Eliza Orzeszkowa, Gloria victis

SPRAWDZIAN PO OMÓWIENIU LEKTURY – model odpowiedzi, grupa A

Nr Proponowana odpowiedź Punktacja

1. A – 1863 0–3 punkty
B – powstanie styczniowe 3 pkt za 8–9 poprawnych
C – mogiła uzupełnień
D – dąb
E – wiatr 2 pkt za 6–7 poprawnych
F – chwała zwyciężonym uzupełnień
G – hołd 1 pkt za 4–5 poprawnych
H – patosu uzupełnień
I – mową ezopową 0 pkt za 0–3 poprawne uzupełnienia
2. np. 0–3 punkty
 strażniczka pamięci o ważnych wydarzeniach po 1 pkt za podanie każdej
 głosi chwałę powstańców poprawnej funkcji
 strzeże mogiły
 towarzyszy powstańcom
 świadek wydarzeń

3. Patriotyzm, o którym pisze Orzeszkowa, to romantyczne 0–3 punkty

rozumienie miłości do ojczyzny oznaczające gotowość do 3 pkt za podanie odniesienia do
poświęceń, a nawet do złożenia ofiary z własnego życia. romantyzmu, gotowości do ofiary
Walka za ojczyznę utożsamiana jest ze spełnieniem, z życia i utożsamienia walki za
szczęściem. ojczyznę ze szczęściem
2 pkt za wskazanie dwóch odniesień
z powyższych
1 pkt za wskazanie jednego
odniesienia
4. A. postać – Romuald Traugutt 0–6 punktów
zabieg stylistyczny – sakralizacja 3 pkt za każdą poprawnie
środek stylistyczny, np. rozpoznaną postać i zabiegi służące
jej przedstawieniu
– epitet „świętego imienia” – podkreśla wielkość postaci,
wprowadza patos językowy Punkty cząstkowe:
– inwersja składniowa: „pytasz, dlaczego świętym jest to 1 pkt za rozpoznanie bohatera
imię?” – element stylizacji biblijnej i poprawne wskazanie zabiegów
stylistycznych
– rozpoczynanie zdań od spójników „a wziąwszy…” –
cecha stylizacji biblijnej 2 pkt za wskazanie środków
stylistycznych, ich nazwanie
B. postać – Jagmin i opisanie funkcji
zabieg stylistyczny – mitologizacja
środek stylistyczny, np.
– epitet „postawie wyniosłej” – wskazuje na dostojność
postaci, jego męstwo
– epitet „iskrzącym oku” – wskazuje na gotowość do walki,
gorące uczucia patriotyczne
5. Bohater – Maryś Tarłowski 0–3 punkty
Maryś jest młodym mężczyzną o drobnej budowie i jego 1 pkt za rozpoznanie postaci
wizerunek odbiega od wizerunków Traugutta czy Jagmina, 2 pkt za przedstawienie, na czym
stylizowanych na mitologicznych herosów. Cechuje go polega wyjątkowość tego bohatera
wrażliwość, kocha przyrodę, jest jej obserwatorem. Nie był
wychowywany do walki, ale kieruje się miłością do
ojczyzny i jest gotów oddać za nią życie.
6. np. 0–2 punkty
 samotność po 1 pkt za każdą poprawnie
 nieustanna tęsknota za bratem i ukochanym wskazaną konsekwencję
 utrata radości życia
 pogrążenie w żałobie
 widoczne fizyczne oznaki cierpienia (ciemna twarz)

7. teza 0–5 punktów

Miłość do ojczyzny to potężna siła, która może się stać dla 1 pkt za sformułowanie poprawnej
bohatera najwyższą wartością. Bywa jednak i tak, że ta tezy
sama siła prowadzi bohatera do zguby, skazuje go na
cierpienie.
4 pkt za argument wyczerpujący
argument
temat
Człowiek, dla którego miłość do ojczyzny, walka w obronie
jej niepodległości jest moralnym obowiązkiem, potrafi
Przyznaje się punkty cząstkowe
wiele poświęcić, nawet swoje życie. Działania na rzecz
w zależności od stopnia wnikliwości
ojczyzny stają się wówczas istotnym sensem życia, celem, argumentu.
któremu podporządkowuje się swoje istnienie.
Model nie przedstawia wszystkich
Bohaterem, który poświęca swoje życie dla dobra całego możliwych rozwiązań.
narodu, jest Romuald Traugutt, przywódca powstania
styczniowego, ukazany w utworze E. Orzeszkowej Gloria
victis. Traugutt, stylizowany na biblijnego Mojżesza lub
starożytnego Leonidasa, dołącza do grona wielkich
bohaterów, bojowników o wolność narodu. Towarzyszący
postaci patos językowy pozwala dostrzec w nim cechy
prawdziwego przywódcy. To człowiek wielkiej charyzmy,
którego donośny głos i wspaniała sylwetka sprawiają, że
podlegli mu powstańcy bez wahania podejmują trud walki.
Traugutt rozumie rozterki swoich żołnierzy. On sam
zostawił za sobą ciepło rodzinnego domu, szczęście
osobiste. Ponad te wartości ukochał jednak ojczyznę i to jej,
w imię wyższej konieczności, ofiarowuje swoje życie.
Romantyczne poczucie odpowiedzialności za losy narodu
sprawia, że Traugutt, niczym przywódca bohaterskich
Spartan, wiedzie polskich powstańców po wolność. Nie
udaje się jej uzyskać, jednak fizyczna przegrana okazuje się
moralnym zwycięstwem nad wrogiem, sprawia, że duch
narodowy wciąż gotowy jest do nowych działań. Tytułowe
słowa: chwała zwyciężonym to hołd złożony bohaterom
powstania styczniowego, dla których „ojczyzna to
najpierwszy obowiązek”.

RAZEM 25 punktów