1

Başkasını ve kendini bilirsen, yüz kere savaşsan

tehlikeye düşmezsin; başkasını bilmeyip kendini bilirsen
bir kazanır bir kaybedersin; ne kendini ne de başkasını
bilmezsen, her savaşta tehlikedesin.

2
 İÇİNDEKİLER
ALTYAPIDA MAÇ ANALİZİNE BAKIŞ .......................................................................... 4
ALTYAPIDA MAÇ ANALİZİNİN ÖNEMİ ....................................................................... 5
ALTYAPIDA MAÇ ANALİSTİNİN GÖREVLERİ ........................................................... 6
ÖNERDİĞİM PROGRAMLAR .......................................................................................... 9
GEREKLİ EKİPMAN ÖNERİLERİM ............................................................................. 10
NOTASYONEL ANALİZ .................................................................................................. 15
NOTASYON ANALİZİ ÖRNEKLERİ.............................................................................. 16
SUNUM İÇİN GEREKLİ İPUÇLARI............................................................................... 17
ÇEKİM İÇİN GEREKLİ İPUÇLARI ............................................................................... 18
TAVSİYELER .................................................................................................................... 19
KAYNAKÇA ...................................................................................................................... 20

3
 ALTYAPIDA MAÇ ANALİZİNE BAKIŞ

Maç analizi müsabaka sırasında meydana gelen davranışsal olayların belirli

yöntemler aracılığıyla kaydedilip incelenmesine denir. Bireysel eylem ve
hareketleri içerebileceği gibi grup ve takım aksiyonlarının tamamını da
içerebilmektedir. Bu içerikler çeşitli maç analiz yöntemleri ile futbol takımının ya
da bir futbol oyuncu grubunun veya oyuncusunun teknik ve taktik analizi aynı
zamanda istatiksel analizi yapılabilmektedir. Ülkemizde gittikçe değer kazanan
ve amatör liglerimizde bile sıklıkla rastladığımız maç analizi kavramının alt
yapıda uygulanışının bir analiste göre en önemli boyutu maalesef genel anlamda
ülkemizde a takıma verilen değerin altyapıya tam anlamıyla verilmemesinden
kaynaklı (tesis, çalışma ortamı vs) çalıştığınız oyuncu grubunun yaşı ve hocanın
analize bakış açısı, istekleri dışında kulübün altyapı analist antrenörüne sağladığı
imkanlardır. Sizin yaptığınız çalışmanın veya analiz hakkında bilginizin
oyunculara aktarılacak görüş ve imkânı sağlanmıyorsa altyapıda maç analistliği
yapmak epey zor bir hal almaktadır. Ancak son dönemlerde ülkemizde az sayıda
olsa bile kulüplerimizin altyapılara bakış açısında önemli değişimler
gözlemlenirken modern antrenör kavramı ile birlikte altyapılarda sayısı artan
donanımlı genç ve döneme ayak uyduran antrenörlerle gerekli imkânları sağlayan
kulüplerin artış göstermesi altyapıda maç analizi kavramının etkili şekilde
oluşmasını sağlamışken Türk futbolunundu gelişmesine ön ayak olmuştur. Alt
yapıda maç analistleri çalışmalarıyla birlikte oyuncuların henüz altyapıdayken
teknik,taktik ve performanslarını artırabilirler. Bu artışın ülkemize ve takımlara
birçok katkısı olacağından şüphe yoktur. Bu sebepten ötürü doğru ortamı
oluşturduktan sonra alt yapıda maç analistliği kavramı hakkında dikkat çeken
detaylara ihtiyaçlara ve problemlerin çözümüne bu işe yeni başlayanlar için temel
şekilde bu kitapta ele almaya çalışacağız.

4
 ALTYAPIDA MAÇ ANALİZİNİN ÖNEMİ
Günümüzde Maç analizi takım analizi dışında bireysel analizden grup analizine
dar ve geniş pozisyonlardan taktiksel boyuta ve istatistiksel verilere kadar geniş
bir alan haline gelmiştir. Bu geniş alanın sağladığı imkanlar doğrultusunda
insanın Kulak, göz, konsantrasyon, dikkatte devamlılık ve hafıza kapasitesinin
sınırlı olmasını göz önünde bulundurarak hem antrenörlerin genel ve bireysel
olarak oyunu ve oyuncuyu incelenmesine hem de alt yaş grubu oyuncularının
müsabaka sonrası maç içerisinde yaptığı olumlu veya olumsuz etkenleri gözden
geçirmesine fırsat vermektedir. Genel anlamda Altyapıda maç analizinin önemli
görevi kulübün altyapı sisteminin futbol oyununun doğru bir şekilde teknik, taktik
ve aynı zamanda performans anlamında oyuncu grubunun yaşlarının anlayacağı
şekilde veri ve görseller ile pekiştirilerek oyuncunun futbol oyun bilgisi ve
istenilenleri anlaması kolaylaşırken yeri geldiğinde oynayacağı rakip takımın
oyun stratejisini anlayarak rakibin zaaflarından yararlanıp daha iyi bir maç
çıkarma durumu da mümkündür. İyi bir teknik ve taktik bilginin sahaya sağlam
mental, psikolojik ve atletik performansla yansıtılması kulübün altyapıdan a
takıma belki de ülke futboluna kazandırdığı bir futbolcu halini alabilmektedir.
Çok basit ve kolay gözükse de çeşitli analiz yöntemleri ile sadece altyapıdaki
oyuncuya değil ülke futbolunun kaderine etki etmiş olunuyor. Tabi ki bu iş sadece
maç analizi ile olmuyor ve olamaz ancak bu işin oluşmasında önemli etkenlerdir
biride maç analizidir.

5
 ALTYAPIDA MAÇ ANALİSTİNİN GÖREVLERİ
Maç analist antrenörünün en önemli sorumluluklarının başında iyi bir geri
bildirim vermesi gelir. Geri bildirim analizle başlar. Değerlendirme ve
çözümlemelerle devam ederek geri bildirimi oluşturur. Bunun için sunum
teknikleri ve iletişim, beden dili ve teknoloji bilgisi önem arz eder. Özellikle
antrenör dışında oyuncuya yapılacak geri bildirimlerde yaş grubuna bakarak
hareket edilmesi çok önemlidir. Oyuncunun anlayacağı türden hitap edilmelidir.
Altyapı maç analistlerinin doğru geri bildirimler ile oyuncularının teknik taktik
bilgisini artırarak ülke futboluna dokunuş yapabilirler. Bunu sağlamaları için en
temel unsur altyapı analistinin temel futbol bilgisine yeterli düzeyde hâkim
olmasıdır. Bu konuların başında futbolda temel prensipler, oyuncuların
mevkilere göre görevleri, temel teknikler gibi önemli konuları içermektedir.
Futbol oyunu alan ve hareket prensiplerine dayanan bir taktik ve strateji oyunu
olduğundan temel prensipler doğrultusunda hareket edilir bu prensipler ise
şöyledir;

FUTBOLDAKİ OYUN PRENSİPLERİ

HÜCUM SAVUNMA
1- PENETRASYON (gole gidiş) GECİKTİRME (engelleme)
2- DESTEK (2vs1) KADEME
3- GENİŞLİK YOĞUNLAŞMA (savunmada çoğalma)
4- HAREKETLİLİK DENGE
5- YARATICILIK DİRENÇ

Gerekli temel oluşturulduktan sonra maç analistinin çalışmalarıyla oyuna bakış

açışı da yavaş yavaş gelişecektir. Bunların dışında çalıştığı teknik sorumlunun
isteklerini doğru anlamalı hocanın istekleri doğrultusunda çalışmalarını
yürütmelidir. Aksi halde çalışmalarının pek bir önemi kalmayabilir. Teknolojik
çalışmalarını oyuncu grubunun anlayacağı seviyede planlamalı ve yürütmelidir.
Performansı düşük oyuncuya hatalarını anlatacağı bireysel analiz yaklaşımıyla
geri bildirim sağlayarak oyuncunun performansına katkı oluşurken oyuncunun
daha motive olmasını sağlayabilir.

6
Bireysel analizin yanı sıra bunu grup analizi şeklinde de gerçekleştirerek
müsabakadan sonra savunma oyuncularının bir araya geldiği toplantıda
savunmada yapılan baskı, hataları vs gibi konuları konuşarak ya da savunma
oyuncularına bir konu üzerinden anlatım yaparak onların gelişimine katkı
sağlanabilir.

Bireysel ve grup analizinin dışında hepimizin bildiği takım analizi konusu

mevcuttur. Müsabaka analizi ile takımın yaptığı olumlu ve olumsuz yönleri
anlatarak takımın oyun stratejisinin artmasını sağlamalıdır. Rakibin maç videosu
mevcut ise rakibin olumlu veya olumsuz aksiyonlarını tespit ederek önce antrenöre
sonra takıma sunar. Bu analizleri yapmamızın sebebi ise antrenörün veya
oyuncuların sahadaki işini kolaylaştırmaktır.

7
Bunlara ek olarak gerekli ortam ve şartlar mümkünse taktik antrenmanlarda
çekim alarak oyuncuların kafasında müsabaka öncesinde taktiğin ve yapılan
hataların daha hızlı çözümlenmesi sağlanabilir.

8
 ÖNERDİĞİM PROGRAMLAR

Mathball: İstatistiksel verilerin (Data) altyapı bazında sağlanması ülkemizde

oldukça zordur. Sebebi ise istatistik programlarının ücretinin pahalı olmasından
kaynaklıdır. Eğer çalıştığınız altyapı takımında böyle bir istatistik verisi eklemek
ve takımınıza pas istatistikleri, ısı haritası gibi istatistikleri sağlamak istiyorsanız
diğer istatistik programlarına göre fiyat olarak daha uygun olan programa maçı
yükleyip saniye saniye maçın kodlamasını yaparak istatistiklerin çıktığı yerli türk
şirketi olan Matchstudy şirketinin Posiscope programı veya diğer programları
üzerinden bu işlemi yapmak mümkündür.
http://www.mathball.com/Posiscope/index_tr.html

Metrica: Analist için teknoloji çok önemlidir. Birçok yazılımın hedefi oyuncuya
bir şeyi daha çabuk anlatmaktır. İstediğimiz amacı çok iyi anlatmak gereklidir.
İstediğimiz amacı görsel yolla aktarmada video edit işi önem arz eder. Kısıtlı
imkanları olan analist antrenörlerine ücretsiz birçok video düzenleme programı
dışında hem video düzenleme hem de işaretleme yapabileceğiniz 150 çizim
hakkının ücretsiz sağlandığı metricasports free programını önerebilirim.
Böylelikle maç videolarınızı rahat bir şekilde düzenleyip her ay yenilenen 150
hakkınız ile sınırlı sayıda işaretleme yapabilirsiniz.
https://metrica-sports.com/features/

Microsoft Office: Bireysel analiz grup analizi takım analizi veri programı
video düzenleme ile çizim aracı programları dışında bu işe yeni başlayanların
bilmesi gereken en önemli programlar Microsoft Office programlarıdır. Maç
sunumları hazırlamak veri görselleştirmek notlar almak için mutlaka bu
programların bilinmesi şarttır. İos işletim sistemi bilgisayar kullanan kişilerin
keynote programını sunum hazırlamak amacıyla bilmeleri programın sağladığı
özelliklerden dolayı ekstra katkı sağlayabilmektedir.

Tacticalpad: Rakip analizi yaparken rakibin nasıl dizildiğini, maç öncesi

sunumda takımınızın dizilişini veya duran toplarda nasıl konumlanacağını
göstermek amacıyla kullanılan genel olarak antrenmanları çizmek ve
canlandırmak amacıyla iş gören program sunumlarınızda ve rakip analizde işinize
yarayacaktır. Tacticalpad programına benzer çeşitli programlar bulunmaktadır.
Örneğin Tactics Manager programı bunlardan biridir.
https://www.tacticalpad.com/new/index.php
9
 GEREKLİ EKİPMAN ÖNERİLERİM

1-Video Kamera: Temel seviyede altyapı analistine gerekli olan en önemli

ekipmanların başında maçların ve antrenmanların kayıtları için video kamera
gelmektedir. Sadece video kamera kullanarak bu işi yapmak zorunda değiliz
aksiyon kameraları ile de maç çekimi yapabiliriz ancak ben video kamera ile bu
işin daha sağlıklı olacağına inanlardanım.

Benim önerdiğim video kamera hem performans hem de fiyat açısından Sony
HDR-CX405 Full HD Video Kamerası olur. Bu kamera ile altyapı maçlarını
çekip düzenlemeyi rahatlıkla yapabilirsiniz. Bırakacağım linkte zaman zaman
ürün bulunmasa da stoklar yenileniyor telaşa kapılmayın.

Ürün linki: https://www.vatanbilgisayar.com/sony-hdr-cx240eb-video-

kamera.html#genel-bakis

Tanıtım Videosu: https://www.youtube.com/watch?v=7HjZLmt-pJ4

10
2-Tripod: Temel seviyede kaliteden ödün vermeden ekipmanlarımızı tercih
etmeye çalışıyoruz. Kameranın maç çekimi esnasında daha kaliteli bir çekim
yapmasını sağlamak uzunluk ve sağlamlık olarak benim sizlere önerim National
Geographic NG-PT001 Taşıma Çantalı Tripodudur.

Ürün link: https://www.vatanbilgisayar.com/national-geographic-ng-pt001- tripod.html

Tanıtım Videosu: https://www.youtube.com/watch?v=5h9UsMHadhc

11
3-Bilgisayar: Maçın çekimi için gerekli ekipmanları söyledikten sonra maçın
düzenlemesini yapmak için gerekli olan uzun bir zaman harcadığımız bilgisayar
tercihimizi yine kısıtlı bir bütçe ve işlevi yüksek seçeneklerden seçiyoruz.
İşletim sistemi olarak iki seçenek sunacağım ilk seçeneğim Windows işletim
sisteminden benim kullandığım ve tercihim analiz programlarını rahat şekilde
kaldırması gb kapasitesi ve işlemcisinin iyi olmasından dolayı Asus Vivobook 15
13.Nesil Core i5 1335U-8Gb-512Gb Ssd-15.6inc-W11 önerimdir.

Ürün linki: https://www.vatanbilgisayar.com/asus-vivobook-15-13-nesil-core-

i5-1335u-8gb-512gb-ssd-15-6inc-w11.html

12
İos seçeğinde ise makul ve işlev yönünden özellikle ios işletme sistemine özel
video edit ve sunum açısından kendi programı olan batarya konusuda üstün bir
performans sergileyen ancak işletim sisteminden ötürü video aktarımı ve hard disk
konusunda bazı işlevler yapmanız gereken bir bilgisayar olan MacBook Air
MGN93TU/A M1 8Gb-256Gb Ssd-Retina-13.3inc-Silver bilgisayarını öneririm.

Ürün linki: https://www.vatanbilgisayar.com/macbook-air-mgn93tu-a-m1-8gb-

256gbssd-retina-13-int-silver.html#images-8

Tanıtım Videosu: https://www.youtube.com/watch?v=uwW6c8L8Ngk

13
 4-Projeksiyon Cihazı: Projeksiyon cihazını gerekli kılma sebebim altyapıda
deplasman için kalınan bazı otellerde toplantı salonlarının olmamasından
kaynaklı maç sunumu veya rakip analizi yapılmaya çalışıldığında yaşanan
problemi önlemek amacıyla gerekli buluyorum. Önereceğim cihazın kablosuz
özelliği ve boyutu, ağırlığı taşınabilir olması sizi rahatlatan önemli etkenlerin
başında geliyor. Bu ürün Havit PJ207 Prime Opal 1280 x 720 Taşınabilir HD
Projeksiyon Cihazıdır.

Ürün linki: https://www.teknosa.com/havit-pj207-prime-opal-1280-x-720-

tasinabilir-hd-projeksiyon-cihazi-p-780940078

Tanıtım Videosu: https://www.youtube.com/watch?v=npz-qjK_4vQ

5-Diğer: HDM ve VGA kablosu, harddisk 3’lü uzatma kablosu sd kart gibi diğer
gerekli malzemelerinde olduğunu hatırlatmakta fayda olduğunu bu malzemelerin
çözülmesinin diğerlerine oranla daha kolay olduğundan tek tek bahsetmedim.

14
 NOTASYONEL ANALİZ
Gerekli ekipmanlardan bahsettikten sonra ekipmanlarımız tam anlamıyla hazır
değilken kullanabileceğimiz bir analiz türünden sizlere bahsetmek istedim.
Sporda müsabaka analizi yüzyıllar öncesine kadar dayanır. Örneğin. Mısırlılar
dans figürlerini okumak için hiyeroglifleri yani resim yazısı, çivi yazısı gibi
metotlar kullanmışlardır. Bu gelişmeler ile başlayan analiz yöntemi günümüzde
yapay zekâ kullanımı ile önemli bir gelişim kat etmiştir. İşaretleme yöntemi olarak
bilinen notasyon analizi verileri doğru ve objektif şekilde kaydetme şeklidir.
Notasyon metodu 1966 yılına kadar Amerikan Futbolunda tam anlamıyla
kullanılıyordu. Washington Redskins bu sistemi kullanan ilk spor takımı olarak
bilinir. Futbolda ise bu işi başlatan ilk kişi Albayın Hesabı adlı yazımda
belirttiğim Charles Reep’ten başkası değildir. 18 Mart 1950’de Swindon Town’ın
Bristol Rovers’a karşı oynadığı maçta cebinden kâğıt kalem çıkartarak futbolda
ilk notasyonel analizi başlatan kişi olmuştur. Notasyon analiz maç sırasında
meydana gelen bütün pozisyonları değerlendirme işlemidir. Topun olduğu yere
odaklanarak oyuncuların pozisyonları ve davranışları analiz edilmektedir. Kâğıt
ve kalem ile çetele yöntemine benzeyen bu analiz yöntemi ile istediğimiz veya
istenilen parametrelerin analizi yapılabilmektedir. Oyunda oluşan tüm hareketleri
hafızamızda tutmakta ve pozisyon sırasını karıştırabileceğimizden bu karışıklığı
en aza indirmek adına ekipmanlarımız hazır değilken notasyon analizi yöntemini
kullanabiliriz. Benimde zamanında uyguladığım bu yöntem eldeki imkanlara göre
yarar sağlamaktadır.

15
 NOTASYON ANALİZİ ÖRNEKLERİ

SERCAN SAMET
AKIN

16
 SUNUM İÇİN GEREKLİ İPUÇLARI

Analist antrenörünün en önemli işlevlerinden birisi de elde edilen verileri

oyunculara geri bildirim olarak hazırlayacağı sunumdur. Altyapı analistinin
sunum hazırlarken dikkat etmesi gereken en önemli etken oyuncunun yaş
grubudur. Yaş grubuna göre sunumunu hazırlamalıdır. Etkili slaytların anahtarı
basit, az yazı çok görsel ve geçişlerde görsel uyumundan kaynaklanmaktadır.
Sunumda kullandığınız video görüntüsünün yüksek kalitede olması anlaşılması
istenilen konunun daha net ortaya çıkmasına sebep olacağından video kalitesine
dikkat edilmelidir. Video üzerinde yaptığınız işaretlemeler sunum esnasında
oyuncu üzerinde kafa karışıklığına sebebiyet vermemesi ve istenilen amacın
dışına çıkmaması gerekir. Bu husus çok önemlidir. Sunum yapılacak yer
oyuncuların ekran yönüne dizilimi dikkatin dağılmaması için sunumdan önce
kontrol edilmelidir. Örneğin Ekranın önü kapatılmamalı dinleyiciye arkanızı
dönmeyecek bir sunum yeri ayarlanmalıdır. Yapılan araştırmalara göre odanın
derecesinin 22-25 derecede olması dikkat ve konsantrasyonu engellemeyen 22
derecenin altı ve 25 derecenin üstü derecelerde dikkat ve konsantrasyon
eksikliğine neden olabileceği ispat edilmiştir. Altyapı analistlerinin böyle bir
imkânı var ise oda sıcaklıklarının kontrollerini sağlaması gerekir. Sunum akışında
anlam bütünlüğü oluşturulmalı problem tanıtılmalı, problemin önemi ve
problemin çözümü şeklinde devam edilmelidir. Sunum süresi ile ilgili yapılan
araştırmalarda dinleyicinin 15-20 dakikadan sonra düşüş yaşadığını
söylemektedir. Sunum sürenizi bu dakikalardan uzun tutmamaya çalışın.
Oyuncularınızın konuyu net bir şekilde anladıklarından emin olun.
Hatırlanabilecek bir kapanış hazırlayın motive edici bir söz buna örnek olabilir.
Çalıştığınız antrenör ile uyum içerisinde olun antrenörün isteklerinin dışında
hareket etmeyin. Son olarak anlaşılması istenilen konuya odaklanın çok fazla
gösteriş ve çizim ile ana mesajın dışına çıkmayın. Ana mottanız sunumda şu
olabilir “Doğru bir görüntü bin kelimeye bedeldir.”

17
 ÇEKİM İÇİN GEREKLİ İPUÇLARI

Altyapıda oynanılan sahaların genellikle kötü şartlarda olması çekiminizi

etkileyen en önemli konudur. Bu nedenle çekim yapacağınız sahada maç
başlamadan önce en iyi kayıt yerini önceden bulmanız gerekebilir. Bulduğunuz
yeri denemek için mutlaka örnek çekimler yapın Bir çekimin kötü olması
değerlendirmelerinizin ve geri bildirimlerinizin etkisiz olmasına yol açabilir.
Oyunu bütünsel olarak analiz etmek için video çekim teknikleri önemlidir. Ne
için çekim alıyorsanız ona göre kayıt perspektifinizi belirlemeniz gereklidir.

Altyapılarda kullanılan kayıt perspektifi genellikle taktik kayıt perspektifidir.

Kameranızı bu perspektife göre ayarlayabilirsiniz. Değerlendirme yaparken
oyuncuların belirgin olması doğru tespit için önemlidir. Çekim esnasında buna
dikkat edin. Altyapıda genellikle birçok saha tellerle çevrili olduğu için
görüntünüzü etkileyebilir. Eğer tellerin çıkmadığı bir alan varsa ilk olarak bu
alanı tercih edin. Çekiminizi etkileyecek direk, duvar gibi olumsuz yönlere göre
hareket edin. Çekim perspektifinizi bu durumlara göre de belirleyebilirsiniz.

18
 TAVSİYELER

Altyapıda maç analistliği yaptığınız kulübe, çalıştığınız hocaya göre zor veya
kolay olabilir. Ne olursa olsun her zaman çözüm üretin analistin problemi
şikayet edeni değil çözüm bulanı en iyisidir.

Çalıştığınız hocanın istekleri doğrultusunda ilerleyin bir analiz yapmadan önce

mutlaka neyin analiz edilmesini istediğini hocanıza sorun.

Her zaman gelişime ve gelişmeye hazır olun. Yeni şeyler denemekten

çekinmeyin (program,tasarım vs)

Sahada bolca vakit geçirin saha çalışmalarına önem verin antrenmanlara

katılmaya çalışın.

Rakip analizlerinizi hafta başında antrenörünüze sunmanız antrenörünüz ona

göre plan hazırlamasına ve bunun üzerinde denemeler yapmasına sebebiyet verir.
Tabii ki antrenörünüz rakip analizi istiyorsa

Bol bol analiz üzerine okuyun maçlar izleyin bu işi sevmeden yaparsanız
yapamazsınız.

Elinizdeki imkanları son noktasına kadar değerlendirin yeni imkanlar

oluşturmaya çalışın. Bazen yokluk yaratıcılığınızı ortaya çıkartır bunu
unutmayın

En önemlisi sağlıcakla kalın kendinize çok dikkat edin…

19
 KAYNAKÇA

1. Carling, C., Reilly, T., Williams, A. M. (2008). Performance Assessment for

Field Sports. Birleşik Krallık: Taylor & Francis.

2. Carling, C., Williams, A. M., Reilly, T. (2007). Handbook of Soccer Match

Analysis: A Systematic Approach to Improving Performance. Birleşik
Krallık: Taylor & Francis.

3. Dinç, ZF. (Ed). (2022). Spor Bilimleri III. Ankara: Akademisyen Kitapevi.

4. Gürkan, O., & Müniroğlu, R. S. (2018). 2016 Avrupa Futbol

Şampiyonasındaki Müsabakaların Teknik-Taktik Açıdan Analizi. Spormetre
Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(3), 101-108.

5. Link, D. (2018). Data Analytics in Professional Soccer: Performance Analysis

Based on Spatiotemporal Tracking Data. Almanya: Springer Fachmedien
Wiesbaden.

6. Tütüncü, O. (2022). Futbolda Mac ve Performans Analizi. İstanbul: Ötüken

Nesriyat.

20