KID 2113

Encik Mohd Izzat Izzuddin bin Jafri

Pensyarah Pusat Bahasa Moden
Kolej Pengajian Islam Johor (MARSAH)
Skop Perbincangan
 Kuliah 7: Kaedah Mengeja Jawi 2
 Huruf Hamzah
 Ta Marbutah dan Ta Maftuhah
 Penggunaan Angka Dua
 Hukum Anjakan
 Kuliah 6: Kaedah Mengeja Jawi 2

HAMZAH SEBAGAI ALIF

 Huruf hamzah boleh menjadi pengganti huruf alif benar dan alif
saksi, pembantu bagi bunyi geluncuran dan gelinciran, menjadi
batas antara kata imbuhan dengan kata dasar, pembantu bunyi
dan menjadi huruf yang melambangkan bunyi glotis (terutama
dalam kata pinjaman bahasa Arab).
 HAMZAH PEMBANTU BUNYI GELINCIRAN DAN
GELUNCURAN

 Terdapat 4 jenis bunyi geluncuran iaitu ｛u.wa｝, ｛i.ya｝, ｛

i.yu｝, dan ｛u.wi｝. Tetapi dalam mengeja bunyi geluncuran
ini, hanya bunyi ｛u.wi｝sahaja yang terlibat dengan huruf
hamzah.

 Dalam bunyi gelinciran ｛a.yi｝dan ｛a.wu｝, huruf hamzah

memainkan peranan utama kerana tanpa hamzah, ejaan tersebut
akan membentuk perkataan yang lain.
 Dalam bunyi Gelinciran (a.yi) dan (a.wu), huruf
hamzah memainkan peranan kerana tanpa hamzah,
ejaan tersebut akan membentuk perkataan lain.

 Beberapa perkataan yang lain seperti dibawah:-

HAMZAH MENJADI PEMBATAS

Menjadi pembatas antara kata dasar dengan kata

depan yang menyambungnya. Misalnya, perkataan
udara (alif-wau-dal-ra-alif) dan antara (alif-nun-ta-alif-
ra-alif), apabila disambung dengan kata depan di
huruf hamzah akan dituliskan di atas huruf alif.
Pada perkataan istana (alif-ya-sin-ta-alif-nun), kata nama dan injak
(alif-ya-nun-jim-qaf) iaitu kata kerja, apabila ditambahkan di akan
menjadi di istana dan diinjak.Kedua-duanya mempunyai suku kata
pertama berbunyi ke bawah tertutup. Hamzah digunakan sebagai
pembatasnya.

Kata di sama ada sebagai imbuhan atau kata kerja (perbuatan) di tulis rapat
sebagai satu perkataan sahaja.
 LAGI HAMZAH MENJADI PEMBATAS
 Dua lagi kata depan yang menggunakan hamzah diatas alif ialah｛
se｝dan｛ke｝dengan syarat huruf awal sesuatu kata dasar itu
ialah alif.

 Untuk penggunaan se, kita mengambil contoh perkataan orang

(seorang),untai (seuntai),emak ( seemak), dan antero (seantero)
 Bagi perkataan yang suku kata awalnya berbunyi kebawah, sama ada
kebawah terbuka atau tertutup dan berawalkan huruf alif,juga
menggunakan hamzah diatas alif.

 Contohnya, bagi perkataan ikat,ekor,ibu,indah dan irama-walaupun

bunyinya kebawah,huruf hamzah tetap dituliskan diatas alif kerana
fungsinya sebagai pembatas.
HAMZAH PEMBATAS UNTUK DI, SE, DAN KE

 Dengan meneliti contoh - contoh tentang penggunaan huruf

hamzah sebagai pembatas diantara kata dasar dengan kata
depannya ｛DI｝, ｛SE｝dan｛KE｝dalam pelajaran lalu, nyatalah
kaedah penggunaan hamzah tersebut adalah sama.
 Sementara kedudukan huruf hamzah pula adalah diatas alif.
Sekiranya huruf hamzah itu ditulis disebelah kiri alif dan
tergantung, huruf itu mempunyai peranan melambangkan bunyi
gelinciran atau imbuhan.
HAMZAH PEMBANTU BUNYI
 Bunyi sesetengah perkataan yang sukar dibezakan seperti
perkataan ayah｛alif-ya-ha｝dengan perkataan eh yang pada
asasnya mempunyai ejaan yang sama, alif-ya-ha juga, huruf
hamzah perlu dibantukan kepada ejaan perkataan eh tersebut.

Perkataan (ia) yang dieja alif -ya,akan menjadi kesamaran atau merupakan
suatu kekeliruan yabg besar dalam mengeja bunyi (i) dan ( a,i). Sebab kedua-
duanya pun menggunakan ejaan asas yang samai aitu alif -yaUntuk mengeja
bunyi kebawah huruf hamzah diletakkan dibawah huruf alif. Manakala
mengeja bunyi diftong (ai),huruf hamzah diltakkan dibelakang alif
LAGI HAMZAH PEMBANTU BUNYI

 Terdapat penggunaan huruf hamzah dibawah huruf alif

bagi menggambarkan bunyi perkataan tersebut.
 Apabila mengeja perkataan diislamkan,alif yang
didahului oleh kata depan (awalan),di,huruf hamzah
tersebut diletakkan dibawah alif.
 Beberapa perkataan lain, seperti iklan (alif - ain-lam-
alif-nun), ikhlas (alif-kha-lam-alif-sad) DAN IKHTIRAF
(alif-ain-ta-ra-alif-fa) boleh mempunyai kaedah yang
sama dengan perkataan islam diatas tetapi tidak lazim
dalam ejaan jawi. semua perkataan tersebut akan
mempunyai huruf hamzah diatas alif.
TA MARBUTAH DAN TA MAFTUHAH
 Dalam ejaan lama penggunaan ta marbutah｛ta simpul｝digunakan
secara berleluasa beranggapan bahawa ta ttmarbutah digunakan
untuk bunyi tertutup (KVK / VK) yang berakhirnya bunyi ｛t｝.

Semua perkataan yang beikut dieja dengan menggunakan ta-

marbutah, seperti penyakit, bukit, rakit, surat, ayat, melarat,busut,
dan dituntut.
Huruf Ta ( ‫ت‬, ‫)ۃ‬

 Ada dua jenis ta yang digunakan dalam tulisan Jawi, iaitu ta panjang
( ‫ )ت‬dan ta bulat ( ‫)ۃ‬. Ta panjang terdapat pada perkataan Melayu atau
Inggeris, sementara ta bulat digunakan pada istilah Arab, seperti:
PENGGUNAAN HAMZAH
 Huruf hamzah dalam ejaan lama tidak mempunyai fungsi
menunjukkan bunyi gelinciran atau kata gabung (Vokal
rangkap) seperti dalam ejaan baru. Ini disebabkan
kedudukan hamzah gantung tidak diwujudkan dalam sistem
ejaan lama.
PENGGUNAAN ANGKA DUA
 Menulis kata ganda dalam ejaan baru dengan dua cara, iaitu
menggunakan angka dua Arab bagi kata ganda setara dan
menulisnya berganda mengikut bunyi bagi kata ganda tidak setara.
HUKUM ANJAKAN

 Merupakan ciri penting dalam sistem ejaan lama kerana

sistem ini telah digunakan dengan cukup meluas bagi hampir
semua pembentukan ejaan berimbuhan di akhir (akhiran)
HUKUM ANJAKAN
 Menurut Hukum Anjakan dalam ejaan lama,huruf saksi alif.
Pada suku pertama itu hendaklah dianjak atau diubah
kedudukannya dibelakang suku kata kedua (bunyi keatas
ta)dan akan berbentuk kaf-ta-alif diikuti dengan partikel atau
akhiran.
 LAGI MENGENAI HUKUM ANJAKAN
 Perkataan kemalangan dieja kaf-mim-lam-alif-nga-
nun, sedangkan kata dasarnya malang (mim-alif-lam-
nga). Dalam ejaan baru, kata dasar perkataan tersebut
tidak berubah apabila menjadi kata terbitan
kemalangan(kaf-mim-alif-lam-nga-nun).

Dengan kaedah yang sama mengenai Hukum Anjakan

ini,perhatikan perkataan-perkataan jabatan,kejayaan dan
pengalaman.
 LAGI MENGENAI HUKUM ANJAKAN

 Bebeza dengan ejaan lama yang membina terbitan

tersebut mengikut Hukum Anjakan.