March 21, 2023

Davood Beyralvand
davood.alvand71@gmail.com

Mr. Beyralvand,
Thank you for your email on the topic of ANSI/AGMA 9005-F16, which was sent February
14, 2023. At the March 14, 2023 WebEx meeting of the AGMA Lubrication committee,
the committee discussed your email and decided to address it as a Request For
Interpretation, RFI, and prepare a formal response.

The content of your email was condensed into a short statement shown on the next page
along with the response from the AGMA Lubrication committee.

We would like to further inform you that your inquiry and the answer prepared will be
published on the AGMA website, www.agma.org.

As a reminder, for record keeping and control purposes, your request has been
assigned the registration number, RFI 23-01. Please include this number in any further
correspondence you may send us regarding this inquiry.

Please call me if you have any further questions regarding this or any other AGMA
standard.

Sincerely,
Amir Aboutaleb
Vice President, Technical Division
American Gear Manufacturers Association

Page 1 of 2
 RFI 23-01

Question / statement:

ANSI/AGMA 9005-F16 Annex B, seems to suggest that the choice of viscosity grade for spur and helical
gears is dependent on the operating temperature, pitch line velocity and viscosity index. So that, for
example, at an operating temperature of 50 °c and a pitch line velocity of 5 m/s, the tables in Annex B
suggest mineral oil with a viscosity index of 90 and a viscosity grade of 150 and synthetic oil PAO with
viscosity grade of 100 and synthetic oil PAG with viscosity grade of 100, that is by choosing synthetic oil,
the viscosity grade should be lower.

But, according to my last study and research and the coding that I did based on the AGMA 925-A03
standard in MATLAB software, I came to the conclusion that for temperatures below 60 and 72
degrees Celsius , mineral base oil has a stronger oil film thickness than the PAG and PAO
synthetic base oil respectively. So,we mustn't choose a higher viscosity grade of mineral base
oil in this temperature range.

So, I conclude that the tables attached in ANSI/ AGMA 9005-F16 Annex B definitely need to be
revised and the oil film thickness should be taken into account.

AGMA Lubrication committee response:

The committee feels that the first sentence of B.1, “In the absence of gearbox manufacturer
recommendations, specific application standards, or a rigorous EHL analysis, the following tables are
offered for the user to select an appropriate viscosity grade for their application” clearly states that the
tables are to be used only when no other information or recommendation is available. With that said, the
committee agrees with Mr. Beyralvand’s proposal (report) and plans to review the tables, and update
them, during next revision of AGMA 9005.

Page 2 of 2
 Karafan Journal of Technical and Vocational University – Tehran - Iran

Numerical analysis of the effect of different parameters on lubrication

conditions and the possibility of wear in spur & helical gears in three
groups of common base oils in the industry
Davood Beyralvand1, Hossein Ghazizade-Ahsaee*2, Farzad Banazadeh3, Rasoul Moghaddas4
1,3
MSc Student, Engineering Technical Services, Butia Iranian Steel Complex, Kerman, Iran. 2Assistant
Professor, Department of Mechanical Engineering, Technical and Vocational University (TVU), Tehran, Iran.
4
MSc Student, Engineering Technical Services Manager, Butia Iranian Steel Complex, Kerman, Iran

Abstract

Gears are one of the most important components in power transmission systems in the industry. In this research, using
computer code in MATLAB based on the AGMA 925-A03 standard, after verifying the written code, the effect of different
parameters on lubrication conditions for 3 groups of common base oils in the industry (mineral base group 1, PAO and PAG)
has been investigated and the oil film thickness along the line of action has been calculated for 25 different points and the
possibility of wear in the gears has been investigated. Also, the instantaneous and contact temperature at each point has been
checked and by considering the friction coefficient, the possibility of wear has been quantitatively calculated. The results
show that when the temperature of gear oil is lower than 58°C, the use of mineral oil has a higher pressure-viscosity
coefficient than PAG base oil and when the oil temperature is lower than 72°C compared to PAO base oil, thick oil film It forms
more and stronger, and at temperatures higher than these, due to the higher viscosity index of synthetic base oils, the
lubricating film of synthetic oils forms a stronger film thickness. Also, the higher the speed of the pinion and the smoothness
of the surface, the lower the contact temperature and the stronger the oil film.

Key words: lubricant film thickness, gear, AGMA, pressure coefficient - viscosity

Introduction
Gears can be considered as one of the main power transmission tools, which, due to its wide application, today has a lot
of variety and complex calculations in its design. The discussion of tribology in gears, which deals with frictional wear
and lubrication, has been the focus and interest of researchers in this field for more than a century [1]. In the present
study, using computer code in MATLAB software based on AGMA 925-A03 standard after verifying the code written, the
effect of different parameters on lubrication conditions for 3 groups of common base oils in the industry.

Methodology
The minimum thickness of the gear lubrication film (for 25 points in the line of action in this research) is obtained
by solving the coupled equations from reference [3] and the least squares approximation according to equation (1) [3]:
𝐺𝑖0.56 𝑈𝑖0.69
𝐻(𝑖) = 3.06 × (1)
𝑊𝑖0.1

So that G is a dimensionless parameter of gear surface properties and lubrication, U is a dimensionless parameter of
speed and W is a dimensionless parameter of load and force, and they are well explained in the reference [3].

Results and Discussion

With increasing pressure, the distance between oil molecules decreases and this leads to an exponential increase in
intermolecular attraction in the flow of oil, the result of which is evident in the increase in viscosity, after studying the
behavior of oil viscosity under concentrated and heavy loads (roller bearings and gears), becomes especially important.
Pressure viscosity dependence is defined by the chemical structure of the substance with steric geometry of the
molecules being of particular significance. The pressure-viscosity coefficient is an important parameter for base oils in
determining their lubrication capacity, because it reflects the tolerance of hydrodynamic loads and the lubrication film.
Figure 1 shows the curve of pressure-viscosity coefficient at different temperatures for 3 types of base oil. The
results show that the coefficient in mineral base oils has a higher value and a steeper slope than synthetic base oil.
Figure 2 shows that PAO and PAG synthetic base oils have similar trends for oil film thickness change with
temperature change. Although PAG base oil has a lower pressure-viscosity coefficient than PAO base oil, due to its higher
viscosity index, it has a thicker and stronger lubricating film layer than PAO base oil at all temperatures. Compared to
PAO and PAG base oil, mineral base oil shows a steeper curve of lubricant film thickness versus temperature.
Therefore, at the mentioned temperatures, the gear oil viscosity grade must be carefully selected and this should be
taken into account, if many expert in the industry only consider the viscosity index and always believe that the
lubricating film thickness in synthetic oils is greater than that of mineral oil and the viscosity grade of mineral oil should
always be chosen higher than synthetic, but on the contrary, we concluded that at the mentioned temperatures, we
should consider a lower or equal viscosity grade for mineral oil at these temperatures.

__________
 Figure 1 - changes in viscosity coefficient - pressure in relation to oil temperature in different base oils

Figure 2 - Changes in the thickness of the lubricating film in versus the oil temperature in different base oils

Conclusions
In this research, using computer code in MATLAB based on the AGMA 925-A03 standard, after verifying the written
code, the effect of different parameters on lubrication conditions for 3 groups of common base oils in the industry.
The results show that when the temperature of the gear oil is lower than 58°C, the use of mineral oil has a higher
pressure-viscosity coefficient than PAG base oil and when the oil temperature is lower than 72°C compared to PAO
base oil. Much is made of the potential benefit of synthetics for energy conserving purposes. Hopefully, this data
provides insight into when and why we would rightfully expect to see reductions in frictional conditions leading to
improved reliability and energy savings as a consequence of changing to a synthetic-based lubricant.
Clearly, it is not always best to use a synthetic lubricant.
 ‫تحلیل عددی تاثیر پارامترهای مختلف در شرایط روانکاری و احتمال‬
‫سایش در چرخ دنده های ساده و مارپیچ در سه گروه روغن پایه متداول‬
‫در صنعت‬

‫مقدس‪4‬‬ ‫داوود بیرالوند‪،1‬حسین قاضی زاده‪ ،2‬فرزاد بناء زاده‪ ،3‬رسول‬

‫‪ 1‬و‪- 3‬کارشناسی ارشد‪ ،‬امور خدمات فنی مهندسی‪ ،‬مجتمع فوالد بوتیای ایرانیان‪ ،‬کرمان‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪ -2‬استادیار‪ ،‬گروه مهندسی مکانیک‪ ،‬دانشگاه فنی و حرفه ای‪ ،‬تهران‪ ،‬ایران‪.‬‬
‫‪- 4‬کارشناسی ارشد‪ ،‬مدیر امور خدمات فن ی مهندسی‪ ،‬مجتمع فوالد بوتیای ایرانیان‪ ،‬کرمان‪ ،‬ایران‬

‫چکیده‬
‫چرخ دنده ها یکی از اجزای بسیار مهم در سیستم های انتقال قدرت در صنعت می باشند‪ .‬در پژوهش حاضر با استفاده از کد کامپیوتری‬
‫در نرم افزار متلب بر اساس استاندارد ‪ AGMA 925-A03‬پس از صحت سنجی کد نوشته شده‪ ،‬تاثیر پارامترهای مختلف در شرایط‬
‫روانکاری برای ‪ 3‬گروه روغن پایه متداول در صنعت (پایه معدنی گروه ‪ ،1‬سینتتیک ‪ PAO‬و ‪ )PAG‬بررسی شده و طی آن ضخامت‬
‫فیلم روغن در طول خط عمل برای ‪ 25‬نقطه مختلف محاسبه و احتمال سایش در چرخ دنده ها بررسی شده است‪ .‬همچنین دمای‬
‫لحظه ای و تماسی در هر نقطه بررسی و با در نظر گرفتن ضریب اصطکاک احتمال سایش بصورت کمی محاسبه شده است‪ .‬نتایج‬
‫نشان می دهد زمانی که دمای روغن گیربکس کمتر از ‪ 58‬درجه سانتی گراد باشد استفاده از روغن معدنی به دلیل ضریب فشار –‬
‫ویسکوزیته باالتر نسبت به روغن پایه ‪ PAG‬و در دمای روغن کمتر از ‪ 72‬درجه سانتی گراد نسبت به روغن پایه ‪ PAO‬فیلم روغن‬
‫ضخیم تر و مستحکم تری تشکیل می دهد و در دماهای باالتر از این اعداد به دلیل شاخص گرانروی باالتر روغن های پایه سینتتیک‬
‫فیلم روانکار روغنهای سینتتیک ضخامت فیلم مستحکم تری تشکیل می دهند‪ .‬همچنین هرچقدر سرعت پینیون و صافی سطح‬
‫افزایش یابد میزان دمای تماسی کمتر و فیلم روغن مستحکم تر می شود‪.‬‬

‫کلمات کلیدی ‪ :‬ضخامت فیلم روانکار‪ ،‬چرخ دنده‪ ، AGMA ،‬ضریب فشار – ویسکوزیته‬

‫‪3‬‬
‫‪h-ghazizade@tvu.ac.ir‬‬
‫‪37‬‬
‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫مقدمه‬
‫چرخدندهها را میتوان از اصلیترین ابزار انتقال توان دانست که با توجه به حجم وسیع کاربرد‪ ،‬امروزه داراي تنوع و‬
‫محاسبات پیچیده زیادي در طراحی دارند‪ .‬مسلم ًا شناخت و آگاهی کامل از شکـل هندسی‪ ،‬روابط سینماتیکی‪ ،‬تحلیل‬
‫نیروها و بررسی عملکـرد انواع چرخدندهها براي طراحی و ساخت یک قطعۀ صنعتی امري اجتناب ناپذیر است‪ .‬بحث‬
‫ترایبولوژي‪ 1‬در چرخدندهها‪ ،‬که به بررسی سایش اصطکاک و روانکاري میپردازد‪ ،‬بیش از یک قرن است که مورد توجه‬
‫و عالقۀ محققین این حوزه بوده است [‪ .]2 ;1‬بار چرخدندههاي صنعتی اغلب در حین کار بسیار زیاد و در نتیجه ضخامت‬
‫الیۀ روغن و ناهمواري سطح دندانۀ فاکتورهاي بسیار مهمی میباشند‪ .‬بنابراین‪ ،‬بیشتر سطوح دندانه در حالت روانکاري‬
‫مخلوط االستوهیدرودینامیک ‪ )EHL(2‬قرار دارند [‪ .]5-3‬در این حالت‪ ،‬ویژگیهاي روغن روانکننده مستقیم ًا بر تولید‬
‫گرماي اصطکاکی و ویژگیهاي سایش چرخدندهها و به تبع بر وضعیت روانکاري تأثیر میگذارد [‪ .]8-6‬تاکنـون‬
‫مقالـههاي مختلفی در زمینه تحلیـل االستوهیدرودینامیک و ترایبولوژي‪ 3‬چرخدندهها ارائه شده است‪ .‬محققین در تحلیل‬
‫از روشهاي گوناگونی استفاده کردند و اغلب مطالعات خود را بر روي چرخدندههاي ساده انجام دادهاند [‪ .]9‬در بعضی از‬
‫مقالـههاي ارائه شده‪ ،‬براي تعیین ضخامت فیـلم روانکار در طول خط گـام ‪ 4‬چرخدندههاي مارپیچ‪ 5‬از رابطه داوسون و‬
‫هیگینسون [‪ ]9‬بهعنوان یک منحنی برازش استفاده شده است‪.‬‬
‫ژو‪ ]10[ 6‬با توجه به اهمیت چرخدندههاي مارپیچ به بررسی پیشینه تئوري روانکاري االستو هیدرودینامیک و روش‬
‫محاسبه تئوري روانکاري االستو هیدرودینامیک در سیستم انتقال دنده براي مواد افزودنی مختلف با نامهاي تجاري‬
‫‪ PAO6 SQL+PIP,‬و ‪ SN100‬پرداخت‪ .‬نتایج نشان داد که ضخامت فیلم روغن با مواد افزودنی ‪ SQL+PIP‬بیشتر از‬
‫‪ PAO6‬و ‪ SN100‬بوده و ضریب اصطکاک بین دندهها کمتر میشود‪.‬‬
‫سطح دندانههاي گیربکسها اغلب تحت روانکاري مخلوط کار میکنند‪ .‬در مورد روغنکاري مخلوط‪ ،‬رابطۀ بین جریان‬
‫سیال‪ ،‬تماس خشن و سایش مواد‪ ،‬ایجاد یک مدل پیشبینی براي جفت سایش و روانکاري را بسیار دشوار میکند‪ .‬ژائو‬
‫و همکاران [‪ ]11‬با در نظر گرفتن تأثیر میکرومورفولوژي‪ 7‬سطح دندانۀ سیستم انتقال توان هلیکوپتر‪ ،‬یک مدل تجزیه و‬
‫تحلیل کوپلینگ براي ویژگیهاي سایش روغنکاري مخلوط دنده پیچخورده براي ‪ 3‬تیپ روغن مخصوص هلیکوپتر را‬
‫بررسی و مقایسه کردند‪.‬‬
‫مطالعات تئوري و تجربی نشان میدهد که ضخامت فیلم روغن در چرخ دندهها بر حسب مشخصات هندسی و‬
‫مکانیکی چرخ دنده‪ ،‬سرعت‪ ،‬بـار و مشخصـات فیزیکی و شیمیایی روغن میباشد [‪ .]12‬فالدین و اندرسون‪]13[ 8‬‬
‫سـایش در چرخدندههاي مارپیچ را بدون تحلیل جزئیات روانکاري مطالعه کردند‪ ،‬نتایج نشان داد استفاده از مواد افزودنی‬
‫ضدسایش و جوش دو سطح در این نوع دندهها به علت لغزش باال ضروري است‪ .‬دا ال کروز‪ 9‬و همکاران [‪ ]14‬در سال‬
‫‪، 2012‬تحلیل روانکاري در چرخدنده مارپیچ را با در نظر گرفتن فرضهاي دقیـق مانند تحلیل زبري و دمـایی ارائه دادند‪.‬‬
‫آنها نشان دادند که ضخامت الیۀ روانکار‪ ،‬معموالً براي جدا کردن دو سطح تماس چرخدنده از هم کافی نیست‪ .‬تحت این‬
‫شرایط هـر دو نیروي برشی فیلم روانکار و تماس زبري در تولید اصطکاک شرکت داشتند‪ .‬اما زمان الزم براي پاسخگویی‬

‫‪1‬‬ ‫‪Tribology‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪Elasto- Hydrodynamic‬‬
‫‪3 Tribology‬‬
‫‪4 Pitch line‬‬
‫‪5 Helical‬‬
‫‪6 Xu‬‬
‫‪7 Micromorphology‬‬
‫‪8 Flodin & Andersson‬‬
‫‪9 De la Cruz‬‬

‫‪38‬‬
‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫مدل آنها طوالنی بود‪ .‬جانسون‪ 1‬و همکارانش [‪ ]15‬روش تقسیم بار را براي رژیم روانکار مخلوط معرفی کردند که اکبرزاده‬
‫و خوانساري [‪ ]16‬از این روش براي تحلیل هم دماي چرخدندۀ ساده استفاده کردند‪.‬‬
‫در مطالعات صورت گرفته مشخص شد که در خصوص اینکه در چه زمانی و چه شرایطی از روغنهاي سینتتیک‬
‫بهجاي روغنهاي پایۀ معدنی استفاده شود‪ ،‬تحقیقی صورت نگرفته است‪ .‬پژوهش حاضر با استفاده از کد کامپیوتري در‬
‫نرم افزار متلب بر اساس استاندارد ‪ AGMA 925-A03‬پس از صحت سنجی کد نوشته شده‪ ،‬تأثیر پارامترهاي مختلف‬
‫در شرایط روانکاري براي ‪ 3‬گروه روغن پایه متداول در صنعت (پایۀ معدنی‪ ،‬سینتتیک ‪ PAO‬و ‪ )PAG‬بررسی شده و‬
‫طی آن ضخامت فیلم روغن در طول خط عمل براي ‪ 25‬نقطه مختلف در خط عمل (خط راستی که بر دایرههاي مبناي‬
‫دو چرخ دنده درگیر در نقطه تماس مماس میشود) مطابق شکل ‪ 1‬محاسبه و احتمال سایش در چرخ دندهها بررسی‬
‫شده است‪.‬‬

‫شکل ‪ .1‬شماتیک خط عمل درگیری دو چرخدنده‬

‫مدل سازی‬
‫در رژیم روانکاري اال ستوهیدرودینامیک‪ ،‬تعاملی بین معادالت پیوستگی‪ ،‬مومنتوم‪ ،‬تغییر شکل سطح و اال ستیسیته‪،‬‬
‫رئولوژي‪ 2‬روانکار و خواص سطح برقرار است و معادالت کوپل شده با یکدیگر باید حل شوند[‪.]17‬‬
‫حداقل ضخامت فیلم روانکاري چرخدندهها (براي ‪ 25‬نقطه در خط عمل در این پژوهش) با حل معادالت کوپل شده از‬
‫مرجع [‪ ]18‬و تقریب حداقل مربعات مطابق رابطۀ (‪ )1‬بهدست میآید [‪: ]18‬‬
‫‪𝐺𝑖0.56 𝑈𝑖0.69‬‬
‫× ‪𝐻(𝑖) = 3.06‬‬ ‫(‪)1‬‬
‫‪𝑊𝑖0.1‬‬
‫بهطوري که ‪ G‬پارامتر بدون بعد خواص سطح چرخدندهها و روانکاري‪ U ،‬پارامتر بدون بعد سرعت و ‪ W‬پارامتر بدون‬
‫بعد بارگذاري و نیرو میباشد و در مرجع [‪ ]18‬بهخوبی توضیح داده شدهاند‪.‬‬

‫‪1‬‬ ‫‪Johnson‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪Reology‬‬

‫‪39‬‬
‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫دمای لحظهای‬
‫دماي لحظهاي برابر میزان افزایش دماي سطح دندانه است که از عوامل مختلفی مانند هندسه دندانه‪ ،‬بار‪ ،‬سرعت‪،‬‬
‫اصطکاک‪ ،‬جنس و‪ ...‬ناشی میشود و مطابق رابطۀ (‪ )2‬زیر تعریف میشود [‪: ]19‬‬
‫𝑛𝜔 𝑖𝑋‬ ‫| )𝑖(‪|𝑣𝑟1(𝑖)− 𝑣𝑟2‬‬
‫× )𝑖(𝑚𝜇 𝐾 ‪𝜃𝑓𝑙(𝑖) = 31.62‬‬ ‫(‪)2‬‬
‫𝑣( 𝐵 × ‪0.5‬‬ ‫𝑣( 𝐵 ‪0.5 +‬‬ ‫‪0.5‬‬
‫𝑖𝐻𝑏‬ ‫) ‪𝑀1 𝑟1(𝑖)−‬‬ ‫) ‪𝑀2 𝑟2(𝑖)−‬‬

‫که در آن ‪ K‬ضریب توزیع گرماي ناشی از اصطکاک‪ 𝜇𝑚(𝑖) ،‬ضریب اصطکاک میانگین‪ 𝑋𝑖 ،‬فاکتور سهم بار‪ 𝜔𝑛 ،‬بار‬
‫عمودي‪ 𝑣𝑟1(𝑖) ،‬و )𝑖(‪ 𝑣𝑟2‬به ترتیب سرعتهاي غلتشی چرخدنده کوچک و بزرگ‪ bHi ،‬نیم پهناي باند پهناي تماس‬
‫هرتز‪ 𝐵𝑀 ،‬ثوابت حرارتی چرخ دندهها میباشد که تمامی آنها در مرجع [‪ ]18‬بهخوبی شرح داده شده است‪.‬‬

‫دمای دندانه‬
‫دماي دندانه‪ ،‬دماي سطح دندانه چرخدنده قبل از وارد شدن به ناحیۀ تماس است و همیشه مقداري از دماي روغن‬
‫بیشتر است‪ .‬روشهاي متعددي براي محاسبۀ آن وجود دارد که مطابق رابطۀ (‪ ]18[ )3‬برابر است با ‪:‬‬
‫𝑥𝑎𝑀 𝑙𝑓𝜃‪𝜃𝑀 = 𝐾𝑆𝑢𝑚𝑝 𝜃𝑜𝑖𝑙 + 0.56‬‬ ‫(‪)3‬‬

‫که 𝑝𝑚𝑢𝑆𝐾 ثابت روش روانکاري (پاششی‪ ،1‬گردشی‪ 2‬و‪ )...‬و 𝑙𝑖𝑜𝜃 دماي روغن است‪.‬‬

‫دمای تماسی‬
‫براي محاسبۀ دماي تماسی در هر نقطه خط عمل از رابطۀ (‪ )4‬استفاده میشود [‪:]18‬‬

‫)𝑖( 𝑙𝑓𝜃 ‪𝜃𝐵(𝑖) = 𝜃𝑀 +‬‬ ‫(‪)4‬‬

‫که در آن )𝑖( 𝑙𝑓𝜃و 𝑀𝜃 به ترتیب دماي لحظهاي نقاط خط عمل و دماي دندانه بر حسب درجۀ سلسیوس میباشند‪.‬‬

‫سایش‬
‫‪3‬‬
‫سایش عبارت است از کاهش تدریجی ماده از سطح جسمی که نسبت به جسم دیگر حرکت نسبی دارد‪ .‬گرماي‬
‫اصطکاک باالي تولیدي و حرکت لغزشی بین چرخدندهها هنگام کاهش ضخامت فیلم روغن و شرایط روانکاري مرزي‬
‫رخ میدهد و احتمال درگیري پستی بلندي سطح دندهها و سایش باال میرود‪.‬‬

‫احتمال سایش‬

‫‪1‬‬
‫‪Splash‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Circulation‬‬
‫‪3‬‬
‫‪Wear‬‬

‫‪40‬‬
‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫رژیم روانکاري مرزي شامل فعل و انفعاالت پیچیدۀ زیادي میان روغن پایه‪ ،‬مواد افزودنی و سطوح دندهها است و این‬
‫امر برآورد دقیق مقدار سایش را بسیار مشکل میسازد‪ .‬در همین راستا مطالعات تجربی از سوي ‪ Wellauer‬و ‪Holloway‬‬
‫[‪ ]16‬که برگرفته از نتایج صدها تست آزمایشگاهی و کاربرد تخصصی میباشد جهت تقریب احتمال سایش با استفاده از‬
‫رابطه احتمال گاوس میتواند مورد استفاده قرار بگیرد‪.‬‬

‫نتایج و بحث‬
‫اعتبار سنجی‬
‫جهت اعتبار سنجی نتایج حاصل از مدلسازي مطالعه موجود‪ ،‬نتایج به دست آمده با نتایج مرجع [‪ ]18‬مورد مقایسه‬
‫قرار گرفته است‪ .‬در جدول ‪ 1‬مقایسۀ نتایج مطالعۀ حاضر با نتایج مرجع [‪ ]18‬قابل مشاهده است که حاکی از توافق‬
‫مناسب نتایج جهت محاسبۀ ضخامت فیلم روانکاري‪ ،‬احتمال سایش و سایر پارامترها است‪.‬‬
‫پس از اطمینان از نتایج صحت سنجی‪ ،‬جهت بررسی محاسبات مسئله پژوهش حاضر و بررسی تأثیر عوامل مختلف‬
‫بر شرایط روانکاري و احتمال سایش در چرخ دندۀ ساده و مارپیچ از مشخصات چرخدندهها و روانکار مطابق جدول ‪2‬‬
‫استفاده میگردد‪.‬‬

‫جدول ‪ -1‬مقایسه نتایج کد محاسباتی با مرجع [‪]18‬‬

‫مقدار واقعی‬
‫درصد خطا‬ ‫پژوهش حاضر‬ ‫مشخصات چرخدندهها‬
‫پارامترها‬
‫پارامترهای ورودی‬
‫‪-‬‬ ‫‪21‬‬ ‫‪21‬‬ ‫تعداد دندانه پینیون‬
‫‪-‬‬ ‫‪26‬‬ ‫‪26‬‬ ‫تعداد دندانه چرخدنده‬
‫‪-‬‬ ‫‪71/1‬‬ ‫‪71/1‬‬ ‫دماي روغن (‪)oC‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫زاویه فشار نرمال (درجه)‬
‫‪-‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫نسبت پواسون‬
‫‪-‬‬ ‫‪20/619‬‬ ‫‪20/619‬‬ ‫توان (‪)kW‬‬
‫‪-‬‬ ‫‪460‬‬ ‫‪460‬‬ ‫گرید روغن (‪)ISO VG‬‬

‫پارامترهای خروجی‬
‫عملکردی‬
‫‪0‬‬ ‫حداقل ضخامت فیلم روغن‬
‫‪0/2072‬‬ ‫‪0/207269‬‬
‫(‪)µm‬‬
‫‪4/7‬‬ ‫متوسط دماي سطح دندانه‬
‫‪86/1‬‬ ‫‪82/22‬‬
‫(‪)oC‬‬

‫‪41‬‬
‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫‪5/9‬‬ ‫بیشترین دماي درگیري‬

‫‪114/25‬‬ ‫‪107/86‬‬
‫دندانهها (‪)oC‬‬

‫ریسک سایش و ‪Scuffing‬‬

‫‪0‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫ریسک سایش‬
‫‪0‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫‪5%‬‬ ‫ریسک ‪Scuffing‬‬

‫جدول ‪ -2‬مشخصات هندسی و عملکردی چرخدندهها و روانکار مورد مطالعه‬

‫چرخ دنده ‪2‬‬ ‫چرخ دنده ‪1‬‬ ‫مشخصات چرخدندهها‬

‫پارامترهای ورودی‬
‫‪24‬‬ ‫‪16‬‬ ‫تعداد دندانه پینیون‬
‫‪75‬‬ ‫‪75‬‬ ‫دماي روغن (‪)oC‬‬
‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫زاویه فشار نرمال (درجه)‬
‫‪0.3‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫نسبت پواسون‬
‫‪20‬‬ ‫‪20‬‬ ‫توان (‪)kW‬‬
‫‪59/18‬‬ ‫‪41/23‬‬ ‫شعاع خارجی چرخ دنده (‪)mm‬‬
‫سرعت پینیون (‪)rpm‬‬
‫*‬ ‫‪1000‬‬

‫مشخصات روانکارها‬
‫معدنی گروه ‪( 1‬بهران بردبار)‪،‬‬
‫معدنی گروه ‪( 1‬بهران بردبار)‪PAO ،‬‬
‫‪ PAO‬سینتتیک (بهران بردبار ‪،)PS‬‬
‫سینتتیک (بهران بردبار ‪PAG ،)PS‬‬ ‫نوع روغن پایه‬
‫‪ PAG‬سینتتیک (بهران بردبار‬
‫سینتتیک (بهران بردبار ‪)PG‬‬
‫‪)PG‬‬
‫‪320‬‬ ‫‪320‬‬ ‫ویسکوزیته در ‪ 40‬درجه (‪)cSt‬‬
‫‪50،36،24‬‬ ‫‪50،36،24‬‬ ‫ویسکوزیته در ‪ 100‬درجه (‪)cSt‬‬
‫‪220،160،95‬‬ ‫‪220،160،95‬‬ ‫شاخص گرانروي‬

‫جهت روانکاري دندهها‪ ،‬بسته به نوع دنده و شرایط کارکرد‪ ،‬روغن مورد نظر انتخاب میشود‪ .‬روغن ها از دو جز روغن‬
‫پایه و مواد افزودنی تشکیل شده است‪ .‬مؤسسه نفت آمریکا (‪ )API‬روغنهاي پایه را در پنج دسته طبقه بندي کرده‬
‫است‪ ،‬که سه گروه اول معدنی و از نفت خام پاالیش شدهاند‪ .‬روغنهاي پایه گروه ‪ IV‬روغنهاي فول سینتتیک (پلی‬

‫‪42‬‬
‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫آلفاالفین‪ )1‬هستند‪ .‬گروه ‪ V‬براي روغنهاي پایه دیگر است که در گروههاي ‪ I‬تا ‪ IV‬گنجانده نشده اند‪ .‬قبل از اینکه‬
‫تمام مواد افزودنی به مخلوط اضافه شوند‪ ،‬روغن هاي روان کننده به عنوان یک یا چند گروه از این پنج گروه ‪ API‬شروع‬
‫میشوند‪.‬‬
‫براي چرخدندهها و گیربکسها متداولترین روغنهاي پایهاي که استفاده میشود‪ .‬روغن پایه معدنی (گروه اول)‪ ،‬روغن‬
‫پایه پلی آلفا اولفین ‪( PAO‬سینتتیک گروه چهارم) و روغن پلی آلکیلن گالیکول ‪( 2PAG‬سینتتیک گروه پنجم)‪ .‬هرکدام‬
‫از این روغنهاي پایه داراي مزایا و معایبی هستند که در جدول شکل ‪ 2‬مالحظه میشود‪.‬‬
‫در پژوهش حاضر هر ‪ 3‬روغن پایه متداول از یک برند (نفت بهران) و با مشخصات جدول ‪ 2‬مورد بررسی قرار میگیرند‪.‬‬

‫شکل ‪ – 2‬مقایسه پارامترهای مختلف در روغن پایههای متداول صنعت [‪]21‬‬

‫شکل ‪ 3‬نشان میدهد که روغنهاي سینتتیک گروه ‪ 4‬و ‪ 5‬رنج دمایی باالتري را تحمل کرده نسبت به تغییرات دما‬
‫مقاومتر هستند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Polyalphaolefin‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Polyalkylene glycol‬‬

‫‪43‬‬
‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫شکل ‪ – 3‬مقایسۀ شرایط دمایی و عملکردی در روغن پایههای متداول صنعت [‪]21‬‬

‫شکل ‪ 4‬تغییرات ویسکوزیته دینامیک در برابر دماي روغن را براي روغنهاي پایۀ معدنی‪ PAO ،‬و ‪ PAG‬نشان میدهد‪.‬‬
‫که مالحظه میشود روغن پایه ‪ PAG‬و ‪ PAO‬بهدلیل شاخص گرانروي‪ 1‬باالتر تغییرات کمتري نسبت با دما دارند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Viscosity Index‬‬

‫‪44‬‬
‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫‪200‬‬
‫‪180‬‬ ‫‪Mineral Base Oil‬‬
‫)‪Absolute Viscosity (N/mm2‬‬

‫‪160‬‬ ‫‪PAO Base Oil‬‬

‫‪140‬‬
‫‪PAG Base Oil‬‬
‫‪120‬‬
‫‪100‬‬
‫‪80‬‬
‫‪60‬‬
‫‪40‬‬
‫‪20‬‬
‫‪0‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪120‬‬
‫‪Oil Temprature‬‬ ‫)‪(oC‬‬

‫شکل ‪ – 4‬تغییرات ویسکوزیته مطلق نسبت به دمای روغن در روغن پایههای مختلف‬

‫با افزایش فشار‪ ،‬فاصله بین مولکولهاي روغن کمتر شده و همین منجر به افزایش تصاعدي جاذبه بین مولکولی در جریان‬
‫روغن میشود که نتیجۀ آن در افزایش ویسکوزیته مشهود است پس مطالعۀ رفتار ویسکوزیته روغن تحت بارهاي متمرکز‬
‫و سنگین (رولینگ برینگ ها‪ 1‬و چرخدندهها) اهمیت ویژهاي پیدا میکند‪ .‬ضریب فشار‪ -‬ویسکوزیته ‪2‬یک پارامتر مهم‬
‫براي روغنهاي پایه در تعیین ظرفیت روانکاري آنها است‪ ،‬زیرا منعکس کننده تحمل بارهاي هیدرودینامیکی و فیلم‬
‫روانکاري میباشد‪ .‬روابط ریاضی جهت محاسبه ضریب فشار‪ -‬ویسکوزیته در مرجع [‪ ]18‬بهخوبی شرح داده شده است‪.‬‬
‫شکل ‪ 5‬منحنی ضریب فشار‪ -‬ویسکوزیته را در دماهاي مختلف براي ‪ 3‬نوع روغن پایه نشان میدهد‪ .‬نتایج نشان میدهد‬
‫که ضریب در روغنهاي پایۀ معدنی مقدار باالتر و شیب تندتري نسبت به روغن پایه سینتتیک دارند‪.‬‬

‫‪1‬‬
‫‪Rolling Bearing‬‬
‫‪2‬‬
‫‪Pressure-viscosity coefficient‬‬

‫‪45‬‬
 ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫‪0.02‬‬
‫‪Mineral Base Oil‬‬
‫)‪Pressure- Viscosity Cofficient (mm2/N‬‬

‫‪PAO Base Oil‬‬

‫‪0.018‬‬
‫‪PAG Base Oil‬‬
‫‪0.016‬‬

‫‪0.014‬‬

‫‪0.012‬‬

‫‪0.01‬‬

‫‪0.008‬‬

‫‪0.006‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪120‬‬
‫‪Oil Temprature‬‬ ‫)‪(oC‬‬

‫شکل ‪ – 5‬تغییرات ضریب ویسکوزیته ‪ -‬فشار نسبت به دمای روغن در روغن پایههای مختلف‬

‫شکل ‪ 6‬نشان میدهد که روغنهاي پایه سینتتیک ‪ PAO‬و ‪ PAG‬روندهاي مشابهی براي تغییر ضخامت با تغییر دما‬
‫دارند‪ .‬با اینکه روغن پایه ‪ PAG‬ضریب فشار‪ -‬ویسکوزیته کمتري از روغن پایه ‪ PAO‬دارد اما بهدلیل شاخص گرانروي‬
‫باالتر‪ ،‬در تمام دماها الیۀ فیلم روانکار ضخیمتر و محکمتري نسبت به روغن پایه ‪ PAO‬دارد‪ .‬روغن پایۀ معدنی نسبت به‬
‫روغن پایه ‪ PAO‬و ‪ PAG‬منحنی تندتري از ضخامت الیه روانکار در برابر دما را نشان میهد‪.‬‬
‫همچنین شکل ‪ 6‬نشان میدهد که زمانی که دماي روغن گیربکس کمتر از ‪ 58‬درجه سلسیوس باشد استفاده از روغن‬
‫معدنی بهدلیل ضریب فشار – ویسکوزیته باالتر نسبت به روغن پایه ‪ PAG‬و در دماي روغن کمتر از ‪ 72‬درجه سلسیوس‬
‫نسبت به روغن پایه ‪ PAO‬فیلم روغن ضخیمتر و مستحکمتري تشکیل میدهد و در دماهاي باالتر از این اعداد بهدلیل‬
‫شاخص گرانروي باالتر روغنهاي پایه سینتتیک فیلم روانکار روغنهاي سینتتیک مستحکمتر میباشد‪.‬‬

‫‪46‬‬
 ‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫‪0.54‬‬
‫‪Mineral Base Oil‬‬
‫‪0.49‬‬
‫‪0.44‬‬ ‫‪PAO Base Oil‬‬
‫)‪Film Thickness (µm‬‬

‫‪0.39‬‬ ‫‪PAG Base Oil‬‬

‫‪0.34‬‬
‫‪0.29‬‬
‫‪0.24‬‬
‫‪0.19‬‬
‫‪0.14‬‬
‫‪0.09‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪120‬‬
‫‪Oil Temprature‬‬ ‫)‪(oC‬‬

‫شکل ‪ – 6‬تغییرات ضخامت فیلم روانکار نسبت به دمای روغن در روغن پایههای مختلف‬

‫شکل ‪ 7‬نشان میدهد که در دماهاي باالتر از ‪ 72‬درجه در صورت استفاده از روغنهاي پایۀ معدنی احتمال سایش‬
‫بیشتر از روغنهاي پایۀ سینتتیک است بهطوري که در دماهاي بیشتر از ‪ 85‬درجه با شیب بیشتري تغییر میکند و از‬
‫آنجایی که ضخامت فیلم روغن معیاري براي تعیین احتمال سایش میباشد‪ ،‬ریسک سایش باالتر میباشد‪.‬‬
‫از آنجایی که تقریباً تمامیچرخدندهها در صـنعت در دماي بیشـتر از ‪ 60‬درجه سـلسـیوس کار میکنند پس بهطور‬
‫کلی روغنهاي ‪ PAG‬داراي الیههاي ضـــخیمتري نســـبت به ‪ PAO‬و روغنهاي معدنی در کل محدودۀ دماي عملی‬
‫چرخدندهها در صنعت هستند‪.‬‬
‫تفاوت کمیبین ‪ PAO‬و روغن هاي معدنی در محدودۀ دمایی ‪ 70‬تا ‪ 85‬درجه ســـلســـیوس وجود دارد ( در این‬
‫محدودۀ دمایی روغن ‪ 3 PAO‬تا ‪ 7‬در صد فیلم ضخیمتري ت شکیل میهد)‪ ،‬اما در همین محدودۀ دمایی‪ ،‬روغن پایه‬
‫‪ 10 PAG‬تا ‪ 21‬درصد الیه و فیلم روانکاري ضخیمتري از روغن معدنی میدهد‪.‬‬
‫براي دماهاي کمتر از ‪ 70‬درجه سانتیگراد‪ ،‬روغن هاي معدنی و ‪ PAG‬ضخامت فیلم روانکاري ضخیمتري از روغن‬
‫هاي ‪ PAO‬دارند‪.‬‬
‫براي دماهاي باالتر از ‪ 85‬درجه سانتیگراد‪ ،‬روغن هاي ‪ PAO‬و ‪ PAG‬ضخامت فیلم روانکار بهطور قابل توجهی بیشتر‬
‫از روغنهاي معدنی دارند و ریسک سایش دندهها پایینتر است‪.‬‬

‫‪47‬‬
 ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫‪0.906‬‬
‫‪Mineral Base Oil‬‬
‫‪0.806‬‬ ‫‪PAO Base Oil‬‬
‫‪0.706‬‬ ‫‪PAG Base Oil‬‬
‫‪probability of wear‬‬

‫‪0.606‬‬
‫‪0.506‬‬
‫‪0.406‬‬
‫‪0.306‬‬
‫‪0.206‬‬
‫‪0.106‬‬
‫‪0.006‬‬
‫‪50‬‬ ‫‪60‬‬ ‫‪70‬‬ ‫‪80‬‬ ‫‪90‬‬ ‫‪100‬‬ ‫‪110‬‬ ‫‪120‬‬
‫)‪Oil Temprature (oC‬‬

‫شکل ‪ – 7‬تغییرات احتمال سایش دندهها در دماهای مختلف روغن در روغن پایههای متداول‬

‫شکل ‪ 8‬نشان میدهد با افزایش سرعت بهدلیل تغییرات فشار ایجاد شده در روغن‪ ،‬مقدار روغن بیشتري بین دندهها‬
‫قرار گرفته و فیلم روانکاري ضخیمتري تشکیل میشود بهطوري که مطابق شکل ‪ 9‬وقتی سرعت پینیون از‪ 400 rpm‬تا‬
‫‪ rpm 1000‬تغییر پیدا میکند‪ ،‬احتمال سایش دندهها در روغنهاي پایۀ معدنی ‪ 90‬درصد‪ ،‬در روغن پایه سینتتیک‬
‫‪ PAO‬و ‪ 88 PAG‬درصد کاهش پیدا میکند‪.‬‬

‫‪48‬‬
 ‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫‪0.34‬‬
‫‪Mineral Base Oil‬‬ ‫‪Toil =75 oC‬‬

‫‪0.29‬‬ ‫‪PAO Base Oil‬‬

‫)‪Film Thickness (µm‬‬

‫‪PAG Base Oil‬‬

‫‪0.24‬‬

‫‪0.19‬‬

‫‪0.14‬‬

‫‪0.09‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪700‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1100‬‬
‫)‪Pinion Speed (rpm‬‬

‫شکل ‪ – 8‬تغییرات ضخامت فیلم روانکار در سرعتهای مختلف پینیون در روغن پایههای متداول‬

‫‪0.7‬‬
‫‪Toil =75 oC‬‬ ‫‪Mineral Base Oil‬‬
‫‪0.6‬‬
‫‪PAO Base Oil‬‬
‫‪probability of wear‬‬

‫‪0.5‬‬
‫‪PAG Base Oil‬‬
‫‪0.4‬‬

‫‪0.3‬‬

‫‪0.2‬‬

‫‪0.1‬‬

‫‪0‬‬
‫‪400‬‬ ‫‪500‬‬ ‫‪600‬‬ ‫‪700‬‬ ‫‪800‬‬ ‫‪900‬‬ ‫‪1000‬‬ ‫‪1100‬‬

‫)‪Pinion Speed (rpm‬‬

‫شکل ‪ – 9‬تغییرات احتمال سایش دندهها در سرعتهای مختلف پینیون در روغن پایههای متداول‬

‫‪49‬‬
 ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫صافی سطح دو چرخ دنده درگیر‪ ،‬عامل بسیار مهمی در کارکرد آنها میباشد و میانگین زبري سطح‪ 1‬هریک از آنها بر‬
‫مقدار ضخامت فیلم روغن و احتمال سایش و دماي تماسی هر چرخ دنده تأثیرگذار است‪ .‬شکل ‪ 10‬نشان میدهد با‬
‫افزایش میانگین زبري سطح ماکزیمم دماي تماسی دو چرخ دنده بهصورت نمایی کاهش پیدا کرده و فیلم روانکاري‬
‫ضخیمتري طبق شکل ‪ 11‬تشکیل میشود و از آنجایی که ضخامت فیلم روغن معیاري براي تعیین احتمال سایش‬
‫میباشد احتمال سایش دندهها با افزایش میانگین زبري سطح مطابق شکل ‪ 12‬کاهش پیدا میکند‪.‬‬

‫‪140‬‬
‫)‪Maximum contact temperature (oC‬‬

‫‪135‬‬ ‫‪Mineral Base Oil‬‬

‫‪130‬‬ ‫‪PAO Base Oil‬‬
‫‪125‬‬
‫‪PAG Base Oil‬‬
‫‪120‬‬
‫‪115‬‬
‫‪110‬‬
‫‪105‬‬
‫‪100‬‬
‫‪95‬‬
‫‪90‬‬
‫‪0.2‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.8‬‬
‫)‪Average surface roughness (µm‬‬

‫شکل ‪ – 10‬تغییرات دمای تماس دندهها در میانگین زبری سطح مختلف و روغن های پایه متداول‬

‫‪1‬‬
‫‪Average surface roughness‬‬

‫‪50‬‬
 ‫حامد یوسفوند و همکاران‬ ‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬

‫‪0.34‬‬
‫‪Toil =75 oC‬‬
‫‪0.32‬‬
‫)‪Film Thickness (µm‬‬

‫‪0.3‬‬

‫‪0.28‬‬

‫‪0.26‬‬
‫‪Mineral Base Oil‬‬
‫‪0.24‬‬
‫‪PAO Base Oil‬‬
‫‪0.22‬‬ ‫‪PAG Base Oil‬‬
‫‪0.2‬‬
‫‪0.2‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.8‬‬
‫)‪Average surface roughness (µm‬‬

‫شکل ‪ – 11‬تغییرات ضخامت فیلم روانکار در میانگین زبری سطح مختلف و روغنهای پایه متداول‬

‫‪0.75‬‬
‫‪Mineral Base Oil‬‬ ‫‪Toil =75 oC‬‬
‫‪0.65‬‬
‫‪PAO Base Oil‬‬
‫‪0.55‬‬
‫‪probability of wear‬‬

‫‪PAG Base Oil‬‬

‫‪0.45‬‬

‫‪0.35‬‬

‫‪0.25‬‬

‫‪0.15‬‬

‫‪0.05‬‬
‫‪0.2‬‬ ‫‪0.3‬‬ ‫‪0.4‬‬ ‫‪0.5‬‬ ‫‪0.6‬‬ ‫‪0.7‬‬ ‫‪0.8‬‬
‫)‪Average surface roughness (µm‬‬

‫شکل ‪ – 12‬تغییرات احتمال سایش دندهها در میانگین زبری سطح مختلف و روغنهای پایه متداول‬

‫‪51‬‬
‫فصلنامه علمی کارافن‪ ،)1402( 20 ،‬شماره ‪32-55 ،3‬‬ ‫بهبود مبادلهکنهای حرارتی پوسته لوله با بافلهای‪...‬‬

‫نتیجهگیری‬
‫پژوهش حاضر با استفاده از کد کامپیوتري در نرم افزار متلب بر اساس استاندارد ‪ AGMA 925-A03‬تأثیر‬
‫پارامترهاي مختلف در شرایط روانکاري براي ‪ 3‬گروه روغن پایۀ متداول در صنعت (پایۀ معدنی گروه ‪ ،1‬سینتتیک ‪PAO‬‬
‫و ‪ )PAG‬بررسی شده و طی آن ضخامت فیلم روغن در طول خط عمل براي ‪ 25‬نقطۀ مختلف محاسبه و احتمال سایش‬
‫در چرخ دندهها بررسی شده است‪ .‬نتایج نشان داد زمانی که دماي روغن گیربکس کمتر از ‪ 58‬درجه سلسیوس باشد‬
‫استفاده از روغن معدنی بهدلیل ضریب فشار – ویسکوزیته باالتر نسبت به روغن پایه ‪ PAG‬و در دماي روغن کمتر از‬
‫‪ 72‬درجۀ سلسیوس نسبت به روغن پایه ‪ PAO‬فیلم روغن ضخیمتر و مستحکمتري تشکیل میدهد و در دماهاي باالتر‬
‫از این اعداد بهدلیل شاخص گرانروي باالتر روغنهاي پایه سینتتیک فیلم روانکار روغنهاي سینتتیک مستحکمتر‬
‫میباشد‪ .‬پس همواره استفاده از روغن سینتتیک به صرفه و قابلقبول نیست و باید حتما شرایط دمایی‪ ،‬توصیۀ سازنده‪،‬‬
‫شرایط محیطی‪ ،‬شرایط آلیاژي‪ ،‬آب بندي و نوع کاربري تجهیز و‪ ...‬در نظر گرفته شود‪ .‬در صورت معادل یابی‪ ،‬تغییر نوع‬
‫روغن از سینتتیک به معدنی و یا بلعکس‪ ،‬با توجه به تفاوت رفتار ترایبولوژیکی روغن پایهها باید حتماً به ضخامت فیلم‬
‫روغن توجه ویژه کرد که انتظارات برآورده شود و روانکاري تجهیز دچار اختالل نشود‪ .‬اینکه همواره روغن سینتتیک‬
‫بهعلت شاخص گرانروي باال ضخامت باالتري تشکیل میدهد و باید گرید روغن سنتزي از معدنی کمتر انتخاب شود‬
‫صحیح نیست‪.‬‬
‫تشکر و قدردانی‬
‫بدینوسیله از حمایتهاي شرکت فوالد بوتیاي ایرانیان در انجام این تحقیق کمال تشکر و قدردانی را داریم‪.‬‬

‫‪References‬‬

‫‪[1] Kelley, B. W. (1953). A new look at the scoring phenomena of gears. Society of‬‬
‫‪Automotive‬‬ ‫‪Engineers‬‬ ‫‪transactions,‬‬ ‫‪61,‬‬ ‫‪175-188.‬‬
‫‪https://www.jstor.org/stable/44553238‬‬
‫‪[2] Liu, F. H., Theodossiades, S., Bergman, L. A., Vakakis, A. F., & McFarland, D. M.‬‬
‫‪(2015). Analytical characterization of damping in gear teeth dynamics under‬‬
‫‪hydrodynamic conditions. Mechanism and Machine Theory, 94, 141-147.‬‬
‫‪https://doi.org/10.1016/j.mechmachtheory.2015.08.007‬‬
‫‪[3] Bair, S. (2018). Generalized Newtonian viscosity functions for hydrodynamic lubrication.‬‬
‫‪Tribology International, 117, 15-23. https://doi.org/10.1016/j.triboint.2017.08.014‬‬
‫‪[4] Chapkov, A. D., Bair, S., Cann, P., & Lubrecht, A. A. (2007). Film thickness in point‬‬
‫‪contacts under generalized Newtonian EHL conditions: Numerical and‬‬
‫‪experimental analysis. Tribology International, 40(10-12), 1474-1478.‬‬
‫‪https://doi.org/10.1016/j.triboint.2007.01.002‬‬
‫‪[5] Polajnar, M., Thiebaut, B., Jarnias, F., & Kalin, M. (2021). Elasto-hydrodynamic friction‬‬
‫‪changes on steel surfaces arising from the modified surface energy of the steel due‬‬
‫‪to additive boundary films. Tribology International, 164(40), 107203.‬‬
‫‪https://doi.org/10.1016/j.triboint.2021.107203‬‬
‫‪[6] Wellauer, E. J., & Holloway, G. A. (1976). Application of EHD Oil Film Theory to‬‬
‫‪Industrial Gear Drives. Journal of Engineering for Industry, 98(2), 626-631.‬‬
‫‪https://doi.org/10.1115/1.3438951‬‬

‫‪52‬‬
‫حامد یوسفوند و همکاران‬ 32-55 ،3 ‫ شماره‬،)1402( 20 ،‫فصلنامه علمی کارافن‬

[7] Zhang, B., Wang, J., Omasta, M., & Kaneta, M. (2015). Effect of fluid rheology on the
thermal EHL under ZEV in line contact. Tribology International, 87, 40-49.
https://doi.org/10.1016/j.triboint.2015.01.024
[8] Zhao, Y., & Wong, P. L. (2021). Thermal-EHL analysis of slip/no-slip contact at high
slide-to-roll ratio. Tribology International, 153, 106617.
https://doi.org/10.1016/j.triboint.2020.106617
[9] Raisin, J., Fillot, N., Vergne, P., & Dureisseix, D. (2019). Numerical simulation of
lubricated DLC-coated point contacts under infinite sliding conditions. Tribology
International, 133, 136-151. https://doi.org/10.1016/j.triboint.2018.12.032
[10] Xu, L. (2023). Overview of EHL Helical Gear Friction Based on Point Contact.
Academic Journal of Engineering and Technology Science, 6(1), 46-49.
https://doi.org/10.25236/AJETS.2023.060107
[11] Zhao, J., Sheng, W., Li, Z., Zhang, H., & Zhu, R. (2022). Effect of lubricant selection
on the wear characteristics of spur gear under oil-air mixed lubrication. Tribology
International, 167(4), 107382. https://doi.org/10.1016/j.triboint.2021.107382
[12] Camousseigt, L., Galfré, A., Couenne, F., Oumahi, C., Muller, S., & Tayakout-Fayolle,
M. (2023). Oil-bleeding dynamic model to predict permeability characteristics of
lubricating grease. Tribology International, 183, 108418.
https://doi.org/10.1016/j.triboint.2023.108418
[13] Flodin, A., & Andersson, S. (2000). Simulation of mild wear in helical gears. Wear,
241(2), 123-128. https://doi.org/10.1016/S0043-1648(00)00384-7
[14] De la Cruz, M., Chong, W. W. F., Teodorescu, M., Theodossiades, S., & Rahnejat, H.
(2012). Transient mixed thermo-elastohydrodynamic lubrication in multi-speed
transmissions. Tribology International, 49, 17-29.
https://doi.org/10.1016/j.triboint.2011.12.006
[15] Johnson, K. L., Greenwood, J. A., & Poon, S. Y. (1972). A simple theory of asperity
contact in elastohydro-dynamic lubrication. Wear, 19(1), 91-108.
https://doi.org/10.1016/0043-1648(72)90445-0
[16] Akbarzadeh, S., & Khonsari, M. M. (2008). Performance of Spur Gears Considering
Surface Roughness and Shear Thinning Lubricant. Journal of Tribology, 130(2),
021503. https://doi.org/10.1115/1.2805431
[17] Beyralvand, D., Banazadeh, F., Ghazizade-Ahsaee, H., & Moghaddas, R. (2022).
Investigation on the Effect of Different Parameters in Lubrication Conditions in the
Roller Bearings of the Rotary Kiln of Pelletizing Plant of Butia Iranian Steel
Company. Karafan Quarterly Scientific Journal, 19(1), 243-262.
https://doi.org/10.48301/kssa.2022.298589.1657
[18] AmericanGearManufacturersAssociation. (2003). Effect of Lubrication on Gear Surface
Distress (AGMA 925--A03) In: AGMA.
[19] Blok, H. (1937, June 14-19). Les températures de surface dans des conditions de
graissage sous extrême pression. 2nd World Petroleum Congress Paris, France
https://onepetro.org/WPCONGRESS/proceedings-abstract/WPC02/All-
WPC02/200848

53