Professional Documents
Culture Documents
USz_psychologia_ogólna-wykład-8-23.10.14.docx
USz_psychologia_ogólna-wykład-8-23.10.14.docx
USz_psychologia_ogólna-wykład-8-23.10.14.docx
2014
W życiu codziennym mówiąc o uczeniu się mamy zazwyczaj na myśli sytuację, gdy ktoś
przyswaja sobie jakieś wiadomości lub umiejętności. Psychologia jednak zwykle określa
terminem „uczenia się” proces, w wyniku którego utrwala się doświadczenie osobnika i
utrwalają się w ten sposób zmiany w zachowaniu.
Ograniczenie znaczenia terminu uczenia się jest jednak konieczne. Nie wszystkie bowiem zmiany
zachodzące w człowieku są wynikiem „uczenia się”, np. zmiany w zachowaniu, które powstają w
wyniku zmian w receptorach, czy efektorach, czy też w centralnym układzie nerwowym nie mają
wiele wspólnego z procesem uczenia się. Także nie są traktowane jako efekty uczenia się zmiany w
wyniku dojrzewania czy degeneracji w narządach.
Dalej o uczeniu mówi się, gdy zmiany są trwałe (jest to jednak element względny). Z uczeniem jest
bardzo ściśle związany proces pamięci, omówimy go jednak osobno.
Jedynie trzecia grupa zachowań jest wynikiem uczenia się w ścisłym tego słowa znaczeniu.
Zachowania z pierwszej grupy w ogóle nie podlegają uczeniu, są bowiem wrodzone i życiowo tak
ważne, że organizm wykonuje je automatycznie. Tak np. oddychanie, praca serca nie podlega
świadomym procesom, lecz zachodzi jako proces automatyczny. Chroni to w efekcie człowieka przed
wysiłkiem świadomościowym potrzebnym do utrzymywania procesów życiowych.
Jednakże druga forma zachowań potrzebuje niewielkiego wpływu doświadczenia, stąd też jest ona w
jakimś stopniu zależna od uczenia się. W drugiej grupie wyróżniamy m.in. dwa zjawiska: habituację i
impriting (wdrukowanie). Zachowania te są o charakterze instynktownym.
Jednakże właściwymi zagadnieniami psychologii uczenia się jest uczenie się nowych form
zachowania. Wytwarzają się one w kontaktach ze środowiskiem i stosunkowo niewielki jest
tu element wrodzony. Psychologia uczenia się wyróżnia dwie elementarne formy uczenia się:
1) Warunkowanie klasyczne bazujące jeszcze w znacznym stopniu na reakcjach
wrodzonych
2) Warunkowanie instrumentalne, które jest najprostszą formą uczenia się nowych
reakcji
1) Warunkowanie klasyczne
Eksperyment B. Skinnera:
Głodnego szczura umieszczono w klatce, w której w wewnętrznej ściance znajduje się
dźwignia. Głodny szczur obwąchuje klatkę i wykonuje szereg przypadkowych ruchów.
Przypadkowo naciska dźwignię, za pomocą której do klatki zostaje wprowadzony
pojemnik z jedzeniem. Po jakimś czasie szczur uczy się, że naciśnięcie dźwigni
powoduje pojawienie się pokarmu. W tym wypadku następuje wyuczenie się reakcji
instrumentalnej.
Bodziec bezwarunkowy
(pokarm)
Ri ---------------------------🡪 Bb ----------------------🡪 Rb
PSYCHOLOGIA OGÓLNA WYKŁAD VIII (23.X.14)