Professional Documents
Culture Documents
Bài tập PLDC
Bài tập PLDC
Ông A kết hôn với bà B và có hai người con chung là C sinh năm 1976 và D
sinh năm 1980. C bị tâm thần từ nhỏ, D có vợ là E và có con là F,G,H. Vợ
chồng D không có tài sản gì và sống nhờ nhà của ông bà A – B. Năm 2015, bà B
lập di chúc để lại cho D 1/3 tài sản của bà. Tháng 10/2016, D chết. Tháng
01/2017, bà B chết.
Chia di sản của bà B biết rằng, căn nhà là tài sản chung của ông A, bà B trị giá 1
tỷ đồng. Biết rằng, mẹ bà B là cụ G còn sống.
Gợi ý trả lời
Di sản của Bà B là 500 triệu (trong khối tài chung với ông A). Năm 2015, B lập
di chúc để lại cho D 1/3 di sản của bà.
Do D chết (tháng 10/2016) trước bà B (tháng 1/2017) nên di chúc bà B để lại
cho D hưởng 1/3 di sản của bà không có hiệu lực (điểm a, khoản 2 điều 643
BLDS 2015).
Khi đó, di sản bà B để lại được chia theo pháp luật (điều 650 BLDS 2015). Khi
đó, cụ G (mẹ bà B), ông A (chồng), C (con), D (con bà B nhưng đã chết nên
F+G+H được hưởng thừa kế thế vị của D theo điều 652 BLDS 2015) được
hưởng thừa kế theo pháp luật của bà B (theo điều 651 BLDS 2015).
Tình huống 2.
Ông A, bà B kết hôn với nhau và có hai người con chung là C, D. Năm 2004,
ông A bỏ nhà chung sống với bà H như vợ chồng và có con chung là E sinh
năm 2005 và F sinh năm 2007. Năm 2016, ông A viết di chúc chia cho bà B ½
di sản, bà H ¼ di sản. Năm 2017, ông A chết. Tài sản chung giữa A và B là 200
triệu, ông A và bà H có tài sản chung là 600 triệu. Hãy chia di sản của ông A.
Gợi ý trả lời
Di sản ông A để lại là: 300 triệu (trong tài sản chung với bà H) + 200 triệu (tài
sản chung với bà B : 2 = 250 triệu (ông A = bà B = 250 triệu). Vì: Phần tài sản
chung với bà H (nếu không chứng minh được phần mà A, H sở hữu là bao nhiêu
thì chia đôi) là 300 triệu. Đây là tài sản hình thành trong thời kỳ hôn nhân của
ông A với bà B (nếu không chứng minh được là tài sản riêng của ông A) thì là
tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân của ông A, bà B.
Giả sử, di chúc ông A để lại là hợp pháp thì bà B ½ di sản (=125 triệu), bà H ¼
di sản (=62,5 triệu); phần còn lại sẽ được chia theo pháp luật (B,C,D,E,F). Lưu
ý, E (sinh năm 2005), F (sinh năm 2007) là con chưa thành niên của ông A –
người thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc) nên phải đảm bảo được
hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế theo pháp luật.
Phần di sản không được định đoạt trong di chúc (62,5 triệu còn lại) được chia
theo pháp luật. Nếu không đảm bảo cho E,F được hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế
theo pháp luật thì sẽ được lấy theo tỷ lệ từ phần mà B, H được hưởng theo di
chúc để đảm bảo cho E,F được hưởng ít nhất 2/3 suất thừa kế theo pháp luật
(theo điều 644 BLDS 2015).
Tình huống 3.
Ông A có khối tài sản riêng trị giá 3,6 tỷ đồng. Ông A làm di chúc chia cho bà B
(vợ ông) và 3 con là C,D,E mỗi người 400 triệu; còn lại 2 tỷ đồng để cho Hội
chữ thập đỏ. Năm 2017, ông A chết chia di sản của ông A.
Chia di sản của ông A. Biết, ông A và bà B không có tài sản chung nào.
Gợi ý trả lời
A có tài sản là 3,6 tỷ đồng. Năm 2017, A chết để lại di chúc cho B (vợ) = C = D
= E = 400 triệu đồng; phần còn lại 2 tỷ đồng được dùng để quyên góp.
B được A để lại di chúc cho hưởng 400 triệu di sản; nhưng 400 triệu chưa đủ 2/3
suất thừa kế theo pháp luật (điều 644 BLDS) vì B (vợ A) phải được hưởng ít
nhất 2/3 suất thừa kế theo pháp luật (là 600 triệu). Phần còn lại sẽ được thực
hiện theo di chúc.
Tình huống 4.
Ông Quảng có một người con duy nhất là ông Đại, ông Đại có vợ là bà Tiểu.
Hai người có với nhau được ba người con là anh Hảo, 34 tuổi, bị bệnh down;
anh Hiều 28 tuổi và anh Hạo 9 tuổi. Anh Hiều có vợ là chị Xiếu và có được một
người con gái 2 tuổi là Hiền. Ngày 24/01/2010 ông Đại lập di chúc chia cho anh
Hảo 1 tỷ 200 triệu đồng và cho anh Hiều 800 triệu đồng. Ngày 28.07.2010 anh
Hiều chết vì bị tai nạn giao thông. Một năm sau ngày anh Hiều chết thì ông Đại
cũng qua đời vì bệnh ung thư. Anh chị hãy phân chi di sản của ông Đại.Biết
rằng di sản ông Đại để lại là 4 tỷ đồng tiền mặt và di chúc mà ông Đại lập đủ
điều kiện đối với người lập di chúc, đúng hình thức và hợp pháp.
Gợi ý trả lời
Di sản ông Đại để lại là 4 tỷ đồng.
Ông Đại chết để lại di chúc cho anh Hảo: 1 tỷ 200 triệu, anh Hiều: 800 triệu.
Tuy nhiên do anh Hiều chết trước ông Đại nên phần di chúc ông Đại để lại di
sản cho anh Hiều không có hiệu lực (điều 667 BLDS 2005).
Khi đó, phần di sản của ông Đại không được định đoạt, không có hiệu lực trong
di chúc là 2 tỷ 800 triệu đồng; phần di sản này được chia theo pháp luật. Những
người thuộc hàng thừa kế thứ nhất (theo điều 676 BLDS 2005) của ông Đại
gồm: cụ Quảng, bà Tiểu, anh Hảo, anh Hạo, anh Hiều (anh Hiều đã chết nên
cháu Hiền – con anh Hiều sẽ được thừa kế thế vị (điều 677 BLDS 2005)). Theo
đó, mỗi người thuộc hàng thừa kế thứ nhất của ông Đại sẽ được hưởng mỗi
người 560 triệu đồng.
Trong trường hợp này, khi phần di sản của ông Đại không được định đoạt trong
di chúc và phần di chúc không có hiệu lực được chia theo pháp luật thì cụ
Quảng (bố ông Đại), bà Tiểu (vợ ông Đại), anh Hạo (con ông Đại – chưa thành
niên) vẫn đảm bảo được hưởng 2/3 suất thừa kế nếu toàn bộ di sản ông Đại để
lại được chia theo pháp luật (4 tỷ : 5) và anh Hảo - con ông Đại đã thành niên, bị
bệnh down không có khả năng lao động được hưởng thừa kế theo di chúc và
được hưởng lớn hơn 2/3 của một suất thừa kế nếu toàn bộ di sản ông Đại để lại
được chia theo pháp luật nên không thuộc trường hợp quy định tại điều 669
BLDS 2005.
Tình huống 5.
Vợ chồng A và B có 2 con chung là C và D. C có vợ là H và có 2 con chung là E
và F. A và C chết cùng thời điểm. Di sản của A là 720 triệu.
Trường hơp 1: chia di sản của A cho những người có quyền thừa kế
Trường hợp 2: A để lại di chúc truất quyền thừa kế của B,C,D và cho K hưởng
2/3 di sản, 1/3 di tặng cho M. Bà B khởi kiện lên tòa xin thừa kế di sản của A.
Hãy chia di sản của A cho người có quyền thừa kế.
Gợi ý trả lời
Di sản ông A để lại là 720 triệu đồng.
Trường hợp 1: Chia thừa kế cho những người có quyền thừa kế được thực hiện
theo pháp luật.
A chết không để lại di chúc, khi đó di sản A để lại sẽ được chia theo pháp luật.
Hàng thừa kế thứ nhất gồm: B (vợ), D, C (C chết thì con của C là E + F sẽ được
hưởng thừa kế thế vị của C - theo điều 652 BLDS 2015) (điều 651 BLDS 2015).
Theo đó di sản của A sẽ được chia làm ba phần B = D = E+F = 240 triệu.
Trường hợp 2: Nếu di chúc của A để lại là hợp pháp, thì sẽ có hiệu lực (K được
2/3 di sản=480 triệu; M được 1/3 di sản = 240 triệu). Tuy nhiên, nếu bà B không
phải là người không có quyền hưởng di sản (theo quy định tại khoản 1 điều 621
BLDS 2015) thì bà B là đối tượng được hưởng thừa kế không phụ thuộc vào nội
dung di chúc theo điều 644 BLDS 2015. Theo đó, bà B là người được hưởng 2/3
suất thừa kế theo pháp luật, nếu di sản được chia theo pháp luật.
Khi đó, để bà B được hưởng 2/3 suất thừa kế (=160 triệu) thì sẽ được lấy ra từ
phần của bà K được hưởng theo nội dung di chúc. Lưu ý, không lấy từ phần di
tặng theo quy định tại khoản 3, điều 646 BLDS 2015.
Tình huống 6.
Sơn và Hà là vợ chồng có tài sản chung là 1,8 tỷ đồng. Họ có hai con là
Hạnh(15 tuổi) và Phúc (20 tuổi). Vừa qua, Sơn và Hạnh đi xe bị tai nạn. Lúc hấp
hối, Sơn có di chúc miệng trước nhiều người làm chứng là để lại toàn bộ tài sản
cho Phúc và Hạnh. Sau khi để lại di chúc ông Sơn qua đời.Vài giờ sau Hạnh
cũng không qua khỏi.
Hãy cho biết Hà sẽ được hưởng bao nhiêu từ di sản của hai bố con Sơn và
Hạnh? Biết rằng Hạnh còn có tài sản trị giá 50 triệu do được bà ngoại tặng trước
khi chết. (Lý giải vì sao?)
Gợi ý trả lời
Nếu di chúc ông Sơn để lại là hợp pháp (629, 630 BLDS 2015) và Hạnh
được xác định là chết sau ông Sơn (619 BLDS 2015) thì Hạnh được
hưởng thừa kế theo di chúc ông Sơn để lại.
Bà Hà là người được hưởng thừa kế ko phụ thuộc vào nội dung di chúc (644
BLDS 2015) nên được hưởng 2/3 suất thừa kế theo pháp luật.
Theo đó, bà Hà được hưởng 200 triệu từ di sản ông Sơn để lại (644 BLDS 2015)
phần còn lại được thực hiện theo di chúc (Hạnh = Phúc = 350 triệu)
Nếu Hạnh chết không để lại di chúc thì di sản Hạnh để lại (350 triệu
hưởng thừa kế từ ông Sơn + 50 triệu bà ngoại tặng cho) được chia theo
pháp luật. Theo đó, bà Hà là người được hưởng thừa kế theo pháp luật
của Hạnh (651 BLDS 2015)
Hà được hưởng: 200 tr (thừa kế theo điều 644 BLDS 2015) + 400 triệu
của Hạnh (651 BLDS)
Tình huống 7.
Tháng 4 năm 2016, ông Nam đến phòng công chứng làm di chúc để định đoạt số
tiền gửi tiết kiệm là 200 triệu đồng mà ông được hưởng thừa kế từ cha, mẹ ruột
của ông. Theo di chúc, ông Nam để lại toàn bộ số tiền này cho Hoàng – 20 tuổi,
là con của ông với vợ là bà Nguyệt. Phần căn nhà của vợ chồng ông Nam không
được làm di chúc. Ngoài ra, ông Nam và bà Nguyệt còn có 1 người con là Hải
(12 tuổi, vào thời điểm ông Nam chết), nhưng do nghi ngờ Hải không phải là
con của mình nên trong di chúc ông Nam không nhắc đến Hải.
Hãy phân chia tài sản của ông Nam, giả sử tháng 2 năm 2017, ông Nam chết.
Gợi ý trả lời
Di sản ông Nam để lại là: 200 triệu + 1/2 giá trị căn nhà của ông Nam, bà
Nguyệt.
Giả sử: Di chúc ông Nam để lại là hợp pháp thì Hoàng được hưởng 200 triệu.
½ giá trị căn nhà là di sản ông Nam để lại chưa được định đoạt nên sẽ được chia
theo pháp luật (điều 650, 651 BLDS 2015). Những người được hưởng thừa kế
theo pháp luật của ông Nam gồm: bà Nguyệt, Hoàng, Hải.
Khi chia theo pháp luật phần di sản (căn nhà) được chia nếu bà Nguyệt, Hải
không được hưởng ít nhất bằng 2/3 suất thừa kế theo pháp luật thì sẽ trích ra từ
phần mà Hoàng được hưởng để đảm bảo cho Hải, bà Nguyệt được hưởng 2/3
suất thừa kế nếu di sản (toàn bộ di sản) được chia theo pháp luật.
Tình huống 8.
Ông A kết hôn với bà B, có 2 con là C và D. Khi D được 2 tuổi, ông A và bà B
đã cho đi làm con nuôi gia đình ông X. Quá trình chung sống ông bà tạo dựng
được tài sản chung trị giá 220 triệu. Năm 2008, bà B chết, ông A lo mai táng hết
20 triệu. Năm 2009, ông A kết hôn với bà M, sinh được 1 người con là N và
cùng tạo lập khối tài sản chung trị giá 180 triệu. Năm 2016, ông A lập di chúc
hợp pháp có nội dung "cho N hưởng 1/2 tài sản của ông A”. Năm 2017, ông A
chết Sau đám tang ông A, chị C yêu cầu bà M cho mình hưởng thừa kế,Bà M
không những không đồng ý mà còn tìm cách giết C. Rất may, sự việc được phát
hiện kịp thời nên C chỉ bị thương nhẹ. Bà M bị toà án xử 3 năm tù giam
Anh/chị hãy giải quyết việc chia TK nói trên.
(Biết rằng: Cha mẹ ông A và bà B đều đã chết trước ông A và bà B.
Gợi ý trả lời
Năm 2008, bà B chết. Di sản bà B để lại là 110 triệu (1/2 khối tài sản
chung với ông A). Sau khi trừ đi chi phí mai táng (điều 683 BLDS 2005),
di sản bà B dùng để chia thừa kế là 90 triệu. Do bà B chết không để lại di
chúc nên di sản bà để lại sẽ được chia theo pháp luật (điều 675 BLDS
2005). Theo đó, ông A, C, D là những người thuộc hàng thừa kế thứ nhất
của bà B và mỗi người được hưởng thừa kế của bà B là 30 triệu (điều 676
BLDS 2005). Lưu ý:Thời hiệu thừa kế là 10 năm với động sản; 30 năm
với bất động sản (điều 623 BLDS 2015)
Năm 2017 ông A chết để lại di chúc “cho N hưởng ½ tài sản của ông A”.
Di sản ông A để lại là: 110 triệu (trong khối tài sản chung với bà B) + 30 triệu
(hưởng thừa kế của bà B) + 90 triệu (trong khối tài sản chung với bà M) = 230
triệu.
Theo di chúc, N được hưởng ½ di sản của ông A = 115 triệu. Còn 115 triệu
không được ông A định đoạt trong di chúc sẽ được chia theo pháp luật (điều 650
BLDS 2005). Bà M đã bị kết án về hành vi đối với C - là người không được
quyền hưởng di sản (điểm c, khoản 1 điều 621 BLDS 2015). Theo đó, 115 triệu
được chia theo pháp luật cho C,D,N mỗi người một phần bằng nhau (38,3 triệu).
Tình huống 9.
Ông A, bà B có con chung là C, D (đều đã thành niên và có khả năng lao động).
C có vợ là M có con X,Y. D có chồng là N có một con là K. Di sản của A là 900
triệu. Chia thừa kế trong các trường hợp riêng biệt sau:
1.C chết trước A. A di chúc hợp pháp để lại toàn bộ di sản cho X .
2.C chết trước A . D chết sau A (chưa kịp nhận di sản )
3. A chết cùng thời điểm với C. A di chúc để lại cho K ½ di sản