MÔ HÌNH NUÔI CẤY VÀ SỬ DỤNG NẤM METARHIZIUM ANISOPLIAE (MA) TRÊN CÂY

CÓ MÚI
Cập nhật 20/12/2015 19:47
Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, cùng với xu thế hội nhập quốc tế để
nâng cao năng lực cạnh tranh các sản phẩm nông nghiệp của địa phương, những năm
vừa qua huyện Định Quán luôn chú trọng triển khai và hỗ trợ bà con nông dân tham
gia các dự án, mô hình sản xuất nông nghiệp sạch và bền vững, mang lại hiệu quả
kinh tế cao. Trong đó tích cực nhất phải kể đến mô hình trình diễn nhân, nuôi, thả
nấm xanh Metarhizium anisopliae (M.A) phòng trừ côn trùng hại trên cây Bưởi.

Bà con nông dân tham gia cấy phôi nấm MA

Dưới tác động của biến đổi khí hậu, trong những năm gần đây việc sản xuất của người
nông dân gặp những khó khăn nhất định. ​Đối với cây Bưởi, tình hình sâu bệnh hại ngày
càng diễn biến phức tạp. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có gốc hóa học
nhiều và không đúng cách sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng đất, nước, cây trồng và để lại
dư lượng thuốc trên trái cây sau khi thu hoạch. Điều này có tác hại lớn đối với sức khỏe
người tiêu dùng và khiến cho việc xuất khẩu mặt hàng này nông sản này ra thị trường
nước ngoài khó được chấp nhận.

Để hạn chế tình trạng trên, huyện Định Quán đã chỉ đạo Phòng Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn phối hợp với Trạm Bảo vệ thực vật xây dựng mô hình trình diễn nhân, nuôi, thả
nấm xanh M.A phòng trừ côn trùng hại Bưởi tại ấp Suốt Rút xã Phú Túc. Có 22 hộ nông dân
tham gia mô hình này với diện tích 22 ha. Đối tượng dịch hại chính là các loại sâu vẽ bùa,
rệp sáp, rầy mềm … gây hại trên cây Bưởi và các cây có múi. Với quy trình thực hiện như
sau:

a) Chuẩn bị vật liệu, dụng cụ:

- Vật liệu: Nấm giống và gạo.

- Dụng cụ: Nồi hấp tiệt trùng, tủ cấy nấm, bông gòn không thấm, giấy báo, bịch nylon loại
2kg, dây thun, ống nước PVC đường kính 34 cm cắt ngắn 4 cm, bộ dụng cụ cấy nấm, đèn
cồn, cồn 90 độ & 70 độ, bình phun tay loại 0,5 - 1lit, giấy mềm, bếp than.

b) Quy trình nhân nuôi nấm

- Bước 1: Ngâm gạo từ 1- 1h 30, phút (7,5 kg gạo/ha; 20ha 150kg gạo);

- Bước 2: Chia gạo vào từng bịch nylon (0,5 kg/bịch);

- Bước 3: Buộc kín miệng bằng dây thun và nút gòn không thấm. (Bịt đầu = báo);

- Bước 4: Hấp khử trùng nguyên liệu (đun nước sôi liên tục trong 2 giờ, sau 1 giờ thì đảo
nguyên liệu);

- Bước 5: Vớt bịch gạo ra ngoài và để nguội;

- Bước 6: Cấy nấm gốc vào bịch gạo trong môi trường vô trùng ( bằng tủ cấy chuyên dụng);

- Bước 7: Đậy nắp gòn và bịt đầu bọc bằng giấy báo;

- Bước 8: Để chế phẩm nơi cao ráo, thoáng mát, tránh ánh sáng trực tiếp, mỗi ngày đảo 2
lần.

c). Sử dụng nấm Metarhizium Anisopliae

- Thời gian cấy nấm: 2 đến 3 lần, mỗi lần cách nhau 15 ngày

- Số lần phun: 2 lần (Có điều kiện phun 3 lần hiệu quả cao hơn).

Cụ thể như sau:

+ Đợt 1: Sau thời gian cấy nấm lần đầu từ 14 đến 16 ngày, để tạo nguồn nấm trong vườn;

+ Đợt 2: 15 ngày sau phun đợt 1, cũng trong khoảng 14 đến 16 ngày cấy nấm đợt 2;

+ Đợt 3 (nếu có): 15 ngày sau phun đợt 2, cũng trong khoảng 14 đến 16 ngày cấy nấm đợt
3;

- Thời điểm phun: giai đoạn cây ra đọt non, phun vào buổi chiều mát (tuyệt đối không phun
vào sáng sớm hoặc trời nắng nóng).

- Pha nấm xanh với nước, dùng vải lọc bỏ cặn, cộng chất bám dính phun. Một ha cây có
múi phun 800 - 1000 lít nước (4 - 5 phi); một phi 200 lít pha 3 bịch nấm phun xịt.

* Khi phun thuốc cần lưu ý:

+ Rửa sạch bình phun trước khi pha thuốc;

+ Khi phun thuốc đi thật chậm và phun kỹ vào vị trí chồi, đọt, lá non;

+ Khuyến cáo nông dân tuyệt đối không trộn các loại thuốc trừ bệnh với nấm M.A, không
phun các loại thuốc trừ nấm bệnh trước khi phun nấm M.a 5 ngày;

+ Trường hợp áp lực sâu, rầy quá cao và môi trường không thuận lợi cho nấm phát triển
thì có thể áp dụng 1 lần thuốc hoá học có chọn lọc để hạ nhanh mật số sâu, rầy.
Theo ông Nguyễn Công Phúc, cán bộ kỹ thuật trạm BVTV Định Quán – Tân Phú, cho biết:
“Kết quả của mô hình đạt dược là rất khả quan. Rệp sáp hiện diện hầu hết qua các lần điều
tra trên cả vườn mô hình và vườn đối chứng. Ở thời điểm ban đầu tỷ lệ rệp sáp gây hại trên
hai vườn là tương đối cao, gần như không có sự khác biệt giữa hai vườn. Sau đó tỷ lệ rệp sáp
trên vườn đối chứng giảm nhiều do nông dân phun thuốc BVTV, tiếp đó tỷ lệ rệp sáp lại tăng
trở lại gây hại trong các lần điều tra tiếp theo. Còn trên vườn đối chứng tỷ lệ rệp sáp chỉ giảm
nhẹ ở hai lần điều tra sau phun lần một, tuy nhiên giảm mạnh ở các kỳ điều tra tiếp theo và
không phát sinh trở lại. Điều này chứng tỏ hiệu lực của nấm xanh khá lâu so với hiệu lực của
thuốc BVTV, ngoài ra nấm xanh ký sinh trên sâu vẽ bùa với tỷ lệ rất thấp. Tuy nhiên theo ghi
nhận bằng mắt thường cho thấy các lá bị sâu vẽ bùa mở ra và các vết hại có xu hướng khô
lại”.
Điều này có thể nhận thấy rõ hơn qua Biểu đồ rệp sáp gây hại dưới đây.

So sánh tỷ lệ bệnh rệp sáp

Vườn trình diễn Vườn đối chứng

Thời điểm
Ngày điều tra
điều tra TLB (%) TLB (%)

Trước phun 20/09/2015 22 21

3 ngày SP L1 25/09/2015 22 21

7 ngày SP L1 29/09/2015 18 15

3 ngày SP L2 11/10/2015 15 13

7 ngày SP L2 14/10/2015 5 17
 10 ngày SP L2 18/10/2015 4 18

Việc sử dụng nấm MA phòng trừ sâu bệnh còn mang đến một số hiệu quả tích cực khác
như việc không gây ảnh hưởng xấu tới hệ thiên địch trên vườn, góp phần bảo vệ môi
trường tạo ra sản phẩm nông nghiệp sạch mang tính cạnh tranh, giảm sử dụng thuốc bảo
vệ thực vật, góp phần làm giảm chi phísản xuất.

So sánh tỉ lê Rệp sáp gây hại tại vườn đối chứng và vườn sử dụng nấm MA
Khi tham gia mô hình nấm xanh MA phòng trừ côn trùng gây hại trên cây có múi, bà con
nông dân phải tự tay mình thực hiện làm nấm từ khâu chuẩn bị, cấy nấm, nuôi trồng và
phun xịt từ sự hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật. Qua đó giúp cho bà con nông dân bước đầu
có ý thức về khái niệm canh tác nông nghiệp bền vững, thay đổi tư duy sản xuất để tạo ra
sản phẩm nông nghiệp sạch mang tính cạnh tranh cao. Thấy rõ được hiệu quả thiết thực
của mô hình về mặt kinh tế, môi trường, bà con không chỉ tích cực tham gia học hỏi và tự
bỏ kinh phí ra tổ chức nhân nuôi, phun xịt từ nguồn nấm gốc thứ cấp thêm một đợt ngoài 2
đợt được hỗ trợ. Hiện các tổ hợp tác sản xuất, quýt, cam, bưởi trên địa bàn huyện sau khi
tham quan mô hình đã có nhiều đề xuất được chuyển giao công nghệ này.
Hoàng Dũng