Ekosistema kudeatuak.

Baso-landaketak
Sarrera: Berezko ekosistemak gero eta
azkarrago ordezkatzen ari dira: nekazaritza-
lurrak lortzeko
 3. Gaia. Ekosistema kudeatuak.
Baso-landaketak

1- Kudeaketa-intentsitatearen mailaketa
2- Baso naturalak
3- Kudeaketa estentsiboa
4- Kudeaketa intentsiboa
5- Baso landaketak
6- Nekazaritza/basogintza
 1- Kudeaketa-intentsitatearen
mailaketa
 Basoetako funtzioak
versus
 Kontsumo-gizartea
 FUNTZIOAK ETA PROZESUAK
KOMUNITATEN DINAMIKA

ENERGIA FLUXUA
EKOIZPEN PRIMARIOA

UR ZIKLOA

EBAPOTRANSPIRAZIOA

DESKONPOSAKETA
POLINIZAZIOA
MANTENUGAIEN ZIKLOA
 EKOSISTEMEN ZERBITZUAK

MIKROKLIMA ERREGULAZIOA
KULTURALA
AISIALDIA

BALIABIDE GENETIKOAK
UR GARBIKETA
LUR EMANKORTASUNA
GAIXOTASUN KONTROLA

UHOLDE KONTROLA JANARIA ETA BALIABIDEAK

JAKINTZA ETA IKERKETA

 Funciones de los bosques

- Protección
- Suelo
- Agua
- Nutrientes
- Ciclo del carbono
- Biodiversidad
- Funciones sociales
 Kontsumo-gizartea
 Kontsumo-gizartea. Zura kontsumitzen da:

 Munduan kontsumitzen den zura: 4.700 milioi m3

urtean, hau da, 0 ,7 m3 pertsonako urtean

 Munduko stock-a 340.000 milioi m3 da

 Kudeaketa-intentsitatearen
mailaketa
Baso
Naturalak
(Babestuak) Baso
Kudeaketa
Estentsiboa Degradazioa
Baso
Kontserbazio-balioa Kudeaketa
I ntentsiboa
Landaketak

Nekazaritza/
Basogintza
(Baso-belardi
sistemak)
Nekazaritza
Berezia
Nekazaritza
Industriala

Ekoizpen-balioa

noraino mugituko da mailaketa hori eskuinerantz eta beherantz?

 Nekazaritza eta basogintza
 Nekazaritza eta basogintza ekintza
desberdinak dira, itxuraz, baina
desberdintasuna mailan baino ez dago. Sistema
bietan “asaldura” gertatzen da, eta etekinak
ateratzen dira sistematik.
 2- Baso naturalak
 Basoak beharrezkoak dira

 Lurraren ekoizpen primario

 Planetan sortzen den materia organiko lehorraren % 45
basoetan ekoizten da.
 Azalera osotik% 31 basoak
 Munduko azaleratik % 31 basoz estalita dago
 Hau da: 4.000 milioi hektarea
 Basoek lurraldearen % 60 baino gehiago estaltzen dute:
 Brasil
 Kanada
 Estatu Batuak
 Txina
 Indonesia
 Kongo
 Errusia
 Europa
 Europako azalera osotik % 45 basoak (%4
kudeatugabe) dira:
 1 000 milloi ha basoak

 Ustiatzen ez dira:
 40 Mha
 Basoen egoera
 Urtero 15 milioi hektarea baso galtzen dira
munduan
 Futbolzelai baten azalera adinako galera bi
segundoro
FACTORS AFFECTING RECOVERY OF TROPICAL FOREST
IN FORMER AGRICULTURAL LANDS
 Basoek iraun dezakete?

 Zein da kostua, ingurumenaren degradazioari

dagokionez (berezko ekosistemen galerak)?
 Babespena eta ustiapena

 Babespena: basoetako funtzioak

 Berezko basoak kasu batzuetan zura lortzeko

ustiatzen dira, baina basoak berez berreskura
daitezke
 Kudeaketaren intentsitateak mugatuko du
berreskuratze-prozesua
3- Kudeaketa estentsiboa

 Hautazko mozketa. Hautatzen dira:

 Zuhaitz handienak
 Zuhaitz berezienak

 Mozketa-txandaketa luzea
 Azalera handia
 Batez ere oihan tropikaletan
 Ondorioak
 Alde baikorra:
- higadura ez da handia izaten

 Alde ezkorra:
-oihan tropikalean, oso kaltegarria da
espezie batzuetarako: teka eta kaoba

(egokiena)
 4- Kudeaketa intentsiboa
 Mozketa osoa
 biomasa guztia ateratzen da:

 zuhaitz txikiak
 adarrak
 hostoak
 Mozketa-txandaketa laburrak
 Azalera txikiagoak
 Batez ere baso epeletan
 Ondorioak
 Higadura oso handia
Inpaktua paisaian eta
biodibertsitatean
 Mantenugaiak
 Zuhaitzen biomasa ateratzen denean mantenugaien
galerak gertatzen dira ekosisteman

 Mozketa-txanda laburrean biomasa eta

mantenugaien galerak handiagoak izaten dira
 Biomasa guztia ateratzen da
Adarretan eta hostoetan mantenugaien
kontzentrazioa handia da

Materia osoa ateratzearen ondorioz,

mantenugaien galera handiak gertatzen dira
 Biomasaren banaketa:
Adar Adar Enborra
Baso mota eta adina Atala Txikiak(% ) Handiak eta azala Osoa
(% ) (% )
Pinudi Biomasa 3,7 (11) 4,5 (14) 24 (75) 32,2
Pinua/lertxuna-6 urte Mg/ha
N 75 (50) 14 (9) 62 (41) 151
kg/ha
Ca 26 (24) 16 (15) 68 (61) 110
kg/ha
Pinudi Biomasa 3,6 (2) 54 (27) 145 (71) 202,6
Pinua/lertxuna-90 urte Mg/ha
N 81 (17) 195 (40) 207 (43) 483
kg/ha
Ca 25 (5) 229 (42) 293 (53) 547
kg/ha

biomasa osoa ateratzen bada, mantenugaien kontzentrazioa asko murrizten da sisteman

NOLA JAKIN KUDEAKETA IRAUNKORRA DEN A LA EZ?

Mantenugaien galerak prezipitazioaren
bidez oreka daitezke

 Galera horiek haitzen higadura eta

prezipitazioaren bidez oreka daitezke, baina

Oreka gertatzen ez bada, zuhaitzen

hazkundea mugatua izango da mantenugaien
faltagatik
 Mantenugaien galerak prezipitazioaren bidez oreka daitezke

 Onar daiteke mantenugaien sarrerak iraunkorrak direla, eta, ondorioz,

metaketa lineala izango dutela
 Biomasa-metaketa ez da lineala: mantenugaiak batez ere hosto eta adarretan
kontzentratzen dira lehen urteetan, eta, urte batzuk pasatu ondoren, egurrean
kontzentratuko dira
 OREKATU BEHAR DA

Mozketa-txandaketa luzeak beharrezkoak direla

lurzoruak mantenugaien kontzentrazioa
berreskura dezan
OREKATU BEHAR DA:

 basoa moztearen ondorioz galtzen diren mantenugaiak

 prezipitazioaren bidez heltzen diren mantenugaiak

 5- Baso landaketak
 Intentsitaterik handieneko baso-kudeaketa
landaketan aurkitzen da

 Estatu Batuetako hego-ekialdean

 Europan
 Zeelanda Berrian
 Ameriketako tropikoetan ere, baso landaketak oso
garrantzitsuak dira (gero eta gehiago)
 Landaketaren kudeaketa
 Espezie bakarra: landaketa monoespezifikoak
 Koniferoa, genetikoki egokitua eta
 Erregularki banandua landatu ohi da
 Herbizidak, garbiketa mekanikoak edo sute
kontrolatuak, ongarriak (leku batzuetan)
 Biomasa osoa ateratzen da gehienetan
 Txandaketa 20-30 urtetik 100 urtera bitartekoa
izaten da
Munduko baso %12 babestua biodibiertsitatea mantentzeko
Ezaugarriak: Kudeaketa intentsiboa
 Mozketa osoa
 biomasa guztia ateratzen da:

 zuhaitz txikiak
 adarrak
 hostoak

 Higadura oso handia

 Inpaktua paisaian
 Pinus radiata D. Don

Ekoizpena: 12 m3.ha-1.urte -1 (20 m3.ha-1 urte -1 )

0-450 m.
 Pinus radiata
Monterreiko pinua (kalifornia)
 Pinus radiata. Landaketak Munduan
 Zeelanda Berria: 1.200.000 ha
 Txile: 1.400.000 ha
 Australia: 650.000 ha
 Hego Afrika: 55.000 ha
 Europan (Italia, Portugal eta Espainia)
 Euskadi: 160.000 ha
 Galitzia: 60.000 ha
 Asturias: 26.000 ha
 Kantabria:15.000 ha
 Kanariak: 3.000 ha
Pinus radiata
Pinus radiata
Basogintza: landaketaren zikloa
 Landaketaren zikloa
- Hasierako dentsitatea: 1.500 zuhaitz/ha
 Garbiketa eta landaketa (makinaz edo eskuz)

 10-12 urte: 1º garbiketa- 1º inausketa

 17-19 urte: 2º garbiketa- 2º inausketa
 24-17 urte: 3º garbiketa
 30-35 urte: Mozketa osoa

- Azkeneko dentsitatea: 300 zuhaitz/ha

 Basogintza eta higadura
 Higadura-prozesuen eragile nagusiak:

 mekanismo naturalak: jatorri hidrikoa

 mekanismo artifizialak: landare-estaldura babeslea
deusestatzea (basogintza)
 Higadura fisiko eta kimikoa
 Lurzoruaren kalitatea galtzen da osagai fisikoak eta
kimikoak hondatzen direnean:
 materia organikoa
 mantenugaiak: batez ere P, eta, neurri txikiagoan, N, S,
Ca, K eta Mg

 Materia organikoaren erreferentziazko maila: %7-9

 Materia organikoa % 2 baino gutxiago duen lurzoru bat
oso eskasa dela, higadurari aurre egiteko ahalmen
ikuspegitik
 Basogintza eta higadura
Ustiatzeko prozedura
Landaketa:

 1- Eskuz

 2- Makinaz- aitzurtze: 20 cm (Subsolado)

 Aldaparen norabidean

 Aldaparen elkarzutean
 Intsinis pinuaren ustiaketa
 Intsinis pinuaren lurzailak ustiatzeko
prozedura mekanizatuak erabiltzen direnean,
higadura oso altua izaten da
 Prozedura mekanizatuak erabiltzen
direnean
Prozedura mekanizatuak erabiltzen direnean, higadura
oso altua izaten da:

 70 t ha-1 urte-1 baino gehiago galtzen da, batez

beste

 materia organikoaren batez besteko kontzentrazio-

maila % 3koa da (kasu batzuetan, % 2tik
beherakoa)
 Lurzoruen galerak
Euskal Autonomia Erkidegoan

>25 t ha-1 urte-1 % 10,1

12-25 t ha-1 urte-1 % 17,1
5-12 t ha-1 urte-1 % 34,5
0-5 t ha-1 urte-1 % 38,3

 Urteko 10 milioi tona lurzoru galtzen dira

(14 t ha-1 urte-1 )
*EAEko lurzoru guztiaren % 21 espezie hori landatzeko erabiltzen
da
 Quercus robur-Haritza

0-700 m. Ekoizpena: 3 m3.ha-1.urte -1

Hasierako dentsitatea: 1.110 zuhaitz/ha
150 urte: azken mozketa
 Fagus sylvatica- Pagoa

>500 m. Ekoizpena: 4 m3.ha-1.urte -1

Hasierako dentsitatea: 1.600 zuhaitz/ha
120 urte: azken mozketa
 Basoetako funtzioak versus
Kontsumo-gizartea
Ondorioak

 Babespena
 Espezieak
 Biomasa osoaren ustiapena
 Mozketa-txandaketak
 Prozedura mekanikoak
 Kudeaketa iraunkorra
Baliabideak erabili, haien
iraunkortasuna arriskuan ipini gabe
2007 Abenduan Nazio Batuak
“Sustainable Forest Management as a dynamic and
evolving concept aims to maintain and enhance the
economic, social and environmental value of all
types of forests, for the benefit of present and
future generations.”
Rio1992
 Zapti ataletan lan egin
 (i) basoen baliabideak
 (ii) basoen dibertsitate biologikoa
 (iii) basoen osasun eta bizitasuna
 (iv) basoen ekoizpenerako funtzioak
 (v) basoen babezpenerako funtzioak
 (vi) basoen funtzio sozio-ekonomikoak
 (vii) Erakundeen egitura (legeak, politikak
etab.).