BASOEN KUDEAKETARAKO OINARRIZKO NEURKETAK

1. PARAMETRO FISIKOAK:
ALTUERA
DIAMETRO
DENTSITATEA
OINARRI-AZALERA
ENBOR-BOLUMENA

2. PARAMETRO BIOLOGIKOAK:
DIBERTSITATE ETA KIDETASUN INDIZEAK
PROFIL-DIAGRAMAK

3. LEKU-KALITATE INDIZEAK

4. POPULAZIOEN DINAMIKA: YODA-REN LEGEA

 PARAMETRO FISIKOAK

ALTUERA SUUNTO KLINOMETROA

Altuera modu kualitatibo zein kuantitatiboan neur daiteke

Zehaztasunaren arabera denbora gehiago ala gutxiago erabiltzen da
Suunto klinometroak neurketa arin eta zehatzak egitea baimentzen digu

h= 15 x tag α + p
15 edo 20 metrotara neurtzen denaren arabera
h= 20 x tag α + p

h= ALTUERA OSOA
tag α= ANGELUAREN TANGENTEA
p= NEURTZEN DUEN PERTSONAREN ALTUERA
(begien neurrirarte)

Oinarri trigonometrikoa du
Gaur egun klinometroek zuzenean altuera ematen dute
Distantzia jakin batetatik egiten dira neurketak (15, 20 m)
KLINOMETROA: ZUHAITZEN ALTUERA

h= tag α x d + p

15 metrotan
h= tag α x 15 + p

20 metrotan
h= tag α x 20 + p

α
p

d
 PARAMETRO FISIKOAK
DENTSITATEA
D= N/A
Zuhaitz/ m2 izaten dira unitateak

D= dentsitatea
N= zuhaitz kopurua
A= azalera

Parametro honek espezie baten ugaritasuna ezagutzea baimentzen digu

DENTSITATEA
D= N/A
N= ZUHAITZ KOPURUA
A= AZALERA
 PARAMETRO FISIKOAK

DIAMETROA ZINTA METRIKOAREKIN

D= P/π

Lurzoruaren gainetik 1.3 metrotara neurtzen da

D= diametroa
P= zirkunferentziaren perimetroa
π = 3.1416

Baso ekologian asko erabiltzen den neurria

OINARRI AZALERA eta ENBOR BOLUMENA neurtzeko balio digu

Landare hazkuntza ikusteko neurketa-partzela finkoetan denboran zehar neurri

errepikatuak har daitezke (neurketa puntuak markatzea behar beharrezkoa da)
 PARAMETRO FISIKOAK

OINARRI-AZALERA (superficie basal)

DBH diametroa daukan zirkunferentzia baten azalera-ri

deitzen zaio oinarri-azalera (OA) (zuhaixketan diametroa
lurzoruaren parean neurtzen da). Unitateak m2/ha izaten dira

OA= π (D2/4)

π= 3.1416
D= diametroa (DBH)
Espezie zuhaizkaren edo zuhaixkaren bolumena estimatzeko balio du,
Leku konkretu baten egur errentagarritasunaren estima suposatzen du
 PARAMETRO FISIKOAK
ENBOR-BOLUMENA
Bol= OA*h
Bol= enbor-bolumena
OA= zuhaitzaren oinarri-azalera
h= zuhaitzaren altuera
0.7= haritzaren itxura-koefizientea
0.6= pinuaren itxura-koefiziente
Egur bolumen uztagarria oinarri azalera eta zuhaitzen altueraren araberakoa da

Bol= OA x h x 0.7 haritzaren kasuan

Bol= OA x h x 0.6 pinuaren kasuan

 P PERIMETROA

DBH
DIAMETROA D= P / π

OINARRI AZALERA
OA= π/ (D2/4)

1.3 m ENBOR BOLUMENA

Bol= OA* h *0.7
0.7 hariztietan; 0.6 pinudietan
 PARAMETRO BIOLOGIKOAK

•Indizeak oso tresna baliagarriak dira landaredia neurtzeko

•Ikerlari batzuen iritziz informazio trinko gehiegi eta esanahi gutxi
dute
•Kasu batzuetan landaredi datuak lantzeko modu bakarra dira

KONTUZ!
Espezie aberastasuna: espezie edo talde konkretu batean dagoen espezie
kopurua
Dibertsitate espezifikoa: espezie kopurua kontuan hartzeaz gain indibiduo
kopurua eta aberastasuna hartzen du kontutan. 20 dibertsitate indize ezberdin
baino gehiago daude
 PARAMETRO BIOLOGIKOAK
DIBERTSITATE-INDIZEAK
Shannon-Wiener: indizerik erabiliena

H´=-∑pi ln pi

pi= i espezieko indibiduoen proportzioa

Indize honek garrantzi berdina ematen dio agertzen den espezie bakoitzari,
beraz, sentikorragoa da espezie arraroetan gertatzen den aldaketak
antzemateko

Logaritmoaren efektuak espezie nagusien garrantzia gutxitzen du

 PARAMETRO BIOLOGIKOAK
DIBERTSITATE-INDIZEAK
Simpson

Gehiengoa Indize honek garrantzia handiagoa

Dominantziaren kontzeptua ematen die espezie arruntenei eta
D= ∑ni (ni-1) hauen aldaketekiko sentikorragoa
da
N(N-1)
ni= i espeziearen indibiduo kopurua
N= indibiduo kopuru osoa

Dibertsitatea Ds= 1-D

Ds= 1- ∑ ni(ni-1)
N(n-1)

PIELOU-REN INDIZEA Ekitabilitatea: Proportzioen arteko berdintasuna

J= H´/Hmax
Hmax= LnS
S= espezie aberastasuna
 PARAMETRO BIOLOGIKOAK

Egitura-dibertsitatea:
Geruzaka: 0-20cm, 20cm-1m, 1-2m, >2m

FHD (Foliage Height Diversity Index)

1) H´= -∑pi ln pi
Pi= geruza bateko estaldura/estaldura osoa

2) H´= - ∑ ∑pij lnpij

i espeziearen proportzioa j geruzan
 PARAMETRO BIOLOGIKOAK

KIDETASUN-INDIZEAK

komunitateak konparatzeko erabiltzen dira, esate baterako, baso naturalak eta

landaketak
Sorensen indizea:
erabiliena da espezien presentzia/ausentzia bitartez komunitateen arteko
alderaketak egin daitezke

K= 2C x 100 K= kidetasuna
A+B A= espezie-kopurua A komunitatean
B= espezie-kopurua B komunitatean
C= komunitate bietan dauden espezie-kopurua

Jaccard indizea

IJ= (C/A+B-C)x100 Sorensen indizearen oso antzekoa

 PARAMETRO BIOLOGIKOAK

Morisita indizea

MI= 2 x ∑ (DNi x ENi)x100

((da +db) aN x bN)

aN= ale kopuru osoa A komunitatean

bN= ale kopuru osoa B komunitatean
DNi= i espeziearen kopurua A komunitatean
ENi= i espeziearen kopurua B komunitatean
da= ∑ DNi2
aN2
db= ∑ ENi2
bN2
 PARAMETRO BIOLOGIKOAK
Profil-diagrama: Basoaren profil bertikala zein horizontalaren marrazkia da
Landaredi komunitateen deskripzio fisionomikoak dira, horizontal zein bertikalak izan
daitezke
 LEKU-KALITATE INDIZEAK

Ezaugarri topografiko, klimatiko, edafiko eta biotikoek (genetikoek) zuhaitzen

hazkunde eta basoen garapena baldintzatzen dute.

LEKU-KALITATEA EDO LEKU-GAITASUNA

Lurralde zehatz batek daukan gaitasuna edo ahalmena, zuhaitz espezie baten
ekoizpena bultzatzeko

•Espezie bakoitzak indize ezberdina izango du

•Aurreikus daiteke zein espezie landatu behar dugun ekoizpen egokia lortzeko

Indibiduoen baldintza genetikoetan eragina duten faktore topografiko, biotiko,

klimatiko eta edafikoen batura da. Faktore hauek garapenean eragina dute eta
hazkuntza erantzun konkretua sortarazten dute. Hau da, leku kalitate indizea
eremu batean landarediak garatzeko duen gaitasuna da, azalera konkretu baten
ekoizpen gaitasuna bertan dauden landaredi komunitateen arabera.
 LEKU-KALITATE INDIZEAK
LEKU KALITATEA NEURTZEKO INDIZEAK

1.- ZUHAITZEN BOLUMENA

Kalkulua:
• Bolumen osoa azalera unitateko, adinaren arabera
• Zuhaitz handienak kontutan hartzen dira bakarrik, ekoizpen-gaitasuna neurtzen
delako

2.-ERAGOZPENAK
1. Espeziearen ekotipoak
2. Landaketaren dentsitateak
3. Kudeaketak
ZUHAITZ TAMAINAK BALDINTZATZEN DITUZTE
 LEKU-KALITATE
LEKU-KALITATEINDIZEAK
INDIZEAK
2.- INGURUMEN-EZAUGARRIAK

ERREGRESIO ANIZKUNEKO EKUAZIOAK EGITEN DIRA

ERREGRESIO
h=mendeko ANIZKUNEKO
aldagaia (zuhaitzen EKUAZIOAK
altuera) EGITEN DIRA
h=mendeko aldagaia (zuhaitzen altuera)
Xs=aldagai askeak (ingurumen-ezaugarriak)
Xs=aldagai askeak (ingurumen-ezaugarriak)
Honelako ekuazioak egiten dira:
Honelako
log h= b0+b1ekuazioak egiten X
X1+b2X2+......+b dira:
n n
log h= b0+b1X1+b2X2+......+bnXn

h= zuhaitzen altuera
h=b1,...=erregresioko
Bo, zuhaitzen altuera konstanteak
Bo, b1,...=erregresioko konstanteak
X1=1/adina
X1=1/adina
X2...Xn=hazkunde-baldintzatzaileak
X2...Xn=hazkunde-baldintzatzaileak

Hazkunderako baldintzatzaileak:
Hazkunderako baldintzatzaileak:
a) Landaketaren ezaugarriak: dentsitatea, estaldura-maila
a) Landaketaren ezaugarriak: dentsitatea, estaldura-maila
b) Lurzoruko ezaugarriak: sakonera, testura, pH, N, P, gazitasuna,...
b) Lurzoruko ezaugarriak: sakonera, testura, pH, N, P, gazitasuna,...
c) Hosto-ezaugarriak: hostoen N-Kontzentrazioa, beste elementuak,...
c) Hosto-ezaugarriak: hostoen N-Kontzentrazioa, beste elementuak,...
d)Ezaugarri fisiografikoak: aldapa, altitudea, norabidea
d)Ezaugarri fisiografikoak: aldapa, altitudea, norabidea
e)Klima-faktoreak: tenperatura minimoak, prezipitazioa, haizea,...
e)Klima-faktoreak: tenperatura minimoak, prezipitazioa, haizea,...
 LEKU-KALITATE
LEKU-KALITATEINDIZEAK
INDIZEAK
3.- ESPEZIE ADIERAZLEAK:
Kalitate oneko espezieak: Athyrium sp., Dryopteris sp. Hypericum androsaemum,
Oxalis acetosella, Calluna vulgaris, Erica vagans etc.

4.- ZUHAITZEN ALTUERA LEKU INDIZEA (LI)

Neurtzen da:
Neurtzen da:
– Zuhaitz handien batez besteko altuera adin baten (espeziearen heldutasunean)
– Zuhaitz handien batez besteko altuera adin baten (espeziearen heldutasunean)
Hektarea bateko 100 zuhaitz (handienak) neurtzen dira
Hektarea bateko 100 zuhaitz (handienak) neurtzen dira
Adibidez,
Adibidez,
LI= 20(25 urterako), Honek esan nahi du 25 urtetan zuhaiztek 20 m izango dituztela
LI= 20(25 urterako), Honek esan nahi du 25 urtetan zuhaiztek 20 m izango dituztela
Leku-indizeak altuera/adina kurbatan azaltzen dira
Leku-indizeak altuera/adina kurbatan azaltzen dira

Metodo honen abantailak

Metodo honen abantailak
– Altuera eta bolumena erlazionatuta daude
– Altuera eta bolumena erlazionatuta daude
–Altuera eta adina errez neurtzen dira
–Altuera eta adina errez neurtzen dira
–Altuera ez da dentsitatearekiko (oso) mendekoa
–Altuera ez da dentsitatearekiko (oso) mendekoa
–Indize kuantitatiboak dira (konparagarriak)
–Indize kuantitatiboak dira (konparagarriak)
gainerakor

nagusituta
 i

Kurba hauen aplikazioak :

•Adin bateko altuera jakinda, nolako lekua den jakin daiteke
•Lekua zein den badakigu, ze altuera lortuko den jakin daiteke
•Lekua zein den eta altuera jakinda, adina jakin daiteke
•Lekua zein den eta adina jakinda, altuera jakin daiteke
 POPULAZIOAREN DINAMIKA

Landare populazio baten, espezieen arteko lehiak, ale-kopurua eta tamaina

baldintzatzen duen faktore garrantzitsuenetarikoa da

– Adin berdineko landare populazio baten, lehiaren ondorioz hilketa eragiten da eta
landare aleen tamaina emendatu egiten da. Aleen tamaina eta populazioaren
dentsitatea guztiz erlazionatuta daude.

Automurrizketa arauak (Harper & McNaughton, 1962; Yoda et al., 1963) esaten du:

•Landare populazio batean, landareen biomasa eta landare kopurua azalera

unitateko erlazionatuta daude
•Erlazio honen oinarrian dagoen kontzeptua zera da: “leku guztiek gehienezko
biomasa edukiera dute: Zama-gaitasuna”
•“Landare populazioa muga horretara hurbiltzen denean, zuhaitz hazkundeak
aurrera jarraitzen du soilik ale kopurua murriztuez gero”
 POPULAZIOAREN DINAMIKA

Dentsitatearen eragina:

Bizidunen biziraupena eta ugalkortasuna ez dira nahikoak populazioaren

kopurua azaltzeko. Aleen tamaina ere oso eragile garrantzitsua da

Lehiaketa. Populazio-dentsitatea, aleen tamaina eta hilkortasuna:

Yodaren araua (-3/2 araua)

W= C N –k
K=3/2
Log W= C - K logN
W= landarearen biomasa (batez bestekoa)
N= dentsitatea
C= konstantea. Populaziorako ingurumen eta genetikaren arabera

Leku-kalitatearekiko menpekotasun txikia espezie bakoitzarentzat!

Malda -3/2
Relative Density= Dentsitate erlatiboa

RD= Dentsitatea/
tamaina-dentsitate maximoa

1=750 z/ha 1.48 m3 max=790 z/ha

RD=750/790= 0.95

RD= 0.15 Adaburua itxi

RD= 0.65 nagusitu
RD= 0.55-0.40/0.20 landaketan

2= RD=0.5 inausketarik ez
3= RD=0.5 375 z/ha

RD<0.3 dibertsitatea gora

KLINOMETROA: ZUHAITZEN ALTUERA

h= tag α x d + p

15 metrotan
h= tag α x 15 + p

20 metrotan
h= tag α x 20 + p

α
p