File3 Themata-lyseis 2015-2018 Oct2018

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ.
Πάτρα 10-2-2015
Τμήμα: ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΑΣ
Διδάσκων: Γιώργος Δημητρακάκης
Εξέταση στο μάθημα «Ηλεκτρικές Μηχανές»
Θέμα 1ο (10%)
(α) Εξηγήστε τη σκοπιμότητα διόρθωσης του συντελεστή ισχύος σε μια βιομηχανική εγκατάσταση που
περιλαμβάνει τριφασικούς ασύγχρονους κινητήρες. Πώς αυτή επιτυγχάνεται; Τι εννοούμε με τους
όρους «κεντρική αντιστάθμιση» και «τοπική αντιστάθμιση»; Τι παραπάνω κερδίζουμε με την τοπική
αντιστάθμιση συγκριτικά με την κεντρική αντιστάθμιση; Σε ποια περίπτωση μπορούμε να
εφαρμόσουμε εύκολα τοπική αντιστάθμιση; (5%)
(β) Περιγράψτε τις μεθόδους ρύθμισης των στροφών ενός τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα
(χρησιμοποιήστε διαγράμματα ροπής - στροφών) και αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα
μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. (5%)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ανατρέξτε στις σημειώσεις σας για τις σωστές απαντήσεις σε αυτό το θέμα.
ΘΕΜΑ 2ο (35%)
Μονοφασικός Μ/Σ 400/200V, εγκατεστημένος στην περιοχή Ταραμπούρα, έχει τα εξής στοιχεία: Ι1Ν =
12.5Α, Χm = 1kΩ, RFe = 1.5kΩ, Req = 1.2Ω, Χeq = 2.3Ω και τροφοδοτείται με ονομαστική τάση στην
πλευρά της υψηλής τάσης. Ως φορτίο, συνδέουμε στην άλλη πλευρά αντίσταση Rφ = 4Ω σε σειρά με
επαγωγή Lφ = 10mH.
(α) Σχεδιάστε το απλοποιημένο ισοδύναμο κύκλωμα για αυτόν το Μ/Σ, χρησιμοποιώντας τα σωστά
σύμβολα και τιμές για τα στοιχεία που εμφανίζονται σε αυτό. Εξηγήστε τι αντιπροσωπεύει το κάθε
στοιχείο. (5%)
(β) Χρησιμοποιώντας το παραπάνω ισοδύναμο κύκλωμα, υπολογίστε προσεγγιστικά την τάση στο φορτίο
και την απόδοση του Μ/Σ. (20%)
(γ) Εξηγήστε τι θα συμβεί (αν θα συμβεί κάτι) σε περίπτωση που, υπό τις παραπάνω συνθήκες
λειτουργίας, το φορτίο προστατεύεται με θερμικό στοιχείο 500V, 28Α. (5%)
(δ) Υπολογίστε το ρεύμα που θα περάσει στο δευτερεύον του Μ/Σ αν βραχυκυκλωθεί το φορτίο. (5%)
ΛΥΣΗ
(α) Ανατρέξτε στις σημειώσεις σας για τη σωστή απάντηση.
ΠΡΟΣΟΧΗ: «Εξηγήστε τι αντιπροσωπεύει» δε σημαίνει να μου πείτε μόνο πώς λέγεται… Θέλω να μου
πείτε / εξηγήσετε / περιγράψετε πιο φυσικό φαινόμενο εκφράζει και να πείτε γι’ αυτό δυο λόγια!
(β)
Ζφ΄ = α2Ζφ = (400/200)2∙[4 + j2π50∙0.01] = 16 + j12.56 = Rφ΄ + jXφ΄
Zολ = (16 + 1.2) + j(12.56 + 2.3) = 17.2 + j14.86
Zολ = sqrt(17.22 + 14.862) = 22.73Ω
Ι1 = Ι2΄ = V1N /Zολ = 400/22.73 = 17.60Α
V2΄ = Ι2΄Ζφ΄ = 17.60∙sqrt(162 + 12.562) = 17.60∙20.34 = 358.0V (Zφ΄ = 20.34Ω)
V2 = V2΄/α = 358/2 = 179V
Pφ = Ι2΄2Rφ΄ = 17.62∙16 = 4956W

PCu = Ι2΄2Req = 17.62∙1.2 = 372W
PFe = V1N2/RFe = 4002/1500 = 107W
η = Pout / (Pout + Ploss) = 4956 / [4956 + (372 + 107)] = 0.912 = 91.2%
1
(γ)
Ι2 = αΙ2΄ = 2∙17.60 = 35.2Α
Εφόσον το ρεύμα είναι μεγαλύτερο από 110% του αναγραφόμενου (28Α) το θερμικό στοιχείο θα
διακόψει την παροχή του φορτίου μετά από χρόνο που μπορούμε να ξέρουμε μελετώντας τις καμπύλες
απόκρισης (ρεύματος – χρόνου διακοπής) του στοιχείου.
(δ)
Ι2sc΄ = V1N /Zeq = 400/sqrt(1.22 + 2.32) = 400/2.594 = 154A
Ι2sc = αΙ2sc΄ = 2∙154 = 308A
ΘΕΜΑ 3ο (20%)
DC κινητήρας ξένης διέγερσης έχει τα εξής στοιχεία: 220V, 1850rpm, 1.6kW, 7.5A, 0.4A.
(α) Σχεδιάστε το ισοδύναμο κύκλωμα αυτού του κινητήρα. ΠΡΟΣΟΧΗ: Υπολογίστε τις τιμές των
στοιχείων του ισοδύναμου κυκλώματος που δε δίνονται και σημειώστε σωστά τις πολικότητες των
εμφανιζόμενων τάσεων και τις φορές των εμφανιζόμενων ρευμάτων. (10%)
(β) Υπολογίστε την ονομαστική ροπή και την ονομαστική απόδοση του κινητήρα. (5%)
(γ) Με ονομαστικό φορτίο συνδεδεμένο και εφαρμόζοντας ονομαστική διέγερση, να υπολογιστεί η
απαιτούμενη τάση τυμπάνου, ώστε η ταχύτητα να είναι 1400rpm. (5%)
ΛΥΣΗ
(α)
Rf = VfN /IfN = 220/0.40 = 550Ω
PN = EaN ∙IaN => EaN = PN /IaN = 1600/7.5 = 213.3V
Ra = (VTN - EaN) / IaN = (220 – 213.3)/7.5 = 893mΩ
Έχοντας πλέον τις τιμές των Rf και Ra που σας έλειπαν, σχεδιάζετε σωστά το ισοδύναμο κύκλωμα.
(β)
ΤΝ = PN /ΩΝ = (60∙1600)/(2π1850) = 8.26 Nt∙m
ηΝ = 1600 / [220(7.5 + 0.4)] = 0.921 = 92.1%
(γ)
Ea /EaN = n/nN => Ea = (n/nN)EaN = (1400/1850)213.3 = 161.4V
Αφού Τ = σταθ. => Ιa = σταθ. (Τ = CΦΙα) Άρα:
VT = Ea + IaRa = 161.4 + 7.5∙0.893 = 168.1V
ΘΕΜΑ 4ο (40%)
Τριφασικός επαγωγικός κινητήρας βραχυκυκλωμένου κλωβού τροφοδοτείται με τάση Vs=400V,
λειτουργεί με PF=0.85 και έχει απόδοση 92%. Ο άξονάς του συνδέεται σε μειωτήρα που έχει απόδοση
94%. Στην άλλη πλευρά του μειωτήρα συνδέεται βαρούλκο με διάμετρο 350mm και απόδοση 96%, το
οποίο ανυψώνει φορτίο μάζας 350kg με ταχύτητα 130m/min (g = 9.81m/sec2). Τη στιγμή εκείνη, ο
κινητήρας αποδίδει στον άξονά του ροπή 110 Nt∙m.
(α) Βρείτε τον αριθμό ζευγών πόλων της μηχανής και τη σχετική ολίσθηση. (10%)
(β) Υπολογίστε το λόγο μετάδοσης στροφών του μειωτήρα. (10%)
(γ) Υπολογίστε το ρεύμα τροφοδοσίας της μηχανής, καθώς και τον πυκνωτή αντιστάθμισης (σε kVAR)
που πρέπει να συνδεθεί στη γραμμή τροφοδοσίας του κινητήρα προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης
διόρθωση του συντελεστή ισχύος. (10%)
(δ) Ο ίδιος τύπος κινητήρα χρησιμοποιείται, υπό ονομαστική τάση, με την παρεμβολή συστήματος
μείωσης των στροφών, για την περιστροφή ενός αναδευτήρα σε μια δεξαμενή λυμάτων. Η
2
απαιτούμενη ροπή στον άξονα του κινητήρα για την περιστροφή του αναδευτήρα συναρτήσει των
στροφών του κινητήρα, μεταβάλλεται, ανάλογα με τη σύσταση των λυμάτων. Σε μια ειδική
περίπτωση, η συνάρτηση αυτή περιγράφεται από τη σχέση Μ = 60 + 9·10-5 n2 [M σε Nt·m, n σε rpm].
Βρείτε την ταχύτητα του κινητήρα στην περίπτωση αυτή. (10%)
ΛΥΣΗ
(α)
Ρφ = mgv = 350∙9.81∙(130/60) = 7439W
Pαξ = Ρφ / (ηβ∙ημ) = 7439 / (0.96∙0.94) = 8244W
Ωαξ = Ραξ / Ταξ => nαξ = (60Ραξ) / (2πΤαξ) = (60∙8244) / (2π110) = 715.7rpm Άρα:
ns = 750rpm  p = 4
s = (750 – 715.7) / 750 = 0.0457 = 4.57%
(β)
Ωβ = v/R = (130/60) / (0.35/2) = 12.38 rad/sec
nβ = (60∙12.38) / 2π = 118.2rpm
n1 : n2 = 715.7 : 118.2 = 6.05:1 ≈ 6:1
(γ)
Ρηλ,εισ = Ραξ /ηκιν = 8244 / 0.92 = 8961W
Ρηλ,εισ = √3∙VIcosφ => Ι = 8961 / √3∙400∙0.85 = 15.2Α
sinφ = sqrt(1 – cos2φ) = 0.527
Q = √3∙VIsinφ = √3∙400∙15.2∙0.527 = 5.55 kVAR
(δ)
Πρέπει πρώτα να βρούμε την έκφραση που περιγράφει την σχέση Τ = Τ(n) για τον κινητήρα, στη
γραμμική (ευσταθή) περιοχή:
Τκιν = -αn + β
α = ΔΤ/Δn = 110 / (750 – 715.7) = 3.207 Nt∙m/rpm
Tκιν = 0 => β = 3.207∙750 = 2405 Nt∙m Συνεπώς:
Tκιν (n) = 2405 – 3.207n
Το σημείο λειτουργίας καθορίζεται από την ακόλουθη ταυτότητα:
Tκιν = Τφ => 2405 – 3.207n = 60 + 9·10-5 n2
Από την επίλυση αυτής της απλής δευτεροβάθμιας εξίσωσης προκύπτει ότι n = 717rpm
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 29-6-2015

ΘΕΜΑ 1ο (20%)
Για DC κινητήρα ξένης διέγερσης δίνονται τα ακόλουθα στοιχεία:
Τάση διέγερσης: 200V Αντίσταση τυμπάνου: 1.2Ω

Τάση τυμπάνου: 200V Αντίσταση διέγερσης: 230Ω
Μαγνητική ροή (CΦ): 4.2 V∙sec
3
(α) Να υπολογιστεί η εν κενώ ταχύτητα του κινητήρα (σε rpm). (10%)
(β) Να υπολογιστεί η νέα εν κενώ ταχύτητα του κινητήρα αν η τάση τυμπάνου μειωθεί στα 150V και
ταυτόχρονα συνδεθεί σε σειρά με το τύμπανο μια αντίσταση 2.4Ω. (10%)
ΛΥΣΗ
Ρε σεις... Εν κενώ (χωρίς φορτίο) το ρεύμα τυμπάνου, η ισχύς και φυσικά η ροπή στον άξονα θεωρούνται
ΜΗΔΕΝ, ζίρο, νιέντε, καπούτ, πάπαλα πώς το λένε! (στην πραγματικότητα δε είναι ακριβώς μηδέν, αλλά
πάρα πάρα πολύ μικρά)... και φυσικά τότε είναι Vεπ = VT… Μη γράφετε ό,τι σας κατέβει στο κεφάλι!
(α) Ωο = VT/CΦ = 200/4.2 = 47.61 rad/sec => …. no = 455rpm
(β) Ο ίδιος υπολογισμός για VT = 150V (ή πολλαπλασιάζετε την προηγούμενη τιμή με 150/200 = 3/4) 
… no = 341rpm (η αντίσταση τυμπάνου ΔΕΝ σας ενδιαφέρει, μην ψαρώνετε!)
ΘΕΜΑ 2ο (20%)
Περιγράψτε τις τρεις βασικές μεθόδους ρύθμισης των στροφών ενός τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα
και αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. Για να γίνετε σαφείς σχετικά
με το πώς αλλάζει η ταχύτητα με την κάθε μέθοδο χρησιμοποιήστε (πέρα από την περιγραφή) και
διαγράμματα ροπής – στροφών (του κινητήρα κι ενός υποθετικού φορτίου).
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Ανατρέξτε στις σημειώσεις και στα βιβλία σας.
ΘΕΜΑ 3ο (40%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 40/400V, 50Ηz, 1kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το
πρωτεύον με ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 50W. Στη συνέχεια,
βραχυκυκλώνουμε την έξοδο του Μ/Σ και τροφοδοτούμε το πρωτεύον με τάση 6V και τότε το ρεύμα στο
πρωτεύον είναι ίσο με το ονομαστικό και η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 80W.
(α) Να υπολογιστεί η επαγωγή σκέδασης του Μ/Σ (σε Η). (10%)

(β) Να υπολογιστεί η απόδοση του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση στο πρωτεύον, συνδέσουμε στο
δευτερεύον ως φορτίο ωμική αντίσταση 120Ω. (20%)
(γ) Να υπολογιστεί το ρεύμα που θα περάσει στο πρωτεύον του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση
τροφοδοσίας, βραχυκυκλωθεί το φορτίο. (10%)
ΛΥΣΗ
(α)
Ι1Ν = 1000/40 = 25Α
Req = 80/252 = 0.128Ω
Zeq = 6/25 = 0.240Ω
Χeq = sqrt(0.2402 – 0.1282) = 0.203Ω
Leq = Xeq/ω = 0.203/314 = 647μΗ
(β)
Rφ΄ = α2Rφ = (1/10)2 ∙ 120 = 1.2Ω
Ζολ = (1.2 + 0.128) + j0.203
Ζολ = sqrt(1.3282 + 0.2032) = 1.343Ω
Ι1 = Ι2΄= 40/1.343 = 29.8Α
4
Pout = I2΄2 ∙ Rφ΄ = 29.82 ∙ 1.2 = 1066W
PCu = 29.82 ∙ 0.128 = 114W
PFe = 50W (δίνεται στην εκφώνηση, παραμένει το ίδιο αν η τάση είναι η ίδια)
η = Pout / (Pout + Ploss) = 1066 / (1066 + 114 + 50) = 0.867 ή 86.7%
(γ)
Ι1sc = 40/0.240 = 167A
ΘΕΜΑ 4ο (20%)
Τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας κατασκευασμένος στις ΗΠΑ (για λειτουργία στις ΗΠΑ) έχει
ονομαστική ταχύτητα 1710rpm. Ο κινητήρα; αυτός χρησιμοποιείται στην Ελλάδα, με κατάλληλη τιμή για
την τάση τροφοδοσίας ώστε να μην υπερθερμαίνεται. Στην ευσταθή περιοχή λειτουργίας η ταχύτητα του
κινητήρα μεταβάλλεται γραμμικά με τη ροπή, ενώ ανατρέπεται για ροπή στον άξονα Μk = 10Nt∙m σε
ταχύτητα nk = 1100rpm Να βρεθεί η ταχύτητα του κινητήρα αν στον άξονά του συνδεθεί φορτίο με
εξίσωση ροπής – στροφών την ακόλουθη: Μφ = 4Nt∙m
ΛΥΣΗ
Από τα δεδομένα, προφανώς (αν το «προφανώς» δε σας καλύπτει ανοίξτε τίποτα σημειώσεις να δείτε
σχετικά) η σύγχρονη ταχύτητα αυτού του κινητήρα στις ΗΠΑ (f=60Hz) είναι 1800rpm και ο αριθμός
ζευγών πόλων γι’ αυτόν είναι p=2. Κοντολογίς, η σύγχρονη ταχύτητά του στην Ελλάδα (f=50Hz) είναι
1500rpm.
Χωρίς πολλά - πολλά, στο διάγραμμα ροπής–στροφών (Μ–n) έχετε δύο σημεία:
(Μ = 0, ns = 1500) και (Μk = 10, nk = 1100)
Όσοι γουστάρετε μπελάδες βρίσκετε την εξίσωση αυτής της ευθείας και μετά θέτετε Μ=4, λύνοντας ως
προς n.
Πιο απλή προσέγγιση είναι να συγκρίνετε τα όμοια τρίγωνα στο διάγραμμα Μ–n:
(1500 – n)/4 = (1500 – 1100)/10 =>… n = 1340rpm
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

ΘΕΜΑ 1ο (25%)
Για DC κινητήρα παράλληλης διέγερσης δίνονται τα ακόλουθα στοιχεία:
VTN = VfN = 230V, Rf = 250Ω, RT = 2Ω, CΦN = 5 V∙sec
(α) Να υπολογιστεί η εν κενώ ταχύτητα του κινητήρα (σε rpm) με ονομαστική τροφοδοσία. (10%)
(β) Να υπολογιστεί η νέα εν κενώ ταχύτητα του κινητήρα αν η τάση τροφοδοσίας μειωθεί στα 150V και
ταυτόχρονα προστεθούν μια αντίσταση 0.5Ω σε σειρά με το τύμπανο και μία αντίσταση 50Ω σε σειρά
5
με τη διέγερση. Θεωρείστε πως η μαγνήτιση του στάτη γίνεται στη γραμμική περιοχή και δεν
υφίσταται αντίδραση τυμπάνου παρά μόνο σε κατάσταση υπερφόρτισης. (15%)
ΛΥΣΗ
(α) Ωο = VT/CΦ = 230/5 = 46 rad/sec και no = 60Ωο / 2π = 439rpm
(β) Η εν κενώ ταχύτητα δίνεται πάλι από τον λόγο VT /CΦ. Όμως τώρα (σε σχέση με πριν) ο αριθμητής
είναι μειωμένος κατά τον παράγοντα 150/230 (τόσο μειώθηκε η τάση τυμπάνου). Αντίστοιχα, ο
παρονομαστής (το CΦ) μεταβλήθηκε κατά τον παράγοντα που μεταβλήθηκε το ρεύμα διέγερσης
(είναι If = VT/Rf), δηλαδή κατά (150/230) / (300/250) (τόσο μεταβλήθηκε το ρεύμα διέγερσης).
no΄= {(150/230)/[(150/230) / (300/250)]}∙no = (300/250) ∙no = 527rpm
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Αν δεν προσθέταμε την αντίσταση 50Ω στη διέγερση, η μείωση της τάσης τυμπάνου δε
θα άλλαζε τις εν κενώ στροφές, αφού όση θα ήταν η μείωσή της, ανάλογη θα ήταν και η μείωση στο CΦ.
Τώρα όμως η μείωση στο CΦ είναι σπουδαιότερη και έτσι ο λόγος VT /CΦ μεγαλώνει.
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
Περιγράψτε τις τρεις βασικές μεθόδους ρύθμισης των στροφών ενός τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα
και αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. Για να γίνετε σαφείς σχετικά
με το πώς αλλάζει η ταχύτητα με την κάθε μέθοδο χρησιμοποιήστε (πέρα από την περιγραφή) και
διαγράμματα ροπής – στροφών (του κινητήρα κι ενός υποθετικού φορτίου).
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 3ο (45%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 80/400V, 50Ηz, 2kVA. Αφήνοντας το Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το
βραχυκυκλώνουμε την έξοδο του Μ/Σ και τροφοδοτούμε το πρωτεύον με τάση 15V και τότε το ρεύμα
στο πρωτεύον είναι ίσο με το ονομαστικό και η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 150W.

(γ) Να υπολογιστεί το ρεύμα που θα περάσει στο πρωτεύον του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση
ΛΥΣΗ
(α)
Ι1Ν = 2000/80 = 25Α
Req = 150/252 = 0.240Ω
Zeq = 15/25 = 0.60Ω
Χeq = sqrt(0.602 – 0.242) = 0.55Ω
Leq = Xeq/ω = 0.55/314 = 1.75mΗ
(β)
Rφ΄ = α2Rφ = 0.22 ∙ 65 = 2.60Ω
Ζολ = (2.60 + 0.24) + j0.55
6
Ζολ = sqrt(2.842 + 0.552) = 2.892Ω
Ι1 = Ι2΄= 80/2.892 = 27.66Α
Pout = I2΄2 ∙ Rφ΄ = 27.662 ∙ 2.60 = 1989W
PCu = 27.662 ∙ 0.240 = 184W
η = Pout / (Pout + Ploss) = 1989 / (1989 + 184 + 90) = 87.9%
(γ)
Ι1sc = 80/0.60 = 133A
ΘΕΜΑ 4ο (15%)
κινητήρα μεταβάλλεται γραμμικά με τη ροπή, ενώ ο κινητήρας ανατρέπεται για ροπή στον άξονα Μk =
15Nt∙m σε ταχύτητα nk = 1000rpm Να βρεθεί η ταχύτητα του κινητήρα αν στον άξονά του συνδεθεί
φορτίο με εξίσωση ροπής – στροφών την ακόλουθη: Μφ = 3Nt∙m.
ΛΥΣΗ
Από τα δεδομένα, προφανώς (αν το «προφανώς» δε σας καλύπτει, ανοίξτε τίποτα σημειώσεις να δείτε
σχετικά) η σύγχρονη ταχύτητα αυτού του κινητήρα στις ΗΠΑ (f=60Hz) είναι 1800rpm και ο αριθμός
ζευγών πόλων γι’ αυτόν είναι p=2. Κοντολογίς, η σύγχρονη ταχύτητά του στην Ελλάδα (f=50Hz) είναι
1500rpm.
Στο διάγραμμα ροπής–στροφών (Μ–n) έχετε δύο σημεία: (Μ = 0, ns = 1500) και (Μk = 15, nk = 1000)
Μπορείτε να βρείτε την εξίσωση αυτής της ευθείας, να θέσετε Μ=3 και να λύσετε ως προς n.
Πιο απλή προσέγγιση είναι να συγκρίνετε τα όμοια τρίγωνα στο διάγραμμα Μ–n:
(1500 – n)/3 = (1500 – 1000)/15 =>… n = 1400rpm

Θέμα 1ο (40%)
Για DC γεννήτρια ξένης διέγερσης (χωρίς αντίδραση τυμπάνου) δίνονται τα ακόλουθα στοιχεία:
VTN = VfN = 230V, Rf = 250Ω, RT = 2Ω, CΦN = 2.3 V∙sec, nN = 1000rpm
(α) Να βρεθεί η εν κενώ τάση της γεννήτριας, με ονομαστική τροφοδοσία στη διέγερση και ονομαστικές
στροφές στον άξονα. (10%)
(β) Να βρεθεί η νέα τάση στην έξοδο της γεννήτριας αν οι στροφές στον άξονα μειωθούν στις 900rpm και
ταυτόχρονα συνδεθεί φορτίο 50Ω. (10%)
(γ) Να βρεθεί το ονομαστικό ρεύμα της γεννήτριας και η ονομαστική της απόδοση (20%)
ΛΥΣΗ
(α)
7
VTo = Vεπ = CΦΝΩΝ = 2.3∙(2π1000 / 60) = 241V
(β)
Vεπ΄ = 0.9∙Vεπ = 217V
VT = Vφ = (50/52) ∙ 217 = 209V
(γ)
ΙΤΝRT = 241 – 230 = 11V => ITN = 11/2 = 5.5A
Pout = 230∙5.5 = 1265W

Pin = Pμηχ + PfN = 241∙5.5 + 2302/250 = 1537
η = 1265 / 1537 = 82.3%
------------------------------------------------------------------------------------------------
Υπενθυμίζω τις παρακάτω ταυτότητες για τη DC μηχανή (γεννήτρια – κινητήρας):
Pμηχ = ΜΩ = CΦΙΤ ∙Ω = CΦΩ ∙ ΙΤ = VεπΙΤ = η μηχανική ισχύς στον άξονα
Επίσης προσοχή στα σύμβολα που ίσως χρησιμοποιηθούν, αναλόγως τα κέφια:

Ροπή: Τ ή Μ (από τα torque και momentum αντίστοιχα)
Επαγόμενη τάση: Vεπ ή Ea (“a” από το armature = οπλισμός)
Ρεύμα τυμπάνου: ΙΤ ή Ια
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
Περιγράψτε τις τρεις βασικές μεθόδους ρύθμισης των στροφών ενός DC κινητήρα ξένης διέγερσης και
αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα της κάθε μεθόδου. Για να γίνετε σαφείς σχετικά με το
πώς αλλάζει η ταχύτητα με την κάθε μέθοδο χρησιμοποιήστε (πέρα από την περιγραφή) και διαγράμματα
ροπής – στροφών (του κινητήρα κι ενός υποθετικού φορτίου).
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 3ο (40%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 230/230V, 50Ηz, 0.8kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το

(γ) Να υπολογιστεί το ρεύμα που θα περάσει στο δευτερεύον του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση
ΛΥΣΗ
(α)
Ι1Ν = Ι2Ν = 800/230 = 3.49A ≈ 3.5A
Req = 40/3.52 = 3.27Ω
Zeq = 14/3.5 = 4Ω
8
Χeq = sqrt(42 – 3.272) = 2.30Ω
Leq = Xeq/ω = 2.30/314 = 7.32mΗ
(β)
Rφ΄ = Rφ = 55Ω
Ζολ = (55 + 3.27) + j2.3
Ζολ = sqrt(58.272 + 2.32) = 58.31Ω
Ι1 = Ι2΄= Ι2 = 230/58.31 = 3.94Α
Pout = I2΄2 ∙ Rφ΄ = 3.942 ∙ 55 = 854W
PCu = 3.942 ∙ 3.27 = 51W
η = Pout / (Pout + Ploss) = 854 / (854 + 51 + 50) = 0.894 ή 89.4%
(γ)
Ι2sc = 230/4 = 57.5A
ΘΕΜΑ 4ο (20%)
15Nt∙m σε ταχύτητα nk = 2700rpm Να βρεθεί η ταχύτητα του κινητήρα αν στον άξονά του συνδεθεί
ηλεκτρονικό φορτίο με τα εξής χαρακτηριστικά: Μφ = 0 για n = 0 και dMφ/dn = 0.002 Nt∙m/rpm για n>0.
ΛΥΣΗ
Mκιν = an + b
a = -15/300 Nt∙m/rpm = -0.05 Nt∙m/rpm
Mκιν(n=3000) = 0 =>… b = 150 Nt∙m
Mφορτ = 0.002n
Mκιν = Mφορτ =>… n = 2885rpm
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές
Πρέπει να απαντήσετε εντελώς σωστά τουλάχιστον στα τρία από τα πέντε υποερωτήματα του πρώτου
θέματος για να βαθμολογηθεί το γραπτό σας. Προκειμένου για υπολογιστικό ερώτημα δείξτε και πώς
προκύπτει η απάντηση. Χρησιμοποιήστε σωστές μονάδες μέτρησης όπου απαιτείται.
Θέμα 1ο (5%)
(α) Αντίσταση 5Ω διαρρέεται από ρεύμα 2.5Α. Υπολογίστε την τάση στα άκρα της.
(β) Από τον θετικό πόλο DC πηγής τάσης 3V εξέρχεται ρεύμα 1Α. Η πηγή αυτή προσφέρει ή απορροφά
ισχύ; Υπολογίστε αυτή την ισχύ.
9
(γ) Η ροπή στον άξονα ενός κινητήρα είναι 10Ν∙m και η ισχύς που αποδίδει είναι 106mW. Υπολογίστε
την ταχύτητα περιστροφής σε rpm.
(δ) Μονοφασικός μετασχηματιστής 230/5V τροφοδοτείται στο τύλιγμα υψηλής τάσης με τάση 0.1kV.
Πόση θα είναι η τάση στο τύλιγμα χαμηλής τάσης;
(ε) Πόση είναι η συχνότητα στο δίκτυο της ΔΕΗ;
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ:
(α) 12.5V (β) Προσφέρει 3W (γ) 955rpm (δ) 2.17V (ε) 50Hz
(αν αναρωτιέστε για το «πώς» προέκυψαν αυτά… υπάρχει πρόβλημα!)
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
(α) Στο στάτη μιας τριφασικής ασύγχρονης μηχανής συνδέεται ένα καλώδιο με πρασινο-κίτρινο μονωτικό
περίβλημα. Πού συνδέεται το άλλο άκρο του; Εξηγήστε το σκοπό ύπαρξης αυτού του καλωδίου και το
πώς επιτυγχάνεται αυτός ο σκοπός. (5%)
(β) Για την άντληση νερού από ένα αρδευτικό κανάλι χρησιμοποιείται τριφασικό ασύγχρονο μοτέρ. Το
μοτέρ αυτό συνδέεται με το δίκτυο χαμηλής τάσης μέσω ενός αυτοματισμού αστέρα – τριγώνου.
Εξηγήστε τι είναι ο αυτοματισμός αυτός και σε τι χρησιμεύει. (5%)
(γ) Περιγράψτε τι θα συμβεί (και εξηγήστε γιατί) αν σε έναν ακίνητο DC κινητήρα ξένης διέγερσης
εφαρμόσετε ονομαστική τάση στο τύμπανο μέσω ενός διακόπτη. Εξηγήστε αν αλλάζει κάτι ή όχι σε
περίπτωση που έχετε πρώτα εφαρμόσει ονομαστική τάση στο τύλιγμα διέγερσης. (5%)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Αναζητήστε τις απαντήσεις στις σημειώσεις σας ή αλλιώς στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
ΘΕΜΑ 3ο (50%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 400/230V, 2kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το πρωτεύον
με ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 60W. Στη συνέχεια,
στο πρωτεύον είναι ίσο με το ονομαστικό και η ισχύς απωλειών πάνω στο Μ/Σ είναι 55W.
(α) Να υπολογιστούν όλα τα στοιχεία του πλήρους ισοδύναμου κυκλώματος του Μ/Σ, πλην ενός, του
οποίου ο υπολογισμός είναι αδύνατος με τα δεδομένα που έχετε. Σχεδιάστε το πλήρες ισοδύναμο
κύκλωμα σημειώνοντας σε αυτό τα σύμβολα και τις τιμές των στοιχείων (εκτός βέβαια της τιμής του
στοιχείου για το οποίο δεν μπορείτε να κάνετε τον υπολογισμό). (20%)
δευτερεύον ως φορτίο μια εμπέδηση (15 + j9)Ω. (20%)
(γ) Να υπολογιστεί πόσες φορές μεγαλύτερο του ονομαστικού είναι το ρεύμα που θα περάσει στο
δευτερεύον του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση τροφοδοσίας, βραχυκυκλωθεί το φορτίο. Πόσο είναι
αυτό το ρεύμα βραχυκύκλωσης στο δευτερεύον; Πόσο είναι την ίδια στιγμή το ρεύμα βραχυκύκλωσης
στο πρωτεύον και πόση είναι η ισχύς της θερμότητας που αναπτύσσεται στα τυλίγματα του Μ/Σ κατά
το βραχυκύκλωμα; (10%)
ΛΥΣΗ:
(α)
RFe = 4002 / 60 = 2.67kΩ
Ι1Ν = 2000 / 400 = 5Α
Req = 55 / 52 = 2.2Ω
R1 = R2΄ = 1.1Ω
10
Ζeq = 17 / 5 = 3.4Ω
Χeq = sqrt(Zeq2 – Req2) = sqrt(3.42 – 2.22) = 2.60Ω
Χ1 = Χ2΄= 1.30Ω
Το στοιχείο που δε μπορούμε να υπολογίσουμε είναι η επαγωγική αντίδραση μαγνήτισης, αφού δε μας
δίνεται το εν κενώ ρεύμα ή το ρεύμα μαγνήτισης.
(β)
α = 400 / 230 = √3  α2 = 3
Ζφ΄ = α2Ζφ = 45 + j27
Ζολ = (2.2 + 45) + j(2.60 + 27) = 47.2 + j29.6
Zoλ = sqrt(47.22 + 29.62) = 55.7Ω
Ι = 400 / 55.7 = 7.18Α
Pout = 7.18245 = 2320W
PCu = 7.1822.2 = 113W
η = 2320 / [2320 + (113 + 60)] = 0.931 = 93.1%
(γ)
Ιsc|V1=V1N = 400 / 3.4 = 117.6Α = Ι1sc
Ι2sc = aI1σc = 203A
I2N = 2000 / 230 = 8.7A Άρα:
Ι2sc = 23I2N
Psc|V1=V1N = 117.622.2 = 30.4kW
ΘΕΜΑ 4ο (40%)
Τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας έχει στάτη τυλιγμένο σε τρίγωνο και p = 3. Σε ονομαστική λειτουργία
η τάση τροφοδοσίας είναι 400V και το ρεύμα τροφοδοσίας 12Α. Για το μονοφασικό ισοδύναμο του
κινητήρα είναι γνωστά τα ακόλουθα: RS = 1.5Ω, XS = 6Ω, RR΄=2.5Ω, ΧR΄=8Ω, RFe=1.5kΩ, Χm=0.8kΩ.
(α) Για την ονομαστική λειτουργία να υπολογιστούν: 1) Στροφές του κινητήρα σε rpm, 2)
Ηλεκτρομαγνητική ισχύς (ισχύς διακένου), 3) Απόδοση, 4) Συντελεστής ισχύος, 5) ροπή.
Τι θα σχολιάζατε σχετικά με το αποτέλεσμα που βρήκατε για το συντελεστή ισχύος; (20%)
(β) Συνδέουμε ένα φορτίο, του οποίου οι στροφές διατηρούνται σταθερές και ίσες με τις ονομαστικές του
κινητήρα. Αν η τάση τροφοδοσίας μειωθεί στα 2/3 της ονομαστικής να υπολογιστούν η ροπή και η
ισχύς στον άξονα του κινητήρα. (10%)
ΛΥΣΗ:
(α)
Προσέξτε (ο στάτης είναι σε τρίγωνο) πως στο μονοφασικό ισοδύναμο το ρεύμα εισόδου στην
ονομαστική λειτουργία είναι 12/√3Α και η τάση 400V. Εφόσον δεν αναφερόμαστε σε μια κατάσταση με
πολύ μικρή ολίσθηση (π.χ. λειτουργία εν κενώ), για τους διάφορους υπολογισμούς χρησιμοποιούμε το
απλοποιημένο μονοφασικό ισοδύναμο (όπως κάνουμε και για το μετασχηματιστή) και λαμβάνουμε
υπόψη την RFe μόνο εκεί που αναζητούμε τις απώλειες και το βαθμό απόδοσης.
Ζολ = (1.5 + 2.5/s) + j(6+8) = (1.5 + 2.5/s) + j14

Ζολ = VS / IS = 400 / (12/√3) = 57.73Ω
Από τις δύο παραπάνω σχέσεις προκύπτει τελικά ότι  s = 0.0459
Από τα δεδομένα προκύπτει ότι ns = 1000rpm και άρα:
n = 1000(1 – 0.0459) = 954rpm
11
PCu,1φ = (122/3)∙(1.5+2.5) = 576/3  PCu = 576W
PFe,1φ = 4002 / 1500 = 107  PFe = 321W
Pη/μ,1φ = (122/3)∙(2.5 / 0.0459) = 7843/3  Pη/μ = 7843W
PCu,R,1φ = (122/3)∙2.5 = 360/3  PCu,R = 360W
Pout = 7843 – 360 = 7483W

Pin = 7483 + (321 + 576) = 8380W
η = 7483 / 8380 = 0.893 = 89.3%
PF = cosφ = 8380 / (√3∙400∙12) = 1

ΜΝ = PN / ΩΝ = 60Ρ / (2πnN) = (60∙7483) / (2π954) = 74.9Ν∙m
Σχόλιο: Είναι εξαιρετικά απίθανο σε μια αληθινή μηχανή, ακόμα και υπό πλήρες φορτίο, να είναι PF=1.
Οι συνήθεις τιμές βρίσκονται στην περιοχή 0.80 – 0.90.
-----------------------------------------------
Εδώ τα νούμερα για το ισοδύναμο κύκλωμα επελέγησαν τυχαία και γι’ αυτό το αποτέλεσμα για το PF δεν
είναι ρεαλιστικό. Πιο συγκεκριμένα, είναι μικρές οι τιμές για τα XS και ΧR΄. Ή αλλιώς, για τις δεδομένες
τιμές αυτών (σε σχέση πάντα και με τις τιμές των RS και RR΄), θα περιμέναμε να έχουμε λίγο μεγαλύτερη
ολίσθηση.
Προσέξτε όμως και τα εξής:
Αν αγνοήσουμε εντελώς τον μεσαίο κλάδο του ισοδύναμου κυκλώματος και ασχοληθούμε μόνο με τα
τέσσερα στοιχεία που απομένουν (RS, XS, RR΄/s, XR΄) το PF προκύπτει 0.97 (PF = Rολ / Ζολ). Αν κάποιος
έκανε κάτι τέτοιο στην εξέταση του μαθήματος δε θα το εκλάμβανα ως λάθος. Και πάλι όμως είναι «πάρα
πολύ» για έναν επαγωγικό κινητήρα.
Εμείς τώρα εδώ, πάμε και λαμβάνουμε υπόψη μόνο την RFe από το μεσαίο κλάδο, προσδίδοντας έτσι στο
κύκλωμα με τις απώλειες σιδήρου έναν περαιτέρω ωμικό χαρακτήρα και το αποτέλεσμα είναι να μας
βγαίνει αυτό το εξωπραγματικό PF=1. Αν όμως λαμβάναμε υπόψη και το ρεύμα μαγνήτισης μέσα από τη
Xm, ανάλογα και με την τιμή που αυτή έχει, θα επανερχόμασταν σε μια πιο «αποδεκτή» τιμή, μικρότερη
της μονάδας.
-----------------------------------------------
(β)
Μ΄ = (4/9)ΜΝ = 334Ν∙m
P΄ = (4/9)PΝ = 3326W

Πρέπει να απαντήσετε εντελώς σωστά σε τουλάχιστον τρία από τα πέντε υποερωτήματα του
πρώτου θέματος για να βαθμολογηθεί το γραπτό σας. Προκειμένου για υπολογιστικό ερώτημα
δείξτε και πώς προκύπτει η απάντηση. Χρησιμοποιήστε σωστές μονάδες μέτρησης όπου απαιτείται.
Θέμα 1ο (5%)
(α) Πάνω σε αντίσταση 5Ω εμφανίζεται τάση 1.5∙104mV. Υπολογίστε το ρεύμα που τη διαρρέει.
12
(β) Στον αρνητικό πόλο DC πηγής τάσης 4V εισέρχεται ρεύμα 2Α. Η πηγή αυτή προσφέρει ή απορροφά
ισχύ; Υπολογίστε αυτή την ισχύ.
(γ) Η ροπή στον άξονα ενός κινητήρα είναι 10Ν∙m και η ταχύτητα περιστροφής του είναι 1000rpm.
Υπολογίστε την ισχύ στον άξονα.
(δ) Μονοφασικός μετασχηματιστής 100/5V υπό πλήρες φορτίο διαρρέεται από ρεύμα 25mA στην πλευρά
της υψηλής τάσης. Πόσο είναι το ρεύμα στην πλευρά της χαμηλής τάσης;
(ε) Πόση είναι η ενεργός τάση σε μια οικιακή εγκατάσταση; Πόση είναι η τάση σε μια επαγγελματική
εγκατάσταση με διαθέσιμη ισχύ μερικές δεκάδες kW; (π.χ. σε ένα αρτοποιείο).
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
(α) 3Α (β) Προσφέρει 8W (γ) 1047W (δ) 0.5Α (ε) 230V, 400V
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
(α) Τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας έχει ονομαστικό ρεύμα τροφοδοσίας 5Α και η εκκίνησή του
γίνεται υπό πλήρες φορτίο με απευθείας σύνδεση στην τάση τροφοδοσίας μέσω διακόπτη. Για την
προστασία του κινητήρα από βραχυκυκλώματα μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ασφάλειες τήξεως
των 4A, 5Α, 6Α, 10Α και 36Α. Ποιες θα επιλέγατε; Δικαιολογήστε την επιλογή σας. Πόσες τέτοιες
ασφάλειες χρειάζεστε;
(β) Η εγκατάσταση φωτισμού μιας πισίνας και των πέριξ αυτής χώρων τροφοδοτείται από το οικιακό
δίκτυο μέσω μετασχηματιστή 1:1. Εξηγήστε το σκοπό ύπαρξης αυτού του μετασχηματιστή και πώς
επιτυγχάνεται.
(γ) Από ποιο πρόβλημα μας απαλλάσσει η λειτουργία soft start (ομαλή εκκίνηση) ενός inverter για τον
έλεγχο ενός τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα; Αν δε βάλουμε inverter, ποια άλλη οικονομικότερη
λύση θα προτείνατε για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ:
Αναζητήστε τις απαντήσεις στις σημειώσεις σας ή αλλιώς στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
ΘΕΜΑ 3ο (50%)
Μονοφασικός Μ/Σ 230/400V, 1.2kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το πρωτεύον με
ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 70W. Δίνονται τα εξής Req = 4Ω, Χeq =
6Ω και Χm = 0.6kΩ.
(α) Να υπολογιστούν: 1) η επαγωγή που παρουσιάζει ο Μ/Σ σε περίπτωση βραχυκυκλώματος στην έξοδο
2) η αντίσταση σιδήρου. (10%)
(β) Να υπολογιστεί το εν κενώ ρεύμα (με ονομαστική τάση τροφοδοσίας) ως ποσοστό του ονομαστικού.
(10%)
(γ) Να υπολογιστεί η απόδοση του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση στο πρωτεύον, συνδέσουμε στο
(δ) Αν, υπό ονομαστική τάση τροφοδοσίας, βραχυκυκλωθεί το φορτίο και τα μέσα προστασίας
χρειαστούν 0.8s για να διακόψουν την παροχή, να υπολογιστεί σε kWh η θερμότητα που θα
αναπτυχθεί στον όγκο του Μ/Σ κατά τη διάρκεια του βραχυκυκλώματος. Θεωρήστε πως καθ’ όλη τη
διάρκεια της βραχυκύκλωσης η ένταση του ρεύματος είναι σταθερή. (10%)
ΛΥΣΗ:
(α)
Leq = 6 / 314 = 19.1mH
RFe = 2302 / 70 = 756Ω
13
(β)
IFe = 230 / 756 = 304mA
Im = 230 / 600 = 383mA
Io = sqrt(3042 + 3832) = 489mA
Ι1Ν = 1200 / 230 = 5.21Α Άρα:
Ιο = 9.38% Ι1Ν
(γ)
Ζολ = (4 + α2Rφ) + j6 = (4 +30) + j6 = 34 + j6
Ζολ = |Ζολ| = 34.52Ω
I = 230 / 34.52 = 6.66A
Pout = 6.66230 = 1330W
Ploss = PCu + PFe = 6.6624 + 70 = 247W
η = 1330 / (1330 + 247) = 84.3%
(δ)
Zeq = sqrt(42 + 62) = 7.21Ω
Ιsc = 230 / 7.21 = 31.9Α
PCu,sc = 31.924 = 4070W
E = P∙t = 4.07kW ∙ (0.8/3600)h = 9∙10-4kWh
ΘΕΜΑ 4ο (30%)
9Nt∙m και ολίσθηση sk = 2/15.
(α) Να βρεθούν η ταχύτητα και η ροπή του κινητήρα αν στον άξονά του συνδεθεί ηλεκτρονικό φορτίο
με τα εξής χαρακτηριστικά: Μφ = 2N∙m για n = 0 και dMφ/dn = 0.0015 Nt∙m/rpm για n > 0. (20%)
(β) Να βρεθούν η νέα ταχύτητα και η νέα ροπή (με το ίδιο φορτίο) αν, με τη χρήση ενός inverter, η τιμή
και η συχνότητα της τάσης τροφοδοσίας μειωθούν κατά 10%. (10%)
ΛΥΣΗ:
Από τα δεδομένα προκύπτει ότι p = 2 και άρα στην Ελλάδα ns = 1500.
Όσον αφορά τη γραμμική περιοχή της χαρακτηριστικής ροπής στροφών του κινητήρα, έχετε δύο σημεία:
(n, M) = (1500, 0) και (1300, 9) (το 1300 προέκυψε από το sk = 2/15)
Από αυτά βρίσκετε την εξίσωση της χαρακτηριστικής:
Μκιν = -0.045n + 67.5
Ενώ για το φορτίο ισχύει
Μφ = 2 + 0.0015n
Μκιν = Μφ => ….. n = 1455rpm και Μ = 4.18Ν∙m
(β)
Στη νέα κατάσταση η κλίση της χαρακτηριστικής του κινητήρα στη γραμμική περιοχή παραμένει -0.045
Ν∙m/rpm, η σύγχρονη ταχύτητα όμως είναι τώρα 1350rpm και βρίσκουμε:
Μκιν = -0.045n + 60.75 Τελικά:
n = 1277rpm και Μ = 3.92Ν∙m
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
14
Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα, 28-6-2016

Θέμα 1ο (5%)
(α) Αντίσταση 15Ω διαρρέεται από ρεύμα 25Α. Υπολογίστε την τάση στα άκρα της.
(β) Από τον αρνητικό πόλο DC πηγής τάσης 3V εξέρχεται ρεύμα 1Α. Η πηγή αυτή προσφέρει ή
απορροφά ισχύ; Υπολογίστε αυτή την ισχύ.
(γ) Η ροπή στον άξονα ενός κινητήρα είναι 4Ν∙m και η ισχύς που αποδίδει είναι 10-2kW. Υπολογίστε την
ταχύτητα περιστροφής σε rps.
(δ) Μονοφασικός μετασχηματιστής 230/5V τροφοδοτείται στο τύλιγμα χαμηλής τάσης με τάση 0.005kV.
Πόση θα είναι η τάση στο τύλιγμα υψηλής τάσης;
(ε) Πόση είναι η συχνότητα στο δίκτυο της ΔΕΗ;
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ
(α) 375V (β) Απορροφά 3W (γ) 0.40rps (δ) 230V (ε) 50Hz
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
(α) Τι θα κάνετε για να αλλάξετε τη φορά περιστροφής ενός τριφασικού επαγωγικού κινητήρα; (5%)
μοτέρ αυτό συνδέεται με το δίκτυο χαμηλής τάσης μέσω ενός αυτοματισμού αστέρα – τριγώνου.
Εξηγήστε τι είναι ο αυτοματισμός αυτός και σε τι χρησιμεύει. (5%)
(γ) Ποια είναι η συνηθέστερη βλάβη σε έναν αυτοματισμό αστέρα - τριγώνου; (5%)
Αναζητείστε τις στις σημειώσεις σας ή στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία.
ΘΕΜΑ 3ο (50%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 230/115V, 3kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ, τροφοδοτούμε το πρωτεύον
με ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 50W. Στη συνέχεια,
(α) Να υπολογιστούν όλα τα στοιχεία του πλήρους ισοδύναμου κυκλώματος του Μ/Σ, πλην ενός, του
οποίου ο υπολογισμός είναι αδύνατος με τα δεδομένα που έχετε. Σχεδιάστε το πλήρες ισοδύναμο
κύκλωμα σημειώνοντας σε αυτό τα σύμβολα και τις τιμές των στοιχείων (εκτός βέβαια της τιμής του
στοιχείου για το οποίο δεν μπορείτε να κάνετε τον υπολογισμό). (20%)
δευτερεύον ως φορτίο μια εμπέδηση (3 + j4)Ω. (20%)
(γ) Να υπολογιστεί το ρεύμα βραχυκύκλωσης στο πρωτεύον του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση
τροφοδοσίας, βραχυκυκλωθεί το φορτίο. Πόση είναι η ισχύς της θερμότητας που αναπτύσσεται στα
τυλίγματα του Μ/Σ κατά το βραχυκύκλωμα; (10%)
15
ΛΥΣΗ:
(α)
RFe = 2302 / 50 = 1.06kΩ
Ι1Ν = 3000 / 230 = 13Α
Req = 75 / 132 = 0.44Ω
R1 = R2΄ = 0.22Ω
Ζeq = 10 / 13 = 0.77Ω
Χeq = sqrt(Zeq2 – Req2) = sqrt(0.772 – 0.442) = 0.63Ω
Χ1 = Χ2΄= 0.31Ω
Το στοιχείο που δε μπορούμε να υπολογίσουμε είναι η επαγωγική αντίδραση μαγνήτισης, αφού δε μας
δίνεται το εν κενώ ρεύμα ή το ρεύμα μαγνήτισης.
(β)
α = 230 / 115 = 2  α2 = 4
Ζφ΄ = α2Ζφ = 12 + j16
Ζολ = 12.44 + j16.63
Zoλ = sqrt(12.442 + 16.632) = 20.8Ω
Ι = 230 / 20.8 = 11.06Α
Pout = 11.06212 = 1468W
PCu = 11.0620.44 = 54W
η = 1468 / [1468 + (54 + 50)] = 0.934 = 93.4%
(γ)
Ιsc|V1=V1N = 230 / 0.77 = 299Α = Ι1sc
Psc|V1=V1N = 29920.44 = 39.3kW
ΘΕΜΑ 4ο (40%)
κινητήρα είναι γνωστά τα ακόλουθα: RS = 1.2Ω, XS = 6.5Ω, RR΄=4Ω, ΧR΄=8Ω, RFe=2.2kΩ, Χm=1.2kΩ.
(α) Για την ονομαστική λειτουργία να υπολογιστούν: 1) Στροφές του κινητήρα σε rpm, 2)
Ηλεκτρομαγνητική ισχύς (ισχύς διακένου), 3) Απόδοση, 4) ροπή. (30%)
(β) Συνδέουμε ένα φορτίο, του οποίου οι στροφές διατηρούνται σταθερές και ίσες με τις ονομαστικές του
κινητήρα. Αν η τάση τροφοδοσίας μειωθεί στα 3/4 της ονομαστικής να υπολογιστούν η ροπή και η
ισχύς στον άξονα του κινητήρα. (10%)
ΛΥΣΗ
(α)
Προσέξτε (ο στάτης είναι σε τρίγωνο) πως στο μονοφασικό ισοδύναμο το ρεύμα εισόδου στην
ονομαστική λειτουργία είναι 10/√3Α και η τάση 400V. Εφόσον δεν αναφερόμαστε σε μια κατάσταση με
πολύ μεγάλη ολίσθηση (π.χ. εκκίνηση), για τους διάφορους υπολογισμούς χρησιμοποιούμε το
απλοποιημένο μονοφασικό ισοδύναμο (όπως κάνουμε και για το μετασχηματιστή) και λαμβάνουμε
υπόψη την RFe μόνο εκεί που αναζητούμε τις απώλειες και το βαθμό απόδοσης.
Ζολ = (1.2 + 4/s) + j(6.5+8) = (1.2 + 4/s) + j14.5

Ζολ = VS / IS = 400 / (10/√3) = 69.28Ω
Από τις δύο παραπάνω σχέσεις προκύπτει τελικά ότι  s = 0.060
Από τα δεδομένα προκύπτει ότι ns = 600rpm και άρα:
16
n = 600(1 – 0.060) = 564rpm
PCu,1φ = (102/3)∙(1.2+4) = 520/3  PCu = 520W

PFe,1φ = 4002 / 2200 = 72.7  PFe = 218W
Pη/μ,1φ = (102/3)∙(4 / 0.060) = 6667/3  Pη/μ = 6667W
PCu,R,1φ = (102/3)∙4 = 400/3  PCu,R = 400W
Pout = 6667 – 400 = 6267W

Pin = 6267 + (520 + 218) = 7005W
η = 6267 / 7005 = 0.895 = 89.5%
ΜΝ = PN / ΩΝ = 60Ρ / (2πnN) = (60∙6267) / (2π564) = 106 Ν∙m
-----------------------------------------------
(β)
Μ΄ = (9/16)ΜΝ = 59.6 Ν∙m
P΄ = (9/16)PΝ = 3525 W


Πρέπει να απαντήσετε εντελώς σωστά σε τουλάχιστον τρία από τα πέντε υποερωτήματα του πρώτου
θέματος για να βαθμολογηθεί το γραπτό σας. Προκειμένου για υπολογιστικό ερώτημα, δείξτε και πώς
ΘΕΜΑ 1ο (5%)
(α) Πάνω σε αντίσταση 7Ω εμφανίζεται τάση 2.5∙103mV. Υπολογίστε το ρεύμα που τη διαρρέει.
(γ) Η ροπή στον άξονα ενός κινητήρα είναι 20Ν∙m και η ταχύτητα περιστροφής του είναι 1500rpm.
Υπολογίστε την ισχύ στον άξονα.
(δ) Μονοφασικός μετασχηματιστής 200/5V υπό πλήρες φορτίο, διαρρέεται από ρεύμα 15mA στην
πλευρά της υψηλής τάσης. Πόσο είναι το ρεύμα στην πλευρά της χαμηλής τάσης;
(ε) Πόση είναι η ενεργός τάση σε μια οικιακή εγκατάσταση; Πόση είναι η τάση σε μια επαγγελματική
εγκατάσταση με διαθέσιμη ισχύ μερικές δεκάδες kW; (π.χ. σε ένα αρτοποιείο).
(α) 0.36Α (β) Απορροφά 15W (γ) 3.14kW (δ) 600mA (ε) 230V, 400V
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
(α) Τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας έχει ονομαστικό ρεύμα 5Α και η εκκίνησή του γίνεται υπό πλήρες
φορτίο με απευθείας σύνδεση στην τάση τροφοδοσίας μέσω διακόπτη. Για την προστασία του
κινητήρα από βραχυκυκλώματα μπορείτε να επιλέξετε ανάμεσα σε ασφάλειες τήξεως των 4A, 5Α,
17
6Α, 10Α και 36Α. Ποιος τύπος είναι πιθανότερο να εξυπηρετεί το σκοπό σας; Δικαιολογήστε την
επιλογή σας. Πόσες τέτοιες ασφάλειες χρειάζεστε; (5%)
(β) Η εγκατάσταση εξωτερικού φωτισμού σε έναν παιδικό σταθμό τροφοδοτείται από τον κεντρικό
πίνακα μέσω μετασχηματιστή 1:1. Εξηγήστε το σκοπό ύπαρξης αυτού του μετασχηματιστή και πώς
επιτυγχάνεται. (5%)
(γ) Από ποιο πρόβλημα μας απαλλάσσει η λειτουργία soft start (ομαλή εκκίνηση) ενός inverter που
χρησιμοποιείται για τον έλεγχο ενός τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα; Εξηγήστε. Αν δε βάλουμε
inverter, ποια άλλη οικονομικότερη λύση θα προτείνατε για την αντιμετώπιση αυτού του
προβλήματος; Εξηγήστε. (5%)
Αναζητείστε τις στις σημειώσεις σας ή στην ελληνική και διεθνή βιβλιογραφία
ΘΕΜΑ 3ο (50%)
Μονοφασικός Μ/Σ 200/400V, 1.5kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το πρωτεύον με
ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 75W. Δίνονται τα εξής Req = 3Ω, Χeq =
8Ω και Χm = 0.5kΩ.
(α) Για το ισοδύναμο κύκλωμα να υπολογιστούν: 1) η επαγωγή που παρουσιάζει ο Μ/Σ σε περίπτωση
βραχυκυκλώματος στην έξοδο 2) η αντίσταση σιδήρου. (10%)
(β) Να υπολογιστεί το εν κενώ ρεύμα (με ονομαστική τάση τροφοδοσίας) ως ποσοστό του ονομαστικού.
(10%)
(γ) Να υπολογιστεί η απόδοση του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση στο πρωτεύον, συνδέσουμε στο
(δ) Αν, υπό ονομαστική τάση τροφοδοσίας, βραχυκυκλωθεί το φορτίο και τα μέσα προστασίας
χρειαστούν 1.5s για να διακόψουν την παροχή, να υπολογιστεί σε kWh η θερμότητα που θα
αναπτυχθεί στον όγκο του Μ/Σ κατά τη διάρκεια του βραχυκυκλώματος. Θεωρήστε πως καθ’ όλη τη
διάρκεια της βραχυκύκλωσης η ένταση του ρεύματος είναι σταθερή. (10%)
ΛΥΣΗ:
(α)
Leq = 8 / 314 = 25.5mH
RFe = 2002 / 75 = 533Ω
(β)
IFe = 200 / 533 = 0.375A
Im = 200 / 500 = 0.4A
Io = sqrt(0.3752 + 0.42) = 0.55A
Ι1Ν = 1500 / 200 = 7.5Α Άρα:
Ιο = 7.39% Ι1Ν
(γ)
a = 0.5, a2 = 0.25
Rφ΄ = 0.25∙80 = 20Ω
Ζολ = (3 + Rφ΄) + j8 = 23 + j8
Ζολ = |Ζολ| = 24.35Ω
I = 200 / 24.35 = 8.21A
Pout = 8.21220 = 1348W
Ploss = PCu + PFe = 8.2123 + 75 = 277W
18
η = 1348 / (1348 + 277) = 83.0%
(δ)
Zeq = sqrt(32 + 82) = 8.54Ω
Ιsc = 200 / 8.54 = 23.4Α
PCu,sc = 23.423 = 1643W
E = P∙t = 1643W ∙ (1.5/3600)h = 6.8∙10-4kWh
ΘΕΜΑ 4ο (40%)
14Nt∙m και ολίσθηση sk = 0.15.
με τα εξής χαρακτηριστικά: Μφ = 1N∙m για n = 0 και dMφ/dn = 0.008 Nt∙m/rpm για n > 0. (20%)
ΛΥΣΗ:
Από τα δεδομένα προκύπτει ότι p = 3 και άρα στην Ελλάδα ns = 1000rpm.
Όσον αφορά τη γραμμική περιοχή της χαρακτηριστικής ροπής στροφών του κινητήρα, έχετε δύο σημεία:
(n, M) = (1000, 0) και (850, 14) (το 850 προέκυψε από το sk = 0.15)
Από αυτά βρίσκετε την εξίσωση της χαρακτηριστικής:
Μκιν = -0.0933n + 93.3
Ενώ για το φορτίο ισχύει
Μφ = 1 + 0.008n
Μκιν = Μφ => ….. n = 911rpm και Μ = 8.29Ν∙m
(β)
Στη νέα κατάσταση η κλίση της χαρακτηριστικής του κινητήρα στη γραμμική περιοχή παραμένει -0.0933
Ν∙m/rpm, η σύγχρονη ταχύτητα όμως είναι τώρα 700rpm και βρίσκουμε:
Μκιν = -0.0933n + 65.3 Τελικά:
n = 635rpm και Μ = 6.08 Ν∙m
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

ΘΕΜΑ 1ο (50%)
Για DC κινητήρα παράλληλης διέγερσης δίνονται τα ακόλουθα στοιχεία:
VN = 200V, Rf = 400Ω, RT = 2Ω, CΦN = 2 V∙sec, nN = 900rpm
(α) Να υπολογιστεί η εν κενώ ταχύτητα του κινητήρα (σε rpm) με ονομαστική τροφοδοσία. (10%)
19
(β) Για την ονομαστική κατάσταση, να υπολογιστούν η ροπή (10%), η ισχύς (5%) (προσοχή, ποια ισχύ
εννοούμε όταν λέμε «ισχύς του κινητήρα»;), η απόδοση του κινητήρα (5%) και το ρεύμα
τροφοδοσίας (10%). (30%)
(γ) Με ονομαστική ροπή στον άξονα, να βρεθεί η ταχύτητα του κινητήρα αν η τάση αυξηθεί στα 250V.
Θεωρήστε πως, ακόμα και με αυτή την αύξηση της τάσης, το υλικό του στάτη παραμένει στη
γραμμική περιοχή, μακριά από τον κορεσμό. (10%)
ΛΥΣΗ
Προσέξτε ότι, στην εκφώνηση, με το σύμβολο για την ονομαστική τάση δε γίνεται διάκριση ανάμεσα σε
τάση τυμπάνου και διέγερσης, αφού στην παράλληλη διέγερση αυτά τα δύο ταυτίζονται.
(α) Ωο = VT/CΦ = 200/2 = 100 rad/sec και no = 60Ωο / 2π = 955rpm
(β)
ΩΝ = 2π900 / 60 = 94.25 rad/sec
ΩΝ = VTN /CΦΝ – [RT/(CΦN)2]ΤΝ => TN = [CΦΝ2/RT](Ωο - ΩΝ) = (22/2)(100 – 94.25) = 11.5Νm
PN = TNΩΝ = 11.5 × 94.25 = 1084W
ΙΤΝ = (VTN - CΦΝΩΝ) / RT = (200 – 2 × 94.25) / 2 = 5.75Α

ΙfN = 200 / 400 = 0.5A
IN = 5.75 + 0.5 = 6.25A
Pin,N = 200 × 6.25 = 1250W

η = 1084 / 1250 = 0.867
(γ)
Αυξάνεται η τάση από τα 200 στα 250V, αλλά μαζί της αυξάνεται και η ροή από τα 2 στα 2.5Vsec,
συνεπώς οι εν κενώ στροφές παραμένουν ίδιες, αλλάζει όμως η κλίση της ευθείας. Αντικαθιστώ
απευθείας στην εξίσωση ροπής – στροφών της DC μηχανής ξένης ή παράλληλης διέγερσης:
Ω = 250/2.5 – (2/2.52) × 11.5 = 100 – 3.68 = 96.32 rad/sec, Δηλαδή n = 920rpm
Προσέξτε πως με μια +25% αύξηση της τάσης οι στροφές αυξήθηκαν κατά μόλις 2% περίπου. Η
ποσοστιαία αύξηση των στροφών είναι μεγαλύτερη αν το φορτίο είναι μεγαλύτερο ή αν η τάση είναι
μικρότερη.
Εξετάστε (ως άσκηση) πόσες είναι οι στροφές του παραπάνω κινητήρα, εν κενώ και με φορτίο 11.5Νm,
για τάση 100 και 125V (ας ξεχάσουμε προσωρινά το πόσο θα είναι τo ρεύμα με πλήρες φορτίο στα 125V
και αν το αντέχει η μηχανή ή αν θα το επέτρεπαν τα μέσα προστασίας). Επιβεβαιώστε πως το ποσοστό
αύξησης των στροφών είναι 0% εν κενώ (ασφαλώς!) και 11% με το φορτίο (από 735 σε 814rpm).
Η κατάσταση είναι διαφορετική σε έναν κινητήρα ξένης διέγερσης, όπου υπάρχει μια γραμμική εξάρτηση
της μεταβολής των στροφών με την τάση τυμπάνου (η ροή παραμένει σταθερή).
ΘΕΜΑ 2ο (15%)
(α) Εξηγήστε τη χρησιμότητα της φτερωτής σε ένα τριφασικό ασύγχρονο μοτέρ. Περιγράψτε πού
βρίσκεται η φτερωτή, τι είναι και τι κάνει. (5%)
20
(β) Ένα σοβαρό μειονέκτημα των ηλεκτρικών μηχανών είναι το βάρος τους. Αναφέρατε από τι υλικά
είναι κατασκευασμένοι ο στάτης, ο δρομέας, ο άξονας και τα τυλίγματα και εξηγήστε τους λόγους
για τους οποίους δεν χρησιμοποιούμε αλουμίνιο (που είναι ελαφρύτερο). (10%)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 3ο (35%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 400/40V, 50Ηz, 4kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το
(α) Να υπολογιστεί η επαγωγή σκέδασης του Μ/Σ. (10%)

δευτερεύον ως φορτίο ωμική αντίσταση 0.35Ω σε σειρά με πηνίο επαγωγής 1.5mH. (20%)
(γ) Να υπολογιστεί το ρεύμα που θα περάσει στο δευτερεύον του Μ/Σ αν, υπό ονομαστική τάση
τροφοδοσίας, βραχυκυκλωθεί η ωμική αντίσταση του φορτίου. (5%)
ΛΥΣΗ
(α)
Ι1Ν = 4000 / 400 = 10Α
Req = 180 / 102 = 1.8Ω
Zeq = 35/10 = 3.5Ω
Χeq = sqrt(3.52 – 1.82) = 3.0Ω
Leq = Xeq/ω = 3 / 314 = 9.55mΗ
(β)
Ζφ΄ = α2Ζφ = 102 × (0.35 + 0.47j) = (35 + j47) Ω (εύκολο: πώς προέκυψε αυτό το 0.47;)
Ζολ = (36.8 + j50) Ω
Ζολ = sqrt(36.82 + 502) = 62.1 Ω
Ι1 = Ι2΄= 400 / 62.1 = 6.44 Α
Pout = I2΄2 × Rφ΄ = 6.442 ∙ 35 = 1452 W
PCu = 6.442 × 1.8 = 75 W
PFe = 130 W (δίνεται στην εκφώνηση, παραμένει το ίδιο αν η τάση είναι η ίδια)
η = Pout / (Pout + Ploss) = 1452 / (1452 + 75 + 130) = 87.6%
(γ)
Ζtot = 1.8 + j50
Ζtot = 50.03 ≈ 50 Ω
Ι1 = 400 / 50 = 8Α  Ι2 = 80A

21
ΘΕΜΑ 1ο (40%)
Για DC γεννήτρια ξένης διέγερσης δίνονται τα ακόλουθα στοιχεία:
VTN = VfN = 200V, Rf = 200Ω, RT = 2Ω, CΦN = 2 Vsec, nN = 1100rpm
(α) Να βρεθεί η εν κενώ τάση της γεννήτριας, με ονομαστική τροφοδοσία στη διέγερση και ονομαστικές
στροφές στον άξονα. (10%)
(β) Να βρεθεί το ονομαστικό ρεύμα της γεννήτριας και η ονομαστική της απόδοση (20%)
(γ) Να βρεθεί η τάση στην έξοδο της γεννήτριας αν οι στροφές στον άξονα μειωθούν στις 700rpm και
συνδεθεί φορτίο 40Ω. (10%)
ΛΥΣΗ
(α)
VTo = Vεπ = CΦΝΩΝ = 2∙(2π1100 / 60) = 230V
(β)
ΙΤΝRT = 230 – 200 = 30V => ITN = 30/2 = 15A
Pout = 200 × 15 = 3kW

Pin = Pμηχ + PfN = 230 × 15 + 2002/200 = 3650
η = 3000 / 3650 = 82.2%
(γ)
Vεπ΄ = (7/11) × Vεπ = 146.4 V
VT = (40 / 42) × 146.4 = 139.4 V
ΘΕΜΑ 2ο (20%)
(α)Έχετε μια μονοφασική τροφοδοσία 400V και θέλετε να τροφοδοτήσετε ένα φορτίο με τάση 100V, το
οποίο βρίσκεται σε απόσταση 300m από την εν λόγω τροφοδοσία. Ασφαλώς θα χρησιμοποιήσετε έναν
μετασχηματιστή. Πού θα τοποθετηθεί ο μετασχηματιστής, κοντά στην τροφοδοσία ή κοντά στο
φορτίο; Εξηγήστε. (5%)
(β)Μια DC μηχανή (κινητήρας ή γεννήτρια) ενδέχεται να εμφανίζει σπινθηρισμούς στην περιοχή του
συλλέκτη. Εξηγήστε γιατί αυτοί οι σπινθηρισμοί είναι ανεπιθύμητοι, ποιες είναι οι πιθανές αιτίες για
τις οποίες εμφανίζονται και ποιες είναι οι πιθανές λύσεις για να τους εξαλείψουμε. (15%)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 3ο (40%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 230/230V, 50Ηz, 1.2kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το
πρωτεύον με ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 40W και το ρεύμα 7%
του ονομαστικού. Στη συνέχεια, βραχυκυκλώνουμε την έξοδο του Μ/Σ και τροφοδοτούμε το πρωτεύον με
τάση 25V και τότε το ρεύμα στο πρωτεύον είναι ίσο με το ονομαστικό και η ισχύς απωλειών πάνω στον
Μ/Σ είναι 80W.
(α) Να υπολογιστούν η επαγωγή σκέδασης και η επαγωγή μαγνήτισης του Μ/Σ. (20%)
δευτερεύον ως φορτίο ωμική αντίσταση 50Ω παράλληλα με πυκνωτή 0.031mF. (20%)
22
ΛΥΣΗ
(α)
Ι1Ν = Ι2Ν = 1200/230 = 5.22 A
Req = 80 / 5.222 = 2.94 Ω
Zeq = 25 / 5.22 = 4.79 Ω
Χeq = sqrt(4.792 – 2.942) = 3.78 Ω
Leq = Xeq/ω = 3.78 / 314 = 12 mΗ
Io = 0.07 × 5.22 = 0.365 A

RFe = V 2 / PFe = 2302 / 40 = 1322 Ω
ΙFe = 230 / 1322 = 0.174 A
Ιm = sqrt(0.3652 – 0.1742) = 0.321 A
Xm = 230 / 0.321 = 717 Ω
Lm = 717 / 314 = 2.28 H
(β)
Zφ = 50 // (-j103) = … = 40.5 – j19.6 Ηλεκτροτεχνία: πώς προέκυψε το –j103;)
Ζολ = (40.5 + 2.94) + j(3.78 – 19.6) = 43.4 – j15.4
Ζολ = sqrt(43.42 + 15.42) = 46 Ω
Ι1 = Ι2΄= Ι2 = 230 / 46 = 5.0 Α
Pout = I22Rφ = 52 × 40.5 = 1012 W (ΠΡΟΣΟΧΗ: Εδώ βάζουμε το 40.5, όχι 50… Ηλεκτροτεχνία!)
2
PCu = 5 × 2.94 = 73 W
η = Pout / (Pout + Ploss) = 1012 / (1012 + 73 + 40) = 0.90 ή 90%
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα Φεβρ. 2017

Θέμα 1ο (5%)
(α) Πηνίο με αντίσταση 12Ω και επαγωγή 100mH διαρρέεται από DC ρεύμα 15Α. Υπολογίστε την τάση
στα άκρα του.
(β) Στα άκρα μιας μονοφασικής ΑC πηγής η τάση είναι 230V, το ρεύμα 5Α και μεταξύ τους
παρουσιάζουν διαφορά φάσης 30ο. Πόση ενεργό ισχύ προσφέρει αυτή η πηγή;
(γ) Η ροπή στον άξονα ενός κινητήρα είναι 2.5Ν∙m και η ισχύς που αποδίδει είναι 2∙10-2kW. Υπολογίστε
την ταχύτητα περιστροφής σε rps.
23
(ε) Από τις ακόλουθες μονάδες μέτρησης κυκλώστε εκείνες που χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της
ενέργειας: kcal J m/s2 Wh rad/s HP PS kVA kg/m3
(α) 180V (β) 996W (γ) 1.27 rps (δ) 3.33V (ε) kcal, J, Wh
ΘΕΜΑ 2ο (45%)
(α) Τι θα κάνετε για να αλλάξετε τη φορά περιστροφής ενός DC κινητήρα παράλληλης διέγερσης;
Εξηγήστε δίνοντας και τα αντίστοιχα ισοδύναμα κυκλώματα (πριν και μετά την αλλαγή). (5%)
μοτέρ αυτό συνδέεται με το δίκτυο X.T. μέσω ενός αυτοματισμού αστέρα – τριγώνου. Εξηγήστε τι
είναι ο αυτοματισμός αυτός και σε τι χρησιμεύει. (5%)
(γ) Ποια είναι η συνηθέστερη βλάβη σε έναν αυτοματισμό αστέρα - τριγώνου; (5%)
(δ) Ποια σιδερένια τμήματα μιας DC μηχανής είναι φτιαγμένα από μασίφ σίδερο και ποια από ελάσματα;
Σε τι οφείλεται αυτή η διαφοροποίηση; (5%)
(ε) Ποιες είναι οι βασικές τεχνικές που εφαρμόζουν οι κατασκευαστές επαγωγικών κινητήρων για να
μειώσουν τη σκέδαση; Σε τι εξυπηρετεί η μικρότερη σκέδαση; (5%)
(στ)Ένας επαγωγικός κινητήρας γενικής χρήσης είναι φτιαγμένος για τροφοδοσία 50Hz και οι στροφές
του ρυθμίζονται με τη χρήση inverter με τη μέθοδο V/f = σταθερό. Σχεδιάστε τη χαρακτηριστική
ροπής – στροφών για τις συχνότητες 40Hz, 45Hz, 50Hz, 55Hz, 60Hz. Τι είναι η Boost λειτουργία;
(5%)
(ζ) Εξηγήστε τι θα συμβεί και γιατί, στην περίπτωση που γίνει διακοπή στο κύκλωμα διέγερσης ενός εν
λειτουργία κινητήρα ξένης διέγερσης. (5%)
(η) Σχεδιάστε τη χαρακτηριστική ροπής – στροφών ενός DC κινητήρα με διέγερση σε σειρά. Εξηγήστε
ποιο είναι το σπουδαίο πλεονέκτημα αυτού του κινητήρα και τι πρέπει να προσέχουμε κατά τη
λειτουργία του ώστε να μην τον καταστρέψουμε. Αναφέρατε μια ευρεία εφαρμογή αυτού του τύπου
κινητήρα. (5%)
Quiz:
(θ) Όλα τα ηλεκτρικά συστήματα στο αυτοκίνητό σας είναι φτιαγμένα για τροφοδοσία 12V DC, όμως η
γεννήτρια είναι AC τριφασική. Πώς είναι αυτό δυνατόν;
Έξτρα βαθμός +5% (πλέον του 5% που πιάνει η ερώτηση) για όσους σχεδιάσουν και το σχηματικό (το
σχέδιο κυκλώματος) της συσκευής που είναι υπεύθυνη για αυτή την προσαρμογή. (5%)
…σε βιβλία και σημειώσεις.
ΘΕΜΑ 3ο (40%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 230/115V, 3.5kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ, τροφοδοτούμε το
πρωτεύον με ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στο Μ/Σ είναι 75W. Στη συνέχεια,
(α) Να υπολογιστεί η τάση στο φορτίο αν, υπό ονομαστική τάση στο πρωτεύον, συνδέσουμε στο
δευτερεύον ως φορτίο μια εμπέδηση (3 // -j15) Ω. Εκ του αποτελέσματος, επαληθεύεται ο κανόνας
της ανύψωσης τάσης για το συνδυασμό επαγωγικής πηγής με χωρητικό φορτίο; (30%)
(β) Υπό ονομαστική τάση τροφοδοσίας, γίνεται βραχυκύκλωμα ακριβώς στην έξοδο του Μ/Σ. Πόση είναι
η θερμότητα που αναπτύσσεται στα τυλίγματα του Μ/Σ αν χρειαστούν 2.5s για την εκκαθάριση του
σφάλματος; (10%)
24
ΛΥΣΗ
--------------------------
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ
Προσέξτε ότι σε αυτό το θέμα, πουθενά δε σας ζητείται η απόδοση του Μ/Σ, ή να βρείτε την RFe.
Συνεπώς τα δεδομένα τα σχετικά με την εν κενώ δοκιμή δε σας είναι πουθενά χρήσιμα. Γενικά μην
ψαρώνετε, πάντα υπάρχει η περίπτωση κάποια από τα δεδομένα να είναι αχρείαστα για την επίλυση του
προβλήματος.
-----------------------------
(α)
Ι1Ν = 3500 / 230 = 15.2Α
Req = 95 / (15.2)2 = 0.411Ω
Zeq = 12 / 15.2 = 0.790Ω
Xeq = … = 0.675Ω
Ζφ΄ = α2Ζφ = 4(3 // -j15) = 4(2.885 – j0.577) = (11.54 – j2.31) Ω
Στο απλοποιημένο ισοδύναμο:

Ζολ = (0.411 + 11.54) + j(0.675 – 2.31) = (11.95 – j1.63) Ω
Ι = V / Zολ = 230 / (11.95 – j1.63) = (18.90 + j2.58) A
Vφ΄ = Ι∙Ζφ΄ = (18.90 + j2.58) ∙ (11.54 – j2.31) = (224.1 – j13.9) V
Vφ΄ = 224.5V
---------------------------------------------------
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:
Εναλλακτικά, μια και σας ζητείται μόνο το μέτρο της τάσης εξόδου, μπορείτε να το βρείτε ως Vφ΄ = Ι∙Ζφ΄,
να βρείτε τα μέτρα δηλαδή των δύο μιγαδικών ποσοτήτων Ι και Ζφ΄ και να τα πολλαπλασιάσετε, αντί να
πολλαπλασιάσετε τους δύο μιγαδικούς και να βρείτε το μέτρο του αποτελέσματος. Αν δεν έχετε
κομπιουτεράκι που να κάνει πράξεις με μιγαδικούς βολεύει η εναλλακτική πρόταση.
Αν όμως σας ζητείται η στροφή φάσης της τάσης εξόδου (εδώ δε ζητείται), δηλαδή η διαφορά φάσης της
τάσης εξόδου ως προς την αναφορά φάσεων, που εδώ (και σχεδόν πάντα) είναι η τάση τροφοδοσίας, τότε
η εύκολη εναλλακτική δε σας κάνει! Πρέπει να το πάτε όπως στη δεδομένη λύση και να βρείτε την τάση
εξόδου ως μιγαδική ποσότητα, οπότε στο τέλος θα πείτε ότι:
Στροφή φάσης της τάσης εξόδου = tan-1(-13.9 / 224.1) = -3.5o (Η V2 καθυστερεί ως προς τη V1)
-----------------------------------------------------------------------------------
Τελικά εδώ:
 Vφ = Vφ΄ / α = 112.2V
Όχι, δεν επαληθεύεται η ανύψωση τάσης (ως προς την εν κενώ τάση εξόδου) και τούτο διότι το φορτίο
είναι μεν ωμικο-χωρητικό, αλλά δεν είναι αρκετά χωρητικό!
Δεν έχουμε λοιπόν ανύψωση τάσης, όμως η υπάρχουσα πτώση τάσης είναι μικρή, αρκετά μικρότερη από
ό,τι θα ήταν για ένα ωμικό ή ωμικο-επαγωγικό φορτίο του ιδίου μέτρου.
25
(β)
Ξέρετε εδώ τι πρέπει να κάνετε για την ισχύ. Εγώ θα σας παραθέσω μια πιο γρήγορη προσέγγιση και το
αντίστοιχο σκεπτικό:
Η ισχύς πάνω στην αντίσταση RCu των τυλιγμάτων είναι ανάλογη του τετραγώνου του ρεύματος και το
ρεύμα είναι ανάλογο της τάσης που εφαρμόζεται πάνω στην εμπέδηση Zeq, οπότε
PCu|V1=V1N = (230/12)2 × 95 = 34.8 kW
E = P∙t = 87.2 kJ = 24.2 Wh (πρέπει να γνωρίζετε πώς να κάνετε τη μετατροπή J→Wh και αντιστρόφως)
ΘΕΜΑ 4ο (20%)
κινητήρα είναι γνωστά τα ακόλουθα: RS = 0.6Ω, XS = 1.8Ω, RR΄=1.2Ω, ΧR΄=2Ω, RFe=3.2kΩ, Χm=2.2kΩ.
Για την ονομαστική λειτουργία του κινητήρα να υπολογιστούν: 1) Στροφές του κινητήρα σε rpm, 2) Ισχύς
στον άξονα, 3) Pοπή.
ΛΥΣΗ
Στο μονοφασικό ισοδύναμο είναι
VN = 700V
ΙN = 45 / √3 = 26Α
Zολ = sqrt[(0.6 + 1.2/s)2 + 3.82] = 700 / (45/√3) = 26.9Ω => …. s = 0.0460 = 4.60%
--------------------------------
Σε κάποια σημεία, όπως εδώ για παράδειγμα, επιμένετε να μην κατανοείτε τη σημασία που έχει ο αριθμός
των σημαντικών ψηφίων που θα κρατήσετε.
Τυπικά, ο αριθμός των σημαντικών ψηφίων στο αποτέλεσμα μια πράξης καθορίζεται από τον
συμμετέχοντα όρο με τα λιγότερα σημαντικά ψηφία. Προκειμένου για μετρούμενο μέγεθος, ο αριθμός
των σημαντικών ψηφίων καθορίζεται από την ακρίβεια της μεθόδου μέτρησης (ή του οργάνου μέτρησης).
Για τους δικούς μας σκοπούς τέσσερα σημαντικά ψηφία στο αποτέλεσμα μια πράξης είναι υπεραρκετά,
με τρία ψηφία ακόμα γίνεται η δουλειά. Αν όμως πάτε στα δύο (ή, ακόμα χειρότερα, στο ένα) το
πιθανότερο είναι πως θα κάνετε λάθος και μόνο από τρελή τύχη θα σας κάτσουν σωστά τα επόμενα
αποτελέσματα.
Εδώ λοιπόν το σωστό είναι το 0.0460 ή 0.046. Αν το αποτέλεσμα ήταν 0.0457 θα ήταν και πάλι μια
αποδεκτή στρογγυλοποίηση το 0.046. Όμως το 0.045 και το 0.047 είναι διαφορετικά πράγματα από το
0.046 (οριακά ακόμα το πνίγουμε), ενώ μερικοί από σας ανεβάσατε την επιστημονική νόηση σε ανώτερα
επίπεδα γράφοντας 0.04 ή 0.05 (αυτό επειδή βαριέστε… το κομπιουτεράκι τα δείχνει όλα σωστά, με
καμιά δεκαριά ψηφία στην ουρά).
Μάθετε λοιπόν ότι οι δικής σας έμπνευσης στρογγυλοποιήσεις οδηγούν σε νούμερα για το τελικό
ζητούμενο που μπορεί να είναι 10, 20, 30% εκτός πραγματικότητας (και παραπάνω μερικές φορές, αν
κάνετε πολλές τέτοιες στρογγυλοποιήσεις που επιδρούν όλες προς την ίδια κατεύθυνση). Το αφεντικό,
μόλις καταλάβει ότι αγόρασε μοτέρ 80ΗΡ, ενώ χρειαζόταν ένα 110ΗΡ, θα σας δώσει τα δεδουλευμένα
σας την ερχόμενη Παρασκευή (μπορεί και όχι) και θα σας στείλει σπίτι! Προς το παρόν απλά ξαναδίνετε
το μάθημα σε λίγους μήνες, καθόσον περνάμε στη λογική «σωστά μεν τα βήματα, αλλά λάθος το
26
αποτέλεσμα» και λαμβάνετε μόλις το 1/5 της αξίας του σχετικού ερωτήματος / θέματος. Μπαίνετε
δηλαδή στο ίδιο σακί με κείνους που έβαλαν κάπου + αντί για – ή που ξέχασαν κάπου να βάλουν τη ρίζα
κλπ, κλπ…
Και στο τέλος τέλος, όχι ρε φίλε, δεν ήταν σωστά τα βήματα… στο συγκεκριμένο βήμα έκανες μπαρούφα
και μετά όλα πήγαν αλλού γι’ αλλού… Άντε γεια!
-------------------------------------------
p = 4  ns = 750rpm άρα n = 715rpm
Pαξ = 3[Ι2RR΄(1/s – 1)] = 3 × (452/3) × 1.2 × (1/0.046 – 1) = 50.4kW
-------------------------
Άλλο ζήτημα δω πέρα:
Προσπαθείτε να αποστηθίσετε τύπους χωρίς να ξέρετε τι σας δίνουν, να τους έχετε σε σκονάκια… Όχι
παιδιά, δε γίνεται έτσι η δουλειά‫ ﮲‬ή που θα τα μπουρδουκλώσετε ή που θα σας τσιμπήσουν οι επιτηρητές.
Ο κόσμος σχεδιάζει το ισοδύναμο κύκλωμα και καταλαβαίνει τι έχει μπροστά του, καταλαβαίνει επίσης τι
είναι το ζητούμενο και λύνει το κύκλωμα (Ηλεκτροτεχνία) για να το βρει.
Εν προκειμένω, Ι2RR΄/s είναι όλη η ενεργός ισχύς που περνάει στο δρομέα και Ι2RR΄ είναι οι ωμικές
απώλειες στα τυλίγματα του δρομέα. Αφαιρώντας τις δεύτερες από τις πρώτες, σας μένει η ισχύς που
καταλήγει στον άξονα. Και επειδή όλα αυτά είναι στο μονοφασικό ισοδύναμο, πολλαπλασιάζετε επί 3 για
να πάρετε την ισχύ της μηχανής.
-----------------------------
Μ = P/Ω = 60Ρ / 2πn = 673 Nm
------------------------------
Πρέπει να ξέρετε πως εκτός από το «σωστά βήματα, λάθος αποτέλεσμα» υπάρχει και το αντίστροφο, δηλαδή
«λάθος βήματα, σωστό αποτέλεσμα» και αυτό συμβαίνει συχνά στα θέματα που έχουν το 1φ ισοδύναμο της
ασύγχρονης μηχανής. Δεν αντιλαμβάνεστε λοιπόν τη διαφορά μεταξύ αστέρα και τριγώνου και βάζετε λάθος την
τάση εισόδου στο 1φ ισοδύναμο κατά √3 φορές. Με το ρεύμα στο τετράγωνο όμως τα αποτελέσματα που
εξαρτώνται από το I2 (ισχύς, ροπή, απώλειες) είναι 3 φορές λάθος. Μετά όμως που πρέπει να πολλαπλασιάσετε τα
αποτελέσματα επί 3 δεν το κάνετε, οπότε σας βγαίνει σωστό αποτέλεσμα. Ομοίως μπορεί να σας κάτσει σωστό
αποτέλεσμα αν εγώ ζητάω το ρεύμα τροφοδοσίας αλλά εσείς βρίσκετε το ρεύμα μιας φάσης (το ρεύμα στο 1φ
ισοδύναμο) με λάθος κατά τον παράγοντα 3. Αν θέλω βέβαια να αναδείξω το λάθος σας μπορώ να εντάξω στα
ζητούμενα το ρεύμα ή την τάση σε μια φάση της μηχανής, αλλά επειδή αυτό είναι τετριμμένο για να βαθμολογηθεί
κιόλας, ζητάω κατευθείαν τα μεγέθη ενδιαφέροντος που ανέφερα πιο πάνω. Πρέπει να ξέρετε πως σε αυτές τις
περιπτώσεις λαμβάνετε ΜΗΔΕΝ διότι δείχνετε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο πως ΔΕΝ ΕΧΕΤΕ ΚΑΤΑΛΑΒΕΙ
ΤΙΠΟΤΑ και απλά προσπαθήσατε να αποστηθίσετε μια άσκηση που τελικά όντως έπεσε… Έλα μου όμως που δεν
την αποστηθίσατε σωστά! Μπορεί λοιπόν πράγματι η ισχύς στον άξονα να είναι 5kW και η απόδοση 0.95, όπως τα
βρήκατε κι εσείς, αλλά να μην έχετε πάρει καμία μονάδα από αυτό το θέμα… Και πάλι καλά να λέτε που δεν έχω
καθιερώσει την αρνητική βαθμολογία για τις μεγάλες κοτσάνες!
----------------------------------------------

Ονοματεπώνυμο και Α.Μ. φοιτητή / -τριας: ...................................................................................................
27
Θέμα 1ο (5%)
(α) Πάνω σε αντίσταση 8Ω εμφανίζεται τάση 4.5∙104mV. Υπολογίστε την ισχύ που καταναλώνεται.
(γ) Η αποδιδόμενη ισχύς στον άξονα ενός κινητήρα είναι 12kW και η ταχύτητα περιστροφής του είναι
1500rpm. Υπολογίστε τη ροπή στον άξονα.
(δ) Μονοφασικός μετασχηματιστής 230/48V διαρρέεται από ρεύμα 150A στην πλευρά της χαμηλής
τάσης όταν εκεί προκύπτει βραχυκύκλωμα. Πόσο είναι τότε το ρεύμα στην πλευρά της υψηλής τάσης;
(ε) Πόση είναι η (πολική) τάση στο δίκτυο χαμηλής τάσης (Χ.Τ.) της ΔΕΗ; Από πόσους αγωγούς
απαρτίζεται μια γραμμή Χ.Τ.;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
(α) 253W (β) 72W (γ) 76Νm (δ) 31.3Α (ε) 400V, 4 αγωγοί
ΘΕΜΑ 2ο (45%)
(α) Θέλετε να προστατέψετε έναν τριφασικό επαγωγικό κινητήρα 50kW τόσο από υπερφορτίσεις όσο και
από βραχυκυκλώματα. Τι εξοπλισμό θα αγοράσετε και πού θα τον τοποθετήσετε – συνδέσετε; (5%)
(β) Από έναν μετασχηματιστή 400/24V, 200VA, που δεν χρησιμοποιείται και είναι κλεισμένος σε
μεταλλικό κέλυφος, έχει ξεκολλήσει το αυτοκόλλητο με τον χρωματικό κώδικα που υποδεικνύει τους
ακροδέκτες της υψηλής και της χαμηλής τάσης. Πώς θα τους αναγνωρίσετε; Εξηγήστε. (5%)
(γ) Από ποιο πρόβλημα μας απαλλάσσει η λειτουργία soft start (ομαλή εκκίνηση) ενός inverter που
χρησιμοποιείται για τον έλεγχο ενός τριφασικού ασύγχρονου κινητήρα; Εξηγήστε. Αν δε βάλουμε
inverter, ποια άλλη οικονομικότερη λύση θα προτείνατε για την αντιμετώπιση αυτού του
προβλήματος; Εξηγήστε. (5%)
(δ) Τι είναι η σκέδαση σε ένα μετασχηματιστή; Στους μετασχηματιστές διανομής, παρότι είναι
κατασκευαστικά εφικτό, φροντίζουμε ώστε η σκέδαση να μην είναι πάρα πολύ μικρή. Γιατί;
Χρησιμοποιήστε το απλοποιημένο ισοδύναμο κύκλωμα ενός Μ/Σ για να εξηγήσετε. (5%)
(ε) Ένας αεροσυμπιεστής (κομπρεσέρ) λειτουργεί με μονοφασικό ασύγχρονο μοτέρ και συνδέεται σε
πρίζα σούκο. Στη πρίζα αυτή υπάρχουν τέσσερις ακροδέκτες: δύο εσωτερικοί (μέσα στις οπές), που
δεν φαίνονται και δύο εξωτερικοί. (1) Εξηγήστε λεπτομερώς τι είναι οι δύο εξωτερικοί ακροδέκτες, τι
σκοπό εξυπηρετούν και πώς επιτυγχάνεται αυτός ο σκοπός. (2) Εξηγήστε τι είναι οι δύο εσωτερικοί
ακροδέκτες και πώς θα τους αναγνωρίσετε – διαχωρίσετε. (3) Ποια είναι η συνηθέστερη βλάβη σε ένα
μονοφασικό ασύγχρονο μοτέρ; (10%)
(στ)Με ποιους τρόπους μπορείτε να αλλάξετε την πολικότητα της τάσης εξόδου σε μια DC γεννήτρια
ξένης διέγερσης; Εξηγήστε δίνοντας και τα αντίστοιχα ισοδύναμα κυκλώματα. (5%)
(ζ) Σχεδιάστε τη χαρακτηριστική ροπής στροφών ενός τριφασικού επαγωγικού κινητήρα γενικής χρήσης
για το εύρος τιμών -1 < s < 2. Σημειώστε ποια μεγέθη θεωρούνται σταθερά. Εξηγήστε συνοπτικά τι
ισχύει για την κάθε περιοχή του διαγράμματος και δώστε τα ονόματα και τα σύμβολα των διάφορων
κρίσιμων τιμών. (5%)
(η) Πώς θα καταλάβετε αν ένας επαγωγικός κινητήρας είναι βραχυκυκλωμένου κλωβού ή περιελιγμένου
δρομέα κοιτώντας τον εξωτερικά; Ποιες επιπλέον δυνατότητες προσφέρει ο κινητήρας περιελιγμένου
δρομέα έναντι εκείνου με βραχυκυκλωμένο κλωβό; (5%)
Quiz:
(θ) Ένας κινητήρας παράλληλης διέγερσης εγκατεστημένος στη Μανωλάδα ανυψώνει, με έναν κυλιόμενο
ιμάντα, 20 καφάσια φράουλες σε ονομαστική λειτουργία. Η τροφοδοσία γίνεται από το δίκτυο Χ.Τ. με
28
Μ/Σ και ανορθωτή. Όταν οι εργάτες αυξάνουν το φορτίο (22 καφάσια, 24 καφάσια κοκ) αυτός
περιστρέφεται με ολοένα μεγαλύτερη ταχύτητα. Περίεργο; Τι συμβαίνει στη μηχανή; Εξηγήστε. Ο
εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος είναι από τη Λακκόπετρα. Μήπως έκανε καμιά πατάτα;
(Tip: Με 30 καφάσια στον ιμάντα ο μικροαυτόματος μέσω του οποίου γίνεται η τροφοδοσία του
κινητήρα διακόπτει την παροχή σε 12 λεπτά. Στο μεταξύ κάτι μυρίζει ύποπτα και οι εργάτες
συγκεντρώνονται γύρω από τη ζεστασιά του κινητήρα και λεν ιστορίες από την πατρίδα.) (5%)
Ερώτημα –φιλοσοφικό– χωρίς βαθμολογία: Ο εγκαταστάτης ηλεκτρολόγος είναι απόφοιτος του ΤΕΙ Δυτικής Ελλάδας με βαθμό πτυχίου
5,01. Όταν έρθει για επανέλεγχο της εγκατάστασης, εσείς, προτάσσοντας το κοινωνικό συμφέρον, θα τον υποδεχτείτε με σκάγια 9άρια,
6άρια, δραμιάρες ή μονόβολο; Θεωρήστε δεδομένο ότι, σε οποιαδήποτε περίπτωση, το δικαστήριο στην Πάτρα θα σας αθωώσει
πανηγυρικά.
…σε βιβλία και σημειώσεις.
ΘΕΜΑ 3ο (30%)
Μονοφασικός Μ/Σ 200/400V, 2kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ τροφοδοτούμε το πρωτεύον με
ονομαστική τάση και τότε η ισχύς απωλειών πάνω στον Μ/Σ είναι 45W. Δίνονται τα εξής Req = 1.1Ω, Χeq
= 4Ω και Χm = 0.7kΩ.
(α) Να υπολογιστεί το εν κενώ ρεύμα (με ονομαστική τροφοδοσία) ως ποσοστό του ονομαστικού. (10%)
δευτερεύον ένα φορτίο (90 // j80) Ω. (20%)
ΛΥΣΗ
(α)
RFe = 2002/45 = 889Ω
Ι1Ν = 2000 / 200 = 10Α
ΙFe = 200 / 889 = 0.225A

Im = 200 / 700 = 0.286A
Io = sqrt(0.2252 + 0.2862) = 0.364A  Io = 3.64%I1N
(β)
Ζφ = 90 // j80 = … = (39.7 + j44.7) Ω
Ζφ΄ = (1/4)Ζφ = (9.93 + j11.17) Ω
Στο απλοποιημένο ισοδύναμο

Ζολ = (9.93 + 1.1) + j(11.17 + 4) = (11.09 + j15.17) Ω
Ζολ = 18.8 Ω
Ι = 200 / 18.8 = 10.63Α

Pout = I2Rφ΄ = 10.632 × 9.93 = 1122W
Ploss = 10.632 × 1.1 + 45 = 169W
η = 1122 / (1122 + 169) = 0.869 = 86.9%
ΘΕΜΑ 4ο (20%)
29
20N∙m και ολίσθηση sk = 0.22.
με τα εξής χαρακτηριστικά: Μφ = 2N∙m για n = 0 και dMφ/dn = 0.011 N∙m/rpm για n > 0. (10%)
ΛΥΣΗ
(α)
Από τα δεδομένα προκύπτει ότι p = 3 και άρα στην Ελλάδα ns = 1000rpm
nk = 1000(1 – 0.22) = 780rpm
Mκιν(n) = αn + β 
α1000 + β = 0
α780 + β = 20 ….. =>
Μκιν = -0.0909n + 90.9 (1) και από τα δεδομένα

Μφορτ = 2 + 0.011n (2)
Mκιν = Μφορτ => …. n = 872rpm και Μ = 11.6 Νm
(β)
Στη νέα κατάσταση η κλίση της χαρακτηριστικής Μ-n του κινητήρα είναι η ίδια, μόνο που τώρα η νέα
σύγχρονη ταχύτητα είναι 800rpm και όχι 1000rpm που ήταν πριν. Αναζητούμε τη νέα τιμή του
συντελεστή β:
-0.0909×800 + β = 0 => … β = 72.7 Nm

Mκιν = -0.0909n + 72.7
Mκιν = Μφορτ => …. n = 694rpm και Μ = 9.63 Νm
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$

Θέμα 1ο (5%)
(α) Ιδανική πηγή 5V συνδέεται παράλληλα με ιδανική πηγή 3V. Πόση είναι η τάση στα άκρα τους;
30
παρουσιάζουν διαφορά φάσης 90ο. Πόση ενεργό ισχύ προσφέρει αυτή η πηγή;
(γ) Να βρεθεί σε mΩ το αποτέλεσμα του αθροίσματος 2Ω + 4mΩ + 1kΩ + 255μΩ
(ε) Ποιες από τις ακόλουθες μονάδες μέτρησης χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της ηλεκτρικής ισχύος
(ενεργού ή άεργης ή φαινόμενης) και της μηχανικής ισχύος των μηχανών;
kcal J m/s2 Wh rad/s HP PS W kVA kg/m3 ft in
(α) Μη επιτρεπτή διάταξη (β) 0 W (γ) 1002004.255 mΩ (δ) 3.33V (ε) HP PS W kVA
ΠΡΟΣΟΧΗ! Τυπικά το σύμβολο της υποδιαστολής είναι το κόμμα και όχι η τελεία, αλλά με την έναρξη
της ηλεκτρονικής εποχής, οπότε και άρχισε να εμφανίζεται η τελεία στις οθόνες LED ή LCD και η τελεία
είναι ΟΚ. Η τελεία όμως χρησιμοποιείται συχνά για να γίνεται πιο ευανάγνωστο ένα νούμερο με πολλά
ψηφία, μην τα μπλέκετε! Η απάντηση στο (γ) θα εθεωρείτο σωστή, γραμμένη και ως 1002004,255 ή
1.002.004,255 αλλά δεν είμαι υποχρεωμένος να καταλάβω τι θέλετε να πείτε με το 1.002.004.255 ή με το
1,002,004,255 ή το 1,002,004.255. Επίσης σωστό θα ήταν και το 1.002004255×106 (ή με κόμμα μετά τον
άσσο). Και φυσικά να μην ξεχάσετε να βάλετε τη μονάδα μέτρησης mΩ μετά το σωστό νούμερο!
ΘΕΜΑ 2ο (50%)
(α) Οι αγωγοί στο δρομέα ενός επαγωγικού κινητήρα βραχυκυκλωμένου κλωβού δεν είναι χυτευμένοι
παράλληλα προς τον άξονα, αλλά κάπως «λοξά» (υπό γωνία). Γιατί; (5%)
(β) Σε έναν ασύγχρονο κινητήρα περιελιγμένου δρομέα η συχνότητα της τάσης τροφοδοσίας είναι 50Hz
και η ολίσθηση είναι 5%. Πόση είναι η συχνότητα του ρεύματος στην εξωτερική αντίσταση, που είναι
συνδεδεμένη στους ακροδέκτες KLM; (5%)
(γ) Μια ασύγχρονη μηχανή έχει ns = 125rpm. Ποιες είναι οι δύο βασικές προϋποθέσεις για να μπορέσει
αυτή να λειτουργήσει ως γεννήτρια συνδεδεμένη στο δίκτυο (π.χ. σε ένα αιολικό σύστημα);
Προσφέρει η ασύγχρονη γεννήτρια σε μια τέτοια εφαρμογή κάποιο πλεονέκτημα έναντι της
σύγχρονης; (5%)
(δ) Αν η ροπή εκκίνησης ενός επαγωγικού κινητήρα δεν είναι αρκετή για να εκκινήσει μαζί με το φορτίο,
έχουμε την επιλογή της σύμπλεξης του φορτίου εκ των υστέρων. Μπορεί να υπάρξει σύμπλεξη των
δύο συστημάτων (κινητήρας - φορτίο) χωρίς μηχανική επαφή μεταξύ τους; Εξηγήστε. (5%)
(ε) Ποια μεταβολή πρέπει να γίνει για να αντιστραφεί η φορά περιστροφής ενός τριφασικού ασύγχρονου
κινητήρα; Σχεδιάστε τα σχετικά κυκλώματα για να εξηγήσετε. Αν ο κινητήρας είναι σε λειτουργία θα
κάνετε αυτή τη μεταβολή απευθείας ή θα πρέπει να μεσολαβήσει κάποιο ενδιάμεσο βήμα; Αν την
κάνετε απευθείας, σε ποιο σημείο της χαρακτηριστικής Μ–n θα βρεθεί η λειτουργία της μηχανής;
(5%)
(στ)Τα ονομαστικά μεγέθη ενός κινητήρα έχουν ως εξής: 220V, 10A, 1500rpm. Επιτρέπεται να
ξεπεράσουμε αυτές τις τιμές και αν ναι υπάρχουν κάποιες προϋποθέσεις; (5%)
(ζ) Η ονομαστική συχνότητα τροφοδοσίας ενός μοτέρ είναι 50Hz. Τι θα συμβεί αν εφαρμόσουμε
ονομαστική τάση με μικρότερη συχνότητα; Εξηγήστε. Αντίστοιχα, για έναν Μ/Σ η ονομαστική fN =
50Ηz. Τι θα συμβεί αν εφαρμόσουμε ονομαστική τάση με μεγαλύτερη συχνότητα; (5%)
(η) Διαθέτετε DC μοτέρ με μόνιμους μαγνήτες. Με ποιους τρόπους μπορείτε να μειώσετε τις στροφές
του; (5%)
(θ) Μ/Σ 220/12V. Η διάμετρος χαλκού του σύρματος στην πλευρά της υψηλής τάσης είναι 0.20mm.
Πόση πρέπει να είναι η διάμετρος χαλκού του σύρματος στην πλευρά της χαμηλής τάσης; (5%)
31
Τις βρίσκετε σε σημειώσεις, βιβλία, διαδίκτυο.
Οι απαντήσεις στα ερωτήματα (β) και (θ) είναι 2.5Hz και 0.856mm αντίστοιχα. Εσείς βέβαια θα πρέπει
να γράψετε και το πώς προκύπτουν αυτά τα αποτελέσματα, αλλιώς δεν λαμβάνετε μονάδες
βαθμολόγησης.
ΘΕΜΑ 3ο (15%)
DC κινητήρας ξένης διέγερσης έχει τα εξής στοιχεία: 220V, 1850rpm, 1.6kW, 7.5A, 0.4A κλπ. κλπ…
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Τη βρίσκετε στα θέματα του Φεβρουαρίου 2015.
ΘΕΜΑ 4ο (25%)
Μονοφασικός Μ/Σ 400/200V έχει τα εξής στοιχεία: Ι1Ν = 12.5Α, Χm = 1kΩ κλπ, κλπ.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
ΘΕΜΑ 5ο (30%)
Τριφασικός επαγωγικός κινητήρας βραχυκυκλωμένου κλωβού τροφοδοτείται με τάση Vs=400V,
λειτουργεί με PF=0.85 και έχει απόδοση 92%. Ο άξονάς του συνδέεται σε μειωτήρα κλπ, κλπ…
ΑΠΑΝΤΗΣΗ

Θέμα 1ο (5%)
(α) Σε αντίσταση 8Ω εφαρμόζεται AC τάση 4.5∙105mV. Πόση άεργος ισχύς καταναλώνεται;
(β) Στο τύμπανο ενός DC κινητήρα ξένης διέγερσης (UTN=220V), που βρίσκεται υπό ονομαστική
διέγερση, εφαρμόζεται η τάση της πρίζας ενός οικιακού δικτύου. Θα περιστραφεί αριστερόστροφα ή
δεξιόστροφα;
(γ) Η αποδιδόμενη ισχύς στον άξονα ενός κινητήρα είναι 5kW και η ταχύτητα περιστροφής του είναι
(δ) Στην πλευρά υψηλής τάσης μονοφασικού μετασχηματιστή 230/48V εφαρμόζεται η τάση από μια
συστοιχία μπαταριών 200V. Να βρεθεί το ρεύμα στην πλευρά χαμηλής τάσης.
(ε) Ένας πυκνωτής 100mF συνδέεται σε σειρά με έναν πυκνωτή 50mF. Πόση είναι η συνολική
χωρητικότητα;
32
(α) Αν βρείτε κάτι διαφορετικό από 0 VAR πάτε απευθείας για νόμπελ ηλεκτρολογίας (β) Μόνο το ξερό
σας το κεφάλι θα περιστραφεί (γ) 47.7 Νm (δ) Όσο εσείς παλεύετε να το υπολογίσετε στο πρωτεύον
έχουμε πάρει φωτιά (ε) 33.3 mF
ΘΕΜΑ 2ο (45%)
(α) Ποιο το πλεονέκτημα της συνδεσμολογίας του τεθλασμένου αστέρα για το δευτερεύον τύλιγμα ενός
Μ/Σ διανομής, έναντι των άλλων συνδεσμολογιών; Ποιες είναι αυτές οι άλλες συνδεσμολογίες;
Σχεδιάστε τις. (5%)
(β) Στις ΗΠΑ η φασική τάση στο δίκτυο ΧΤ είναι 110V και η συχνότητα 60Hz. Πόση είναι η πολική
τάση; Ένα τριφασικό μοτέρ από τις ΗΠΑ λειτουργεί στην Ελλάδα τροφοδοτούμενο μέσω τριφασικού
Μ/Σ. Πόση πρέπει να είναι η πολική τάση εξόδου αυτού του Μ/Σ; (5%)
(γ) Ένα τριφασικό μοτέρ έχει ns = 1000rpm και sk = 0.20. Κάνοντας έλεγχο με V/f = σταθ. μειώνουμε τη
συχνότητα κατά 10%. Να βρεθεί η νέα sk. (5%)
(δ) Εξηγήστε τι είναι ο ψηκτροφορέας σε μια DC μηχανή. Βρίσκεται στην πλευρά του συλλέκτη ή στην
πλευρά της φτερωτής; (5%)
(ε) Ακριβώς πριν την εναλλαγή της συνδεσμολογίας του στάτη από αστέρα σε τρίγωνο, το ρεύμα στη
γραμμή τροφοδοσίας ενός επαγωγικού κινητήρα είναι 10Α. Πόσο θα είναι το ρεύμα στη γραμμή
τροφοδοσίας αμέσως μετά την εναλλαγή συνδεσμολογίας και πόσο μέσα σε μια φάση της μηχανής;
Αν το ρεύμα μιας φάσης της μηχανής μετά την εναλλαγή είναι απαράδεκτα μεγάλο, τι πρέπει να
αλλάξουμε στη λειτουργία της μηχανής ή/και στη λειτουργία του αυτοματισμού Υ-Δ; (5%)
(στ)Αναφέρετε τις τιμές τάσης για τα δίκτυα ΧΤ, ΜΤ και ΥΤ. Από πόσους αγωγούς απαρτίζονται τα
δίκτυα ΧΤ και ΜΤ; (5%)
(ζ) Εξηγήστε ποια λειτουργία επιτελεί ένας ελεγχόμενος ανορθωτής και ποια ένας ελεγχόμενος
αντιστροφέας. Για τον έλεγχο ποιού τύπου ηλεκτρικής μηχανής χρησιμοποιείται κάθε μια από τις δυο
παραπάνω συσκευές; (5%)
(η) Τι είναι η υπεραντιστάθμιση κατά την αντιστάθμιση της άεργου ισχύος; Γιατί την αποφεύγουμε; (5%)
(θ) Στο ταμπελάκι ενός τριφασικού Μ/Σ αναγράφεται το εξής: Dy5. Εξηγήστε τι σημαίνει αυτό. (5%)
Τις βρίσκετε σε σημειώσεις, βιβλία και διαδίκτυο.
(β) 190V, 159V (γ) 0.222 (ε) 30Α, 17.3Α
Εσείς βέβαια για να βαθμολογηθείτε πρέπει να αιτιολογήσετε τα αποτελέσματα.
ΘΕΜΑ 3ο (30%)
DC κινητήρας ξένης διέγερσης έχει τα εξής στοιχεία: UTN = UfN = 200V, ITN = 5.5A, nN = 1500rpm, aN =
85%, PN = 1kW.
(α) Να υπολογιστούν τα στοιχεία του ισοδύναμου κυκλώματος της μηχανής και να σχεδιαστεί το
ισοδύναμο κύκλωμα για την περίπτωση του κινητήρα ξένης διέγερσης. Σχεδιάστε και τις εξωτερικές
πηγές UT και Uf. Προσοχή στις σωστές πολικότητες των τάσεων και στις σωστές φορές των
ρευμάτων. (10%)
(β) Η παραπάνω μηχανή χρησιμοποιείται ως γεννήτρια ξένης διέγερσης με Uf = 0.8UfN και n = 1.5nN. Να
υπολογιστεί η εν κενώ τάση της γεννήτριας. Θεωρήστε πως ο σίδηρος της μηχανής βρίσκεται στη
γραμμική περιοχή. (10%)
(γ) Υπό τις συνθήκες του προηγούμενου υποερωτήματος, να υπολογιστεί σε Wh η ενέργεια που θα
καταναλωθεί σε μια αντίσταση φορτίου 80Ω μέσα σε χρόνο 20min. (10%)
ΛΥΣΗ
(α)
αΝ = ΡΝ / (UTNITN + UfNIfN) =>… => IfN = 0.382 A
33
Rf = UfN / IfN = 200 / 0.382 = 523.6 Ω
ΜΝ = PN / ΩΝ = 60∙1000 / 2π1500 = 6.366 Νm
MN = CΦΝΙΤΝ => CΦΝ = 6.366 / 5.5 = 1.157 Vsec
RT = (UTN - CΦΝΩΝ) / ΙΤΝ = (200 – 181.7) / 5.5 = 3.32 Ω
(β)
Uεπ = UTo = 0.8∙1.5∙EaN = 0.8∙1.5∙181.7 = 218 V
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ: Τα έχω πει παραπάνω, τα ξαναλέω:

- Με τους συμβολισμούς Uεπ ή Ea αναφερόμαστε στο ίδιο πράγμα: την επαγόμενη τάση στο τύμπανο της
μηχανής.
- Για τη γραμμική περιοχή μαγνήτισης του σιδήρου κάνουμε την παραδοχή / προσέγγιση πως η μαγνητική
ροή είναι περίπου μηδέν για μηδενικό ρεύμα διέγερσης και από κει και πέρα η ροή βρίσκεται σε ευθεία
αναλογία με το ρεύμα διέγερσης. Μια προσέγγιση αρκετά καλή στα προβλήματά μας για όσο
βρισκόμαστε μακριά από την περιοχή κορεσμού.
(γ)
ΙΤ = Ιφ = 218 / (80 + 3.32) = 2.61 Α (δείκτης φ = «φορτίου»)
Εφ = Pφ∙t = (2.61280)(h/3) = 182 Wh
ΘΕΜΑ 4ο (30%)
Διαθέτουμε μονοφασικό Μ/Σ 40/400V, 50Ηz, 1kVA. Αφήνοντας τον Μ/Σ εν κενώ κλπ, κλπ…
ΛΥΣΗ
Θα τη βρείτε στα θέματα του Φεβρουαρίου 2015.
ΘΕΜΑ 5ο (30%)
Τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας με στάτη συνδεδεμένο σε τρίγωνο. Τα στοιχεία του μονοφασικού
ισοδύναμου έχουν τις εξής τιμές: Rs = 1.4Ω, Xs = 3.9Ω, RR΄ = 1.8Ω, XR΄ = 6Ω, RFe = 1.5kΩ, Xm = 1.2kΩ.
Στο ταμπελάκι αναγράφονται τα εξής: 400V, 1455rpm.
(α) Για ονομαστική λειτουργία να βρεθούν η ισχύς, η ροπή και η απόδοση του κινητήρα. (20%)
(β) Να βρεθεί το ονομαστικό ρεύμα και το ρεύμα εκκίνησης του κινητήρα (στη γραμμή τροφοδοσίας).
(10%)
ΛΥΣΗ
Εδώ δεν καταλαβαίνω γιατί πάθατε πατατράκ! Έχετε ένα απλό κύκλωμα, το μονοφασικό ισοδύναμο.
Συνήθως σας δίνω την τάση και το ρεύμα (άμεσα ή έμμεσα, θέλει προσοχή ανάλογα με το αν ο στάτης
είναι σε τρίγωνο ή σε αστέρα) και σας λείπει το s για να το συμπληρώσετε και να βρείτε μετά τα
υπόλοιπα ζητούμενα. Εδώ σας δίνω έμμεσα το s και μαζί και με την τάση που δίνεται (προσοχή:
τρίγωνο!) σας λείπει το ρεύμα... Γιατί τόσος πανικός;
(α)
Η μηχανή είναι σε τρίγωνο, άρα η φασική της τάση είναι όση και η πολική της τροφοδοσίας, δηλαδή
400V.
sN = 45 / 1500 = 0.0300
(ΤΡΙΑ σημαντικά ψηφία!!! Αφού είναι μηδενικά, ΟΚ, μετά τα τρώμε για να μη χαλάμε μελάνι από το
στυλό… όμως στην αρχή τα γράφουμε, να φαίνονται, να είναι σαφές στον βαθμολογητή ότι
καταλαβαίνουμε τι κάνουμε!)
34
Ζtot,N = sqrt[(1.4 + 1.8/0.03)2 + (3.9 + 6)2] = 62.2 Ω
ISN = 400 / 62.2 = 6.43 A
Ploss,st = 6.4321.4 = 57.9 W
Ploss,rot = 6.4321.8 = 74.4 W
PFe = 4002 / 1500 = 106.7 W
Pout,N = ΙSN2RR΄(1/s - 1) = 74.4(1/0.03 - 1) = 2.40 kW
aN = 2400 / (2400 + 57.9 + 74.4 + 106.7) = 90.1%
Όλα όμως τα παραπάνω αποτελέσματα ισχύος αφορούν στη μία φάση, συνεπώς για τον κινητήρα
συνολικά έχουμε:
PN = 3×2.40 = 7.20 kW
MN = PN / ΩΝ = (60∙7200) / (2π1455) = 47.3 Nm
(β)
Ιτροφ,Ν = √3∙6.43 = 11.14 Α (διότι ο στάτης είναι σε σύνδεση τριγώνου)
Κατά την εκκίνηση είναι s = 1:

Ζεκ = sqrt[(1.4 + 1.8)2 + (3.9 + 6)2] = 10.40 Ω
Iεκ = 400 / 10.4 = 38.5 Α
Αυτό όμως είναι στο μονοφασικό ισοδύναμο, μέσα σε μια φάση της μηχανής, άρα στην τροφοδοσία:
Ιεκ,τροφ = √3∙38.5 = 66.6 Α
$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$$
Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα, Σεπτ. 2018

Εκπαιδευτικός: Γιώργος Δημητρακάκης
Πρέπει να λάβετε τουλάχιστον 4% στο πρώτο θέμα για να βαθμολογηθεί το γραπτό σας.
Προκειμένου για υπολογιστικό ερώτημα δείξτε και πώς προκύπτει η απάντηση. Χρησιμοποιήστε
σωστές μονάδες μέτρησης όπου απαιτείται.
Θέμα 1ο (7%)
(α) DC πηγή 5V, Rεσ = 0.01Ω συνδέεται με DC πηγή 2V, Rεσ = 0.02Ω (το + με το + και το - με το -).
Στους κοινούς τους πλέον ακροδέκτες δε συνδέουμε τίποτα άλλο. Πόσο είναι το ρεύμα που τις
διαρρέει; Πόση είναι η τάση στα άκρα τους; (2%)
παρουσιάζουν διαφορά φάσης π/3 rad. Πόση ενεργό ισχύ προσφέρει αυτή η πηγή; Πόση άεργο ισχύ
προσφέρει; (2%)
(γ) Να βρεθεί σε Ω το αποτέλεσμα του αθροίσματος 3.5Ω + 14mΩ + 3kΩ + 1355μΩ (1%)
(δ) Μονοφασικός μετασχηματιστής 50/5V τροφοδοτείται στο τύλιγμα χαμηλής τάσης με τάση 1100mV.
Πόση θα είναι η τάση στο τύλιγμα υψηλής τάσης; (1%)
(ε) Ποιες από τις ακόλουθες μονάδες μέτρησης χρησιμοποιούνται για τη μέτρηση της περιστροφικής
ταχύτητας των μηχανών;
kcal rps m/s2 χ.α.ω. rad/s HP PS km/h kVA kg/m3 rpm in σ.α.λ. (1%)
35
(α) 100A, 4V (β) 460 W, 797 VAR (γ) 3003.515355 Ω (δ) 11V
ΘΕΜΑ 2ο (23%)
(α) Εξηγήστε πώς ένας 1φ Μ/Σ 230/230V συμβάλλει στην προστασία από ηλεκτροπληξία. (5%)
(β) Σε έναν ασύγχρονο κινητήρα περιελιγμένου δρομέα η συχνότητα της τάσης τροφοδοσίας είναι 60Hz
και η ολίσθηση είναι 3%. Πόση είναι η συχνότητα του ρεύματος στην εξωτερική αντίσταση, που είναι
συνδεδεμένη στους ακροδέκτες KLM. Πόση θα είναι η ροπή αν γίνει s = 0; Εξηγήστε. (3%)
(γ) Για την προστασία ενός DC κινητήρα παράλληλης διέγερσης έχουν τοποθετηθεί δυο ασφάλειες, μία
των 8Α και μία του 1Α, μία για κάθε ένα από τα δύο τυλίγματα της μηχανής. Ποια ασφάλεια έχει
συνδεθεί σε ποιο τύλιγμα; Τι πρόβλημα ενδέχεται να παρουσιάσει αυτό το σχέδιο προστασίας; (5%)
(δ) Αναφέρετε το βασικό πλεονέκτημα και το βασικό μειονέκτημα του DC κινητήρα με διέγερση σειράς.
Εξηγήστε δίνοντας το διάγραμμα M – n. (5%)
(ε) Μ/Σ 220/12V. Η διάμετρος χαλκού του σύρματος στην πλευρά της υψηλής τάσης είναι 0.26mm.
Πόση πρέπει να είναι η διάμετρος χαλκού του σύρματος στην πλευρά της χαμηλής τάσης; (5%)
(β)
1.8Hz, 0Nm (εσείς βέβαια πρέπει να εξηγήσετε κιόλας!)
(ε)
Αυτό το θέμα ρε παιδιά, ας το δούμε λίγο, γιατί μου φαίνεται ότι στο μάθημα εγώ τα λέω, εγώ τα
ακούω! (κι εσείς από κάτω απλά σημειώνετε και σπαταλάτε άσκοπα το χρόνο και το μελάνι σας).
Το εμβαδό διατομής ενός αγωγού οφείλει να είναι ανάλογο του ρεύματος που θα περνάει, π.χ. διπλάσιο
το ρεύμα, ε, διπλάσιο και το εμβαδό διατομής.
Αυτός είναι ένας πολύ γενικός κανόνας και η ισχύς του δεν είναι καθολική. Ενδεικτικά αναφέρω πως οι
επιτρεπόμενες πυκνότητες ρεύματος είναι διαφορετικές για ψιλά σύρματα και για χοντρά σύρματα. Πιο
συγκεκριμένα, η επιτρεπόμενη πυκνότητα ρεύματος μειώνεται όσο η διατομή αυξάνεται, διότι αν η
διατομή (άρα και το ρεύμα για δεδομένη πυκνότητα ρεύματος) αυξηθεί κατά τον παράγοντα Κ, κατά τον
παράγοντα Κ θα αυξηθούν και οι ωμικές απώλειες, όμως η διαθέσιμη επιφάνεια ψύξης του αγωγού
αυξάνεται μόνο κατά √Κ (για σκεφτείτε το λίγο!). Επίσης έχει σημασία για τη μέγιστη επιτρεπτή
πυκνότητα ρεύματος αν ο αγωγός έχει μονωτικό περίβλημα ή όχι, αν είναι μόνος ή είναι κολλητή παρέα
με πολλούς άλλους, όπως π.χ στα τυλίγματα των Μ/Σ, αν υπάρχει φυσική ή εξαναγκασμένη ψύξη κλπ.
Μιλώντας λοιπόν, για παράδειγμα, για τυλίγματα σε μικρούς Μ/Σ ή πηνία, με αμφίβολης ποιότητας
ψύξη, έχουμε καταλήξει σε μια επιτρεπόμενη πυκνότητα ρεύματος 4Α/mm2. Για μεγάλους Μ/Σ ή για
κάποια άλλη εφαρμογή θα είναι κάτι άλλο.
Στο θέμα των εξετάσεων τώρα, εσείς πρέπει απλά να θυμάστε ότι το ρεύμα στη χαμηλή τάση είναι α
φορές μεγαλύτερο από το ρεύμα στην υψηλή τάση (όπου α ο λόγος μετασχηματισμού) και άρα και το
εμβαδό διατομής θα πρέπει να είναι α φορές μεγαλύτερο. Αν λοιπόν Ι είναι το ρεύμα, Α είναι το εμβαδό
διατομής χαλκού, d η διάμετρος, χ = χαμηλή τάση, υ = υψηλή τάση, θα έχουμε:
Ιυ /Ιχ = Αυ /Αχ = 12/220 = dυ2/dχ2 => dχ = sqrt(220/12)∙dυ = 1.11mm
Τόσο απλό… μισή μονάδα είναι αυτή, μη την αφήνετε να πάει χαμένη!
ΘΕΜΑ 3ο (40%)
Μονοφασικός Μ/Σ 400/200V έχει τα εξής στοιχεία: Ι1Ν = 12.5Α, Χm = 1kΩ, RFe = 1.5kΩ, Req = 1.2Ω, Χeq =
2.3Ω και τροφοδοτείται με ονομαστική τάση στην πλευρά της υψηλής τάσης. Ως φορτίο, συνδέουμε στην άλλη
πλευρά αντίσταση Rφ = 4Ω σε σειρά με επαγωγή Lφ = 10mH.
36
(α) Σχεδιάστε το απλοποιημένο ισοδύναμο κύκλωμα για αυτό το Μ/Σ, χρησιμοποιώντας τα σωστά σύμβολα και
τιμές για τα στοιχεία που εμφανίζονται σε αυτό. Εξηγήστε τι αντιπροσωπεύει το κάθε στοιχείο. (5%)
(β) Χρησιμοποιώντας το παραπάνω ισοδύναμο κύκλωμα, υπολογίστε την τάση στο φορτίο και την απόδοση του
Μ/Σ. (10%)
(γ) Βρείτε τη διαφορά φάσης (σε μοίρες) μεταξύ της τάσης πρωτεύοντος και της τάσης δευτερεύοντος
(χρησιμοποιείτε πάντα το απλοποιημένο ισοδύναμο κύκλωμα). (20%)
(δ) Υπολογίστε το ρεύμα που θα περάσει στο δευτερεύον του Μ/Σ αν βραχυκυκλωθεί το φορτίο. (5%)
ΑΠΑΝΤΗΣΗ
Εδώ σας ζητείται επιπλέον στο (γ) να βρείτε τη διαφορά φάσης των τάσεων πρωτεύοντος –
δευτερεύοντος. Για να κερδίσετε χρόνο κατά την εξέταση χρειάζεστε κομπιουτεράκι που να κάνει πράξεις
με μιγαδικούς. Αν δε θέλετε καθόλου να ασχοληθείτε με τις πράξεις μιγαδικών αριθμών μπορείτε να
παρακάμψετε το υποερώτημα (γ) χάνοντας δυο μονάδες. Αν όμως είναι να την κάνετε την καλή, κάντε
την ήδη από το (β) που σας ζητείται η τάση στο φορτίο, υπολογίστε δηλαδή την τάση ως μιγαδικό αριθμό,
οπότε έχετε το μέτρο της (όπως σας ζητείται στο (β)) και έχετε μετά έτοιμη και τη φάση της (όπως σας
ζητείται στο (γ)).
Ζφ΄ = α2Ζφ = (400/200)2∙[4 + j2π50∙0.01] = 16 + j12.56 = Rφ΄ + jXφ΄

Zολ = (16 + 1.2) + j(12.56 + 2.3) = 17.2 + j14.86 Ω
Ι1 = Ι2΄ = V1N /Zολ = 400 / (17.2 + j14.86) = 13.36 – j11.50 Α
V2΄ = Ι2΄Ζφ΄ = (13.36 – j11.50)(16 + j12.56) = 358..2 – j16.2 V
Δφ = tan-1(-16.2 / 358.2) = -2.6o
Δηλαδή, 2.6 μοίρες καθυστέρηση της τάσης εξόδου ως προς την τάση πρωτεύοντος.
Ενώ, αν κάνατε όλα αυτά με μιγαδικούς αριθμούς, η απάντηση στο (β) είναι έτοιμη στο πιάτο:
V2 = V2΄/α = 0.5(358.2 – j16.2) = 179.1 – j8.1 V

V2 = |179.1 – j8.1| = 179.3 V
ΘΕΜΑ 4ο (30%)
Στην κορυφή του λόφου στο άλσος της Φιλαδέλφειας στην Αττική υπάρχει πύργος πυρόσβεσης με
περιστρεφόμενη μάνικα που τροφοδοτείται μέσω αντλίας από δεξαμενή σε υψομετρική διαφορά 30m από
τη μάνικα. Το ακροφύσιο της μάνικας έχει διάμετρο 4cm (δεν υπάρχει βαλβίδα διάχυσης) και σε
λειτουργία πυρόσβεσης η παροχή είναι 1800lt/min. Ο ολικός βαθμός απόδοσης της αντλίας και των
σωληνώσεων είναι 0.96∙0.97 και ο βαθμός απόδοσης του κινητήρα που την περιστρέφει είναι 0.95. Ο
κινητήρας αυτός είναι 3φ ασύγχρονος, σε συνδεσμολογία τριγώνου με τάση τροφοδοσίας 400V και στη
συγκεκριμένη εφαρμογή παρουσιάζει συντελεστή ισχύος 0.80 και ταχύτητα 710rpm (g = 9.81m/sec2).
(α) Βρείτε την ταχύτητα με την οποία εκτοξεύεται το νερό από το ακροφύσιο της μάνικας. (5%)
(β) Βρείτε το ρεύμα στη γραμμή τροφοδοσίας του κινητήρα και μέσα σε μια φάση του στάτη του
κινητήρα. (15%)
(γ) Βρείτε τον πυκνωτή (σε κατάλληλες μονάδες μέτρησης) για την πλήρη αντιστάθμιση του κινητήρα.
Θα προχωρούσατε σε αντιστάθμιση αυτού του συστήματος; Αιτιολογήστε την απάντησή σας. (10%)
ΛΥΣΗ
Σύμφωνα και με τη σχετική Άσκηση στο αρχείο με τα παραδείγματα, εδώ σας ζητάω πρώτα να λύσετε
ένα απλό πρόβλημα φυσικής του σχολείου για να φτάσετε στην ισχύ του άξονα. Τέτοια προβλήματα, με
37
σωλήνες και παροχές και μάλιστα εξαιρετικά δυσκολότερα, εσείς εδώ στη Μηχανολογία πρέπει να τα
παίζετε στα δάχτυλα!
(α)
v = Qw/S = (1800lt/min) / [π(4cm)2/4] = …μετατρέπετε τα πάντα στο SI… = 23.9 m/sec
(Qw είναι η παροχή νερού και S το εμβαδό διατομής του ακροφύσιου)
(β)
Pμετ = gh(Δm/Δt) = 9.81×30×(1800/60) = 8830W
Pκιν = 0.5(Δm/Δt)v2 = 0.5×(1800/60)×23.92 = 8568W
Pολ = 8830 + 8568 = 17.4kW
Pεισ,κιν = 17.4 / (0.96×0.97×0.95) = 19.67kW
Pεισ,κιν = √3VIcosφ => Ι = 19670 / (√3×400×0.8) = 35.5A στη γραμμή τροφοδοσίας
Iφάσης = 35.5/√3 = 20.5Α
(γ)
Q = √3VIsinφ = √3VI×sqrt(1 – cos2φ) = √3×400×35.5×sqrt(1 – 0.82) = 14.76 kVAR
Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα, Σεπτ. 2018

Εκπαιδευτικός: Γιώργος Δημητρακάκης
Πρέπει να λάβετε τουλάχιστον 4% στο πρώτο θέμα για να βαθμολογηθεί το γραπτό σας.
Προκειμένου για υπολογιστικό ερώτημα, δείξτε και πώς προκύπτει η απάντηση. Χρησιμοποιήστε
σωστές μονάδες μέτρησης όπου απαιτείται.
Θέμα 1ο (7%)
(α) Σε αντίσταση 7Ω εφαρμόζεται AC τάση 5.5∙106mV. Πόση ενεργός ισχύς καταναλώνεται;
(β) Στο τύμπανο ενός DC κινητήρα ξένης διέγερσης (UTN=230V) εφαρμόζεται η τάση 230V από μια
συστοιχία μπαταριών, ενώ στη διέγερση εφαρμόζεται η τάση της πρίζας ενός οικιακού δικτύου. Πόσο
χρόνο θα χρειαστεί ο κινητήρας για να πιάσει τις ονομαστικές στροφές;
(γ) Η αποδιδόμενη ισχύς στον άξονα ενός κινητήρα είναι 0.5kW και η ταχύτητα περιστροφής του είναι
(δ) Στην πλευρά υψηλής τάσης 1φ Μ/Σ 300/18V εφαρμόζεται η τάση από μια συστοιχία μπαταριών
200V. Να βρεθεί το ρεύμα στην πλευρά χαμηλής τάσης 3sec μετά τη σύνδεση, αν το φορτίο είναι
αντίσταση 10Ω.
(ε) Ένας πυκνωτής 1000mF συνδέεται παράλληλα με έναν πυκνωτή 500μF. Πόση είναι η συνολική
χωρητικότητα σε F;
(στ)Βρείτε σε μοίρες (με 5 σημαντικά ψηφία) τη γωνία μεταξύ ωροδείκτη και λεπτοδείκτη όταν η ώρα
είναι 02:25. (2%)
(α) 4.32 MW (γ) 0.477 Nm (ε) 1.0005 F (στ) 77.500ο
38
ΘΕΜΑ 2ο (23%)
(α) Ποιο το πλεονέκτημα της συνδεσμολογίας του τεθλασμένου αστέρα για το δευτερεύον τύλιγμα ενός
Μ/Σ διανομής, έναντι των άλλων συνδεσμολογιών; Ποιες είναι αυτές οι άλλες συνδεσμολογίες;
Σχεδιάστε τις. (4%)
(β) Στις ΗΠΑ η φασική τάση στο δίκτυο ΧΤ είναι 110V και η συχνότητα 60Hz. Πόση είναι η πολική
τάση; Ένα τριφασικό μοτέρ από τις ΗΠΑ λειτουργεί στην Ελλάδα τροφοδοτούμενο μέσω τριφασικού
Μ/Σ. Πόση πρέπει να είναι η πολική τάση εξόδου αυτού του Μ/Σ; (5%)
(γ) Εξηγήστε τι είναι ο ψηκτροφορέας σε μια DC μηχανή. Βρίσκεται στην πλευρά του συλλέκτη ή στην
πλευρά της φτερωτής; (5%)
(δ) Αναφέρετε τις τιμές τάσης για τα δίκτυα ΧΤ και ΜΤ. Από πόσους αγωγούς απαρτίζονται αυτά τα
δίκτυα; Σε τι εξυπηρετεί η ανύψωση της τάσης στη μεταφορά και διανομή της ηλεκτρικής ενέργειας;
(4%)
(ε)Στο ταμπελάκι ενός τριφασικού Μ/Σ αναγράφεται το εξής: Υy0. Εξηγήστε τι σημαίνει αυτό. (5%)
(β) 190V, 158V και να εξηγήσετε πώς καταλήξατε σε αυτά τα αποτελέσματα (δ) 400V – 4 αγωγοί, 20kV
– 3 αγωγοί.
ΘΕΜΑ 3ο (40%)
Tο lift στην πίστα της Στύγας του χιονοδρομικού Καλαβρύτων κινείται από έναν DC κινητήρα ξένης
διέγερσης με τα εξής στοιχεία: UTN = 340V, UfN = 220V, ITN = 550A, IfN = 20A, nN = 1500rpm, PN =
180kW.
(α) Να υπολογιστούν η αντίσταση τυμπάνου και η ονομαστική απόδοση του κινητήρα. (20%)
(β) Ο άξονας του κινητήρα συνδέεται σε μειωτήρα, που έχει βάρος 4000kg, απόδοση 97% και λόγο
μετάδοσης στροφών Ν2 /Ν1 = 1/120, ενώ η έξοδος του μειωτήρα περιστρέφει τύμπανο διαμέτρου 6m
για την κίνηση του συρματόσχοινου. Να βρεθεί η δύναμη που ασκείται στο συρματόσχοινο από το
κινητήριο σύστημα όταν ο κινητήρας βρίσκεται σε ονομαστική λειτουργία (η δύναμη αυτή είναι
υπεύθυνη για την κάλυψη των τριβών και την άνοδο των ατόμων στα ανερχόμενα καθίσματα και ΔΕΝ
είναι ίση με την τάση του συρματόσχοινου). (20%)
ΛΥΣΗ
(α)
ΡΝ = VTNITN - ITN2Ra => Ra = (340∙550 - 180000) / 5502 = 0.0231 Ω
ηΝ = 180000 / (340∙550 + 220∙20) = 180000 / 191400 = 0.940  94.0%
(β)
Κατά την ονομαστική λειτουργία του κινητήρα το τύμπανο του lift περιστρέφεται με 1500/120 = 12.5rpm
Στο συρματόσχοινο αποδίδεται η ισχύς:
Ρσυρμ = 0.97∙180 = 176.6kW
Ρσυρμ = MΩ = Fv = FΩR => F = Ρσυρμ/ΩR = 176600 / [(2π12.5/60)∙3] = 45000 Ν
ΘΕΜΑ 4ο (30%)
Τριφασικός ασύγχρονος κινητήρας… σε τρίγωνο… Rs = 1.4Ω, Xs = 3.9Ω κλπ κλπ…
ΛΥΣΗ
Εδώ, το μόνο που προστέθηκε σε σχέση με το Φεβρουάριο είναι πως σας ζήτησα στο (β) και το εν κενώ
ρεύμα στη γραμμή τροφοδοσίας.
39
Στην εν κενώ λειτουργία θεωρούμε s=0  RR΄/s=∞  IR΄=0
Στο κύκλωμα που απομένει αγνοούμε τα Rs και Xs που είναι πολύ μικρά και ασχολούμαστε μόνο με τα
RFe και Xm:
IFe =400/1500 = 0.267A το ρεύμα σιδήρου

Im = 400/1200 = 0.333A το ρεύμα μαγνήτισης
Io = sqrt(IFe2 + Im2) = 0.426A το εν κενώ ρεύμα σε μια φάση του τριγώνου του στάτη.
Αφού ο στάτης είναι σε τρίγωνο, στη γραμμή τροφοδοσίας θα είναι:
Ιο,γρ = √3∙0.426 = 0.738Α
40

File3 Themata-lyseis 2015-2018 Oct2018

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

File3 Themata-lyseis 2015-2018 Oct2018

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ.

Pφ = Ι2΄2Rφ΄ = 17.62∙16 = 4956W

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 29-6-2015

Τάση διέγερσης: 200V Αντίσταση τυμπάνου: 1.2Ω

(α) Ωο = VT/CΦ = 200/4.2 = 47.61 rad/sec => …. no = 455rpm

(α) Να υπολογιστεί η επαγωγή σκέδασης του Μ/Σ (σε Η). (10%)

(1500 – n)/4 = (1500 – 1100)/10 =>… n = 1340rpm

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 11-9-2015

Εξέταση στο μάθημα «Ηλεκτρικές Μηχανές»

VTN = VfN = 230V, Rf = 250Ω, RT = 2Ω, CΦN = 5 V∙sec

no΄= {(150/230)/[(150/230) / (300/250)]}∙no = (300/250) ∙no = 527rpm

(α) Να υπολογιστεί η επαγωγή σκέδασης του Μ/Σ (σε Η). (10%)

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 11-9-2015

Εξέταση στο μάθημα «Ηλεκτρικές Μηχανές»

VTN = VfN = 230V, Rf = 250Ω, RT = 2Ω, CΦN = 2.3 V∙sec, nN = 1000rpm

Pout = 230∙5.5 = 1265W

Επίσης προσοχή στα σύμβολα που ίσως χρησιμοποιηθούν, αναλόγως τα κέφια:

(α) Να υπολογιστεί η επαγωγή σκέδασης του Μ/Σ (σε Η). (10%)

Mκιν = Mφορτ =>… n = 2885rpm

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 9-2-2016

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές

(αν αναρωτιέστε για το «πώς» προέκυψαν αυτά… υπάρχει πρόβλημα!)

Ζολ = (1.5 + 2.5/s) + j(6+8) = (1.5 + 2.5/s) + j14

Pout = 7843 – 360 = 7483W

PF = cosφ = 8380 / (√3∙400∙12) = 1

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 9-2-2016

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές

Ζολ = (1.2 + 4/s) + j(6.5+8) = (1.2 + 4/s) + j14.5

PCu,1φ = (102/3)∙(1.2+4) = 520/3  PCu = 520W

Pout = 6667 – 400 = 6267W

ΜΝ = PN / ΩΝ = 60Ρ / (2πnN) = (60∙6267) / (2π564) = 106 Ν∙m

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 28-6-2016

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 20-9-2016

Εξέταση στο μάθημα «Ηλεκτρικές Μηχανές»

VN = 200V, Rf = 400Ω, RT = 2Ω, CΦN = 2 V∙sec, nN = 900rpm

(α) Ωο = VT/CΦ = 200/2 = 100 rad/sec και no = 60Ωο / 2π = 955rpm

PN = TNΩΝ = 11.5 × 94.25 = 1084W

ΙΤΝ = (VTN - CΦΝΩΝ) / RT = (200 – 2 × 94.25) / 2 = 5.75Α

Pin,N = 200 × 6.25 = 1250W

Ω = 250/2.5 – (2/2.52) × 11.5 = 100 – 3.68 = 96.32 rad/sec, Δηλαδή n = 920rpm

(α) Να υπολογιστεί η επαγωγή σκέδασης του Μ/Σ. (10%)

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα 20-9-2016

Εξέταση στο μάθημα «Ηλεκτρικές Μηχανές»

VTN = VfN = 200V, Rf = 200Ω, RT = 2Ω, CΦN = 2 Vsec, nN = 1100rpm

Pout = 200 × 15 = 3kW

Io = 0.07 × 5.22 = 0.365 A

η = Pout / (Pout + Ploss) = 1012 / (1012 + 73 + 40) = 0.90 ή 90%

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα Φεβρ. 2017

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές

Ζφ΄ = α2Ζφ = 4(3 // -j15) = 4(2.885 – j0.577) = (11.54 – j2.31) Ω

Στο απλοποιημένο ισοδύναμο:

PCu|V1=V1N = (230/12)2 × 95 = 34.8 kW

p = 4  ns = 750rpm άρα n = 715rpm

Pαξ = 3[Ι2RR΄(1/s – 1)] = 3 × (452/3) × 1.2 × (1/0.046 – 1) = 50.4kW

Μ = P/Ω = 60Ρ / 2πn = 673 Nm

Τ.Ε.Ι. ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ / Σ.Τ.ΕΦ. Πάτρα Φεβρ. 2017

Εξέταση στο μάθημα Ηλεκτρικές Μηχανές

ΙFe = 200 / 889 = 0.225A

Στο απλοποιημένο ισοδύναμο

Ι = 200 / 18.8 = 10.63Α

nk = 1000(1 – 0.22) = 780rpm

Μκιν = -0.0909n + 90.9 (1) και από τα δεδομένα