‫وزارت تحصیالت عالی‬

‫پوهنتون بلخ‬
‫دانشکد ٔه انجنیری‬
‫دیپارتمنت ساختمان های صنعتی و مدنی‬

‫استاد مضمون‪ :‬نامزد پوهنیار جمشید «یوسفی»‬

‫‪1‬‬
2
‫تعریف گذارش نویسی‬

‫فن نگارش اطالعات‪ ،‬حقایق‪ ،‬علل‪ ،‬رویدادها‪ ،‬استنتاج و‬

‫ارائه راه حل که با یک ترتیب منطقی و با روشنی و‬
‫رسایی و اختصار به خواننده منتقل شود و این پیام بر‬
‫اساس ساده نویسی و سالم نویسی استوار باشد‪.‬‬

‫‪3‬‬
 ‫قدامت گذارش نویسی‬

‫گذارش کتبی‬ ‫گذارش شفاهی‬

‫از زمان پدید آمدن خط به منظور‬ ‫به زمان تشکیل اولین هسته های‬
‫پیشبرد اهداف اجتماعی‪ ،‬سیاسی‪،‬‬ ‫اجتماعی (خانواده) در میان‬
‫اقتصادی و فرهنگی شکل گرفت‪.‬‬ ‫انسان های اولیه برمی گردد‪.‬‬

‫‪4‬‬
 ‫اهمیت گذارش نویسی‬

‫‪ ‬در دستگاه ها و سازمانهای دولتی و شرکت ها و مؤسسات خصوصی مبنای تصمیم مدیران بر گزارش‬
‫هایی است که از طرف کارکنان و متخصصان تهیه می شود‪.‬‬

‫‪ ‬انتقال علوم و پژوهش علمی به دانشمندان و دیگر پژوهشگران و عالقمندان حوزه علمی‪.‬‬

‫‪ ‬عامل عمده و علت اساسی پیشرفت در جهان امروز‪ ،‬دانش است؛ دانشی که بر پایه پژوهش‪ ،‬بررسی‪،‬‬
‫آمارگیری‪ ،‬آزمایش و مشاهده درست و علمی انجام گیرد یعنی دانشی که بر پایه گزارش های دقیق‬
‫علمی است‪.‬‬

‫‪5‬‬
‫هدف از گذارش نویسی‬

‫‪ ‬کمک به حل دشواری هایی است که در راه‬

‫توسعه و گسترش کشور‪ ،‬سازمان و ادارات‬
‫مختلف پیش می آید‪.‬‬
‫‪ ‬کمک به پیشبرد و توسعه کشور که از طریق‬
‫دستیابی به آمار و ارقام صحیح‪ ،‬دقیق و منطقی‬
‫و دریافت گزارش های علمی محقق می شود‪.‬‬

‫‪6‬‬
 ‫انواع گذارش‬
‫‪ -2‬شفاهی‬ ‫‪ -‬از نظر شیوه ارائه ‪ -1 :‬کتبی‬
‫‪ -‬از نظر نوع و شکل کلی‪ .1:‬شخصی ‪ .2‬رسمی و اداری‪:‬‬
‫ب‪ .‬رسمی بلند‬ ‫الف‪ -‬رسمی کوتاه‬ ‫•‬
‫‪ .2‬اتفاقی‬ ‫‪ -‬از نظر دوره و مدت‪ .1 :‬ادواری‬
‫‪ .2‬گروهی‬ ‫‪ -‬از نظر تعداد نفرات‪ .1 :‬فردی‬
‫‪ .3‬توصیفی‬ ‫‪ .2‬تحلیلی‬ ‫‪ -‬از نظر ماهیت‪ .1 :‬ارزیابی‬
‫از نظر هدف از تنظیم‪:‬‬ ‫‪-‬‬
‫‪ .4‬گزارش راه حل مسأله‬ ‫‪ .1 -‬گزارش کار ‪ .2‬گزارش فنی ‪ .3‬گزارش علل مسأله‬
‫‪ .6‬گزارش عمومی‬ ‫‪ .5‬گزارش تحصیلی‬

‫‪7‬‬
 ‫گذارش کتبی‬
‫هرگاه ارائه اطالعات و پژوهش ها به صورت کتبی باشد ‪.‬‬

‫غالبا گزارش های اداری به صورت کتبی تنظیم و ارسال می شود‪.‬‬

‫‪ ‬مزایا گذارش کتبی‬

‫امکان استفاده از زمان به اندازه کافی‬ ‫‪.1‬‬
‫امکان پخش گسترده آن از طریق تکثیر و انتشار آن‬ ‫‪.2‬‬
‫امکان مستند ساختن آن با اسناد و مدارک الزم و ذخیره کردن آن برای سال ها‬ ‫‪.3‬‬
‫امکان تأمل و تعمق شنوندگان بر روی مطالب‬ ‫‪.4‬‬

‫‪8‬‬
 ‫معایب گذارش کتبی‬

‫‪ .1‬صرف وقت زیاد برای تهیه آن‬

‫‪ .2‬صرف هزینه زیاد برای تهیه کاغذ‪ ،‬حروفچینی و تأمین نیروی‬
‫انسانی متخصص برای تنظیم گزارش‬
‫‪ .3‬نیاز به یادگیری تمام اصول گزارش نویسی‬
‫‪ .4‬عدم امکان دریافت فوری نتایج گزارش کتبی‬

‫‪9‬‬
 ‫گزارش شفاهی‬
‫هرگاه ارائه اطالعات و بررسی ها به صورت سخنرانی و مشاوره و بحث و گفت و گو باشد‪.‬‬
‫مثل زمانی که ارائه مطالب‪ ،‬فوریت دارد و یا نیازی به نگهداری آن در پرونده به منظور مراجعه‬
‫های بعدی نیست‪.‬‬

‫‪ ‬مزایای گزارش شفاهی‬

‫امکان کم و زیاد کردن حجم گزارش بر حسب زمان و مکان و شنوندگان‬ ‫‪.1‬‬
‫امکان استفاده از نظرات شنوندگان و حل مشکالت موجود از راه پرسش و پاسخ‬ ‫‪.2‬‬
‫تأثیرگذاری بیشتر از راه اشاره‪ ،‬خطوط چهره و حاالت روحی‪ ،‬لحن و صدا و مکث های به جا‬ ‫‪.3‬‬

‫‪10‬‬
 ‫معایب گزارش شفاهی‬

‫‪ .1‬قابل استفاده مجدد نیست (مگر اینکه ضبط شده باشد)‬

‫‪ .2‬امکان ضعف بیان گزارشگر و یا عدم توجه به وضع ظاهر (که‬
‫از تأثیر کالم می کاهد)‬
‫‪ .3‬محدودیت امکانات پخش گسترده مطالب‬
‫‪ .4‬محدودیت وقت برای بیان مطالب‬
‫‪ .5‬امکان نامناسب بودن زمان‪ ،‬مکان و شرایط‬

‫‪11‬‬
 ‫گزارش رسمی کوتاه‬

‫معموالا از یک تا سه صفحه مرسوم اداری تهیه می شود‪ .‬موضوع آن مسائل ساده اداری وروزمره‬
‫است‪ .‬معموالا کلیشه ای و یکنواخت نیست‪ .‬برای تهیه آن باید به نکات زیر توجه داشت‪:‬‬
‫انتخاب موضوع یا عنوان مناسب و گویا‬ ‫‪.1‬‬
‫آوردن مقدمه متناسب با متن‬ ‫‪.2‬‬
‫تنظیم و چینش مناسب پاراگراف ها به منظور طبقه بندی مطالب گزارش‬ ‫‪.3‬‬
‫ارائه پیشنهاد یا نتیجه‬ ‫‪.4‬‬
‫ارائه یک درخواست و راه حل‬ ‫‪.5‬‬

‫‪12‬‬
 ‫گزارش رسمی بلند‬

‫‪ -‬معموالا بیش از سه صفحه است‪.‬‬

‫‪ -‬دارای موضوعات علمی‪ ،‬پژوهشی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬اجتماعی و یا فنی است‪.‬‬
‫‪ -‬زمان تهیه آن طوالنی است‪.‬‬
‫‪ -‬تهیه کنندگان این نوع گزارش بیش از یک نفر است‪.‬‬

‫‪13‬‬
 ‫گزارش ادواری‬

‫‪ ‬در پایان یک دوره و در موعد مقرر تهیه می شود (ماهانه یا ساالنه ‪)...‬‬
‫‪ ‬معموالً درباره امور مشخصی صورت می گیرد و تقریبا ً شیوه و هدف معین و ثابت‬
‫دارد (مثل‪ :‬درآمد‪ ،‬زیان و یا هزینه یک شرکت‪ -‬صورت برداری از موجودی انبار‬
‫و ‪) ...‬‬
‫‪ ‬این گزارش ها نمودار پیشرفت و یا رکورد و یا سود و زیان یک مؤسسه است‬
‫‪ ‬مسئوالن بر اساس نتایج حاصل از این گزارش ها برای آینده طرح ریزی و تصمیم‬
‫گیری می کنند‬
‫‪14‬‬
 ‫گزارش اتفاقی‬

‫‪ -‬جنبه منظم و تکراری ندارد‪ ،‬بلکه بر حسب نیاز به طور اتفاقی پیش می آید‪.‬‬

‫مثال‪:‬‬
‫‪ -‬انجام معامالت خاص در بانک ها در یک مقطع زمانی خاص‬
‫‪ -‬ضرورت دعوت از فالن سرمربی خارجی برای تیم ملی کشور‬

‫‪15‬‬
 ‫گزارش تحلیلی‬

‫• زمانی نوشته می شود که مشکل یا مانعی برای سازمان پیش آمده باشد‪.‬‬
‫• ابتدا باید مشکل به روشنی توضیح داده شود‪.‬‬
‫• سپس راه حل یا راه حل های موجود طرح شود‪.‬‬
‫• سپس هریک از آنها شناسانده و تجزیه و تحلیل شود‪.‬‬
‫• سپس گزارش نویس نتیجه بگیرد که کدام راه حل یا ترکیبی از کدامیک از آنها برای ازبین بردن مشکل مناسب است‪.‬‬
‫• گزارش تحلیلی توسط متخصصان تهیه می شود‪ .‬مانند گزارش هایی که مهندسان‪ ،‬وکالی دادگستری‪ ،‬اقتصاددانان تنظیم می کنند‪.‬‬

‫• تجزیه و تحلیل این گزارش ها چنان پیچیده و دشوار است که جز متخصص‪ ،‬کس دیگری از عهده آن برنمیآید‪.‬‬

‫‪16‬‬
‫گزارش ارزش یابی‬

‫‪ ‬زمانی نوشته می شود که بخواهیم یک‬

‫موضوع را ارزش یابی کنیم‪.‬‬
‫‪ ‬گاه ممکن است بخواهیم چند موضوع یا‬
‫راه حل یا چند فرد را باهم مقایسه و‬
‫درجه بندی کنیم‪.‬‬

‫‪17‬‬
 ‫گزارش توصیفی‬
‫• وضع موجود را بیان و توصیف می کند‬
‫• مانند‪ :‬گزارش های ماهانه و ساالنه برای مدیران‬
‫• گاهی در ضمن توصیف وضعیت‪ ،‬مشکلی هم طرح می شود مثال‪“:‬بودجه ی کافی برای استخدام‬
‫نیروی جدید وجود ندارد‪“.‬‬
‫• این گزارش ها شامل سه بخش است‪:‬‬
‫• ‪ .1‬مقدمه ‪ .2 /‬حقایق وضع موجود‪.3 /‬پیشنهاد یا نتیجه‬

‫‪18‬‬
 ‫گزارش کار‬
‫گزارش مربوط به شرح وظایف هر عضو اداری است‪.‬‬
‫بسیاری از مشاغل ایجاب می کند که کارمندان پس از پایان هر روز (یا هر هفته یا‬
‫هر ماه) گزارشی از کار خود را به سرپرست مستقیم خود ارائه کنند)‪.‬‬
‫مانند کارکنان بانک ها‪.‬‬

‫‪19‬‬
 ‫گزارش فنی‬

‫گزارشی است کامالا تخصصی در زمینه های فنی‪ ،‬اقتصادی‪ ،‬حقوقی و ‪...‬‬
‫مانند گزارشی از دالیل رکورد ارزش پول افغانی در بازار‬

‫گزارش علل مساله‬

‫فقط از علل مسأله بحث می شود‪ ،‬بی آن که تالشی برای نتیجه گیری به عمل آید‪.‬‬

‫‪20‬‬
 ‫ّ‬
‫گزارش راه حل مساله‬
‫گزارشی که در آن از راه حل مسأله بحث می شود و از علل و نتایج آن سخنی به میان نمی آید‪.‬‬

‫ّ‬
‫گزارش اطالعی‬
‫هدف از گزارش ها‪ ،‬اطالع و خبری است که می خواهیم به خواننده بدهیم‪ ،‬که در این صورت بهتر‬
‫است جزئیات مطالب خالصه شود و در اختیار خواننده قرار گیرد‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫گزارش انتقادی‬
‫در این گزارش ها‪ ،‬انتقاد به صورت های گوناگون می تواند عرضه شود و فکر و نحوه عمل مورد‬
‫ارزشیابی و انتقاد قرار گیرد‪.‬‬
‫در این نوع گزارش ها بهتر است راه حل نیز ارائه شود‪.‬‬

‫گزارش تحصیلی‬
‫هدف از آن توسعه و ارائه معلومات دانشجویان طی یک دوره تحصیلی است‪ ،‬که خود به گزارش‬
‫درسی و پایان نامه تقسیم می شود‪.‬‬

‫‪22‬‬
 ‫ارکان گذارش‬

‫موضوع‬ ‫‪• 1‬‬

‫گیرنده‬ ‫‪• 2‬‬

‫هدف‬ ‫‪• 3‬‬

‫‪23‬‬
 ‫گیرنده‬ ‫موضوع‬

‫گیرنده یا گیرندگان گزارش باید معلوم‬ ‫مهم ترین رکن در تهیه گزارش‬
‫باشند‪ ،‬در این صورت با آگاهی در تهیه‬ ‫است‪ .‬اطالع کامل و دقیق از‬
‫گزارش قدم برمی داریم‪.‬‬ ‫موضوع سبب می شود که‬
‫شخص در مدت مناسب و با‬
‫دانستن افکار‪ ،‬تمایالت‪ ،‬خلق و خوی‪ ،‬تحصیالت و تجربیات و‬ ‫دقت کامل‪ ،‬گزارش الزم را تهیه‬
‫نحوه تصمیم گیری خواننده گزارش و این که آیا او خود تصمیم‬ ‫کند و نتیجه مورد نظر را به‬
‫می گیرد یا آن که گزارش را برای اظهار نظر به دیگران‬ ‫دست آورد‪.‬‬
‫ارسال می دارد‪ ،‬برای تهیه کننده گزارش بسیار مهم است و در‬
‫نحوه تهیه گزارش و چگونگی نتیجه گیری اهمیت دارد‪.‬‬

‫‪24‬‬
 ‫هدف‬

‫آگاهی از هدف یا اهداف گزارش‪،‬‬

‫به گزارشگر کمک می کند نکته یا‬
‫نکات اساسی و مهم را در گزارش‬
‫خود معلوم کند و از موارد غیر‬
‫ضروری پرهیز کند‪ .‬زیرا معموالا‬
‫در هر گزارش یک مسأله اصلی‬
‫وجود دارد و بقیه قسمت ها جنبه‬
‫فرعی دارند‪.‬‬
‫‪25‬‬
 ‫مراحل تنظیم گذارش‬
‫‪ .1‬تحقیق و گردآوری اطالعات‬
‫‪ .2‬تهیه طرح گزارش (ربط و ترتیب منطقی مطالب)‬
‫‪ .3‬تهیه پیش نویس گزارش‬
‫‪ .4‬تجدید نظر و اصالح گزارش‬
‫‪ .5‬آماده سازی نسخه کامل گزارش (تایپ متن گزارش‪ ،‬تهیه صفحه‬
‫عنوان‪ ،‬فهرست مندرجات‪ ،‬شکلیات‪ ،‬جدول ها‪ ،‬تصویرها‪ ،‬فهرست مآخذ‬
‫و ‪)...‬‬

‫‪26‬‬
 ‫‪.1‬مرحله تحقیق و گردآوری اطالعات‪:‬‬

‫در هر گزارش معموالا بر حسب نوع گزارش به سه طریق به گردآوری اطالعات می‬
‫پردازیم‪:‬‬

‫مشاهده‬ ‫‪‬‬
‫مصاحبه‬ ‫‪‬‬
‫مطالعه‬ ‫‪‬‬

‫‪27‬‬
 ‫الف‪ :‬مشاهده‬
‫برخی گزارش ها بر اساس مشاهده مستقیم‪ ،‬حضور در محل‪ ،‬بررسی‪ ،‬بازدید‪ ،‬تجربه و‬
‫آزمایش است‪ .‬دراینصورت باید تمام مشاهدات بالفاصله‪ ،‬با جزئیات کامل‪ ،‬آن گونه که‬
‫هست یا اتفاق افتاده یادداشت شود‪.‬‬
‫مشاهده و به دقت دیدن و یادداشت دیده ها از مهم ترین راههای دستیابی به اطالعات‬
‫است‪.‬‬
‫مثال‪ :‬گزارشی از یک اثر باستانی – گزارشی از صحنه یک تصادف – گزارشی از یک‬
‫مسابقه‬
‫نکته‪ :‬دقت در مشاهده‪ ،‬تیزبینی‪ ،‬جزئی نگری و هنر مشاهده الزمه یک گزارشگر است‬
‫‪.‬‬

‫‪SEE ≠ WATCH‬‬
‫شعاری که در سالن‪ ،‬حیاط و یا تابلوی کالس نوشته چیست؟‬
‫‪28‬‬
 ‫ب‪ -‬مصاحبه (پرس و جو)‬
‫*پرسش نامه *تلفنی *حضوری‬

‫در بسیاری از موارد‪ ،‬تحقیق کتابخانه ای یا مشاهده مستقیم نمی تواند نتیجه مطلوب داشته باشد و یا‬
‫امکان پذیر نمی باشد؛ بنابراین می توان از طریق پرس و جو از افراد مطلع اقدام کنیم‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫پرس و جو از شاهدان عینی‬ ‫‪ ‬تهیه گزارش از یک تصادف رانندگی‬
‫‪ ‬تهیه گزارش از یک قتل‬
‫‪ ‬تهیه گزارش از میزان رضایت مردم نسبت به کارکرد شهرداری‬
‫‪ ‬تهیه گزارش از میزان رضایت کارمندان نسبت به برگزاری ورکشاپ های آموزشی‬

‫‪29‬‬
 ‫ب‪ -‬مصاحبه (پرس و جو)‬

‫‪ ‬چند نکته‪:‬‬
‫‪ ‬در جریان مصاحبه از افراد مطلع استفاده کنیم‬
‫‪ ‬سؤاالت را از پیش آماده کنیم‬
‫‪ ‬در حین مصاحبه گفته ها را ضبط کنیم‬
‫‪ ‬سؤاالت‪ ،‬مرتبط و مکمل یکدیگر باشند‬
‫‪ ‬نوع پرسشنامه با توجه به موضوع تحقیق می تواند به صورت چند گزینه ای‪ ،‬کوتاه پاسخ و یا‬
‫تشریحی باشد و یا تلفیقی از هر سه تهیه شود‬

‫‪30‬‬
 ‫ج‪ -‬مطالعه (تحقیق ک تابخانه ای)‬

‫برخی از آگاهی ها درباره موضوع گزارش ممکن است از ال به الی مدارک و‬

‫اسناد‪ ،‬کتابها‪ ،‬روزنامه ها‪ ،‬مجالت‪ ،‬سالنامه ها‪ ،‬نقشه ها‪ ،‬پایان نامه ها‪ ،‬دایره‬
‫المعارف ها و ‪ ...‬به دست آید‪.‬‬
‫مثال‪:‬‬
‫‪ -1‬تهیه گزارش از میزان تولید‪ ،‬مقایسه آن با گذشته‪ ،‬بازار فروش و ‪ ...‬از یک‬
‫نیاز به مراجعه به دفاتر و آمار و ارقام است‬ ‫کارخانه‬
‫‪-2‬تهیه گزارش از چگونگی تهیه‪ ،‬تولید و مصرف سمنت‬

‫‪ -‬وقتی به مطالعه کتاب‪ ،‬مقاله یا سندی می پردازید باید اطالعات الزم را روی‬
‫برگه یادداشت کنید و نشانی کامل مأخذ را ذکر نمایید‪ ،‬چون ذکر مآخذ به‬
‫گزارش‪ ،‬اهمیت و اعتبار بیشتری می بخشد‬

‫‪31‬‬
 ‫روش یادداشت برداری‬

‫هر برگ یادداشت مخصوص یک مطلب است تا هنگام تنظیم و دسته بندی موضوعی آنها دچار ‪-‬‬
‫مشکل نشویم‬
‫برگه های یادداشت در اندازه های ‪ 15*10‬یا ‪ 12 * 8‬یا ‪ 14 * 20‬می تواند باشد ‪-‬‬
‫به هر برگه عنوانی می د هیم و باالی برگه می نویسیم ‪-‬‬
‫فایده برگه های یادداشت این است که هنگام دسته بندی و طبقه بندی موضوعات یکسان به ‪-‬‬
‫آسانی می توانیم آنها را جا به جا کنیم و نظم بدهیم‪.‬‬

‫‪32‬‬
 ‫‪ .2‬تهیه طرح گزارش‬
‫طبقه بندی می‬ ‫‪ ‬پس از یادداشت برداری‪ ،‬طرح کلی گزارش خود را تهیه می کنیم یعنی آنها را‬
‫کنیم‪ =.‬فهرست مطالب‬
‫‪ ‬طرح مثل اسکلت ساختمان است یعنی نوشته را منسجم و یکدست می کند‪.‬‬

‫‪‬چند نکته‪:‬‬
‫‪ ‬طرح هرچه دقیقتر باشد کارهای بعدی را تسهیل می کند‪.‬‬
‫‪ ‬طرح اولیه = تعیین سرفصل های کلی و جزئی گزارش = فهرست مطالب‬
‫‪ ‬طرح اولیه در حین انجام کار ممکن است تغییرهایی داشته باشد‬
‫‪ ‬در تهیه گزارش های کوتاه‪ ،‬معموالا با طرح ذهنی گزارش را می نویسیم‬

‫‪33‬‬
 ‫چگونه طرح یک گزارش را اماده کنیم؟‬
‫‪ .1‬برگه های یادداشت مربوط به هر مطلب را از بقیه جدا کنید‬

‫پس از سبک سنگین کردن یادداشت ها‪ ،‬موارد مهم و غیرمهم الزم را از هم جدا کنید‬ ‫‪.2‬‬

‫یادداشت های غیر الزم را کنار بگذارید‬ ‫‪.3‬‬

‫یادداشت ها را از مهم به غیرمهم به ترتیبی که ذوق و دانش شما حکم می کند مرتب سازید و‬ ‫‪.4‬‬
‫تقدم و تأخر آنها را نسبت به هم مشخص کنید‬

‫در این زمان شما یک فهرست مطالب اولیه از کلی به جزئی و از مهم به غیر مهم خواهید داشت‬ ‫‪.5‬‬
‫‪34‬‬
 ‫نمونه طرح‬

‫‪‬موضوع‪ :‬گزارش یک بازدید علمی‬

‫‪‬طرح‪:‬‬
‫زمان ورود به محل؟‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬بیان علت و هدف بازدید؟‬
‫شرح قسمت های مختلف مورد بازدید؟‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬زمان حرکت؟‬
‫نتیجه؟‬ ‫‪‬‬
‫پیشنهادها؟‬ ‫‪‬‬ ‫‪ ‬شرح وقایع بین راه؟‬
‫عکس ها؟‬ ‫‪‬‬

‫‪35‬‬
 ‫‪ .3‬مرحله تهیه پیش نویس (نگارش)‬
‫پس از گردآوری مطالب و تهیه یک طرح منطقی اکنون اقدام به نگارش آن می کنیم‪ .‬برای اثربخش بودن‬
‫نوشته و شیوایی سخن باید موارد ذیل را رعایت کنیم‪:‬‬
‫‪ .1‬فکر کردن و توجه به هدف‪ ،‬موضوع و طرح ربط منطقی مطالب‬
‫‪ .2‬سرآغاز هر نوشته از مهم ترین بخش آن به شمار می رود‪ .‬پس باید هرچه بیشتر در‬
‫زیبایی و رسایی آن بکوشیم تا خواننده را درگیر موضوع نماید‪.‬‬
‫‪ .3‬وحدت و انسجام موضوع از آغاز تا پایان دنبال شود؛ یعنی از این شاخه به آن شاخه‬
‫نپرد و مطالب غیرالزم و نامرتب را در البه الی گزارش نگنجاند‪.‬‬
‫‪ .4‬در نظر گرفتن خواننده؛ یعنی سطح نوشته با گیرنده سنخیت و هماهنگی داشته باشد‪.‬‬

‫‪36‬‬
 ‫‪ .3‬مرحله تهیه پیش نویس (نگارش)‬
‫‪ . 5‬آگاهی به نکات دستوری و جمله بندی در حد لزوم‪.‬‬
‫‪ .6‬ترجیح ساده نویسی به پیچیده نویسی و پرهیز از به کاربردن لغات و ترکیبات دور از ذهن‬
‫‪ .7‬آمار و ارقام و محاسبات و اعداد‪ ،‬کامالا دقیق و مستند و سنجیده باشد‪.‬‬
‫‪ .8‬واقعیت ها را بنویسیم و حدسیات و ذهنیات و عواطف و احساسات شخصی را در گزارش دخالت‬
‫ندهیم‪.‬‬
‫‪ .9‬ارجاعات و پاورقی ها در ذیل صفحه یا در پایان مطلب با ذکر شماره به درستی نقل شود‪.‬‬

‫‪37‬‬
‫‪ .4‬مرحله تجدید نظر و اصالح گزارش‬
‫‪ ‬اکنون گزارش ما آماده است‬
‫‪ ‬اما یک بار دیگر پیش نویس را می خوانیم و آن را ازجنبه های زیر‪ ،‬کنترل میکنیم‪:‬‬
‫‪ - ‬ص ّحت علمی‪،‬‬
‫‪ - ‬صحت نگارش‪،‬‬
‫‪ - ‬تنظیم پاراگراف ها‪،‬‬
‫‪ - ‬فصل بندی عناوین اصلی و فرعی‪،‬‬
‫‪ - ‬زیرنویس‬
‫‪ - ‬بررسی غلط های امالیی‬

‫‪38‬‬
 ‫‪ .5‬آماده سازی نسخه کامل گزارش‬
‫(تایپ متن گزارش‪ ،‬تهیه صفحه عنوان‪ ،‬فهرست مندرجات‪ ،‬شکلیات‪ ،‬جدول ها‪،‬‬
‫تصویرها‪ ،‬فهرست مآخذ و ‪)...‬‬

‫‪39‬‬
40