ARAÞTIRMA
Obezitede Tedaviye Yanýt ve Aleksitimi
Artuner Deveci1, M. Murat Demet2, Bilgin Özmen3, Sabriye Özkay Kafesçiler4,
Erol Özmen5, Zeliha Hekimsoy3, Feyzullah Güçlü3
1Uz.Dr., 2Doç.Dr., 5Prof.Dr., Celal Bayar Üniversitesi Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, 3Doç.Dr., 4Uz.Dr., Endokrinoloji Bilim Dalý, Manisa
ÖZET
Amaç: Obezite kronik ve ciddi bir halk saðlýðý sorunudur.
Aleksitimi emosyonel iþlevsellikte kýsýtlýlýk, fantezi yaþan-
týsýnda yetersizlik ve duygularý ifade etmek için uygun söz
bulamama þeklinde bir kiþilik özelliðini tanýmlamak üzere
kullanýlmýþtýr. Bu araþtýrmada, obezite tedavisindeki
baþarýya göre aleksitimi düzeylerinin karþýlaþtýrýlmasý
amaçlanmýþtýr. Yöntem: Araþtýrma grubunu Endokri-
noloji polikliniðine baþvuran hastalardan obezite tanýsý
alan ardýþýk 64 hasta oluþturmuþtur. Bu hastalarýn %53.1
(n=34)'inin obezite tedavisi baþarýlý, %46.9'unun (n=30)
baþarýsýz olduðu saptanmýþtýr. Baþlangýçta hastalara
DSM-IV I. eksen bozukluklarý araþtýrmak için yapý-
landýrýlmýþ klinik görüþme çizelgesi klinik versiyonu
(SCID-I) uygulanmýþtýr. Hastalarda Sosyodemografik Bilgi
Formu, Toronto Aleksitimi Ölçeði kullanýlmýþtýr. Ölçek
puaný ile beden kitle indeksi (BKÝ) iliþkisi için t-testi uygu-
lanmýþtýr. Bulgular: Beden kitle indeksi ortalamasý 37.9
6.0 kg/m2 bulunmuþtur. Hastalarýn ortalama yaþý 42.4
12.1 olarak saptanmýþtýr. Hastalarýn %92.2'si (n=59)
kadýn, %59.4'ü (n=38) ev kadýný, %42.2'si (n=27) ilkokul
mezunu, %78.1'i (n=50) evli olarak saptanmýþtýr.
Hastalarýn 22'sinde (%34.4) DSM-IV'e göre psikiyatrik
taný saptanmýþtýr. Tedavi öncesi ve tedavi sonrasý aleksiti-
mi puanlarý açýsýndan hem tedavide baþarýlý grup
(p=0.096) hem de tedavide baþarýsýz grupta (p=0.138)
istatistiksel olarak anlamlý bir farklýlýk saptanmamýþtýr.
Sonuç: Bu araþtýrmada, obezite tedavisi baþarýsý ile alek-
sitimi düzeyleri arasýnda anlamlý bir iliþki saptanmamýþtýr.
Obezitede tedavi ve aleksitimi arasýndaki iliþkiyi belirleye-
bilmek için daha fazla araþtýrmanýn yürütülmesine
gereksinim vardýr.
Anahtar Sözcükler: Obezite, tedavi, aleksitimi.
(Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176)
170
SUMMARY
The Response to Obesity Treatment and Alexithymia
Objectives: Obesity is a chronic disorder and a serious
public health problem. Alexithymia may be considered as
a personality feature characterized by poorness of imag-
inary life, speech focused on actual facts and physical
sensations, general inaccuracy in or paucity of the words
used to express emotions, and recourse to acting out to
avoid intrapsychic conflicts. In this study, it is aimed to
investigate levels of alexithymia in a group of obese
patients according to the success of obesity treatment.
Method: The sample was consisted of 64 obese persons
consecutively admitted to the Celal Bayar University
Hospital Endocrinology Department. Of the whole
patients, 53.1% (n=34) was successful treatment. At the
first, the trained clinical psychiatrists interviewed the
patients with the Structural Clinical Interview for DSM-IV
(SCID). The patients were applied to the Sociode-
mographic Data Form, Toronto Alexithymia Scale. The
influence of body mass index (BMI) of the patients on
scales scores were investigated by t-test. Results: The
mean BMI was 37.9 6.0 kg/m2. The mean age was 42.4
12.1. Of the whole patients, 92.2% (n=59) was women.
59.4% (n=38) of the patients were housewife. 42.2%
(n=27) of the patients were graduated from primary
school. 78.1% (n=50) of the patients were married.
Twenty-two patients (34.4%) had a current DSM-IV diag-
nosis. It wasn't statistically a significant difference both
the succesful treatment group (p=0.096) and the unsuc-
cesful treatment group (p=0.138) according the alex-
ithymia scores in pre-treatment and post-treatment.
Conclusion: In this sudy, it wasn't a significant associa-
tion between success of obesity treatment and levels of
alexithymia. More studies is necessary to indicate
between alexithymia and treatment in obesity.
Key Words: Obesity, treatment, alexithymia.
Makalenin geliþ tarihi: 19.07.2006, Yayýna kabul tarihi: 12.12.2006

GÝRÝÞ
Obezite bedendeki yaðlarýn aþýrý birikimiyle karak-
terize bir durumdur. Obezitenin önemli bir taným-
lamasý da beden kitle indeksinin (BKÝ) hesaplan-
masýdýr. 30 kg/m2 ve üzerinde bir deðer obezite
olarak tanýmlanmaktadýr (Kaplan ve Sadock 1998).
25-29.9 kg/m2 deðeri aþýrý kilo, 30-34.9 kg/m2 sýnýf I
obezite, 35-39.9 kg/m2 sýnýf II obezite, 40 kg/m2 ve
üzeri sýnýf III ya da aþýrý obezite olarak
sýnýflandýrýlmýþtýr (Pi-Sunyer 1998).
Obezitenin geliþiminde genetik, çevresel ve
psikolojik etmenlerin rolü olduðu düþünülmekte-
dir. Obezite ile ilgili hayvan çalýþmalarý obezitenin
özellikle leptin reseptörleri, agouti sinyal protein ve
karboksipeptidaz E ile iliþkili olduðunu göster-
miþtir (Comuzzie ve Allison 1998). Obezitede rol
oynayan baðlanmamýþ proteinlerin birçok insan
dokusunda olduðu, özellikle de beyaz adipoz doku-
da baðlanmamýþ protein 2 ve kas dokusunda
baðlanmamýþ protein 3'ün bulunduðu gözlenmiþtir
(Gura 1998). Ýnsan ve hayvan araþtýrmalarýnda
diðer bir hedef 3 adrenerjik reseptördür. Sýnýrlý
sayýdaki araþtýrmalar bu reseptörün erken
baþlangýçlý diabet ve ciddi obezite ile iliþkili
olduðunu göstermiþtir (Clement ve ark. 1995).
Psikolojik etmenlerin obezite geliþimindeki rolü
kesin kabul edilmekle birlikte söz konusu etmen-
lerin obeziteye nasýl yol açtýðý ise bilinmemektedir
(Kaplan ve Sadock 1998).
Obezite tanýnmasý en kolay ve tedavisi en zor týbbi
durum olarak tanýmlanmaktadýr. Ýster farmakolo-
jik, ister davranýþ tedavileri olsun hemen bütün
tedavi yöntemlerinde kilo kaybýndan sonra has-
tanýn þiddetli stres altýnda tekrar eski yeme alýþkan-
lýðýna döndüðü görülmüþtür. Tedaviye her þeyden
önce alýnan kalori miktarýný, harcanan kalori mik-
tarýnýn altýna indiren diyetlerle baþlanmalýdýr
(Çevik 1998).
Aleksitimi, kiþinin kendi ve diðer insanlarýn duygu-
larýný fark etme, tanýma, ayýrt etme ve ifade etme
güçlüðü olarak tanýmlanmaktadýr (Sifneos 1988).
Aleksitimi, bedensel duyumlarýn ayýrt edilmesinde
güçlük, empati duygusundan yoksunluk, duygular
için kelime olmamasý, hayal dünyasýnda kýsýtlýlýk ve
somut, içe vuruk düþünmeye eðilim özelliklerini bir
arada sergileyen bir kiþilik özelliði olarak tanýmlan-
maktadýr (Sifneos 1996, Nemiah 2000, Duddu ve
Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176
Obezitede Tedaviye Yanýt ve Aleksitimi
ark. 2003). Aleksitimik kiþilerin görünüþte çevreyle
uyum içinde yaþadýklarý, ancak gerçekte bu kiþilerin
kendi ruhsal gerçekleriyle pek az iliþki içinde
olduklarý bildirilmiþtir (Dereboy 1990). Aleksiti-
mide nöroanatomik görüþe göre korteks anterior
singulumda lezyonun olmasý ya da olasý diðer
nörolojik lezyonlarýn normal emosyonel
davranýþlara, aleksitimiye neden olmaktadýr (Lane
ve ark. 1997, Larsen ve ark. 2003). Aleksitimik kiþi-
lerde, stresin daha fazla içselleþtirilmesinden dolayý
makrofaj migrasyonu, fagositoz, lenfositik hücresel
immunite, damar endoteline lökosit adezyonunu
artýran bazý etmenlerin ekspresyonu gibi nöropep-
tidlerle iliþkili immun yanýtlarýn deðiþebileceði
bildirilmiþtir (Ruiz-Doblado ve ark. 2003).
Aleksitimi ile ilgili genetik bulgular henüz inceleme
aþamasýndadýr, bununla birlikte Ham ve ark.’nýn
(2005) araþtýrmasýnda COMT Val108/158Met gen
polimorfizmi ile aleksitimi arasýnda olasý bir iliþki
saptanmýþtýr.
Çeþitli psikosomatik hastalýk gruplarýnda aleksitimi
sýklýðýnýn, normal kiþilerde görülme sýklýðý olan
%5'ten yüksek olduðu da ifade edilmektedir.
Ancak aleksitimi sadece psikosomatik hasta grup-
larýnda deðil, kimi psikiyatrik bozukluklar ve týbbi
hastalýklarda da görülebilmektedir (Dereboy 1990,
Sayar ve ark. 2000). Aleksitimik kiþiler, emosyonel
durumlarýný fiziksel hastalýk iþareti olacak þekilde
yanlýþ yorumlama eðiliminde olabilirler (Lumley ve
ark. 1996). Yapýlan araþtýrmalarda bazý psikoso-
matik hastalýklarda aleksitimik özelliklerin daha sýk
görüldüðü bildirilmektedir. Bir araþtýrmada
fibromiyalji hastalarýnda depresyon ve aleksitimi
puanlarý saðlýklý kontrol grubuna göre anlamlý yük-
sek bulunurken (Güleç ve ark. 2004), diðer bir
araþtýrmada irritabl kolon sendromu olan hastalar-
da kontrol grubuna göre aleksitimi yüksek saptan-
mýþtýr (Sayar ve ark. 2000). Baþka bir araþtýrmada
alopesi areatanýn aleksitimi ile iliþkisi ortaya kon-
muþ. Aleksitiminin immun iþlevlerde bozulmaya
neden olduðu ve aleksitimik bireylerin psikolojik,
endokrin ve immun sonuçlarý olan fark etmedikleri
bir kronik strese maruz kaldýklarý ileri sürülmüþtür
(Cordan Yazýcý ve ark. 2006).
Aleksitimi yeme bozukluklarýnda da görülebilen
bir özelliktir (Pinaquy ve ark. 2002). Aleksitimi ve
obezite arasýnda bir iliþki olduðunu gösteren
araþtýrmalar ile birlikte (Legorreta ve ark. 1988,
171
Deveci A, demet MM, Özmen B, Kafesçiler SO, Özmen E, Hekimsoy Z, Güçlü F.
Clerici ve ark. 1992) tam tersi araþtýrmalar da
vardýr (de Zwaan ve ark. 1995). Morosin ve
Riva'nýn (1997) araþtýrmasýnda 165 obez hasta ile
135 normal aðýrlýklý birey Toronto Aleksitimi
Ölçeði (TAÖ) kullanýlarak karþýlaþtýrýlmýþ, alek-
sitimik davranýþýn obezite için karakteristik
olmadýðý fakat psikopatolojik özellikleri olan hasta-
larda anlamlý olarak daha fazla gözlendiði
bildirilmiþtir. Obezite tedavisi gören 185 saðlýklý
kadýndan oluþan bir grupta týkýnýrcasýna yeme
bozukluðu olan obez kadýnlarýn týkýnýrcasýna yeme
bozukluðu olmayan kadýnlara göre daha fazla
psikiyatrik belirti gösterdiði saptanmýþtýr. Ayrýca
týkýnýrcasýna yeme bozukluðu gösteren kadýnlarýn
daha fazla diyeti býraktýðý ve negatif affektif
görünüm sergilediði gözlenmiþtir (Mussell ve ark.
1996).
Obez bireylerin karþýlaþtýklarý toplumsal baskýlarý
herkes bilir. Obez bireylere karþý küçük görme,
önyargý ve saygýsýzlýk son derece yaygýndýr. Klinik
ortamlarda da obez bireyler çoðu kez depresyon ve
anksiyeteye karþý yemek yiyerek tepki göstermekte
olup; yaþadýðý duygularýn farkýnda olmadýðý, yani
aleksitimik olduðunu düþünmekteyiz. Bu nedenle
obezite ve aleksitimi iliþkisini araþtýrma gereði duy-
duk. Obezite tedavisinin baþarýlý olmasý ile aleksiti-
mi puanlarýnda kýsmi de olsa bir azalmanýn ola-
caðýný düþündük. Bu araþtýrmada da obezite
tedavisindeki baþarýnýn aleksitimiyi nasýl etki-
lediðinin araþtýrýlmasý amaçlanmýþtýr.
GEREÇ VE YÖNTEM
Araþtýrma Gruplarý
Araþtýrma grubunu Endokrinoloji polikliniðine
baþvuran hastalardan obezite tanýsý alan ardýþýk 64
hasta oluþturmuþtur.
Alýnma ölçütleri;
- BKÝ'nin 30'dan yukarý olmasý,
- En az 18 yaþýnda olmak,
- En az ilkokul mezunu olmak,
- Psikiyatri polikliniðinde uygulanan kendini deðer-
lendirme ölçeklerini doldurabilecek fiziksel ve
mental yeterlilikte olmak,
- Obezite dýþýnda endokrinolojik bir patolojinin
olmamasý,
172
- Herhangi bir þekilde psikiyatrik ve obezite dýþýnda
herhangi bir endokrinolojik tedavi altýnda olma-
mak.
3. aydaki kontrolünde 0. gündeki kilosunun en az
%5'i oranýnda kilo verme olmuþ ise obezite tedavisi
baþarýlýdýr denmektedir (Collazo ve Clavell 1999,
Aronne 2002). Obezite tedavisinde ilk 3 ay boyun-
ca her hastaya diyet egzersiz programý uygulan-
mýþtýr. Bu duruma göre hastalarýn %53.1'i (n=34)
tedavide baþarýlý alt grubu, %46.9'u (n=30) teda-
vide baþarýsýz alt grubu oluþturmuþtur.
Deðerlendirme Araçlarý
1. Sosyodemografik Bilgi Formu: Araþtýrmacýlar
tarafýndan oluþturulmuþ yaþ, cinsiyet, eðitim
düzeyi, medeni durum, meslek bilgilerini almaya
yönelik bilgi formudur.
2. DSM-IV I. Eksen Bozukluklarý için Yapýlandýrýlmýþ
Klinik Görüþme Çizelgesi Klinik Versiyonu (SCID-I):
DSM-IV taný sýnýflamasýna uygun olarak psikiyat-
rik bozukluklarýn tanýsýný koymak üzere geliþtiril-
miþ, yapýlandýrýlmýþ klinik bir görüþmedir. Bu
aracýn Türkçe geçerlik ve güvenirliði Özkürkçügil
ve ark. (1999) tarafýndan yapýlmýþtýr.
3. Toronto Aleksitimi Ölçeði (TAÖ): "Kiþilerin
duygularýný ayýrt edebilme ve tanýyabilme
yeteneði", "dýþ olaylara yönelik düþünce þekli",
"duygularýný söze dökebilme yeteneði" ve "hayal
kurma yeteneði" þeklinde dört alt boyuttan oluþan
ölçeðin özgün þekli 26 maddeden oluþmaktadýr.
Kiþilerdeki aleksitimi düzeyini ölçmeye yarayan
ölçeðin Türkiye'de geçerlik ve güvenirliði Dereboy
(1990) tarafýndan yapýlmýþtýr. "Doðru" ve "yanlýþ"
þeklinde yanýtlanan, kendini deðerlendirme þek-
linde bir ölçektir. Kesim noktasý 10/11 puan olarak
önerilmiþtir.
Uygulama
Endokrinoloji polikliniðinden gönderilen 64 ardýþýk
hastayla SCID görüþmesi yapýlmýþtýr. Hastalardan
bu konuda sözel onay alýnmýþtýr. Sosyodemografik
bilgi formu doldurulmuþtur. Her hastaya ölçek
olarak 0. ve 3. ayda TAÖ uygulanmýþtýr.
Ýstatistiksel deðerlendirme
Veriler SPSS for Windows 10.0 veri tabaný prog-
Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176
 Obezitede Tedaviye Yanýt ve Aleksitimi

Tablo 1. Sosyodemografik özellikler

Örneklem Tedavide baþarýlý Tedavide baþarýsýz
(n=64) grup (n=34) grup (n=30

n % n % n %
Cinsiyet
Kadýn 59 92.2 32 94.1 27 90.0
Erkek 5 7.8 2 5.9 3 10.0
Eðitim
Ýlkokul 27 42.2 16 47.1 11 36.7
Ortaokul 4 6.3 2 5.9 2 6.6
Lise 19 29.6 11 32.4 8 26.7
Yüksekokul 14 21.9 5 14.7 9 30.0
Medeni durum
Evli 50 78.2 26 76.5 24 80.0
Eþi ölmüþ 7 10.9 5 14.7 2 6.7
Hiç evlenmemiþ 7 10.9 3 8.8 4 13.3
Yaþ
18-25 yaþ 4 6.2 2 5.9 2 6.7
26-35 yaþ 15 23.5 7 20.5 8 26.6
36-45 yaþ 16 25.0 8 23.6 8 26.6
46-55 yaþ 21 32.8 11 32.3 10 33.4
56- yaþ 8 12.5 6 17.7 2 6.7
Meslek
Ev kadýný 38 59.4 22 64.7 16 53.3
Memur 13 20.3 6 17.6 7 23.3
Emekli 8 12.5 4 11.8 4 13.3
Öðrenci 4 6.3 2 5.9 2 6.7
Serbest 1 1.6 0 0.0 1 3.3

ramýna aktarýlarak, tanýmlayýcý istatistikler ardýn- %80'i (n=24) evli; yaþ ortalamasý 40.7±10.6 bulun-
dan baðýmlý gruplarýn karþýlaþtýrýlmasý için t-testi muþtur (Tablo 1).
kullanýlmýþtýr.

BULGULAR
Sosyodemografik Özellikler
Araþtýrmaya alýnan 64 hastanýn %92.2'si (n=59)
kadýn, %59.4'ü (n=38) ev kadýný, %42.2'si (n=27)
ilkokul mezunu, %78.1'i (n=50) evli bulunmuþtur.
Hastalarýn yaþ ortalamasý 42.4 12.1 olarak
bulunmuþtur. Obezite tedavisi baþarýlý grubun
(n=34, %53.1) %94.1'i (n=32) kadýn, %64.7'si
(n=22) ev kadýný, %47.1'i (n=16) ilkokul mezunu,
%76.5'i (n=26) evli; yaþ ortalamasý 43.9±13.3
bulunmuþtur. Obezite tedavisi baþarýsýz grubun
(n=30, %46.9) %90'ý (n=27) kadýn, %53.3'ü
(n=16) ev kadýný, %36.7'si (n=11) ilkokul mezunu,
BKÝ Deðerleri
Tüm örneklemin BKÝ ortalamasý tedavi öncesi
37.9±6.0, tedavi sonrasý 36.1±5.5 bulunmuþtur.
Tedavide baþarýlý grubun (n=34, %53.1) BKÝ orta-
lamasý tedavi öncesi 39.2±5.9 ve tedavi sonrasý
36.1±5.4 iken tedavide baþarýsýz grubun (n=30,
%46.9) BKÝ ortalamasý tedavi öncesi 36.5±5.9 ve
tedavi sonrasý 36.1±5.7 bulunmuþtur.
Psikiyatrik Tanýlar
Obezite hastalarýnýn SCID görüþmesi sonucunda
psikiyatrik tanýlarý Tablo 2'de gösterilmiþtir.

Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176 173

Deveci A, demet MM, Özmen B, Kafesçiler SO, Özmen E, Hekimsoy Z, Güçlü F.

Tablo 2. SCID tanýlarý

Örneklem Tedavide Tedavide
(n=64) baþarýlý grup baþarýsýz grup
(n=34) (n=30)
Taný n % n % n %
Taný yok 42 65.6 25 73.5 17 56.7
Özgül fobi 8 12.5 1 2.9 7 23.3
BTA depresif bozukluk 5 7.8 3 8.8 2 6.7
Distimik bozukluk 4 6.3 3 8.8 1 3.3
BTA depresif bozukluk+Özgül fobi 2 3.1 1 2.9 1 3.3
Sosyal fobi 1 1.6 0 0.0 1 3.3
Major depresif bozukluk+Obsesif-kompulsif boz. 1 1.6 1 2.9 0 0.0
Obsesif-kompulsif bozukluk+Özgül fobi 1 1.6 0 0.0 1 3.3

Tablo 3. Obezite tedavi baþarýsý-TAÖ iliþkisi

Tedavi Tedavi T-test
öncesi sonrasý
Tedavide baþarýlý grup (n=34) TAÖ 9.55 3.47 10.32 3.01 t=-1.711
p=0.096
Tedavide baþarýsýz grup (n=30) TAÖ 10.30 3.67 11.23 4.23 t=-1.525
p=0.138

Obezite Tedavisinde Baþarý-Toronto Aleksitimi
Ölçeði Ýliþkisi
Toronto aleksitimi ölçeðine (TAÖ) göre obezite
tedavisinde baþarýlý ve baþarýsýz gruplarýn 0. ve 3.
aydaki kontrollerinde istatistiksel olarak anlamlý
bir farklýlýk gözlenmemiþtir (Tablo 3).
TARTIÞMA
Bu araþtýrmada obez hastalarýn %34.4'ünde
(n=22) en az bir psikiyatrik bozukluðun bulunduðu
saptanmýþtýr. Birçok araþtýrmada bizim araþtýr-
mamýz gibi obez hastalarda baþta anksiyete bozuk-
luklarý ve depresyon olmak üzere psikiyatrik bozuk-
luklarýn yüksek oranlarda görüldüðü bildirilmekte-
dir (Sullivan ve ark. 1993). Obez bireylerin toplum-
da karþýlaþtýklarý ayýrým, bu kiþilerin kendi öz
saygýlarýnýn azalmasýna ve depresyona daha duyarlý
olmalarýna yol açabilir. Beden imajýnýn küçümsen-
mesi obez bireylerde sýk karþýlaþýlan bir sorundur.
Bu durum, bireyin kendi bedeninin iðrenç olduðu
þeklindeki inançla karakterizedir. Ayrýca obez
bireyler, diðer kiþilerin kendilerinden tiksindiðini
ve küçük gördüklerini de düþünürler. Çoðu obez
birey normal kilolu birçok kiþinin yaptýðý gibi
anksiyete, korku, yalnýzlýk, sýkýntý ve öfke gibi
emosyonel yaþantýlara aþýrý miktarda yiyerek tepki
verirler.
Bu araþtýrmanýn bulgularý obezite hastalarýnýn
tedavi baþýnda ve sonunda tedavi baþarýsý ile birlik-
te aleksitimi puanlarýnda anlamlý bir deðiþikliðin
olmadýðýný göstermiþtir. Obezite tedavisinin TAÖ
puaný üzerine etkisi ile ilgili olarak puanlarýn hem
baþarýlý grupta hem de baþarýsýz grupta hafifçe yük-
seldiði gözlenmiþtir. Bu sonuç bizim hipotezimiz ile
ters bir durumun olduðunu göstermiþtir.
Literatürde obezitenin psikopatoloji ile birlikte
aleksitimi durumunu da etkilediði tarzýnda bulgular
vardýr. Aleksitimi ve psikosomatik ya da psikopa-
tolojik bozukluklar arasýnda iliþki iyice belirlen-
miþtir. Çeþitli araþtýrmalarda psikosomatik hastalýðý
olan, somatik belirtileri ön planda olan psikiyatrik
tanýlý hasta gruplarýnda ve somatik yakýnmalarý
olan normal örneklemlerde aleksitimik özelliklerin
daha sýk görüldüðü belirtilmiþtir (Sifneos 1973,
Taylor ve ark. 1992). Aleksitimi, önceleri psikoso-
matik hastalarýn kiþilik özelliði olarak düþünülüp
kiþinin oluþan sýkýntýyý bedensel belirti geliþtirerek

174 Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176


yanýt verme þekli olarak yorumlanmaktaydý. Bu
hem bir durum (state) hem de özellik (trait) olarak
da tanýmlanabilir. Obezite tedavisindeki baþarý son-
rasý aleksitimi puanlarý düþük çýksa bile bu sadece
obezite tedavisine baðlanmamalýdýr. Bu araþtýrma-
da obezite tedavisindeki baþarýya raðmen aleksitimi
puanlarýnýn deðiþmemesi baþta mevcut psikiyatrik
bozukluklar ve kiþilik özellikleri olmak üzere diðer
etmenlerin de etkili olduðunu göstermektedir.
Sýnýrlý sayýda araþtýrma aleksitiminin obez ya da
bulimik hastalarda sýklýkla gözlenebileceðini
göstermiþtir. Bir araþtýrmada 83 yeme bozukluðu
olan obez hasta ile 99 yeme bozukluðu olmayan
obez hasta TAÖ puanlarý açýsýndan karþýlaþtýrýlmýþ,
TAÖ puanlarý açýsýndan herhangi bir anlamlý fark
saptanmamakla birlikte yeme bozukluklu obez
hastalarda aleksitiminin hafif yüksek olduðu
bildirilmektedir (de Zwaan ve ark. 1995). De
Chouly'nin (2001) araþtýrmasýnda tedavi gören 40
obez kadýn ile 32 normal aðýrlýklý kadýn
karþýlaþtýrýlmýþ. Toronto aleksitimi ölçeðine göre
puanlar obez hastalarda kontrol grubuna göre yük-
sek bulunmuþ, aleksitimi daha sýk gözlenmiþtir.
Ayrýca obezite, aleksitimi, düþük eðitim düzeyi ve
depresyon arasýnda anlamlý bir iliþki saptanmýþtýr.
Baþka bir araþtýrmada 50 obez hastada aleksitimi
düzeyi ortalamasý kullanýlan ölçeðin kesme nok-
tasýndan daha düþük bulunmuþtur (Deveci ve ark.
2005). Bu farklý sonuçlar aleksitimi ile sadece
obezitenin iliþkili olmadýðý pek çok etmenin iliþkili
olabileceðini düþündürmelidir.
Parker ve ark. (1991), önceleri sadece psikosomatik
hastalýklara özgü bir kiþilik özelliði olarak ele alý-
nan aleksitiminin, depresyon gibi ruhsal bozukluk-
KAYNAKLAR
Aronne LJ (2002) Obesity as a disease: etiology, treatment and
management considerations for the obese patient. Obes Res, 10
(Suppl 2):95-96.
Clement K, Vaisse C, Manning BS ve ark. (1995) Genetic varia-
tion in the beta 3-adrenergic receptor and an increased capacity
to gain weight in patients with morbid obesity. N Engl J Med,
333:352-354.
Clerici M, Albonetti S, Papa R ve ark. (1992) Alexithymia and
obesity. Study of the impaired symbolic function by the
Rorschach test. Psychother Psychosom, 57:88-93.
Collazo M, Clavell ML (1999) Safe and effective management
of the obese patient. Mayo Clin Proc, 74:1255-1259.
Comuzzie AG, Allison DB (1998) The search for human obesi-
ty genes. Science, 280:1374-1377.
Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176
Obezitede Tedaviye Yanýt ve Aleksitimi
larda görülebilen uyumsal bir gerileme tepkisi ola-
bileceðini öne sürmüþlerdir. Aleksitimi, duygularý
tanýma ve ayýrt etme zorluðunun yanýsýra düþlem
yaþantýsýndaki fakirlik olarak da tanýmlanmaktadýr.
Bireyler, sözelleþtiremediði duygularý bedenselleþ-
tirerek anlatmaktadýr. Depresyon ve aleksitimi
arasýndaki iliþki birçok araþtýrmada gösterilmiþtir
(Parker ve ark. 1991, Hendryx ve ark. 1991).
Aleksitimiyi etkileyen obezite dýþýndaki diðer
etmenlerin bu durumda rol oynadýðý düþünülebilir.
Molinari ve ark.’nýn (1995) obezite ve aleksitimi
iliþkisinin incelendiði bir araþtýrmasýnda 100 obez
kadýn hasta ile 100 normal kilolu kadýnda TAÖ,
MMPI (Minnesota Multiphasic Personality
Inventory), Yeme Tutum Testi kullanýlmýþ, tüm
örneklemin %35'inde borderline kiþilik özellikleri
saptanmýþtýr. Özellikle hastalarýn kiþilik özellik-
lerinin belirlenmesi önemlidir. Bu amaçla alek-
sitimiyi etkileyen baþta kiþilik özellikleri olmak
üzere diðer etmenlerin de araþtýrýlmasý gereklidir.
Örnekleme alýnan obez hasta sayýsýnýn az olmasý,
kontrol grubu olmadýðý için obez bireylerde alek-
sitiminin nasýl olduðunu bilememe, psikiyatrik
izlemdeki hastalarýn alýnmamasý bu araþtýrmanýn
sýnýrlýlýðýný oluþturmaktadýr. Bu durumlarý
gözeterek obezite ile aleksitimi arasýndaki iliþkiyi
açýklayacak yeni araþtýrmalarýn yapýlmasýna
gereksinim vardýr.
Yazýþma adresi: Dr. Artuner Deveci, Celal Bayar Üniversitesi
Týp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalý, Manisa,
artuner.d@superonline.com
Cordan Yazýcý A, Baþterzi A, Tot Acar Þ ve ark. (2006) Alopesi
areata ve aleksitimi. Turk Psikiyatri Derg, 17:101-106.
Çevik A (1998) Özgül psikosomatik bozukluklar. Psikiyatri
Temel Kitabý Cilt-II (Ed) C. Güleç E. Köroðlu. Hekimler Yayýn
Birliði, Ankara, s. 769-788.
De Chouly De Lenclave MB, Florequin C, Bailly D (2001)
Obesity, alexithymia, psychopathology and binge eating: a com-
parative. Encephale, 27:343-350.
De Zwaan M, Back M, Mitchell JE ve ark. (1995) Alexithymia,
obesity, and binge eating disorder. Int J Eat Disord, 17:135-140.
Dereboy F (1990) Aleksitimi: Bir gözden geçirme. Turk
Psikiyatri Derg, 1:157-166.
Duddu V, Isaac MK, Chaturvedi SK (2003) Alexithymia in
175
Deveci A, demet MM, Özmen B, Kafesçiler SO, Özmen E, Hekimsoy Z, Güçlü F.

somatoform and depressive disorders. J Psychosom Res, 54:435- Özkürkçügil A, Aydemir Ö, Yýldýz M ve ark. (1999) DSM-IV
438. Eksen I bozukluklarý için yapýlandýrýlmýþ klinik görüþmenin
Türkçe'ye uyarlanmasý ve güvenilirlik çalýþmasý. Ýlaç ve Tedavi
Gura T (1998) Uncoupling proteins provide new clue to obesi-
Dergisi, 12:233-236.
ty's causes. Science, 280:1369-1370.
Parker JD, Bagby RM, Taylor GJ (1991) Alexithymia and
Güleç H, Sayar K, Topbaþ M ve ark. (2004) Fibromyalji sendro-
depression: distinct or overlapping constructs? Compr
mu olan kadýnlarda aleksitimi ve öfke. Turk Psikiyatri Derg,
Psychiatry, 32:387-394.
15:191-198.
Pinaquy S, Chabrol H, Barbe P (2002) Factorial analysis and
Ham BJ, Lee MS, Lee YM ve ark. (2005) Association between
internal consistency of the French version of the Toronto
the catechol-O-methyltransferase Val 108/158Met polymor-
Alexithymia Scale (TAS-20), in obese women. Encephale,
phism and alexithymia. Neuropsychobiology, 52:151-154.
28:277-282.
Hendryx Ms, Haviland MG, Shaw DG (1991) Dimensions of
Pi-Sunyer FX (1998) NHLBI obesity education initiative expert
alexithymia and relationship to anxiety and depression. J Press
panel on the identification, evaluation, and treatment of over-
Assess, 56:227-237.
weight and obesity in adults-the evidence report. Obes Res, 6
Kaplan HI, Sadock BJ (1998) Eating disorders. Synopsis of (Suppl 2):51-209.
Psychiatry-Eight Edition (Eds) HI Kaplan, BJ Sadock. Williams
Ruiz-Doblado S, Carrizosa A, Garcia-Hernandez MJ (2003)
and Wilkins. Baltimore, s. 720-736.
Alopecia areata: psychiatric comorbidity and adjustment to ill-
Lane RD, Ahern GE, Kaszniak AW ve ark. (1997) Is alex- ness. Int J Dermatol, 42:434-437.
ithymia the emotional equivalent of blindsight? Biol Psychiatry,
Sayar K, Solmaz M, Trablus S ve ark. (2000) Ýrritabl kolon
42:834-844.
sendromunda aleksitimi. Turk Psikiyatri Derg, 11:190-197.
Larsen JK, Brand N, Bermond B ve ark. (2003) Cognitive and
Sifneos P (1973) The prevalence of alexithymic characteristics in
emotional characteristics of alexithymia; A review of neurobio-
psychosomatic patients. Psychother Psychosom, 22:255-262.
logical studies. J Psychosom Res, 54:533-541.
Sifneos P (1988) Alexithymia and its relationship to hemispher-
Legorreta G, Bull R, Kiely M (1988) Alexithymia and symbolic
ic specialization affect and creativity. Psychiatr Clin North Am,
function in the obese. Psychother Psychosom, 50:88-94.
11:287-293.
Lumley MA, Stettner L, Wehmer F (1996) How are alexithymia
Sifneos P (1996) Alexithymia: past and present. Am J
and physical illness linked? A review and critique of pathways. J
Psychiatry, 153:137-142.
Psychosom Res, 41:505-518.
Sullivan M, Karlsson J, Sjostrom L ve ark. (1993) Swedish obese
Molinari E, Morosin A, Riva G (1995) Alexithymia and psy-
subjects (SOS)- an intervention study of obesity. Baseline evalu-
chopathology in a clinical sample of obese subjects. Minerva
ation of health and psychosocial functioning in the first 1743
Psichiatr, 36:133-138.
subjects examined. Int J Obes Relat Metab Disord, 17:503-512.
Morosin A, Riva G (1997) Alexithymia in a clinical sample of
Taylor GJ, Parker JDA, Bagby RM ve ark. (1992) Alexithymia
obese women. Psychol Rep, 80:387-394.
and somatic complaints in psychiatric out-patients. Journal of
Mussell MP, Mitchell JE, De Zwaan M ve ark. (1996) Clinical Psychosomatic Research, 36:417-424.
characteristics associated with binge eating in obese females: a
descriptive study. Int J Obes Relat Metab Disord, 20:324-331.
Nemiah JC (2000) A psychodynamic view of psychosomatic
medicine. Psychosom Med, 62:299-303.

176 Klinik Psikiyatri 2006;9:170-176