Begrijp wat je leest

Na dit hoofdstuk:
• Ken je veel
woorden over geld,
kopen en lenen
Koopverslaving
• Leer je vragen te
stellen over een
tekst voordat je
gaat lezen
• Kun je moeilijke
vragen over
een tekst
beantwoorden
• Kun je
signaalwoorden
herkennen
• Kun je
signaalwoorden
van opsommen
gebruiken

L EKKER
L ezen op A 2
 1 Introductie

1.1 Kijk naar de plaatjes

a. Aan welke woorden denk jij?
b. Schrijf de woorden op.
c. Praat met een medecursist over de woorden die jullie hebben opgeschreven.

1.2 Welke nieuwe woorden heb je geleerd?

© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

1.3 Je gaat straks een tekst lezen over mensen die verslaafd zijn aan kopen.
Als je verslaafd bent, dan kun je ergens niet mee stoppen. Mensen die koop-
verslaafd zijn, kunnen niet stoppen met kopen.
Waarom is dat een probleem?

2
 2 Verken de tekst
2.1 Bekijk de tekst over koopverslaving bij paragraaf 3.
Wat voor tekst is dit? Kies één van de tekstsoorten.

a. een brief b. een folder

c. een artikel d. een verhaal

Waarom is jouw antwoord goed?

2.2 In welk tijdschrift heeft deze tekst gestaan? Wat weet je over dit tijdschrift?

2.3 Lees de titel

Op welke twee vragen krijg je antwoord als je de titel leest?

2.4 De tekst geeft op vijf vragen een antwoord.

Lees de tussenkopjes en schrijf de vragen hieronder.
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

1. Wanneer is iemand koopverslaafd?

2.

3.

4.

5.

3
 Bron: Margriet.nl Tekst: Dorine van der Wind

Koopverslaving: wat is het en hoe

houd je het onder controle?
Af en toe shoppen is erg leuk. Maar wat als je verslaafd bent aan winkelen? Hoe weet je
dat je verslaafd bent? En hoe kun je het kopen onder controle houden?
We praten met Psychotherapeute Carien Karsten. Zij behandelt al jaren koopverslaafden.
Wanneer is iemand koopverslaafd?
Als mensen steeds weer iets willen en moeten kopen. Ze zijn pas weer rustig als ze iets
kopen.”
Wat zijn de oorzaken?
Er is vroeger of nu iets ergs gebeurd. Zo was er een man die na de dood van zijn vrouw
heel veel ging kopen. Zijn vrienden en familie vonden dat goed: ‘Ga jezelf maar lekker
verwennen.’ Het gevolg was een koopverslaving. Mensen die zich slecht voelen, worden
weer een beetje blij van kopen. Of ze kunnen geen grenzen stellen, dan vinden ze het
moeilijk het kopen onder de controle te houden.”
Shopverslaafd? Dit zijn de kenmerken
• Je wilt niks kopen maar je doet het toch
• Voor het shoppen voel je steeds meer spanning
• Je voelt je rustig na het kopen
• Je koopt steeds duurdere spullen
• Je laat de spullen niet zien die je hebt gekocht
• Je liegt over wat je hebt gekocht: ‘Nee hoor, dat heb ik al heel lang’
Oorzaken top-5 van koopverslaving
• Er is veel reclame, ook online
• Slecht gevoel: depressief of eenzaam
• Moeilijke jeugd gehad
• Niet geleerd hebben hoe met geld om te gaan
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

• Kopen wordt steeds makkelijker (winkels zijn langer open, online kun je altijd kopen)
Tips om het onder controle te krijgen
1. Schrijf elke dag op wat je hebt gekocht. Zet de prijs erbij en hoe je je voelde toen je
iets kocht. Zo word je je bewust van wat je koopt en waarom je iets koopt.
2. Maak het kopen moeilijker. Ga niet naar winkelstraten, supermarkten, stations.
3. Laat je bankpas thuis. Ga je toch shoppen, neem dan contant geld mee en koop alleen
wat je echt nodig hebt. Maak een boodschappenbriefje. Zo voorkom je dat je meer
koopt dan de bedoeling was.

4
 3 Lezen
Lees de tekst (344 woorden) Probeer de tekst in 4 minuten te lezen.

! Ken je veel woorden uit de tekst niet? Maak dan eerst de extra oefeningen.

3.1 Luister naar de docent en lees mee.

3.2 Opsommen
Luister naar de docent. Waar hoor je een pauze? Zet daar een streepje.

Drie tips om koopverslaving in de hand te houden

1. Schrijf elke dag op wat je hebt gekocht.
2. Maak het kopen moeilijker.
3. Laat je bankpas thuis

3.3 ‘je je’ achter elkaar in een zin.

Lees de onderstaande zinnen hardop.

Hoe voel je je als je iets koopt?

Herinner je je wat je gisteren hebt gekocht?
Schaam je je voor je koopverslaving?
Heb je je verslaving onder controle?

3.4 Nu ga jij voorlezen.

Let bij het voorlezen op:
• punten, komma’s en vraagtekens;
• goede intonatie;
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

• je je

Lees de tekst nog een keer rustig door.

5
 4 Begrijpen
4.1 Bespreek de vragen van 2.3. Wat is het antwoord?

4.2 Samenvatting
Wat vind je de beste samenvatting?

a. Koopverslaafden zijn mensen die steeds weer iets willen en moeten kopen.
Ze bouwen voor het kopen spanning op. Ze zijn weer rustig als ze iets gekocht
hebben.

b. Mensen die koopverslaafd zijn kunnen niet goed met geld omgaan. Ze voelen
zich vaak depressief of eenzaam. Vaak hebben ze een slechte jeugd gehad of
iets ergs meegemaakt.

c. Koopverslaafden kopen meer dan ze nodig hebben. Dit doen ze omdat ze zich
niet goed voelen. Iets kopen geeft dan rust. Om van de verslaving af te komen
moet de koopverslaafde nadenken over wat hij koopt en hij moet het
kopen moeilijker maken.

4.3 Vragen
Kijk in de tekst voor het goede antwoord.
Als het antwoord niet precies in de tekst staat, bedenk dan zelf welk antwoord het
beste bij de tekst past.

Markeer in de tekst waar je jouw antwoord hebt gevonden.

1. Wanneer is iemand koopverslaafd?

a. Als er vroeger iets ergs gebeurd is.
b. Als iemand steeds iets wil en moet kopen.
c. Als iemand liegt over wat hij of zij heeft gekocht.
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

2. Hoe voelt een koopverslaafde zich voor het kopen?

a. gespannen
b. rustig
c. blij

3. Hoe kun je een koopverslaving stoppen?

a. contact opnemen met Margriet.nl
b. online kopen
c. boodschappenbriefjes maken

6
 4.4 Vul de ontbrekende woorden in.
Kijk nu niet naar de tekst bij punt 3.

Tips om koopverslaving onder te krijgen

1. Schrijf elke dag op wat je hebt Zet de prijs erbij en hoe je je
toen je iets kocht. Zo word je je
van wat je koopt en waarom je iets koopt.
2. Maak het kopen Ga niet naar winkelstraten, supermarkten,
stations.
3. Laat je bankpas thuis. Ga je toch shoppen, neem dan geld mee
en koop alleen wat je echt hebt. Maak een boodschappen-
briefje. Dan je dat je meer koopt dan de bedoeling was.

4.5 Kies het juiste woord. Omcirkel het goede woord.

1. Mijn vriend is koopverslaafd. Hij is al/pas weer rustig als hij iets heeft
gekocht.
2. Ze wil niks kopen en/maar ze doet het toch.
3. Mijn zoon heeft nooit geleerd met geld om te gaan.
De oorzaak/ Het gevolg is dat hij nu te makkelijk veel geld uitgeeft.
4. Het is heel moeilijk een verslaving onder controle te houden/geven.
5. Mijn buurman gaat iets kopen als hij zich/hem slecht voelt.
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

7
 5 Tempo lezen
5.1 Zet je stopwatch aan. Lees daarna de tekst en beantwoord de vraag.
Na het beantwoorden van de vraag zet je de stopwatch uit.

Wat zou je doen met 10 miljoen?

Op een dag staat er zomaar 10 miljoen euro op je bankrekening. Wat zou
je dan doen? Stop je met werken? Ga je reizen naar de mooiste plekken op
deze aarde? Koop je een huis met een grote tuin en een zwembad?
Geef je alles weg?

Moniek
Ik zou gewoon blijven werken, want ik heb heel leuk werk. Ik zou een Fer-
rari kopen en de nieuwste BMW met alle opties. Verder zou ik een mooi
vakantiehuis in Frankrijk kopen en ik zou een week naar New York gaan.
Daar slaap ik dan in het duurste hotel. Wat er overblijft, zet ik op een bank-
rekening.

Kees
Ik wil graag een nieuwe keuken en een nieuwe badkamer. Verder hoef ik
niks. Ik hoef geen luxe auto of een boot. Ik zou gewoon een tweedehands
autootje kopen want die wordt niet gestolen.

Olivia
Ik zou iets aan mijn dikke buik en dikke billen laten doen en ik zou een
groot huis kopen. Ik zou een schoonmaakster, een tuinman en een perso-
nal trainer nemen. Ik zou een week lang gaan shoppen in Parijs en daarna
ging ik weer gewoon aan het werk.

Ramon
Ik zou eerst mijn schulden aflossen. Daarna zou ik voor mijn vader en moe-
der een mooi huis kopen. En twee huizen voor mezelf, één in Amsterdam
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

en één in een land waar het altijd lekker warm is. Verder zou ik part time
gaan werken en vooral heel veel genieten van niks doen en reizen.

Hoe vaak staat het woord ‘kopen’ in de tekst?

keer

5.2 Hoe snel heb je de tekst gelezen en de vraag beantwoord?

minuten en seconden
8
 6 Focus
6.1 Signaalwoorden

Ik zou eerst mijn schulden aflossen. Daarna zou ik voor mijn vader en moeder een
mooi huis kopen. Verder zou ik part time gaan werken.

Er is vroeger of nu iets ergs gebeurd. Zo was er een man die na de dood van zijn
vrouw heel veel ging kopen.

Eerst, daarna, verder en zo zijn signaalwoorden. Deze woorden helpen je de tekst

goed te begrijpen. Na het woordje eerst weet je dat er een volgorde komt: eerst,
dan, daarna. Na het woordje zo komt er vaak een voorbeeld en na de woorden
maar en toch komt een tegenstelling.

6.2 Wat is het juiste signaalwoord?

Lees onderstaande tekst en kies het juiste signaalwoord

Geld en relatie

Praten over geld kan moeilijk zijn in een relatie. ____1____ is het goed om hier-
over te praten en afspraken te maken.
In de liefde zoeken mensen vaak iemand die anders is dan zijzelf. ____2___ als
het over geld gaat kunnen partners verschillen. Zuinige mensen wonen bijvoor-
beeld samen met mensen die graag geld uitgeven. ___3___ iemand die zijn toe-
komst financieel goed wil regelen is getrouwd met iemand die niet nadenkt over
later. Verschillen hoeven helemaal niet erg te zijn, ___4___ het is wel belangrijk
om goede afspraken te maken over geld uitgeven en geld sparen.

1. Welk signaalwoord past bij 1?

© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

a. Ook
b. Daarom
c. Daarnaast
d. Zo

2. Welke signaalwoord past bij 2?

a. Ook
b. Bovendien
c. Maar
d. Want

9
 3. Welk signaalwoord past bij 3?
a. Ook
b. Dus
c. En
d. Of

4. Welk signaalwoord past bij 4?

a. ook
b. vervolgens
c. maar
d. toch

6.3 Hoe gaat de zin verder?

1. Mijn vriendin gaat heel goed met geld om.

a. want ze houdt elk maand geld over.
b. maar ze houdt elke maand geld over.

2. Mijn man en ik hadden vaak ruzie over geld. Toen zijn we er een keer goed
over gaan praten.
a. Nu begrijpen we elkaar veel beter.
b. Daarna begrijpen we elkaar beter.

3. Zij vindt veel geld verdienen belangrijker dan ik.

a. Maar zij werkt harder dan ik.
b. Daarom werkt zij harder dan ik.

6.4 Welke signaalwoorden horen bij elkaar? Trek een lijn

ten eerste daarna

© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

maar gevolg

ook toch

omdat bovendien

dan bijvoorbeeld

oorzaak ten tweede

zo daarom
10
 6.5 Vul de onderstaande signaalwoorden in
eerst – daarna – daarna – nu - ten slotte – vervolgens - dan

Betalen met iDEAL

U heeft in een webshop iets in het winkelmandje gestopt en wilt u gaan
betalen. Hoe gaat dat?
klikt u op het winkelmandje en u klikt op ‘bestellen’.
vult u uw gegevens in.
klikt u op de knop ‘betalen’.
U komt in een scherm waarin u uw betaalmethode moet kiezen.
U kiest iDEAL en selecteert u uw bank.
komt u op de site van uw bank en daar logt u in.
Na de betaling gaat u automatisch terug naar de webwinkel: de bestelling en
betaling zijn gelukt.
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

11
 7 Terugkijken
7.1 Welke nieuwe woorden heb je geleerd?

Schrijf 10 woorden op die je hebt geleerd in deze les. Het mogen ook woorden zijn
die je nu beter begrijpt dan voor deze lessen.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Maak met vier van deze woorden zinnen.

7.2 Welke signaalwoorden ken je nu? Schrijf ze op

7.3 Welke twee dingen heb je in dit hoofdstuk geleerd? Denk terug aan hoe je
naar de tekst hebt gekeken, hoe je de tekst hebt gelezen, wat ging makkelijk, wat
vond je moeilijk.
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

1.

2.

7.4 Schrijf op wat zou jij doen met 10 miljoen.

12
 © Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

13
Extra oefeningen
 1 Woorden
1.1 De onderstaande woorden moet je kennen om de tekst te begrijpen.

Staan er woorden bij die je niet begrijpt?

Lees eerst de zin en probeer te bedenken wat het woord betekent. Weet je het
niet? Vraag het aan een medecursist en kijk in je woordenboek, of kijk op
www.mijnwoordenboek.nl.

woorden Ik ken het Ik ken dit woord (niet) goed.

woord goed Dit is de betekenis of vertaling.
Maak een zin met het woord.
Ga je mee naar het winkelcentrum,
lekker shoppen?
Hij koopt veel te veel. Hij heeft zijn
koopverslaving niet onder controle.
De symptomen van griep zijn
hoofdpijn, keelpijn, spierpijn en
koorts.
De fysiotherapeut behandelt zijn
patiënt.
Ik voel een spanning als ik niet mag
roken.
De oorzaak van het ongeluk was
een kapotte motor.
Ik ben te laat naar bed gegaan. Het
gevolg is dat ik nu heel moe ben.
Ik heb behoefte aan rust.

Ik voel een sterke drang om iets te

kopen.
Ik heb het Sinterklaascadeau goed
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

verstopt want mijn kind mag het

niet vinden.
Zeg de waarheid, lieg niet tegen mij.

Hij kan niet goed met geld omgaan.

Ik ben me bewust dat ik te veel eet.

Ik betaal contant, dus ik pin niet.

Een verslaving kun je beter

voorkomen dan genezen.

14
 1.2 Wat is het tegenovergestelde? Trek een lijn.

1. pinnen a. voorkomen

2. de waarheid spreken b. de spanning

3. het gevolg c. verstoppen

4. de rust d. contant betalen

5. laten zien e. liegen

6. behandelen f. de oorzaak
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

15
 2 Lezen
2.1 Lees het sprookje, onderstreep de woorden die je niet kent.
(289 woorden). Lees deze tekst in 3 minuten.

De tuinman en de fakir
Er was eens een rijke sultan. Op een dag kwam er
iemand op bezoek die de sultan een klein doosje gaf. De
sultan opende het doosje. Hij hoopte dat er een gouden
ring in zat, maar er zat een soort ui in. Verbaasd keek de
sultan naar de man. ‘Wat is dit?’ ‘Dit is een tulpenbol. Hij
moet in de grond gestopt worden, dan groeit er een hele
mooie bloem. ‘Roep de tuinman,’ zei de sultan. De tuin-
man stopte het bolletje in de grond achter het huis.
Een paar dagen werd de sultan ziek. Erg ziek. De dok-
ter kwam maar hij kon de sultan niet genezen. Op een
dag stond de tuinman zijn plantjes water te geven, toen er een zwerver de tuin
in kwam lopen. Hij zei: ‘Ik ben een fakir. Ik weet waarom de sultan ziek is. Hij is
ziek van al zijn rijkdom. Het is te veel, veel te veel voor een mens. Alleen als hij
de schoonheid van één bloem kan zien, kan hij beter worden.’
‘Echt waar?’, zei de tuinman. ‘Dan ga ik hem meteen de tulp laten zien!’ Hij
zette de tulp in een pot en liep naar de zieke sultan. ‘O sultan, ik wil u iets laten
zien.’ De sultan opende zijn ogen en hij keek enkele seconden naar de prachtige
bloem. ‘De tulp’, fluisterde hij. ‘Wat mooi.’
De sultan was direct weer helemaal beter. ‘Jarenlang dacht ik dat ik rijk was.
Maar ik was arm. Want nu begrijp ik dat je pas echt rijk bent als je kunt delen.
Alles wat ik heb, zal ik verdelen over de bevolking van ons land. Verder zullen we
overal tulpen gaan planten, zodat iedereen kan genieten van hun schoonheid.’

2.2 Wat zat er in het doosje dat de sultan kreeg?

a. een gouden ring
b. een tulpenbol
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

c. een ui

2.3 Hoe kon de sultan weer beter worden?

a. door de dokter
b. door geld weg te geven
c. door naar de tulp te kijken

2.4 Maakt geld gelukkig? Wat vind jij?

16
 Goed lezen in drie stappen

Kijk naar de tekst en geef antwoord op de volgende vragen:

1 Vóór het lezen

a. Wat voor soort tekst is het?
b. Waar komt de tekst vandaan?
c. Kijk naar de titel, de tussenkopjes en de plaatjes.
d. Waar gaat de tekst over?
e. Wat weet je over dit onderwerp?
f. Lees de eerste zinnen. Hoe gaat de tekst waarschijnlijk verder?
g. Hoe moet je deze tekst lezen: globaal, zoekend of intensief?

2 Tijdens het lezen

a. Denk vooruit. Wat staat er, denk je, in de tekst?
b. Let op belangrijke woorden (als, omdat, want, en, of, eerst, dan)
c. Begrijp je een woord niet? Lees door en zoek de betekenis in de tekst.
d. Zie je een schema of tabel? Kijk goed naar wat er aan de bovenkant en links
aan de zijkant staat.

3 Na het lezen
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018

a. Wat is de belangrijkste zin van elke alinea?

b. Waar gaat de tekst over?
c. Wat heb je van de tekst geleerd?
d. Wat kan je met de informatie doen?
e. Wat wil je nog meer over dit onderwerp weten?

17
© Ellis Delken en Sandy Posthumus Meyjes, 2018
Ontwerp: Jet Peters, Klofje ontwerp, klofje.nl

ISBN 9789082757804
90000 >

9 789082 757804