Al Raheeq Ul Makhtoom Final-1

‫﷽‬
‫ارلقیحاوتخملم‬
‫)‪(The Sealed Nectar‬‬
‫رصتخمالخہص(اڈینشیا ّول)‬
‫ریستایبنلﷺ رپداینرھبںیما ّولااعنمایہتفاتکب‬
‫ومالانیفصارلامحنابمرکوپری‬
‫الخہص‪:‬دمحمویفسالجل‬
‫‪03160786636-03006592731‬‬
‫‪Join E-Learning Platform for PPSC/FPSC and all other one Paper Exams‬‬
‫‪Read to Lead ( Success Series) BY : Yousuf Shah Khagga 0300-6592731 ; 0316-0786636.‬‬
‫رعض‬
‫ہیالخہصتہباایتحطےسرمبتایکایگےہ۔رگمااسننوہےن‬
‫ےکانےطیطلغوکاتیہاکادنہشیراتہےہ۔آپںیہکیھبوکیئ‬
‫یطلغایاتکتبیکوکاتیہدںیھکیوترضورآاگہرکںی۔‬
‫اساتکےچبوکوافیقاوروصابیئااحتمانتںیموپےھچاجےنواےلوساالتوک‬
‫ّدمرظنرےتھکوہےئرمبتایکایگےہذہلاوااعقتیکوطاتلوکمکرکدایایگےہ۔‬
‫انشاءاہللآےنواےلدونںںیمہنرصفاسںیمااضہف‬
‫ایکاجےئاگہکلبوجمزہبتکاوراسہقبااحتمناتںیموپےھچ‬
‫اجےنواےلوساالتیھبشالمےیکاجںیئےگ۔‬
‫دمحمویفسالجل‬
‫رفظمگڑھ‬
‫‪22‬راضمن‪1443‬رجہی‬
‫اطمبقب‪24‬ارپلی‪2022‬وسیعی‬
Join E-Learning Platform for PPSC/FPSC and all other one Paper Exams
Read to Lead ( Success Series) BY : Yousuf Shah Khagga 0300-6592731 ; 0316-0786636.
‫رعبیکرسزنیم‬
‫زجریہامنکلموعسدیرعبربامظعاایشیءںیمواعقےہ۔ظفلرعبےکوغلیینعمںیہرحصااورےبآبوایگہ‬
‫زنیم۔‬
‫رعباوقام‬
‫ؤمرنیخےنیلسناابتعرےسرعباوقامیکنیتںیمسقرقاردیںیہنجںیمےسدووتاندیپوہیئگہکبجمہابترکںی‬
‫ےگرعبرعتسمہبینعیوہرعبابقلئوجرضحتاامسلیعہیلعاالسلمیکلسنےسںیہاںیھندعانینرعبےسکاہک‬
‫اجاتےہانےکدجایلعٰرضحتاربامیہہیلعاالسلمےھت۔‬
‫رضحتابڑامیہہیلعاالسلماورم ّکہ‬
‫رضحتاربامیہہیلعاالسلمرعاقےکاکیرہشاُرےکابدنشےےھتہیرہشدرایےئرفاتےکرغمیباسلحرپوکہف‬
‫ےکرقبیواعقاھت‪-‬رضحتاربامیہہیلعاالسلمیکیلہپویبیرضحتاسرہںیھتنجےکنطبےسرضحتااحسق‬
‫ہیلعاالسلمدیپاوہےئ۔ہکبجرضحتاامسلیعہیلعاالسلمیکوادلہرضحتاہرجہ رضحتاربامیہہیلعاالسلمیکدورسی‬
‫ویبیوجرفوعنیکیٹیبںیھت۔رضحتاامسلیعرضحتااحسقےس‪13‬اسلڑبےےھت۔رضحتاربامیہہیلعاالسلم‬
‫اہللےکمکحےسیبیباہرجہاوررضحتاامسلیعہیلعاالسلموکرعبےکرہشہکمںیموھچڑےئگ۔‬
‫رضحتاربامیہہیلعاالسلمےناسےکدعبیھبیئکابرہکماکرفسایکاوراےنپےٹیباورویبیےسالماقتیک۔اسںیم‬
‫اکیوتوہشمرواہعقانوکذحبرکےنےکوخابےسقلعتمےہہکبجدورسااسوتقبجرضحتاامسلیعہیلع‬
‫االسلمرھگرپوموجدںیہنےھتاورانیکویبیےساحالتدرایتفےیکوتاسےندگنتیتسیکاکشتییکوتآپےن‬
‫وتیصیکہکاامسلیعہیلعاالسلمآںیئوتانہکہکاےنپرھگیکوچٹھکدبلدںی۔رضحتاامسلیعہیلعاالسلماساک‬
‫بلطمھجمسےئگاورویبیوکالطقدےدیاوردورسیوعرتےساشدیرکیلوجہکاکیرسداراضمضنبرمعویک‬
‫اصزبحادیںیھت۔‬
‫روسلاہللﷺ اکہلسلسبسن‬
‫یبنرکمیﷺ اکہلسلسبسننیتوصحںرپمیسقتایکاجاتےہدووصحںرپاالتخفاپےئاجےتںیہ۔ہکبجمہاانتاید‬
‫رںیھکےگہکآپﷺ اکرجشہبسندعاننےساوسیکںیتشپرپاتلمےہ۔‬
‫ضعبرواوتیںںیمایبنایکایگےہہکآپبجاانپہلسلسبسناکذرکرفامےتوتدعاننرپچنہپرکرکاجےتاورآےگ‬
‫ہنڑبےتھےھت۔‬
‫روسلاہللﷺ اکاراشدےہہکاہللاعتیلےناربامیہہیلعاالسلمیکاوالدںیمےساامسلیعہیلعاالسلماکااختنبرفامای‬
‫اامسلیعہیلعاالسلمیکاوالدںیمےسانکہنوکبختنمایکاورانکہنیکلسنےسرقشیوکانچاوررقشیںیمےسونباہمشاک‬
‫ااختنبایکاورونباہمشںیمےسریماااختنبایک۔‬
‫آپﷺ اکہلیبقاوراخوناہ‬
‫آپﷺ اکہلیبقرقشیہکبجآپاکاخوناہاےنپدجِاٰیلعاہمشنبدبعاانملفیکتبسنےساخوناہِاہیمشےکانمےس‬
‫رعموفاھت۔ایسوہجےسآپﷺ اہیمشرقیشیالہکےئ۔‬
‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫) ‪Yousuf Jalal 0316-0786636 ( WhatsApp Only‬‬
‫قڑشی‬
‫آپﷺیکدیپاشئےسےلہپبجرقشیرھکبےوہےئےھتاورانیکوکیئریشازہدنبیہنیھت۔وتاسوتق‬
‫ٰیصقنبالکباُرھبرکرظنماعمرپآایاوررقویشیںوکدحتمرکےکرشفوزعتاوردنلبیواقرےسرہبہورایک۔‬
‫ے‬
‫دی‬‫ہکمںیمبسےسامہاکمجحےکدوراناجحجرکامیکدختماھت۔ٰیصقیکوافتےکدعبہیدہعےمیسقترک ئ‬
‫ےئگاورفلتخماخدناونںےکذہمآےئاسںیماقسہیینعیاجحجرکاموکاپینالپاناورانیکزیمابینرکےناکرشف‬
‫رضحتاہمشنبدبعاانملفےکانمآای۔‬
‫اہمشڑبےزعمزاورامدلارےھتاورہیےلہپصخشےھتوہنجںےنمّکہںیماحویجںوکوشرہبرویٹالھکےناکاامتہمایک۔‬
‫ایسوہجےساناکانماہمشوہشمروہاسجاکبلطمےہ"وتڑےنواال"ویکہکنوہرویٹوتڑرکوشرےبںیمڈاےتلےھت۔‬
‫اوربجروسلاپکﷺاکدورآایاوراالسماکوبلابالوہاوترضحتابعسنبدبعابلطملاسبصنمرپافزئےھت‬
‫ایسوہجےسانوکاسیقزمزماہکاجاتےہ۔‬
‫رعبںیمبرپیتس‬
‫بجاالسماکوہظروہاوتاسوتقہکمرکمہمںیمتبرپیتسرعوجرپںیھتاترخیےکاطمقبرسداررمعونبیحلااسی‬
‫صخشاھتوجبسےسےلہپاشمےسلبہانیمتبےلآایلبہےکالعوہرعبےکدقمیرتنیوتبںںیمانمتےہہی‬
‫رحبارمحےکاسلحرپبصناھت۔التتبوکاطفئںیمبصنایکایگاھتاحتلاہیںکتچنہپیکچیھتہکہکمرکمہم‬
‫ںیمتیباہللےکرگد‪360‬تبےھت۔ںیہنجروسلاپکﷺےناینپڑھچییکوھٹرکامرےتوہےئرگاایاھت‬
‫۔اسےکالعوہرہرھگںیماکیاکیتبوموجداھت۔‬
‫ارصتخملہیہکدنیاربایمیہںیمرقشیےندبتعیکااہتنرکدییھترگمانوکرخفاھتہکوہرضحتاربامیہہیلعاالسلمیک‬
‫اوالدںیہرحمےکاپابسن'تیباہللےکوایلاورہکمےکابدنشےںیہوکیئصخشامہرامہرمہبتںیہناورہنیسکےک‬
‫وقحقامہرےوقحقےکاسمویںیہ۔‬
‫اہمش‪،‬اوردبعالمطلب(ہبیش)‬
‫ہملستنبرمعواھت۔اہمشیکوافتاجترتےکرفسےک‬
‫اہمشےناکیاشدیدمہنیونمرہںیمیکاسوعرتاکانم ٰ‬
‫دوراناشمںیموہیئگاوراناکاکیہچبدمہنیںیمدیپاوہاسجاکانمہبیش(دیفسابولںواال) راھکایگاوروادلہےن‬
‫رثیبںیماےنپےکیمںیماُسیکرپورشیکآےگلچرکہیہچبدبعابلطملےکانمےسوہشمروہا۔‬
‫دبعابلطملوکاینپوقمںیمتہبیہدقروزعتےسداھکیاجاتاھتاوروہاساقممرپےچنہپاہجںرپانےکاخدنانںیم‬
‫ےسوکیئہنچنہپاکساھتتیباہللےکقلعتےسرضحتدبعابلطملےکاسھتدوامہوااعقتشیپآےئاکیاچہززمم‬
‫یکدھکایئاکواہعقاوردورسااربہہےکہبعکرپےلمحاکواہعق۔‬
‫آپﷺ دو ح‬
‫ذبوںیکاوالد‬
‫اچہِززممیکدھکایئےکدورانیہرضحتدبعابلطملےنذنرامینہکارگاہللےناںیہندسڑلےکاطعےئکاوروہ‬
‫بسےکبساسرمعوکےچنہپہکاناکاچبؤرکںیکسوتوہاکیڑلےکوکہبعکےکاپسرقابنرکدںیےگ۔رضحت‬
‫دبعاہللینعیروسلاپکﷺےکوادلرتحممذحیبالہکےتںیہویکہکناہللاعتیلےنرضحتدبعابلطملوکدسےٹیب‬
‫اطعےئکاوروہبساسرمعرپےچنہپہکوہرضحتدبعابلطملیکافحتظرکںیکسوتاوہنںےناینپذنروکوپرارکےن‬
‫ےکےئلافلاکنیلوتاسںیمرضحتدبعاہللاکانمآایاسرپرضحتدبعاہللاکایھننلینعیونبزخموماوردبعاہللےک‬
‫ِ‬
‫وصرتاحلںیماکیآدیمےنلحاکنالہکرضحتدبعاہللاوراووٹنںںیم‬ ‫اھبیئاوباطبلآڑےآےئ۔اسانزک‬
‫افلاکنیلاجےئ۔انچہچااسییہایکایگٰیتحہک‪100‬اووٹنںکتافلاجاچنہپ۔اوراوٹنذحبےیکےئگ۔ایسےیلروسل‬
‫اپکﷺ رفامایرکےتےھتہکںیمدو ی ئ‬
‫ذبوںیکاوالداکیرضحتاامسلیعہیلعاالسلماوردورسےآپےکوادل‬
‫دبعاہلل۔‬
‫اعمالیفل‬
‫دورساواہعقاربہہاکہلمحےہ۔سجوکابصحیشبحےننمیاکوگررنرقمرایکاھت۔اسےنہبعکیکرطزرپانصءںیماکی‬
‫تہبڑبااسیلکریمعتایکاوراچاہےکرعباکجحاسیکرطفریھپدے۔رگماسیکربخونبانکہنےکاکیآدیموکوہیئوت‬
‫اسےناسیلکوکالغتظےسرھبدای۔اسرپاربہہوکہصغآایاوراسےن‪60‬زہاراکرکشلہبعکوکڈاھےنیکتینےس‬
‫رواہنایک۔اسےناےنپےیلاکیزربدتساہیھتیھببختنمایکرکشلںیملکونایریتہاہیھتےھت۔اسواےعقاکذرک‬
‫وسرۃالیفلںیموموجدےہ۔اابلیبنجےکوجنپںںیمرکنکایںںیھترہرپدنےےکاپسنیترکنکایںیھتاکی‬
‫اسیکوچچنںیماوردواسےکاپؤںںیموہسجرپیھبرکنکایںےتکنیھپاورسجوکیتگلاسےکاعضاءانٹکرشوعوہ‬
‫اجےتاوروہوںیہرماجات۔‬
‫ہیواہعقروسلاہللﷺیکدیپاشئےسرصف‪50‬ای‪55‬دنےلہپامہرحممںیمشیپآای۔اوراہویھتںیکتبسنےسہی‬
‫اسلاعمالیفلالہکای۔‬
‫رضحتدبعاہللیکشادی‬
‫رضحتدبعاہللیکاشدیےکےیلرضحتآہنماکااختنبایکوجوبہنبدبعاانملفیکاصزبحادیںیھتاوراناک‬
‫قلعتونبزرہہےساھت۔‬

‫آپﷺیکدیپاشئاورنام‬
‫آپﷺیکدیپاشئاکیاعمالیفلویمدوہبنشوسوماروکحبصےکوتقوہیئ۔اطمبقب‪22‬ارپلی‪571‬وسیعی‬
‫۔رضحتدبعابلطملےنآپاکانمدمحموجتزیایکہیانمرعبںیمرعموفںیہناھتاساکبلطمےہرعتفیایکایگ‬
‫بجہکآپیکوادلہرضحتآہنمےنآپاکانمادمحراھک۔‬
‫راضتیع‬
‫آپوکآپیکوادلہےکدعببسےسےلہپاوببہلیکولڈنیوثہبیےندودھالپای۔وثہبیےناسےسےلہپرضحت‬
‫زمحہنبدبعابلطملوکیھبدودھالپایاھت۔رعبےکرہشیابدنشوںاکدوتسراھتہکوہاےنپوچبںوکرہشیارماض‬
‫ےسدوررےنھکےکےئلدودھالپےنوایلدبویوعروتںےکوحاےلرکدایرکےتےھتایسدوتسرےکاطمقبآپ‬
‫ﷺوکرضحتہمیلحدعسہیےکرپسدایکایگانےکوشرہاکانماحرثنبدبعازعلیاھتاوروہہلیبقینبدعسےسیہ‬
‫قلعترےتھکےھت۔‬
‫راضیعنہباھبیئ‬
‫احرثیکاوالدےکانمہیںیہوجراضتعےکقلعتےسروسلاپکﷺ ےکنہباھبیئےھت۔‬
‫دبعاہللااسینذحہفیاورزجاہمنجاکبقلامیشاھتاورایسانمےسزایدہوہشمروہیئ۔‬
‫انےکالعوہاوبایفسننباحرثنبدبعابلطملوجروسلﷺےکریچچےاھبیئےھتوہیھبہمیلحدعسہیےک‬
‫واےطسےسآپےکراضیعاھبیئےھت۔ونبدعسیکاکیوعرتےنیھبدودھالپایرگماساکانماترخیںیموموجدںیہن‬
‫رگمہیاہکاجاتےہہکایسوعرتےنرضحتزمحہنبدبعابلطملوکیھبدودھالپایاھتسجیکوہجےسآپےک‬
‫درہےوہےئ۔‬
‫قشِدصراکواہعق‬
‫بجآپﷺ یکرمعاچرایاپچناسلوہیئوتقشِدصراکواہعقشیپآایسجاکبلطمےہہنیساچکایکاجاناس‬
‫واےعقےکدعبرضحتہمیلحدعسہیڈریئگاوراوہنںےنآپﷺوکآپیکامںےکوحاےلرکدای۔‬
‫وادلہاکااقتنل‬
‫اسوتقآپیکرمعھچاسلیھتآپﷺےکواسپآےنےکدعبرضحتآہنمآپوکےلرکدمہنیںیم‬
‫رضحتدبعاہللیکربقرپآںیئرگموایسپرپانیکتعیبطڑگبیاوراناکاوباءےکاقممرپااقتنلوہایگاورآجیھب‬
‫وںیہدموفنںیہ۔‬
‫دادایکوافت‬
‫اسےکدعبدواسلکتآپیکافکتلآپےکدادادبعابلطملےنیکبجانیکوافتوہیئوتاوہنںےنآپ‬
‫ﷺیکافکتلاکذہمرضحتاوباطبلوکدایوجرضحتدبعاہللےکےگساھبیئےھت۔‬
‫شاماکالہپرفس‬
‫بسےسوہشمروااعقتاک‪12‬اسلیکرمعںیماشماکرفسےہاہجںرپاکیرابہریحبہسجاکانمرجسیجاھتےس‬
‫الماقتوہیئ۔سجےنآپﷺ ےکیبنوہےنیکنشیپوگیئیک۔‬

‫ج ِاجفر‬
‫بجآپیکرمعدنپرہربسیکوہیئوتگنجاجفرشیپآیئ۔اسگنجںیماکیرطفرقشیاورانےکاسھتانکہن‬
‫ےھتاوردورسیرطفسیقعیئلنےھت۔رقشیاورانکہناکامکڈنررحبنباہیماھتآپﷺےناسگنجںیم‬
‫رشتکیکاوراےنپاچچؤںوکریتااھٹرکدایرکےتےھت۔‬
‫فلحالفضوول‬
‫گنجاجفرےکدعباکیرحتمواےلےنیہمںیمفلحاوضفللاکاعمدہہوہا۔دنچابقلئِرقشیینعیینباہمش'ینببلطم'‬
‫ینبادسنبدبعازعلزی'انبزرہہنبالکباورینبمیتنبرمہےناساکاامتہمایک۔بسدبعاہللنبدجاعنےکرھگ‬
‫رپعمجوہےئ۔اساعمدہےیکوہجاعصنبوالئاھتسجےنزدیبانیماکیصخشاکاسامنایلاوراساکقحروکایل‬
‫۔اسیکرطفوتہجدالےنےکےئلاورہکمںیمولوگںےکظفحتےکےئلاکیفلحایلایگروسلاپکﷺ رفامای‬
‫رکےتےھتںیمدبعاہللنبدجاعنےکاکمنرپاکیاےسیاعمدہےںیمرشکیاھتہکےھجماسےکاورپرسخاوٹن‬
‫یھبدنسپںیہن۔ارگاالسمںیماسدہعوامیپنےکےئلےھجمالبایاجاتوتںیمکیبلاتہک۔اسفلحوکفلحاوضفللےنہک‬
‫یکاکیوہجہییھبیھتہکاسںیموجولگرشکیےھتانےکانمےکاسھتلضفآاتاھت۔‬
‫نیعابشبںیمروسلاہللﷺاکوکیئنیعماکمہناھتاہتبلہیربخوتمارتےہہکآپرکبایں‬
‫رچاےتےھتآپےنینبدعسیکرکبایںرچاںیئ۔‬
‫آپﷺ یکشادی‬
‫‪25‬اسلیکرمع ںیمآپرضحتدخہجیتنبوخدلیوجاکیزعمزامدلاراوراترجاخوتنںیھتاناکاسامنےلرکاشم‬
‫ےئگآپﷺ ےکرمہاہاناکالغمرسیمہیھباسھتاھتسجےنامتمرفسیکرودادانسیئاوررضحتدخہجیاسدقر‬
‫اتمرثوہیئہکاوہنںےناینپیلیہسہسیفنتنبعبنمےکذرےعیآپﷺوکاشدیاکاغیپموجھباایآپﷺےنرہم‬
‫ے‬
‫دی۔اسوتقرضحتدخہجییکرمعاچسیلاسلیھتاورآپﷺ یکرمع‪25‬اسلیھتہییلہپ‬ ‫ںیمسیباوٹن ئ‬
‫اخوتنںیھتنجےسروسلاہللﷺےناشدییکاورانیکوافتکتیسکدورسیاخوتنےساشدیںیہنیک۔‬
‫آپﷺ اکاکنحرضحتاوباطبلےنڑپاھای۔‬
‫آپﷺ یکاوالد‬
‫رضحتاربامیہےکالعوہروسلاہللﷺ یکہیقباوالدرضحتدخہجیےکنطبےسیھت۔بسےسےلہپرضحت‬
‫اقمسدیپاوہےئاورانےکانمےسآپﷺ یکتینکاوبااقلمسڑپی۔رھپرضحتزبنی‪،‬رضحترہیق'رضحت‬
‫اموثلکم‪،‬رضحتافہمط‪،‬رضحتدبعاہللدیپاوہےئ۔رضحتدبعاہللاکبقلبیطاوراطرہاھت۔‬
‫رجحاوسدیکبیصنت‬
‫‪35‬اسلیکرمعںیمرجحاوسدیکبیصنتاکواہعقشیپآایبجہبعکیکریمعتلمکموہیکچوترجحاوسدیکبیصنترپامتم‬
‫ابقلئڑلےنےگلہکوہاسوکاینپہگجرپرںیھکےگویکہکنرہوکیئاساکرشفانیلاچاتہاھتاوراعمہلمڑلایئکتاجاچنہپ‬
‫نکیلےلصیفیکاکیوصرتاوباہیمزخمویمےندیپایکہکدجسمرحامےکدروازےےسدورسےدنوجصخشبس‬
‫ےسےلہپدالخوہاےساسڑگھجےاکمکحامنںیل۔اوردورسےدنروسلارکمﷺ بسےسےلہپدالخ‬
‫وہےئ۔آپﷺ ےنمکحدایہکرجحاوسدوکاکیاچدرںیمرھکرکرہرسداراساکاکیوکانڑکپےل۔اورآپ‬
‫ﷺ ےنوخداےنپاہھتےسرجحاوسدوکاسیکہگجبصنرکدایاوراکیڑبیڑلایئوکاٹلدای۔‬
‫ولختینیشناوریلہپویح‬
‫روسلاپکﷺ اچسیلاسلیکرمعوکےچنہپوتاہنترےنہےگلاوراغررحاںیمایقمرکےتضعباواقترضحتدخہجی‬
‫ریضاہللاہنعیھبآپﷺےکرمہاہوہیتاوررقبییسکہگجرپوموجدرںیتہ۔آپﷺ ایساغرںیمایقم‬
‫رفامےت'ونیکسمںوکاھکانالھکےت۔اکیدنرضحتربجالیئہیلعاالسلمرقآنیکدنچآایتےلرکآپےکاپس‬
‫رشتفیالےئاوریلہپویحانزلوہیئہیبشدقریکراتیھتاور‪17‬راضمناابملرکیکاترخییھت۔یلہپویح‬
‫ںیمرقآناپکیکاپچنآایتانزلوہںیئ۔وجوسیتںیاپرےیکوسرۃاقلعلںیماشلمںیہ۔ویحانزلوہےنےک‬
‫دعبآپﷺ اینپزوہجدخہجیےکاپسرشتفیالےئاوررفامایےھجملبمکاوڑاھدںی۔‬
‫دبعازعلیےکاپسےل‬
‫ٰ‬ ‫رضحتدخہجیریضاہللاہنعآپﷺوکاےنپریچچےاھبیئورہقنبونلفنبادسنب‬
‫ںیئگوجدوراہجتلںیماسیعیئوہےئگےھتاورربعاینانھکلڑپانھاجےتنےھتاوہنںےنآپﷺ یکوبنتیک‬
‫دصتقییک۔‬
‫رتفتاولیح‬
‫اسےکدعبویحاکہلسلسمھتایگسجوکرتفتاولیحےتہکںیہاورآپﷺارطضابںیمالتبموہےئگاورابآلرخ‬
‫دورسیویحںیموسرۃدمرثیکآایتانزلوہںیئ۔‬
‫تثعباکدور‬
‫اچسیلاسلیکرمعےسآپﷺیکتثعباکدوررشوعوہاتےہوجدووصحںرپلمتشمےہ۔‬
‫یکمزدنیگرقتابی‪13‬اسل‬
‫دمینزدنیگ‪10‬اسل‬
‫یکمزدنیگ‬
‫یکمزدنیگوکزمدینیتوصحںںیممیسقتایکاجاتکسےہ۔سجںیمےلہپنیتربسسپِرپدہدوعتغیلبتاکاامتہمایکایگ۔‬
‫ہکبجوچےھتاسلےسدوسںیاسلےکآرخکتہکمںیمالعہینغیلبتیکیئگ۔‬
‫بجہکدوسںیاسلےسرجہتکتہکمےکابرہاالسمیکدوعت'وبقمتیلاورالیھپؤاکرمہلحآاتےہ۔‬
‫االسمںیماونیل‬
‫اونیلاالسموبقلرکےنواولںںیمرضحتدخہجیآپﷺےکآزادرکدہالغمزدینباحرہثریچچےاھبیئیلع‬
‫نبایباطبلاوررضحتاوبرکبدصقیاشلمںیہ۔رضحتاوبرکبدصقیریضاہللاعتٰیلہنعٗیکوکششےسرضحت‬
‫امثعنرضحتزریبرضحتدبعارلنمحنبوعفرضحتدعسنبایبواقصرضحتہحلطنبدیبعاہللاملسمنوہےئ‬
‫۔اوالئںیماالسموبقلرکےنواولںںیمرضحتالبلیشبحیھباشلمںیہاورانیماالتمرضحتاوبدیبعہنب‬
‫رجحیھباشلمںیہ۔دیعسنبزدیاورانیکویبیینعیرضحترمعیکنہبافہمطتنباطخبےنیھباوالئںیم‬
‫االسموبقلایک۔انباشہمےنانیکدعتاداچسیلےسزایدہاتبیئےہ۔‬
‫امنز‬
‫ادتباںیموجھچکانزلوہاایسوکیہامنزںیمڑپاھایگاسوتقدووتقیکامنزںیاشلمںیھت۔اسابرےںیم‬
‫االتخفےہہکوہرفضںیھتایںیہن۔رگموسرجےکولطعوہےناوررغوبوہےنےسےلہپاکیاکیامنزرفض‬
‫یھت۔انباشہماکایبنےہےکیبنﷺاوراحصہبرکامامنزےکوتقاھگویٹںںیمےلچاجےتےھتاوراینپوقمےس‬
‫پھچرکامنزڑپےتھےھتاکیابراوباطبلےنیبنﷺاوررضحتیلعوکامنزڑپےتھدھکیایلااسفتسررپبج‬
‫تقیقحولعمموہیئوتاہکہکاسرپربرقاررںیہ۔‬
‫االسمےکنامرپالہپوخن‬
‫اکیاورواہعقوقنملےہہکھچکاحصہبرکاموجاھگویٹںںیمامنزڑپھرےہےھتوتافکرہکمےنانوکدھکیایل۔اسرپ‬
‫دعسنبایبواقصےناکیصخشوکایسیرضباگلیئہکاساکوخنہہبالکنہیاالسمےکانمرپاہبایایگالہپوخناھت۔‬
‫االعہینغیلبت‬
‫االعہینغیلبتاکآاغزوکہافصےسوہابجآپﷺےنرفامای‬
‫"ایابصاحہ"‬
‫اہےئحبص‬
‫ہیاکپرنسرکرقشیےکابقلئآپےکاپسعمجوہےئگرگمرقشیآپوکاصدقاورانیموتامےتنےھترگمآپیک‬
‫وبنتوکامےننےسااکنررکدای۔‬
‫تثعبےسےلہپاوببہلےنہبتعاورہبیتعیکاشدییبنﷺیکدواصزبحادویںرضحترہیقاوررضحتاموثلکمےس‬
‫یکیھتنکیلتثعبےکدعباسےناہنتییتخساوردریتشےساندوونںوکالطقدولادںی۔‬
‫املیمج‬
‫ِ‬
‫ارویاھتوجرحبنباہیمیکیٹیباوراوبایفسنیکنہبیھتوہیھبآپﷺ وک‬
‫اوببہلیکویبیاملیمجسجاکانم ٰ‬
‫فیلکتدےنیںیمیسکرطحےھچیپںیہنیھتایساکذرکوسرتبہلںیمآایےہ۔‬
‫"امحۃلالحط ی‬
‫ب"ینعیڑکلایںڈوھےنوایل‬
‫ہبقعنبایبطیعم‬
‫ہبقعنبایبطیعمدبیتخبںیمبسےسآےگاھتسجےنآپﷺ رپاوڑھجیڈایلاوررضحتافہمطریضاہلل‬
‫اعتیلاہنعےنآرکآپیکھٹیپےساٹہرکیکنیھپ۔‬
‫رضحتالبل‬
‫رضحتالبلاہیمنبفلخامجیئےکالغمےھترضحتامعرنبایرسریضاہللاعتیلہنعونبزخمومےکالغمےھت‬
‫رضحتابخبنبارتاکہلیبقیکاکیوعرتاامماونارےکالغمےھت۔‬
‫دا ِررمق‬
‫االسمیکیلہپدراگسہدارارمقیھت۔اسیکوہجہییھتہکرضحتارمقزخمویماکاکمنوکہافصرپرسوشکںیکاگنوہں‬
‫اورانیکوسلجمںےسدوراگلگلھتواعقاھت۔‬
‫یلہپرجہتہشبح‬
‫االسمیکیلہپرجہتہشبحیکرطفیھتاہمحصاجنیشاشہشبحاکیاعدلابداشہاھت۔اپچنوبنیںیمابرہرمداوراچر‬
‫وعروتںےنرجہتیکاوررضحتامثعننبافعنانےکاریمےھتانےکرمہاہروسلاہللﷺ یکاصزبحادی‬
‫رضحترہیقیھبںیھت۔‬

‫دورسیرجہتہشبح‬
‫دورسیرجہتہشبحںیم‪82‬ای‪83‬رمداور‪18‬ای‪19‬وعرںیتیھت۔اسرجہتےکدعبافکرہکمےنرمعونباعصاور‬
‫دبعاہللنبرہعیبوکوجرہگیوسھجوبھجرےتھکےھتاورایھباملسمنںیہنوہےئےھتوکاجنیشےکاپساجیھباوراہکہک‬
‫ھچکولگامہرےکلمےسدوڑآےئںیہانوکامہرےوحاےلرکدایاجےئ۔اجنیشےنبجاملسمونںےکرگوہوک‬
‫البایوتانیکامندنئیگرضحترفعجنبایباطبلےنیک۔‬
‫ِ‬
‫وبقلاالسم‬ ‫رضحتزمحہاوررضحترمعاک‬
‫رضحتزمحہریضاہللاعتیلہنعےکاالسمالےناکاعمہلمتہبدشکلےہاکیابراوبلہجوجآپﷺ وکفیلکت‬
‫دےراہاھتاورآپﷺےکرسرپرھتپامرااوروخنلکنآای۔وتدبعاہللنبدینجاخنیکاکیولڈنیوجوکہافصرپ‬
‫واعقاےنپاکمنےسہیرظنمدھکیریہیھتاسےنرضحتزمحہوکآاگہایک۔‬
‫ہنع‬
‫ایساسلداعےئروسلینعیرضحترمعنباطخبریضاہللاعتیلہنعےناالسموبقلایک۔آپریضاہللاعتٰیل ٗ‬
‫ےنوسرۃ ٰط ٰہیکھچکآایتنسرکاالسمیکرطفرابغوہےئ۔‬
‫بعشایباطلںیموصحمری‬
‫رضحتزمحہاوررضحترمعےکاالسموبقلرکےنےکدعبافکرہکموکتہبیہتسکشاکاسانمرکانڑپااوراوہنںےن‬
‫تہبیسںیشکشیپیکرگماناکمرےہاورآرخاکراکیدہعایکایگہکینباہمشاورینببلطمےکاسرےارفادےسامسیج‬
‫ابیئاکٹایکاجےئ۔اہتبلرضحتاوباطبلاکاھبیئاوببہلاکیااسیرفداھتسجےناےسوظنمرہنایکاوراسرے‬
‫اخدنانےساگلوہرکرشمنیکہکمےساجالماوراناکاسھتدای۔ہیابیئاکٹنیتاسلاجریراہ۔‬
‫اعمازحلن‬
‫‪10‬رجہیوکاعمازحلناہکاجاتےہویکہکناساسلرضحتدخہجیریضاہللاعتیلہنعاوررضحتاوباطبلیکوافت‬
‫وہیئ۔‬
‫رعماجاکواہعقاورقڑتیضِامنز‬
‫ایساسل(‪10‬رجہی)رعماجاکواہعقیھبشیپآایآپﷺ اماہینےکرھگوسرےہےھتہکرضحتربجالیئہیلع‬
‫االسلمےنآپوکاگجایاورآپرباقرپوساروہےئاورتیبادقملسںیماجرکامتماایبنءیکاامتمیک۔واہںےس‬
‫آپےنآامسونںاکرفسےطایک۔ایسومعقرپامنزرفضوہیئ۔‬
‫اناءےسالماقت‬
‫ح‬
‫رعماجےکومعقرپےلہپآامسنرپآپیکالماقترضحتآدمہیلعاالسلمدورسےآامسنرپآپیکالماقتییحینب‬
‫زرکایاوررضحتیسیعانبرممیےسوہیئرسیتےآامسنرپآپیکالماقترضحتویفسبجہکوچےھتآامسن‬
‫رپرضحتادرسیہیلعاالسلماپوچنںیآامسنرپرضحتاہروناورےٹھچآامسنرپرضحتومیسہیلعاالسلماوراسوتںی‬
‫آامسنرپاربامیہہیلعاالسلمےسآپےنالماقتیک۔اسےکدعبآپوکدسرۃاٰیہتنملکتےلاجایایگاورآپےک‬
‫ےیلتیبامومروکاظرہرکدایایگآپےنامکلاورروضانےسیھبالماقتیکاسواےعقاکذرکوسرۃارساءںیمےہ۔‬
‫اکنح‬
‫وشال‪10‬وبنیںیمآپﷺےنرضحتوسدہےساکنحایکہیروسلاپکﷺ یکدورسیویبیںیھت۔اوردعب‬
‫ںیمرضحتاعہشئےساکنحوہاوجہکآپیکرسیتیویبیںینب۔‬
‫اطفئاکرفس‬
‫‪10‬وبنیںیمآپےنہکمےسابرہاالسمیکغیلبترشوعیکاوراطفئاکرفسایکوجہکہکمےس‪60‬لیمدورےہاس‬
‫رفسںیمآپےکرمہاہآپےکالغمرضحتزدینباحرہثےھتاورہلیبقفیقثےکنیترسداروںےکاپس‬
‫رشتفیےلےئگآپےندسدنایقمایک۔آپوکہبتعاورہبیشآانبےئرہعیبےکاکیابغںیمانپہینیلڑپی۔‬
‫وسدینباصتموہالہپصخشاھتسجےنہکمےسابرہاالسموبقلایک‬
‫یلہپتعیبہبقع‬
‫‪12‬وبنیںیمیلہپتعیبہبقعوہیئ۔دمےنیےکھچولگےلہپاالسموبقلرکےکچےھت۔یلہپتعیبہبقعںیملکابرہ‬
‫ولگےھت۔ اورانںیمےساپچنویہےھتوجےلہپاالسموبقلرکےکچےھتہکبجاستےئنےھتانںیمدواکقلعتہلیبق‬
‫اوساورہیقببساکقلعتہلیبقزخرجےساھتاسومعقرپانولوگںےندروخاتسیکہکانےکاسھتیسک‬
‫اےسیآدیموکاجیھباجےئوجانوکدنیاھکسےئاسرپآپﷺےناالسماکالہپریفسرواہنرفاماینجاکانمبعصم‬
‫نبریمعاھت۔‬
‫دورسیتعیبہبقع‬
‫وبنتےک‪13‬وںیاسلدورسیتعیبہبقعوہیئسجںیملکدعتاد‪75‬یھتسجںیمرتہترمداوردووعرںیتاشلم‬
‫ںیھتانےکانمرضحتامامعرہنجاکقلعتہلیبقونبامزنےساھتاوردورسیاماہیناامسءتنبرمعویھتوجہلیبقونب‬
‫ہملسےسقلعتریتھکیھت۔ایسومعقرپآپﷺ ےنابرہبیقنایرسرباہبختنمےئکنجںیم‪9‬اکقلعتزخرجاور‬
‫نیتاکقلعتہلیبقاوسےساھت۔‬
‫داردنلوہںیماشمورت‬
‫اسےکدعبرقشیہکمےنوسچایلہکاباالسموکےنلیھپےسوکیئںیہنروکاتکساوراوہنںےناینپآرخی‬
‫اپرٹنمیلالبیئاوراساکاقممدارادنلوااھتہیرقشیہکمیکاترخیاکبسےسرطخانکاامتجعاھتاسںیمفلتخممسقیک‬
‫اجتوزیدییئگرواایتںیمآاتےہہکہکاسیلبیھباسلفحمںیماکیالہدجناکخیشنبرکوموجداھت۔‬
‫رجہتیکااجزتاورایتری‬
‫بجیبنﷺےکلتقےکرجمامہنرکداریکرقاردادںیشیپوہںیکچوترضحتربجلیئہیلعاالسلماےنپرباعتٰیل‬
‫یکویحےلرکآپﷺ یکدختمںیماحرضوہےئاورآپوکاساعمےلمےسآاگہرکےتوہےئاتبایہکاہلل‬
‫اعتیلےنآپوکاہیںےسروایگنیکااجزتدےدیےہ۔اورہیےتہکوہےئرجہتےکوتقاکنیعتیھبرفامدایےک‬
‫آپہیراتاےنپاسرتسبرپہنزگارںیسجرپابکتزگارارکےتےھت۔‬
‫آپﷺ ےنرضحتاوبرکبدصقیےسالماقتیکاورراتاکااظتنررفامایادرھرقشیےکااکربرجمنیمےناانپ‬
‫اسرادنہکمیکاپرامیلندارادنلوہےکےلہپرہپیکےطرکدہرقاردادےکافنذیکایتریںیمزگارااوراسدصقمےک‬
‫ےیل‪11‬رسداربختنمےیکانںیماوبلہج‪،‬اہیمنبفلخ‪،‬ایبنبفلخ‪،‬ہبقعنبایبطیعمیھباشلمےھت۔روسل‬
‫اپکﷺوسرۃاینیسڑپےتھوہےئرھگےسےلکنرگماہللےکمکحےسرشمنیکآپوکہندھکیےکسآپےناکی‬
‫یھٹمیٹمرھبرکانرپڈایلاوراناکیموانرمادیاناکدقمرینب۔‬
‫آپےناےنپرتسبرپرضحتیلعریضاہللاعتیلہنعوکالسایاورانوکاہکہکاامںیتنواسپرکےکوہیھبدمہنیرشتفی‬
‫ےلآںیئ۔‬

‫اغ ِروثراور حان ِراغر‬
‫اغروثروجہکمےسدمےنیاجےنےکےیلابلکلاخمفلتمسںیمیھتاوردمہنیاکوکیئراہتساسرطفےسہناجاتاھتوت‬
‫آپےندتریبرفامیئاوراغروثرںیمایقمایک۔رضحتاوبرکبدصقیےناغروکاصفایکاوراسپنےکڈےنساکواہعق‬
‫یھبیہیےسوسنمبےہاورایسوہجےسوہایراغرالہکےئ۔‬
‫قڑشیہکماکردلمع‬
‫ادرھرقشیےصغےساپلگوہےکچےھتاوہنںےناالعنایکہکوجروسلاپکﷺ ایاوبرکبدصقیںیمےسیسک‬
‫اکیوکزدنہایرمدہاحرضرکےاگاےسرہاکیےکدبےلوسرسخاووٹنںاکرگادقنرااعنمدایاجےئاگ۔‬
‫دبعاہللنباریحقطاوررساہقنبامکل‬
‫ہکمےسدمہنیاجےنےکےئلدبعاہللنباریئقطاکوجرحصایئاورایبابینراوتسںاکامرہاھتاسیکدخامتارجترپیل‬
‫ںیئگ۔وجاسوتقاملسمنںیہنوہےئےھتروایگنےکوتقرضحتاوبرکبدصقیریضاہللیکدختمںیمالضف‬
‫رتنیاوینٹنشیپرکےتوہےئزگارشرکےتںیہہکآپریمیاندواووینٹنںںیمےساکیوبقلرفامیل۔آپ‬
‫وصقیاھت۔‬
‫ﷺ ےنرفامایہکتمیقادارکوںاگ۔اوراساوینٹناکانم ٰ‬
‫وساےئاکیصخشرساہقنبامکلوکیئآپﷺ کتہنچنہپاکسرگماساکوھگڑادسنھایگاساکوہشمرواہعق‬
‫وسنمبایکاجاتےہ۔‬
‫ابقءںیمرشتفیآوری‬
‫آپﷺ ‪8‬رعیباالول‪1‬ھابقءںیمرشتفیالےئاوراہیںاالسمیکیلہپدجسمابقءیکاینبدریھک۔ادرھرضحت‬
‫یلعیھبنیتدنںیماامںیتنواسپرکےکدمہنیرشتفیےلآےئ۔‬
‫امن ِزہعمجاوردمہنیآوری‬
‫آپﷺ ےن‪12‬رعیباالولوکدمہنیاکرخایکاورراےتسںیمہعمجیکامنزونباسملنبوعفیکآابدیںیمڑپیھ‬
‫اہجںآجدجسمِہعمجوموجدےہ۔‬
‫ہعمجےکدعبیبنﷺدمہنیرشتفیےلےئگاورایسدنےساسرہشاکانمرثیبیکاجبےئدمہنیارلوسلینعیرہش‬
‫روسلوہایگ۔دمہنیےکبسولگہیاچےتہےھتہکروسلاپکﷺیکزیمابینرکےرگمہیزیمابیناوباویب‬
‫ااصنریےکےصحںیمآیئ۔اسدنںیماکیدپسچلواہعقےہہکآپبسےنرفامایہکاوینٹنیکراہوھچڑدوہیاہلل‬
‫یکرطفےسامومرےہانچہچنانیکلسلسمیتلچریہاوراساقممرپےچنہپاہجںآجدجسموبنیےہاوررھپواہںےس‬
‫ہلیبقونباجنرےکےلحمںیمآیئاہجںاوباویبااصنریاکرھگاھت۔‬
‫رجہتےکدعبتہباسرےاملسمندمہنیرشتفیےلآےئنکیلرضحتزبنیآپﷺ یکاصزبحادیوک‬
‫رضحتاوبااعلصےنہنآےندایویکںہکاوہنںےنایھباالسموبقلںیہنایکاھت۔‬
‫دمیندور‬
‫یکمدوریکرطحدمیندوریھبنیتوصحںرپمیسقتایکاجاتےہ۔الہپرمہلحسجںیمےنتفاورادنرےسراکوںیٹڑھکی‬
‫یکیئگاورہیھچرجہیوکااتتخمذپریوہاتےہ۔‬
‫دورسادورحلصدحہیبیےسحتفہکمکتاکےہ۔‬
‫ہکبجرسیتادوررعبےسابرہاالسماکےہسجںیمتہبےسووفدےندمہنیاکرخایکاورآپﷺ ےنیھبوطخط‬
‫رواہنےیک۔‬

‫دبعاہللنبایب‬
‫دبعاہللنبایبےسجبسےسڑباانمقفاماناجاتےہآپﷺیکرشتفیآوریےسےلہپوطلیرعےصےکدعباوس‬
‫اورزخرجےناےس اانپرسرباہانبےناافتقرکایلاھتاوراسےکےئلاموگنںاکاتجایترایکاجراہاھتہکاسےکرسرپ‬
‫اتجاشیہرھکرکاسیکاباقدعہابداشتہاکاالعنایکاجےئ۔نکیلااچکنروسلاپکﷺیکآدموہیئاورولوگں‬
‫اکرخآپﷺیکرطفوہایگ۔اوراساکوخابانکچوچروہایگ۔اسےناسریزدنیگانماقفہنرسرگویمںںیم‬
‫زگاری۔‪9‬رجہیںیمانمنیقفاکرسداردبعاہللنبایبوافتاپایگ۔اورروسلاہللﷺ ےنرضحترمعےکروےنک‬
‫ےکابووجداسیکامن ِزانجزہڑپاھیئ۔اوراسوکنفکےکےیلاانپرکہتدای۔‬
‫دعبںیمویحانزلوہیئاوراسںیمرضحترمعےکومفقیکاتدیئرکےتوہےئانمنیقفیکامن ِزانجزہڑپےنھےس‬
‫عنمرکدایایگ۔‬
‫دمہنیےکنیتوہشمرےلیبقوہیدویںےکےھتونباقنیقعونبریضناورونبرقہظی۔‬
‫دجسمیکریمعت‬
‫آپﷺ ےندمہنیرشتفیآوریےکدعببسےسالہپاکمدجسمیکریمعتاھت۔دجسموبنییکزنیمدومیتیوچبںیک‬
‫تیکلمیھتانےسرخدییکیئگاورآپبسےنسفنبسیفناسیکریمعتںیمرشتکیک۔‬
‫ِ‬
‫ومااختدمہنی‬
‫وضحراپکیلصاہللہیلعوملسےناسننبامکلےکاکمنںیماہجںاہمرجنیوااصنرےکدرایمناھبیئاچرہ‬
‫رکواای۔اسںیمونےآدیمےھتآدےھاہمرجنیاورآدےھااصنر۔ہیدایناکاینپرطزاکاکیاوناھکومااختاھت۔‬
‫حم ِاقدمہنی‬
‫اسےکدعبوہیدویںےکاسھتاعمدہہایکایگےسجاثیمقدمہنیاہکاجاتےہاسےکےجیتنںیماکیوافیقوکحتمرطزیک‬
‫وکحتمدمہنیںیماقمئوہیئسجےکرسرباہروسلاپکﷺےھتاوراسرطحدمہنیاالسماکالہپداراوکحلتم‬
‫نبایگ۔‬
‫اہجدیکااجزت‬
‫دورجہیںیماہجدیکااجزتدےدییئگ۔اہیںےسزغواتاوررساایاکاکیہلسلسرشوعوہاتےہ۔‬
‫زغوہاوررسا حانںیماینبدیقڑق‬
‫زغوہاوررساایںیماینبدیرفقہیےہہکزغوہایسیگنجسجںیمروسلاپکﷺےنسفنبسیفنرشتکیکوہ‬
‫بجہکرسہیوہیگنجمہمسجوکآپﷺےنیہرواہنرفامایوہ۔‬
‫الہپرسہی‬
‫الہپرسہیفیسارحبلےہ۔روسلاہللﷺ ےنرضحتزمحہنبدبعابلطملوکاسرسہیاکاریمانبایاورسیت‬
‫اہمرجنیامکنںیمدےرکاشمےسآےنواےلرقیشیاقےلفاکہتپاگلےنےکےئلرواہنرفامای۔رضحتزمحہاکہی‬
‫ڈنھجااالسماکالہپڈنھجااھتےسجروسلاپکﷺےناےنپدتسابمرکےسابدناھاھتاساکرگندیفساھت۔‬

‫االسمےکےلہپزغوات‬
‫زغوہاوبا ءایودیاناالسماکالہپزغوہےہسجںیمروسلاپکﷺ ےنرتساہمرجنیےکرمہاہسفنبسیفن‬

‫رشتفیےلےئگہییلہپوفیجمہمیھتسجںیمروسلاہللﷺ ےنذباتوخدرشتکیکاوردنپرہدندمےنیےس‬
‫ابرہزگارے۔اسمہمےکرپمچاکرگندیفساھتاوررضحتزمحہریضاہللاعتیلہنعربملعدارےھت۔‬
‫دورسازغوہوباطاسزغوہںیمیھبرپمچاکرگندیفساورربملعداردعسنبایبواقصےھت۔‬
‫رسیتازغوہوفسانایدبراوٰیلالہکاتےہاسںیمیھبرپمچدیفسربملعداررضحتیلعےھت۔‬
‫وچاھتزغوہذیالعشی ئرہاھت۔‬
‫ہلبقیکدبتیلی‬
‫ابعشندورجہیاہللاعتیلےنمکحدایہکہلبقتیبادقملسیکاجبےئاخہنہبعکانبایاجےئاورامنزںیمایسرطفرخ‬
‫ایکاجےئاساکافدئہہیوہاہکزمکوراملسمناورانمقفوہیدیاملسمونںیکوفصںںیمضحمااشتنرالیھپےنےکےیل‬
‫دالخوہےئےھتلھکرکاسےنمآےئگ۔‬
‫زغوہدبر‬
‫االسمالہپڑبازغوہدبرےہسجںیمرقشیہکمےسدودبوڑلایئوہیئ۔اسںیماملسمونںیکدعتاد‪313‬یھتسج‬
‫ںیم‪82‬اہمرجاورابیقااصنرےھتاسرکشلںیمدووھگڑےےھتاکیرضحتزریبنبوعاماکاوردورسادقمادنباوسد‬
‫دنکیاکاورلک‪70‬اوٹناشلمےھت۔رہاوٹنرپدواینیتآدیمابریابریوساروہےتےھت۔‬
‫اسزغوےاکوفریببساوبایفسناکاجتریتاقہلفاھت۔‬
‫ہکمیکرطفےس‪1‬زہارولوگںےنرشتکیکاسںیموساےئونبدعیےکوکیئےھچیپہنراہ۔‬
‫زغوہدبرںیم‪17‬راضمن‪2‬رجہیوکدودبوڑلایئوہیئاسزغوہںیماملسمونںیکدمدرفوتشںےکذرےعییکیئگ۔‬
‫زغوہدبرںیمیلہپابمرزت‬
‫زغوہدبرںیمیلہپابمرزتںیمرقشییکرطفےسنیترتہبنیاشہسووارہبتعہبیشاورودیلاسےنمآےئ۔ےلہپ‬
‫املسمونںیکرطفےسنیتااصنروعف'وعمذاوردبعاہللنبرواہحاسےنمآےئرگمرقشیِہکمےنڑلےنےسااکنر‬
‫رکدایاوراہکہکامہرےمہرسےجیھباجںیئ۔اسےکوجابںیمدیبعہنباحرث'رضحتزمحہاوررضحتیلعاسےنم‬
‫آےئ۔‬
‫رضحتدیبعہےنہبتعےساقمہلبایک۔رضحتزمحہےنہبیشےساوررضحتیلعےنودیلےس۔‬
‫اسرعمہکںیمرقشیہکموکتسکشافشوہیئانےکرتسولگامرےےئگاوررتسیہرگاتفروہےئ۔‬
‫اوبلہجاکلتق‬
‫اوبلہجرپبسےسےلہپاعمذاوروعمذےنہلمحایکاورگنجمتخوہےنےکدعبدبعاہللنبوعسمدےناوبلہجوکاس‬
‫احتلںیمداھکیہکوہآرخیاسسنےلراہےہاوہنںےناسیکرگدنرپاپؤںراھکاوررساکےنٹےکےئلداڑیھ‬
‫ڑکپیاوررفامایاہللےکدنمشرپتنعلاہللےنےھجتروساایک۔اوراوبلہجاکرسملقرکدای۔‬
‫اسگنجںیمرضحتامثعنےنرشتکںیہنیکیھتویکہکنرضحترہیقامیبرںیھتاوراناکااقتنلکیھٹایسدنوہا‬
‫سجدنزغوہدبراھت۔‬
‫زغوہدبرںیمرضحترمعنباطخبےناےنپامومںاعصنباشہمنبریغمہوکلتقایکاوررضحتاوبرکبریضاہلل‬
‫اعتیلہنعےناےنپےٹیبدبعارلامحنوکوجاسوتقرشمنیکےکرمہاہےھت۔‬
‫املسمونںیکرطفےس‪14‬املسمونںیکاہشدتوہیئسجںیمھچاہمرجنیاورآھٹااصنرےھت۔‬
‫رقشیےکوچسیبڑبےڑبےرسداروںیکالںیشدبرےکدنگےثیبخونکںیںیمکنیھپدیںیئگ۔‬
‫رعباکدوتسراھتہکبجوہیسکرپحتفایبوہےتوتنیتدندیمانگنجںیمایقمرکےتاورآپﷺ ےنیھب‬
‫دیماندبرںیمایقمایک۔‬
‫ِ‬ ‫نیتدن‬
‫دبرےکیگنجدیقی‬
‫گنجدبرےک‪70‬دیقویںںیمےسرضننباحرثاورہبقعنبایبطیعموکلتقرکےناکمکحدایایگاورابویقںوکرضحت‬
‫اوبرکبدصقیریضاہللاعتیلہنعےکوشمرےرپدفہیےلرکوھچڑدای۔وجدفہیاداںیہنرکےتکسےھتانےکذےمہی‬
‫اکماگلایہکوہدساملسمنوچبںوکڑپاھرکاینپاجنیشخبرکواںیل۔‬
‫اوبااعلصےکدفہیاکاعمہلم‬
‫بجہکآپﷺ ےناےنپداامداوبااعلصوکیھباسرشطرپوھچڑدایہکوہرضحتزبنییکراہہنروںیکےگ‬
‫اسیکوہجہیوہیئہکرضحتزبنیےناوبااعلصےکدفےیںیمھچکاملاجیھباھتسجںیماکیاہریھباھتہیاہر‬
‫درتقیقحرضحتدخہجیریضاہللاعتیلاہنعاکاھت۔بجآپﷺ ےنہیاہرداھکیوتآپرپرتقاطریوہیئگآپ‬
‫ےناحصہبرکامابیمہوشمرہرکےکاسوکوھچڑدای۔‬
‫اسزغوہےکقلعتےسوسرۃاافنلانزلوہیئوجدرتقیقحاسزغوےاکاکیدخایئرصبتہےہ۔‬
‫روزوںیکقڑتیض‬
‫‪10‬ابعشن‪2‬رجہیراضمناکروزےاوردصہقرطفرفضایکایگ۔‬
‫زغوہادح‬
‫االسماکرقشیہکمےکاسھتدورساڑبارعمہکزغوہادحاکےہ۔رقشیہکمیکاجبنےساوبایفسنوکوپرےرکشلاکہپس‬
‫ے‬
‫اسالررقمرایکایگ۔راسےلیکامکناخدلنبودیلوکدیگ۔رکعہمنبایبلہجوکاعمونانبایایگ۔اسمہماکبسےس‬
‫ڑبادصقمااقتنمانیلاھتاسرکشلںیماوبایفسنیکویبیدنہہتنبہبتعیھباشلمیھتاسےنراےتسںیموجتزیدیہک‬
‫روسلاپکﷺےکوادلہیکربقااھکڑدیاجےئنکیلاسوکوھکےنلےکنیگنساتنجئلکنےتکسےھتاسےکوخف‬
‫ےساقدئنیرکشلےنہیوجتزیوظنمرہنیک۔‬
‫دمہنیںیمادحیکایتری‬
‫دمہنیںیمہلصیفایکایگہکدمہنیےسابرہلکنرکاناکاقمہلبایکاجےئروسلاپکﷺ ےنرکشلوکنیتوصحںںیم‬
‫میسقتایکاہمرجنیاکدہتساوراساکرپمچرضحتبعصمنبریمعوکدایایگ۔ہلیبقاوس(ااصنر)اکدہتساساکملع‬
‫رضحتادیسنبریضحوکدایایگہکبجہلیبقزخرج(ااصنر)اکدہتساساکڈنھجابحبنبذنمروکدایایگ۔‬
‫املسمونںاکرکشلاورانموقفںاکرکدار‬
‫وپرےرکشلاکیزہاررمدانیگنجرپلمتشماھتنجںیماکیوسھچ(‪)106‬زدہوپش۔اور‪50‬وسہشارےھت۔‬
‫اسومعقرپدبعاہللنبایباوراسےکاسویھتںےنرسیشکیکاورانمنیقفلھکرکاسےنمآےئاوردبعاہللنبایب‬
‫نیتوساسویھتںوکےلرکواسپالچایگ۔‬
‫ادحاکدافیعوصنمہب‬
‫روسلاپکﷺ استوسارفادےکرکشلےکاسھتادحےکاقممرپےچنہپاوراہیںرپآپےناکیدافیعوصنمہب‬
‫ع‬
‫تتیکیئگانوکاتدیک‬‫انبایسجںیماچپسرمدانیگنجرپلمتشماکیدہتسدبعاہللنبریبجیکرگناینںیمدرےرپ ئ‬
‫ع‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫یجی‬
‫یکیئگہکاملسمناہرںیای ئ ئںایھچکیھبوہاجےئوہدراہنوھچڑںی۔‬
‫زغوہادحاکالہپادنینھ‬
‫ی ع‬
‫زغوہادحاکالہپادنینھہحلطنبایبہحلطدبعریاھتاوررقشیاکتہبوہشمروسہشاراھتاوراےسکالک ئییہ(رکشاک‬
‫ی‬ ‫ی‬
‫ڈنیماھ)اہکاجاتاھت۔رضحتزریبےنلتقایکاورآپﷺ ےنرفامایرہیبناکاکیوحاریوہاتےہاورریمے‬
‫وحاریزریبںیہ۔‬
‫رضحتزمحہیکاہشدت‬
‫زغوہادحاکبسےساوسفانسکواہعقرضحتزمحہیکاہشدتاھتسجوکویشحنبرحبےنلتقایک۔‬
‫ویشحنبرحب‬
‫وہاینپزابیناتہکےہہکںیمریبجنبمعطماکالغماھتاساکاچچہمیعطنبدعیگنجدبرںیمامراایگاوراسےنےھجماہکہک‬
‫ارگمتدمحمےکاچچزمحہوکریمےاچچےکدبےللتقرکدوںوتمتآزادوہ۔ویشحوےسییہزینہامرےنںیمیسکاکاثینہن‬
‫راتھکاھتاوروہایسلتقیکتینےساسزغوہںیمآایاوراساطقںیمراہہکبکرضحتزمحہاسےکاسےنمآںیئاور‬
‫وہانرپہلمحرکےاسےنرضحتزمحہوکدیہشرکےنےکالعوہیسکیھبلمعںیمدلخںیہندایویکہکناساکاکم‬
‫وپراوہاکچاھت۔ویشحےنگنجاطفئےکدعباالسموبقلایکاورےاویشحےندو ِردصیقیںیموہےنوایلگنج‬
‫امیہمںیممشلیئمہذکابوکلتقایک۔اورروویمںےکالخفگنجریومکںیمیھبرشتکیک۔‬
‫غ‬
‫سیح ِلالمہکئ‬
‫ع‬
‫رضحتہلظنحنجوک سیئلاالملہکئاہکاجاتےہاناکواہعقیھبایسزغوہےسوسنمبےہ۔‬
‫لبجرامۃرپامومرریتادنازاوروخانفکیطلغ‬
‫ع‬ ‫ع‬
‫ی‬ ‫ی‬ ‫ی‬ ‫ج‬
‫ی‬
‫تتدےتسوکاتدیکیکیئگیھتہکاملسمناہرںیای ئ ئںایھچکیھبوہاجےئ‬
‫اسزغوہںیملبجرامۃےکدرےرپ ئ‬
‫وہدراہنوھچڑںی۔بجاوہنںےنداھکیہکاملسمناملتمینغٹیمسرےہںیہوتاوہنںےناینپہگجوھچڑدںیان‬
‫وکانےکرسدارےناھجمسےنیکوکششیکرگمےبوسداورایسیطلغاکافدئہااھٹےتوہےئاخدلنبودیلوجایھب‬
‫املسمنںیہنوہےئےھتاملسمونںرپدرےیکرطفےسہلمحرکدایاوروپریگنجاکرظنمٹلپرکرھکدای۔‬
‫دعسنبایبواقص‬
‫اسیسزغوہںیمروسلاپکﷺ ےکدوداتندیہشوہےئاہیںرضحتدعسنبایبواقصیکابتیکاجےئوت‬
‫آپﷺ ےناےنپرتشکےکاسرےریتانےکےئلریھکبدیاوررفامایالچؤمترپریمےامںابپدفاوہں۔ان‬
‫یکالصتیحاکادنازہاسابتےساگلایاجاتکسےہہکروسلاہللﷺےنانےکوسایسکاورےکےئلامںابپ‬
‫ےکدفاءوہےنیکابتںیہنیک۔‬
‫امکلنبانسن‬
‫دیعسدخریےکوادلامکلنبانسنےنروسلﷺ ےکرہچےےسوخنوچسرکاصفایکآپﷺےنرفامای‬
‫اےسوھتکدو۔اوہنںےناہکہکواہللاےسوتںیمرہزگہنوھتوکںاگ۔اوراسےکدعبٹلپرکڑلےنےگلروسل‬
‫اہللﷺ ےنرفامایوجصخشیسکیتنجآدیموکدانھکیاچاتہےہاےسدھکیےل۔اسےکدعبوہڑلےتڑلےتدیہش‬
‫وہےئگ۔‬
‫وخانیتیکرشتک‬
‫اسزغوہںیمیلہپابراملسمنوعروتںےنیھبرشتکیک۔امطیلسزیکشمےںیماپینرھبرکالیتںیھت۔‬
‫اسگنجںیمرضحتامامعرہےنیھبرشتکیک۔‬
‫معضبنبریمعیکاہشدت‬
‫اسزغوہںیمبعصمنبریمعیھبدیہشوہےئوجروسلاپکﷺےکمہلکشےھتاوراسوہجےساکیاوفاہ‬
‫ے‬
‫دیےئگ۔‬ ‫یلیھپہکاعمذاہللروسلﷺ دیہشرک ئ‬
‫ایبنبفلخوکیھبایسزغوہںیملتقایکایگ۔‬
‫املسمندہشاءاکہلثم‬
‫اسںیماملسمونںےکدہشاءاکہلثمیھبایکایگاوراسںیمبسےسدردانکدنہہتنبہبتعسجےنرضحتزمحہ‬
‫اکہجیلکابچایاورےٹکوہےئاکونںاورانکیکاپزبیاوراہرانبای۔‬
‫رضحتاریصم‬
‫رضحتاریصماےسیاحصیبےھتوہنجںےنزغوہادحےکومعقرپآرکاالسموبقلایکاناکوپراانمرمعونباثتباھت‬
‫اںیہنےلہپاالسمیکدوعتدیاجیترگمہیوبقلہنرکےتےھت۔نکیلادحیکگنجںیماالسموبقلایکاورڑلےت‬
‫وہےئدیہشوہےئاوبرہریہےتہکںیہہکاوہنںےناہللےکےئلاکیوتقیکیھبامنزںیہنڑپیھویکہکنامنزاکوتق‬
‫یہںیہنوہااھت۔آپےنرفامایہکہییتنجےہ۔‬
‫السمونںیکاہشدںیت‬
‫اسگنجںیم‪70‬رتساہشدںیتوہںیئ۔نجںیماکیاھبریدعتادااصنریکیھتسجںیم‪65‬ااصنرےھتسجںیم‬
‫ےس‪41‬زخرجاوروچسیباوسےسےھتاکیآدیموہیدےسامراایگاوراچراہمرجنیےھت۔‬
‫ولصٰۃوخف‬
‫ِ ع‬
‫لگنجیکامنزےہ۔‬‫ٰولصۃوخفےلہپےلہپزغوہافسعنںیمادایکیئگٰولصۃوخفاح ِ‬
‫اساکرطہقیہیےہہکآدیھوفجایتردنبوہرکااممےکےھچیپامنزڑپےھاورابیقآدیھوفجدنمشرپرظنرےھکاکی‬
‫رتعکےکدعبہیوفجااممےکےھچیپآاجےئاوریلہپوفجدنمشرپرظنرےنھکیلچاجےئ۔ااممدورسیرتعکوپریرک‬
‫ےلوتابریابریوفجےکدوونںےصحاینپاینپامنزںیوپریرکںی۔‬
‫زغوہازحاب‬
‫اپچنرجہیاکبسےسامہواہعقزغوہازحاباکےہسجںیمرقشیہکمےنوجاقمےلباوردبےلیکآگںیملج‬
‫رےہےھتےنامتمابقلئوکااھٹکایکاوردسزہاراکرکشلایترایک۔ایسوہجےساسوکزغوہازحاباہکاجاتےہ۔‬
‫زغوہازحابںیماملسمونںیکتمکحِیلمع‬
‫ریالبیئاوررضحتامیلسنافریسےکےلصیفوکہقفتموطررپ‬
‫بجاسیکربخروسلاہللﷺ وکوہیئوتاوہنںےنوش ٰ‬
‫امنایلایگاوردمہنیےکرگددنخقوھکدییئگ۔‬

‫م‬
‫زغوہینب ضطلق‬
‫زغوہینبقلطصمایزغوہرمعیسییسوکیئاھبریرھبمکزغوہںیہنےہرگماسیکتیثیحاسےستہبزایدہےہ۔‬
‫ہیزغوہونباقلطصملےکرسداراحرثنبایبرضارےکالخفاھتاسںیمڑلایئوہانایہنوہانںیماالتخفےہ۔رگم‬
‫اہیںےسھچکولگدیقیےئکےئگنجںیمرضحتوجریہییھبیھتوجونبقلطصمےکرسداراحرثنبایبرضاریک‬
‫یٹیبیھتاورانیکروسلاپکﷺےساشدیوہیئاسرطحےسہیہلیبقآپاکرسسالوہایگاورانبسےن‬
‫االسموبقلرکایل۔‬
‫رضحت ح‬
‫زی‬
‫اسزغوےںیمدورسیزیچانمنیقفاکلھکرکاسےنمآاجانےہاورانمنیقفےکدڑھےابلکلاگلوہےئگایسزغوہ‬
‫ےکدعبزدینباحرثےنرضحتزبنیوکالطقدیاوریبنﷺ ےنانےساشدییکاورسجرپانمنیقفےن‬
‫تہبوشرووغاغایکاوررضحتزدیےکانمیکآتیرقآناپکںیمآیئ۔‬
‫اکفاکواہعق‬
‫اکفاکواہعقیھبایسزغوہےسڑجاوہاےہسجںیمرضحتاعہشئرکشلےسےھچیپرہیئگاوررھپوفصاننبلطعمریض‬
‫اہللاعتیلہنعیکآوازنسرکدیباروہںیئاوروہانوکاسھتےلآےئ۔انمنیقفاورھچکاورولوگںےناتہبنیکوکیئ‬
‫رسکااھٹہنریھکیتحہکوسرۃونرںیماہللاعتیلےنانیکےبانگیہےکواحضرکدای۔اتہبنےکرجمںیمحطسمنبااثہث'‬
‫اسحننباثتباورہنمحتنبشحجوکایسایسوکڑےاگلےئےئگوجہکوھجاٹازلاماگلےنیکزساےہ۔اہتبلدبعاہللنب‬
‫ایباسےسچبالکن۔‬
‫حلصدحہیبی‬
‫‪6‬رجہیاکبسےسامہواہعقحلصدحہیبیےہبجروسلاپکﷺ رمعہیکتینےساینپوصق ٰیاوینٹنرپوچدہوس‬

‫احصہبرکامےکرمہاہرصفرفسےکایھتہرینعیںیمایمنےکادنردنبولتارںیےلرکہکمیکاجبنرواہنوہےئ‬
‫رگمبجرقشیوکاتپالچوترقشیہکمےنھچکایچلیےجیھباوررکشلوکآےنےسعنمرکدایایگ۔‬
‫تعیبِروضان‬
‫روسلاپکﷺ ےنرضحتامثعنوکافسرتاکریےکےیلاجیھباتہکوہانےسابتتیچرکںیاوردعبںیمان‬
‫یکاہشدتیکاوفاہاڑادییئگسجےکےلسلسںیمتعیبروضانوہیئہیتعیباکیدرتخےکےچینوہیئ۔‬
‫حلصدحہیبیاکاعمدہہ‬
‫ےسیجیہاستعیبیکابتاعموہیئوترقشیےنوصرتیکزناتکوکےتھجمسوہےئلیہسنبرمعووکاعمالمتےط‬
‫رکےنےکےیلاجیھباوراملسمونںاوررقشیہکمےکدرایمناکیدہعوہاہکدساسلکتڑلایئںیہنرکںیےگ۔‬
‫اساسلریغبرمعہےیکولٹاجںیئےگ۔‬
‫اےلگاسلآںیئےگاورنیتدنےسزایدہہنرہھٹںیےگ۔‬
‫اعمدہہرپدطختسوہانایھبابیقےھتہکلیہسےکےٹیباوبدنجلاینپڑیبایںےتٹیسھگآےچنہپہکوہاملسمنوہےکچےھترگم‬
‫لیہسنبرمعوےناہکہکاعمدہہلمکموہاکچےہرصفدطختسابیقںیہوتاسوکواسپایکاجےئاعمدہےیکروےسان‬
‫وکواسپرکدایایگ۔‬
‫حلصدحہیبیےکدعبیہہیمکحانزلوہاہکایسیوعرںیتوہنجںےنایھبکتاالسموبقلںیہنایکانوکالطقدے‬
‫دیاجےئحلصدحہیبیوکحتفنیبمویکںاہکاجاتےہ۔‬
‫نادشاوہںےکناموطخط‬
‫ھچرجہیےکاریخںیمآپﷺےنفلتخمابداشوہںےکانموطخطےھکلبجوطخطےنھکلاکارادہرفامایوتآپےس‬
‫اہکایگہکابداشہایسوصرتںیموبقلرکںیےگبجانرپرہمیگلوہ۔ایسےئلیبنﷺےناچدنییکاوگنیھٹ‬
‫ونبایئسجرپاہللروسلدمحمنیترطسوںںیمشقناھت۔فلتخمراویاسابترپقفتمںیہہکآپﷺےنربیخیک‬
‫روایگنےسےلہپمکیرحمم‪7‬رجہیوکاقدصرواہنےیک۔‬
‫شاہاجنیشےکنامطخ‬
‫اشہاجنیشاہمحصنبارجبےکانمرضحترمعونباہیمرمضیطخےلرکےئگ۔اسےنرضحترفعجایطرےکاہھترپ‬
‫االسموبقلایکاوراملسمنوہرکرما۔اسیکوافتزغوہوبتکےکدعبربجونرجہیںیموہیئسجیکروسلاپک‬
‫ﷺ ےناغابئہنامنزانجزہادایک۔‬
‫شاہ ِرصمےکنام‬
‫دورساطخوقمساشہِرصمےکانماوراسوکرضحتاحبطنبایبہعتلبےلرکےئگاہتبلاسےناالسموبقلہنایکرگم‬
‫زعتوارکامےساقدصوکاکیرچخاوردوولڈنایںدےرکںیجیھبرچخاکانمددللاھتوجرضحتاعموہیےکزامےن‬
‫کتابیقراہ۔رضحتامرہیقطییی ئہااہمتاوملنینمںیمےساکیںیہنجوکاشہِوقمسےناجیھباھت۔ہکبجدورسی‬
‫رسنینجےسرضحتاسحننباثتبےناکنحایک۔‬
‫شاہافرسرسخو ح ڑ‬
‫رپوبےکنامطخ‬
‫اشہافرسرسخورپوزیےکانمطخرضحتدبعاہللنبذحاہفیمہسےلرکےئگ۔اسےنطخاچکرکدای۔‬
‫نایقوطخط‬
‫رصیقاشہرومےکانمطخےکےیلرضحتوالئنبہفیلخیبلکاکااختنبوہا۔‬
‫ذنمرنباسویرحبنیاکرمکحاناھتاوراساکطخالعءنبارضحلیمےکاہوھتںرواہنایکایگ۔‬
‫اشہِاوامنےکانمطخرضحترمعونبااعلصےلرکےئگ۔‬
‫زغوہِربیخ‬
‫وہیدویںےکالخفیمتحڑلایئربیخںیموہیئاورایسزغوہںیمرضحتاوبرہریہیھباملسمنوہرکدمہنیرشتفی‬
‫الےئربیخںیموبضمطےعلقےھت۔سجںیمہعلقومقصبسےسوہشمراھتایسںیموہشمرولہپانرمبحرضحت‬
‫یلعےکاہوھتںامراایگ۔‬
‫دگےھےکوگشیکاممتعن‬
‫انباسعرکیکرواتیسجںیمایسزغوہںیمدشدیوھبکاکذترکہایکایگےہ۔اساکہجیتنہیاھتہکولوگںےنحتف‬
‫احلصوہےتیہدگےھذحبرکدےاوروچوہلںرپڈنہایڑچاھدںی۔نکیلبجروسلاہللﷺؤوکاساکملعوہاوت‬
‫آپےنرھگولیدگےھےکوگتشےسعنمرفامدای۔‬

‫زہڑآولدوگش‬
‫مک‬
‫ایسزغوہےسوایسپرپاکیوعرتوجالسمنب ش میکویبییھتاوراساکانمزبنیتنباحرثاھتآپےکےئل‬
‫ینھبوہیئرکبییجیھبےہرگماسےناسںیموخبزرہالمدای۔بجوہروسلاپکﷺےکاسےنمآایوتآپےن‬
‫اساکڑکٹاابچاینکیلےنلگنیکاجبےئوھتکدایاوراہکہکہیڈہایںےھجمالتبریہںیہہکاسںیمزرہالمایایگےہ۔نکیل‬
‫اسومعقرپرشبنبرباءےناکیہمقللگنایلاھتسجیکوہجےسانیکومتوہیئگ۔‬
‫دفکاکناغ‬
‫اسےسےلہپدفکےکولوگںےناالسموبقلںیہنایکاھتاورہییھبوہیدےکیہےلیبقےھتنکیلبجزغوہربیخوہایگ‬
‫وتاوہنںےنریغبیسکوچںرچاںےکاعمالمتےطایکاورآپﷺےنانیکھچکوخااشہتوبقلرکںیلاوراس‬
‫رطحےسدفکیکرسزنیماخصلروسلاہللﷺےکےئلوہیئویکہکناملسمونںےناسرپوھگڑےاوراوٹن‬
‫ںیہندوڑاےئےھتینعیاےسزبو ِرریشمشحتفںیہنایکایگاھت۔‬
‫زغوہذاتارلاقعاساکبلطمےہڑھتیچوںواالزغوہ۔‬
‫رمعہ ِاضقءاوررضحتومیمہنتنباحرثےساکنح‬
‫حلصدحہیبیےکاکیاسلدعببجروسلاپکﷺرمعہےکےئلآےئوتدوزہارولگآپےکرمہاہےھتاور‬
‫آپﷺ بجہکمںیمدالخوہےئوتآپاینپوصق ٰیانیماوینٹنرپوسارےھت۔ایسرمعہےکرفسںیمیبنﷺےن‬
‫رضحتومیمہنتنباحرثاعرمہیےساشدییک۔‬
‫رعمہکومہت‬
‫اسرعمےکاکببسہیےہہکروسلاہللےناحرثنبریمعازدیوکاانپطخدےرکاحمکرصبہےکاپسرواہنایک‬
‫وتاںیہنرصیقِرومےکوگررنرشلیجنبرمعواسغینےنوجاقلبءرپامومراھترگاتفررکایلاوروبضمیطےکاسھتابدنھرک‬
‫انیکرگدنامردی۔ایدرےہہکریفسوںاوراقدصوںاکلتقاہنتیدبرتنیرجماھتوجاالعنگنجےکرباربایاس‬
‫ےسیھبڑبھرکاھجمساجاتاھتایسےیلروسلاہللﷺ ےنوفجیشکےکےیلنیتزہاراکرکشلاتیرایک۔روسلاہلل‬
‫ﷺےناسرکشلاکہپساسالررضحتزدینباحرہثوکرقمرایکاوررفامایارگزدیدیہشوہاجںیئوترفعجنبریتاور‬
‫رفعجدیہشوہاجےئوتدبعاہللنبرواہحاورارگوہیھبدیہشوہاجںیئوتاملسمنسجوکاچںیہاانپہپساسالرانبںیل۔‬
‫رضحتاخدلنبودیل‬
‫انونیتںیکاہشدتےکدعبہپساسالررضحتاخدلنبودیلوکانبایایگوجوطبراملسمنیلہپابریسکرعمےکںیمرشتک‬
‫رکرےہےھتاسدنانےکاہھتےسونولتارںیوٹںیٹاورانوکفیساہللاکبقلالم۔‬
‫حتفہکم‬
‫حتفہکمہیبسےسرپانماوراشدنارزغوہاھتحلصدحہیبییکالخفورزیےکدعبروسلاپکﷺےندسزہاراک‬
‫رکشلایترایکاورریغبیسکوخرنزییےکہکمحتفوہایگ۔ےکمںیمڑپےنیتوساسھٹتبآپﷺ ےنوتڑدےیآپ‬
‫اینپاوینٹنوصق ٰیرپوسارےھت۔ہبعکیکاچیبرھپامثعننبہحلطوکیہدییئگ۔رضحتالبلےنہبعکیکتھچرپڑچھرک‬
‫اذاندی۔حتفہکمرپونولوگںوکلتقرکےناکمکحدایایگرگمھچکےناالسموبقلرکایلانںیمرکعہمنبایبلہجاور‬
‫انبایبرسحاشلماھتھچکےکابرےںیماترخیاخومشےہ۔‬
‫انبخطل‬
‫ہکبجانبلطخاخہنہبعکاکرپدہڑکپرکاکٹلوہااھتاکیاحصیبےنوضحراپکﷺیکدختمںیماحرضوہرکاالطع‬
‫دیآپےنرفامایاےسلتقرکدوںاوراےسلتقرکدایایگ۔‬
‫ایسومعقرپویشحنبرحباوراوبایفسنیکویبیدنہہتنبہبتعےنیھباالسموبقلایک۔‬
‫ہکمںیمروسلاہللﷺ ےناسینروزایقمرفامایہکمےکرقبووجارںیموموجدتبیھبرگادےیےئگ۔‬
‫خ‬
‫زغوہ ییحن‬
‫حتفہکمےکدعبزغوہنینحشیپآایاورایسگنجںیمبجدگھبڑیچموتروسلاہللﷺ ےنداںیئرطفوہرکاکپرا‬
‫ولوگریمیرطفآؤںیمدبعاہللاکاٹیبوہاورآپاثتبدقمرےہ۔ایسزغوہےکدیقویںںیمامیشءتنباحرث‬
‫دعسہییھبدیقوہرکآںیئوجآپﷺ یکراضیعنہبںیھتاورآپےنانیکڑبیدقروزعتیکاینپاچدراھچبرک‬
‫اھٹیبایاورااسحنرفامےتوہےئانیکوقموکآزادرفامدای۔‬
‫‪9‬رجہیںیمدعینباحمتاطیئےناالسموبقلایک۔‬
‫زغوہوبتک‬
‫زغوہوبتکروسلاپکﷺیکزدنیگاکآرخیزغوہاھت۔اوراسیکوہجرعمہکومہتےسلبقوہےنواےلریفس‬
‫احرثنبریمعازدییکاہشدتیھترگماسںیموکیئڑلایئہنوہیئ۔‬

‫دصہقوریخاترکےنیکفضیحلب‬
‫زغوہوبتکیکایتریےکدورانوسرۃوتہباکاکیڑکٹاانزلوہاسجںیمگنجرپااھبرےناوراسیکتلیضفایبنیک‬
‫یئگ۔آپﷺ ےندصہقوریخاترکےنیکتلیضفایبنیکاوراہللیکراہںیماانپسیفناملرخچرکےنیکرتبغ‬
‫ے‬
‫دیبجہکرضحتاوبرکب‬ ‫رفامیئ۔بسےسڑبھرکرضحتامثعنوہنجںےنونوساوٹناوراکیوسوھگڑے ئ‬
‫دصقیرھگاکاسرااسامنےلآےئاوررفامایریمےوچبںےکےئلاہللاوراساکروسلﷺیہاکیفںیہ۔‬
‫رضحترمعےناانپآداھاملدصہقرکدای۔‬
‫زغوہوبتکاوررضحتیلعیکرشتک‬
‫رضحتیلعزغوہوبتکںیماشلمہنوہےئےھت۔روسلاپکﷺےنانوکاےنپالہوایعلیکدھکیاھبلےک‬
‫ےئلدمہنیںیمرےنہاکمکحداینکیلدعبںیمروسلاہللﷺ ےساجےلمآپﷺےناںیہنرھپدمہنیواسپجیھب‬
‫دایاوررفامایایکمتاسابتےسرایضںیہنہکھجمےسںیہمتویہتبسنےہوجومٰیسوکاہرونےسیھت۔اہتبلریمے‬
‫دعبوکیئیبنہنوہاگ۔‬
‫شیجرسعت‬
‫اسزغوہےکدوراناملسمونںوکتہبالکشمتاکاسانمرکانڑپاوسارایںہنوہےنیکوہجےسوہدیپلرفسرکےتاور‬
‫اھکےنےنیپیکیھبیمکوہیئگیھتایسےئلاساکدورساانمشیجرسعتینعییگنتاکرکشلڑپایگ۔‬
‫زغوہوبتکںیموکیئڑلایئہنوہیئاوررویماسےنمہنآےئاسرفسںیملکاچپسدنرصفوہےئسیبدنوبتک‬
‫ںیمایقماور‪30‬دنآدمورتفںیم۔اسزغوہےکقلعتموسرۃوتہبںیمآایتانزلوہںیئ۔‬
‫دجسمِرضار‬
‫زغوہوبتکیکایتریےکدورانوہیدویںیکانماقفہنرسرگایمںیھبرعوجرپیھتاوراسےکےیلاوہنںےنرمزک‬
‫رضاروکانبایسجوکاکیدجسمیکلکشدییئگاپےناسزغوہےسواسپآرکاسدجسمںیمامنزڑپےنھیکاجبےئ‬
‫اےسدہنممرکوادای۔‬
‫ونرجہیںیمیبنیکاصزبحادیاموثلکمیکوافتوہیئانیکوافترپآپوکتخسمغوہااورآپےنرضحتامثعن‬
‫ےسرفامایارگریمےاپسرسیتیڑلیکوہیتوتاسیکاشدییھبمتےسرکداتیوہں۔‬
‫دبعاہللنبایبیکوافت‬
‫‪9‬رجہیںیمںیہانمنیقفاکرسداردبعاہللنبایبوافتاپایگاوررضحترمعےکروےنکےکابووجدروسلاپک‬
‫ﷺےناسیکامنزانجزہڑپاھیئاورداعےئرفغمتیک۔دعبںیمویحانزلوہیئاوراسےنرمعےکومفقیک‬
‫اتدیئرکےتوہےئاہللاعتٰیلےنانمنیقفیکامنزانجزہڑپےنھےسعنمرکدایایگ۔‬
‫اعماولوفد‬
‫‪9‬رجہیوکاعماولوفدیھباہکاجاتےہسجںیمفلتخمووفدےنآرکآپےسالماقتیکاوربسےسوہشمرودف‬
‫رجناناکےہسجںیم‪60‬ارفاداشلمےھت۔‬

‫االسماکالہپجح‬
‫‪9‬رجہیںیمجحرفضوہااورالہپجحرضحتاوبرکبدصقییکرسربایہںیماداایکایگروسلاپکﷺےنانمکس‬
‫جحاقمئرکےنیکرغضےسرضحتاوبرکبدصقیوکاریماجحلانبرکاجیھب۔‬
‫روسلناکﷺیکزدنیگاکالہپاورآخڑیجح‬
‫‪10‬رجہیںیمروسلاپکﷺےنزدنیگاکالہپاورآرخیجحایکاوراسںیماکیالھکوچسیبزہار(اکیالھک‬
‫وچاسیلزہار)احصہبرکاماکالیسباڈمآای۔‬
‫آپﷺ ‪8‬ذیاہجحلوکٰینمںیمرشفیےلےئگواہں‪9‬ذیاہجحلیکحبصکتایقمرفامایاورامتمامنزںیڑپںیھ۔رھپ‬
‫اینتدریوتفقرفامایہکوسرجولطعوہایگ۔اسےکدعبرعہفوکلچڑپےوہواہںےچنہپوتوادیرمنہںیمہبقایتراھت‬
‫وصقیرپاجکوہاسکایگاورآپﷺ نطبوادیںیم‬
‫اسںیمزنولرفامای۔بجوسرجڈلھایگوتآپےکمکحےس ٰ‬
‫رشتفیےلےئگآپےکرگداکیالھکوچسیبزہارااسنونںاکدنمسراھٹںیھٹامرراہاھتاورآپےناکیاجعم‬
‫ہبطخاراشدرفامایسجوکہبطخۃجحاولداعاہکاجاتےہ۔اسںیمآپﷺ ےنرفامایہک‬
‫"ولوگ!ریمیابتنسولویکہکنںیمںیہناجاتناشدیاساسلےکدعباساقممرپںیممتےسیھبکہنلموکسں۔نسول‬
‫ے‬
‫دیےئگاورامہرےوخنںیمےسالہپ‬‫اجتیلہیکرہزیچریمےاپؤںےلترودندییئگ۔اجتیلہےکوخنمتخرک ئ‬
‫وخنےسجںیممتخرکراہوہںوہرہعیبنباحرثےکےٹیباکوخنےہ۔"‬
‫آپےنزامہناجتیلہےکوسدیھبمتخرکدایرفامایںیمبسےسےلہپابعسنبدبعابلطملاکوسدمتخرکاتوہں۔‬
‫اورںیہیرپآتیانزلوہیئ۔‬
‫"آجںیمےناہمترےےئلاہمترادنیلمکمرکدایاورمترپاینپتمعنوپریرکدیاوراہمترےےئلاالسموکتیثیحب‬
‫دنیدنسپرکایل"‬
‫اسےکدعبآپزمدہفلرشتفیالےئوہفیظںیمرغمباوراشعءیکامنزاکیاذاناوردوااقتمےسڑپںیھ۔‬
‫‪10‬ذجحلینعیویمارحنلےکدنآپﷺےناےنپدتسابمرکےس‪63‬اوٹنذحبےیکاورہیقب‪37‬رضحتیلعےن‬
‫ذحبےیک۔اسےکدعباایمرشتقیینعیایگرہابرہریتہذیاہجحلوکٰینمںیمایقمایکاوراسےکدعب ِ‬
‫وطافوداعادا‬
‫رفامای۔اایمِرشتقیےکوطسںیموسرۃرصنانزلوہیئآپےنھجمسایلابداینےسروایگناکوتقآاچنہپےہاورہی‬
‫ومتیکاالطعےہ۔‬
‫نمیاکوگررن‬
‫آپﷺ ےن‪10‬رجہیںیماعمذنبلبجوکنمیاکوگررنانبرکرواہنایک‬
‫آخڑیرسہی‬
‫آپےنآرخیرسہیرضحتااسہمنبزدینباحرہثیکہپساسالریںیماجیھب۔‬
‫رضحتاوبرکبیکااممںیمامنزںی‬
‫دمہنیونمرہرشتفیالےنےکدعببجآپیکتعیبطرخابوہیئگوتآپےنوتاوبرکبوکولہکااجیھبہکوہولوگںوک‬
‫امنزڑپاھںیئانچہچناوبرکبےناناایمںیمامنزڑپاھیئیبنرکمیﷺ یکایحتابمرہکںیمانیکڑپاھیئوہیئ‬
‫امنزوںیکدعتادرتسہےہ۔‬

‫آپﷺ یکاہجنِ ناینےسرپدہینیشن‬
‫آرخ‪12‬رعیباالول‪11‬رجہیدوہبنشوکاچتشیکدشتےکوتقآپاساہجنافینےسرپدہرفامےئگ۔اسوتق‬
‫آپیکرمع‪63‬اسلیھت۔‬
‫آپیکآرخیآراماگہےکابرےںیمیھباحصہبرکامیکراےئفلتخمیھتنکیلاوبرکبدصقیےنرفامایہکںیمےن‬
‫روسلاہللوکہیرفامےتوہےئانسےہہکوکیئیبنوفتںیہنوہارگماسیکدتنیفواہںوہیئاہجںوہوفتوہا۔‬
‫اسےلصیفےکدعباوبہحلطےنآپوکوہرتسبااھٹایسجرپآپیکوافتوہیئاسےکےچینربقوھکدیاورہیرضحت‬
‫اعہشئاکرجحہاھترضحتیلعےنآپوکلسغدایاورآپوکنیتدیفسینمیاچدروںںیمانفکایایگ‪-‬‬


Al Raheeq Ul Makhtoom Final-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

You might also like

Al Raheeq Ul Makhtoom Final-1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Al Raheeq Ul Makhtoom Final-1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

‫﷽‬

‫ریستایبنلﷺ رپداینرھبںیما ّولااعنمایہتفاتکب‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫زغوہاوبا ءایودیاناالسماکالہپزغوہےہسجںیمروسلاپکﷺ ےنرتساہمرجنیےکرمہاہسفنبسیفن‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪6‬رجہیاکبسےسامہواہعقحلصدحہیبیےہبجروسلاپکﷺ رمعہیکتینےساینپوصق ٰیاوینٹنرپوچدہوس‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

‫‪If you find any mistake /error, please inform immediately.‬‬

You might also like