Một bữa no

Mộ t bữ a no là câ u chuyện về bà lã o khổ sở , nghèo nà n. Chồ ng mấ t

sớ m, mộ t mình tằ ng tịu nuô i con khô n lớ n, con trai lớ n lên cướ i
vợ , nhưng khô ng may anh con trai mấ t sớ m. Bà cụ già phả i mộ t
thâ n mộ t mình nuô i đứ a chá u, bở i ngườ i vợ bỏ đi theo tình mớ i.
Bà đã khổ , thêm đứ a chá u lạ i cà ng khổ hơn, nên đà nh đưa nó đi ở
cho nhà bà Phó . Cò n bà cụ thì tự mình kiếm ă n, bà đã già , sứ c đã
yếu, lạ i cò n ố m mộ t trậ n nặ ng. Bao nhiêu cá i nghèo cá i đó i cứ lũ
lượ t ậ p đến và bà quyết định ra đi, ra đi tìm đứ a chá u. Bà co ro
thâ n gầ y gò ngồ i trướ c cổ ng đợ i chá u, chịu cơn sỉ vả đầ y nhụ c nhã
củ a bà Phó Thụ , để rồ i đượ c ă n mộ t bữ a no nê. Nhưng bữ a cơm ấ y
đá nh đổ i đi tự trọ ng và mạ ng số ng củ a chính bà . Và i ngà y sau, bà
lã o chết, bà chết vì quá no.
Những câu em thấy hay:

“Chao ôi! Nếu người ta không phải ăn thì đời sẽ giản dị biết bao?”

Một đám cưới

Mộ t đá m cướ i là câ u chuyện về mộ t đá m cướ i nghèo. Dầ n sinh ra
trong gia đình nô ng dâ n nghèo, phả i đi ở cho nhà bà chá nh Liễu,
họ c nhữ ng điều may vá , quét tướ c, là m việc từ nhỏ . Sau hai nă m,
nà ng đi ở mẹ nà ng mấ t, cha xin Dầ n về nhà , nà ng cù ng cha và hai
đứ a em nương tự a số ng cù ng nhau. Lo toan cho cả nh đó i, khổ sở
cho cả nh nghèo, cha muố n lên rừ ng đi tìm con đườ ng số ng. Và
Dầ n đượ c cha gả đi trong cả nh cơ cự c ấ y, mộ t đá m cướ i trong đêm
tố i, đơn sơ đầ y buồ n bã và vắ ng vẻ. Kết thú c bằ ng tiếng khó c, tiếc
nuố i củ a cha và con.
Những câu em thấy hay:

“Cái sự khổ thì bao giờ cũng thế thôi. Nhưng khi người ta đã nhất định chịu,
thì khổ thế nào mà không chịu được.”
 “Cả bọn đi lủi thủi trong sương lạnh và bóng tối như một gia đình xẩm lẳng
lặng dắt díu nhau đi tìm chỗ ngủ...”

Giăng sáng
Giă ng sá ng là câ u chuyện về mộ t nhà giá o nghèo tên Điền. Thấ t
nghiệp phả i số ng nương tự a và o vợ , anh thích ngắ m nhìn vầ ng
tră ng trên trờ i, anh thích cả m nhậ n nó , suy nghĩ về nó . Anh muố n
viết ra nhữ ng vầ n thơ lã ng mạ n đầ y nghệ thuậ t, anh đắ m mình
trong tưở ng tượ ng huyền ả o, về tình yêu đẹp đẽ, về nhữ ng cô gá i
chau chuố t mĩ miều. Nhưng hiện thự c trong cuộ c đờ i thậ t tạ i đã
đá nh thứ c anh, Điền nghe tiếng chử i củ a vợ , tiếng khó c củ a con, sự
cơ cự c cù ng lo toan củ a cơm á o gạ o tiền,.. cha mẹ anh cò n khổ , vợ
con anh cò n khổ thì chính Điền cũ ng khổ . Nên anh thoá t ly khỏ i
nghệ thuậ t đầ y lã ng mạ n, anh viết trong kiếp lầ m than củ a cuộ c
đờ i.
Những câu em thấy hay:

“Điền tự an ủi: có tiền rồi sẽ viết. Nhưng Điền biết: chẳng bao giờ Điền viết
nữa, bởi chắc chắn là suốt đời Điền cũng không có tiền.”

“Chao ôi! Nếu cứ tính toán mãi thế, thì biết đến bao giờ cũng được? Sao thị
lại cứ phải luôn luôn tính toán? Những kẻ chỉ suốt đời tính toán là những kẻ
tự làm khổ thân suốt đời.”

“Nghệ thuật không cần là ánh trăng lừa dối, không nên là ánh trăng lừa dối,
nghệ thuật có thể chỉ là tiếng đau khổ kia, thoát ra từ những kiếp lầm than,
vang dội lên mạnh mẽ trong lòng Điền. Điền chẳng cần đi đâu cả. Điền chẳng
cần trốn tránh, Điền cứ đứng trong lao khổ, mở hồn ra đón lấy tất cả những
vang động của đời.”

Lão Hạc
Lã o Hạ c là ngườ i nô ng dâ n nghèo, vợ lã o mấ t sớ m, con lã o bỏ đi
đồ n điền cao su vì khô ng có tiền cướ i vợ . Lã o bầ u bạ n bên con chó
và ng do con trai để lạ i. Nhà đã nghèo, mộ t mình lã o ố m nặ ng, là ng
mấ t mù a, khô ng cò n việc cho lã o. Đườ ng cù ng bá n cậ u và ng đi, để
tiền cù ng mả nh vườ n cho con. Ngà y qua ngà y ă n nhữ ng gì mà lã o
thấ y, đem tiền dà nh dụ m giao lạ i cho ô ng Giá o giữ dù m con trai
cù ng tiền giú p mình lo ma chay. Lã o Hạ c tìm đến Binh Tư xin ít bả
chó , kết liễu đờ i mình, chết mộ t cá ch đau đớ n và dữ dộ i. Đến cuố i
đờ i lã o Hạ c vẫ n giữ đượ c nhâ n phẩ m củ a chính mình.
Những câu em thấy hay:

"...Chao ôi! Ðối với những người ở quanh ta, nếu ta không cố tìm mà hiểu họ,
thì ta chỉ thấy họ gàn dở, ngu ngốc, bần tiện, xấu xa, bỉ ối... toàn những cớ để
cho ta tàn nhẫn; không bao giờ ta thấy họ là những người đáng thương;
không bao giờ ta thương..."

“Không! Cuộc đời chưa hẳn đã đáng buồn, hay vẫn đáng buồn nhưng lại
đáng buồn theo một nghĩa khác”

“thì ra tôi già băng này tuổi đầu rồi còn đánh lừa một con chó”

Một đôi mắt

Đâ y là câ u chuyện về cá ch nhìn củ a Hoà ng và Độ , hai nhà vă n sau
cá ch mạ ng thá ng Tá m nă m 1945. Độ đi theo tiếng gọ i củ a con
đườ ng cá ch mạ ng, số ng và chiến đấ u cù ng nhữ ng ngườ i nô ng dâ n.
Cò n Hoà ng đi theo mộ t cuộ c số ng nô ng thô n cá ch xa Hà Nộ i. Độ
muố n vậ n độ ng Hoà ng bướ c lên tuyên truyền, chiến đấ u, nhưng
dườ ng như cá i nhìn củ a Hoà ng đã khô ng cho phép anh có thể.
Hoà ng nhìn ngườ i nhà quê là tò mò , tọ c mạ ch, thích rình mò
ngườ i khá c, xem anh thanh niên tuyên truyền thậ t ngố tà u, buồ n
cườ i, cả ô ng chủ tích khu phố bá n chá o lò ng cũ ng coi là gà n dở ,
thiếu hiểu biết. Cò n đố i vớ i Độ , ngườ i nô ng dâ n lạ i thậ t nhiều bí
mậ t, trong cá ch mạ ng họ hă ng há i và quyết tâ m dữ dộ i, anh thanh
niên vá c bó tre lên đườ ng chuẩ n cho cô ng tá c khá ng chiến thậ t
đẹp đẽ là m sao! Cù ng là mộ t đô i mắ t có thể nhìn, nhưng cá ch nhìn
củ a hai ngườ i lạ i trá i ngượ c hoà ng toà n. Thay vì vớ i lố i số ng chỉ
nhìn thấ y sự ích kỷ, ngu dố t củ a Hoà ng thì Độ muố n hò a nhậ p và
chiến đấ u cù ng nhữ ng ngườ i nhà quê ấ y. Rờ i khỏ i nhà Hoà ng, trả i
ra hai con đưở ng củ a hai ngườ i khá c nhau, anh Hoà ng vẫ n sẽ đắ m
mình trong nhữ ng trang Tam Quố c bỏ mặ c thờ i cuộ c, cò n Độ , Độ
sẽ biết tiếp trên con đườ ng củ a chính mình.
Những câu em thấy hay:

“Mà ngay trong cái việc anh thanh niên đọc thuộc lòng bài báo như một con
vẹt biết nói kia, anh cũng chỉ nhìn thấy cái ngố bề ngoài của nó mà không
nhìn thấy cái nguyên cớ thật đẹp đẽ bên trong. Vẫn giữ đôi mắt ấy để nhìn
đời thì càng đi nhiều, càng quan sát lắm, người ta chỉ càng thêm chua chát và
chán nản.”

Đời thừa
Đờ i thừ a là câ u chuyện về “Hộ ” mộ t nhà vă n nghèo, nhưng có tà i
có tâ m. Anh đã từ ng nhìn xuố ng và cứ u rỗ i cuộ c đờ i củ a mộ t con
ngườ i là vợ anh - Từ , trong lú c mà Từ suy sụ p nhấ t vì tình nhâ n
phả n bộ i, đeo trên mình đứ a bé bị bỏ lạ i, thêm ngườ i mẹ già yếu,
Hộ đã chìa tay lấ y nà ng là m vợ , cứ u cả đờ i nà ng. Đố i vớ i Hộ , đọ c
sá ch và viết vă n là lý tưở ng cả đờ i củ a anh, anh tâ m huyết đến độ
đọ c lạ i nhữ ng bà i mà mình viết rồ i nghiến ră ng, bự c bộ i vò ná t
sá ch chỉ vì nó nhạ t nhẽo, vô vị, vă n chương trong anh mà có sự
cẩ u thả thì chính là đê tiện và bấ t lương. Anh tô n thờ thứ nghệ
thuậ t đẹp đẽ trong từ ng trang vă n, nhưng khi có gia đình anh mớ i
thấ y cá i lo củ a cơm á o gạ o tiền, cá i nặ ng nề củ a gia đình mà mộ t
ngườ i chồ ng, ngườ i cha phả i gá nh lấ y. Anh cả m thấ y bế tắ c, có
nhữ ng lú c anh sa và o cơn say bộ c lộ ra cá i bự c, cá i tứ c củ a mình
cho vợ cho con. Nhưng Từ hiểu anh, Từ hiểu con ngườ i anh khô ng
vậ y, Từ im lặ ng, Từ khô ng nhậ n nhụ c mà là Từ đang thấ u hiểu
cù ng anh. Hộ đã bị nhữ ng lo toan chiếm phầ n lớ n thờ i gian viết
củ a chính mình, có lú c anh cả m thấ y đờ i mình thậ t thừ a thã i, đau
đớ n cho khá t khao lí tưở ng cuộ c đờ i, anh muố n bỏ vợ bỏ con,
nhưng anh khô ng thể, bở i anh biết mình là ngườ i chứ khô ng phả i
quá i vậ t. Hộ thậ t may mắ n khi có Từ và Từ cũ ng may mắ n khi có
Hộ , bở i có Hộ đờ i từ đượ c cứ u rỗ i, bở i có Từ mà đến gầ n cuố i
truyện Hộ đã hiểu ra, Hộ như đá nh thứ c tình cả m mã nh liệt bên
trong mình, anh thấ y mình thậ t khố n nạ n. Phầ n lương tri bên
trong anh chưa bao giờ mấ t đi kể cả trong lú c anh tuyệt vọ ng nhấ t,
nó chỉ bị che mờ đi trong cá i lo về cơm á o gạ o tiền.
Những câu em thấy hay:

“Một tác phẩm thật giá trị, phải vượt lên bên trên tất cả bờ cõi và giới hạn,
phải là một tác phẩm chung cho cả loài người. Nó phải chứa đựng một cái gì
lớn lao, mạnh mẽ, vừa đau đớn lại vừa phấn khởi. Nó ca tụng lòng thương,
tình bác ái, sự công bình… Nó làm cho người gần người hơn.”

“Kẻ mạnh không phải là kẻ giẫm lên vai kẻ khác để thỏa mãn lòng ích kỉ. Kẻ
mạnh chính là kẻ giúp đỡ kẻ khác trên đôi vai mình.”

“- Anh… anh… chỉ là… một thằng… khốn nạn!…

– Không!… Anh chỉ là một người khổ sở!… Chính vì em mà anh khổ…”

“Nước mắt hắn bật ra như nước một quả chanh mà người ta bóp mạnh. Và
hắn khóc…Ôi chao! Hắn khóc! Hắn khóc nức nở, khóc như thể không ra tiếng
khóc”.