त ोकांना ाभ दे याचा आहे. द

वमा पॉ सीमुळे मृ यू आ ण कायम व पी अपंग वा या जोखमीपासून संर ण मळते

• काळ

• अपघात

• भूकं प
• दं ग कवा संप

• स जक ऑपरे स

• आग ोट ोट आ ण वीज

• वमानाचे नुक सान कवा ेपणा चाचणी याक ाप

• पॉ सी का ावधी दर यान संसग झा े ा रोग आ ण संसग

• नैस गक आप ी जसे वादळ तुफ ान टायफू न च वादळ पूर आ ण पूर

Machine Translated by Google

भारताती कृ षी वमा

भारताती ेती काळ आ ण पूर यासार या जोखम ना अ यंत संवेदन ी आहे. हे आहे

नैस गक आप पासून ेतक यांचे संर ण करणे आ ण यां या कजाची पा ता सु न त करणे आव यक आहे

पुढ हंगामात. यासाठ भारत सरकारने अनेक ेतीची ओळख क न द

दे भराती योजना.

साम ी

धानमं ी फस वमा योजना

मागी योजना

. ेती उ प वमा योजना

. रा ीय कृ षी वमा योजना

धानमं ी फस वमा योजना

धानमं ी फस वमा योजना धानमं ी पीक वमा योजना

फे ुवारी रोजी भारताचे पंत धान नर मोद यांनी ॉ च के े होते

खरीप पकांसाठ ेतक यांनी भरावा ागणारा एकसमान ी मयम फ २ ट के आ ण १.५ ट के

र बी पकांसाठ . वा षक ावसा यक आ ण बागायती पकांसाठ ी मयम त असे

ट के

मागी योजना

ेती उ प वमा योजना

क सरकारने ेती उ प वमा योजना FIIS तयार के .

दर यान. ेतक या या उ प ाचे दोन मह वाचे घटक हणजे उ प आ ण कमत. FIIS

एका वमा पॉ सी ारे या दोन घटकांना य के े जेण ेक न वमाधारक ेतकरी

हमखास उ प मळू के .

या योजनेने ेतक यांना उ पादनाचा वमा काढू न उ प ाचे संर ण द े

बाजाराती जोखीम. वमाधारक ेतक यांना कमान हमी उ प हणजे सरासरी

कमान आधारभूत कमतीने उ प गुण ाकार . वा त वक उ प पे ा कमी अस यास

हमी मळकत वमाधारका ा उणीवा या मयादे पयत भरपाई द जाई

भारतीय कृ षी वमा कं पनी. सु वाती ा योजनेत फ ग आण

पीक कज घेण ा या ेतक यांसाठ तां ळ आ ण तां ळ अ नवाय असे . NAIS वभागात के े आहे
Machine Translated by Google

खा FIIS अंतगत समा व अस े या पकांसाठ पैसे काढ े जाती परंतु ते सु च राही

इतर पकांसाठ ागू.

FIIS म ये मागे घे यात आ े . गुज रात सरकारने अ कडेच य न के े

कृ षी उ प वमा योजना FIIS पु हा सादर करणे कृ षी व याम ये सुधारणा क कते आ ण

ेती तरीय ास टाळा.

रा ीय कृ षी वमा योजना

भारत सरकारने सवसमावे क पीक वमा योजनेचा योग के ा

जे अय वी झा े . यानंतर सरकारने म ये रा ीय नावाची नवीन योजना आण

कृ षी वमा योजना NAIS कवा रा ीय कृ षी वमा योजना RKBY . NAIS

सव अ पके तृण धा ये आ ण कडधा ये ते बया बागायती आ ण

ावसा यक पके . या योजनेअ ंतगत कजदार आ ण बगर कजदार अ ा सव ेतक यांचा समावे होतो.

अ पकांसाठ वमा रकमे या . ट के ते . ट के ी मयम दर बद तात.

बागायती आ ण ावसा यक पकां या बाबतीत वा त वक दर आकार े जातात. हान आ ण

अ पभूधारक ेतक यांना आकार े या ी मयम या ट के सब सडी मळ यास पा आहे सब सडी

भारत सरकार आ ण रा यांम ये समान वाटा आहे. अनुदान मळणार आहे

वषा या का ावधीत ट याट याने बंद.

NAIS या आधारावर चा ते

े कोन ापक आप साठ येक अ धसू चत पकासाठ प रभा षत े े.

वैय क आधारावर गारपीट भू ख न च वादळ आ ण ा नक आप साठ

पूर

योजनतगत येक रा याने एकक हणून ामपंचायत तरावर पोहोचणे आव यक आहे

कमा वषा या का ावधीत वमा. भारतीय कृ षी वमा महामंडळ आहे

योजना राबवत आहे.

Machine Translated by Google

आग वमा

आग आ ण इतर संबं धत संक टे हणजे आ थक नुक सान करणा या घटना अ

अ कड या काळाती नुक सानाचे सामा य कारण. या संक टांमुळे मा म ेचे अप रवतनीय नुक सान होते

तसेच मा . हणूनच फायर इ ुर स पॉ सी असणे मह वाचे ठरते. पॉ सी क हर करते

आम या मा म े ा आगीमुळे कवा इतर आ ादनामुळे नुक सान झा यास होणारे आ थक नुक सान

धोके कोणीही खा पर तीत अ न वमा योजना खरेद क कते

•
जर तु ही व तू आ ण कवा मा म ेचे मा क असा
•
जर तु ही यादे द ा कवा पावनी असा पॅन ोकर एक जी पैसे उधार दे ते

स याने द े या कोण याही मा म ेवर आधा रत सरा pawnee ही एक आहे जी पैसे उधार दे ते

याद अस े या मा म े व सरी
•
जर तु ही गहाण ठे वणारे असा तर गहाण घेण ारी ही एक व ीय सं ा आहे जी पैसे कज दे ते

मा म े या तारणावर
•
तु ही दवाळखोरीची कायवाही अस े या मा म ेचे अ धकृ त ा तकता असा तर
सहभागी

•
जर तु ही गोदामाचे मा क असा आ ण व तू तुम या गोदामात साठव या जातात यासाठ तु ही

जबाबदार आहेत
•
जर तु ही अ ी असा ज याकडे कोण याही व तू कवा मा म ेचा कायदे ीर ताबा आहे

अ न वमा पॉ सी अंतगत क हरेज

अ न ामक वमा योजना के वळ आगीमुळे होणारे नुक सानच क हर करत नाही तर यामुळे होणारे नुक सान दे ख ी क हर करते

इतर धोके . अ नी वमा पॉ सी अंतगत समा व अस े या सामा य धो यांम ये हे समा व आहे

खा
•
आग ोट कवा व ोट
•
वजा
•
वमानामुळे झा े े नुक सान
•
संप दं ग कवा इतर कोण याही कारची भावनापूण कृ ये यामुळे नुक सान होते
•
वादळ टायफू न पूर आ ण पूर या ा एक तपणे STFI हणतात
•
र ता कवा रे वे वाहने ाणी इ याद या आघातामुळे होणारे प रणाम नुक सान.
• कोसळणे खडक कोसळणे कवा भू ख न
•
पा या या टा या पाईप आ ण इतर उपकरणे ओ हर ो होणे कवा फु टणे
•
ेपणा चाचणी ऑपरे स आ ण यामुळे झा े े नुक सान
•
वयंच त क र इं टॉ े नमधून पा याची गळती होते यामुळे नुक सान होते
• बु आग
Machine Translated by Google

अ न वमा पॉ सी अंतगत काय समा व नाही

आगी वाय अनेक धोके क हर क नही अ न वमा पॉ स म येही काही आहेत

सामा य अपवजन. या अपवजनांम ये पुढ गो चा समावे आहे

•
भूकं पामुळे आगीमुळे झा े े नुक सान
•
यु आ मण आ ण यासारखे संक टे
•
मा ॉ बंड कवा बंड यासारखे संक टे
•
भू मगत आग आ ण यामुळे होणारे नुक सान
•
अ या नद ानुसार वमा उतरव े मा म ा जाळ जाते ते हा होणारे नुक सान

सावज नक ा धकरण

•
आगी या वेळ कवा नंतर चोरी ी संबं धत नुक सान
•
उ ूत व न
•
आ वक धो यांमुळे होणारे नुक सान
•
षण आ ण कवा षततेमुळे नुक सान सहन करावे ाग े
•
कोण याही कारचे प रणामी नुक सान

काही मह वा या ा या

इं ं डचा वमा कं पनी कायदा अ न वमा प रभा षत करतो याचा मु ा कवा

आगीमुळे कवा आक मक नुक सानी व व या या पॉ सी अंतगत दा य व वीकारणे .

भारतीय वमा कायदा अ न वमा वसायाचा वसाय हणून प रभा षत करतो

प रणामकारक अ यथा योगायोगाने इतर काही वग वमा वसाय या करार

आगीमुळे कवा आनुषं गक झा े या नुक सानी व वमा कवा इतर घटनांम ये थागतपणे समा व आहे

फायर इ ुर स पॉ सीम ये वमा उतरव े या जोखीम.

हॅ सबरी या हण यानुसार हा वमा करार आहे या ारे वमाकता सहमत आहे

व मयादे पयत आ ण व अट या अधीन आ ताची नुक सानभरपाई कर याचा वचार आ ण

वमाधारका या मा म े ा आगीमुळे होणारे नुक सान कवा नुक सानी व या अट

व न द का ावधीत.

कॉटन ए जे. कॅ टे यन व पेटन या खट याचा नका दे ताना आगी या संदभात मत के े .

वमा क तो एक करार या ारे एक सहमती या बद यात घेते

आगीमुळे झा े या नुक सानी कवा नुक साना व स या ा नुक सानभरपाई दे याचा वचार

मा य र कम

अ न वमा नयं त करणारी मू भूत त वे

i अ यंत स ावना
Machine Translated by Google

वमा करारांम ये अ यंत स ावनेचा कायदे ीर स ांत ागू होतो. वमाधारकाकडे आहे

सव भौ तक त ये उघड कर याचे कत याचा व यावर प रणाम होतो. याचा भंग

कत करार र बात कवा र कर यायो य बनवू कतो. कट करणाचे कत संपूण पणे चा ू असते

पॉ सी का ावधी.

फायर पोज फॉमम ये वमाधारकाने द े या घोषणेचा दे ख ी समावे आहे क

याने घो षत के े वधाने स य आहेत आ ण ती वमा कराराचा आधार बनू कतात.

हे त व दे ख ी वमाधारकाने सव वेळ वमा नस यासारखे वागावे आ ण काळजी यावी अ ी अपे ा करते

आ ण संक टांपासून या या मा म ेचे र ण करा. नुक सान झा यानंतर तो नंतर हणून तारण अपे त आहे

य ततक जा त मा म ा.

सागरी वमा कायदा चे क म हे uberrima या संक पने ी संबं धत आहे

न ा हणजे अ यंत स ावना. हे वभाग सव कार या वमा पॉ स ना ागू होतात

आव यक बद .

क म वमा हा सवात वपु व ास आहे.

सागरी व याचा करार हा अ यंत स ावनेवर आधा रत करार आहे आ ण जर

कोण याही प ा ारे अ यंत स ावना पाळ जाणार नाही करार स या ारे टाळ ा जाऊ कतो

पाट

S आ ासना ारे कट करण.

१ या क मा या तरतुद या अधीन रा न वमाधारकाने वमाक या ा वमाधारकास उघड करणे आव यक आहे.

करार संप ा आहे येक भौ तक प र ती जी आ ा सत ा माहीत आहे आ ण

आ त ा येक प र तीची मा हती समज जाते जी वसाया या सामा य वाटचा त आव यक आहे

या ा ओळख यासाठ . जर आ ा सत असा खु ासा कर यात अय वी ठर ा तर वमाकता टाळू कतो

करार

२ येक प र ती ही साम ी आहे जी मधी ववेक वमा कं पनी या नणयावर प रणाम करे

ी मयम न त करणे कवा तो धोका प करे क नाही हे ठरवणे.

३ चौक ी या अनुप तीत खा पर ती उघड करणे आव यक नाही हणजे

अ कोणतीही प र ती यामुळे धोका कमी होतो

b कोणतीही प र ती जी वमाक या ा ात आहे कवा समज जाते. वमाकता आहे

सामा य कु स कवा ाना या बाबी आ ण वमा कं पनी ा कोण या बाबी मा हत आहेत असे गृहीत धर े जाते

या या वसाया या सामा य वाटचा त हे मा हत अस े पा हजे

c कोण याही प र तीत वमा कं पनीने मा हती माफ के आहे

d कोणतीही प र ती जी कोण याही कवा न हत कारणाने उघड करणे अनाव यक आहे

हमी
Machine Translated by Google

४ कोणतीही व पर ती जी उघड के े नाही ती भौ तक अस क नाही येक ाम ये आहे.

के स व तु तीचा .

पर ती या दाम ये यां या ी के े या कोण याही सं ेषणाचा कवा यां याकडू न ा त झा े या मा हतीचा समावे होतो.

आ ासन द े .

. वमा भा वत करणा या एजंट ारे कट करण.

आव यक नस े या प र तीनुसार मागी वभागाती तरतुद या अधीन

खु ासा के ा पा हजे जेथे एजंट ारे वमाधारकासाठ वमा ागू के ा जातो एजंटने खु ासा करणे आव यक आहे
वमा कं पनी ा

अ येक भौ तक प र ती जी वतः ा माहीत आहे आ ण वमा उतरवणारा एजंट समज ा जातो

कवा

या या ी संवाद साध ा गे ा आहे आ ण

ब येक भौ तक प र ती जी आ ा सत उघड कर यास बांधी आहे जोपयत ती या याकडे येत नाही

एजंट ा कळवाय ा खूप उ ीर झा े ा ान.

गैर कट करणाचा भाव

जर भौ तक तप ी उघड के ा नाही आ ण संबं धत ग प बस तर

फ मौन फसवणूक आहे भारतीय करार काय ा या क म १७ म ये जोड े े ीकरण

जेथे बो णे कत आहे तेथे मौन फसवणूक होऊ कते. जर ने तसे के े नाही

ते भौ तक आहे या व तु तीब जाणून या मग ते चुक चे वणन क कते. करार

र कर यायो य बनते. यामुळे फसवणूक के े ा प करार टाळू कतो आ ण नुक सानभरपाईचा दावा क कतो.

ii वमायो य ाज

वमा कर यायो य ाज व या ी संबं धत कोण याही काय ात प रभा षत के े े नाही. ते अन

ाज जे व या या करारा ारे संर त के े जाऊ कते कवा संर त के े जाऊ कते. या काही मह वा या ा या

वमायो य ाज आहेतः

पॅटरसनने याची ा या वमाधारक आ ण वमा उतरव े घटना यां याती संबंध अ ी के आहे.

जसे क घटना घड याने मो ा माणात नुक सान कवा इजा होई

वमा .

WH Rodda या दात हे अ ा व पाचे वार य आहे क घटना

वमा उतरव े या घटनेमुळे वमाधारकाचे आ थक नुक सान होई

आरएम रे प रभा षत करतात क जे हा आ त इतका त असतो क घटना घडते

यावर व याचे पैसे दे य अस याचा अंदाजे प रणाम हणून याम ये समावे होतो

काय ा ारे कवा कोण याही कायदे ीर उ रदा य वात मा यता ा त कोण याही अ धकाराची हानी कवा कमी होणे वमायो य आहे

नुक सान कवा दा य वा या मयादे पयत ाज.

Machine Translated by Google

वमायो य ाजाची आव यकता वमा करारांना कायदे ीर वैधता दे ते आ ण

यांना वेज सपासून वेगळे करते. वमा उतरव याचा कायदे ीर अ धकार हणून याची ा या के जाऊ कते जथे अ धकार आहे

वमाधारक आ ण व या या वषयाती आ थक संबंधातून उ वते.

नंतरचा ना कवा नुक सान वमाधारक आ थक नुक सानीम ये सामी आहे. नरपे

कायदे ीर मा क हे वमायो य ाजाचे उदाहरण आहे. उदाहरणाथ बँक कवा व ीय सं ा

यात मा म े या सुर ेसाठ गत पैसा आहे या मा म ेम ये वमा कर यायो य ाज आहे.

वमायो य ाजाची वेळ आ ण का ावधी

फायर इ ुर स पॉ सीम ये घेताना वमापा ाज असाय ा हवे

पॉ सी या या च न का ावधीत आ ण नुक सान दा ा या वेळ दे ख ी . आग वमा पॉ सी

वैय क करार आहेत यामुळे मा म ा वक कवा ह तांत रत के अस यास पॉ सी ह तांत रत के जात नाही

आपोआप ाइफ इ ुर स या बाबतीत वमापा ाज या वेळ असणे आव यक आहे

फ पॉ सी सु करणे. पुढे सागरी व या या बाबतीत ते तेथे असणे आव यक आहे

फ नुक सानीची वेळ .

वमायो य ाजाचे कार

वमायो य हतसंबंधांचे दोन कार आहेत

i करारानुसार वमायो य ाज करार के यानंतर ाज तयार के े जाते उदा

मा म ा गहाण ठे वणा या या ता याती गहाण वमायो य ाज असे आण

ii वैधा नक वमायो य ाज याम ये काय ाचे अ त व आव यक आहे. उदाहरणाथ

काय ां ारे आव यक ाज उदा.

जीवन वमा कायदा जुगार कायदा सागरी वमा कायदा वैधा नक आहे

वमायो य ाज.

iii नुक सानभरपाई

वमाधारका ा य तत या याच ठकाणी ठे वणे हे त वाचे उ आहे

तोटा झा यानंतरची आ थक ती तोटा हो यापूव गेच.

सो या दात नुक सानभरपाई या त वाचा अथ वमाधारका ा फ नुक सानभरपाई द जाते

या या तो ाची ा ती कोणताही नफा कवा अवाजवी फायदा वाढ व ा जात नाही. नुक सान भरपाई अधीन आहे

व याची र कम आ ण पॉ सी या इतर अट . या आधारावर व याची र कम न त के जाऊ कते

पुन ापना मू य कवा बाजार मू य. बाजार मू य या दाचा अथ वमा हेतूंसाठ

वया या आधारे घसारा वजा के यावर त सम इमारत या बांधकामाचा स याचा खच

वापर दे ख भा इ.

याच माणे वन ती आ ण यं साम ीसाठ यो य वजा क न बाजार मू य ा त के े जाते

स या या बद खचातून वय वापर झीज आ ण झीज इ याद साठ घसारा. सव म ये

करणांम ये घसारा हा वा त वक आंत रक भौ तक घसारा संद भत करतो आ ण यासाठ वापर े ा नाही

े खा उ े .
Machine Translated by Google

iv स ोगे न

स ोगे नचे सप हे नुक सानभरपाई या त वाचा प रणाम आहे. नुक सान झा े तर

नुक सानास जबाबदार अस े या तृतीय प ांक डू न वमाधारका ा झा े ा ास वसू के ा जाऊ कतो

वमाधारकाचे वसु चे अ धकार वमाधारकांना ह तांत रत के े जातात कवा उपस े जातात जे हा ते

नुक सान भरपाई ा.

v योगदान

योगदानाचे त व जे नुक सानभरपाई या त वाचाही एक प रणाम आहे

दान करते क जर एकाच मा म ेचा एकापे ा जा त पॉ सी अंतगत वमा उतरव ा असे तर वमाधारक क कतो

येक पॉ सी अंतगत नुक सानीचे दर यो य माणात वसू करा. कोण याही प र तीत तो क कत नाही

या या तो ापे ा जा त वसू करा आ ण नफा मळवा.

vi जवळचे कारण

एक कारण जे ता काळ आधी येते आ ण भाव नमाण करते जसे क पासून वेगळे आहे

र म य ी कवा ी ड ो जग कारण. अ ी कृ ती यातून नुक सान कवा खापत नैस गक हणून होते

थेट अखंड प रणाम आ ण या वाय नुक सान कवा खापत होणार नाही

आ .

तोटा कवा खापत हे ाथ मक कारण आहे. हे वेळे त सवात जवळचे कारण असे च असे नाही

कवा ेस कवा प ह घटना जी ग तमान होते अ ा घटनांचा म यामुळे खापत होते.

नजीक या कारणा वाय व नजीकचे प रणाम नमाण होतात

कोण याही वतं कवा अनपे त कारणाचा ह त ेप. हे स य थेट आ ण काय म आहे

व यामधी नुक सानाचे कारण जे घडवून आणणारी घटनांची अखंड साखळ सु करते

नवीन आ ण वतं या ह त ेपा वाय नुक सान ना कवा इजा. हे आहे

कायदे ीर कवा थेट कारण दे ख ी हणतात.

आगीमुळे प रणामी नुक सान

• आगीमुळे प रणामी नुक सानीचे कार

. नफा तोटा

. ायी ु क

. कामाची वाढ े कमत

. पुन ापनेची वाढ े कमत

. भाडे

. नोकरांचे पगार

. कजावरी ाज आ ण कोणतेही सामा य खच

आग वमा पॉ स चे कार भारतात उप आहेत

Machine Translated by Google

क हरेज वर अव ं बून भारताम ये व वध कार या अ न वमा योजना ऑफर के या जातात

वेगवेग या ची गरज. पॉ सी ब ग ांट आ ण सार या र मा म ेसाठ असू कतात

मा म ेसाठ कवा वसाया या व तू आ ण टॉकसाठ . आगीचे सामा यतः उप कार

वमा योजनांम ये पुढ गो चा समावे होतो

र मा म ेसाठ

. बद मू य धोरण

नावा माणेच हे धोरण आहे ती मा म ा पुन त कर या या संक पनेवर काय करते

झाक े या धो यामुळे नुक सान. वमा कं पनी चे बद मू य दे ते

या मा म ेचे नुक सान झा े आहे. बद मू य हे मा म ेचे बाजार मू य हणून मोज े जाते

मा म े या वयावर आधा रत घसारा वजा. मा म ेचा वमा उतरव ा अस यास बांधकामाची कमत

मा म ा पॉ सी अंतगत समा व आहे. इतर मा म े या बाबतीत यांचे बद मू य

दावे हणून गणना के जाते आ ण पैसे द े जातात.

. पुन ापना मू य धोरण

पुन ापना मू य धोरण हे बद मू या या अंतगत जोड े े क म आहे

धोरण या क मानुसार वमा कं पनी नुक सान झा े या मा म ेची पुन त कर याचे काम करते

या या मूळ तीत जे नुक सानापूव होते. पुन ापना खंड फ साठ ागू आहे

इमारत सार या र मा म ा. इतर मा म ा या क मांतगत समा व के या जाऊ कत नाहीत. वाय आपण

जर तु ही आगीत पुन ापना क म नवड े तरच पुन ापना आधारावर क हरेज मळवा

वमा पॉ सी. क म नवड े नस यास त ापन मू यावर दावे द े जाती

फ आधार.

व तू टॉक आ ण इतर नॉन फ ड मा म ेसाठ

. ोटर पॉ सी

हे धोरण वेगवेग या ठकाणी अस े या मा म ेसाठ आद आहे. एकच धोरण

सव मा म ेसाठ घेत े जाऊ कते आ ण मा म ा ोटर आधारावर क हर के जाई . तथा प ते

उप क हरेज येक ान आ ण येक ानावरी मा म ेचे मू य असणे आव यक आहे

नद

. घोषणा धोरण

घोषणा धोरण अ ा मा म ेसाठ यो य आहे यांचे मू य वषभरात बद ते जसे

वसायाती साठा. या पॉ सी अंतगत एक ता पुरती वमा र कम घेत जाते आ ण ी मयम आहे

याचसाठ पैसे द े . व याची र कम व या या जा तीत जा त जोखमीचे त न ध व करे

कं पनी एकदा म हना पूण झा यानंतर चढउतार मा म े ारे ा त के े े सव मू य आहे

रेक ॉड आ ण घो षत. यानंतर घो षत मू याची सरासरी काढ जाते आ ण ते

Machine Translated by Google

पॉ सीची वा त वक वमा र कम बनते. वा त वक व याची र कम पे ा कमी अस यास

ता पुरती व याची र कम तु ही ी मयम परता ावर दावा क कता.

. ोटर घोषणा धोरण

ही पॉ सी ोटर पॉ सी आ ण ड े रे न पॉ सी यांचे संयोजन आहे. येथे सं हत मा म ा

भ ाने यां या मू यांम ये वषभरात चढ उतार होत असतात ते एकाच पॉ सी अंतगत समा व के े जाऊ कतात

या क हर ारे.

. व धोरण

ही पॉ सी व रकमेपयतचे नुक सान क हर करते. व र कम हणजे बेरीज

पॉ सीचा वमा उतरव ा आहे जो मा म े या वा त वक मू यापे ा कमी असतो.

. सवसमावे क धोरण

नावा माणेच सवसमावे क पॉ सीम ये क हर आ ण क हरची व तृत ा ती असते

जा तीत जा त संक टां या व मा म ा.

. मू यवान धोरण

या मा म ेचे बाजार मू य मू यांक न के े जाऊ कत नाही अ ा मा म ेचा वमा मू यां कत पॉ सी अंतगत के ा जाऊ कतो.

पॉ सी अंतगत सव म अंदाज अस े या मा म े या मा य मू यासाठ क हरेज ची परवानगी आहे

मा म ेचे बाजार मू य.

. मौ यवान धोरण

या योजनेअ ंतगत पॉ सी खरेद करताना व याची र कम न त के जात नाही. द

नुक सानी या वेळ दा ाची र कम मोज जाते. दा ाची र कम बाजार मू य मोज यासाठ

मा म ेचा वचार के ा जातो.

. सरासरी धोरण

सरासरी पॉ सी ही अ न वमा पॉ सी आहे जी सरासरी त वावर काय करते

ॉज . जर तु ही व या या रकमेपे ा कमी असे तर सरासरी खंड ागू होतो

चांग याचे वा त वक मू य. अ ा प र तीत जे हा दावा के ा जातो ते हा तु हा ा पूण र कम मळत नाही

दावा तु हा ा सरासरी े म मळतो याची गणना तुम या व या या रकमे या माणात के जाते

घेत े आहे. उदाहरणाथ समजा मा म ेचे मू य INR ाख आहे आ ण तु ही एक र कम मळवा

पयांचा वमा उतरव ा आहे. तु ही मा म े या के वळ मू याचा वमा काढ ा अस याने तु हा ा मळे

दावा सेट मट. यामुळे दावा INR साठ अस यास वमा कं पनी अज करे

सरासरी खंड आ ण फ INR चा दावा भरा.

. प रणामी नुक सान धोरण

या पॉ सीम ये न याचे नुक सान क हर के े जाते जे आग ाग यास तुमचे नुक सान होऊ कते

वसाय
Machine Translated by Google

तु ही कोण या कारची अ न वमा पॉ सी खरेद करावी

बाजारात उप अस े या व वध कार या अ न वमा योजना ात घेता तु ही

आपण कोणती पॉ सी खरेद करावी याब सं म वाट ा पा हजे. हा ग धळ र कर यासाठ काही आहेत

यो य कारची अ न वमा योजना नवडताना तु ही कोण या घटकांचा वचार के ा पा हजे. द

पॉ सीची तुमची नवड न त करणा या घटकांम ये पुढ गो चा समावे होतो

. जोखमीचा कार जो क हर के ा जात आहे

तु हा ा कोण या कार या जोखमीचा सामना करावा ागतो यावर आधा रत पॉ सी नवडा. जर तु हा ा मा म ेचा वमा उतरवायचा असे

एका धक ाने ोटर पॉ सी नवडा. जर तुम या मा म ेचे मू य अचूक पणे असू कत नाही

न त के े एक मू यवान धोरण अ धक अथपूण होई . तर कारावर आधा रत धोरण नवडा

तु हा ा जो धोका आहे

. तु ही या मा म ेचा वमा काढू इ ता या मा म ेचे व प

आधी सां गत या माणे वेगवेग या कार या ॅ स अंतगत व वध कार या मा म ेचा वमा उतरव ा जाऊ कतो.

मा म ा आ ण न त मा म ेसाठ तु ही बद मू य कवा पुन ापना मू य धोरणे नवडू कता

तर इतर मा म ेसाठ इतर धोरणे आहेत. हणून मा म े ा अनु प असे धोरण नवडा

वमा काढा.

. ए सपोजर जोखीम

मा म े ा कोण या कार या जोखम चा सामना करावा ागतो याचे मू यांक न करा आ ण नंतर सव म धोरण नवडा.

. क हरेज का ावधी

तुम या आधी तु हा ा कोण या का ावधीसाठ क हरेज घे याची आव यकता आहे हे जाणून घेण े मह वाचे आहे

सवात यो य अ न वमा पॉ सी नवडा.

फायर इ ुर सम ये दावा न दणीसाठ आव यक कागदप े

दा ा या बाबतीत तु ही तुम या न दणीसाठ खा कागदप े सादर करावीत

वमा कं पनीकडे दावा

. पॉ सी बाँडची त याम ये ाभांचे वेळ ाप क तसेच कोणतेही समा व अस े पा हजे

यात जोड े क मे

. अ न वमा दावा फॉम जो पूण पणे भर े ा आ ण वा री के े ा असावा

. वृ प कापणे जेथे आगीची घटना न दव गे आहे उप अस यास

. मागी दा ा या न द जर असती तर

. झा े या नुक सानीची छाया च े

. पो सांसाठ

. अ न मन द ाचा अहवा

. फॉरे सक अहवा उप अस यास

. अं तम तपास अहवा
Machine Translated by Google

एकदा दावा न दव ा क वमा कं पनी ा दा ाचे सव ण के े जाई आण

मग दावा नका काढ ा जाई . आगीपासून संर णासाठ वमा हे अ यंत मह वाचे क हरेज आहे

मा म ेचे नुक सान. नुक सान टाळ े जाऊ कत नाही परंतु आपण असे नुक सान झा यास आपण वमा काढू कता

माट आ ण यो य कारची अ न वमा पॉ सी खरेद करा.

फायर इ ुर स पॉ सी अंतगत क हरेज

यात अट व त या अधीन रा न अपघाती आगीमुळे होणारे सव नुक सान क हर के े जाते

फायर पॉ सीची जी पॉ सी मू या ारे मया दत आहे आ ण नुक सानी या माणात नाही

मा म ा मा का ारे. सवसाधारणपणे खा नुक सान क हर के े जातात

• आगीमुळे मा ाचे वा त वक नुक सान

• वैय क मा म ेचे नुक सान झा यामुळे अ त र राह याचा खच

• वमा उतरव े या इमारतीत आग ाग याने गत या इमारतीचे कवा मा म ेचे नुक सान

• अ न मन द ा ा भरपाई द जाते

• वजेमुळे आग ाग

• पा याची टाक कवा पाई स ओ हर ो

दावा या

आगीमुळे तु हा ा एखाद घटना घड यास तु हा ा दावे करणे आव यक आहे

अ न वमा अंतगत. नाकारणे टाळ यासाठ आ ण दा ाची या घ कर यासाठ तु ही अस े पा हजे

या आ ण आव यक कागदप े.

• वमा दा या ा ऑन ाइन कवा यां या टो वर कॉ क न व रत कळवा

सं या

• तसेच अ न मन द आ ण पो सां ी संपक साधा

• वमा कं पनी प र ती या छाननीसाठ सव क नयु करे

• यो य र या भर े ा दावा फॉम आ ण इतर पुरावे आ ण छाया च े सब मट करा

• मंज ूर झा यास दावा दवसांपासून नका काढ ा जाऊ कतो कारण वेळ का ावधी भ आहे

वमा कं प या

फायर इ ुर स पॉ सीम ये अपवाद

सव प र ती आ ण करणे अ न व याम ये समा व नाहीत. काही प र ती वगळ या आहेत.

• यु आ वक धोके दं ग कवा भूकं प यामुळे आग

• कोण याही कारणा तव ू कवा सावज नक ा धकरणा ारे नयो जत कवा हेतुपुर सर आग

• भू मगत आग

• आगी या वेळ कवा नंतर चोरी झा यामुळे नुक सान

Machine Translated by Google

• आगीची भावनापूण कवा तकू मानव न मत कारणे

या सूचीम ये सव अपवजन समा व नाहीत कारण ते वेगवेग या दा यांसाठ भ असतात

मह वाचे पै ू

अ न व याची संक पना तीन अ याव यक अट वर आधा रत आहे जी असाय ा हवी

तु ही दावा दाख कर यापूव भेट े

• वमा उतरव े या जागेत खरी आग ाग असावी

• आग अपघाती आ ण पॉ सीधारका या वाजवी नयं णाप कडची असावी

• हानी कवा नुक सान अपघाती आगीमुळे जळ यामुळे झा े पा हजे. उ णता ारे नुक सान कवा

आग अपघाती नस यास आगीमुळे होणारे नुक सान मान े जाणार नाही. यामुळे वमा ागू होत नाही

अ ा घटनांम ये

फायर इ ुर स खरेद कर याचे फायदे

वमा कं पनी नुक सान भ न तुमची बचत क कणारी र कम ात घेऊ न

पुढ सम यांपासून तु ही आग व याकडे क नये आ ण कमी े ख ू नये. पा या

ही पॉ सी खरेद कर याचे काही फायदे

• घरमा क घरा या संरचने या नुक सानीची कमत परत मळवू कतात

• याम ये घराती व तू जसे क एसी टे हजन बद याची कमत दे ख ी समा व आहे.

संगणक इ.

• कारखाना आ ण काया या या बाबतीत वमा खराब झा े या टॉकची कमत क हर क कतो

• म ीन खराब झा यास यां या तीचा खच वमा क हर क कतो.

Machine Translated by Google

सागरी वमा

सागरी वमा जहाजे मा वा ट मन आ ण कोण याही वाहतुक चे नुक सान कवा नुक सान क हर करते

या ारे मा म ा ह तांत रत के जाते अ ध हत के जाते कवा मूळ ब आ ण अं तम दर यान ठे व जाते

गंत ान काग वमा ही सागरी व याची उप ाखा आहे जरी सागरी वमा

ऑन ोर आ ण ऑफ ोअर ए ो ॉपट कं टे नर ट मन बंदरे ते दे ख ी समा व आहे

ॅ टफॉम पाइप ाइ स ह मरीन कॅ युअ ट आ ण मरीन ाय ब ट . जे हा मा ाची वाहतूक के जाते

मे कवा कु रअर ारे याऐवजी पग वमा वापर ा जातो.

इ तहास

सागरी वमा हा सवात ाचीन सु वक सत कारचा वमा होता याची उ प ी इ.स

ीक आ ण रोमन सागरी कज. आम या पूवजांनी वापर े ही सवात जुनी जोखीम बचाव साधने होती

म ययुगीन काळाती जोखीम कमी कर यासाठ . म ये वतं सागरी वमा करार वक सत कर यात आ ा

चौदा ा तकात जेनोआ आ ण इतर इटा यन हरे आ ण उ र युरोपम ये पसर .

ऋतू आ ण समु चा यांक डू न होणा या प रवतनीय जोखमी या अंत ानी अंदाजांसह ी मयम भ आहेत. आधु नक

समु वमा कायदा Lex mercatoria कायदा ापारी म ये उ व ा. म ये एक व ेष

इं डम ये इतर याया यांपे ा वेगळे आ ासन क ापन कर यात आ े . अखेरीस

सतरा ा तकात ापाराचे क हणून ं डनचे मह व वाढत होते

सागरी व याची मागणी. या उ राधात एडवड ॉयडने टॉवरवर एक कॉफ हाऊस उघड े

ं डनमधी र यावर. वकरच ते जहाज मा क ापारी आ ण जहाजांसाठ एक ोक य अ ा बन े .

कॅ टन आ ण या ारे नवीनतम पग बात यांचा एक व ासाह ोत.

ॉयड् स कॉफ हाऊस हे प ह े सागरी वमा माकट होते. ती सभा झा

मा वाहतूक आ ण जहाजांचा वमा काढू इ णा या पग उ ोगाती प ांसाठ आ ण इ ु कांसाठ जागा

असे उप म अंडरराइट करणे. या अनौपचा रक सु वात मुळे ची ापना झा

वमा बाजार ॉयड् स ऑफ ं डन आ ण अनेक संबं धत पग आ ण वमा वसाय.

वमा व ेती सहभागी सद यांनी अखेरीस एक स मती ापन के आण

कॉन ह वरी रॉय ए सचजम ये सोसायट ऑफ ॉयड् स हणून ांत रत झा े . ची ापना

वमा कं प या त ांची वक सत होणारी पायाभूत सु वधा जसे क जहाज द ा नौसेना अ धकारी

वक बँक स सव क तोटा समायो जत करणारे सामा य सरासरी समायो जत करणारे इ याद आ ण वाढ

ट सा ा याने या े ात इं जी काय ा ा मह व द े जे ते मो ा माणात राखते आ ण

जवळजवळ सव आधु नक सरावांचा आधार बनतो. ॉड मॅ स फ ॉड मु य यायाधी म यभागी

अठरा ा तकात कायदा ापारी आ ण सामा य काय ा या त वांचे व नीकरण सु झा े . द

ं डन वमा बाजारा या वाढ मुळे पॉ सी आ ण या यकांचे मानक करण झा े

पुढे वक सत सागरी वमा कायदा. म ये सागरी वमा कायदा सं हताब कर यात आ ा

Machine Translated by Google

मागी सामा य कायदा हे एक अ यंत जरी आ ण सं त काम आहे. तरी

काय ाचे ीषक सागरी वमा संद भत करते सामा य त वे सवाना ागू के गे आहेत

नॉन ाइफ इ ुर स. ा तकात ॉयड् स आ ण इ ट ूट ऑफ ं डन अंडररायटस ए

ं डन कं पनी वमा कं प यांचे गट यां या दर यान वक सत के े गे े

सागरी व याचा वापर आ ण ते ते हापासून राख े गे े आहेत. हे हणून ओळख े जातात

इ ट ूट ॉज कारण सं ेने यां या का नाचा खच भागव ा. सागरी बाहेर

वमा सागरी नस े ा वमा आ ण पुन वमा वाढ ा. सागरी वमा पारंपा रकपणे तयार के ा जातो

ब तेक वसाय ॉयड् स येथे अंडरराइट के े े आहेत. आता एक दवस सागरी वमा अनेक दा आहे

ए हए न आ ण ा झट काग जोखम सह गटब आ ण या फॉमम ये सं ेपाने ओळख े जाते

सोबत .

सागरी वमा एज स नी दान के े या ऑफर ी धा करणे सामा य आहे

ा नक वमाकत. या व ेष एज सी अनेक दा हाड टू क हर दान क न बाजाराती अंतर भ न काढतात

ठकाण कवा अ सागरी वमा जोखीम जे अ यथा ोधणे कठ ण कवा अ य असे

साठ वमा संर ण. या एज सी खूप मो ा होऊ कतात आ ण अखेरीस बाजार बनू कतात

नमाते जे हा यांचे दै नं दन व ापन वमाक यापासून वतं असते ते हा ते सव म काय करतात

जे यांना यां या वतीने जोखीम अंडरराइट कर यासाठ भांडव दे तात.

सराव

सागरी वमा काय ाम ये वेळ ाप क हणून एक मानक पॉ सी समा व आहे या ा SG

फॉम कोणते प इ त अस यास ते वापर याचे वातं य होते. कारण पॉ सीम ये येक पद होते

कमान दोन तके या यक उदाहरणा ारे चाचणी के गे हे धोरण अ यंत होते

कसून तथा प ते ऐवजी पुरातन दांत के े गे े . म ये ं डन बाजार

सं ेचा वापर क न MAR फॉम हणून ओळख े जाणारे नवीन मानक धोरण द तयार के े

क मे. MAR फॉम हे व याचे सामा य वधान आहे इ ट ूट ॉज आहेत

वमा संर णाचा तप ी सेट कर यासाठ वापर ा जातो. वहारात पॉ सी द तऐवज सहसा

क हर हणून वापर या जाणा या MAR फॉमचा समावे आहे याम ये ॉज आतून टे प के े े आहेत. सामा यतः

येक क मावर का मार ा जाई टॅ आती क हरवर आ ण इतर दो हीवर आ ा दत होई

क मे या प तीचा वापर क मे बद णे कवा काढू न टाकणे टाळ यासाठ के ा जातो. कारण सागरी

वमा सामा यत सब न आधारावर अंडरराइट के ा जातो MAR फॉम सु होतो आ ही द

अंडरराइटस येक जण वतः या भागासाठ वतः ा बांधून ठे व यास सहमती दे तो आ ण एकमेक ांसाठ नाही ... . म ये

कायदे ीर अट पॉ सी अंतगत दा य व अनेक आहे आ ण संयु नाही हणजे अंडररायटर सव जबाबदार आहेत

एक परंतु के वळ यां या वाटा कवा जोखमी या माणात. एक अंडरराइटर डीफॉ ट अस यास

उव रत दा ाती याचा ह सा नवड यास जबाबदार नाहीत. सामा यतः सागरी वमा वभा जत के ा जातो

जहाजे आ ण मा वा दर यान. जहाजांचा वमा सामा यतः ह आण हणून ओळख ा जातो

म नरी H&M . क हरचा अ धक तबं धत कार हणजे एकू ण तोटा फ TLO साधारणपणे
Machine Translated by Google

पुन वमा हणून वापर े जाते जे के वळ जहाजाचे एकू ण नुक सान क हर करते आ ण कोणतेही आं क नुक सान नाही.

क हर एकतर वास कवा वेळ आधारावर असू कते. वास आधार दर यान सं मण क हर

धोरणात द े बंदरे वेळ आधार एक का ावधी क हर करते व ेषत एक वष आ ण अ धक

सामा य

संर ण आ ण नुक सानभरपाई

सागरी पॉ सीम ये वमाधारका या के वळ तीन चतुथा दा य वांचा समावे होतो

तृतीय प इ ट ूट टाइम ॉज ह स . . . संदभात व दा य वे उ वतात

स या जहाजा ी ट कर या ा र नग डाउन हणून ओळख े जाते अच व तू ी ट कर

अ ाय न आ ण म बे काढू न टाकणे उदाहरणाथ भंगार बंदर अवरो धत कर यासाठ काम क कते . म ये

ा तकात जहाजमा कांनी संर ण हणून ओळख या जाणा या पर र अंडरराय टग बम ये एक बांध े

आ ण नुक सानभरपाई ब P&I आपापसात उव रत एक चतुथा दा य वाचा वमा काढ यासाठ .

हे ब आजही अ त वात आहेत आ ण ते इतर व ेष आ ण आद ासाठ मॉडे बन े आहेत

गैर ावसा यक सागरी आ ण गैर सागरी पर र उदाहरणाथ ते षणा या संबंधात आ ण

आ वक जोखीम. जहाज मा कास सद य हणून वीकार यास सहमती दे या या आधारावर ब काय करतात आ ण

ारं भक कॉ मयम आकारणे. नधी जमा झा याने पुन वमा खरेद के ा जाई

तथा प नुक सानीचा अनुभव तकू अस यास एक कवा अ धक पूरक कॉ होऊ कतात

के े ब दे ख ी सामा यत राखीव जागा तयार कर याचा य न करतात परंतु यामुळे यां या पर रां ी मतभेद होतात

ती. कारण उ रदा य व व ा जगभर भ असते वमा कं प या सहसा मया दत ठे व यासाठ काळजी घेतात

कवा अमे रकन जो स कायदा दा य व वगळा.

वा त वक एकू ण नुक सान आ ण रचना मक एकू ण नुक सान

या दोन सं ांचा वापर जहाज कवा काग कडे अस े या पुरा ा या माणात फरक कर यासाठ के ा जातो

हरव े आहे. जे हा नुक सान कवा तीची कमत पणे समान कवा यापे ा जा त असते ते हा वा त वक एकू ण नुक सान होते

मा म ेचे मू य. एक रचना मक एकू ण नुक सान ही अ ी प र ती आहे याम ये तीची कमत

तसेच तारणाची कमत मू या या समान कवा यापे ा जा त. या अट चा वापर तेथे अटळ आहे

नुक सानीचे मू यांक न कर यासाठ क अस े मा म ा आहे जे जहाजां या नुक सानीम ये नेहमीच य नसते

समु कवा एकू ण चोरी या प र तीत. या संदभात सागरी वमा नॉन मरीनपे ा वेगळा आहे

वमा या ारे वमाधारका ा याचे नुक सान स करणे आव यक आहे. पारंपा रकपणे काय ानुसार सागरी

वमा हा साहस चा वमा हणून पा ह ा जात असे याम ये वमा कं प यांचा ह सा आ ण ए

फ आ थक हतसंबंध नसून जहाज आ ण कवा काग म ये वार य

वषया या अ त वाचे प रणाम.

रचना मक एकू ण नुक सान हा द दे ख ी युनायटे ड टे ट्स ने हीने वापर ा होता

सरे महायु हणजे नौद ा या जहाजांचे वणन कर यासाठ यांचे इत या माणात नुक सान झा े होते
Machine Translated by Google

आ थक ती या प कडे. हे ब तेक दा म ये वना क कार या जहाजांवर ागू होते ेवटचे

यु ाचे वष यांचे अनेक का मकाझेसने नुक सान के े होते. यावेळ पुरे ी जहाजे होती

यु ासाठ उप आहे क काही गंभीर नुक सान झा यास व हेवाट ाव जाऊ कते.

सामा य सरासरी

सागरी वमा अट म ये सरासरी सवाम ये समान वाटप आहे

अ ा खचाचे कवा नुक सानीचे इ ुक प .

सागरी व यासाठ सामा य सरासरी वेगळ आहे. सवसाधारण सरासरी अस यासाठ

यो य र या घो षत एखाद घटना असावी जी जहाजमा का या नयं णाबाहेर असे जी

संपूण साहस धो यात आणते वै क याग असणे आव यक आहे तेथे काहीतरी असणे आव यक आहे

जतन ऐ कब दान हे काही मा वा व तू ट स कवा सॅ हरचा वापर असू कते.

कवा जहाजाचे नुक सान असो वै क ाउं डग जाणूनबुज ून इं जनचे काम करणे

प रणामी नुक सान होते. सामा य सरासरीसाठ सागरी उप मा ी संबं धत सव प ांची आव यकता असते

काग मा वाहतूक बंक र वै कब दान चांग े कर यासाठ योगदान दे यासाठ . ते सामा यक करतात

साहसाती जोखमीचे मू य या माणात खच. व सरासरी ही सं ा आहे

ते कवा काग असो आं क नुक सानासाठ ागू.

सरासरी

सरासरी ही अ ी प र ती आहे याम ये वमाधारकाने कमी वमा उतरव ा आहे हणजे एखा ा व तूचा वमा उतरव ा आहे.

कमतीपे ा कमी. दे य दा ाची र कम कमी कर यासाठ सरासरी ागू होई . सरासरी

ऍडज टर हा एक सागरी दावे त आहे जो सामा य समायो जत कर यासाठ आ ण दान कर यासाठ जबाबदार आहे

सरासरी वधान. उ र अमे रके ती एक सरासरी समायोजक हा संघटनेचा सद य आहे

सरासरी समायोजक समायोजनाची न प ता सु न त कर यासाठ सामा य सरासरी समायोजक आहे

जहाजमा का ारे नयु के े े आ ण वमा कं पनी ारे पैसे द े जातात.

जादा वजावट धारणा सह वमा आ ण मता धकार

जादा ही वमाधारका ारे दे य र कम असते आ ण सामा यतः थम हणून के जाते

तोटा झा यास दे य र कम कमा मयादे पयत. एक जादा ागू के ा जाऊ कतो कवा नाही.

हे एकतर आ थक कवा ट के वारी या अट म ये के े जाऊ कते. एक जादा सहसा वापर े जाते

नै तक धो या ा परावृ करणे आ ण हान दावे काढू न टाकणे जे असमानतेने महाग आहेत

हाताळ यासाठ . अ त र हा द वजावट कवा धारणा द वतो.

एक सह वमा जो सामा यत नॉन पो न करार पुन वमा नयं त करतो

जादा ट के वारी या अट म ये दा ाचे माण हणून के े जाते आ ण अ या संपूण तेवर ागू होते

दावा को इ ुर स हा वमा वाहका ारे वमाधारका ा कमीसाठ ाव े ा दं ड आहे

Machine Translated by Google

मूत मा म ेचे मू य कवा ावसा यक उ प ाचा अहवा दे ण े घो षत करणे वमा करणे. दं ड आहे

पॉ सीम ये नमूद के े या ट के वारीवर आ ण अहवा ाखा रकमेवर आधा रत. उदाहरणाथ

य ात $ कमती या जहाजाम ये सह वमा क म आहे परंतु फ वमा आहे

$ . याचे वमा उतरव े े मू य या या वा त वक मू या या पे ा कमी अस याने जे हा याचे नुक सान होते ते हा

वमा पे आउट अंडर रपो टग दं डा या अधीन असे वमाधारकास मळे

दा ा या ा वजावट कमी के या.

व ेष धोरणे

व वध त धोरणे अ त वात आहेत यासह

•
नवीन बांधकाम जोखीम हे खा असताना चे नुक सान हो याचा धोका क हर करते

बांधकाम

•
ओपन काग कवा पसचा ाज वमा ही पॉ सी ए ारे खरेद के जाऊ कते

वाहक मा वाहतूक द ा कवा पर पर या मा ासाठ क हरेज हणून. नुक सान झा यास कवा

नुक सान या कारचा वमा पमट या ख या मू यासाठ पैसे दे ई ऐवजी फ

कायदे ीर र कम यासाठ वाहक जबाबदार आहे.

•
यॉट इ ुर स े जर ा टचा वमा सामा यतः नौका वमा हणून ओळख ा जातो.

आ ण दा य व क हरेज समा व आहे. हान जहाजे जसे क नौका आ ण मासेमारी जहाजे सामा यत असतात

बाइं डग ऑथॉ रट कवा ाइन प आधारावर अंडरराइट के े े .

•
यु जोखीम सामा य वमा यु ात जाणा या जहाजा या जोखम ना क हर करत नाही

झोन आखाती यु ादर यान प यन ग फम ये टँ क र या जहाजाचा धोका हे एक व उदाहरण आहे.

जर एखा ा ह या ा दं ग हणून वग कृ त के े असे तर ते यु जोखीम वमा कं प यां ारे संर त के े जाई .

•
वाढ े े मू य IV वाढ े े मू य क हर जहाजमा का ा कोण याही गो ीपासून संर ण दे ते

जहाजाचे वमा उतरव े े मू य आ ण जहाजाचे बाजार मू य यां याती फरक.

•
ओ हर ूइ ुर स हा एक कारचा वमा आहे जो आता ॲड हा समुळे अ च त झा ा आहे

सं ेषण म ये. हे पुन व याचे ारं भक व प होते आ ण वमा कं पनीने वकत घेत े होते जे हा ए

जहाज त या गंत बंदरावर ये यास उ ीर झा ा होता आ ण कदा चत त ा धोका होता

गमाव े परंतु ततके च कदा चत व ं ब झा ा असे . टायटॅ नकचा थक त वमा होता

ॉयड् स या दारात rv स आहे.

•
काग वमा काग इ ुर स इ ट ूट काग ॉजवर अंडरराइट के ा जातो यासह

A B कवा C आधारावर क हरेज A म ये सवात ं द क हर आ ण C सवात तबं धत आहे. मौ यवान

काग जाती हणून ओळख े जाते. व कार या व यासाठ इ ट ूट ॉज दे ख ी अ त वात आहेत

मा जसे क गोठ े े अ गोठ े े मांस आ ण व व तू जसे क मो ा माणात ते कोळसा आ ण

यूट ब याचदा या वमा अट व गटासाठ वक सत के या जातात जसे क

इ ट ूट फे डरे न ऑफ ऑइ सीड् स अँड फॅ ट् स असो सए न एफओएफएसए ेड ॉज यात आहेत

Machine Translated by Google

फे डरे न ऑफ ऑइ सीड् स अँड फॅ ट् स असो सए न आ ण इ ट ूट कमो डट यां या ी सहमती द व आहे

ेड ॉज जे कोको कॉफ कापूस फॅ ट् स आ ण पमट या व यासाठ वापर े जातात

ते हड् स आ ण क स धातू ते बया ु साखर आ ण चहा आ ण यां या ी सहमत आहे

फे डरे न ऑफ कमो डट असो सए न.

हमी आ ण अट

सागरी व याचे वै आ ण सामा यतः वमा कायदा हणजे अट चा वापर

अट आ ण हमी. इं जी काय ाम ये एक अट व ेषत करारा या एका भागाचे वणन करते

ते या करारा या काय द नासाठ मू भूत आहे आ ण जर उ ं घन के े असे तर गैर भंग

प ा ा के वळ नुक सानीचा दावा कर याचाच नाही तर या याकडे अस े या आधारावर करार संपु ात आण याचा अ धकार आहे

प ाने उ ं घन क न नाकार े आहे.

याउ ट करार आ ण उ ं घना या काम गरीसाठ वॉरंट मू भूत नाही

वॉरंट नुक सानीचा दावा वाढवताना उ ं घन न करणा या प ा ा ह क दे त नाही

करार संपु ात आण यासाठ . या अट चा अथ वमा काय ात उ ट आहे. खरंच ए

वॉरंट चे काटे क ोरपणे पा न न के यास वमा कं पनी आपोआप वमा काढे

व या या करारा अंतगत दा य व. आ ा सत ा या या उ ं घनाचा कोणताही बचाव नाही जोपयत तो

हे स क कतो क वमा कं पनीने या या वतनाने उ ं घनाचा यता वतव याचा याचा अ धकार सोड ा आहे

सागरी वमा कायदा MIA या क म म ये दान के ा आहे से. ३६ ३ भारतीय कायदा .

वाय ए स ेस वॉरंट या अनुप तीत MIA यांना सू चत करे व ेषत वॉरंट

ज वास धोरणात वास सु करताना समु ात चा णारे जहाज दान करणे वभाग

से. ४१ १ भारतीय कायदा . आ ण वमा उतरव े या वासा या कायदे ीरपणाची हमी क म

से. ४३ भारतीय कायदा .

तारण आ ण ब से

सा हेज हा द संक टात सापड े या जहाजा ा मदत दे या या थे ा सू चत करतो. या वाय

समु हे पारंपा रकपणे सुर ततेचे ठकाण आहे या वचारातून वाय ख ा ी आहेत

आव यकतेनुसार मदत दे यास स मानाने बांधी हे साह जकच अंडररायटर या हताचे आहे

ना हो या या धो यात अस े या जहाजांना मदत कर यास ो सा हत करा. पॉ सीम ये सहसा समावे असे

यू आ ण े बर ॉज याम ये जहाजमा काने के े या वाजवी खचाचा समावे असे

मोठे नुक सान टाळणे.

समु ात संक टात अस े े जहाज सामा यत कोण याही संभा तेसह ॉयड् स ओपन फॉम ा सहमत असे

ताक ॉयड् स ओपन फॉम LOF हा मा णत करार आहे जरी इतर फॉम अ त वात आहेत. द

ॉयड या ओपन फॉमचे ीषक आहे नो युर नो पे य न के ा तर

बचाव अय वी आहे कोणताही पुर कार द ा जाणार नाही. तथा प हे त व कमकु वत झा े आहे
Machine Translated by Google

अ कडी वष आ ण आता अ ा करणांम ये पुर कारांना परवानगी आहे जथे जहाज बुड े अस े तरी

षण टाळ े आहे कवा कमी के े आहे.

इतर प र त म ये सा हर SCOPIC अट ागू क कते सवात अ कडी आण

सामा यतः वापर े जाणारे तुतीकरण हणजे SCOPIC LOF या उ ट या अट चा अथ असा होतो क

जरी तारणाचा य न अय वी झा ा तरीही सॅ हर द े जाई . सॅ हर ा मळणारी र कम

तारणा या य नां या खचासाठ आ ण यावरी पयत मया दत आहे. मु य नकारा मकांपैक एक

को पक सॅ हर या वतीने मागव याचे घटक हणजे जर तारणाचा य न य वी झा ा तर

LOF या क म अंतगत या रकमेवर सॅ हर दावा क कतो ती सव त आहे.

ॉयड् स ओपन फॉम एकदा सहमत झा यानंतर ताबडतोब बचाव य न सु कर यास परवानगी दे तो.

कोण याही पुर काराची ा ती नंतर ठरव जाते जरी मानक दरचना संद भत करते

ॉयडचे अ य कोण याही नवा ाचे म य करतात वहारात वादाची भू मका पार पाड जाते

व ेष ॲड मर ट QCs. यु ात पकड या गे े या जहाजा ा ब ीस हणून संबोध े जाते आ ण अपहरणक याना याचे ह क द े जातात

ब ीस र कम. पु हा हा धोका मानक धोरणां ारे संर त के ा जातो.

Machine Translated by Google

सागरी वमा कायदा १९६३

वभागांची व ा

. हान ीषक आ ण ारंभ.

. ा या.

सागरी वमा

. सागरी वमा प रभा षत.

. म त समु आ ण जमीन धोके .

. कायदे ीर सागरी साहस.

वमा कर यायो य ाज

. स ा करार टाळणे.

. वमायो य ाज प रभा षत.

. जे हा ाज सं न करणे आव यक आहे.

. अ वहाय कवा आक मक वार य.

. आं क ाज.

. पुन वमा.

. तळा ी.

. मा टस आ ण सीमेनचे वेतन.

. आगाऊ मा वाहतूक .

. व याचे ु क.

. ाजाचे माण.

. ाज असाइनमट.

असुर त मू य

. वमायो य मू याचे मोजमाप.

कट करण आ ण तनधव

. वमा हा सवात वपु व ास आहे.

. आ ासना ारे कट करण.

. वमा भा वत करणा या एजंट ारे कट करण.

. करारा या वाटाघाट ं बत त न ध व.

. जे हा करार संप ा असे मान े जाते.

Machine Translated by Google

धोरण

. करार पॉ सीम ये मूत असणे आव यक आहे.

. कोणते धोरण न द करणे आव यक आहे.

. वमा कं पनीची वा री.

. वास आ ण वेळ धोरणे.

. पदनाम आ ण वषय.

. मू यवान धोरण.

. अमू य धोरण.

. जहाज कवा जहाजां ारे ो टग पॉ सी.

. पॉ सीमधी अट चे बांधकाम.

. ी मयमची व ा के जाई .

हेरी वमा

. हेरी वमा.

वॉरंट इ.

. वॉरंट चे व प.

. वॉरंट चे उ ं घन के यावर माफ के े जाते.

. ए स ेस हमी.

. तट तेची हमी.

. रा ीय वाची कोणतीही न हत हमी नाही.

. चांग या सुर ततेची हमी.

. जहाजा या समु ा या यो यतेची हमी.

. व तू समु ात ठे व यायो य आहेत याची कोणतीही ग भत हमी नाही.

. कायदे ीरपणाची हमी.

द वॉयेज

. जोखीम सु कर यासाठ ग भत ती.

. नगमन बंदराती बद .

. वेगवेग या गंत ानासाठ नौकानयन.

. वासाती बद .

. वच न.

. ड चाजची अनेक बंदरे.

. वासात व ं ब.

. वच न कवा व ं बासाठ मा.

Machine Translated by Google

धोरणाची नयु

. धोरण कधी आ ण कसे नयु करता येई .

. या ा वार य नाही असे आ ासन द े जाऊ कत नाही.

ी मयम

. ी मयम दे य असताना.

नुक सान आ ण याग

. समा व आ ण वगळ े े नुक सान.

. आं क आ ण एकू ण नुक सान.

. वा त वक एकू ण नुक सान.

. हरव े े जहाज.

. ा स पमटचा भाव इ.

. रचना मक एकू ण नुक सान प रभा षत.

. रचना मक एकू ण नुक सानाचा भाव.

. यागाची सूचना.

. यागाचा प रणाम.

आं क नुक सान सा हेज आ ण सामा य सरासरीसह आ ण

व ेष ु क

. व ेष सरासरी नुक सान.

. बचाव ु क.

. सामा य सरासरी तोटा.

नुक सानभरपाईचे उपाय

. नुक सानासाठ वमाक या या दा य वाची ा ती.

. एकू ण नुक सान.

. जहाजाचे आं क नुक सान.

. मा वाहतुक चे आं क नुक सान.

. मा ाचे मा ाचे आं क नुक सान.

. मू यांक नाचे वभाजन.

. सामा य सरासरी योगदान आ ण तारण ु क.

. तृतीय प ांना दा य वे.

. नुक सानभरपाई मोज यासाठ सामा य तरतुद .

. व ेष सरासरी हमी.

. स ग नुक सान.

. मुक दमा आ ण मक क म.
Machine Translated by Google

पेमटवर वमाधारकाचे अ धकार

. सब ोगे नचा अ धकार.

. योगदानाचा अ धकार.

. अंडर इ ुर सचा भाव.

ी मयमचा परतावा

. परता ाची अंम बजावणी.

. करारानुसार परतावा.

. वचारात अय वी झा याब परतावा.

पूरक

. खा ीपूवक मा यता.

. न हत दा य व करार कवा वापरानुसार बद ते.

. वाजवी वेळ इ. व तु तीचा .

. पुरावा हणून क ह रग नोट.

. काही करणांम ये फे रफार इ याद सह कायदा ागू कर याचा अ धकार.

. मा म ा ह तांतरण कायदा र कर यासाठ काही तरतुद .

. बचत.

. र के े .

े ू . धोरणाचा फॉम.
Machine Translated by Google

सागरी वमा कायदा १९६३

कायदा . ऑफ

१८ ए १९६३.

सागरी व या ी संबं धत कायदा सं हताब करणारा कायदा.

भारतीय जास ाक या चौदा ा वषात संसदे ने खा माणे अ ध नय मत के े .

. हान ीषक आ ण ारंभ. १ या काय ा ा सागरी वमा कायदा हट े जाऊ कते

२ क सरकार मधी अ धसूचने ारे या तारखे ा ते ागू होई

अ धकृ त राजप नयु .

. ा या. या काय ात संदभानुसार अ यथा आव यक अस या वाय

a सागरी व याचा करार हणजे क मानुसार प रभा षत के या माणे सागरी व याचा करार

b मा वाहतूक म ये जहाज मा काने या या जहाजा या रोजगारातून मळ व े या न याचा समावे होतो

वत चा मा कवा इतर जंगम तसेच य प ाकडू न दे य अस े वाहतुक वा न नेण े परंतु तसे होते

नाही

पॅसेज मनी समा व करा

c वमायो य मा म ा हणजे कोणतेही जहाज व तू कवा इतर जंगम व तू यां या संपकात आ े आहे

सागरी

संक टे

d सागरी साहस म ये कोणतेही साहस समा व आहे जेथे

i कोणतीही वमा कर यायो य मा म ा सागरी संक टां या संपकात आहे

ii कोण याही मा वाहतुक ची कमाई कवा संपादन पैसे क म न नफा कवा इतर

आ थक ाभ कवा कोण याही आगाऊ कज कवा वतरणासाठ सुर तता धो यात आ आहे

वमायो य मा म ेचे सागरी धो यांसाठ द न

iii तृतीय प ाचे कोणतेही उ रदा य व मा काकडू न कवा वार य अस े या अ य ारे के े जाऊ कते

सागरी संक टांमुळे वमायो य मा म ेम ये कवा जबाबदार

ई सागरी संक टे हणजे या मागावरी ने हगे न या प रणामी कवा आनुषं गक संक टे .

समु हणजे समु ाचे धोके आग यु धोके समु चा या रो हस चोर पकडणे

राजपु आ ण ोकांचे ज ती तबंध आ ण ता यात घेण े जेट सन बॅरे आ ण इतर कोणतेही

धोके जे एकतर समान कारचे आहेत कवा पॉ सी ारे नयु के े जाऊ कतात

f जंगम हणजे जहाजा तर कोणतीही जंगम मूत मा म ा आ ण यात समा व आहे

पैसे मौ यवान स यु रट ज आ ण इतर कागदप े

Machine Translated by Google

g धोरण हणजे सागरी धोरण

h जहाज म ये ने हगे नम ये वापर या जाणा या जहाजाचे येक वणन समा व आहे

i दावा म ये त दावा आ ण सेट ऑफ समा व आहे.

. सागरी वमा प रभा षत. सागरी व याचा करार हा एक करार आहे या ारे

वमाकता वमाधारकाची रीतीने आ ण या मयादे पयत नुक सानभरपाई कर याचे वचन दे तो

सागरी हानी व हणजे सागरी साहसा ा होणारे नुक सान.

. म त समु आ ण जमीन धोके . सागरी व याचा करार या या ए स ेस ारे

अट कवा ापारा या वापरा ारे अंतद ीय नुक सानापासून आ ा सत चे संर ण कर यासाठ व ता रत के े जावे

पा यावर कवा कोण याही ज मनीवरी जोखीम जो कोण याही सागरी वासा ा आनुषं गक असू कतो.

२ जेथे जहाज बांधताना कवा जहाजाचे ेपण कवा या या ी साध य अस े े कोणतेही साहस

एक सागरी

साहसी सागरी धोरणा या पात धोरणात समा व आहे या काय ा या तरतुद म ये

आतापयत

ागू यावर ागू होई परंतु या क मा ारे दान के या वाय या काय ात काहीही नाही

बद े कवा

सागरी करारा तर व या या कोण याही करारा ा ागू अस े या काय ा या कोण याही नयमावर प रणाम होतो

या काय ा ारे प रभा षत के या माणे वमा.

ीकरण. सागरी साहसा ी साध य अस े े साहस यात साहसाचा समावे आहे

जेथे कोणतेही जहाज मा कवा इतर जंगम व तू ा नक कवा अंतद ीय आनुषं गक संक टांना सामोरे जातात

सं मण

. कायदे ीर सागरी साहस. या काय ा या तरतुद या अधीन येक कायदे ीर सागरी

साहस

सागरी व या या कराराचा वषय असू कतो.

वमा कर यायो य ाज

. स ा करार टाळणे.

सामु क व याचा येक करार बाजी मा न नरथक आहे.

२ सागरी व याचा करार हा स ा करार मान ा जातो

a जेथे वमाधारकास या काय ा ारे प रभा षत के या माणे वमापा ाज नाही आ ण करार आहे

असे वार य मळ व याची कोणतीही अपे ा न करता वे के ा कवा

b जेथे पॉ सी ाज कवा ाज नाही कवा ाजा या पुढ पुरा ा वाय के जाते

या पे ा

पॉ सी वतः कवा वमाक या ा तारणाचा ाभ न घेता कवा इतर कोण याही टम या अधीन

परंतु जेथे तारणाची यता नाही या वाय धोरण ागू के े जाऊ कते

वमा कं पनी ा तारणाचा ाभ.

Machine Translated by Google

. वमायो य ाज प रभा षत. १ या काय ा या तरतुद या अधीन रा न येक ा आहे

एक वमा कर यायो य वार य या ा सागरी साहसात रस आहे.

२ व ेषत एखा ा ा सागरी साहसाम ये वार य असते जेथे तो कोण याही कायदे ीर कवा

साहस कवा यामधी जोखीम अस े या कोण याही वमायो य मा म े ी समान संबंध प रणामी

याचा या ा सुर तता कवा वमायो य मा म े या यो य आगमनाने फायदा होऊ कतो कवा होऊ कतो

या या नुक सानीमुळे कवा या या नुक सानीमुळे कवा या या अटके मुळे कवा उ रदा य व येऊ कते

या संदभात.

. जे हा ाज सं न करणे आव यक आहे. १ आ त ा वषयाम ये वार य असणे आव यक आहे

नुक सानी या वेळ वमा उतरव ा जरी वमा असे ते हा या ा वार य नसावे

भा वत

परंतु जेथे वषय व तूचा वमा उतर व ा गे ा आहे हरव े ा कवा हरव ा नाही वमाधारक पुन ा त क कतो

जरी

तोटा झा यानंतर याने याचे वार य संपादन के े नसे जोपयत तो ागू होत नाही तोपयत

चा करार

वमाधारका ा नुक सानीची जाणीव होती आ ण वमाधारका ा नाही.

२ नुक सानी या वेळ वमाधारका ा कोणतेही ाज नसताना तो कोणाकडू नही ाज घेऊ कत नाही

या ा नुक सान झा याची जाणीव झा यानंतर कृ ती कवा नवडणूक .

. अ वहाय कवा आक मक वार य. एक अपायकारक ाज वमा कर यायो य आहे तसेच a

आक मक वार य.

२ व ेषतः जेथे व तूं या खरेद दाराने यांचा वमा काढ ा आहे या ा वमायो य ाज आहे

असे असूनही याने नवडू न आ यावर मा नाकार ा असे कवा यां यावर उपचार के े असती

व े या या जोखमीनुसार ड हरी कर यात नंतर या व ं बामुळे कवा अ यथा.

. आं क ाज. कोण याही व पाचे आं क ाज वमा कर यायो य आहे.

. पुन वमा. सागरी व या या कराराखा वमाधारक वमा पा आहे

या या जोखमीम ये वार य आ ण या या संदभात पुन वमा क कतो.

२ जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत मूळ वमाधारकास यात कोणताही अ धकार कवा वार य नाही

अ ा पुन वमाचा आदर.

. तळा ी. तळा ी कवा उ रदा य वावर पैसे दे ण ा या ा वमा कर यायो य ाज आहे

कजा या संदभात.

. मा टस आ ण सीमेनचे वेतन. जहाजा या चा क द ाती मा टर कवा कोण याही सद याकडे ए

या या वेतना या संदभात वमायो य ाज.

. आगाऊ मा वाहतूक . आगाऊ मा वाहतुक या बाबतीत मा वाहतूक करणा या कडे आहे

वमायो य ाज जोपयत तोटा झा यास अ ा मा वाहतुक ची परतफे ड करता येत नाही.

Machine Translated by Google

. व याचे ु क. वमाधारकास कोण याही ु काम ये वमापा ाज आहे

वमा जो तो ागू क कतो.

. ाजाचे माण. १ जेथे वमाधारकाचा वषय गहाण आहे

गहाण ठे वणा या ा या या संपूण मू याम ये वमा कर यायो य वार य आहे आ ण गहाण ठे वणा या ा एक आहे

गहाणखत दे य अस े या कवा दे य रकमे या संदभात वमायो य ाज.

२ गहाण घेण ारा मा वाहतूक दार कवा वमा उतरव े या वषयात वार य अस े इतर

या या वतीने आ ण वार य अस े या इतर या तसेच वतः या फाय ासाठ वमा काढू कतो

फायदा.

३ वमायो य मा म े या मा कास संपूण मू या या संदभात वमा कर यायो य हत आहे

असे असूनही काही तृतीय ने सहमती द व असे कवा नुक सान भरपाई कर यास जबाबदार असे

तोटा झा यास.

. ाज असाइनमट. जेथे आ ा सत या या वार यानुसार नयु करतो कवा अ यथा भाग दे तो

वमा उतरव े या वषयाम ये तो या ारे नयु के े या कडे याचे अ धकार ह तांत रत करत नाही

व याचा करार जोपयत नयु के े या सोबत कवा न हत करार नसे

तो भाव. परंतु या क मा या तरतुद ारे ाजा या सारणावर प रणाम होत नाही

काय ाचे काय.

असुर त मू य

. वमायो य मू याचे मोजमाप. म ये कोण याही तरतूद कवा मू यांक ना या अधीन

धोरण द

वमा उतरव े या वषयाचे वमायो य मू य खा माणे न त के े पा हजे

जहाजावरी व याम ये वमायो य मू य हे मू य आहे जोखमी या ारंभी

जहाज त या पो ाखासह तरतुद आ ण अ धकारी आ ण कमचारी यां यासाठ टोअस पैसे

ना वकां या मजुरीसाठ गत आ ण जहाज तं त हो यासाठ ागणारे इतर वतरण अस यास

पॉ सी ारे वचार के े ा वास कवा साहस तसेच व याचे ु क

संपूण . ट म प या बाबतीत वमायो य मू याम ये यं साम ी दे ख ी समा व असते

बॉय र आ ण कोळसा आ ण इं जन टोअस जर वमाधारका या मा क चे असती चा व े या जहाजा या बाबतीत

वाफे या तर उजम ये यं साम ी आ ण इंधन आ ण इं जन टोअस यांचाही समावे होतो जर मा क असे

आ ासन द े े आ ण व ेष ापारात गुंत े या जहाजा या बाबतीत सामा य दे ख ी समा व आहे

या ापारासाठ आव यक फ ट ज.

२ मा वाहतुक वरी व याम ये आगाऊ पैसे द े कवा अ यथा वमायो य मू य आहे

वमाधारका या जोखमीवर मा वाहतुक ची एकू ण र कम तसेच व याचे ु क.

३ व तू कवा मा ावरी व याम ये वमायो य मू य ही मु य कमत आहे

मा म ेचा वमा तसेच पगचा आ ण आनुषं गक खच आ ण व याचे ु क

संपूण वर.
Machine Translated by Google

इतर कोण याही वषयावरी व याम ये वमायो य मू य ही जोखीम अस े र कम असते

पॉ सी अटॅ च के यावर वमाधारक तसेच व याचे ु क.

कट करण आ ण तनधव

. वमा हा uberrimae fidei आहे. सागरी व याचा करार हा यावर आधा रत करार आहे

अ यंत स ावना आ ण जर अ यंत स ावना कोण याही प ाने पाळ नाही तर

इतर प ा ारे करार टाळ ा जाऊ कतो.

. आ ासना ारे कट करण. या क मा या तरतुद या अधीन रा न आ त ने हे करणे आव यक आहे

उघड करणे

वमा कं पनी करार पूण हो याआधी येक भौ तक प र ती या ा माहीत आहे

आ त आणआ त ा येक प र ती माहीत आहे असे मान े जाते जे सामा यतः

वसायाचा माग या ा मा हत असणे आव यक आहे. जर आ ासनधारक असा खु ासा कर यात अय वी झा ा तर

वमाकता करार टाळू कतो.

२ येक प र ती ही भौ तक असते जी ववेक वमा कं पनी या नणयावर भाव टाकते

फ संग म ये

ी मयम कवा तो जोखीम घेई क नाही हे ठरवणे.

३ चौक ी या अनुप तीत खा पर ती उघड करणे आव यक नाही हणजे

अ कोणतीही प र ती यामुळे धोका कमी होतो

b कोणतीही प र ती जी वमाक या ा ात आहे कवा समज जाते. वमाकता आहे

सामा य कु स कवा ाना या बाबी आ ण वमा कं पनी ा कोण या बाबी मा हत आहेत असे गृहीत धर े जाते

या या वसाया या सामा य मागात जसे क मा हत असणे आव यक आहे

c कोण याही प र तीत वमा कं पनीने मा हती माफ के आहे

d कोणतीही प र ती जी कोण याही कवा न हत कारणाने उघड करणे अनाव यक आहे

हमी

४ कोणतीही व पर ती जी उघड के े नाही ती भौ तक अस क नाही येक ाम ये आहे.

के स व तु तीचा .

५ पर ती या दाम ये कोण याही सं ेषणाचा कवा ा त झा े या मा हतीचा समावे होतो

ारे आ ासन द े .

. वमा भा वत करणा या एजंट ारे कट करण. आधी या तरतुद या अधीन

या प र तीचा खु ासा करणे आव यक नाही अ ा प र तीचा वभाग जेथे वमा ागू के ा जातो

एजंटने वमा द े ा एजंटने वमा कं पनी ा खु ासा के ा पा हजे

अ येक भौ तक प र ती जी वतः ा माहीत आहे आ ण वमा उतरवणारा एजंट समज ा जातो

येक प र ती जाणून घेण े या ारे वसाया या सामा य मागाने ओळख े जाणे आव यक आहे

कवा या या ी संवाद साध ा गे ा असे आण

Machine Translated by Google

ब येक भौ तक प र ती जी आ ा सत उघड कर यास बांधी आहे जोपयत ती या याकडे येत नाही

एजंट ा कळवाय ा खूप उ ीर झा े ा ान.

. करारा या वाटाघाट ं बत त न ध व. येक भौ तक तनधव

करारासाठ वाटाघाट दर यान वमाधारक कवा या या एजंटने वमा कं पनी ा द े े आ ण

करार पूण हो यापूव स य असणे आव यक आहे. जर ते अस य असे तर वमाकता टाळू कतो

करार

२ त न ध व ही अ ी साम ी आहे जी मधी ववेक वमाक या या नणयावर प रणाम करे

ी मयम न त करणे कवा तो धोका प करे क नाही हे ठरवणे.

३ त न ध व एकतर व तु तीचे कवा अपे े या बाबीसारखे असू कते कवा

व ास

४ व तु तीचे त न ध व स य आहे जर ते ब यापैक बरोबर असे हणजे जर

जे तुत के े जाते आ ण जे य ात बरोबर आहे यात फरक असणार नाही

ववेक वमाक या ारे साम ी मान जाते.

५ अपे ा कवा े या बाब चे त न ध व जर स ावनेने के े असे तर ते खरे आहे.

करार संप यापूव त न ध व मागे घेत े जाऊ कते कवा त के े जाऊ कते.

७ व त न ध व भौ तक आहे क नाही हा येक बाबतीत व तु तीचा आहे.

. जे हा करार संप ा असे मान े जाते. सागरी व याचा करार मान ा जातो

जे हा वमाधारकाचा ताव वमा कं पनीने वीकार ा ते हा न कष काढ ा जावा

पॉ सी नंतर जारी के जाई कवा नाही आ ण ताव कधी वीकार ा गे ा हे दाखव या या उ े ाने

प क ह रग नोट कवा इतर च त मेमोरँडमचा संदभ द ा जाऊ कतो

करार जरी तो मु ां कत नस ा तरी.

धोरण

. करार पॉ सीम ये मूत असणे आव यक आहे. सागरी व याचा करार नसावा

या काय ा या अनुषंगाने सागरी धोरणात अंतभूत अस या वाय पुरा ाने मा य के े जाते.

पॉ सी अंम ात आण आ ण जारी के जाऊ कते एकतर जे हा करार संप ा असे ते हा कवा

नंतर

. कोणते धोरण न द करणे आव यक आहे. सागरी धोरण न द करणे आव यक आहे

वमाधारकाचे नाव कवा या या वतीने वमा भा वत करणा या काही चे नाव

२ वमाधारक वषय आ ण वमा उतरव े जोखीम

३ वास कवा का ावधी कवा दो ही जसे क व या ारे संर त

व याची र कम कवा र कम

वमाकता कवा वमाधारकांचे नाव कवा नावे.

. वमा कं पनीची वा री. १ सागरी धोरणावर वा री करणे आव यक आहे कवा यां या वतीने

वमाकता
Machine Translated by Google

२ जेथे पॉ सी दोन कवा अ धक वमा कं प यांनी कवा यां या वतीने सब ाइब के आहे येक सब न

जोपयत व होत नाही तोपयत आ ा सत सोबत एक वेगळा करार तयार करतो.

. वास आ ण वेळ धोरणे. जेथे करार वषय व तुचा वमा काढ यासाठ आहे आ ण

एका ठकाणा न कवा स या ठकाणा न कवा इतर ठकाणी पॉ सी ा वास धोरण असे हणतात आ ण

जेथे करार हा वषय वषयाचा ठरा वक का ावधीसाठ वमा काढ यासाठ असतो ती पॉ सी असते

या ा वेळ धोरण हणतात. वास आ ण वेळ या दो हीसाठ चा करार यात समा व के ा जाऊ कतो

धोरण

२ बारा म ह यांपे ा जा त काळासाठ बनव े े वेळ धोरण अवैध आहे.

. पदनाम आ ण वषय. वमाधारकाचा वषय नयु के े ा असणे आव यक आहे

वाजवी न ततेसह सागरी धोरणात.

२ वमाधारका या वषयाती वमाधारका या ाजाचे व प आ ण ा ती आव यक नाही

धोरणात नमूद के े आहे.

३ जेथे पॉ सी सामा य अट म ये वमाधारक वषय व तु नयु करते ते असे

आ ासनधारकाने संर त के े या ाजावर ागू कर याचा अथ ाव ा.

या क मा या अजाम ये नयमन करणा या कोण याही वापरा ी संबं धत असे

वमाधारक वषयाचे पदनाम.

. मू यवान धोरण. पॉ सी एकतर मू यवान कवा अमू य असू कते.

२ मू यवान पॉ सी ही एक पॉ सी आहे जी वमा उतरव े या वषयाचे मा य मू य न द करते.

३ या काय ा या तरतुद या अधीन आ ण फसवणूक नसताना ारे न त के े े मू य

पॉ सी वमाकता आ ण वमाधारक यां याती वषया या वमायो य मू याचे नणायक आहे

वमा उतरव या या उ े ाने तोटा संपूण कवा आं क असो.

पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत पॉ सी ारे न त के े े मू य नणायक नसते

एकू ण रचना मक नुक सान झा े आहे क नाही हे नधा रत कर याचा उ े .

. अमू य धोरण. एक अमू य पॉ सी ही एक पॉ सी आहे जी चे मू य न द करत नाही

वमाधारक परंतु व या या रकमे या मयादे या अधीन वमा पा सोडतो

मू य नंतर न त के े जाणे येथे आधी के े या प तीने.

. जहाज कवा जहाजां ारे ो टग पॉ सी. १ ो टग पॉ सी हे एक धोरण आहे जे वणन करते

सामा य अट म ये वमा आ ण जहाज कवा जहाजे आ ण इतर नाव कवा नावे सोडते

यानंतर या घोषणे ारे प रभा षत के े जाणारे तप ी .

२ यानंतर या घोषणा कवा घोषणा पॉ सीवर कामोतब क न के या जाऊ कतात कवा

इतर परंपरागत प तीने.

जोपयत धोरण अ यथा दान करत नाही तोपयत घोषणा माने के या पा हजेत

ड ॅच कवा पमट. मा ा या बाबतीत याम ये सव मा ाचा समावे असणे आव यक आहे

पॉ सी या अट आ ण व तू कवा इतर मा म ेचे मू य ामा णकपणे सां गत े पा हजे परंतु

Machine Translated by Google

एक वगळणे कवा चुक ची घोषणा नुक सान कवा आगमनानंतर दे ख ी सुधार जाऊ कते दान

वगळणे कवा घोषणा स ावनेने के गे .

४ जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही जेथे मू याची घोषणा नंतरपयत के जात नाही

नुक सान कवा आगमनाची सूचना पॉ सी ा अमू य पॉ सी हणून मान े पा हजे

या घोषणेचा वषय.

. पॉ सीमधी अट चे बांधकाम. धोरण े ू म ये फॉमम ये असू कते.

या काय ा या तरतुद या अधीन आ ण जोपयत धोरणाचा संदभ अ यथा नाही

आव यक आहे े ू म ये नमूद के े या अट आ ण अ भ आहेत असा अथ ाव ा जाई

यांना अनुसूचीम ये द े ा ती आ ण अथ.

. ी मयमची व ा के जाई . जेथे वमा ी मयमवर ागू के ा जातो

व ा के आहे आ ण कोणतीही व ा के े नाही वाजवी ी मयम दे य आहे.

२ जेथे वमा अट वर ागू के ा जातो याम ये अ त र ी मयमची व ा के जाते

द े या घटनेत आ ण ती घटना घडते परंतु कोणतीही व ा के जात नाही मग एक वाजवी

अतर ी मयम दे य आहे.

हेरी वमा

. हेरी वमा. जेथे दोन कवा अ धक पॉ सी ारे कवा या या वतीने ागू के या जातात

याच साहस आ ण ाज कवा या या कोण याही भागावर खा ी आहे आ ण व याची र कम जा त आहे

या काय ा ारे अनुमत नुक सानभरपाई वमाधारका ा हेरी व या ारे ओ हर इ ुअ र के े े हट े जाते.

२ जेथे वमाधारकाचा हेरी व याने जा त वमा उतरव ा आहे

अ वमाधारक जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत वमाक याकडू न पेमटचा दावा क कतो

या ा यो य वाटे असा आदे परंतु यापे ा जा त र कम मळ व याचा तो पा नाही

या काय ा ारे अनुमत नुक सानभरपाई

b जेथे पॉ सी या अंतगत आ त दावे एक मू यवान पॉ सी आहे तेथे आ ा सताने दे ण े आव यक आहे

इतर कोण याही पॉ सी अंतगत या ा मळा े या कोण याही रकमेसाठ मू यांक ना या व े डट

वमा उतरव े या वषया या वा त वक मू याबाबत

c या पॉ सी अंतगत आ त दावे एक अमू य पॉ सी आहे याने ाय ाच हवे

े डट संपूण वमायो य मू या माणे या ा इतर कोण याही अंतगत ा त झा े या कोण याही रकमेसाठ

धोरण

d जेथे वमाधारका ा या काय ाने परवानगी द े या नुक सानभरपाईपे ा जा त र कम मळते तो

वमाधारकांना यां या योगदाना या अ धकारानुसार अ ी र कम टम ये ठे व याचे मान े जाते

आपापसात.

वॉरंट इ.

३५. वॉरंट चे व प. १ वॉरंट वॉरंट ी संबं धत खा वभागांम ये

हणजे ॉ मसरी वॉरंट हणजे अ ी हमी या ारे आ त करतो

Machine Translated by Google

काही व गो के जाई कवा क नये कवा काही अट पूण के जाई कवा

या ारे तो व तु ती या व ती या अ त वाची पु ी करतो कवा नकारा मक करतो.

२ हमी कवा न हत असू कते.

३ वर प रभा षत के या माणे वॉरंट ही एक अट आहे याचे तंतोतंत पा न करणे आव यक आहे

तो जोखमीसाठ भौ तक असो वा नसो. जर याचे पा न के े जात नसे तर कोण याही अधीन रा न

पॉ सीम ये तरतूद के यास वमा कं पनी ा तारखेपासून दा य वातून मु के े जाते

वॉरंट चा भंग परंतु या तारखेपूव याने के े या कोण याही दा य वाचा पूव ह न ठे वता.

. वॉरंट चे उ ं घन के यावर माफ के े जाते. वॉरंट चे पा न न के यास माफ आहे

जे हा प र तीती बद ामुळे वॉरंट ागू होणे बंद होते

कराराची प र ती कवा जे हा वॉरंट चे पा न बेक ायदे ीर के े जाते

यानंतरचा कोणताही कायदा.

२ जेथे वॉरंट तुट े असे ते हा आ ासनधारक वतः ा संर णाचा ाभ घेऊ कत नाही क

उ ं घनाचे नराकरण के े गे े आहे आ ण नुक सान हो यापूव वॉरंट चे पा न के े आहे.

३ वॉरंट चे उ ं घन वमा कं पनी ारे माफ के े जाऊ कते.

. ए स ेस हमी. ए स ेस वॉरंट कोण याही दां या व पात असू कते

याचा वॉरंट कर याचा हेतू अनुमा नत करणे आहे.

२ ए ेस वॉरंट पॉ सीम ये समा व के े कवा यावर ह े असणे आव यक आहे कवा असणे आव यक आहे

पॉ सीम ये संदभा ारे समा व के े या काही द तऐवजात समा व आहे.

३ ए स ेस वॉरंट म ये ग भत वॉरंट वगळ जात नाही जोपयत ती वसंगत असे

यासह.

. तट तेची हमी. जथे वमायो य मा म ा मग ती जहाज असो वा व तू

पणे वॉरंटेड तट एक ग भत अट आहे क मा म ेम ये ए

जोखीम सु हो या या वेळ तट वण आ ण ते जोपयत खा ीदार नयं त क कतात

करण जोखीम दर यान याचे तट वण संर त के े जावे.

२ जेथे जहाजा ा पणे तट असे वॉरंट द े जाते तेथे एक ग भत अट दे ख ी आहे क

आतापयत

खा ी ीर या करणावर नयं ण ठे वू कते तचे यो य र या द तऐवजीकरण के े जाई हणजेच ती करे

तची तट ता ा पत कर यासाठ आव यक कागदप े बाळगा आ ण ती खोट कवा दडप ाही करणार नाही

तचे पेपस कवा वापरा

स यु े टेड पेपस. या अट चे उ ं घन के याने कोणतेही नुक सान झा यास वमाकता टाळू कतो

करार.

. रा ीय वाची ग भत हमी नाही. ब कोणतीही ग भत वॉरंट नाही

जहाजाचे रा ीय व कवा जोखीम असताना तचे रा ीय व बद े जाणार नाही.

Machine Translated by Google

. चांग या सुर ततेची हमी. जेथे वमा उतरव े या वषयाची हमी चांग आहे कवा

एखा ा व दव ी चांग या सुर ततेम ये या दवसात कोण याही वेळ ते सुर त अस यास ते पुरेसे आहे.

. जहाजा या समु ा या यो यतेची हमी. १ ज वास धोरणाम ये एक ग भत आहे

वॉरंट क वासा या ारंभी जहाज या उ े ासाठ समु ात जाऊ के

वमा उतरव े या व साहसाचा.

२ जहाज बंदरात असताना जेथे पॉ सी सं न के जाते तेथे एक ग भत हमी दे ख ी आहे

ती करे

जोखमी या ारंभी सामा य धो यांचा सामना कर यासाठ यो य र या फट हा

बंदर

३ जेथे पॉ सी एका वासा ी संबं धत आहे जी वेगवेग या ट यात के जाते या दर यान

जहाज

व वध कारची कवा पुढ तयारी कवा उपकरणे आव यक आहेत एक ग भत वॉरंट आहे

क येथे

येक ट याची सु वात अ ा तयारी या संदभात जहाज समु ात घे यायो य आहे कवा

साठ उपकरणे

या ट याचे उ े .

४ जहाज समु ात ये यायो य आहे असे मान े जाते जे हा ती चकमक साठ सव बाबतीत यो य असते

साहसी समु ाचे सामा य धोके वमा.

५ टाइम पॉ सीम ये जहाज कोण याही ट यावर समु ासाठ यो य असे अ ी कोणतीही ग भत हमी नाही

साहसी परंतु जेथे खा ीपूवक जहाज समु ात पाठव े जाते

असुर त ती वमा कं पनी अयो यतेमुळे होणा या नुक सानासाठ जबाबदार नाही.

. व तू समु ात ठे व यायो य आहेत याची कोणतीही ग भत हमी नाही. व तू कवा इतर धोरणात

ह वता ये याजोगे व तू कवा जंगम व तू समु ात ठे व यायो य आहेत याची कोणतीही ग भत हमी नाही.

२ मा कवा इतर जंगम व तूंवरी ज वास धोरणात अ ी ग भत हमी असते क

जहाजा या वासाची सु वात के वळ जहाज हणून समु ात घे यायो य नाही तर ती दे ख ी आहे

ारे वचारात घेत े या गंत ानावर व तू कवा इतर जंगम वा न ने यासाठ यो य

धोरण

. कायदे ीरपणाची हमी. एक ग भत हमी आहे क साहसी वमाधारक आहे a

कायदे ीर आ ण ते जोपयत आ त या करणावर नयं ण ठे वू के तोपयत साहस असे

कायदे ीर प तीने पार पाड े .

द वॉयेज

. जोखीम सु कर यासाठ ग भत ती. १ जथे वषय आहे

a ारे वमा उतरव ा आहे

Machine Translated by Google

एखा ा व ठकाणी येथून कवा येथून वास धोरण जहाज आव यक नाही

यावर असावे

करार संप ा ते हा ठकाण पण एक ग भत अट आहे क साहस

असे

वाजवी वेळे त सु झा े आ ण जर साहस इतके सु झा े नाही तर

वमाकता कते

करार टाळा.

व ं ब क ामुळे झा ा हे द वून ग भत ती नकारा मक के जाऊ कते

कॉ ॅ ट पूण हो यापूव कवा तो दाखवून वमाक या ा मा हत अस े पर ती

अट माफ के .

. नगमन बंदराती बद . जेथे नगमनाचे ठकाण ारे न द के े आहे

धोरण आ ण जहाज या ठकाणा न वास कर याऐवजी इतर कोण याही ठकाणा न वास करते धोका असतो

सं न नाही.

. वेगवेग या गंत ानासाठ नौकानयन. जेथे धोरणात गंत ान नमूद के े आहे आ ण

जहाज या गंत ानासाठ जा याऐवजी इतर कोण याही गंत ानासाठ वास करते जोखीम असते

सं न नाही.

. वासाती बद . कोठे जोखीम सु झा यानंतर चे गंत ान

धोरणानुसार ठरव े या गंत ानाव न जहाज वे े ने बद े आहे असे हट े आहे

वास बद णे.

२ जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही जेथे वास बद ा आहे तो वमाकता आहे

ड चाज

उ रदा य वापासून जसे क बद ा या वेळे पासून हणजे जे हापासून

ते बद याचा नधार कट होतो आ ण जहाज खरे तर तसे नसावे हे अवा तव आहे

जे हा तोटा होतो ते हा धोरणाचा वचार क न वासाचा माग सोड ा आहे.

. वच न. जेथे जहाज कायदे ीर सबबी वाय समु वासातून वच त होते

पॉ सीचा वचार के यावर वमाधारकास वेळे पासून दा य वातून मु के े जाते

वच न आ ण कोण याही नुक सानापूव जहाजाने तचा माग परत मळव ा असावा हे मह वाचं नाही

उ वते.

२ धोरणा ारे वचार कर यात आ े या वासापासून वच न आहे

a जेथे वासाचा माग व ेषतः धोरणा ारे नयु के ा जातो आ ण तो कोस आहे

पासून नघून गे े कवा

b जेथे वासाचा माग व ेषतः धोरणा ारे न द के े ा नाही परंतु नेहमीचा

आ ण परंपरागत अ यास म सोड ा आहे.

Machine Translated by Google

३ वच त कर याचा हेतू अमूत आहे ड चाज कर यासाठ य ात वच न असणे आव यक आहे

करारा या अंतगत या या दा य वातून वमाकता.

. ड चाजचे अनेक पोट. जथे ड चाजचे अनेक पोट

धोरणानुसार जहाज सव कवा यापैक कोण याहीकडे जाऊ कते परंतु कोण याही वापरा या अनुप तीत कवा

याउ ट पुरेसे कारण तने यां याकडे कवा यां याकडे जाणे आव यक आहे.

धोरणा ारे नयु के े ा आदे . जर तने तसे के े नाही तर एक वच न आहे.

२ जेथे पॉ सी नवहन बंदर आहे द े या े ाम ये याचे नाव नाही

जहाजाने कोण याही वापरा या अनुप तीत कवा याउ ट पुरेसे कारण नसताना यां याकडे जाणे आव यक आहे कवा

यां या भौगो क माने ती जाते. जर तने तसे के े नाही तर एक वच न आहे.

. वासात व ं ब. वास पॉ सी या बाबतीत साहसी वमा उतरव ा पा हजे

या या संपूण कोसम ये वाजवी ेषणासह खट ा चा व ा गे ा आ ण कायदे ीर कारणा वाय तो आहे

इतका खट ा चा व ा जात नाही वमा कं पनी ा व ं ब झा या या वेळे पासून दा य वातून मु के े जाते

अवा तव झा े .

. वच न कवा व ं बासाठ मा. १ वासाचा खट ा चा व यात वच न कवा व ं ब

वचार के ा

पॉ सी ारे माफ के े आहे

अ जेथे पॉ सीमधी कोण याही व ेष मुदती ारे अ धकृ त के े जाते कवा

b जेथे मा टर आ ण या या मा का या नयं णाबाहेर या प र तीमुळे उ वते कवा

c जेथे कवा न हत वॉरंट चे पा न कर यासाठ वाजवीपणे आव यक आहे कवा

d जेथे वमा उतरव े या जहाजा या कवा वषयासाठ वाजवीपणे आव यक असे कवा

इ मानवी जीवन वाचव या या उ े ाने कवा एखा ा जहाजा ा मदत करणे जथे मानवी जीवन असू कते

म ये

धोका कवा

f कोण याही वै क य कवा येसाठ मदत मळव या या उ े ाने वाजवीपणे आव यक अस यास

जहाजावरी कवा

जी जेथे मा टर कवा ू या बेराट वतनामुळे उ वते जर बॅरे यापैक एक असे

व वमा उतरव े े धोके .

२ जे हा वच न कवा व ं बाचे कारण माफ करणे बंद होते ते हा जहाज पु हा सु झा े पा हजे

तचा माग आ ण वाजवी पाठवणीसह त या वासावर खट ा चा वा.

धोरणाची नयु

. धोरण कधी आ ण कसे नयु करता येई . सागरी धोरण ारे ह तांत रत के े जाऊ कते

असाइनमट जोपयत याम ये असाइनमट ा पणे तबं धत करणा या अट चा समावे नाही. ते नयु के े जाऊ कते

नुक सान आधी कवा नंतर.

Machine Translated by Google

२ जेथे सागरी धोरण नयु के े गे े आहे जेण ेक न अ ा फाय ाचे हत पार पाडावे

पॉ सी पॉ सीचा असाइनी वतः या नावाने यावर दावा दाख कर याचा अ धकार आहे आ ण ते

तवाद या याकडे अस े या करारातून उ वणारे कोणतेही संर ण कर याचा अ धकार आहे

खट ा या या नावावर कवा या या वतीने आण ा गे ा असे तर ते बनव याचा अ धकार आहे

यां यावर धोरण ागू झा े .

३ सागरी पॉ सी यावर कामोतब क न कवा इतर थागत प तीने नयु के जाऊ कते.

. आ ा सत या ा कोणतेही वार य नाही ते नयु क कत नाही. जथे वमाधारक वेगळे झा ा आहे कवा गमाव ा आहे

वमा उतरव े या वषयाती याचे वार य आ ण तसे कर यापूव कवा वेळ नाही

पॉ सी नयु कर यास पणे कवा ग भतपणे सहमती द आहे पॉ सीची यानंतरची कोणतीही असाइनमट आहे

न य

परंतु या वभागाती काहीही नुक सान झा यानंतर पॉ सी या असाइनमटवर प रणाम करत नाही.

ी मयम

. ी मयम दे य असताना. अ यथा सहमत नस यास वमाधारकाचे कवा या या एजंटचे कत

ी मयम भरणे आ ण वमाधारक कवा या या एजंट ा पॉ सी जारी कर याचे वमाक याचे कत

समवत अट आहेत आ ण वमा कं पनी पेमट होईपयत पॉ सी जारी कर यास बांधी नाही कवा

ी मयमची न वदा.

नुक सान आ ण याग

. समा व आ ण वगळ े े नुक सान. या काय ा या तरतुद या अधीन आ ण जोपयत

पॉ सी अ यथा दान करते वमाकता एखा ा धो यामुळे झा े या कोण याही नुक सानास जबाबदार असतो

व वमा उतरव ा आहे परंतु वर नमूद के या माणे तो नस े या कोण याही नुक सानासाठ तो जबाबदार नाही

जवळपास वमा उतरव े या धो यामुळे .

२ व ेषतः

अ वमाधारका या जाणूनबुज ून गैरवतनामुळे झा े या कोण याही नुक सानासाठ वमाकता जबाबदार नाही

परंतु जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत अ.मुळे झा े या कोण याही नुक सानासाठ तो जबाबदार आहे

व वमा काढ े ा धोका जरी तोटा झा ा नसता परंतु गैरवतनासाठ

कवा मा टर कवा ू ची न काळजीपणा

b पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत जहाज कवा मा ावरी वमा कं पनी कोण याही नुक सानीसाठ जबाबदार नाही

अंदाजे व ं बामुळे उ वते जरी व ं ब वमा उतरव े या धो यामुळे झा ा अस ा तरी

c जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत वमाकता सामा य झीज आ ण झीजसाठ जबाबदार नाही

सामा य गळती आ ण तुटणे अंतभूत गुण कवा वमा उतरव े या वषयाचे व प कवा

उं द र कवा कटकांमुळे होणारे कोणतेही नुक सान कवा यं साम ी ा जवळपास नस े या कोण याही खापतीमुळे

सागरी संक टांमुळे .

. आं क आ ण एकू ण नुक सान. नुक सान एकतर एकू ण कवा आं क असू कते. ए तर कोणतेही नुक सान

एकू ण नुक सान यापुढे प रभा षत के या माणे आं क नुक सान आहे.

Machine Translated by Google

२ एकू ण नुक सान एकतर वा त वक एकू ण नुक सान कवा रचना मक एकू ण नुक सान असू कते.

३ जोपयत पॉ सी या अट मधून वेगळा हेतू दसत नाही तोपयत वमा

एकू ण नुक सानाम ये रचना मक तसेच वा त वक एकू ण नुक सान समा व आहे.

४ जेथे आ ा सत एकू ण नुक सानीसाठ दावा आणतो आ ण पुरावा के वळ आं क नुक सान स करतो

तो जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत आं क नुक सान भ न काढू कतो.

५ जथे मा यां या गंत ानी व कारे पोहोचतो परंतु गुण न झा यामुळे कवा

अ यथा ते ओळख यास अ म आहेत नुक सान जर असे तर आं क आहे आ ण एकू ण नाही.

. वा त वक एकू ण नुक सान. जथे वमा उतरव े वषय व तू न झा आहे कवा यामुळे नुक सान झा े आहे

वमा उतरव े या कारची गो राहणे बंद करणे कवा जेथे वमाधारक अप रवतनीयपणे वं चत आहे

यामुळे एक वा त वक एकू ण नुक सान आहे.

२ वा त वक एकू ण नुक सानी या बाबतीत यागाची सूचना दे याची गरज नाही.

. हरव े े जहाज. जेथे साहस संबं धत जहाज गहाळ आहे आ ण नंतर

वाजवी वेळे त त याब कोणतीही बातमी ा त झा नाही वा त वक एकू ण नुक सान होऊ कते

गृहीत धर े .

. ा स पमट इ.चा भाव जथे वमा उतरव े या धो यामुळे वास आहे

म यवत बंदर कवा ठकाणी यय आ ा अ ा प र तीत कोण याही व ेष भागाचा भाग

मा वाहतुक या कराराती अट ँ डग आ ण री पगम ये मा टर ा याय दे यासाठ

व तू कवा इतर जंगम कवा यांना ा स प करताना आ ण यांना यां या गंत ानी पाठवताना

ँ डग कवा ा स पमट असूनही वमा कं पनीचे दा य व चा ू च असते.

६०. रचना मक एकू ण तोटा प रभा षत. १ पॉ सीमधी कोण याही तरतुद या अधीन

वमा उतरव े ा वषय वाजवी रीतीने सोडू न द ा जातो तेथे एक रचना मक एकू ण नुक सान होते

या या वा त वक एकू ण नुक सानाचे खाते अप रहाय अस याचे दसून येत आहे कवा ते होऊ क े नाही

कोण याही खचा वाय वा त वक एकू ण नुक सानापासून जतन के े जाते जे जे हा याचे मू य ओ ांडते

खच झा ा होता.

२ व ेषतः एक रचना मक एकू ण नुक सान आहे

i जथे वमाधारका ा या या जहाजा या कवा मा ा या ता यापासून वं चत ठे व े जाते.

व आण

a तो जहाज कवा मा परत मळवू के अ ी यता नाही जसे क कवा

b जहाज कवा मा परत मळ व याची कमत जसे क असे यां या मू यापे ा जा त असे

पुन ा त झा यावर कवा

ii जहाजा ा झा े या नुक सानी या बाबतीत जेथे वमा उतरव े या धो यामुळे तचे इतके नुक सान झा े आहे

हानी त कर याची कमत ती करताना जहाजा या मू यापे ा जा त असे . म ये

ती या खचाचा अंदाज घेऊ न सवसाधारण सरासरी या संदभात कोणतीही वजावट के जाणार नाही

इतर हतसंबंधां ारे दे य या तीसाठ योगदान परंतु खाते घेत े पा हजे

Machine Translated by Google

भ व याती सा हेज ऑपरे स आ ण भ व याती कोण याही सामा य सरासरी योगदानाचा खच

आव यक अस यास जहाज जबाबदार असे कवा

iii मा ाचे नुक सान झा यास जेथे नुक सान त करणे आ ण अ े षत कर याचा खच

यां या गंत ानावर मा पोहोच यावर यां या मू यापे ा जा त असे .

. रचना मक एकू ण नुक सानाचा भाव. जेथे वधायक एकू ण नुक सान होते तेथे खा ी द जाते

तोटा एकतर आं क नुक सान मानू कतो कवा वमा कं पनी ा वमा उतरव े या वषयाचा याग क कतो

आ ण हानी ा वा त वक एकू ण नुक सान अस यासारखे मानावे.

. यागाची सूचना. या क मा या तरतुद या अधीन रा न जेथे

वमाधारका ा वमा उतरव े या वषयाचा याग कर यासाठ आ ा सत नवडू न आ े याने वमाधारका ा सूचना दे ण े आव यक आहे

याग जर तो असे कर यात अय वी झा ा तर तोटा के वळ आं क नुक सान हणून मान ा जाऊ कतो.

२ यागाची सूचना खत व पात कवा त डी कवा अं तः खत व पात द जाऊ कते

आ ण अं तः त डी दा ारे आ ण हेतू द वणा या कोण याही अट म ये द े जाऊ कते

बन त वमा उतरव े या वषयाती याचे वमाकृ त वार य सोडू न दे याचे आ ासन

वमाकता.

३ पावतीनंतर वाजवी प र मपूवक यागाची सूचना द पा हजे

नुक सानीची व सनीय मा हती परंतु जथे मा हती सं या द आहे

आ त ा चौक ी कर यासाठ वाजवी वेळ मळ याचा ह क आहे.

जेथे प र यागाची सूचना यो य कारे द जाते तेथे वमाधारकाचे अ धकार नाहीत

वमा कं पनी याग वीकार यास नकार दे तो या व तु तीमुळे पूव ह षत.

५ प र यागाची वीकृ ती एकतर कवा आचरणातून न हत असू कते

वमाकता. नोट स द यानंतर वमा कं पनीचे न वळ मौन वीकारणे नाही.

जेथे प र यागाची नोट स वीकार जाते तेथे याग अप रवतनीय आहे. द

नोट सची वीकृ ती नणायकपणे नुक सान आ ण पुरे ी जबाबदारी वीकारते

सूचना

७ या वेळ आ ा सत ा ा त होते या वेळ यागाची सूचना अनाव यक आहे

नुक सानीची मा हती सूचना द यास वमा कं पनी ा फायदा हो याची यता नसते

या ा द े .

वमाक या ारे यागाची सूचना माफ के जाऊ कते.

९ जे हा वमाक याने या या जोखमीचा पुन वमा के ा असे ते हा या ा सोडू न दे याची सूचना दे याची गरज नाही.

. यागाचा प रणाम. १ जेथे वैध प र याग असे तेथे वमाकता पा आहे

वमा उतरव े या वषयाती जे काही क असे यात वमाधारकाचे हत ता यात घेण े

आ ण संबं धत सव मा क ह क.

२ जहाज सोडू न द यानंतर याचा वमा कं पनी कोण याही मा वाहतुक साठ पा आहे

कमाव े जात आहे आ ण जे त या नंतर कमाव े आहे यामुळे झा े या अपघातामुळे कमी

Machine Translated by Google

अपघातानंतर झा े या कमाईचा खच आ ण जथे जहाज मा काचे सामान घेऊ न जात आहे

मा वमा कं पनी नंतर या मा ाची वाहतूक कर यासाठ वाजवी मोबद यासाठ पा आहे

नुक सानास कारणीभूत अस े या अपघाती ा.

आं क नुक सान सा हेज आ ण सामा य सरासरीसह आ ण

व ेष ु क

. व ेष सरासरी नुक सान. १ व सरासरी नुक सान हणजे वषयाचे आं क नुक सान

वमा उतरव े बाब व वमा उतरव े या धो यामुळे उ वते आ ण जे सवसाधारण सरासरी नुक सान नाही.

२ आ ा सत या सुर ेसाठ कवा संर णासाठ के े ा खच

वषय वमाधारक सामा य सरासरी आ ण तारण ु का तर व हणतात

ु क. व ेषत ु क व सरासरीम ये समा व के े े नाहीत.

. बचाव ु क. पॉ सीमधी कोण याही तरतुद या अधीन रा न तारण ु क

वमा उतरव े या धो यांमुळे होणारे नुक सान रोख यासाठ झा े े नुक सान यां याकडू न नुक सान हणून वसू के े जाऊ कते

धोके

२ सा हेज चाजस हणजे सागरी काय ांतगत सॅ हर ारे वसू करता येण ारे ु क

करारापासून वतं पणे. या व पाम ये ते सेवां या खचाचा समावे करत नाहीत

आ ा सत ारे दान के े े तारण

कवा याचे एजंट कवा धोका टाळ या या उ े ाने यां याकडू न भा ाने घेत े कोणतीही

व वमा. असा खच जेथे यो य र या के ा गे ा असे तो व हणून वसू के ा जाऊ कतो

ु क कवा सामा य सरासरी तोटा हणून ते कोण या प र तीत होते यानुसार

खच

. सामा य सरासरी तोटा. १ सवसाधारण सरासरी तोटा हणजे थेट कवा थेट झा े े नुक सान

सामा य सरासरी कृ तीवर प रणामकारक. याम ये सामा य सरासरी खच तसेच अ

सामा य सरासरी ब दान.

एक सामा य सरासरी कायदा आहे जेथे असाधारण याग कवा खच आहे

जतन कर या या उ े ाने वे े ने आ ण वाजवीपणे तयार के े े कवा संक टा या वेळ खच के े े

सामा य साहस म ये impereded मा म ा.

३ जेथे सवसाधारण सरासरी तोटा होतो तो या प ावर पडतो तो प पा आहे

सागरी काय ा ारे ाद े या अट इतर प ांक डू न दरयो य योगदानासाठ

वार य आहे आ ण अ ा योगदाना ा सामा य सरासरी योगदान हणतात.

४ पॉ सीमधी कोण याही तरतुद या अधीन जेथे वमाधारकाने सवसाधारण खच के ा असे

सरासरी कवा खच तो वमा कं पनीकडू न वमा कं पनीकडू न वसू क कतो

नुक सान जे या यावर पडते आ ण सामा य सरासरी ब दाना या बाबतीत तो यातून बरा होऊ कतो

वमा कं पनीने या या योगदाना या अ धकाराची अंम बजावणी न करता संपूण नुक सानी या संदभात

इतर प योगदान दे यास जबाबदार आहेत.

Machine Translated by Google

५ पॉ सीमधी कोण याही तरतुद या अधीन रा न जेथे वमाधारकाने पैसे द े आहेत कवा यास उ रदायी आहे

वमा उतरव े या ाजा या संदभात सामा य सरासरी योगदान ा तो यासाठ वसू क के

वमा कं पनीकडू न.

अट या अनुप तीत कोण याही सामा य सरासरी नुक सानासाठ वमाकता जबाबदार नाही

कवा योगदान जेथे नुक सान टाळ या या उ े ाने कवा संबंधात के े गे े नाही

वमा उतरव े ा धोका टाळू न.

७ जेथे जहाज मा वाहतूक आ ण मा वाहतूक कवा यापैक कोणतेही दोन हतसंबंध समान मा क चे आहेत

खा ीपूवक सवसाधारण सरासरी तोटा कवा योगदाना या संदभात वमाक याचे दा य व आहे

या वार ये वेगवेग या या मा क या अस या माणे नधा रत करा.

नुक सानभरपाईचे उपाय

. नुक सानासाठ वमाक या या दा य वाची ा ती. वमाधारक या रकमेत वसू क कतो

चा आदर

पूण मयादे पयत अमू य पॉ सी या बाबतीत या पॉ सी ारे याचा वमा काढ ा जातो याचे नुक सान

वमायो य मू याचे कवा मू यवान पॉ सी या बाबतीत न त के े या मू या या पूण मयादे पयत

पॉ सी ा नुक सानभरपाईचे उपाय हणतात.

२ जेथे पॉ सी अंतगत तोटा वसू कर यायो य आहे वमाकता कवा येक वमाकता असे तर

एकापे ा जा त नुक सानभरपाई या मोजमापा या माणासाठ या या रकमेइतका जबाबदार आहे

सब न मू यवान पॉ सी या बाबतीत पॉ सी ारे न त के े या मू यावर असते कवा

अमू य पॉ सी या बाबतीत वमायो य मू य.

. एकू ण नुक सान. या काय ा या तरतुद या अधीन आ ण मधी कोण याही तरतुद या अधीन

पॉ सी जेथे वमाधारक वषयाचे एकू ण नुक सान आहे

पॉ सी एक मू यवान पॉ सी अस यास नुक सानभरपाईचे माप पॉ सी ारे न त के े र कम आहे

२ जर पॉ सी अमू य पॉ सी असे तर नुक सानभरपाईचे मोजमाप हे वमायो य मू य आहे

वषय वमा.

. जहाजाचे आं क नुक सान. जेथे जहाजाचे नुक सान झा े आहे परंतु ते पूण पणे हरव े नाही याचे मोजमाप

पॉ सीमधी कोण याही तरतुद या अधीन अस े नुक सानभरपाई खा माणे आहे

१ जेथे जहाजाची ती कर यात आ आहे तेथे आ ासनधारका ा वाजवी खचाचा ह क आहे.

ती पारंपा रक वजावट कमी परंतु कोण याही बाबतीत व या या रकमेपे ा जा त नाही

एक जखमी

२ जेथे जहाजाची के वळ अं तः ती के गे असे तेथे आ ा सत वाजवी

अ ा तीची कमत वरी माणे मोज गे आहे आ ण वाजवीसाठ नुक सानभरपाई दे ख ी के जाई

अवमू यन जर असे तर त न के े या नुक सानीमुळे एकू ण र कम दान के जाते

वरी माणे गणना के े या संपूण नुक साना या ती या खचापे ा जा त नसावा

Machine Translated by Google

जेथे जहाजाची ती के गे नाही आ ण ती खराब झा े या अव ेत वक गे नाही

जोखीम वमाधारका ा वाजवी अवमू यनासाठ नुक सानभरपाई मळ यास पा आहे

त न के े े नुक सान परंतु अ ा नुक साना या ती या वाजवी खचापे ा जा त नाही

वरी माणे गणना

जेथे जहाजाची ती के गे नाही आ ण ती खराब झा े या अव ेत वक गे आहे

जोखीम नुक सान त कर या या वाजवी खचासाठ आ ा सत ा नुक सानभरपाई मळ यास पा आहे

वरी माणे गणना के आहे परंतु व ारे न त के े या मू याती घसारापे ा जा त नाही.

७०. मा वाहतुक चे आं क नुक सान. पॉ सीमधी कोण याही तरतुद या अधीन रा न जेथे

मा वाहतुक चे आं क नुक सान नुक सानभरपाईचे मोजमाप हे न त के े या रकमेचे असे माण आहे

मू यवान पॉ सी या बाबतीत पॉ सी कवा अमू य पॉ सी या बाबतीत वमायो य मू याची

धोरण आ ा सत अ व ाने गमाव े या मा वाहतुक चे माण संपूण मा वाहतुक या जोखमीवर

पॉ सी अंतगत आ त.

. मा ाचे आं क नुक सान ापार इ. जेथे मा ाचे आं क नुक सान होते

मा कवा इतर जंगम नुक सानभरपाईचे उपाय मधी कोण याही तरतुद या अधीन

धोरण खा माणे आहे

जेथे मू यवान पॉ सी ारे वमा उतरव े ा मा मा कवा इतर जंगम व तूंचा भाग आहे

पूण पणे गमाव े नुक सानभरपाईचे मोजमाप पॉ सी ारे न त के े या रकमेचे असे माण आहे

हरव े या भागाचे वमायो य मू य संपूण वमायो य मू यावर अव ं बून असते जसे क

अमू य धोरणाचे करण

२ जेथे अमू य पॉ सी ारे वमा उतरव े या मा ाचा मा ाचा कवा इतर जंगम व तूंचा भाग आहे

पूण पणे गमाव े नुक सानभरपाईचे मोजमाप हणजे गमाव े या भागाचे वमायो य मू य आहे जसे क

एकू ण नुक सानीचे करण

३ जेथे वमा उतरव े या मा ाचा कवा मा ाचा संपूण कवा कोणताही भाग वत रत के ा गे ा आहे

या या गंत ानावर नुक सान झा यास नुक सानभरपाईचे मोजमाप न त के े या रकमेचे असे माण आहे

मू यवान पॉ सी या बाबतीत पॉ सी कवा अमू य पॉ सी या बाबतीत वमायो य मू याची

धोरण ू आवाज आ ण आगमना या ठकाणी नुक सान झा े या मू यांमधी फरक हणून

ू वनी मू यापयत पोहोचते

४ एकू ण मू य हणजे घाऊक कमत कवा अ ी कोणतीही कमत नस यास अंदाजे

मू य दो ही बाबतीत मा वाहतूक ँ डग ु क आ ण ु क अगोदर भर े े जर का

बॉ डम ये थागतपणे वक या जाणा या व तू कवा मा ा या बाबतीत बाँड के े कमत मान जाते

एकू ण मू य असू ा. एकू ण उ प हणजे व वर मळा े वा त वक कमत

व वरी ु क व े यां ारे द े जातात.

. मू यांक नाचे वभाजन. १ जथे मा म े या व वध जात चा वमा उतरव ा जातो

एक अंतगत
Machine Translated by Google

मू यांक न मू यांक न वेगवेग या जात वर यां या माणात वभाग े गे े पा हजे

संबं धत वमायो य मू ये जसे क अमू य पॉ सी या बाबतीत. कोण याहीचे वमा उतरव े े मू य

जातीचा भाग हणजे वमायो य माणेच एकू ण वमा उतरव े े मू य

भागाचे मू य संपूण वमा कर यायो य मू यावर असते दो ही करणांम ये न त के े जाते

या काय ा ारे दान के े आहे.

२ जेथे मू यमापन वभाजीत करावे ागे आ ण येक ा या मूळ कमतीचे तप ी

वतं जाती गुण व ा कवा व तूंचे वणन न त के े जाऊ कत नाही या वभागणी

व वध जाती गुण कवा न वळ आगमन वनी मू यांवर मू यांक न के े जाऊ कते

व तूंचे वणन.

. सामा य सरासरी योगदान आ ण बचाव ु क. कोण याही ए स ेस या अधीन

पॉ सीमधी तरतूद जथे वमाधारकाने कोणतीही सामा य सरासरी भर आहे कवा यासाठ उ रदायी आहे

योगदान नुक सानभरपाईचे मोजमाप ही अ ा योगदानाची संपूण र कम आहे जर वषय

योगदानासाठ जबाबदार अस े या बाबीचा या या संपूण योगदान मू यासाठ वमा उतरव ा जातो परंतु जर असा वषय

बाबी या पूण योगदान मू यासाठ वमा उतरव ा जाऊ नये कवा जर याचा काही भाग वमा उतरव ा असे तर

वमा कं पनीने दे य अस े नुक सानभरपाई व याखा व या या माणात कमी करणे आव यक आहे आ ण

जेथे एक व सरासरी तोटा झा ा आहे यातून वजावट मळते

अं दायी मू य आ ण यासाठ वमाकता जबाबदार आहे ती र कम मधून वजा करणे आव यक आहे

वमाधारक काय योगदान दे यास जबाबदार आहे हे तपास यासाठ वमा उतरव े े मू य.

२ जेथे वमाकता तारण ु कासाठ जबाबदार आहे या या दा य वांची ा ती असणे आव यक आहे

समान त वावर नधा रत.

. तृतीय प ांना दा य वे. जेथे वमाधारकाने ए स ेसम ये वमा काढ ा आहे

तृतीय प ा या कोण याही दा य वा व अट नुक सानभरपाईचे उपाय कोण याही ए स ेस या अधीन

पॉ सीमधी तरतूद या या संदभात अ ा तृतीय प ा ा दे य अस े कवा दे य अस े र कम आहे

अ ी जबाबदारी.
. नुक सानभरपाई मोज यासाठ सामा य तरतुद . जेथे नुक सान झा े आहे

या या पूवगामी तरतुद म ये पणे दान न के े या कोण याही वषयाचा आदर

काय ानुसार नुक सानभरपाईचे मोजमाप य ततके न त के े जाई यानुसार

या तरतुद जोपयत व करणात ागू आहेत.

हेरी व या ी संबं धत नयम कवा वमाक या ा ाज पूण पणे नाकार यास तबं धत करते कवा

अं तः कवा पासून

नुक सानी या वेळ संपूण कवा वषयाचा कोणताही भाग वमा उतरव ा होता हे द वते

पॉ सी अंतगत धोका नाही.

Machine Translated by Google

. व ेष सरासरी वॉरंट . जथे वमा उतरव े या वषया ा मोफत हमी द जाते.

व सरासरीपासून वमाधारक हाटा सोडू न इतर भागा या तो ासाठ पुन ा त क कत नाही

पॉ सीम ये समा व के े ा करार अस या वाय सवसाधारण सरासरी यागा ारे खच के ा जातो

वाट यायो य परंतु जर करार वभाजीत कर यायो य असे तर वमाधारकास एकू ण नुक सान भरपाई मळू कते

कोणताही वभाजीत भाग.

२ जेथे वमाधारक वषय व तू व सरासरीपासून मु आहे एकतर पूण पणे

कवा ठरा वक ट के वारी या खा तरीही वमा कं पनी तारण ु कासाठ आ ण यासाठ जबाबदार आहे

या तरतुद नुसार यो य र या के े े व ु क आ ण इतर खच

वमा उतरव े ा तोटा टाळ यासाठ खट ा दाख करणे आ ण म करणे.

३ जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही जेथे वमाधारकाचा वषय वनामु य आहे

व ट के वारीखा व सरासरीपासून सवसाधारण सरासरी तोटा जोड ा जाऊ कत नाही

न द ट के वारी कर यासाठ व सरासरी तोटा.

व न द ट के वारी गाठ गे आहे क नाही हे तपास या या हेतूने संबं धत

के वळ वमाधारकास झा े या वा त वक नुक सानास सामोरे जावे ागे . व ेष ु क

आ ण तोटा न त कर यासाठ आ ण स कर यासाठ चा आ ण आनुषं गक खच वगळणे आव यक आहे.

. स ग नुक सान. जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही आ ण अधीन आहे

या काय ा या तरतुद नुसार वमा कं पनी स ग नुक सानीसाठ जबाबदार आहे जरी एकू ण र कम

अ ा नुक सानाची र कम व या या रकमेपे ा जा त असू कते.

जेथे याच पॉ सी अंतगत आं क नुक सान याची ती के गे नाही कवा अ यथा

चांग े के े

एकू ण नुक सानानंतर आ ा सत के वळ एकू ण नुक सानी या संदभात पुन ा त क कतो

परंतु या क माती कोण याही गो ीचा दावा अंतगत वमाक या या दा य वावर प रणाम होणार नाही

आण मक क म.

. मुक दमा आ ण मक क म. जेथे पॉ सीम ये खट ा आ ण म करणे समा व आहे

खंड या ारे व के े तब ता या करारा ा पूरक अस याचे मान े जाते

वमा आ ण वमाधारक वमाक याकडू न यो य र या के े ा कोणताही खच वसू क कतो

वमाक याने एकू ण तो ासाठ पैसे द े अस े तरीही खंडानुसार

वषय वषया ा व सरासरी एकतर पूण पणे कवा पूण पणे मु के े गे े असावे

ठरा वक ट के वारीखा .

या काय ा ारे प रभा षत के यानुसार सामा य सरासरी नुक सान आ ण योगदान आ ण तारण ु क आहेत

खट ा आ ण मक क म अंतगत वसू कर यायो य नाही.

३ ारे समा व नस े े कोणतेही नुक सान टाळ या या कवा कमी कर या या उ े ाने के े ा खच

पॉ सी सु ग आ ण े ब रग ॉज अंतगत वसू कर यायो य नाही.

Machine Translated by Google

४ सव बाबतीत य तत या उपाययोजना करणे हे वमाधारकाचे आ ण या या त नध चे कत आहे.

नुक सान टाळ या या कवा कमी कर या या उ े ाने वाजवी.

पेमटवर वमाधारकाचे अ धकार

. स ोगे नचा अ धकार. जथे वमाकता एकू ण नुक सान भरपाई दे तो एकतर संपूण कवा

वमा उतरव े या वषया या कोण याही वभाजीत भागा या व तूं या बाबतीत यानंतर तो

वमाधारकाचे जे काही उर े असे यामधी ाज ता यात घे यास पा होते

वषय व तू हणून पैसे द े जातात आ ण या ारे तो सव अ धकार आ ण उपायांसाठ वगळ ा जातो

या वषया या बाबतीत आ ण या संबंधात आ ा सत

तोटा.

२ पूवगामी तरतुद या अधीन रा न जेथे वमाकता आं क तोटा भरतो तो मळवतो

चे ीषक नाही

वमा उतरव े ा वषय कवा याचा असा काही भाग जो रा कतो परंतु यानंतर तो

वमाधारकाचे सव ह क आ ण उपाय वमाधारका या वषयाती आ ण संबं धत वषया माणे

आ ा सत ा नुक सानभरपाई द गे आहे या माणे अपघाताची वेळ

या काय ानुसार नुक सान भरपाई ारे.

. योगदानाचा अ धकार. १ जेथे वमाधारकाचा हेरी व याने जा त वमा उतरव ा आहे

येक वमाकता वत आ ण इतर वमाक यां माणेच यात दराने योगदान दे यास बांधी आहे

या या करारानुसार तो या रकमेसाठ जबाबदार आहे या माणात तोटा.

२ जर कोण याही वमा कं पनीने या या नुक सानी या माणापे ा जा त पैसे द े तर तो या यासाठ खट ा कायम ठे व याचा ह कदार आहे.

इतर वमाक यां व योगदान आ ण जामीन हणून अ ा उपायांसाठ पा आहे याने

या या कजा या माणापे ा जा त पैसे द े .

. अंडर इ ुर सचा भाव. जेथे वमाधारकाचा वमा पे ा कमी रकमेसाठ आहे

वमायो य मू य कवा मू यवान पॉ सी या बाबतीत पॉ सीपे ा कमी रकमेसाठ

मू यमापन वमा नस े या क संदभात तो वतःचा वमाकता अस याचे मान े जाते.

ी मयमचा परतावा

. परता ाची अंम बजावणी. जेथे ी मयम कवा याचा माणब भाग आहे

हा कायदा परत कर यायो य अस याचे घो षत

अ आधीच पैसे द े अस यास ते वमाधारकाकडू न वमाधारकाकडू न वसू के े जाऊ कतात आ ण

b न भर यास ते वमाधारक कवा या या एजंट ारे राखून ठे वता येई .

. करारानुसार परतावा. जेथे पॉ सीम ये परतावा दे याची अट आहे

ी मयम कवा याचा एक माणात भाग एखा ा व घटने या आ ण या घटने या घड यावर

घडते ी मयम कवा जसे क याचे मा णक भाग यानंतर आहे

खा ीदारा ा परत करता येई .

Machine Translated by Google

. वचारात अय वी झा याब परतावा. जेथे दे यकाचा वचार के ा जातो

ी मयम पूण पणे अय वी होतो आ ण वमाधारका या बाजूने कोणतीही फसवणूक कवा बेक ायदे ीरता आढळ नाही

कवा याचे एजंट ी मयम वमाधारकास परत करता येई .

२ जेथे वमा ह याचा मोबद ा वाटप कर यायो य आहे आ ण तेथे अ

वचारा या कोण याही वभाजीत भागाची संपूण अपय एक माणात भाग

ी मयम त सम प र तीनुसार यानंतर वमाधारका ा परत करता येई .

३ व ेषतः

अ जेथे पॉ सी र बात आहे कवा वमा कं पनी या ारंभापासून टाळ आहे

जोखीम ी मयम परत कर यायो य आहे जर यात कोणतीही फसवणूक कवा बेक ायदे ीरता आढळ नाही

आ ासन द े े परंतु जोखीम वाटप कर यायो य नस यास आ ण एकदा सं न के अस यास ी मयम नाही

परत कर यायो य

b जेथे वमा उतरव े या वषयाचा कवा याचा भाग ी मयम ा कधीही अडथळा आण ा नाही

कवा हणून

के स याचा एक माणात भाग परत कर यायो य असू कतो

परंतु जेथे वषय व तूचा वमा हरव ा कवा हरव ा नाही असे आ ण तो आत आ ा असे .

जे हा करार संप ा ते हा सुर ा ी मयम परत करता येण ार नाही जोपयत

अ ा वेळ वमा कं पनी ा सुर त आगमनाची मा हती होती

c जेथे वमाधारकास जोखमी या संपूण च नात कोणतेही वमायो य ाज नाही

ी मयम आहे

परत करता ये याजोगा जर नयम स े बाजी या मागाने भा वत झा े या पॉ सीवर ागू होत नाही

d जेथे आ ा सत ा अपा ाज असते जे च नादर यान संपु ात येते

जोखीम ी मयम परत कर यायो य नाही

ई जेथे वमाधारकाने अमू य पॉ सी अंतगत जा त वमा काढ ा आहे याचा एक मा णक भाग

ी मयम परत कर यायो य आहे

f पूवगामी तरतुद या अधीन जेथे वमाधारकाने पट जा त वमा काढ ा आहे

वमा अनेक ी मय सचा एक माणात भाग परत कर यायो य आहे

परंतु पॉ सी वेगवेग या वेळ ागू होत अस यास आ ण पूव चे कोणतेही धोरण कोण याही वेळ ागू के े अस यास

वेळ संपूण जोखीम सहन करते कवा संपूण रकमे या संदभात पॉ सीवर दावा भर ा गे ा अस यास

या ारे वमा उतरव ा असता या पॉ सी या संदभात कोणताही ी मयम परत करता येत नाही आ ण जे हा पट

व याचा कोणताही ह ता परत कर यायो य नस या या खा ीने जाणूनबुज ून ागू के ा जातो.

पूरक

. हमीप ा ारे मंज ूरी. जेथे सागरी व याचा करार स ावनेवर प रणाम होतो

एका ारे स या या वतीने या या वतीने ते ागू के े जाते ती मंज ूर क कते

तोटा झा याची जाणीव झा यानंतरही करार.

Machine Translated by Google

. न हत दा य व करार कवा वापरानुसार बद ते. जेथे कोणतेही अ धकार कत कवा

काय ा या अंतभावाने सागरी व या या कराराअंतगत दा य व उ वू कते असे असू कते

करारा ारे नकारा मक कवा भ कवा वापरानुसार जर वापर दो ही बंधनकारक असे

कराराती प .

या क मा या तरतुद या काय ा ारे घो षत के े या कोण याही अ धकार कत कवा दा य वापयत व ता रत आहेत

जे करारा ारे कायदे ीर र या सुधा रत के े जाऊ कते.

. वाजवी वेळ इ. व तु तीचा . जेथे या काय ा ारे कोणताही संदभ द ा जातो

वाजवी वेळ वाजवी ी मयम कवा वाजवी प र म काय आहे

वाजवी हा व तु तीचा आहे.

. पुरावा हणून क ह रग नोट. जेथे यो य मु ां कत धोरण असे तेथे संदभ असू कतो

कोण याही कायदे ीर कायवाहीम ये याआधी प कवा क ह रग नोटवर बनव े गे े .

. काही करणांम ये फे रफार वगैरेसह कायदा ागू कर याचा अ धकार. क य

सरकार अ धकृ त राजप ाती अ धसूचने ारे या काय ाती तरतुद चे नद दे ऊ कते

जहाजां या कोण याही ेण ी ी संबं धत सागरी व या या करारासाठ यां या अजाम ये

के वळ अंतद ीय ने हगे नम ये वापर े े अ ा अट या अधीन रहा अपवाद आ ण

अ धसूचनेत न द के या माणे सुधारणा.

. मा म ा ह तांतरण कायदा र कर यासाठ काही तरतुद . खंड ई म ये काहीही नाही

मा म ा ह तांतरण कायदा चा या क म या तरतुद वर प रणाम होई

क म १७ ५२ ५३ आ ण ७९.

. बचत. काय ाचे नयम काय ा या ापा यासह जे या करारांवर ागू होतात

हा कायदा ागू हो यापूव ताबडतोब सागरी वमा आतापयत ते वाचवतात

या काय ा या तरतुद ी वसंगत आहेत या करारांना ागू राहती

सागरी वमा.

. रपे स. रपी गॲ डग ऍ ट चा ारे रप . आणपह ा

वेळ ाप क २० १२ १९७४ पासून .

Machine Translated by Google

े ू

धोरणाचा फॉम

वभाग २४ पहा

हे मा हत आहे क ..तसेच वतःचे नाव

आ ण सवा या आ ण येक या कवा या नावाने आ ण नावाने यां या ी समानता आहे

कदा चत कवा संबं धत असे अं तः कवा संपूण पणे खा ी दे ते आ ण

कारण .आ ण यांचा आ ण यां यापैक येक ाचा गमाव े ा कवा न गमाव े ा वमा उतरव याची येथे

आ ण कोण याही कार या व तू आ ण ापारापासून आ ण रीरावर हाताळणी पो ाख

ा यु साम ी तोफखाना बोट आ ण इतर फ नचर चांग या जहाजाचे आ ण याती कवा जहाज

या ा हणतात मा टर या साठ हे उप त

समु वास कवा इतर कोणीही या जहाजात कवा या ारे मा टरसाठ जाई

सां गत े े इतर नाव कवा नावे काहीही असो

जहाज कवा या या मा काचे नाव आहे कवा हट े जाई वर साहसी सु वात

हणा ा

या जहाजावरी मा आण ापारी मा .. वर

सां गत े े जहाज

इ याद आ ण असेच चा ू राही आ ण टके त या नवास ानादर यान वर

सां गत े जहाज

इ .आ ण पुढे सां गत े या जहाजापयत त या सव ा ांसह हाताळणी पो ाख इ.

आ ण व तू

आ ण जे काही ापारी मा .. सां गत े या जहाजावर इ. पयत पोहोचे .

तने चोवीस तास सुर ेत नांगर टाक ा आहे आ ण मा ावर आ ण

merchandises समान तेथे discharged आ ण सुर तपणे उतरेपयत. आ ण ते कायदे ीर असे

या जहाजासाठ इ पुढे जा यासाठ आ ण कोण याही ठकाणी जा यासाठ आ ण कर यासाठ आ ण राह यासाठ वास

पूव ह न ठे वता बंदरे कवा ठकाणे या व या ा. सां गत े े जहाज वगैरे मा

आण ापारी व तू इ यां याती करारा ारे आ ासन द े

या पॉ सीम ये आ त आ ण आ ासन दे ण ारे आहेत आ ण असती

येथे

रोमांच आ ण संक टांना करणे जे आ ही आ ासन दे ण ारे सहन क आ ण घेतात

या वासात आम यावर ते समु ाचे यु ाती पु ष अ नी ू समु डाकू रो हस

चोर जेट सन प माट आ ण काउं टरमाट

आ यच कत करणे समु ात नेण े अटक करणे तबंध करणे आ ण सव राजे राजपु आ ण ोक यांना ता यात घेण े

कोण या रा ाचे तीचे कवा गुण व ेचे मा टर आ ण ना वकांचे आ ण सवाचे

Machine Translated by Google

इतर धोके नुक सान आ ण दव यांना खापत हानी कवा नुक सान होते कवा येऊ कते

सां गत े या व तू आ ण ापार आ ण जहाज इ. कवा याचा कोणताही भाग. आ ण कोण याही बाबतीत

नुक सान कवा दव हे वमाधारक यांचे घटक नोकर आ ण नयु दावा कर यासाठ कायदे ीर असे

सां गत े या व तूंचे संर ण संर ण आ ण पुन ा तीसाठ म आ ण वास

आ ण या व या ी पूव ह न ठे वता ापारी मा आ ण जहाज इ. कवा याचा कोणताही भाग कर यासाठ

आ ही आ ासक या या दरानुसार येक ा ा योगदान दे ऊ

या या व याची र कम.

आ ण हे व ेषतः घो षत के े आहे आ ण मा य के े आहे क पुन ा तीम ये वमा कं पनी कवा वमाधारकाची कोणतीही कृ ती नाही

वमा उतरव े या मा म ेची बचत करणे कवा जतन करणे हे माफ कवा वीकृ ती हणून मान े जाई

याग आ ण हणून

आ ही आ ासन दे ण ारे वाद घा त आहोत आ ण या ारे वचन दे तो आ ण आप या ा बांधी आहोत

वतःचा भाग आमचे वारस न पादक आ ण वमाधारकांना मा यांचे न पादक ासक आ ण

नयु करते खरे साठ

प रसराची काम गरी वतःच कबू क न आम याकडे दे य मोबद ा द ा

ारे आ ासन

आ त दराने आ ण नंतर

या या सा ीने आ ही आ ासकांनी आमची नावे आ ण व याची र कम जमा के आहे

म ये ...........

मेमोरडम एनबी कॉन मासे मीठ फळे पीठ आ ण बया मोफत आहेत

सरासरी

सामा य कवा जहाज अडक या वाय साखर तंबाखू भांग अंबाडी कातडे आ ण कातडे

पाच ट यांपे ा कमी सरासरीपासून मु . आ ण इतर सव व तू जहाज आ ण

मा वाहतूक सरासरी तीन ट यांपे ा कमी वॉरंट ड आहे. सामा य कवा जहाज अस या वाय

अडक े े

धोरण तयार कर यासाठ नयम

म ये पॉ सी तयार कर यासाठ या काय ा ारे संद भत नयम खा माणे आहेत

वरी कवा इतर फॉम जेथे संदभ अ यथा आव यक नाही

. गमाव े आ ण गमाव े नाही. जथे वषयाचा वमा हरव ा कवा हरव ा नाही आ ण तोटा झा ा आहे

करार पूण हो याआधी झा ा जोपयत खा ी द जात नाही तोपयत धोका असतो

नुक सानीची जाणीव होती आ ण वमा कं पनी ा न हती.

. पासून. जथे वषयाचा वमा एखा ा व ठकाणा न घेत ा जातो तथे जोखीम नसते

वमा उतरव े या वासा ा जहाज सु होईपयत सं न करा.

Machine Translated by Google

. येथे आ ण पासून. अ जेथे जहाजाचा वमा एखा ा व ठकाणी येथून आहे आ ण ती येथे आहे

जे हा करार संप ा ते हा ती जागा चांग या सुर ततेम ये असे जोखीम व रत जोड जाते.

b जर करार संप ा ते हा ती या ठकाणी नसे तर त ा तत या वकर धोका नमाण होई

तेथे चांग या सुर ततेने पोहोचते आ ण जोपयत पॉ सी अ यथा दान करत नाही तोपयत ते मह वाचं नाही

आगमनानंतर व वेळे साठ त ा स या पॉ सी ारे संर त के े जाते.

c जेथे चाटड मा वाहतुक चा वमा एखा ा व ठकाणी येथून घेत ा जातो आ ण जहाज या ठकाणी असते

जे हा करार संप ा ते हा चांग या सुर ततेम ये ठे वा जोखीम व रत जोड जाते. ती असे तर

जे हा करार संप ा ते हा तेथे नाही ती चांग या कारे तेथे पोहोचताच धोका वाढतो

सुर तता

d जेथे मा वाहतूक चाटड े ट तर व ेष अट वाय दे य आहे आ ण आहे

एखा ा व ठकाणी येथून वमा उतरव े ा जोखीम मा हणून ोरेटा जोडते कवा

मा पाठव ा जातो जर मा वा त परता असे तर जे या मा क चे आहे

जहाज मा क कवा इतर कोणीतरी या या ी जहाज कर यासाठ करार के ा आहे जोखीम हणून सं न आहे

जहाज असा मा घे यास तयार होताच.

. या या ो डग पासून. जेथे व तू कवा इतर जंगम व तूंचा वमा पासून

याचे ो डग जोपयत असा मा कवा जंगम व तू य ात बोडात येत नाहीत तोपयत जोखीम सं न होत नाही

आ ण कना यापासून जहाजापयत वास करताना वमा कं पनी यां यासाठ जबाबदार नाही.

. सुर तपणे उतर े . जेथे व तू कवा इतर जंगम व तूंवर जोखीम ते होईपयत चा ू राहते

सुर तपणे

उतर े ते थेनुसार आ ण नंतर वाजवी वेळे त उतर े पा हजेत

येथे आगमन

पोट ऑफ ड चाज आ ण जर ते इतके उतर े नाहीत तर धोका थांबतो.

. करा आ ण राहा. पुढ कोणताही परवाना कवा वापर नसताना कर याचे वातं य आ ण

कोण याही बंदरावर कवा कोण याही ठकाणी थांबणे जहाजा ा मागाव न नघ यास अ धकृ त करत नाही

नगमन बंदरातून गंत बंदरापयत तचा वास.

. समु ाती संक टे . समु ाचे धोके हा द के वळ आक मक अपघातांना सू चत करतो कवा

समु ाती अपघात यात वारा आ ण ाटांची सामा य या समा व नाही.

. समु डाकू . चोरटे या दात व ोह करणारे वासी आ ण ह ा करणारे दं ग खोर यांचा समावे होतो

कना याव न जहाज.

. चोर. चोर हा द गु त चोरी कवा के े या चोरीचा समावे करत नाही

जहाजाची कोणतीही कं पनी चा क द कवा वासी असो.

. राजकु मारांचा संयम. राजे राजपु आ ण ोक यां या अटक इ. या दाचा संदभ आहे

राजक य कवा कायकारी कृ ये आ ण दं ग मुळे कवा सामा य याया यीन ारे झा े या नुक सानीचा समावे नाही

या
Machine Translated by Google

. बॅरे . बॅरॅ या दाम ये जाणीवपूवक के े या येक चुक या कृ तीचा समावे होतो

मा का या पूव हासाठ चा क द ाचे मुख कवा जसे क सनद दार.

. इतर सव धोके . इतर सव संक टे या सं ेम ये फ सार याच संक टांचा समावे होतो

पॉ सीम ये व ेषतः नमूद के े े धोके .

. सामा य नस यास सरासरी. सामा य अस या वाय सरासरी या दाचा अथ आहे अं तः नुक सान

सवसाधारण सरासरी तोटा तर वमा उतरव े ा वषय आ ण यात व ेष समा व नाही

ु क .

. अडक े े . जेथे जहाज अडक े आहे वमा कं पनी अपवा दत नुक सानीसाठ जबाबदार आहे

जरी तोटा ँ डग ा कारणीभूत नस ा तरी जे हा टँ डग घेते

जोखीम सं न के आहे आ ण पॉ सी मा ावर अस यास खराब झा े े मा चा ू आहेत

बोड

. जहाज. जहाज या दात सा ह य आ ण पो ाख टोअस आ ण तरतुद चा समावे आहे

अ धकारी आ ण कमचारी आ ण व ेष ापारात गुंत े या जहाजां या बाबतीत सामा य फ ट ज

ापारासाठ आव यक तसेच ट म प या बाबतीत यं साम ी बॉय र आ ण कोळसा

आ ण इं जन टोअस जर आ ा सत या मा क ची असे आ ण ने चा व े या जहाजा या बाबतीतही

टम तर म नरी आ ण इंधन आ ण इं जन टोअस जर खा ीदारा या मा क ची असे .

. मा वाहतूक . मा वाहतूक या दाम ये जहाज मा काकडू न मळणा या न याचा समावे होतो

वत या मा ाची कवा जंगम व तू तसेच मा वाहतूक कर यासाठ या या जहाजाचा रोजगार अ

तृतीय प पण नाही

पास पैसे समा व करा.

. व तू. व तू या दाचा अथ मा ा या व पाती व तू असा होतो आ ण नाही

बोडवर वापर यासाठ वैय क भाव कवा तरतुद आ ण टोअर समा व करा. कोण याही नसताना

याउ ट वापर डेक काग आ ण जवंत ा यांचा वमा व ेषतः काढ ा गे ा पा हजे आ ण नाही

व तूं या सामा य सं दायाखा .